docWerona – to nie tylko Romeo i Julia Biomodulacja
download 
Reklamacja Transkrypt
Werona – to nie tylko Romeo i Julia Biomodulacja
Międzynarodowe czasopismo dotyczące zagadnień terapii i badań biomedycznych przygotowywane we współpracy z Polskim Towarzystwem Homeopatii i Homotoksykologii styczeń-marzec 2009 Zeszyt 1 ISSN 1232-5295 1 Werona – to nie tylko Romeo i Julia Biomodulacja choroby zwyrodnieniowej stawów Uraz odgięciowy – przejście ostrego stanu zapalnego w przewlekły Zespół bólu lędźwiowo-krzyżowego Protokoły biopunktury w leczeniu przewlekłych chorób zapalnych Ruch i macierz MIĘDZYNARODOWA AKADEMIA HOMOTOKSYKOLOGII KURS SKRÓCONY Kurs internetowy, 40 godzinny, wprowadzający w zagadnienia homotoksykologii i pozwalający uzyskać certyfikat Międzynarodowej Akademii Homotoksykologii. 1. Wejdź na stronę internetową www.iah-online.com. Wybierz język. 2. Kliknij Login i zarejestruj się. 3. Przejdź do Programu Edukacyjnego. 4. Przejdź do IAH Kurs Skrócony. 5. Kiedy zakończysz kurs przejdź do Egzamin. Po zdanym pozytywnie egzaminie otrzymasz certyfikat pocztą. Kurs przeznaczony dla lekarzy medycyny. www.iah-online.com Kurs jest bezpłatny. Spis treści Aktualności PTHiH Werona – to nie tylko Romeo i Julia 5 Relacja z IAH Bedside Teaching Training, Verona, Italy, November 6-8, 2008. Temat numeru Biomodulacja choroby zwyrodnieniowej stawów 7 Martin Plotkin, MD i Alta A. Smit, MD Doniesienia z praktyki Uraz odgięciowy – przejście ostrego stanu zapalnego w przewlekły 13 Dennis van Aswegen, DC Zespół bólu lędźwiowo-krzyżowego 14 Dennis van Aswegen, DC Protokoły biopunktury w leczeniu przewlekłych chorób zapalnych 16 Jan Kersschot, MD Homotoksykologia - nowe perspektywy Ruch i macierz - znaczenie sygnałów biomechanicznych w remodelingu macierzy 21 Alta A. Smit, MD Zastosowania specjalne Rola siarki w zdrowiu i chorobie 25 Edgar Estrada Serrato, MD, Ortopeda-traumatolog, Specjalista medycyny biologicznej Preparaty narządów świńskich w medycynie antyhomotoksycznej 28 Wilfried Stock, PhD Rada Naukowa: Redaktor Naczelna: Rada Redakcyjna: Adres redakcji i wydawcy: Prof. dr Hartmut Heine, Baden-Baden; dr farm. Wilfried Stock, Sinzheim Anita Bania Dr Izabela Fołta, dr Witold Wandel, dr Mieczysław Bąkowski, Jolanta Zajdel, Aneta Żebrowska, Anna Legun, Katarzyna Miler – Matuszewska, Eliza Milewicz. Heel Polska Sp. z o.o., 02-822 Warszawa, ul. Poleczki 21, tel.: (22) 545 07 15; fax: (22) 545 07 18. „Medycyna Biologiczna” jest kwartalnikiem ukazującym się od 1994 r. MB zamieszcza prace autorów polskich i zagranicznych, prowadzi wymianę artykułów z „Journal of Biomedical Therapy”. Prace są recenzowane. ISSN 1232-5295 Drodzy Czytelnicy, Milowymi krokami zbliżają się ostatnie dni 2008 roku. Okres ten sprzyja retrospekcji, refleksji i podsumowaniom wydarzeń oraz dokonań minionego roku. Naturalnym jest, iż pojawiają się także zapytania i wątpliwości dotyczące naszych planów zawodowych i prywatnych na kolejne miesiące. Życie nakazuje nam mierzyć się z konkretnymi sytuacjami mającymi miejsce w Polsce i na świecie. Przyszło nam żyć w nader ciekawych czasach, gdzie obfitość zmian dokonanych w stosunkowo krótkim okresie czasu, niestety skutkuje utratą logiki oraz wymusza zachowania dualistyczne a nawet schizofreniczne. Końcówka 2008 roku to dla Polski i dla polskiej farmacji zakończenie harmonizacji – tzw. EU – Update oraz wejście w życie Rozporządzenia MZ z 28 listopada 2008 roku w sprawie reklamy produktów leczniczych (Dz.U. nr 210, poz. 1327). Zarówno lekarze, jak i firmy farmaceutyczne oraz środowiska prawnicze dość krytycznie wypowiadają się na temat obu wydarzeń. W tych ostatnich dniach „Starego Roku” miejmy nadzieję, iż uda nam się nieco oderwać od tych wszystkich ziemskich wydarzeń i będziemy mogli duchowo przeżywać najpiękniejsze w polskiej tradycji Święta Bożego Narodzenia i pełni optymizmu przywitamy Nowy Rok. Ufam, iż w naszym kwartalniku znajdziecie Państwo artykuły, które w długie, zimowe wieczory staną się miłą i pouczającą lekturą. Zachęcam Wszystkich Państwa do uzyskania certyfikatu Międzynarodowej Akademii Homotoksykologii. Dostęp do wykładów z homotoksykologii, w zakresie tego kursu jest bezpłatny. Podobnie, jak egzamin wieńczący kurs. Tematem naszego pierwszego numeru Medycyny Biologicznej w roku 2009 jest odwieczna dyskusja nad stanem zapalnym w obrębie narządu ruchu, czemu okres zimowy niewątpliwie sprzyja. Warto zapoznać się z doniesieniami na temat biomodulacji choroby zwyrodnieniowej stawów, przejścia ostrego stanu zapalnego w przewlekły w sytuacji urazu odgięciowego, zespołu bólu lędźwiowo-krzyżowego. Polecam uwadze protokoły biopunktury w leczeniu przewlekłych chorób zapalnych, autorstwa Jana Kerschota oraz artykuł o znaczeniu sygnałów biomechanicznych w remodelingu macierzy, autorstwa Alty Smit. W bieżącym numerze zamieszczamy także aplikację członkowską Polskiego Towarzystwa Homeopatii i Homotoksykologii, z prośbą o uaktualnienie danych i uiszczenie opłaty członkowskiej za rok 2009. Życzę Państwu zdrowych i spokojnych Świąt Narodzenia Pana, oby upłynęły nam one w rodzinnej i przyjacielskiej atmosferze, która niechaj towarzyszy nam wszystkim we wszelkich poczynaniach przez cały Nowy 2009 Rok. Z wyrazami szacunku, Redaktor Naczelna Anita Bania Aktualności PTHiH Werona – to nie tylko Romeo i Julia Relacja z IAH Bedside Teaching Training, Verona, Italy, November 6-8, 2008. Środowisko medyczne we współczesnym świecie cechuje rywalizacja, walka o pacjenta, niechęć do dzielenia się wiedzą. Trudno znaleźć jest mistrza, który z zapałem i oddaniem kształciłby swoich uczniów, następców. Nam udało się podczas IAH Bedside Teaching Training czerpać wiedzę i pobierać nauki u prawdziwego pasjonata wiedzy nie tylko medycznej, lubiącego uczyć innych, pragnącego pomagać swoim pacjentom. Międzynarodowa Akademia Homotoksykologii (IAH) zorganizowała kurs szkoleniowy dla polskich lekarzy łączących w swojej praktyce wiedzę akademicką z elementami homeopatii, homotoksykologii, akupunktury, homeosiniatrii i mezoterapii. Mistrzem, u którego pobieraliśmy, a właściwie pobierałyśmy nauki był włoski lekarz, internista – dr Ivo Bianchi, profesor Uniwersytetu w Mediolanie. Obdarzony szeroką wiedzą z zakresu nauk biologicznych, biochemii, diagnostyki laboratoryjnej, pełny medycznej pasji, energii, apetytu na życie i pracę. Grupa polskich lekarzy liczyła pięć osób. Same kobiety, doświadczone klinicystki, trzy internistki oraz dwóch pediatrów. Można to śmiało powiedzieć -prof. Ivo Bianchi jest jednym z najbardziej doświadczonych homotoksykologów na świecie. Zajęcia odbywały się w jego prywatnej praktyce lekarskiej, którą prowadzi wraz z żoną i córką. Przyjmuje szeroki wachlarz pacjentów pod względem wieku, począwszy od dzieci a skończywszy na pacjentach geriatrycznych. Miałyśmy możliwość bezpośredniego badania pacjentów pana profesora. Następnie każdy Fot. 2 Symbol Werony - słynny balkon Julii. Fot. 1 Wykład dr L.Graziolli i prof. I. Bianchi na temat biologicznej medycyny estetycznej. pacjent był szczegółowo omawiany, dyskutowany wspólnie z panem profesorem, ustalana była najbardziej optymalna dla chorego terapia oraz zalecenia. Prof. I. Bianchi jest holistą, interesuje go chory jako nierozłączna całość, wraz ze środowiskiem, w którym żyje. Prof. I. Bianchi współpracuje także z innymi lekarzami, między innymi z lekarzem medycyny estetycznej, gdy pacjenci otrzymujący terapie anty ageing dodatkowo oczekują kuracji czy też zabiegów z dziedziny medycyny estetycznej. Miałyśmy możliwość wysłuchać wykładu prof. Sergio Serrano oraz dr Lugero Graziolli na temat „Aesthetic Biological Medicine: diagnosis and therapies”, w którym szczególny nacisk położono na biochemiczną i elekromagnetyczną homeostazę organizmu ludzkiego podczas procesu starzenia się organizmu, w konsekwencji utraty prawidłowych funkcji macierzy. Zapoznano nas z terapią biofotonami, singletami tlenowymi oraz pokazano praktyczne wykorzystanie ich w tradycyjnej mezoterapii i biomezoterapii. Prof. I. Bianchi jest wielkim znawcą i pasjonatem katalizatorów cyklu Krebsa, znajdują one zastosowanie zarówno u jego małych pacjentów, na przykład dzieci z małą masą urodzeniową, jak również u pacjentów dojrzałych i sędziwych. Wspólnie z profesorem dokonywaliśmy analizy studium poszczególnych przypadków klinicznych. A były one bardzo ciekawe, trudne czy wręcz bardzo trudne z punktu widzenia medycyny klasycznej, w obliczu których ta pozostawała często bezradna. Wszyscy pacjenci pana profesora byli bardzo dobrze zdiagnozowani, często w szpitalach aka- Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 5 Aktualności PTHiH Fot. 3 W przerwie zwiedzamy Weronę. demickich, dysponowali wypisami i kartami informacyjnymi. Prof. Bianchi przeprowadzał szczegółową repertoryzację poszczególnych pacjentów, wykorzystując do tego wszystkie zasady homeopatii klasycznej, umiejscawiał chorego w stworzonym przez siebie neurovegetative outline, który jest wzbogacony o dodatkowe elementy, pochodzące z homotoksykologii, medycyny chińskiej, medycyny akademickiej także tablicy Mendelejewa. Dokonywał dodatkowej diagnostyki za pomocą testów aglutynacyjnych. Finalnie umieszczał objawy zgłaszane przez chorego w stworzonym przez siebie programie OMOTOX i uzyskiwał leki dobrane indywidualnie do danego pacjenta, następnie nadawał im wagę, wybierając z nich odpowiednio lek konstytucyjny, jak i leki objawowe. Wśród pacjentów, których omawialiśmy była chora z dystrophia musculorum progressiva, chorzy z zapaleniem tarczycy, z zapaleniem wątroby, z ogólnoustroFot. 4 Uroczyste wręczenie certyfikatów. 