Spis treści Farmakologia dla pielęgniarskich
Transkrypt
Spis treści Farmakologia dla pielęgniarskich
VII Spis treści Przedmowa do wydania polskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A V VI Farmakologia ogólna 1. Definicja środka leczniczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 2. Przechowywanie środków leczniczych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. Temperatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Światło, tlen atmosferyczny, wilgotność powietrza, mikroorganizmy Wpływy mechaniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozpoznawanie zmian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Szafka na leki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 4 5 5 5 5 3. Przygotowanie leków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 4. Formy leków i ich stosowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 4.1. 4.1.1. 4.1.2. 4.2. 4.2.1. 4.2.2. 4.3. 4.3.1. 4.3.2. 4.4. 4.5. 4.5.1. 4.5.2. 4.6. 4.7. 4.8. 4.8.1. 4.8.2. 4.9. 4.10. Leki stosowane doustnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Płynne postacie leków do stosowania doustnego . . . . . . . . . . . . . . . Stałe postacie leków doustnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki podawane pozajelitowo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Iniekcje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wlewy dożylne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane na skórę. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Postacie półstałe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Okłady i transdermalne systemy terapeutyczne . . . . . . . . . . . . . . . . Leki podawane do jamy ustnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki podawane doodbytniczo i dopochwowo. . . . . . . . . . . . . . . . . Leki podawane doodbytniczo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki podawane dopochwowo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w okulistyce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane do nosa i uszu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane wziewnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aerozole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stosowanie inhalatorów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czas podawania leków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Współpraca z pacjentem, trzymanie się planu terapii i stosowanie się do zaleceń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chronofarmakologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.11. Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inVII VII . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 9 11 14 15 16 17 17 18 18 19 19 20 20 21 22 22 22 24 . . . . . . . . 25 26 2012-09-20 11:27:06 VIII Spis treści 5. Funkcjonowanie leków w organizmie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 5.1. 5.2. 5.2.1. 5.2.2. 5.2.3. 5.2.4. 5.3. 5.3.1. 5.4. 5.5. 5.6. 5.7. 5.7.1. 5.7.2. Drogi podania leku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wchłanianie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wchłanianie po podaniu doustnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wchłanianie po podaniu doodbytniczym . . . . . . . . . . . . . . Wchłanianie po podaniu na skórę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wchłanianie po podaniu pozajelitowym . . . . . . . . . . . . . . . Dystrybucja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wiązanie z białkami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Biotransformacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wydalanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Krzywa stężenia leku we krwi, czas półtrwania i dawkowanie Działanie leków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oddziaływanie lek-receptor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mechanizm działania leków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 27 28 31 31 31 32 32 32 35 36 38 38 39 6. Działania niepożądane leków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 6.1. 6.2. 6.3. Działania niepożądane – informacje ogólne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Działania niepożądane w okresie ciąży i karmienia piersią . . . . . . . . . . . . Uzależnienie od leków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 41 42 7. Interakcje leków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 8. Wpływ wieku na farmakoterapię . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 8.1. 8.2. Farmakoterapia w wieku podeszłym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Farmakoterapia dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 47 9. Preparaty złożone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 10. Poszukiwanie i badanie nowych leków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Farmakologia szczegółowa 11. Układ nerwowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 11.1. 11.1.1. 11.1.2. 11.1.3. 11.1.4. 11.1.5. Leki przeciwbólowe (analgetyki) . . . . . . . . . . . . . . Opioidowe leki przeciwbólowe (opioidy). . . . . . . . . . Nieopioidowe leki przeciwbólowe . . . . . . . . . . . . . . Leczenie chorób reumatycznych . . . . . . . . . . . . . . . Leczenie dny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Terapia przeciwbólowa w chorobach nowotworowych. 56 58 60 66 69 70 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inVIII VIII . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2012-09-20 11:27:06 Spis treści 11.1.6. 11.1.7. 11.2. 11.2.1. 11.2.2. 11.3. 11.3.1. 11.3.2. 11.4. 11.5. 11.5.1. 11.5.2. 11.5.3. 11.5.4. 11.5.5. 11.5.6. 11.5.7. 11.6. 11.6.1. 11.7. 11.8. 11.8.1. 11.8.2. 11.9. 11.9.1. 11.9.2. 11.9.3. 11.10. 11.10.1. 11.10.2. 11.10.3. 11.10.4. 11.11. 11.11.1. 11.11.2. 11.11.3. Leki wspomagające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Profilaktyka i leczenie migreny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki znieczulające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Środki do znieczulenia ogólnego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Środki do znieczulenia miejscowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Środki zwiotczające mięśnie szkieletowe (miorelaksacyjne) . . . . . Środki zwiotczające mięśnie szkieletowe działające obwodowo . . . . Środki zwiotczające mięśnie działające ośrodkowo . . . . . . . . . . . . Leki nasenne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki psychotropowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Informacje ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Neuroleptyki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki przeciwdepresyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dziurawiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sole litu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki uspokajające. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stosowanie leków psychotropowych w wybranych grupach chorych Leki przeciwwymiotne (antyemetyki) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wymioty wywołane chemio- i radioterapią . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki przeciwpadaczkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Farmakoterapia choroby Parkinsona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki pobudzające układ dopaminergiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki antycholinergiczne (cholinolityczne) . . . . . . . . . . . . . . . . . . Farmakoterapia choroby Alzheimera i otępienia starczego . . . . . . Leki nootropowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inhibitory acetylocholinoesterazy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Antagoniści NMDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Substancje wpływające na układ współczulny . . . . . . . . . . . . . . Informacje ogólne o układzie autonomicznym . . . . . . . . . . . . . . . Sympatykomimetyki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sympatykolityki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki α-adrenergiczne działające ośrodkowo . . . . . . . . . . . . . . . . . Środki wpływające na układ przywspółczulny . . . . . . . . . . . . . . Parasympatykomimetyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Parasympatykolityki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Muskulotropowe leki spazmolityczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12. Układ hormonalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 12.1. 