[rec.] Renata Urban, Sport jeĨdziecki w Polsce w latach 1945–1989

PRACE NAUKOWE Akademii im. Jana Dáugosza w CzĊstochowie
Kultura Fizyczna
2013, t. XII, nr 2
Daniel BAKOTA
[rec.] Renata Urban, Sport jeĨdziecki w Polsce
w latach 1945–1989, Gorzów Wielkopolski 2013,
ss. 440
W zakresie historiografii kultury fizycznej niewiele jest prac, które odnosiáyby siĊ do sportu jeĨdzieckiego w Polsce (po 1945 r.). Tym samym opracowanie monograficzne Renaty Urban pt. Sport jeĨdziecki w Polsce w latach 1945–
1989 uzupeánia istniejącą w tym zakresie lukĊ.
Praca skáada siĊ ze wstĊpu, szeĞciu rozdziaáów zasadniczych, zakoĔczenia,
aneksów, bibliografii, indeksu nazwisk, streszczenia przetáumaczonego na cztery
jĊzyki obce (angielski, francuski, niemiecki i rosyjski), wykazu skrótów, wykazu
tabel, wykazu fotografii i wykazu zaáączników.
Rozdziaá I zatytuáowany: JeĨdziectwo w Polsce do 1945 r. ukazuje tradycje
sportu konnego na ziemiach polskich do 1918 r. W dalszej czĊĞci rozdziaáu Autorka omówiáa dziaáalnoĞü Polskiego Związku JeĨdzieckiego (1928–1939);
wspóázawodnictwo polskich jeĨdĨców na arenie krajowej i miĊdzynarodowej
(w tym udziaá w konkursach o Puchar Narodów i w igrzyskach olimpijskich)
oraz losy polskich jeĨdĨców – olimpijczyków i koni sportowych w okresie
II wojny Ğwiatowej (przybliĪono m.in. los takich osób, jak: mjr Henryk DobrzaĔski, ppák Zdzisáaw Dziadulski, rtm. Michaá Gutowski, rtm. Zdzisáaw Kawecki, pák Tadeusz Komorowski, mjr Adam Królikiewicz, rtm. Tadeusz Sokoáowski, mjr Kazimierz Szosland, mjr Michaá Woysym-Antoniewicz i in.).
Przedmiotem rozwaĪaĔ rozdziaáu II pt. Pionierskie lata rozwoju sportu jeĨdzieckiego w Polsce w okresie powojennym (1945–1957) byáa odbudowa polskiej hodowli koni po II wojnie Ğwiatowej, sport jeĨdziecki w Ludowym Wojsku
Polskim (1945–1948), dziaáalnoĞü sekcji jeĨdzieckich przy stadninach i stadach,
struktury organizacyjne jeĨdziectwa w Polsce (Polski Związek JeĨdziecki i Sekcja JeĨdziectwa przy Gáównym Komitecie Kultury Fizycznej), jak równieĪ stan
bazy materialnej i kadry trenersko-instruktorskiej dla sportu jeĨdzieckiego
w Polsce.
246
Daniel BAKOTA
W rozdziale III (Struktura organizacyjna jeĨdziectwa w Polsce w latach
1957–1989) – pod wzglĊdem objĊtoĞciowym najobszerniejszym, bo liczącym
106 stron – Autorka omówiáa strukturĊ organizacyjną jeĨdziectwa w Polsce,
uwzglĊdniając trzy Ğrodowiska: wiejskie – Zrzeszenie „Ludowe Zespoáy Sportowe”, wojskowe i akademickie. Programowo i organizacyjnie podlegaáy one
Polskiemu Związkowi JeĨdzieckiemu (reaktywowany w 1957 r.), którego dziaáalnoĞü przybliĪono w podrozdziale I. W tej czĊĞci omówiono dziaáalnoĞü okrĊgowych związków, klubów i sekcji jeĨdzieckich oraz problematykĊ dotyczącą
szkolenia kadr na potrzeby jeĨdziectwa, jak równieĪ rozwój obiektów sportowych.
W nastĊpnym rozdziale (IV) zatytuáowanym: Ewolucja konkurencji jeĨdzieckich scharakteryzowano takie konkurencje sportu jeĨdzieckiego, jak: ujeĪdĪenie, skoki przez przeszkody i Wszechstronny Konkurs Konia Wierzchowego
(wszystkie trzy są konkurencjami olimpijskimi). Ponadto dokonano charakterystyki konkurencji, które nie wchodzą do programu olimpijskiego: powoĪenie zaprzĊgami, woltyĪerka i dáugodystansowe rajdy konne.
Przedostatni rozdziaá (V) pt. Wspóázawodnictwo w sporcie jeĨdzieckim
przedstawia rywalizacjĊ polskich jeĨdĨców w zawodach krajowych (przede
wszystkim w mistrzostwach Polski) oraz udziaá i osiągniĊcia we wspóázawodnictwie miĊdzynarodowym (mistrzostwa Europy, Ğwiata i igrzyska olimpijskie).
W rozdziale VI (Jazda konna w rehabilitacji i sporcie osób niepeánosprawnych) przybliĪono treĞci dotyczące wykorzystania jazdy konnej w rehabilitacji
osób niepeánosprawnych. Przedstawiono teĪ genezĊ i rozwój sportu jeĨdzieckiego w tym Ğrodowisku.
Praca autorstwa Renaty Urban w sposób niezwykle rzetelny ukazuje historiĊ
sportu jeĨdzieckiego w Polsce w latach 1945–1989. Zanim pracĊ opublikowano,
to jedyną pozycją przedstawiającą historiĊ sportu jeĨdzieckiego, i to o zasiĊgu
regionalnym, byáo opracowanie Zbigniewa Wójcika pt. Sport jeĨdziecki na
Warmii i Mazurach w latach 1945–1975. Warto nadmieniü, Īe dziĊki Renacie
Urban do rąk Czytelników trafiáa pozycja w peáni naukowa, ukazująca ciekawe karty z historii sportu jeĨdzieckiego na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.