6 Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 jową allopecia. Po omówieniu poszczególnych pacjentów otrzymywałyśmy zalecenia terapeutyczne (recepty) analogiczne do tych, które otrzymywał chory. Wartość merytoryczna i praktyczna szkolenia, nasze wrażenia, spostrzeżenia zostały przez każdą z nas ujęte w postaci krótkiego podsumowania. Podsumowania naszego autorstwa są umieszczone na stronie internetowej prof. I. Bianchi, jak również będą na stronie internetowej ISOHH, w zarządzie którego prof. I. Bianchi odpowiada za aktywności szkoleniowe towarzystwa. W IAH Bedside Teaching Training, z ramienia organizatorów uczestniczyła także dr Alta Smit oraz Bruno Van Brand, którym bardzo serdecznie dziękujemy za możliwość odbycia tak owocnego szkolenia i za ich personalne uczestnictwo w nim. Samo szkolenie było bardzo intensywne, ale doskonale rozplanowane czasowo i zharmonizowane tematycznie. Nad całością od strony organizacyjnej czuwała Birgit Nagel, stąd też to szkolenie było właśnie tak a nie inaczej zorganizowane. Podczas tego treningu udało się nam także zapoznać z urokami miasta Verony oraz obejrzeć HorseLiric Gala Show, z którego współczesna Verona słynie. Szkolenie to wraz z osobą głównego prowadzącego – prof. I. Bianchi na długo pozostanie w naszej pamięci. Wracałyśmy z Verony z poczuciem wzbogacenia naszej wiedzy medycznej o bardzo istotne elementy, wśród których homotoksykologia odgrywa olbrzymią rolę. Polecamy je wszystkim, którzy interesują się homotoksykologią, medycyna holistyczną, naprawdę warto w nim uczestniczyć. Temat numeru Biomodulacja choroby zwyrodnieniowej stawów Martin Plotkin, MD i Alta A. Smit, MD Wprowadzenie Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) jest przewlekłą, prowadzącą do niepełnosprawności chorobą, która dotyczy stawów maziówkowych. Jej patogeneza obejmuje wiele różnych etiologii, w tym czynniki mechaniczne, genetyczne i biochemiczne. ChZS zazwyczaj opisuje się jako „niezapalną” chorobę stawów, w odróżnieniu od reumatoidalnego zapalenia stawów, lecz sformułowanie takie coraz częściej bywa uznawane za niewłaściwe, gdyż w rzeczywistości stan zapalny przyczynia się zarówno do objawów, jak i do progresji ChZS1. Sztywność poranna lub występująca po braku aktywności jest częstym objawem w ChZS, lecz u pacjentów z ChZS często występują także nagłe zaostrzenia zapalne ze wszystkimi typowymi objawami klinicznymi (zaczerwienienie, podwyższenie temperatury, obrzęk i dodatkowa utrata funkcji). Z homotoksykologicznego punktu widzenia ChZS odpowiada fazie zwyrodnieniowej w Tabeli Ewolucji Choroby i wykazuje wiele wspólnych cech z procesami typowymi dla chorób zwyrodnieniowych, a mianowicie przewlekły stan zapalny, któremu towarzyszy uwolnienie niebezpiecznych wolnych rodników, takich jak peroksyazotyn, zaburzenia normalnego cyklu degeneracji i naprawy, a także zaburzenia równowagi angiogennej w kierunku nieprawidłowej waskularyzacji. Stan zapalny w chorobie zwyrodnieniowej stawów Obecnie coraz częściej zwraca się uwagę na wpływ sub klinicznego przewlekłego stanu zapalnego w ChZS2. Stan zapalny pojawia się zazwyczaj nagle, a wspomniane powyżej objawy rozwijają się w ciągu minut lub godzin. Rys. 1 Degeneracja i naprawa macierzy. W chorobie zwyrodnieniowej stawów ulega zaburzeniu rytm kataboliczno-anaboliczny. Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 7 Temat numeru Rys. 2 Patofizjologia molekularna choroby zwyrodnieniowej stawów (zaadaptowano z Loesera1). Neutrofile są najliczniejszymi komórkami, a cytokiny prozapalne, takie jak IL-1, TNF-α i IL-8 mają największe znaczenie. Z drugiej strony, przewlekły stan zapalny rozwija się w dłuższym czasie i może utrzymywać się przez całe tygodnie, miesiące lub lata. Markery przewlekłego stanu zapalnego, takie jak białko C reaktywne (CRP), mogą być podwyższone u pacjentów z ChZS i uzależnione od IL-6, która jest główną cytokiną wydzielaną przez makrofagi. IL-6 może też odgrywać istotną rolę w angiogenezie, co jest kolejnym czynnikiem przyczyniającym się do patologii ChZS (patrz rysunek 1). W wyniku ostrego stanu zapalnego dochodzi do eliminacji podrażnienia, po czym tkanki są przywracane do stanu początkowego. Z drugiej strony, w przewlekłym zapaleniu stan zapalny i naprawa następują równocześnie, a stawy pozostają nieprawidłowe nawet po wycofaniu się stanu zapalnego. W przewlekłym zapaleniu dominującymi komórkami są makrofagi, a często występuje też naciek z limfocytów. Przewlekłe zapalenie można zatem uważać za nieudaną próbę ze strony chondrocytów i innych komórek mającą 8 Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 na celu wyeliminowanie uszkodzonej tkanki i dokonanie naprawy. Zaburzenie równowagi anaboliczno-katabolicznej Oscylacja pomiędzy zmianami zwyrodnieniowymi i procesami naprawczymi jest normalnym zjawiskiem w macierzy międzykomórkowej. Choć macierz ta jest w tym procesie jednostką funkcjonalną, to jednak na homeostazę wpływają chondrocyty. Metaloproteinazy macierzy (MMP) są stymulowane przez cytokiny zapalne i produkty rozpadu macierzy, indukując degenerację starszych lub uszkodzonych tkanek, co jest równoważone przez szereg czynników wzrostu, szczególnie zaliczane do rodziny TGF-β, białka morfogenetyczne kości (BMP), które z kolei hamują działania MMP i w ten sposób indukują gojenie tkanek. Ta oscylacja kataboliczno-anaboliczna ma podstawowe znaczenie dla zachowania normalnej integralności tkanek3,4. Gdy proces ten ulegnie zaburzeniu (z powodu ciągłego uszkadzania tkanek na skutek działania czynników mechanicznych lub Biomodulacja choroby zwyrodnieniowej stawów toksyn) lub zdolność organizmu do wyzwalania procesów naprawczych zostanie osłabiona (z powodu niedoboru czynników wzrostu lub niezdolności do reagowania na nie, tak jak ma to miejsce u osób w podeszłym wieku), dochodzi do nadreaktywnego cyklu kataboliczno-anabolicznego (patrz rysunek 1). Aby lepiej zrozumieć niszczenie chrząstki, przynajmniej w odniesieniu do roli samych chondrocytów (proces ten określa się czasem jako chondroliza chondrocytowa), należy zbadać mechanizm molekularny, który zakłóca równowagę pomiędzy aktywnością kataboliczną i anaboliczną chondrocytów. Jako że chondrocyty ulegają śmierci komórkowej na pewnym etapie procesu niszczenia chrząstki, warto byłoby też wiedzieć, czy te czynniki molekularne również przyczyniają się do śmierci komórek. Przyczyna przewlekłego zapalenia błony maziowej w ChZS nie jest dokładnie wyjaśniona. W błonie maziowej można znaleźć szczątki rozpadłych tkanek lub fragmenty chrząstki, które powodują tam typową reakcję na ciało obce. Uszkodzenie mechaniczne także może prowadzić do uwalniania wolnych rodników lub reaktywnych form tlenu (ROS). ROS i przewlekłe uszkodzenie chrząstki Rola ROS w uszkodzeniu chrząstki pozostaje kontrowersyjna. W ostatnim czasie Green i wsp. uzupełnili literaturę opisując rolę uwalniania ROS po urazie mechanicznym w progresji uszkodzenia chrząstki5. W procesie tym szczególną rolę odgrywa tlenek azotu, który może łączyć się z innymi formami ROS, tworząc wysoce toksyczny związek – peroksyazotyn. ROS indukują także mediatory zapalne, takie jak NF-κB, IL-1 i IL-6. Uczestniczą też w procesie starzenia się chondrocytów6 i mogą wykazywać bezpośredni wpływ na wytwarzanie naczyniowo śródbłonkowego czynnika wzrostu (VEGF) – silnego stymulatora angiogenezy i przewlekłego stanu zapalnego7. Angiogeneza i przewlekły stan zapalny Tworzenie nowych naczyń krwionośnych ma zasadnicze znaczenie w okresie rozwoju płodowego, lecz rzadko występuje u osób dorosłych, z wyjątkiem nasilonych prób remodelowania i regeneracji, tak jak w ChZS. Mediatory zapalne mogą stymulować angiogenezę bezpośrednio albo pośrednio. Do komórek zapalnych, które wywołują taki efekt, należą makrofagi i komórki tuczne, występujące w błonie maziowej w przebiegu ChZS. Makrofagi zwykle wykrywa się w miejscach nieprawidłowej angiogenezy, na przykład w zapaleniu błony maziowej i w nowotworach. Angiogeneza może odgrywać ważną rolę nie tyle w inicjacji stanu zapalnego, co w jego nasilaniu lub utrwalaniu. Rys. 3 Chorobę zwyrodnieniową stawów zazwyczaj opisuje się jako chorobę stawów „niezapalną”, lecz u pacjentów z ChZS mogą występować nagłe zaostrzenia z typowymi objawami klinicznymi, takimi jak zaczerwienienie, podwyższenie temperatury, obrzęk, ból i utrata funkcji (tu: zmieniony zapalnie staw łokciowy). Z drugiej strony angiogeneza może pośrednio utrwalać się samoistnie, gdyż zwiększa ona naciek komórek zapalnych, w wyniku czego zwiększa się liczba komórek wydzielających czynniki angiogenne, takie jak VEGF i czynnik wzrostu fibroblastów (FGF-1)8. Waskularyzacja normalnie beznaczyniowej chrząstki oraz miejsc połączenia kostno-chrząstkowego stanowi typową cechę ChZS. W okresie wzrostu angiogeneza jest konieczna do normalnego kostnienia śródchrzęstnego w celu zamknięcia kości długich. Proces ten zachodzi przy udziale VEGF z przerośniętych chondrocytów. Jednak w przebiegu ChZS wzrost poprzez osteofity na granicach stawów także zachodzi poprzez kostnienie kostno-chrząstkowe. Chrzęstne przedłużenia powierzchni stawowej stają się miejscem powstawania naczyń krwionośnych, a kość wychodzi ze struktur podchrząstkowych. Po angiogenezie powstają także nowe nerwy, co może przyczyniać się do występowania bólu w przewlekłym zapaleniu błony maziowej (patrz rysunek 2). Uwzględnienie tych aspektów może umożliwić opracowanie nowych metod leczenia ChZS. Złożony preparat homeopatyczny Zeel, opracowany specjalnie z myślą o tych aspektach, a przy tym doskonale tolerowany, stanowi idealną opcję leczenia przewlekłego stanu zapalnego obserwowanego w ChZS. Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 9 Temat numeru Bioregulacyjne leczenie ChZS Jak wyjaśniono powyżej, ChZS charakteryzuje się przewlekłym stanem zapalnym o niewielkim nasileniu, z częstymi rzutami ostrego zapalenia. Tradycyjne leki (NLPZ, paracetamol/acetaminofen i/lub kortykosteroidy podawane dostawowo) hamują tylko niektóre przejawy stanu zapalnego, a poza tym wykazują istotne działania niepożądane. Podawanie dostawowe kwasu hialuronowego ma na celu dostarczenie chrząstce wsparcia proteoglikanów9. Połączenia siarczanu chondroityny i glukozaminy od dawna są stosowane do tego celu w leczeniu ChZS, choć dane na temat ich skuteczności są różne10,11,12. Do obiecujących nowych metod leczenia należy zastosowanie surowicy autologicznej13. Nie wykazano korzyści ze stosowania antyoksydantów w ChZS, w związku z czym ich użycie pozostaje kwestią sporną14. W świetle nakreślonej powyżej patogenezy interesujące staje się stosowanie niskich stężeń antygenów umożliwiających wieloaspektową regulację, tak jak obserwuje się to w repertuarze leków antyhomotoksycznych. Traumeel i Zeel w leczeniu skojarzonym w ChZS W badaniach wykazano, że preparat Traumeel jest lekiem zarówno skutecznym klinicznie, jak i wykazującym działanie immunomodulacyjne15–21. Należy brać go pod uwagę ze względu na jego właściwości regulowania czynności układu odpornościowego, a mianowicie promowanie naprawy przy jednoczesnym umożliwieniu utrzymywania się pewnego poziomu stanu zapalnego, tak aby mógł następować rozkład zniszczonych tkanek. Preparat Zeel jest stosowany w chorobie zwyrodnieniowej stawów od wielu lat; dane empiryczne wskazują, że jest on tak samo skuteczny jak inhibitory Cox-1 i Cox-2 w leczeniu ChZS.22 Może on jednak odgrywać szczególną rolę w odniesieniu do patofizjologii