12.1.1. 12.2. 12.2.1. Hormony kory nadnerczy . Glikokortykosteroidy . . . . Hormony trzustki . . . . . . Insulina . . . . . . . . . . . . . Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inIX IX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IX 71 72 74 74 77 78 78 81 82 85 85 87 92 95 95 96 98 99 99 100 103 103 105 106 107 107 107 108 108 110 115 118 119 120 122 123 132 133 134 136 2012-09-20 11:27:06 X Spis treści 12.2.2. 12.3. 12.3.1. 12.3.2. 12.4. 12.4.1. 12.4.2. 12.4.3. 12.5. 12.5.1. 12.6. 12.6.1. 12.7. 12.7.1. 12.7.2. Doustne leki przeciwcukrzycowe. Hormony tarczycy . . . . . . . . . . Leczenie niedoczynności tarczycy Leczenie nadczynności tarczycy . Żeńskie hormony płciowe. . . . . Estrogeny. . . . . . . . . . . . . . . . Gestageny . . . . . . . . . . . . . . . Doustne środki antykoncepcyjne. Męskie hormony płciowe . . . . . Zaburzenia erekcji . . . . . . . . . . Hormony tkankowe . . . . . . . . . Leki przeciwhistaminowe. . . . . . Osteoporoza . . . . . . . . . . . . . Profilaktyka osteoporozy . . . . . . Leczenie osteoporozy . . . . . . . . 13. Układ sercowo-naczyniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 13.1. 13.1.1. 13.1.2. 13.1.3. 13.2. 13.2.1. 13.2.2. 13.2.3. Serce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leczenie niewydolności serca . . . . . . . . . . . . . . Leki przeciwarytmiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca . Naczynia krwionośne i układ krążenia . . . . . . . Leczenie nadciśnienia tętniczego . . . . . . . . . . . Leczenie hipotonii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki wpływające na naczynia żylne . . . . . . . . . . 14. Krew . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177 14.1. 14.2. 14.2.1. 14.2.2. 14.3. 14.3.1. 14.3.2. 14.3.3. 14.3.4. 14.3.5. Niedokrwistość. . . . . . . . . . . . . . . . . Płyny zastępcze osocza . . . . . . . . . . . Homologiczne preparaty osocza . . . . . . Pozaustrojowe środki zastępcze osocza . Środki wpływające na krzepnięcie krwi . Leki hamujące agregację płytek krwi . . . Leki przeciwzakrzepowe . . . . . . . . . . . Preparaty wspomagające hemostazę . . . Fibrynolityki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inne leki wpływające na krzepnięcie. . . . 15. Układ oddechowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 15.1. 15.1.1. 15.1.2. Leczenie astmy oskrzelowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 Glikokortykosteroidy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 Leki β2-sympatykomimetyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inX X . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138 141 142 142 144 145 146 148 150 150 151 151 153 153 153 158 158 163 165 167 168 174 174 177 178 180 181 181 181 183 186 187 188 2012-09-20 11:27:06 Spis treści 15.1.3. 15.1.4. 15.1.5. 15.1.6. 15.1.7. 15.2. 15.3. 15.4. Parasympatykolityki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Teofilina. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Antagoniści receptorów leukotrienowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Substancje hamujące uwalnianie histaminy . . . . . . . . . . . . . . . . . . Omalizumab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leczenie przewlekłego zapalenia oskrzeli i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki przeciwkaszlowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki wykrztuśne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16. Przewód pokarmowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 16.1. 16.2. 16.3. 16.4. 16.5. 16.6. 16.7. 16.8. Enzymy trawienne. . . . . . . . . . . . . . . . . Leki zobojętniające . . . . . . . . . . . . . . . . Leki przeciwwrzodowe. . . . . . . . . . . . . . Leki pobudzające motorykę żołądka i jelit . Środki przeczyszczające . . . . . . . . . . . . . Leczenie biegunek . . . . . . . . . . . . . . . . Przewlekłe zapalne choroby jelit . . . . . . . Zapalenie wątroby . . . . . . . . . . . . . . . . 17. Nerki, gruczoł krokowy, równowaga wodno-elektrolitowa . . . . . . 211 17.1. 17.2. 17.3. Leki moczopędne (diuretyki). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 Leki stosowane w łagodnym przeroście gruczołu krokowego . . . . . . . . . . 213 Równowaga wodno-elektrolitowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 18. Odżywianie i składniki pokarmowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218 18.1. 18.1.1. 18.1.2. 18.2. 18.2.1. 18.3. 18.4. 18.5. Sztuczne odżywianie . Żywienie dojelitowe . . Żywienie pozajelitowe Lipidy osocza . . . . . . Leki hipolipemizujące . Witaminy. . . . . . . . . Pierwiastki śladowe. . Otyłość . . . . . . . . . . 19. Choroby infekcyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231 19.1. 19.2. 19.2.1. 19.2.2. 19.2.3. Środki dezynfekcyjne . Leki przeciwinfekcyjne. Zakres działania. . . . . . Spektrum działania . . . Mechanizm działania . . Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inXI XI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XI 193 193 194 194 195 . . . . . 195 . . . . . 195 . . . . . 196 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 199 200 202 203 206 207 209 218 218 219 221 221 223 225 228 231 235 235 236 236 2012-09-20 11:27:06 XII Spis treści 19.2.4. 19.2.5. 19.2.6. 19.3. 19.3.1. 19.3.2. 19.3.3. 19.3.4. 19.3.5. 19.3.6. 19.3.7. 19.3.8. 19.3.9. 19.3.10. 19.3.11. 19.3.12. 19.4. 19.5. 19.6. 19.6.1. Rodzaj działania. . . . . . . . . . . . Siła działania . . . . . . . . . . . . . . Oporność na lek . . . . . . . . . . . Antybiotyki . . . . . . . . . . . . . . Zasady podawania antybiotyków Antybiotyki beta-laktamowe . . . Antybiotyki aminoglikozydowe. . Tetracykliny . . . . . . . . . . . . . . Makrolidy. . . . . . . . . . . . . . . . Klindamycyna . . . . . . . . . . . . . Chinolony . . . . . . . . . . . . . . . Antagoniści kwasu foliowego . . . Nitroimidazole . . . . . . . . . . . . Nitrofurany. . . . . . . . . . . . . . . Antybiotyki glikopeptydowe . . . Antybiotyki innych klas . . . . . . . Leczenie gruźlicy . . . . . . . . . . Leki przeciwgrzybicze . . . . . . . Leki przeciwwirusowe . . . . . . . Leczenie zakażenia wirusem HIV . 20. Układ immunologiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 20.1. 20.1.1. 20.1.2. 20.2. 20.2.1. 20.2.2. Immunizacja, szczepienia . . . . . . . . . . . . . Uodpornienie czynne . . . . . . . . . . . . . . . . Uodpornienie bierne . . . . . . . . . . . . . . . . Leki wpływające na układ immunologiczny . Cytokiny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki immunosupresyjne . . . . . . . . . . . . . . 21. Choroby nowotworowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265 21.1. 21.2. 21.2.1. 21.2.2. Charakterystyka nowotworów złośliwych Leczenie nowotworów . . . . . . . . . . . . . Cytostatyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki cytoprotekcyjne . . . . . . . . . . . . . . 22. Skóra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274 22.1. 22.2. 22.3. 22.3.1. 22.4. 22.5. Budowa skóry. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w dermatologii – postacie leków . . . . . . . . . . . . Leczenie ran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Środki stosowane miejscowo w leczeniu ran . . . . . . . . . . . . . . . . Odleżyny – profilaktyka i leczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w dermatologii zawierające glikokortykosteroidy . Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inXII XII . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 237 237 237 237 239 242 243 244 244 244 245 246 247 247 248 248 249 251 251 256 257 260 261 261 262 265 265 266 273 274 275 276 277 278 279 2012-09-20 11:27:07 Spis treści 23. Środki kontrastowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284 23.1. 23.2. 23.3. Klasyczne zdjęcia rentgenowskie i tomografia komputerowa . . . . . . . . . . 284 Tomografia rezonansu magnetycznego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 Ultrasonografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 24. Fitoterapia i medycyna alternatywna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 24.1. 