Projekty off-shore Artykul _2

Prawne aspekty realizacji w Polsce projektów morskich elektrowni
wiatrowych
Autorzy: Adam Kozłowski (Of Counsel), Grzegorz Filipowicz (Associate) Norton Rose Piotr Strawa i Wspólnicy spółka komandytowa
Realizacja projektów elektrowni wiatrowych zlokalizowanych na polskich obszarach
morskich (tzw. projekty off-shore) nie stanowiła dotychczas przedmiotu szerokich
analiz i dyskusji. Niemniej, fakt przyznania Polsce pomocy finansowej w ramach
Programu Energetyki Wiatrowej Off-shore (the Offshore Wind Programme) w
odniesieniu do dwóch projektów stał się okazją do wyraŜenia szeregu opinii
dotyczących moŜliwości realizacji tego typu przedsięwzięć. W tym kontekście warto
zwrócić szczególną uwagę na wykonalność projektów off-shore w Polsce w
perspektywy obowiązujących przepisów prawnych.
Analiza polskich regulacji dotyczących projektów off-shore w pierwszej kolejności
kieruje do Ustawy z dnia 21 marca 1991 roku o obszarach morskich Rzeczypospolitej
Polskiej i administracji morskiej (teks jedn. Dz.U.2003 Nr 153, poz. 1502, ze zm.;
dalej: „Ustawa o obszarach morskich”). PowyŜsza regulacja w art. 22 wyraźnie
wskazuje, iŜ Rzeczpospolita Polska ma wyłączne prawo wznoszenia, udzielania
pozwoleń na wznoszenie i wykorzystywanie w wyłącznej strefie ekonomicznej
wszelkiego rodzaju konstrukcji i urządzeń przeznaczonych m.in. do wykorzystywania
w celach energetycznych wody, prądów morskich i wiatru. Ustawa o obszarach
morskich przewiduje moŜliwość przygotowania planu zagospodarowania
przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy
ekonomicznej (dokument ten jest sporządzany przez ministra właściwego do spraw
budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej w porozumieniu z
ministrami właściwymi do spraw gospodarki morskiej, rybołówstwa, środowiska,
spraw wewnętrznych oraz Ministrem Obrony Narodowej).
Kluczową decyzją administracyjną rozpoczynającą cały proces inwestycyjny projektu
off-shore jest pozwolenie na wzniesienie i wykorzystywanie konstrukcji
zlokalizowanych w granicach polskich obszarów morskich. Zgodnie z art. 23 ust. 1
powołanej Ustawy, w razie braku planu zagospodarowania przestrzennego dla
określonego obszaru powyŜsze pozwolenie wydaje minister właściwy do spraw
gospodarki morskiej (aktualnie: Minister Infrastruktury). W przypadku sporządzenia
planu zagospodarowania przestrzennego organem przewidzianym do udzielania
pozwoleń jest dyrektor właściwego urzędu morskiego.
Podstawowe wątpliwości odnoszące się do przywołanych wyŜej przepisów dotyczą
okresu obowiązywania pozwolenia na wzniesienie i wykorzystywanie obiektu oraz
obowiązkowej opłaty uiszczanej przez wnioskodawcę. Obie kwestie mają
bezpośredni wpływ na rzeczywistą moŜliwość przystąpienia do realizacji projektu
off-shore.
Zgodnie z art. 23 ust. 6 Ustawy o obszarach morskich, pozwolenie na wznoszenie i
wykorzystywanie konstrukcji i urządzeń moŜe być wydane na okres niezbędny do
realizacji przedsięwzięcia nie dłuŜszy jednak niŜ 5 lat. Ustawa nie określa zasad
obliczania obowiązywania powyŜszego okresu. Niemniej jednak, jak wynika z
Projekty off-shore Artykul.doc
prezentowanych publicznie opinii ekspertów, okres realizacji projektów elektrowni
wiatrowych off-shore trwa zdecydowanie dłuŜej niŜ 5 lat. Zatem wydaje się, iŜ
ustalony ustawowo okres obowiązywania pozwolenia na realizację przedsięwzięcia
zlokalizowanego na polskich obszarach morskich jest zbyt krótki, co skutecznie
odstrasza potencjalnych inwestorów od podjęcia projektu off-shore.
Ustawa o obszarach morskich w art. 27b zobowiązuje podmiot składający wniosek o
udzielenie pozwolenia na wzniesienie i wykorzystywanie obiektu do wniesienia
dodatkowo opłaty co najmniej w wysokości stanowiącej równowartość 300 jednostek
obliczeniowych SDR (jednostki ustalane przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy,
aktualnie średnia wartość SDR wynosi około 5 złotych). JeŜeli jednak projektowana
inwestycja miałaby być zlokalizowana w ramach polskiej wyłącznej strefy
ekonomicznej, opłata wnioskodawcy stanowi 1% wartości planowanego
przedsięwzięcia. Co bardzo istotne, powyŜszą opłatę pobiera się przed wydaniem
pozwolenia. W tym przypadku, biorąc pod uwagę fakt, iŜ projekty off-shore są
niezwykle kosztowne, konieczność uiszczenia opłaty wynoszącej 1% wartości
inwestycji jeszcze przed uzyskaniem pozwolenia, stanowi istotne obciąŜenie dla
inwestora, a niekiedy moŜe uniemoŜliwić doprowadzenie do realizacji projektu.
Po uzyskaniu pozwolenia na realizację projektu zlokalizowanego na polskich
obszarach morskich, kolejnymi etapami są: procedura oceny oddziaływania na
środowisko planowanego przedsięwzięcia (i wydanie decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach) oraz uzyskanie pozwolenia na budowę.
Równolegle naleŜy pamiętać o zagadnieniach regulacji sektora energetycznego
związanych z projektem off-shore. Regulacje prawa energetycznego nie zawierają
szczególnych przepisów dotyczących projektów połoŜonych na obszarach morskich.
W związku z tym do takich projektów znajdą zastosowanie ogólne reguły dotyczące
kwestii przyłączenia do sieci energetycznych i przesyłania wytworzonej energii z
elektrowni wiatrowych.
Jak dotąd polski ustawodawca nie wydał regulacji specjalnie przeznaczonych dla
budowy i eksploatacji elektrowni wiatrowych na obszarach morskich. Z formalnego
punktu widzenia istnieją prawne moŜliwości przeprowadzenia procesu
inwestycyjnego przedmiotowych projektów. Inną natomiast kwestią jest zastosowanie
odpowiednich procedur w praktyce i czy wykonalna jest w obecnym stanie prawnym
realizacja projektu off-shore.
Projekty off-shore Artykul.doc