przewlekłego stanu zapalnego. Wiele z jego składników, takich jak Rhus tox., zawiera flawonoidy znane ze swojego działania przeciwutleniającego23. Wykazano także, że Rhus tox. i Arnica mają wpływ na IL-6, która jest wydzielana przez makrofagi i może odgrywać centralną rolę w przewlekłym stanie zapalnym i angiogenezie. W badaniu prowadzonym na zwierzętach Stančiková wykazała, że podawanie preparatu Zeel albo rozpuszczalnika (substancji porównawczej) królikom z eksperymentalnie wywołanym zapaleniem stawów, w grupie preparatu Zeel wystąpiło o wiele mniej uszkodzeń i mniejsze nasilenie przerostu chrząstki niż w grupie rozpuszczalnika24. Analiza histochemiczna także wykazała istotną waskularyzację głębszych warstw chrząstki u zwierząt, które 10 Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 otrzymały rozpuszczalnik, podczas gdy w grupie preparatu Zeel pojawiło się tylko kilka naczyń włosowatych. (W świetle centralnej roli, jaką wydaje się odgrywać angiogeneza w patofizjologii ChZS, obserwacja ta jest bardzo ważna.) Wreszcie, układ chondrocytów był też o wiele lepiej uporządkowany w grupie verum. Interesująca jest obserwacja, iż alkaloid sangwinaryna, występujący w Sanguinaria canadensis (jeden ze składników preparatu Zeel) hamuje VEGF25,26. Chorobę zwyrodnieniową stawów zazwyczaj opisuje się jako chorobę stawów „niezapalną”, lecz u pacjentów z ChZS mogą występować nagłe zaostrzenia z typowymi objawami klinicznymi, takimi jak zaczerwienienie, podwyższenie temperatury, obrzęk, ból i utrata funkcji (tu: zmieniony zapalnie staw łokciowy). Wniosek Trwające obecnie badania wyjaśniają złożoną patofizjologię ChZS. Wydaje się, że największe znaczenie ma przerwanie cyklu kataboliczno-anabolicznego macierzy chrząstki. Nowe dane sugerują, że zarówno wytwarzanie ROS (na skutek nacisku mechanicznego), jak i angiogeneza w znacznym stopniu przyczyniają się do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego, niszczenia tkanek i dolegliwości bólowych. Celem standardowego leczenia z zastosowaniem NLPZ jest głównie zredukowanie stanu zapalnego oraz zwalczanie bólu. Substancje, które hamują MMP, są obecnie uznawane za zbyt toksyczne, aby mogły one mieć jakiekolwiek zastosowanie w ChZS. Stosuje się także wiskosuplementy, siarczan chondroityny i glukozaminę, a także pewne inne nowe leki, z różną skutecznością. Ze względu na różne działania dwóch preparatów antyhomotoksycznych – Traumeelu i Zeelu – na ostry i przewlekły stan zapalny, wydaje się uzasadnione podawanie tych dwóch produktów w skojarzeniu: preparat Zeel w leczeniu długotrwałym, natomiast preparat Traumeel na początku leczenia oraz w razie zaostrzeń. Wykazano, że oba te leki mają doskonały profil tolerancji. Niezbędne są dodatkowe badania mające na celu wyjaśnienie dokładnego wpływu preparatu Zeel na angiogenezę oraz wpływu tego leku na ROS w przewlekłym stanie zapalnym. Piśmiennictwo 1.Loeser RF. Molecular mechanisms of cartilage destruction: mechanics, inflammatory mediators, and aging collide. Arthritis Rheum 2006;54(5):1357-1360. 2.Bonnet CS, Walsh DA. Osteoarthritis, angiogenesis and inflammation. Rheumatology 2005;44:7-16. 3. Aigner T, Soeder S, Haag J. IL 1β and BMPs – inte- Biomodulacja choroby zwyrodnieniowej stawów ractive players of cartilage matrix degradation and regeneration. Eur Cell Mater 2006;12:49-56. 4. Yasuda T, Poole AR. A fibronectin fragment induces type II collagen degradation by collagenase through an interleukin-1-mediated pathway. Arthritis Rheum 2002;46:138-148. 5. Green DM, Noble PC, Ahuero JS, Birdsall HH. Cellular events leading to chondrocyte death after cartilage impact injury. Arthritis Rheum 2006;54:15091517. 6. Yudoh K, Nguyen T, Nakamura H, Hongo-Masuko K, Kato T, Nishioka K. Potential involvement of oxidative stress in cartilage senescence and development of osteoarthritis: oxidative stress induces chondrocyte telomere instability and downregulation of chondrocyte function. Arthritis Res Ther 2005;7(2):R380-R391. 7. Fay J, Varoga D, Wruck CJ, Kurz B, Goldring MB, Pufe T. Reactive oxygen species induce expression of vascular endothelial growth factor in chondrocytes and human articular cartilage explants. Arthritis Res Ther 2006;8(6):R189. 8. Mentlein R, Pufe T. New functions of angiogenic peptides in osteoarthritic cartilage. Curr Rheumatol Rev 2005;1:37-43. 9. Bellamy N, Campbell J, Robinson V, Gee T, Bourne R, Wells G. Viscosupplementation for the treatment of osteoarthritis of the knee. Cochrane Database Syst Rev 2006; 19;(2):CD005321. 10. Barnhill JG, Fye CL, Williams DW, Reda DJ, Harris CL, Clegg DO. Chondroitin product selection for the glucosamine/chondroitin arthritis sulfate, and the two in combination for painful knee osteoarthritis. N Engl J Med 2006;354(8):795-808. 11. Hochberg MC. Nutritional supplements for knee osteoarthritis – still no resolution. N Engl J Med 2006;354:858-859. 12. Wehling P, Moser C, Frisbie D i wsp. Autologous conditioned serum in the treatment of orthopedic diseases: the orthokine therapy. BioDrugs 2007;21(5):323332. 13. Henrotin Y, Kurz B. Antioxidant to treat osteoarthritis: dream or reality? Curr Drug Targets 2007;8(2):347357. 14. Heine H, Schmolz M. Induction of the immunological bystander reaction by plant extracts. Biomed Ther 1998;16(3):224-226. 15.Porozov S, Cahalon L, Weiser M, Branski D, Lider O, Oberbaum M. Inhibition of IL 1β and TNF α secre- tion from resting and activated human immunocytes by the homeopathic medication Traumeel® S. Clin Dev Immunol 2004;11(2):143-149. 16.Lyss G, Knorre A, Schmidt TJ, Pahl HL, Merfort I. The anti inflammatory sesquiterpene lactone helenalin inhibits the transcription factor NF kappaB by directly intervention trial. J Am Pharm Assoc 2006;46(1): 14-24. 17.Clegg DO, Reda DJ, Harris CL i wsp. Glucosamine, chondroitin targeting p65. J Biol Chem 1998;273(50): 33508-33516. 18.Zell J, Connert W D, Mau J i wsp. Treatment of acute sprains of the ankle. Biol Ther 1989;7(1):l-6. 19.Schneider C, Klein P, Stolt P, Oberbaum M. A homeopathic ointment preparation compared with 1% diclofenac gel for acute symptomatic treatment of tendinopathy. Explore 2005;l(6):446-452. 20.Birnesser H, Oberbaum M, Klein P, Weiser M. The homeopathic preparation Traumeel S compared with NSAIDs for symptomatic treatment of epicondylitis. J Musculosekelet Res 2004;8(2-3):l19-128. 21.Singer SR, Amit-Kohn M, Weiss S, Rosenblum J, Lukasiewicz E, Itzchaki M, Oberbaum M. Efficacy of a homeopathic preparation in control of postoperative pain – A pilot clinical trial. Acute Pain 2007;9(1):7-12. 22.Birnesser H, Stolt P. The homeopathic antiarthritic preparation Zeel comp. N: a review of molecular and clinical data. Explore 2007;3(l):16-22. 23.Mersch-Sundermann V, Kassie F, Böhmer S i wsp. Extract of Toxicodendron quercifolium caused genotoxicity and antigenotoxicity in bone marrow cells of CD1 mice. Food Chem Toxicol 2004;42(10): 16111617. 24.Stančiková M, Bély M, Metelmann HW i wsp. Effects of Zeel comp. on experimental osteoarthritis in rabbit knee. Rheumatologia 1999;13:101-108. 25.Basini G, Bussolati S, Santini SE, Grasselli F. Sanguinarine inhibits VEGF induced angiogenesis in a fibrin gel matrix. Biofactors 2007;29(1):11-18. 26.Basini G, Santini SE, Bussolati S, Grasselli F. Sanguinarine inhibits VEGF induced Akt phosphorylation. Ann N Y Acad Sci 2007;1095:371-376. Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 11 Doniesienia z praktyki Uraz odgięciowy – przejście ostrego stanu zapalnego w przewlekły Dennis van Aswegen, DC Mianem „urazu odgięciowego” określa się uraz tkanek miękkich – mięśni, więzadeł i nerwów – w obrębie szyi. Wiele osób nie wiąże występujących u nich objawów z wypadkiem samochodowym, gdyż objawy często pojawiają się wiele dni, miesięcy lub nawet lat po wypadku. U tej pacjentki, skierowanej do mnie przez miejscowego lekarza rodzinnego, występowały wtórne objawy urazu odgięciowego, które prawdopodobnie były związane z wypadkiem samochodowym, w jakim uczestniczyła ona kilkanaście lat wcześniej. Po wypadku leczenie z zastosowaniem NLPZ oraz fizykoterapia skutecznie zmniejszyły ostry ból związany z urazem odgięciowym, na jaki była narażona pacjentka, lecz stale odczuwała ona pewien dyskomfort w obrębie szyi. Wraz z upływem czasu nadal przyjmowała ona leki z powodu przewlekłego bólu, lecz występujące u niej objawy stopniowo nasilały się, ostatecznie stając się niemożliwe do zniesienia. Wywiad Piętnaście lat wcześniej pacjentka ta, obecnie w wieku 48 lat, uczestniczyła w wypadku drogowym bez zapiętego pasa bezpieczeństwa, doznając urazu odgięciowego i niewielkich skaleczeń i stłuczeń. Po wypadku uskarżała się na nasilone bóle głowy i nudności i przez dwa dni przebywała w szpitalu. Otrzymała kołnierz ortopedyczny, który miała nosić przez co najmniej 4–6 tygodni, a także leki mające zwalczać ewentualny stan zapalny. Utrzymywały się u niej przewlekłe objawy (bóle w obrębie szyi, barków i ramion, sztywność, bóle głowy, pobudzenie psychoruchowe), które występowały z różną częstością, czasem codziennie, a czasem z przerwami do jednego miesiąca bez objawów. Jednak kilka miesięcy temu ból stał się bardziej nasilony, a okresy bezobjawowe stały się rzadsze. Ze względu na to, że ból uniemożliwiał pacjentce sen, cierpiała ona także z powodu nasilonego uczucia zmęczenia i podrażnienia. Badanie Wstępne badanie wykazało: • zmniejszony zakres ruchów kręgosłupa szyjnego, • obrzęk i stan zapalny w mięśniach szyi i okolicy szyi, •tkliwość uciskową i ból w okolicy stawów międzykręgowych w szyjnym odcinku kręgosłupa •aktywne punkty wyzwalające mięśniowo-powięziowe bóle głowy pochodzenia szyjnego Ocena górnego odcinka szyi wykazała uraz w górnej jego części, który nie był leczony przez poprzednich lekarzy zajmujących się pacjentką. Wyniki testu uciskowego Jacksona i manewru Valsalvy były dodatnie. Badanie MRI wykazało niewielką przepuklinę pomiędzy C5 i C6, tylno boczną w prawo. Badanie rentgenowskie wykazało zmiany zwyrodnieniowe stawów międzykręgowych we wczesnym stadium zaawansowania. Schemat leczenia Leczenie wymagało skojarzenia chiropraktyki (w celu przywrócenia prawidłowej ruchomości stawów i zakresu ruchów) oraz fizykoterapii (w celu przywrócenia elastyczności i ruchomości mięśni). Ponadto podano szereg leków antyhomotoksycznych: • Spascupreel i Zeel podawano we wstrzyknięciach dwa razy w tygodniu do punktów spustowych wzdłuż kręgów lędźwiowych w celu poprawienia skurczów mięśni przykręgosłupowych i do mięśniowo-powięziowych punktów spustowych; • Preparaty Gelsemium Homaccord i Lymphomyosot wstrzykiwano dwa razy w tygodniu w miejscach odczuwania bólu w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych i stanu zapalnego w okolicy szyi. • Przepisano także doustny preparat Gelsemium-Homaccord (10–15 kropli 3–4 razy na dobę). Pacjentka początkowo zgłaszała nasilenie dolegliwości bólowych (być może w związku z fazą reaktywacji), lecz następnie ból i inne objawy stopniowo ustępowały od 2. do 3. tygodnia. Dzięki mniejszemu nasileniu bólu i podrażnienia pacjentka mogła się zrelaksować; poprawie uległa także jakość snu. Po zakończeniu leczenia czuła się pełna energii, nie występowały u niej już wahania nastroju; zaobserwowała również doskonałą koncentrację w pracy. Jej jakość życia uległa znacznej poprawie, podobnie jak życie rodzinne. Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 13 Doniesienia z praktyki Zespół bólu lędźwiowo-krzyżowego Dennis van Aswegen, DC „Nie ma jednej metody leczenia bólu w okolicy lędźwiowej – wymaga on integracji szeregu metod terapeutycznych”. Pacjent z przewlekłym bólem w okolicy lędźwiowej, po konsultacjach z wieloma specjalistami, postanowił możliwie jak najdłużej walczyć z chorobą metodami farmakologicznymi, zanim zdecyduje się na zabieg chirurgiczny. W związku z tym stał się chodzącym przykładem dobrze znanej statystyki: bóle pleców są drugą zaraz po przeziębieniach przyczyną utraty czasu pracy i powodują większą utratę produktywności niż jakakolwiek inna choroba. Stan pacjenta utrudniał mu nie tylko pracę, lecz także wykonywanie codziennych czynności oraz życie rodzinne, a nawet zmusił go do rezygnacji z większości uprawianych sportów i aktywności fizycznej. Wywiad Pacjent 43 letni mężczyzna z wieloletnim wywiadem dotyczącym bólu w okolicy lędźwiowej, który wystąpił po raz pierwszy w bardzo młodym wieku w wyniku sumowania się urazów okresu dziecięcego i entuzjastycznego uprawiania sportów kontaktowych. Leczenie z zastosowaniem NLPZ było początkowo skuteczne w połączeniu z fizjoterapią, lecz wraz z upływem lat ból przeniósł się na kończyny dolne, choć rzadko promieniował on poniżej kolana. W wyniku tego leczenie stało się mniej skuteczne, a okresy bezobjawowe pomiędzy napadami bólu/ograniczenia ruchomości stały się krótsze. W kolejnym etapie nawet niewielkie nieprawidłowe ruchy biomechaniczne wyzwalały dolegliwości bólowe. Pacjent opisywał ból jako piekący, ostry, strzelający lub jako „mrowienie”. Ból nasilał się po długich okresach aktywności, takich jak chodzenie lub jazda na rowerze. Dodatkowe objawy obejmowały związaną z bólem bezsenność oraz bolesne odczucia podczas wypróżnień. Badanie We wstępnym badaniu przedmiotowym stwierdzono dodatnie wyniki następujących testów ortopedycznych, sugerujące zmiany w obrębie krążka międzykręgowego na poziomie L4/5: • zmniejszony zakres ruchów przy czynnym zgięciu/wyproście i rotacji, • unoszenie wyprostowanej kończyny dolnej (szczególnie prawej, powyżej 70 stopni), 14 Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 • test Bragarda, • manewr Valsalvy. Badanie rentgenowskie i badanie MRI kręgosłupa lędźwiowego wykazało: • przepuklinę krążka międzykręgowego na poziomie L4 i L5 (większą na poziomie L5 i po stronie prawej, lecz z minimalnym uciskiem worka oponowego), • zmiany zwyrodnieniowe we wczesnym stadium zaawansowania stawów międzykręgowych na poziomie od L2 do L5, zarówno po stronie lewej, jak i prawej, • aktywne punkty spustowe w mięśniach przykręgosłupowych w odcinku lędźwiowym i w mięśniach pośladkowych, • spłycenie lordozy lędźwiowej, • podrażnienie i stan zapalny stawów międzykręgowych w lędźwiowym odcinku kręgosłupa. Schemat leczenia Leczenie wymagało skojarzenia chiropraktyki i fizykoterapii. Ponadto przepisano szereg leków antyhomotoksycznych: • Preparat Spascupreel podawano we wstrzyknięciach dwa razy w tygodniu do punktów spustowych kręgów lędźwiowych. • Mieszaninę preparatów Zeel i Discus compositum wstrzykiwano dwa razy w tygodniu do mięśni przykręgosłupowych w celu zmniejszenia przewlekłego stanu zapalnego i zmian zwyrodnieniowych w stawach międzykręgowych i krążkach międzykręgowych. • Preparat Colocynthis-Homaccord (który można było także łączyć z preparatami Zeel i Discus compositum) podawano we wstrzyknięciach dwa razy w tygodniu w miejsca wzdłuż mięśni przykręgosłupowych w celu zmniejszenia objawów rwy kulszowej i nerwobólu. • Przepisano także tabletki Traumeel w celu zmniejszenia ogólnego stanu zapalnego i dolegliwości bólowych (1 tabletka 3 razy na dobę przez sześć tygodni). Po czterech tygodniach leczenia pacjent zaobserwował 60 procentową poprawę zakresu ruchów i redukcję dolegliwości bólowych, a po sześciu tygodniach – dodatkową poprawę o 10 procent. Był w stanie ponownie podjąć wykonywanie codziennych czynności a w najbliższej przyszłości zamierza powrócić do uprawiania niektórych sportów i aktywności fizycznej. Doniesienia z praktyki Protokoły biopunktury w leczeniu przewlekłych chorób zapalnych Jan Kersschot, MD Wprowadzenie Biopunktura polega na wstrzykiwaniu bioterapeutyków w okolice lub miejsca ciała zgodnie z rozpoznaniem klinicznym i czynnościowym1. kainy lub 0,25 procent lidokainy7. Można także dołączyć dekstrozę hipertoniczną w celu stymulowania gojenia uszkodzonej tkanki łącznej, takiej jak torebki, powięzi, więzadła i okostna. Tab. 1 Wstrzyknięcia podskórne Lymphomyosot + Traumeel Wstrzyknięcia do tkanek miękkich (np. ścięgna) Lymphomyosot + Traumeel Wstrzyknięcia domięśniowe (przetrenowanie/po urazie) Lymphomyosot + Traumeel Wstrzyknięcia domięśniowe (skurcze) Lymphomyosot + Spascupreel Wstrzyknięcia do więzadeł Traumeel + dekstroza hipertoniczna W przewlekłym stanie zapalnym (na poziomie komórkowym) Traumeel + Coenzyme compositum W przewlekłym stanie zapalnym (zmiany zwyrodnieniowe stawu) Traumeel + Zeel Przykłady standardowych połączeń często stosowanych przez biopunkturzystów. Środki terapeutyczne można podawać podskórnie, bądź wstrzykiwać do stawów, mięśni lub więzadeł2. Podawanie leków w odpowiednich punktach we właściwych okolicach ciała poprawia efekt kliniczny. Coraz więcej lekarzy zdaje sobie sprawę z tego, że wstrzyknięcia takie mogą poszerzyć zakres ich praktyki3. Biopunkturzyści stosują zarówno leki antyhomotoksyczne, jak i kwas hialuronowy4,5,6. Lymphomyosot stosuje się do drenażu limfatycznego i odtruwania macierzy, a Traumeel – do regulacji odpowiedzi immunologicznej. Preparat Spascupreel jest wskazany w skurczach mięśni, a Coenzyme compositum – gdy potrzebna jest naprawa tkanek (uszkodzenie na poziomie komórkowym). Preparat Zeel i kwas hialuronowy stosuje się w przewlekłym bólu stawów u osób w podeszłym wieku oraz w chorobie zwyrodnieniowej stawów (uszkodzenie chrząstek). Wielu lekarzy łączy kilka ampułek w jednym wstrzyknięciu dla uzyskania lepszych wyników (patrz tabela 1). Można dołączyć środki miejscowo znieczulające jako modulatory informacji nerwowej oraz dla zmniejszenia bolesności wstrzyknięć. Biopunkturzyści stosują niskie stężenia środków miejscowo znieczulających, takie jak 0,5 procent pro- 16 Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 Częstość wykonywania i miejsca wstrzyknięć Preparaty bioterapeutyczne podaje się raz w tygodniu we wstrzyknięciach w okolice lub punkty związane ze wskazaniami lub chorymi tkankami. Określając miejsca wstrzyknięcia należy wybrać wstrzyknięcia miejscowe (np. w okolicy, w której występuje ból) lub wstrzyknięcia odległe (np. w punktach spustowych), jak też wybrać jeden z czterech typów wstrzyknięć: 1. podskórne, 2. domięśniowe, 3. do tkanek miękkich (np. do kaletki lub w okolice ścięgna), 4. do więzadła, przyczepu ścięgna lub okostnej. Różne etapy wstrzyknięcia miejscowego Podczas leczenia przewlekłych chorób zapalnych przestrzeganie procedury krokowej poprawia wyniki kliniczne1. Można rozpocząć na przykład od miejscowego podawania środka poprawiającego drenaż limfatyczny, aby oczyścić miejscową macierz. W tym celu wykonuje się miejscowe wstrzyknięcia podskórne preparatu Lymphomyosot (pro- Protokoły biopunktury w leczeniu przewlekłych chorób zapalnych Rys. 1 dukt fazy 1, patrz tabela 2). Następnie stosuje się preparat Traumeel do miejscowej immunomodulacji (produkt fazy 2). W późniejszym etapie można wykonywać wstrzyknięcia bardziej swoistych, związanych z objawami leków, takich jak Spascupreel lub Homaccord w ampułkach, jeżeli są one dostępne (produkty fazy 3). Wreszcie, pracujemy na głębszym (komórkowym) poziomie, wykonując wstrzyknięcia leków takich jak Coenzyme compositum, Zeel czy Discus compositum (produkty fazy 4). (Patrz tabela 2.) Preparat Zeel stosuje się w leczeniu przewlekłego bólu stawów u osób Strategia etapowa nie jest żelazną w podeszłym wieku oraz w chorobie zwyrodnieniowej stawów z uszkoregułą, lecz można ją dostosować do dzeniem chrząstki. konkretnej sytuacji danego pacjenta. Rozpoczęcie od preparatu Lymphomyosot jest szczególnie ważne w przypadku osób z nad- 1 i fazy 2, podaje się mieszankę preparatów Lymphomyosot mierną odpowiedzią (u pacjentów nadwrażliwych). Trzy i Traumeel raz w tygodniu przez dwa tygodnie. Leki te zaetapy i sześć cotygodniowych sesji przedstawionych w ta- zwyczaj wstrzykuje się podskórnie lub do tkanek miękkich beli 3 stanowi typowy przykład etapowego leczenia prze- otaczających miejsce występowania przewlekłego stanu zawlekłych chorób zapalnych z zastosowaniem biopunktury. palnego. W etapie 2 można następnie wykonać wstrzyknięW pierwszym etapie, który łączy w sobie produkty fazy cie preparatu Traumeel (lub Lymphomyosot i Spascupreel) Tab. 2 Produkt fazy 1: Lymphomyosot Produkt fazy 2: Traumeel Produkty fazy 3: Spascupreel lub o typie Homaccord Produkty fazy 4: Coenzyme compositum lub inny preparat compositum bądź Zeel Produkty stosowane w poszczególnych fazach w biopunkturze. Tab. 3 Etap 1: Raz w tygodniu przez dwa tygodnie: wstrzyknięcia podskórne lub do tkanek miękkich preparatów Lymphomyosot i Traumeel w miejscu występowania bólu Etap 2: Raz w tygodniu przez dwa tygodnie: wstrzyknięcie domięśniowe preparatu Traumeel (lub Lymphomyosot + Spascupreel) w miejsca występowania bólu mięśni lub powięzi, bądź w punkty spustowe. Alternatywnie: wstrzyknięcie preparatu Traumeel i dekstrozy do więzadeł Etap 3: Raz w tygodniu przez dwa tygodnie: głębsze wstrzyknięcia preparatu Traumeel + Coenzyme compositum w wyżej wspomnianych miejscach Przykład standardowego etapowego leczenia biopunkturą w przewlekłych chorobach zapalnych. Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 17 Doniesienia z praktyki Rys. 2 a - Przewlekły ból barku b - Przewlekły ból kolana w miejsca występowania bólu mięśni lub powięzi bądź w punkty wyzwalające mięśniowo-powięziowe. Gdy bolesne miejsca znajdują się w więzadłach, w miejsca te wykonuje się wstrzyknięcie preparatu Traumeel i dekstrozy. W etapie 3 stosuje się mieszankę preparatów Traumeel i Coenzyme compositum lub Zeel i Coenzyme compositum. Zastosowania kliniczne biopunktury w leczeniu przewlekłych chorób zapalnych W przypadkach przewlekłych chorób zapalnych zazwyczaj wykonuje się sześć cotygodniowych wstrzyknięć, po czym następuje sześciotygodniowy okres przerwy w leczeniu, aby organizm mógł zareagować i osiągnąć bioregulację oraz pełne wygojenie. Wówczas, w razie konieczności, cały proces można powtórzyć (kolejna seria 6 wstrzyknięć). Poniżej przedstawione są trzy przykłady przewlekłych zespołów bólowych w: barku, kolanie i w okolicach ścięgna Achillesa. Przewlekły ból barku Rozpoczynamy od wstrzyknięcia podskórnego preparatów Traumeel i Lymphomyosot w miejscu występowania bólu (etap 1). Jeżeli ścięgno mięśnia dwugłowego jest bolesne w badaniu klinicznym, wówczas wykonujemy także drugie wstrzyknięcie w okolicę ścięgna. Leczenie takie powtarza się w następnym tygodniu. W trzeciej i czwartej sesji (etap 2) można wykonać wstrzyknięcia preparatów Lymphomyosot i Traumeel (lub Spascupreel) do kilku różnych mięśni (np. piersiowego, czworobocznego, podgrzebieniowego: patrz rysunek 2a, naramiennego) i (lub) można wykonać wstrzyknięcie preparatu Traumeel i dekstrozy do więzadeł barku (np. więzadła barkowo-obojczykowego, więzadła kruczo obojczykowego) lub do torebki stawowej. W piątej i szóstej sesji (etap 3) można wykonać wstrzyknięcia preparatu Coenzyme compositum (lub Zeel w przypadku zmian zwyrodnieniowych w stawie ramiennym) na kilku różnych poziomach na sesję: podskórnie w miejscu występowania 18 Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 c - Przewlekłe zapalenie ścięgna Achillesa bólu barku, domięśniowo lub w okolice ścięgien i (lub) do więzadeł. Przewlekły ból kolana Zazwyczaj rozpoczynamy od dwóch sesji wstrzyknięć podskórnych preparatów Traumeel i Lymphomyosot w miejscu występowania bólu (etap 1). Jeżeli ścięgno rzepki jest bolesne, wówczas w okolice tego ścięgna wykonujemy wstrzyknięcie tego samego połączenia preparatów. W trzeciej i czwartej sesji (etap 2) można wykonać wstrzyknięcia domięśniowe preparatów Lymphomyosot i Traumeel lub Spascupreel (np. do mięśnia czworogłowego) i (lub) można wykonać wstrzyknięcie preparatu Traumeel i dekstrozy do więzadeł pobocznych gęsiej stopki (patrz rysunek 2b). W piątej i szóstej sesji (etap 3) można wykonać wstrzyknięcia preparatu Coenzyme compositum (lub Zeel u pacjentów w podeszłym wieku lub w przypadku zmian zwyrodnieniowych w stawie) w wyżej wspomnianych lokalizacjach. Przewlekłe zapalenie ścięgna Achillesa Etap 1 obejmuje dwie sesje wstrzyknięć podskórnych preparatów Traumeel i Lymphomyosot w okolice ścięgna (rysunek 2c). W trzeciej i czwartej sesji można wykonać wstrzyknięcia preparatu Traumeel do tkanek miękkich wokół ścięgna, a także preparatów Lymphomyosot i Traumeel (lub Spascupreel) do mięśni podudzia (etap 2). W piątej i szóstej sesji można wykonać wstrzyknięcia preparatu Coenzyme compositum w okolicę ścięgna i do mięśni podudzia (etap 3). Ciekawostki medyczne Piśmiennictwo 1.Kersschot J. Biopuncture – A New Clinical Guide. Aartselaar, Belgia: Inspiration Publishing; w druku. 2.Kersschot J. Biopuncture and the Management of Sports Injuries. Albuquerque, NM: Jaysea Press; 2008. 3.Barkauskas D. Biopuncture in Family Practice. Praca przedstawiona podczas Kongresu HSA 2008; 8 czerwca 2008 r.; Drakensberg Mountains, Republika Południowej Afryki. 4.Smit A, O’Byrne A, Van Brandt B, Bianchi I, Kiistermann K. Introduction to Bioregulatory Medicine. Stuttgart, Niemcy: Thieme Publishers; w druku. 5.Kersschot J. Biopuncture in General Practice. Aartselaar, Belgia: Inspiration Publishing; 2004: 56-57. 6.Arnold W, Fullerton DS, Holder S, May CS. Viscosupplementation: managed care issues for osteoarthritis of the knee. J Manag Care Pharm 2007;13(4) (supl):3-19. 7.Iwama H, Akama Y. The superiority of water-diluted 0,25% to neat l% lidocaine for trigger-point injections in myofascial pain syndrome: a prospective, randomized, double-blinded trial. Anesth Analg 2000;91 (2):408-409. Mity w medycynie Nawet medycyna zachodnia nie zawsze jest do końca racjonalna a postęp w zwalczaniu bezpodstawnych mitów i uprzedzeń jest niewielki. Na przykład twierdzenie, że człowiek wykorzystuje tylko 10 procent swojego mózgu, jest fałszywe, co można wykazać. Brakuje też potwierdzenia naukowego często postulowanych, korzystnych dla zdrowia skutków wypijania codziennie co najmniej ośmiu szklanek wody. Włosy i paznokcie nie rosną nadal po śmierci, a golenie nie powoduje, że włosy odrastają szybciej i stają się grubsze. Okuliści zgadzają się z tym, że czytanie przy latarce pod kołdrą w nocy nie ma dramatycznego wpływu na widzenie, a jedzenie indyka nie powoduje senności szybciej niż spożywanie innych, podobnie tłustych lub ciężkich pokarmów. Zakaz używania telefonów komórkowych w szpitalach może przyczyniać się do zdrowienia pacjentów, lecz do tej pory nie ma dowodów na to, aby promieniowanie emitowane przez telefony powodowało zakłócenia funkcjonowania aparatury medycznej. W testach zakłócenia takie zaobserwowano tylko w rzadkich przypadkach, gdy telefony komórkowe i medyczne urządzenia elektroniczne znajdowały się bardzo blisko siebie. BMJ 2007;335:1288–1289 Miód na kaszel Dzieci, które otrzymują miód przed pójściem spać kaszlą mniej niż te, które otrzymują lek przeciwkaszlowy lub nie otrzymują żadnych leków. Miód łagodzi kaszel u dzieci – wykazało randomizowane badanie, w którym 105 dzieci z zakażeniami górnych dróg oddechowych otrzymywało miód, lek przeciwkaszlowy lub nie otrzymywało żadnych leków wieczorem przed pójściem spać. U dzieci, które otrzymywały miód, wyniki były najkorzystniejsze nie tylko z powodu najmniejszej częstości i nasilenia kaszlu, lecz także pod względem jakości snu (zarówno samych dzieci, jak i ich rodziców). Arch Pediatr Adolesc Med. 2007;161(12):1140-1146 Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 19 Warszawa, listopad 2008 r. Homotoksykologia - nowe perspektywy Ruch i macierz - znaczenie sygnałów biomechanicznych w remodelingu macierzy Alta A. Smit, MD Aby zachować zdrowie, macierz zewnątrzkomórkowa (extracellular matrix – ECM) musi stale się odnawiać. Cykl anaboliczno-kataboliczny tkanek jest jednym z mechanizmów homeostatycznych organizmu, które przebiegają zgodnie z biorytmem. Wszystkie takie procesy obejmują ścisłą współpracę pomiędzy różnymi układami, takimi jak układ odpornościowy, układ hormonalny i lokalne mediatory. Postulowano istnienie różnych czynników remodelingu, od denaturacji tkanek po siły mechaniczne1. Rola tkanki łącznej jako obejmującej cały organizm sieci sygnałowej była uznawana już w kulturach starożytnych, a ostatnio została przypomniana przez autorów takich jak Langevin2. Przedstawiła ona także związek pomiędzy tkanką łączną a południkami, wyjaśniając zjawiska obserwowane w codziennej praktyce podczas pracy z punktami akupunkturowymi3. Coraz lepiej znana staje się także rola wpływu sił mechanicznych na ECM, choć dokładny mechanizm działania nie został jeszcze do końca wyjaśniony. W ostatnich dwóch dekadach badania wykazały, że wiele komórek jest wrażliwych na siły mechaniczne i może zmieniać swój fenotyp, jak również strukturę otaczającej tkanki łącznej. Jeszcze bardziej interesujące jest to, że komórki posiadające wspólną ECM mogą zmieniać swoje środowisko mechaniczne, indukując inne komórki do remodelowania ECM, tak jak ma to miejsce w tkance płucnej, gdy dochodzi do jej włóknienia, nawet gdy w środowisku nie występuje stan zapalny4. Według Langevina i wsp., pojawia się szereg możliwości dotyczących możliwych sygnałów wrażliwych na siły mechaniczne. Sygnały elektryczne Szent-Györgyi użył terminu „bioenergetyka” na określenie energii, która nie jest zawarta w biocząsteczkach, lecz jest emitowana lub wchłaniana bezpośrednio przez tkankę. Już w 1941 r. Szent-Györgyi zaproponował hipotezę, że elektrony mogą rozprzestrzeniać się w strukturach krystalicznych, zarówno wewnątrz cząsteczek, jak i pomiędzy nimi, tworząc prądy półprzewodnikowe całkowicie niezależnie od ruchu jonów, wcześniej uważanego za jedyną możliwą podstawę bioelektryczności5. Jest to mechanizm działania, który – jak się uważa – wyjaśnia niedawno dokonane odkrycie, że kwantowy rezonans magnetyczny pola wirującego (RFQMR) można wykorzystać do regeneracji chrząstki w chorobie zwyrodnieniowej stawu kolanowego6. Głównym bodźcem dla tworzenia kości i chrząstki jest sygnał piezoelektryczny generowany w chwili poddawania kości lub chrząstki napięciu lub uciskowi. Wiedza ta jest dziś szeroko wykorzystywana w ortopedii, gdzie wiadomo, że zanik kości może wystąpić na przykład podczas podróży kosmicznych, w okresie unieruchomienia lub w okresie nieużywania kości. Jednak w tych przypadkach zachęca się do ruchu w celu poprawy gojenia, a sygnał piezoelektryczny można także stymulować za pomocą aparatów ultrasonograficznych lub innych urządzeń. Przekazywanie takiego sygnału piezoelektrycznego jest także upośledzone po urazie stawu, jak również w zaburzeniach takich jak choroba zwyrodnieniowa stawów7. Sygnały komórkowe Wykazano, że fibroblasty tkanki łącznej stają się aktywne po rozciągnięciu mechanicznym8, a w medycynie sportowej udokumentowano wpływ rozciągania na gojenie się ścięgien i innych struktur9,10. Wykazano, że nawet błonowe pompy jonowe i reakcje enzymów cytoplazmatycznych reagują na bodźce mechaniczne. Niedawno poczynione obserwacje sugerują także, że rozciąganie może nawet osłabiać sygnały zapalne w chorobie zwyrodnieniowej stawów. Dostępne dane sugerują, że stałe stosowanie cyklicznego naprężenia rozciągającego (CTS) blokuje indukowane przez IL-1β geny prozapalne na poziomie transkrypcji. Sygnały generowane przez CTS utrzymują się po wyeliminowaniu tego bodźca, przy czym czas ich utrzymywania się jest uzależniony od czasu trwania ekspozycji na CTS. Co więcej, trwałe efekty sygnałów mechanicznych znajdują także odzwierciedlenie w ich zdolności do indukowania syntezy agrekanu. Efekty te obserwuje się na czynnikach transkrypcji lub mediatorach zapalnych przy rozciąganiu chondrocytów in vivo. Obserwacje te, ekstrapolowane na chondrocyty ludzkie, mogą dostarczać informacji niezbędnych do uzyskania optymalnych, trwałych efektów fizjoterapii w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów11. Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 21 Homotoksykologia - nowe perspektywy Sygnały dotyczące plastyczności Zmiana strukturalna organizmu jest ściśle związana ze zdolnością komórki do modulowania jej środowiska okołokomórkowego, zarówno w procesie prawidłowego wzrostu, w utrzymywaniu homeostazy, jak i w przebiegu procesu chorobowego. Taka reakcja tkanki łącznej na stres mechaniczny jest dobrze znana. Według Langevina, ma ona miejsce w ciągu kilku dni lub tygodni po zmianie postawy lub rozpoczęciu nowej aktywności. Następuje ona po remodelowaniu ECM, ze zmianami w macierzy kolagenowej, jak też we właściwościach lepkosprężystych. Remodelowanie macierzy jest przykładem cyklu kataboliczno-anabolicznego: działaniom enzymów proteolitycznych stymulowanych przez uszkodzenie tkanki lub mediatory zapalne przeciwdziałają antyproteazy aktywowane przez substancje takie jak TGF-β12. Do tej pory działania takie obserwowano tylko w wyspecjalizowanej tkance łącznej. Możliwość ich wystąpienia także w tkance łącznej luźnej sugeruje, że ogólna plastyczność odzwierciedla ogólne schematy ruchów danej osoby, jak również może wyjaśniać wpływ miejscowych ognisk zapalnych na cały organizm, znany empirycznie lekarzom praktykującym medycynę biologiczną. Oschman także badał to zjawisko, opisując je w artykule na temat roli wolnych elektronów i ich działania przeciwutleniającego13. Podsumowując, ruch macierzy odgrywa ważną rolę w jej remodelowaniu i regeneracji. Włączenie rozciągania czy nawet ćwiczeń aerobowych do schematu leczenia pacjentów może być korzystne14. Jest to szczególnie wskazane w przypadkach uszkodzenia tkanek, które wymagają remodelowania, np. w złamaniach, osteoporozie, a nawet w urazach ścięgien. Fotografia: Wibensmith; licencja na podstawie Creative Commons Attribution 3.0 Unported (http://creativecommons.org/licenses/ by/3.0/), http://commons.wikimedia.org/wiki/Image/WVSOM_ Submandibular_Gland.JPG Rys. 1 Obraz mikroskopowy macierzy zewnątrzkomórkowej 22 Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 Bioregulacja uzupełniająca Jak wspomniano powyżej, remodelowanie macierzy jest złożonym procesem, który opiera się na wielu czynnikach: układzie odpornościowym do kontroli stanu zapalnego i procesów naprawczych, działaniu proteaz zależnych od aminokwasów oraz metaloproteinaz, normalnego rytmu dobowego wydzielania kortyzolu oraz prawidłowej równowagi angiogennej. Trzy filary leczenia antyhomotoksycznego (detoksyfikacja i drenaż, immunomodulacja i wspomaganie narządów) mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia zdrowia macierzy. Można postulować, że wiele występujących w środowisku toksyn przenosi ładunek elektryczny lub chemiczny, który może niwelować delikatne sygnały piezoelektryczne, wykazując niekorzystny wpływ na transkrypcję mediatorów, co zmniejsza plastyczność. Przykład ogona danio pręgowanego, który ulega całkowitej regeneracji po odcięciu, wykazuje, że dorosłe ryby z tego gatunku mają zdolność regeneracji ogona – proces ten jest hamowany przez ekspozycję na powszechne zanieczyszczenie występujące w środowisku – 2,3,7,8-tetrachlorodibenzo-p-dioksynę (TCDD). Regeneracja płetwy jest złożonym procesem, który wymaga precyzyjnej regulacji szeregu procesów, w tym gojenia rany, wytwarzania ECM, rewaskularyzacji, wytwarzania unerwienia i tworzenia kości. TCDD, trwały pestycyd organiczny, bezpośrednio hamuje ten proces15. Zaleca się zatem stosowanie praktyki zaawansowanej detoksyfikacji wspomagającej z późniejszym drenażem dla utrzymania zdrowia macierzy. Lek antyhomotoksyczny w skojarzeniu z odpowiednim odżywianiem może wspomagać ten proces. Leki takie jak Thyreoidea compositum i Pulsatilla compositum szczególnie dobrze nadają się do wspomagania biorytmu macierzy. Korzystna jest także immunomodulacja zmniejszająca ilość mediatorów zapalnych i wydzielanie TGF-β (element mechanizmu działania preparatu Traumeel). Interwencje te wspomagają remodelowanie macierzy i tworzą one ramy leczenia wielu przewlekłych chorób. Wraz z odpowiednim ruchem i odżywianiem oraz przywróceniem cykli snu/czuwania, mogą one zapewnić prawidłową plastyczność macierzy oraz przywrócić cykle anaboliczno-kataboliczne. Piśmiennictwo 1.Abraham LC, Dice JF, Lee K, Kaplan DL. Phagocytosis and remodeling of collagen matrices. Exp Cell Res 2007;313(5): 1045- 1055. 2.Langevin HM. Connective tissue: a body-wide signaling network? Med Hypotheses 2006;66(6):10741077. 3.Langevin HM, Yandow JA. Relationship of acupunc- Ruch i macierz Rys. 2 Struktura macierzy zewnątrzkomórkowej ture points and meridians to connective tissue planes. Anat Rec 2002;269(6):257-265. 4.Swartz MA, Tschumperlin DJ, Kamm RD, Drazen JM. Mechanical stress is communicated between different cell types to elicit matrix remodeling. Proc Natl Acad Sci USA 2001:98(11):6180-6185. 5.Szent-Györgyi A. The study of energy-levels in biochemistry. Nature 1941:148:157-159. 6.Vasishta VG; Kumar RV; Pinto LJ. Rotational field quantum magnetic resonance (RFQMR) in treatment of osteoarthritis of the knee joint. Intl J Aerospace Med 2004;48(2):l-7. 7.Gierse H, Breul R, Faensen M, Markoll R. Pulsed Signal Therapy (PST) stimulates mitosis of human chondrocytes in culture. W: Proceedings of the Tenth International Conference on Biomedical Engineering. Singapore: Humanitas Press, 2000:473-474. 8.Langevin HM, Cornbrooks CJ, Taatjes DJ. Fibroblasts form a body-wide cellular network. Histochem Cell Biol 2004; 122(1 ):7-15. 9.Zeichen J, van Griensven M, Bosch U. The proliferative response of isolated human tendon fibroblasts to cyclic biaxial mechanical strain. Am J Sports Med 2000;28(6):888-892. 10.Timmons JA. Jansson E, Fischer H i wsp. Modulation of extracellular matrix genes reflects the magnitude of physiological adaptation to aerobic exercise training in humans. BMC Biol 2005;3:19. 11.Madhavan S, Anghelina M, Rath-Deschner B i wsp. Biomechanical signals exert sustained attenuation of proinflammatory gene induction in articular chondrocytes. Osteoarthritis Cartilage 2006;14(10):10231032. 12.Holmbeck K, Szabova L. Aspects of extracellular matrix remodeling in development and disease. Birth Defects Res C Embryo Today 2006;78(1):11-23. 13.Oschman JL. Perspective: Assume a spherical cow: The role of free or mobile electrons in bodywork, energetic and movement therapies. J Bodywork Movement Ther 2008;12:40-57. 14.Carmeli E. Moas M, Lennon S. Powers SK. High intensity exercise increases expression of matrix metalloproteinases in fast skeletal muscle fibres. Exp Physiol 2005;90(4):613-619. 15.Andreasen EA. Mathew LK. Tanguay RL. Regenerative growth is impacted by TCDD: gene expression analysis reveals extracellular matrix modulation. Toxicol Sci 2006:92(1):254-269. Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 23 Zastosowania specjalne Rola siarki w zdrowiu i chorobie Edgar Estrada Serrato, MD Ortopeda-traumatolog, Specjalista medycyny biologicznej Od czasów starożytnych siarkę stosowano jako lek homeopatyczny w różnych chorobach. Jej zastosowanie miało charakter empiryczny; podawano ją zgodnie z różnymi działaniami homeopatycznymi obserwowanymi u pacjentów z różnymi chorobami. Postęp w naukach podstawowych umożliwił nam zrozumienie wielu z tych zastosowań empirycznych, nadając im nową ważność naukową. Siarka odgrywa aktywną rolę w wielu procesach metabolicznych w zdrowym organizmie ludzkim. Siarka jest niemetalem o cytrynowożółtym zabarwieniu; jej liczba atomowa w układzie okresowym pierwiastków wynosi 16. Jej symbol to „S”; znajduje się ona obok fosforu („P”, liczba atomowa 15), który jest położony po jej lewej stronie, oraz chloru („Cl”, liczba atomowa 17) po prawej stronie. Pierwiastkiem położonym bezpośrednio powyżej jest tlen („O”, liczba atomowa 8), a bezpośrednio poniżej znajduje się selen („Se”, liczba atomowa 34). Siarka charakteryzuje się wysoką elektroujemnością, w związku z czym przyjmuje ona elektrony łatwiej niż je traci. Jej tlenki mają charakter kwasowy i wykazują tendencje do tworzenia anionów i oksyanionów w roztworze wodnym. Roztwory wodne są kwasowe (pKa1 = 7,00). Atom siarki znajduje się w łańcuchu bocznym aminokwasu niezbędnego – metioniny, który ma charakter apolarny i hydrofobowy. Jest on przekształcany w homocysteinę i łączy się z wytwarzanym w organizmie aminokwasem hydrofilowym – seryną, tworząc cysteinę – specjalny aminokwas endogenny. Łańcuch boczny cysteiny zawiera grupę sulfhydrylową (-SH), znaną także jako grupa tiolowa, która może ulegać utlenieniu, tworząc kowalencyjny mostek dwusiarczkowy (-S-S ) z drugą cząsteczką cysteiny z tego samego lub innego łańcucha polipeptydowego. Mostki dwusiarczkowe powstają w świetle szorstkiego retikulum endoplazmatycznego (RER) komórek, w których dominują warunki utleniania, w odróżnieniu od cytozolu, gdzie dominujące warunki redukcyjne utrzymują reszty cysteinowe w stanie zredukowanym (-SH). Mostki dwusiarczkowe (S-S) występują w zasadzie tylko w białkach wydzielniczych oraz w domenach zewnętrznych białek błonowych. RER jest także miejscem syntezy białek, które następnie wchodzą w skład różnych receptorów błonowych na powierzchni komórki. Wydaje się, że tworzenie mostków dwusiarczkowych w świetle RER jest uzależnione od enzymu o nazwie białkowa izomeraza dwusiarczkowa (PDI). Enzym ten katalizuje powstawanie mostków dwusiarczkowych, które z kolei katalizują tworzenie struktury przestrzennej wielu cząsteczek białek. W procesie tym PDI katalizuje wycinanie niektórych mostków dwusiarczkowych i tworzenie innych, co powoduje wymianę pomiędzy parami mostków dwusiarczkowych w łańcuchu polipeptydowym. PDI występuje we wszystkich komórkach eukariotycznych, szczególnie w narządach takich jak wątroba i trzustka. Glutation i enzym o nazwie reduktaza glutationu także uczestniczą w wytwarzaniu odpowiednich mostków dwusiarczkowych w wielu białkach i hormonach polipeptydowych. Podobnie też, wykazano, że uczestniczą one w metabolizmie ksenobiotyków. W ten sposób mostki dwusiarczkowe cysteiny przyczyniają się do powstawania trójwymiarowej struktury różnych łańcuchów białkowych. Siarczany występujące w moczu pochodzą zatem niemal w całości z utleniania L-cysteiny. Poniższa lista przedstawia miejsca występowania siarki w metabolizmie człowieka: •w strukturze aminokwasów – metioniny, cysteiny, homocysteiny i tauryny, •w strukturze