24.1.1. 24.1.2. 24.1.3. 24.2. Fitofarmaceutyki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pochodzenie fitoterapii i wskazania do jej stosowania . . . . Produkcja wyciągów roślinnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . Substancje zawarte w roślinach. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wybrane metody stosowane w medycynie alternatywnej C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 288 289 290 299 Opisy przypadków i rozwiązania zadań 25. Opisy przypadków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304 25.1. 25.2. 25.3. 25.8. 25.9. 25.10. Pacjentka z cukrzycą typu II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Operacja biodra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pacjent z chorobą niedokrwienną serca, u którego rozwinęła się niewydolność krążenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pacjent z nadciśnieniem i niewydolnością nerek . . . . . . . . . . . . . . Pacjentka z astmą oskrzelową . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Antybiotykoterapia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Infekcja żołądkowo-jelitowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zapalenie płuc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Róża . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gruźlica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pacjentka, u której wystąpiła ostra reakcja alergiczna po użądleniu przez pszczołę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pacjent ze zmianami wypryskowymi na przedramieniu . . . . . . . . . Pacjentka z epizodem depresyjnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pacjentka z osteoporozą. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26. Propozycje rozwiązań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316 26.1. 26.2. 26.3. Pacjentka z cukrzycą typu II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Operacja biodra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pacjent z chorobą niedokrwienną serca, u którego rozwinęła się niewydolność krążenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pacjent z nadciśnieniem i niewydolnością nerek . . . . . . . . . . . . Pacjentka z astmą oskrzelową . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Antybiotykoterapia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25.4. 25.5. 25.6. 25.6.1. 25.6.2. 25.6.3. 25.6.4. 25.7. 26.4. 26.5. 26.6. XIII Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inXIII XIII . . . . . 304 . . . . . 305 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307 308 309 310 310 311 311 312 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312 313 313 314 . . . . . . . 316 . . . . . . . 317 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318 319 320 321 2012-09-20 11:27:07 XIV Spis treści 26.6.1. 26.6.2. 26.6.3. 26.6.4. 26.7. 26.8. 26.9. 26.10. Infekcja żołądkowo-jelitowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zapalenie płuc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Róża . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gruźlica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pacjentka, u której wystąpiła ostra reakcja alergiczna po użądleniu przez pszczołę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pacjent ze zmianami wypryskowymi na przedramieniu . . . . . . . . . Pacjentka z epizodem depresyjnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pacjentka z osteoporozą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321 322 322 323 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 325 326 327 27. Odpowiedzi na pytania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328 Rozdziały 1–10. Farmakologia ogólna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział 11. Układ nerwowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział 12. Układ hormonalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział 13. Układ sercowo-naczyniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział 14. Krew . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział 15. Układ oddechowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział 16. Przewód pokarmowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział 17. Nerki, gruczoł krokowy i gospodarka wodno-elektrolitowa . Rozdział 18. Odżywianie i składniki pokarmowe . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział 19. Choroby infekcyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział 20. Układ immunologiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział 21. Choroby nowotworowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział 22. Skóra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział 23. Środki kontrastowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział 24. Fitoterapia i medycyna alternatywna. . . . . . . . . . . . . . . . D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328 331 336 338 339 340 340 342 343 343 344 345 346 347 347 Suplement Piśmiennictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 Indeks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inXIV XIV 2012-09-20 11:27:07 Indeks 351 Indeks 3-metylodopa 104 5-hydroksytryptamina 99 6-merkaptopuryna 207 A abakawir 253 abatacept 67, 68 abciksymab 182 acebutolol 118 acemetacyna 65 acenokumarol 35, 186 aceponian metyloprednizolonu 280 aceton 6 acetonid fluocynolonu 280 – triamcynolonu 280 acetylocholina 78, 80, 103, 105, 107, 108, 109, 119–122, 202, 334–335, 341 acetylocholinoesteraza 78, 80, 107, 119–121, 127, 335 acetylocysteina 197 acetylosalicylan lizyny 63 – wapnia 63 acyklowir 251, 252 adalimumab 67, 207, 262 adenozyna 16 adrenalina (epinefryna) 78, 113–115, 131, 312–313, 323, 324 aerozol 22, 24, 29, 252, 309, 320, 346 agonista 38, 39, 58, 61, 73, 103– 105, 108, 110, 112, 114, 120, 128, 140, 229, 267, 271, 319, 331–332, 337 – aldosteronu 319 – hormonów 267 – receptorów adrenergicznych 112, 128, 140, 337 – – cholinergicznych 120 – – dla hormonów płciowych 271 – – dopaminergicznych 103– 105, 108 – – opioidowych 58 – – serotoninowych 73, 229, 332 – – β1 114 – – β2 114 agorafobia 86 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:351 Sek86:351 agranulocytoza 41, 63, 64, 90, 143, 322 agregacja płytek krwi 62, 63, 166, 181–183, 188, 318 AIDS 252 ajmalina 164 ajurweda 299 akarboza 141 akatyzje 89 akonityna 290 aksetyl cefuroksymu 33, 241 albumina 32, 43, 180, 181, 287 aldehyd 83, 232–235, 343 – glutarowy 233, 235 aldosteron 130–132, 159–161, 163, 169, 171, 214, 319, 338 alemtuzumab 270 alendronian 25, 155, 314, 315, 327 – sodu 25 alergia 64, 152, 239, 240, 243, 246, 293, 296, 312–313, 321– 322, 324, 338, 344 alergiczna reakcja 38, 40–41, 53, 63, 78, 89, 133, 137, 139, 143, 151, 154, 178–181, 195, 239, 240, 244, 246, 248–249, 267, 285, 310, 312, 322–324, 330, 333, 347 alfa-bloker – patrz: receptor α-adrenergiczny alfentanyl 61 alfuzosyna 116, 215 algodystrofia – patrz: choroba sudecka aliskiren 171 alizapryd 100 alkaloid 123, 290, 347 alkilujące leki 266–268 alklometazon 280 alkohol 6, 9, 10, 18, 43, 69, 72, 83, 85, 101, 160, 168, 199, 201, 209, 221, 232–235, 246, 289, 308, 319, 340–341, 343 allopurynol 69, 70, 185, 340 almotriptan 74 alprazolam 97 alteplaza 16, 187–188 Alzheimera choroba 106–107, 127, 228 amantadyna 104–105, 108 ambrisentan 174 ambroksol 197 amenorrhea 89, 145 amezyna 115 amfoterycyna B 80, 249–250, 255 amifostyna 273 amikacyna 243 amiloryd 211, 214 aminoglikozydy (antybiotyki aminoglikozydowe) 38, 80, 213, 236, 242–243, 247, 254, 342 aminokwas 136, 198, 219, 220, 224, 343 aminosalicylan 207, 208 amiodaron 35, 151, 164, 185 amisulpiryd 90 amitryptylina 72, 93, 326 amlodypina 170, 308, 309 amnezja 74, 84 amoksycylina 202, 238, 240 amorolfina 250 ampicylina 240 ampułka 4–5, 7, 15–16, 52, 272, 300, 305, 329 – ampułkostrzykawka 15 – fiolka (patrz: fiolka) – strzykawka dwukomorowa 15 – sucha 15 – szklana 15, 52, 329 amsakryna 270 analgetyk 56–61, 63, 65, 67, 69, 71, 73, 124, 332 – opioidowy 58, 61, 124 analgezja 58–60, 74–76, 318 analog 136, 138, 251, 253, 267, 271 – gonadoliberyn (analog GnRH) 271 – insulin 136, 138 – LH-RH 267 – nukleozydowy (NRTI) 251, 253 anastrozol 271 androgen (testosteron) 130, 132–133, 150, 157, 213, 336, 337 anemia – patrz: niedokrwistość angiografia 284 S 2012-09-20 11:27:41 352 Indeks angiotensyna 39, 131, 159–160, 171 – I 131, 160, 169, 171 – II 131, 159–161, 169, 171, 319 angiotensynogen 160, 171 anidulafungina 250 anksjoliza 59 antagonista 26, 38–39, 58, 61, 66, 68, 73, 99, 100, 103, 107, 112, 116, 120, 128, 133, 137, 139, 151–152, 157, 159, 161–164, 167, 169–173, 191, 194, 201–202, 214, 224, 236, 245–246, 266–267, 271, 309, 316, 319–320, 332, 334–335, 338, 340–341 – aldosteronu 159, 161, 163, 169, 214, 338 – DPP-4 316 – hormonów 266, 271 – insuliny 139 – kanałów wapniowych 167, 170, 172–173 – kwasu foliowego 68, 224, 236, 245–246 – NMDA 107, 335 – receptora dla angiotensyny II 159, 161, 171, 319 – receptorów adrenergicznych 112 – – AT1 66, 161–163, 169, 173, 338 – – AT2 172 – – cholinergicznych 120 – – H1 26, 151–152, 157 – – H2 26, 151, 201–202, 341 – – leukotrienowych 191, 194, 340 – – serotoninowych (receptora 5-HT3) 99, 100, 133, 334 – – α-adrenergicznych 116, 128 – – β-adrenergicznych 116, 128, 137, 159, 162–164, 172– 173, 332, 338 – reniny 338 – wapnia 73, 170–173, 309, 319–320, 332, 338 antagonizm 38 antrachinon 205, 206, 291 antybiotyk 10, 14, 30, 38, 46, 80, 195, 201–202, 206–207, 210, Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:352 Sek86:352 213, 216, 221, 231, 236–239, 241–243, 245–248, 254, 266– 267, 269, 278, 306, 310–311, 321–322, 341–344 – aminoglikozydowy 213, 242, 254 – bakteriobójczy 239, 242 – beta-laktamowy 236, 239 – glikopeptydowy 247 – o działaniu cytostatycznym 266–267, 269 antybiotykoterapia 24, 237– 238, 254, 305–306, 310–311, 321 antycholinergiczne leki (cholinolityczne leki) 44, 92–93, 104–106, 326 antycholinergik 105–106, 108, 326 antydiuretyczne działanie 59, 331 antygen 256–258, 266, 344 antykoagulant 16, 35, 63, 95, 98, 125, 183, 185–187, 305–306, 317, 319, 326, 328, 332 antykoncepcyjny środek – patrz: środek antykoncepcyjny antymalaryczne leki 67, 69 antymetabolit 266–267, 269 antyoksydant 228 antyproliferacyjne działanie 261, 279, 282, 325 antypsychotyczne leki 87, 89– 90, 126, 333 antysympatykotoniczne leki 118–119 antytrombina III 184 anyż 196, 290, 292–293 aprepitant 99, 100 arbowirus 257 argatroban 184 arnika 292, 293 aromatoterapia 300 artykaina 79 arypiprazol 90 arytmia 163 aseptyka 215, 342 asfiksja 75 asparaginaza 270–271 astma 64, 121, 190–193, 195, 321 – oskrzelowa 22, 59, 114, 117, 121–122, 133, 152, 190–195, 197, 309–310, 319–321 – sercowa 159 atazanawir 253 atenolol 118 atonia 120–121, 336 atorwastatyna 222 atrakurium 80–81 atriopeptyd 131 atrofia 134, 145–146, 150, 281, 325, 336–337, 346 atropina 60, 121–123, 164, 288, 290 aurotiojabłczan sodowy 67 autoimmunologiczna choroba 262, 281, 345 autoimmunologiczny proces 209, 262 awitaminoza 223, 225 azatiopryna 33, 207, 262–263 azotan 151, 161–163, 166, 168, 175, 197, 307, 318–319, 338 aztreonam 239, 242 azytromycyna 244 B babka jajowata – patrz: nasienie babki jajowatej – lancetowata 292–293 badanie 45, 50–53, 67, 183– 184, 205, 249, 254, 285, 287, 304, 306, 308, 310–314, 323, 327, 331, 341 – bakteriologiczne 310–311 – diagnostyczne 205 – fizykalne 304, 306, 308, 314 – internistyczne 67 – kliniczne 45, 50, 331 – kontrolne 254 – krzyżowe (cross-over) 50–51 – laboratoryjne 183 – nowych leków 50, 52–53 – obrazowe 306 – otwarte 50 – podwójnej ślepej próby 50, 54 – pojedynczej ślepej próby 50 – prospektywne 50–51 – radiologiczne 205, 311, 314, 341 – retrospektywne 50–51 baklofen 82 2012-09-20 11:27:41 Indeks bakteria 9, 17, 39, 48, 199, 201– 202, 224–225, 231, 235–237, 239, 241–244, 246–248, 254, 274, 277, 279, 300, 341, 343 – beztlenowa 244, 246 – gram-dodatnia 239, 241, 245, 247–248 – gram-ujemna 239, 241–242, 244–245, 247–248 – tlenowa 246 bakteriobójcze działanie 236, 237, 239, 242, 246–247 bakteriostatyczne działanie 236, 254 balonikowanie 307 bambuterol 115 bamipina 152 barbituran 34, 44, 83, 146, 186, 337 beklometazon 193 benazepryl 161 bendamustyna 268 benperidol 88, 90 benserazyd 104 benzbromaron 70 benzenosulfonian atrakurium 81 – cisatrakurium 81 benzodiazepina 44, 46, 76, 81, 83–84, 89, 96–98, 333–334 benzokaina 79 benzylopenicylina benzatynowa 240 benzyna 6 beri-beri choroba 226 beta-bloker – patrz: receptor βadrenergiczny betahistyna 100 betaksolol 118 beta-laktamaza 239–242 betametazon 135 betanechol 121 bewacyzumab 270 bezafibrat 222 bezsenność 93, 107, 229 białaczka 133, 143, 261, 266, 345 białczan taniny 208 białko (proteina) 28, 32–33, 35, 43, 53, 136, 140, 154, 177, 185, 188, 198, 218, 220–221, 232–233, 260–261, 291, 330 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:353 Sek86:353 biegunka 68, 70, 107, 117, 121, 140, 143, 155, 178, 202, 206– 207, 213, 218, 223, 226, 239, 245, 249, 253, 266, 292–294, 310–311, 321, 322, 326 – bakteryjna 311 – infekcyjna 207 – osmotyczna 206 – sekrecyjna 206 bifenylol 233 bifonazol 250 biguanid 139, 140, 233, 305, 316 bikalutamid 271 biotransformacja (metabolizm) 27–28, 32–36, 40, 43, 45, 48, 53, 83, 98, 111, 116, 130, 133, 136, 146, 185, 213, 221, 224– 226, 245, 251, 266, 326, 330, 331, 344 biotyna 225–226 biperyden 106 bisakodyl 206 bisfosfonian 14, 153–155, 314, 327, 338 bisoprolol 118 blaszka miażdżycowa 166 bleomycyna 269 blok przedsionkowo-komorowy (AV) 117, 164 bloker kanałów wapniowych 166, 169, 170 błona śluzowa 9, 11–13, 18–19, 24, 26–31, 36, 43, 63–64, 77, 111–114, 122, 128, 131, 143–146, 154, 166, 198–201, 223–224, 231–233, 266, 272, 291, 325, 329, 335, 339, 341, 345 błonica 257, 258, 259 bobrek 292, 293 bopindolol 118 bortezomib 270 bosentan 174 botulizm 260 bradykardia 46, 58, 114, 117, 163–165 brom 233–234 bromazepam 97 bromek butyloskopolaminy 123 – distygminy 122 353 – glikopyronium 123 – ipratropium 123 – pankuronium 81 – pirydostygminy 122 – rokuronium 81 – wekuronium 81 bromheksyna 197 bromokryptyna 104–105 bronchografia 284 brotizolam 84, 97 brywudyna 252 brzoza 291–293 budezonid 193 bumetanid 211, 214 bunazosyna 116 bupiwakaina 79 buprenorfina 13, 58, 60–61 buserelina 271 buspiron 98 busulfan 268 butamirat 196 butyrofenon 87, 90–91 butyzyd 211, 214 C cefaklor 241 cefalosporyna 24, 43, 184, 239–241 cefamandol 241 cefazolina 241 cefepim 241 cefiksym 241 cefotaksym 241 cefotiam 241 cefprozyl 241 ceftazydym 241 ceftibuten 241 ceftobiprol 241 ceftriakson 241 cefuroksym 33, 241 celekoksyb 65 celiprolol 118 centuria 292 certolizumab 207, 262 cetuksymab 270 cetyryzyna 152, 312 cewnik 17, 219, 238 chemioterapia 99, 133, 265– 266, 273, 332, 345 – adjuwantowa 266 – neoadjuwantowa 266 chinidyna 43, 80, 164, 186, 340 S 2012-09-20 11:27:41 354 Indeks chinolon 178, 200, 236, 244– 245, 254, 321, 339, 340 chlamydia 243–244 chlorambucyl 268 chlordiazepoksyd 97 chlor 212, 233, 235, 342 chlorek benzalkonium 233 – cetylopirydyny 233 – miwakurium 81 – potasu 216 – sodu 211, 214, 216, 342 – suksametonium 81 – trospium 25, 123 chlorfenoksamina 152 chlorheksydyna 232–234 chlormadinon 148–149 chlormadion 149 chlormetyna 268 chlorochina 67, 69 chlorofenol 233 chloroprokaina 79 chloropromazyna 88, 90, 137, 337 chloropropamid 141 chloroprotyksen 88, 90 chlorowce 233–235 chlortalidon 211, 214 chłoniak 266 chmiel 292–293 cholangiopankreatografia 284 cholecystografia 284 cholera 257, 258 cholestaza 247, 248 cholestipol 221 cholestyramina 178, 221, 339 cholinolityczne działanie 44, 92–93, 105 cholinolityczne leki – patrz: antycholinergiczne leki cholinolityk 103–105 choroba afektywna dwubiegunowa (zaburzenia maniakalno-depresyjne) 85–87, 95, 334 – Alzheimera – patrz: Alzheimera choroba – beri-beri – patrz: beri-beri choroba – Leśniowskiego-Crohna – patrz: Leśniowskiego-Crohna choroba – obturacyjna płuc 22, 172, 190, 193, 196 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:354 Sek86:354 – Parkinsona – patrz: Parkinsona choroba – sudecka (algodystrofia) 154 – wieńcowa 114, 117, 135, 151, 159, 165, 181–182, 327 – wrzodowa 64, 188, 199–201, 203, 210 – – dwunastnicy 200–201 – – żołądka 200–201 chrom 225 chronofarmakologia 26 chylomikrony 221 cilazapryl 161 ciprofibrat 222 cisplatyna 26, 269, 273 citalopram 94, 326 clostridium difficile 246, 247 cukier 9, 10, 12, 116, 140, 198, 204, 291, 316, 337 – prosty 198 cukrzyca 69, 71, 106, 117, 134– 139, 165, 172, 178, 212, 221, 279, 288, 304, 309, 311, 316, 324, 342 – insulinozależna 117 – posteroidowa 134 – typu I 134, 136 – typu II 134, 136, 138, 139, 304, 316 cydofowir 252 cyjanokobalamina – patrz: witamina B12 cyklezonid 193 cyklofosfamid 267, 268, 273 cyklooksygenaza (COX) 60, 62, 332 cyklopiroks 250 cyklosporyna 66–68, 95, 229, 262–263, 326 cylastatyna 242 cymetydyna 202 cynaryzyna 100 cynk 136, 225, 228, 275–276 cyprofloksacyna 25, 238, 245, 310–311, 321 cyproteron 149, 271 cytarabina 269 cytochrom 33, 229, 326 cytokina 256, 261, 264 cytomegalia 252, 260 cytostatyk 14, 99, 206–207, 262, 265–273, 345–346 cytrynian litu 96 – potasu 70 czarna jagoda 292, 293 czas półtrwania (okres półtrwania) 36–38, 53, 64–65, 69, 84, 91, 95, 118, 142, 183, 185, 317, 334 czopek 19, 29, 47, 51, 73, 204, 206, 328 czworolist pospolity (paris quadrifolia) 291 czynnik krzepnięcia 181–187 – – II 187 – – III 182 – – IX 182, 186–187 – – V 182 – – VII 182, 185, 187 – – VIII 182, 186, 187 – – X 182–184, 187 – – XI 182 – – XII 182 – – XIII 182, 187 – martwicy guza alfa 68, 261, 345 – mechaniczny 5, 274 – ryzyka 106, 165, 278–279 – środowiskowy 3, 12, 51 D dakarbazyna 268 daktynomycyna 269 danaparoid 184 dantrolen 79–81 darbepoetyna alfa 179 daryfenacyna 123 daunorubicyna 269 dawkowanie 8–11 i nast. dazatynib 270 dąb 292–293 deflazakort 135 dehydrogenacja 224 dekanian flupentyksolu 91 – flufenazyny 33, 91 – haloperidolu 91 – zuklopentyksolu 91 dekarboksylaza 48, 103–104, 335 deksametazon 34, 99, 135, 280 dekschlorfeniramina 152 deksibuprofen 65 deksketoprofen 65 dekstrometorfan 196 delirium 85, 98 denaturacja 291 2012-09-20 11:27:41 Indeks depolaryzacja 78–80 dépôt 32, 88, 91, 136, 147, 271 depresja 71, 83, 85, 86, 92–93, 95, 226, 229 – ośrodka oddechowego 58, 59, 196 desfluran 76 desloratadyna 152, 310 desogestrel 148–149 dezoksymetazon 280 dezonid 280 dezynfekcja (odkażanie) 231– 233, 254 dializoterapia 183, 228, 339 diazepam 35, 38, 43, 97, 102 diazotan izosorbidu 168 dibenzepina 93 didanozyna 251, 253 dieta 69, 94, 135–136, 138, 139, 168, 203, 218–219, 221, 223, 225, 229, 305, 319 – bogatowitaminowa 225 – dla cukrzyków 219 – dojelitowa 218 – podstawowa 219 – przemysłowa 218 – wysokokaloryczna 219 – z oligopeptydami 219 – z substancjami balastowymi 219 digitoksyna 162 digoksyna 46, 95, 162, 319, 326 dihydralazyna 171 dihydroergotamina 174, 339 dihydrokodeina 61, 196 diklofenak 65, 201 diltiazem 164, 170 dimenhydrynat 100 dimetydyna 152 dimetylosulfotlenek 31 dipirydamol 182 dipiwoksyl adefowiru 209 dipropionian betametazonu 280 disulfiram 43 disulfiramowa reakcja 246 diuretyczny efekt 59, 66, 160, 212, 217 diuretyk (lek moczopędny) 38, 44, 46, 48, 66, 80, 95, 98, 137, 140, 159, 160, 163, 169, 171– 173, 178, 186, 205, 211–215, 217, 221, 291, 293, 295–298, Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:355 Sek86:355 309, 319–320, 334, 337–338, 342 – oszczędzający potas 48, 173, 211–212, 214, 342 – pętlowy 48, 80, 160, 163, 173, 211–215, 319, 342 – tiazydowy 48, 163, 213–214, 221 diureza 131 DNA 251, 266 dna moczanowa 69, 125, 172, 212, 342 dobesylan wapniowy 175 dobutamina 115 docetaksel 268 doksazosyna 116, 215 doksepina 72, 93, 94 doksorubicyna 269 doksycyklina 25, 238, 243 dokumentacja medyczna 7, 51, 187 dolasetron 100 domperidon 25, 30, 73, 100, 203, 332 donepezil 107 dopamina 33, 85, 87, 92, 103–104, 115, 127, 131, 326, 334–335 dopaminergiczne receptory 87, 89, 103–105, 108 dosulepina 93 drażetka 12, 29 dreszcze 68, 249, 262, 267, 344 drgawki 98, 100–101, 193, 226 drobnoustrój 21, 231, 235–238, 256–257, 278, 289, 329 dronedaron 164 drospirenon 149 drżenia 89, 95, 103–105, 137, 142, 262, 326, 337 – grubofaliste 95 – mięśni 95, 104–105 duloksetyna 72, 94 dur brzuszny 259 dusznica bolesna 74, 114, 117, 121, 142, 165–168, 172, 182, 339 duszność 43, 68, 83, 190, 192, 195, 249, 307, 309, 312, 323 dutasteryd 213 dwutlenek węgla 12, 167, 199 dydrogesteron 148 dynia 292–293 355 dysforia 58–59 dyskineza 89, 333 dystrybucja 27, 28, 31–33, 36, 40, 43, 45, 291, 329 dziurawiec 34–35, 95, 292, 294, 313–314, 326 E echokardiografia 287 efawirenz 253 efedryna 115 egzema 249, 253, 281 ekonazol 250 eksemestan 271 eksenatyd 141 elektrolit 16, 177, 198, 204–207, 213, 215–217, 219–220, 319, 343 eletriptan 74 eliksir 10 emtrycytabina 253 emulsja 9–11, 17–18, 29, 275– 276, 281–282, 325 – do wlewów dożylnych 17 – oleju w wodzie (o/w) 10–11, 275, 325 – wody w oleju (w/o) 10–11, 276, 282, 325 enalapryl 33 enalaprylat 33 enantan perfenazyny 91 endometrium 145–146 endoprotezoplastyka 184 endorfina 58 enema 20 enfuwirtyd 253 entakapon 105 entekawir 209 enterococcus faecalis 208 enzym 30, 32–35, 39, 43–44, 49, 68, 70, 83, 92, 103, 107, 135, 139–140, 160, 171, 198– 199, 201, 222–224, 228–229, 231, 239, 249, 251, 277, 326, 329–330, 343 – bakteryjny 239 – endogenny 39 – konwertujący angiotensynę (ACE) 160, 171 – trawienny 198, 199, 201 – trzustkowy 135, 198 – wątrobowy 68, 140, 223, 249 epinefryna – patrz: adrenalina S 2012-09-20 11:27:41 356 Indeks epirubicyna 267, 269 eplerenon 161, 214 eprosartan 162 eptifibatyd 182 erdosteina 197 erlotynib 270 ertapenem 242 erytrocyt 177, 224, 266, 291 erytromycyna 33, 229, 238, 244 erytropoetyna 131, 178–179 – alfa 179 – beta 179 erytropoeza 131, 177–178 escitalopram 94 esketamina 77 esmolol 118 esomeprazol 202 estradiol – patrz: estrogen estramustyna 271 estriol 147 estrogen (estradiol) 18, 48, 131, 145–149, 154, 156–157, 186, 314–315, 327, 337–338 etambutol 248–249, 312, 323 etanercept 67, 262 etanol 34, 233 etawiryna 253 eter 6, 74 etodolak 65 etofibrat 222 etomidat 77 etopozyd 268 etorikoksyb 65 etosuksymid 102 etydronian 155 etylefryna 113, 174, 339 etylobursztynian erytromycyny 33 etynyloestradiol 149 euforia 42, 58–59 eukaliptus 196, 292, 294 ewerolimus 263, 270 F fagocytoza 70, 256 fagocytująca komórka (żerna komórka) 256 famcyklowir 252 famotydyna 202 farmakodynamika 27–28, 43, 45–47, 284, 347 farmakokinetyka 27, 28, 36, 43, 45, 47, 49, 58, 84, 92, 139, 331 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:356 Sek86:356 farmakoterapia 2, 22, 25, 40–41, 44–47, 53–54, 101, 103–107, 126, 133, 168–169, 171–172, 175–176, 190, 192, 203, 209, 229, 299, 315 febuksostat 69, 70 feksofenadyna 152 felbamat 102 felodypina 170 fenobarbital 35, 102 fenofibrat 222 fenoksymetylopenicylina 25, 240 fenoterol 115, 192 fenotiazyna 87, 90, 91 fenprokumon 186 fentanyl 60, 61 fentolamina 116 fenylbutazon 140 fenylefryna 113 fenytoina 35, 43, 44, 72, 102, 178, 339 fezoterodyna 123 fibrat 221, 222 fibryna 181, 182, 184. 187 fibrynogen 182, 184, 187 fibrynolityk 187–188 fibrynoliza 187–188 filgrastym 262 finasteryd 213 fiolka 4, 15 fitofarmaceutyk 288–289, 291, 293, 295, 297, 301, 347 fitomenadion – patrz: witamina K fitoterapia 288, 290, 292, 294, 296, 298, 300, 347 fizjoterapia 71 fizostygmina 121, 122 flekainid 164 flucytozyna 249, 250 fludarabina 269 fludrokortyzon 132 flufenazyna 33, 88, 91 flukloksacylina 25, 238, 311 flukonazol 35, 185, 250 flumetazon 280 flunitrazepam 84, 97 fluocynonid 280 fluokortolon 135 fluoksetyna 94 fluor 225, 227 fluorek 153–155, 228, 338 fluorouracyl 269, 273 flupentyksol 91 flupredniden 280 flurazepam 84, 97 flurbiprofen 65 fluspirilen 91 flutamid 271 flutykazon 193, 280 fluwastatyna 222 fluwoksamina 94 fobia 86, 93 fondaparynuks 184 formaldehyd 233 formoterol 115, 192–193 fosamprenawir 253 fosfodiesteraza 150–151 fosfolipidy 287 fosforan 130, 154, 206, 224, 271 – poliestradiolu 271 – sodu 206 fosforoglicerynian sodu 216 fosinopryl 161 foskarnet 252 fotodermatoza 243, 281 frowatriptan 74 fukloksacylina 322 fulwestrant 271 fumaran żelaza 25 furosemid 160, 211, 214 G gabapentyna 72, 102 gadobutrol 286 gadodiamid 286 gadofosweset 287 gadoterydol 286 gadowersetamid 287 galaktoza 287 galantamina 107 gallopamil 164, 170 gałka 20 gancyklowir 251, 252 garbnik 3, 207, 208, 290–291 gastrografia 284, 286 gaz 4, 18, 22–23, 76, 278 – impregnowany 278 – rozweselający 76 gefitynib 270 gemcytabina 269 gemfibrozyl 222 gencjana 199, 290, 292, 294 gentamycyna 243 2012-09-20 11:27:41 Indeks gestagen 48, 131, 145–146, 148–149, 156, 337 gestoden 148–149 glibenklamid 140–141 glibornuryd 140 glicerol 206 glikemia 137, 304–305 gliklazyd 140 glikogen 111 glikogenoliza 110, 130–131, 136, 139, 336 glikokortykosteroid 23, 26, 66, 69, 71, 99, 130, 132–135, 137, 140, 156, 169, 190–193, 195, 207, 213, 262–263, 274, 279–283, 309, 310, 312–313, 320, 324, 334, 336–337, 340, 342, 346 glikopeptyd 236, 247, 248 glikozyd 46, 159, 162–163, 165, 175, 184, 186, 205–206, 213, 221, 290–291, 342 – antrachinowy 206 – nasercowy 46, 159, 162–163, 165, 175, 184, 186, 205, 213, 221, 291, 342 glikwidon 140 glimepiryd 140 glin 25, 48, 178, 199, 200, 321, 340 glinida 139, 140, 316 glitazon 139, 140, 316 globulina 180, 262–263 – antylimfocytarna 262–263 globulka 13, 19, 20, 29 – dopochwowa 19, 20 glukagon 130, 134–135, 139, 336 glukonian chlorheksydyny 233 glukoza 44, 130, 133, 136–137, 139, 146, 207, 212, 214, 216, 220, 316, 336, 342 gonadoliberyna 132, 271 gonadotropina 132, 144, 148 gorączka 14, 63–64, 68, 70, 83, 89, 101, 143, 195, 237, 246, 249, 253, 258, 262, 267, 278, 292, 296, 298, 310–311, 321, 344 goryszmiarz 292, 294 goserelina 271 granisetron 100 granulat 11, 13, 272 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:357 Sek86:357 granulocyt 256, 262 gronkowiec 244, 247, 248 – metycylinooporny (MRSA) 248 – penicylinooporny 244 gruźlica 67, 68, 143, 231, 248, 257, 259, 262, 312, 323, 344 grypa 195, 251, 252, 257, 258 gryzeofulwina 250 grzyb 9, 225, 231, 235, 236, 274, 288 grzybica 23, 249, 281 guanetydyna 112 guanid 233–234 gwajafenezyna 197 H haemophilus influenzae (h. influenzae) 258–259 halcynonid 280 halometazon 280 haloperidol 88, 91 heksafluorek 287 heksoprenalina 115 helicobacter pylori (h. pylori) 199, 201–202, 341 hematologiczne choroby 69, 322 hemofilia A 186 – B 186 hemoglobina 137, 167, 177, 179 – glikowana 137 hemoliza 291 hemoroid 175 hemostaza 181, 186 – pierwotna 181 – wtórna 181 heparyna 182–185, 187, 189, 305–306, 317–318, 339 – drobnocząsteczkowa (HDCz) 183–184, 305, 317, 339 – niefrakcjonowana (HNF) 183–184 hepatotoksyczne działanie 80 herbatka 10, 34, 207, 289, 290, 293–298, 300 herpes genitalia 252 – simplex 252, 258 – zoster 252 hiperbilirubinemia 253 hiperkalcemia 153, 154 hiperkaliemia 46, 131, 173 hiperkeratoza 226 hiperlipidemia 106, 221 hipertermia 80 hipertriglicerydemia 253 hipertyreoza 141 hiperurykemia 69, 248, 273 hipokaliemia 48, 163, 212, 213, 249, 309 hipokinezja 104 hipolipemizujące leki 166, 221–222 hiponatremia 131 hipoplazja 145–146, 337 hipotensyjne działanie 44, 46, 48, 66, 171–173 – leki 38, 48, 158, 169, 172, 308–309 hipotonia 46, 64, 98, 104, 111, 113, 117, 151, 174, 213, 319, 335, 342 hipotyreoza 141 hipowitaminoza 223, 225 hipowolemia 131 hirudyna 184 histamina 38, 59, 151–152, 191, 194, 320, 323, 331, 338, 340 histerosalpingografia 284 HIV 67, 187, 231–232, 235, 248, 251–253, 258 homeopatia 299, 300, 301 hormon 38, 83, 129, 130–137, 139, 140–145, 147, 149–151, 154, 156–157, 177, 225, 227, 261, 266–267, 271, 333, 337 – adrenokortykotropowy (ACTH) 130 – antydiuretyczny (ADH) (wazopresyna) 130 – folikulotropowy (FSH) 132, 144–145 – kory nadnerczy 132, 133, 156, 225 – luteinizujący (LH) 132, 144– 146 – melanotropowy (melanotropina) 130 – płciowy (C) 144–145, 147, 149–150, 157, 271 – pobudzający tarczycę (hormon tyreotropowy) 130 – przysadki mózgowej 130 – tarczycy 83, 137, 140–143, 154, 227, 337 357 S 2012-09-20 11:27:41 358 Indeks – tkankowy 38, 151 – trzustki 134–135, 137, 139, 156 – tyreotropowy (TSH) – patrz: hormon pobudzający tarczycę – uwalniający (liberyna) 129 – – gonadotropinę (GnRH) 132 – – kortykotropinę (CRH) 132 – – tyreotropinę (TRH) 132 – wzrostu (GH) 130, 135 hydrochlorochina 67, 69 hydrochlorotiazyd 211, 214 hydrokodon 195–196 hydrokortyzon – patrz: kortyzol hydroksyetyloskrobia 180–181, 339 hydroksymocznik 270 hydroksyzyna 98 hydrolotiony 282 hydromorfon 61 hydrotalcyt 200 hydrożel 275, 277–278 I ibandronian 155 ibuprofen 65, 73, 332 ibutylid 164 idarubicyna 270 ifosfamid 268, 273 iksabepilon 270 iloprost 174 imatynib 270 imbir 292, 294 imidazol 35, 151 imipenem 242 imipramina 72, 94 immunizacja 256–257, 259, 263 – bierna 256 – czynna 256 immunoglobulina 195, 209, 257, 260 – anty-HBV 209 immunomodulujące leki 207, 261 immunosupresyjne działanie 133, 192, 208, 252, 262, 267, 279, 281, 323, 325, 345 – leki 67, 133, 262, 263, 264 implant 29, 150, 238 indapamid 214 indometacyna 65 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:358 Sek86:358 indukcja enzymatyczna 34, 43, 49, 83, 113 indynawir 253 infekcja 5, 41, 67–68, 134, 137, 177, 190, 192, 195, 206, 236, 237–238, 242–244, 246–248, 251, 253, 256–257, 262–263, 267, 273–274, 281, 310, 321, 324–325, 336, 343–345 – bakteryjna 236–237, 253 – dróg moczowych 243–244 – – oddechowych 244 – grzybicza 236 – jelitowa 206, 246 – ogólnoustrojowa 244 – pierwotniakowa 236 – skóry 281 – wirusowa 251, 274 – żołądkowo-jelitowa 310, 321 infliksymab 67, 207, 262 inhalator 22–24, 309–310, 321 – autohaler 23 – ciśnieniowy 22–24, 310 – dysk 23, 309, 321 – proszkowy 22 – turbohaler 23, 309, 321 inhibitor 39, 46, 48–49, 60, 62, 65–66, 80, 92–94, 98, 103– 105, 107, 126–127, 139–141, 150–151, 159–161, 163, 166, 169, 171–173, 182, 184, 188, 201–202, 207, 213, 221–222, 229, 239–240, 251–253, 262, 264, 266–268, 270–271, 305, 309, 316–317, 319–320, 326, 333–335, 338, 341, 344 – 5α-reduktazy 213 – ACE 39, 46, 48–49, 66, 98, 159–161, 163, 166, 169, 171– 173, 305, 309, 317, 319–320, 338 – acetylocholinoesterazy 80, 107, 127, 335 – agregacji płytek krwi 182 – aromatazy 271 – AT1 160 – beta-laktamaz 240 – COMT 104, 105 – COX-2 (cyklooksygenazy 2) 60, 62, 65 – cyklooksygenazy 2 – patrz: inhibitor COX-2 – cytochromu P450 229 – czynnika Xa 184 – dekarboksylazy 48, 103, 335 – fosfodiesterazy 150–151 – fuzji 252–253 – integrazy 252–253 – kinaz białkowych (inhibitory transdukcji sygnału) 266–267, 270 – MAO (inhibitory monoaminooksydazy) 92–94, 103–105, 126, 229, 326, 333–334 – mitozy 266–268 – monoaminooksydazy – patrz: inhibitor MAO – neuraminidazy 251 – odwrotnej transkryptazy 252–253 – penicylinaz 239, 344 – peptydazy dipeptydylowej-4 (DPP-4) 139–141, 316 – pompy protonowej 201–202, 341 – proteazy 151, 188, 252–253 – reduktazy HMG-CoA – patrz: inhibitor reduktazy hydroksymetyloglutarylo-CoA – – hydroksymetyloglutaryloCoA (reduktazy HMG-CoA) 221–222, 305 – reniny 160, 169, 171 – TNF-α 207, 262, 264 – topoizomerazy 266–268 – transdukcji sygnału – patrz: inhibitor kinaz białkowych – trombiny 184 – wychwytu zwrotnego noradrenaliny (NRI) 92, 94, 326, 333 – – – serotoniny (SSRI) 92, 94, 326, 333 – α-glukozydazy 139–141, 316 iniekcja 4, 5, 14–16, 29, 31–32, 52, 68, 73, 80, 137, 183, 186, 305, 312, 317, 329 – domięśniowa 14, 16, 29, 31, 52, 186 – dożylna 16, 29, 52, 329 – podskórna 16, 29, 68, 73 inkretyna 139–141, 316 insulina 8, 15, 44, 130, 134–139, 156, 173, 304, 305, 316–317, 336–337 – aspart 136, 138 2012-09-20 11:27:41 Indeks – detemir 138 – długo działająca 138, 305 – glargina 138 – glulizynowa 138 – izofanowa 136, 138 – krótko działająca 136, 138 – lispro 138 – ludzka 136, 138, 156 – NPH 136 – o opóźnionym działaniu 136–138 – podstawowa 136, 138, 317 – szybko działająca 136–138 – zwierzęca 136, 336 insulinoterapia 136–137, 156, 317 insulinotropowe leki 139, 316 interferon 209, 252, 261, 264, 345 – α 209, 261 – β 261 – γ 261 interleukina 261–262, 345 intubacja 79, 80 ipratropium 123, 193 irbesartan 162 irynotekan 268 isradypina 170 itrakonazol 25, 185, 250 iwabradyna 167 izofluran 76 izokonazol 250 izoniazyd 25, 34, 238, 248–249, 312, 323 izoprenalina 113 izopropanol 233 J jaskra 121–122, 282, 336 jeżyna 292, 294 jobitridol 286 jod 141, 143, 225, 227, 234, 284–286, 337 – promieniotworczy 143, 337 jodek 143, 337 – potasu 143, 337 jodiksanol 286 jodofor 232–235 jodopowidon 233–234 joheksol 286 jomeprol 286 jony 30, 39, 71, 77, 80, 107, 143, 154, 170, 182, 204, 227, 285 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:359 Sek86:359 – fluorkowe 227 – jodku 143 – magnezu 30 – nadchloranów 143 – sodu 77, 204 – wapnia 30, 80, 107, 154, 170, 182 – żelaza 30 jopamidol 286 jopentol 286 jopromid 286 jotrolan 286 jowersol 286 K kabergolina 105 kafedryna 113, 174 kalcyferol – patrz: witamina D kalcytonina 130, 131, 153–155, 314, 327, 338 kamica nerkowa 253 kancerogenne działanie 40, 246, 265, 267, 346 kandesartan 162 kaniula 20 kanrenon potasu 214 kapecytabina 269 kapilara 167 kapronian hydroksyprogesteronu 148 kapsułka 11, 13, 19–20, 29, 166, 201, 306–308, 318–319 – doodbytnicza 19, 29 – żelatynowa 13–14, 318 kaptopryl 161 karbachol 121 karbamazepina 35, 