białek, •w różnych elementach układu odpornościowego (immunoglobuliny, cytokiny), •w cząsteczkach adhezyjnych (komórkowe = CAM i międzykomórkowe = ICAM), • w receptorach błonowych, np. dla insuliny, • w leukotrienach, takich jak LTD i LTE, •w strukturze hormonu wzrostu, kalcytoniny, dehydroepiandrosteronu, insuliny, prolaktyny, somatomedyny, somatostatyny, w syntezie T3 i T4, •w peptydach – aktywinie, inhibinach, przedsionkowym peptydzie natriuretycznym, mózgowym peptydzie natriuretycznym, peptydzie C, relaksynie, argininie-wazopresynie, oksytocynie, •naskórkowy czynnik wzrostu, czynnik wzrostu nerwów, Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 25 Zastosowania specjalne Rys. 1 i barwiące w celu poprawienia okresu trwałości i utrwalenia koloru, bądź podczas spożywania cukru rafinowanego, który występuje w dużych ilościach w spożywanych przez nas każdego dnia pokarmach i napojach, a także wraz z produktami, które są zanieczyszczone pestycydami. Zasady Rudolfa Arndta i Hugona Schulza, które wykazują liniową zależność farmakologiczną pomiędzy dawką i działaniem, są podstawą ogólnej zasady biologicznej, według której aktywność fizjologiczna koSiarka w swej naturalnej postaci jest żółtą krystaliczną substancją. mórki zwiększa się lub zmniejsza w zależności od nasilenia bodźca. płytkopochodny czynnik wzrostu, erytropoetyna, Słabe bodźce stymulują czynności życiowe, bodźce o umiar•leptyna, cholecystokinina, kowanym nasileniu przyspieszają je, bodźce silne działają •w strukturze włókien kolagenowych, desmozyny, ela- hamująco, a najsilniejsze bodźce zatrzymują czynności żystyny, fibryliny, fibronektyny, integryny, lamininy, oste- ciowe. onektyny, keratyny, Spożywanie dużej ilości docierającej do organizmu siarki •w strukturze chrząstek stawowych i glikozaminoglika- prawdopodobnie stanowi silny bodziec, który przesuwa nów, 4-siarczanu i 6-siarczanu chondroityny, siarczanu równowagę macierzy i receptorów błonowych – zjawisko to I i II keratanu, heparyny, siarczanu heparyny, siarczanu prowadzi do modyfikacji w sieci odbieranych informacji, dermatanu, które są przenoszone przez macierz do przestrzeni wewnątrz•składnik struktury ściany naczyniowej, endoteliny, jądrowej, śródcytoplazmatycznej i zewnątrzkomórkowej. •w kaskadzie krzepnięcia, w strukturze fibrynogenu, Następuje efekt kaskady, co prowadzi do zmian reakcji bio•jako katalizator w łańcuchu oddechowym w cyklu logicznych, immunologicznych i hormonalnych. Prowadzi kwasu cytrynowego, to także do destabilizacji trójwymiarowej struktury białek, • w apoptozie komórek, co – jak już wspomnieliśmy – wymaga obecności mostków •S-adenozylometionina, synteza adrenaliny, kreatyniny, dwusiarczkowych dla utrzymania ich struktury stereochemelatoniny, micznej i rozpoznania na poziomie błony komórkowej. Za•metabolizm wątrobowy cytochromów i działanie na chodzą też zmiany w zespole włókien kolagenu i elastyny. ksenobiotyki, Destabilizacja proteo- i aminoglikanów, które tworzą uwod• w soku żołądkowym i soku trzustkowym, nioną, włóknistą sieć macierzy zewnątrzkomórkowej, po• witaminy, takie jak tiamina, biotyna, woduje konkurowanie pomiędzy jonami H+ pochodzącymi z H2O, oraz jonami wodoru z silnych kwasów takich jak: • toksyna Shigella, toksyna błonicy, immunotoksyna, •w przemyśle farmaceutycznym i spożywczym oraz w rol- kwas siarkowy (H2SO4), kwas fosforowy (H3PO4). Proteoglikany i aminoglikany są substancjami, które łatwo ulenictwie. Źródła siarki dostarczanej do organizmu są zróżnicowane, gają wymianie elektrolitycznej. Ich zmiany prowadzą do a jej wchłanianie zachodzi poprzez wiele nośników, w tym zniszczenia ich zdolności do zatrzymywania wody w chrząstprodukty spożywcze i środowisko. Pośrednio siarka dociera kach i macierzy zewnątrzkomórkowej, zmieniając ich stan do organizmu w postaci toksycznych produktów ubocz- uwodnienia w stan odwodnienia lub tworzenia żelu; w końnych paliw pochodzących z węgla i ropy naftowej, które cowym efekcie tej zmiany dochodzi do utraty zdolności podczas spalania wytwarzają dwutlenek siarki. Bezpośred- organizmu do wymiany informacji pomiędzy różnymi komnie dostarczanie siarki zachodzi głównie z codzienną dietą, partmentami, co prowadzi do utraty stanu równowagi podczas spożywania produktów bogatych w siarczyny sto- ustroju. Zmiany te predysponują pacjentów do wystąpienia sowane w przemyśle spożywczym jako środki konserwujące przewlekłych chorób, takich jak cukrzyca, choroba reuma- 26 Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 Siarka w zdrowiu i chorobie tyczna, osteoporoza i zapalenie stawów. Co się dzieje podczas takiej wymiany informacji? Nie wiemy dokładnie, lecz możemy postulować istnieje następujących zjawisk: • Zmiana pH organizmu powoduje zmianę zachowania mostków dwusiarczkowych – stają się one sztywniejsze, w wyniku czego łańcuch białka traci swoją zdolność dopasowania się do receptora błonowego. • Wzrost liczby tych mostków powoduje zmiany w trójwymiarowej strukturze łańcucha białkowego. • Utrata zdolności tworzenia mostków dwusiarczkowych powoduje pękanie łańcuchów białkowych. • Utrata siły kohezyjnej mostków dwusiarczkowych powoduje ich łatwe rozrywanie. Nie wiemy dokładnie, jaki jest mechanizm tego procesu destrukcyjnego, lecz znamy katastrofalne następstwa spożywania siarki dla organizmu. W ciągu najbliższych kilku lat badania z pewnością pozwolą nam dokładniej określić zjawiska związane z destrukcyjnym działaniem nadmiernej podaży siarki dla organizmu ludzkiego. Z drugiej strony, należy mieć na względzie farmakologiczny punkt widzenia oraz wskazanie terapeutyczne z zakresu medycyny alopatycznej, w którym uszkodzenie spowodowane przez nadmiar siarki leczy się lekami opartymi na siarce, które pacjent przyjmuje w wysokich dawkach, powodując znacznego stopnia zatrucie z następczym nasileniem choroby. Choć we wstępnej fazie leczenia może występować względna poprawa, to jednak w długim okresie czasu dochodzi do nasilenia objawów i przejścia procesu chorobowego w fazę przewlekłą, co wymaga przyjmowania dodatkowych kombinacji leków. Jako przykład może służyć profil i przebieg czasowy przewlekłej choroby, jaką jest cukrzyca. W przypadku przewlekłej cukrzycy leczenie rozpoczyna się od pochodnych sulfonylomocznika, które są skuteczne przez krótki czas. Jednak z czasem organizm przestaje reagować na te leki, co wymaga dołączenia kolejnego doustnego leku przeciwcukrzycowego, takiego jak metformina lub rosiglitazon, a ostatecznie pacjent staje się uzależniony od insuliny, która jest niezbędna do opanowania objawów, a przy tym nie leczy przyczyny choroby. Wracamy wówczas do pacjenta jako osoby przewlekle przyjmującej substancje farmakologiczne, które nie dają wyleczenia, lecz stale nasilają przebieg choroby i stałe zatrucie siarką. Piśmiennictwo 1.Cooper GM, Hausman RE. La Célula. Wyd. 4. Madryt, Hiszpania: Marbán; 2008. 2.Esteller M. Epigenetics in cancer. N Engl J Med 2008;358(11):1148-1159. 3.Etezad-Razavi M, Mahmoudi M, Hefazi M, BalaliMood M. Delayed ocular complications of mustard gas poisoning and the relationship with respiratory and cutaneous complications. Clin Experiment Ophthalmol 2006;34(4):342-346. 4.Fessenden R, Fessenden J. Química Orgánica. Wyd. 2. Miasto Meksyk, Meksyk: Grupo Editorial Iberoamericana; 1984. 5.Foye WO. Principios de Química farmacéutica. Barcelona, Hiszpania: Reverte; 1984. 6.Ganong WF. Fisiología médica. Wyd. 19. Miasto Meksyk, Meksyk: Manual Moderno; 2004. 7.Goldsby RA, Kindt TJ, Osborne BA, Kuby J. Inmunología. Wyd. 5. McGraw Hill; 2004. 8.Lodish H, Berk A, Matsudaira P i wsp. Biologia Celular Y Molecular. Wyd. 5. Miasto Meksyk, Meksyk: Editorial Medica Panamericana; 2005. 9.Meyers F, Jawetz E, Goldfien A. Farmacología Clínica. Wyd. 3. Miasto Meksyk. Meksyk: Manual Moderno; 1977. 10.Murray RK, Granner DK, Mayes PA, Rodwell VW. Bioquímica de Harper. Wyd. 15. Miasto Meksyk: Manual Moderno; 2001. 11.Nussey SS. Whitehead SA. Endocrinology: an integrated approach. Oxford, Wielka Brytania: BIOS Scientific Publishers Ltd; 2001. 12.Reckeweg H-H. Materia Medica - Homoeopathia Antihomotoxica. Wyd. 4. Baden-Baden, Niemcy: Aurelia; 2002. 13.Schmid F, Rimpler M. Wemmer U. Medicina antihomotóxica. Vol. I – Principios – clinica – práctica. Baden-Baden, Niemcy: Aurelia; 2004:51-88. 14.Scientific opinion of the Panel on Food Additives, Flavourings, Processing Aids and Food Contact Materials (AFC) on a request from the Commission on the results of the study by McCann et al. (2007) on the effect of some colours and sodium benzoate on children’s behaviour. The EFSA Journal 2008;660:1-54. 15.Vannier L. Compendio de Materia Médica Homeopática. Wyd. 4. Miasto Meksyk, Meksyk: Porrúa, 1998. 16.World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research. Food, Nutrition, Physical Activity, and the Prevention of Cancer: A Global Perspective. Washington, DC: AICR; 2007:35-37. Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 27 Zastosowania specjalne Preparaty narządów świńskich w medycynie antyhomotoksycznej Wilfried Stock, PhD Preparaty narządów świńskich („suis organ”) ważny składnik leków antyhomotoksycznych, stosuje się szczególnie u pacjentów z przewlekłymi chorobami w celu stymulowania i reaktywacji homologicznych narządów lub tkanek ludzkich. Dostępne są wyciągi z ponad siedemdziesięciu różnych narządów w postaci preparatów homeopatycznych przeznaczonych do wsparcia określonych narządów. Wytwarzanie preparatów narządów świńskich podlega ścisłym regulacjom w celu zapewnienia ich bezpieczeństwa. Zanim rozpocznie się produkcja nalewki macierzystej, weterynarz musi najpierw potwierdzić tożsamość surowca pochodzenia zwierzęcego. Wykonuje się wówczas szereg testów, w tym badanie histologiczne. W specjalistycznych laboratoriach wykonuje się dodatkowe testy w kierunku chorób odzwierzęcych w celu zapewnienia, że tkanki zwierząt nie zawierają patogenów zakaźnych dla ludzi. Wszystkie wyniki testów dokumentuje się i archiwizuje, przy czym muszą one być dostępne przed dalszym przetwarzaniem materiału zwierzęcego. Wyciągi homeopatyczne Wytwarzanie wyciągów homeopatycznych ze świeżego uboju zwierząt lub z ich narządów przebiega według metod wytwarzania 42a lub 42b Niemieckiej Farmakopei Homeopatycznej (HAB)1. Zgodnie z HAB 2007, jedną część składnika zwierzęcego rozcieńcza się dziewięcioma częściami 85-procentowego glicerolu (metoda 42a). Tę wstępną mieszankę odstawia się na co najmniej pięć dni, po czym Rys. 1 „Ogniskowanie izoelektryczne” to technika oddzielania różnych cząsteczek na podstawie różnic w ich ładunku elektrycznym; stosuje się ją do potwierdzenia tożsamości nalewek macierzystych narządów świńskich. Fotografia przedstawia stołowy system do zastosowań poziomych ze zintegrowaną płytką chłodzącą i zasilaczem zewnętrznym. 