72, 102, 146, 337 karbapenem 239, 241–242 karbidopa 104 karbimazol 143 karbocysteina 197 karboplatyna 269 kardiomiopatia 228 kardiotoksyczność 98, 267 karmustyna 268 karwedilol 118 kaspofungina 249, 250 katar sienny 133, 143, 152, 292, 294, 297, 309 katecholamina 131 katecholometylotransferaza (COMT) 104 keratyna 225 ketamina 77 ketazolam 97 ketokonazol 185, 229, 249–250 ketorolak 65 ketotyfen 152, 194 kinetoza (choroba lokomocyjna) 99 kineza 103–104 kladrybina 269 klarytromycyna 202, 244, 311, 322 klemastyna 152 klindamycyna 14, 236, 238, 244, 254 klobazam 97, 102 klobetazol 280 klobetazon 280 klobutynol 196 klodronian 155 klokortolon 280 kloksacylina 240 klometiazol 97–98 klomipramina 72, 93 klonazepam 97, 102 klonidyna 119 klopamid 211 klopidogrel 166, 182, 307, 318 klotiapina 90 klotrimazol 250 klozapina 90 kłębuszkowa filtracja 36 kłębuszkowe zapalenie nerek 133 kminek 292, 294 koagulopatia 186 kocanka piaskowa 292, 295 kodeina 61, 195–196, 306, 314 koenzym A 222, 224–225 kofeina 34, 46, 49, 199, 290, 340 kolchicyna 69, 70 kolonie granulocytarne (G-CSF) 262 komórka Leydiga (komórka środmiąższowa) 150 – środmiąższowa – patrz: komórka Leydiga koniugowany koński estrogen 147 koper włoski 295 koronarografia 182, 307 kortykoliberyna 132 359 S 2012-09-20 11:27:41 360 Indeks kortykotropina (ACTH) 132 kortyzol (hydrokortyzon) 130, 132–133, 135, 280 kotrimoksazol 238, 246 krążenie pozaustrojowe 183 kreatynina 242, 305, 344 krem 5, 17, 18, 29, 52, 275, 276, 281–282, 313, 325, 329, 346 – olejowo-wodny 18, 52, 275– 276, 325, 329 – wodno-olejowy 18, 52, 275– 276, 346 kromoglikan 194, 320 krople 4, 10, 11, 20–22, 29, 60, 112, 123, 143, 193, 205, 245, 290, 329, 335 – do nosa 4, 21 – do oczu 4, 20–21, 123, 245, 329 – do uszu 4, 22 – olejowe 21 – wodne 21 kruszyna pospolita 292, 295 krwawnik pospolity 292, 295 krwiak 16, 293 kryza nadciśnieniowa 92 krzemian magnezowo-glinowy 199–200 – magnezu 200 krztusiec 257, 259 krzywica 226, 228 krzyżownica wirginijska (polygala senega) 291 kseroftalmia 226 ksylometazolina 113 ksypamid 214 kumaryna 66, 83, 140, 183–186, 189, 221–222, 306, 318, 339 kumulacja 37, 38, 53, 84, 142 kurara 80 kwas acetylosalicylowy 26, 43, 62–64, 73, 166, 182–183, 190, 306, 307, 310, 317–318, 321, 332 – alginowy 200, 277 – amidotrizoesowy 286 – antranilowy 65 – askorbiowy – patrz: witamina C – foliowy 48, 68, 177–179, 188, 224, 226–227, 236, 245–246, 273, 339 – gadobenowy 286 – gadoksetowy 287 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:360 Sek86:360 – gadopentetowy 286 – gadoterowy 286 – hydroksymasłowy 77 – joksagliowy 286 – joksytalamowy 286 – jotroksynowy 286 – klawulanowy 238, 240 – mefenamowy 65 – mlekowy 208 – moczowy 68, 69, 70, 212, 323, 332 – nukleinowy 224 – octowy 65, 119 – pantotenowy 225–227 – pipemidynowy 245 – propionowy 65 – solny 62, 199–201, 209–210, 341 – tłuszczowy 198, 220 – – długołańcuchowy 220 – – średniołańcuchowy 220 – traneksamowy 188 – walproinowy 102 – żołądkowy 12, 13, 198–199, 340 –żółciowy 221 kwasica mleczanowa 140, 253, 316 kwetiapina 90 kwinapryl 90 L labetalol 116 lactobacillus 208 lacydypina 170 lakcitol 206 laktotropina – patrz: prolaktyna lakozamid 102 laktuloza 206 lamiwudyna 209, 251, 253 lamotrygina 102 lanzoprazol 202 lapatynib 270 L-dopa – patrz lewodopa leflunomid 67, 69 lekozależność 58–59, 83, 331 len 295 lenograstym 262 lepirudyna 184 lerkanidypina 170 Leśniowskiego-Crohna choroba 66, 133, 207, 262, 345 letrozol 271 leukocyt 70, 177, 262 leukocytopenia 68 leukopenia 139, 262, 345 leukotrien 194 leukotrienowe receptory 191, 194 leuprorelina 271 lewatywa 20 lewetyracetam 102 lewocetyryzyna 152 lewodopa 33, 48, 103–105, 108, 335 lewofloksacyna 245 lewomepromazyna 90 lewometadon 61 lewonorgestrel 148–149 lewopromazyna 88 lewotyroksyna (L-tyroksyna) 25, 141–142 liberyna – patrz: hormon uwalniający lidokaina 79, 164 limecyklina 243 limfocyt 256 – B 256 – pamięci 256 – T 256 limfoproliferacyjne choroby 68 linezolid 248 liofilizowane drożdże 207–208 liotyroksyna (trijodotyronina) 130, 141 liotyronina 130, 142 lipa 292, 295 lipaza 229 lipid – patrz: tłuszcze – osocza 221 lipidowa gospodarka 154, 165, 172, 212 lipodystrofia 137, 253, 317 lipopeptyd 236 – daptomycyna 248 lipoproteina 221 – HDL 221 – LDL 221 – VLDL 221 lipożele 275–276, 346 liraglutyd 141 lit 95 lizuryd 105 lizynopryl 161, 307, 319 lokomocyjna choroba – patrz: kinetoza lomefloksacyna 245 2012-09-20 11:27:42 Indeks lomustyna 268 loperamid 208 lopinawir 253 loratadyna 152 lorazepam 84, 97 lormetazepam 84, 97 lornoksykam 65 losartan 162 lowastatyna 222 lubczyk 292, 295 lukrecja 291, 292, 295 łuszczyca 133, 262, 345 M macerat 289, 296 magaldrat (kompleks magnezowo-glinowy) 200 magnez 25, 30, 48, 178, 200, 206, 212, 216, 243, 245, 321– 332, 340 magnezowo-glinowy kompleks – patrz: magaldrat makroangiopatia 135 makrofag 256 makrogole 206 makrolidy 80, 151, 244, 322 malwa 291, 292, 296 małopłytkowość 68, 183–184, 188, 242, 262, 322 mangafodipir 287 mangan 225, 228 mania 85 maprotylina 94 marskość wątroby 43, 228 martwica 78, 114, 185, 273, 277–279 mastocyt 151, 194, 320 maść 3, 17–19, 21, 29, 52, 103, 275–276, 279, 281–282, 313, 325, 346 – bezwodna 325 – diadermalna 17 – do oczu 21 – działająca miejscowo 17 – endodermalna 17 – epidermalna 17 – transdermalna 17 maślan hydrokortyzonu 280 mazidło 275 mebeweryna 124 mech islandzki 292, 296 medroksyprogesteron 148, 271 mefruzyd 211 megestrol 148, 271 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:361 Sek86:361 meklozyna 100 melanotropina – patrz: hormon melanotropowy melfalan 268 melisa 290, 292, 296 meloksykam 65 memantyna 108 meningokoki 258 mepiwakaina 79 merkaptopuryna 33, 207, 269 meropenem 242 mesalazyna 208 mesna 273 mesuksymid 102 metabolit 33, 35–36, 84 metabolizm – patrz: biotransformacja metamizol 63, 124, 125 metformina 25, 140–141 metiksen 106 metoklopramid 73, 100, 203, 210, 332 metolazon 214 metoprolol 35, 73, 118, 307, 318 metotreksat 66–68, 207, 269, 273 metronidazol 43, 202, 238, 246–247 metylodopa 104, 119 metyloprednizolon 33, 135, 208 mezlocylina 240 mianseryna 94 midazolam 35, 76–77, 84, 97 midodryna 113, 174 miedź 225, 228 mięta pieprzowa 292, 296 miglitol 141 migrena 72–73, 117, 125, 332, 336 mikonazol 249, 250 mikroangiopatia 135 mikroorganizm 3–5, 9, 14–15, 39, 208, 224, 231, 235, 254, 274, 328 mikropeletka 201 mikrouszkodzenie 5 mikstura 10 miltefosyna 271 mineralokortykosteroid 130, 132, 336 minimalne stężenie bakteriobójcze (MBC) 237 – hamujące (MIC) 237 minocyklina 243 minoksydyl 171 miopatia (bóle mięśni) 35, 222–223 miotonolityk 81 mioza 58, 59, 82, 119, 120 mirtazapina 94 mitoksantron 270 mitomycyna 270 mizolastyna 152 mizoprostol 201–202, 341 mleczan Ringera 214, 216, 342 mlekotok 89, 203 mniszek lekarski 292, 296 moczan sodu 70 mocznica 99 mocznik 282 moczopędne leki – patrz: diuretyk moklobemid 94, 326 moksonidyna 119 moksyfloksacyna 245 molibden 225 molsydomina 167 mometazon 193, 280, 313 monoaminooksydaza 92, 104, 326, 333 monoazotan izosorbidu 168 monocyt 256 monoterapia 71, 104–105, 139, 161, 172–173, 212, 223, 309 montelukast 194 morfina 43, 58–59, 61, 166, 195, 307, 318, 338 morklofon 196 mózgowe porażenie dziecięce 80 muromonab 263 mutagen 246 muzykoterapia 300 mycoplasma 243–244, 322 mydlinica lekarska 291 mydriatyk 122 mydriaza 120 mykofenolan mofetilu 263 361 S N n-acetylocysteina 64, 332 nadchloran 143, 337 – sodu 143 nadciśnienie 26, 48, 68, 74, 92–93, 98, 106, 112, 114, 116–118, 134, 145, 159, 163, 2012-09-20 11:27:42 362 Indeks 165, 168–169, 171–176, 188, 211–212, 229, 308–309, 319, 335–336, 342 – płucne 174 – tętnicze 48, 106, 114, 116– 118, 134, 159, 163, 165, 168–169, 171–173, 175–176, 188, 211–212, 229, 308–309, 335–336, 342 nadkwasota 199 nadmanganian potasu 232 nadpłytkowość (trombocytoza) 178 nadtlenek 232, 234 – wodoru 232 nafazolina 113 naftyfina 250 nagietek 292, 296 nalbufina 58, 61 nalewka 29, 207, 289 nalokson 58, 60–61 napad 69–70, 72–74, 85–86, 93, 100–102, 127, 137, 165–167, 190–193, 195, 212, 309, 332, 342 – astmy 190, 192–193 – częściowy – patrz: napad ogniskowy – dny 69, 70, 212, 342 – drgawkowy 193 – dusznicy bolesnej 74, 165– 167 – głodu 137 – grand mal 100, 102 – kaszlu 195, 309 – migreny 72, 73, 332 – nieświadomości 101 – ogniskowy (częściowy) 100– 102 – padaczkowy 