28 Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 Preparaty narządów świńskich w medycynie antyhomotoksycznej Rys. 2 „ogniskowanie izoelektryczne” – specjalną technikę elektroforezy wykonywanej zgodnie z Farmakopeą Europejską2. Ogniskowanie elektryczne umożliwia identyfikację różnych składników materiału biologicznego, co jest widoczne na elektroferogramie. Porównanie z wcześniejszymi partiami produkcyjnymi zapewnia jednolitość aktualnej partii nalewki macierzystej. Ocenia się także inne właściwości fizyczne (kolor, opalescencję, gęstość względną) nalewki macierzystej. Bezpieczeństwo wirusologiczne i bakteriologiczne Asystent laboratoryjny umieszcza wstępnie odlany żel poliakrylamidowy na płytce chłodzącej. odfiltrowuje się największe cząstki. Powstający przesącz stanowi nalewkę macierzystą, wykorzystywaną do produkcji dalszych rozcieńczeń. Metodę 42b stosuje się w szczególności do wytwarzania preparatów przeznaczonych do wstrzykiwań (zdefiniowanych w HAB 2007, metoda 11) i kropli do oczu (metoda 15). Proces wytwarzania różni się od opisanego w metodzie 42b tylko tym, że jedną część dokładnie rozdrobnionego surowca najpierw miesza się z 2,1 części 85-procentowego glicerolu i wytrząsa się; w celu uzyskania preparatu przeznaczonego do wstrzykiwania wytwarza się następnie pierwsze rozcieńczenie dziesiętne (D1) przy użyciu trzech części tej nalewki macierzystej i siedmiu części wody, natomiast rozcieńczenie D2 uzyskuje się po zmieszaniu jednej części D1 i dziewięciu części wody. Zgodnie z metodą 42a, etapy potencjalizacji do D2 włącznie zawsze obejmują przygotowanie mieszaniny 1:10 przy użyciu 85-procentowego glicerolu lub 15-procentowego etanolu; począwszy od D3, nośnikiem jest 15-procentowy etanol. Poddane potentyzacji wyciągi narządów świńskich są następnie dodatkowo przetwarzane do postaci preparatów antyhomotoksycznych, zgodnie z odpowiednimi wytycznymi HAB dotyczącymi wytwarzania preparatów. Specjalne warunki, w jakich hodowane są zwierzęta–dawcy (patrz część 1: Hodowla i utrzymywanie „świń dawców”, BT 1/2008, str. 24–25) oraz szczegółowe badania tkanek zwierzęcych w kierunku chorób odzwierzęcych zapewniają, że jakość wyciągów narządów świńskich spełnia nowoczesne standardy bezpieczeństwa. Ogólna monografia Farmakopei Europejskiej na temat preparatów homeopatycznych wymaga, aby składniki zwierzęce nie zawierały czynników wirusowych ani bakteryjnych, jakie mogłyby powodować zakażenia u pacjentów. Bezpieczeństwo wirusologiczne tkanek świńskich jest oceniane w odpowiednim regularnie aktualizowanym raporcie. Ze względu na fakt, iż tkanki zwierzęce wykorzystywane w produkcji preparatów narządów świńskich pochodzą wyRys. 3 Zapewnienie jakości Oprócz wspomnianego powyżej mikroskopowego badania histologicznego surowca zwierzęcego, w laboratorium kontroli jakości firmy Heel wykonuje się dodatkowe testy analityczne gotowych nalewek macierzystych. W szczególności potwierdza się tożsamość nalewki macierzystej poprzez Elektroferogram nalewki macierzystej ze śledziony świńskiej. Białka mają postać wyraźnie odgraniczonych stref. Powstały wzór jest unikatowy dla danej substancji, co umożliwia jednoznaczną identyfikację. Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 29 Ciekawostki medyczne łącznie od świń, w przypadku których nie stwierdzono wrażliwości na encefalopatię gąbczastą (BSE), nie ma ryzyka przeniesienia tej choroby. A zatem preparaty narządów świńskich wytwarzane i wprowadzane do obrotu przez firmę Heel spełniają wszystkie wymagania prawa i farmakopei dotyczące materiałów biologicznych tego typu. Piśmiennictwo 1.Homöopathisches Arzneibuch 2007. Stuttgart, Niemcy: Deutscher Apotheker Verlag. 2007. 2.European Pharmacopoeia. Wyd. 6. Strasbourg, Francja: Council of Europe, 2007. Mozart jako lek Muzyka Mozarta nie tylko jest piękna – znajduje ona także zastosowanie na oddziałach intensywnej opieki medycznej. W jednym z badań 10 pacjentów sztucznie wentylowanych słuchało powolnych fragmentów sonat fortepianowych Mozarta przez słuchawki przez jedną godzinę pierwszego dnia po operacji – efekty były zadziwiające. W porównaniu z grupą kontrolną, u pacjentów poddanych „terapii muzyką Mozarta” zaobserwowano prawidłową częstość akcji serca i niższe wartości ciśnienia tętniczego, jak też wymagali oni znacznie mniejszej ilości leków uspokajających. Crit Care Med 2007;35(12):2709-2713 Leniwi starzeją się szybciej Od dawna wiadomo, że regularna aktywność fizyczna ma korzystny wpływ na zdrowie. Badanie przeprowadzone w King’s College w Londynie wykazało, że osoby aktywne fizycznie wydają się także biologicznie młodsze niż ich rówieśnicy, którzy prowadzą siedzący tryb życia. Naukowcy wykorzystali długość telomerów leukocytów do określenia biologicznego wieku ponad 2 400 osób w wieku od 18 do 81 lat. Telomery są końcowymi odcinkami DNA, które chronią chromosomy przed zniszczeniem. W ciągu życia telomery stają się coraz krótsze, zwiększając narażenie chromosomów na uszkodzenie i wystąpienie chorób. Naukowcy odkryli, że u osób starszych, lecz bardziej aktywnych telomery są takiej samej długości, co u osób młodszych, lecz nieaktywnych. Wydaje się zatem, że brak aktywności fizycznej przyspiesza proces starzenia się. Aktywny tryb życia, obejmujący odpowiednią aktywność fizyczną, jest zarówno „dobrym lekiem”, jak i tanią strategią przeciwko starzeniu się. Nauka dostarczyła zatem leniuchom kolejną motywację do tego, aby zmienić tryb życia na aktywny. Arch Intern Med. 2008;168(2):154-158 Małomówny czy gadatliwy? Płeć nie ma wpływu na to, ile dana osoba mówi – wykazało badanie przeprowadzone przez naukowców w Teksasie, którzy rejestrowali fragmenty rozmów studentów. Zaobserwowali oni, że w ciągu dnia mężczyźni mówią dokładnie tyle samo, co kobiety – około 16 000 słów, choć w obrębie każdej płci obserwuje się znaczne różnice. Małomówni mężczyźni i kobiety wypowiadają około 8 000 słów na dobę, natomiast osoby gadatliwe obojga płci potrafią wypowiedzieć 24 000 słów w takim samym okresie czasu. New Scientist 2007;195(2612);18 30 Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 Ciekawostki medyczne Lęk wyostrza zmysły Lęk wyostrza zmysł węchu. Taki był w uproszczeniu wniosek z amerykańskiego badania, w którym oceniano związek pomiędzy ostrością węchu a stresem emocjonalnym u 12 młodych osób dorosłych. Uczestników poproszono o identyfikację niepasującej substancji w serii trzech związków chemicznych o bardzo zbliżonym zapachu. Wyniki uległy znacznej poprawie w drugiej rundzie testu, gdy uczestnicy byli narażeni na stres związany z łagodnymi wstrząsami elektrycznymi. Badacze zinterpretowali ten mechanizm jako strategię przeżycia, która pomaga ludziom sortować niebezpieczne „komunikaty” z nadmiaru bodźców zmysłowych. Science 2008;319(5871):1842-1845 Pluszowe bakterie i inne mikroby-pluszowe przytulanki Nie ma nic nowego pod słońcem: wypchane zwierzęta są teraz dostępne w kształcie wirusów, mikrobów i innych drobnoustrojów. Asortyment 15 centymetrowych „GIANTmicrobes”, jak amerykański producent określa swoje milutkie bakterie, obejmuje Helicobacter pylori, krętka kiły, a także wirusa powodującego AIDS (ze swoją własną czerwoną kokardką AIDS), a także wiele innych drobnoustrojów. Ceny tych potworków zaczynają się od 7,95 USD (7 euro). Ich prawdziwe odpowiedniki zwykle są dostępne za darmo, lecz trudniej się ich pozbyć niż wypchanych zwierząt. www.giantmicrobes.com TYLKO DO UŻYTKU PROFESJONALNEGO Informacje przedstawione w niniejszym czasopiśmie są przeznaczone tylko do użytku profesjonalnego, ich celem jest przekazanie ogólnych i (lub) szczegółowych ogólnoświatowych informacji naukowych, dotyczących produktów lub składników wspomnianych tylko dla celów informacyjnych, nie mają one stanowić zaleceń dotyczących stosowania lub korzyści związanych ze stosowaniem produktów i (lub) składników (które mogą być różne w zależności od uwarunkowań rejestracyjnych w danym kraju) i nie mają służyć rozpoznawaniu jakichkolwiek chorób, ani też zastępować profesjonalnej porady i praktyki medycznej. IAH oraz wszystkie osoby związane z niniejszą publikacją lub uczestniczące w jej opracowaniu nie będą ponosić żadnej medycznej ani prawnej odpowiedzialności z tytułu opierania się na naukowych, informacyjnych i edukacyjnych treściach artykułów przedstawionych w niniejszym czasopiśmie, ich nieprawidłowego interpretowania lub wykorzystywania. Celem czasopisma Medycyna Biologiczna jest przekazywanie ogólnoświatowych informacji naukowych na temat udanych badań przeprowadzonych przez badaczy ortodoksyjnych i komplementarnych. Celem przedstawienia informacji naukowych w niniejszym czasopiśmie nie jest „dostarczanie recept”, lecz udostępnienie personelowi medycznemu „praktycznych informacji” dla lepszego zrozumienia możliwości i ograniczeń związanych z leczeniem uzupełniającym i integracyjnym. Niektóre z produktów opisanych w artykułach mogą nie być dostępne we wszystkich krajach, w których dostępne jest niniejsze czasopismo, w postaci preparatu opisanego w jakimkolwiek artykule lub dostępne w sprzedaży na warunkach zastosowania i (lub) zgodnie z deklaracjami wskazanymi w artykułach. Za odpowiednie wykorzystanie tych informacji w sposób zgodny z miejscowym prawem, na podstawie obowiązujących przepisów, odpowiedzialny jest lekarz. Zachęcamy naszych czytelników do dzielenia się komplementarnymi metodami leczenia, gdyż celem czasopisma Medycyna Biologiczna jest łączenie lekarzy o podobnych przekonaniach z całego świata. Reprodukowanie jakichkolwiek załączonych materiałów może nastąpić wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody. Artykuły przedstawione w niniejszym czasopiśmie nie są poddawane niezależnej weryfikacji pod kątem dokładności lub prawdziwości. Zostały one dostarczone do Journal of Biomedical Therapy a następnie do Medycyny Biologicznej przez ich autorów i reprezentują przemyślenia, poglądy i opinie autorów artykułów. Medycyna Biologiczna, styczeń-marzec 2009, zeszyt 1 31 Warszawa, listopad 2008 r.
Podobne dokumenty
Medycyna Biologiczna
Opracowano przez lek. med. Anita Bania na podstawie: A. Grey i M. J. Bolland. The effect of treatments for osteoporosis on mortality,
LINK: Osteoporos Int 2012 online
Opracowano przez lek. med. Ani...