97–98, 101, 127 – paniki 85–86, 93 – petit mal 100, 102 – psychomotoryczny 100 – uogólniony 100–101 napadowe zaburzenia przewodnictwa 165 napar 289, 293, 296–297, 301 naparstnica 291 naproksen 65 naratriptan 74 nasenne leki 24, 46, 49, 82–84, 97, 126, 152, 333 nasienie babki jajowatej 206 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:362 Sek86:362 naskórkowania faza 276, 278 natalizumab 263 nateglinid 140 natriureza 131 nebiwolol 118 nebulizacja 24 nedokromil 194 nefrotoksyczność 242, 267, 342, 344 nelarabina 269 nelfinawir 253 neomycyna 242–243 neostygmina 80, 122 neuralgia 71, 79 neurastenie 86 neuroleptanalgezja 89 neuroleptyk 10, 46, 85, 87–92, 98–99, 108, 126 – atypowy 87, 90–91 – tricykliczny 87 neuron 71, 72, 100, 102, 106– 110, 118, 335 – cholinergiczny 106–107 neuropatia 71, 135, 247, 251, 253 – cukrzycowa 71 – obwodowa 247 neuropatyczny ból 57–58, 71 neuroprzekaźniki 85, 87, 92, 95, 116, 127, 326 neurotoksyczność 26, 213, 267 neurotransmiter 71, 92, 103 neutropenia 251, 253, 322 newirapina 253 nicergolina 107 niedokrwistość (anemia) 133, 143, 177–179, 226, 242, 249, 253, 278, 322 – hemolityczna 133 – megaloblastyczna 226 – z niedoboru erytropoetyny 179 – – – kwasu foliowego 177, 179 – – – witaminy B12 177, 179 – – – żelaza 179 – złośliwa 177, 226 nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy (NNRTI) 253 nieopioidowe leki przeciwbólowe 14, 39, 43, 49, 57–58, 60, 62, 71, 124, 125, 213, 331, 341–342 niepokój 46, 86–87, 89, 95–96, 98, 103, 108, 142, 174, 193, 307 niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) 43, 60, 64–66, 69, 95, 169, 185, 201, 306, 334, 340–341 niewydolność 38, 46, 64, 66, 68–69, 80, 95, 104, 115, 117, 121, 132–133, 140, 142, 145, 151, 158–163, 165, 172–175, 185, 206, 211–213, 226, 228, 240, 247–249, 267, 273, 285, 288, 307–309, 318–319, 324, 334, 337–338, 342, 347 – jajników 145, 337 – kory nadnerczy 132–133, 324 – krążenia 115, 117, 162, 307, 318 – lewokomorowa 159 – nadnerczy 66 – nerek 38, 46, 64, 66, 68–69, 80, 95, 104, 140, 173, 185, 206, 212–213, 226, 228, 240, 247–249, 273, 285, 308–309, 319, 334, 347 – prawokomorowa 158–159, 174 – serca 66, 115, 117, 121, 142, 151, 158–159, 160–163, 165, 172, 175, 211–213, 267, 288, 307, 309, 319, 338, 342 – trzustki 198–199 – wątroby 38, 66, 80, 185, 188, 243, 344 – wielonarządowa 188 nifedypina 170, 173 nikomorfina 61 nikotyna 83, 160, 224, 226– 227 nikotynamid 224, 226–227 nilotynib 270 nilwadypina 170 nimodypina 170 nimustyna 268 nisoldypina 170 nitrat 18, 44 nitrazepam 84, 97 nitrendypina 170 nitrofurantoina 247 nitrofuran 247 nitrogliceryna 162, 168, 307– 308, 319 2012-09-20 11:27:42 Indeks nitroimidazol 236, 246–247 nitroprusydek sodu 171 nootropowe leki 107, 335 noradrenalina (norepinefryna) 85, 92, 94–95, 108–117, 131, 225, 229, 326, 333, 335 norepinefryna – patrz: noradrenalina noretysteron 148–149 norfloksacyna 244–245 norgestymat 149 normoglikemia 137 nortryptylina 94 noskapina 196 nowotwór 59, 70, 124–125, 133, 146, 153, 188, 203, 228, 261–262, 265–273, 288, 345 – hormonozależny 146, 271 nozod 300 n-propanol 233 nudności 12, 46, 60, 64, 68, 72–73, 87, 93, 99, 101, 104– 105, 107–108, 114, 116–117, 121, 127, 140, 143, 145–146, 154–155, 165, 167, 172, 174, 178, 196, 200, 203, 221, 226, 244–246, 249, 253, 262, 266– 267, 287, 294, 296, 306, 310, 321–322, 326, 334, 338 nukleaza 251 nużliwość mięśni (miastenia gravis) 121, 336 nykturia 159 nystatyna 250 O obliteracja 175 obrzęk 68, 111–114, 133–134, 145–146, 151, 159, 162–163, 172, 175, 190, 211–212, 247, 258, 273, 295, 307, 309, 324, 335, 342 – biustu 146 – błon śluzowych 111–114, 335 – kończyn dolnych 159, 307, 309 – mózgu 133, 212 – naczynioruchowy 68 – płuc 159, 162, 212, 247, 307 – ściany oskrzeli 190 – węzłów chłonnych 295 obwodowy układ nerwowy 56, 58, 108 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:363 Sek86:363 obturacyjna płuc choroba – patrz: choroba obturacyjna płuc octan cyproteronu 149 – hydrokortyzonu 280 – litu 96 – prednizolonu 280 odkażanie – patrz: dezynfekcja odleżyna 274, 278–279, 282 odra 258, 259 odwar 289, 300, 347 odwodnienie 46, 99, 179, 204, 278 ofloksacyna 245 okład 18, 266, 273, 275–276, 293, 295–296 oksaliplatyna 269 oksazepam 84, 97 okskarbazepina 102 oksprenolol 118 oksybuprokaina 79 oksybutynina 124 oksydacja 3 oksykodon 61 oksykonazol 250 oksymetazolina 113 oksytocyna 130 oksytryptan 94 oktokog alfa – patrz: rekombinowany czynnik VIII olanzapina 91 olej parafinowy 30 olejek eteryczny 196, 290, 299– 301, 347 oliguria 99 olmesartan 162 olsalazyna 208 omalizumab 191, 195 omamy 86–87, 89–90, 96, 106 omeprazol 34, 202 ondansetron 100 opatrunek 18, 74, 183, 277–279, 282, 346 – gipsowy 183 – hydrokoloidowy 277 – hydrożelowy 277 – okluzyjny 346 – otwarty 18 opioidowe leki przeciwbólowe (opioidy) 44, 57–61, 71, 124, 151, 196, 203, 205, 229, 306, 317–319, 331 – receptory 47, 58, 331 opipramol 94 orcyprenalina 115 orfenadryna 82 orlistat 229 oseltamiwir 252 osocze 15, 32, 33, 35, 37, 45, 151, 177–180, 188, 213, 215– 216, 221, 330 osoczowa skaza krwotoczna 186 ospa wietrzna 257, 259–260 osteomalacja 226 osteomyelitis 279 osteoporoza 66, 134, 153–155, 157, 314–315, 324, 327, 336 ostrokrzew 292, 296 osutki 143, 223, 240, 251, 253 oszołomienie 96, 107, 117 ośrodkowy układ nerwowy (OUN) 40, 44, 46, 56, 58, 74, 77, 100, 103, 104, 107, 109, 131, 134, 152, 178, 245, 290, 333 otępienie naczyniowe 106 – starcze (zespół otępienny) 106–107, 127 ototoksyczność 247 otyłość 139, 218, 228–229 owrzodzenie 64, 154, 175, 183, 273, 278, 282, 327, 332, 336 363 S P padaczka 71, 98, 100–102, 127, 226 paklitaksel 268 palanosetron 100 palifermina 273 paliperidon 91 palma sabalowa 292 pamidronian 155 panitumumab 270 pankuronium 80–81 pantoprazol 202 papaweryna 123–124 paracetamol 57, 61, 64, 73, 124, 125, 306, 314, 317, 332, 341 parasympatykolityk 30, 108, 120, 122–123, 128, 165, 191, 193, 195, 320, 336, 340–341 parasympatykomimetyk 30, 108, 120–122, 336 – bezpośredni 120–121, 336 – pośredni 120–122, 336 2012-09-20 11:27:42 364 Indeks parathormon (PTH, paratyryna) 130–131, 153, 155 paratyryna – patrz: parathormon (PTH) Parkinsona choroba 48, 89, 103–106, 121, 127, 228 paroksetyna 94 paromomycyna 242–243 pasta 17–18, 29, 275–276, 325 pastylka 29 patogen 241–242, 244, 248, 256, 260, 322, 343 – problematyczny 241–242, 244, 248 – wielolekooporny 241 pegfilgrastym 262 pegylowana asparaginaza 271 – erytropoetyna beta 179 pektyna 208 pelagra 226 peletka 13 pemetreksed 269 pencyklowir 252 penicylina 24, 39, 184, 239, 240, 254, 311, 322, 343–344 – benzatynowa 240 – doustna 239–240 – G 239–240 – o szerokim spektrum działania 239–240 – oporna na działanie penicylinaz 239–240 penicylinaza 239–240, 254, 322, 343–344 pentoksyweryna 196 pentostatyna 269 peptydaza dipeptydylowa-4 139 perazyna 88, 90 perfenazyna 88, 91 perflutren 287 pergolid 105 perindoprylat 33 peroksydaza glutationowa 228 peryndopryl 161 perystaltyka 30, 62, 108, 110, 117, 202–204, 206–208, 210, 291 petydyna 61, 76 pętla Henlego 211–212, 342 pH 14, 21, 30, 210, 274, 329 piana 18, 20, 29, 278 pielografia 284 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:364 Sek86:364 pierwiastek śladowy 219, 225, 227 pierwotniak 235, 236, 343 pięciornik gęsi 292, 297 pikosiarczan sodu 206 pilokarpina 120–121 pimozyd 88, 91 pindolol 118 pioglitazon 140–141 piołun 199, 290, 292, 297 pipamperon 90 piperacylina 240 piracetam 107 piretanid 214 pirogeny 14 piroksykam 65 pirydoksyna – patrz: witamina B6 pleśniawka 192 płyn 4, 7, 9, 16, 17, 20, 25, 29– 30, 45, 70, 76, 140, 174, 177– 181, 196, 199, 203, 212–213, 215–216, 237–238, 256, 272, 278, 284, 286, 329, 340 – do użytku zewnętrznego 4 – infuzyjny 5, 215–217 – łatwopalny 6 – mózgowo-rdzeniowy 284, 286 – podawany doustnie 4 – – pozajelitowo 4 – pozakomórkowy 213 – ustrojowy 237 – wieloelektrolitowy 216 – zastępczy osocza 178–179 pneumokoki 195, 258 poalkoholowy zespół abstynencyjny 98 pobudzenie 46, 75, 78, 87, 89– 90, 96, 98–99, 103, 108, 110, 113, 116, 130–131, 146, 151, 158, 193, 204, 323 – mięśniówki jelit 204 – ośrodkowego układu nerwowego 131 – pigmentacji skóry 130 – psychiczne 99 – psychoruchowe 87, 89–90, 193 – receptorów 116, 151, 323 – układu dopaminergicznego 103 – – przywspółczulnego 108, 158 – – współczulnego 108 – wzrostu 130, 146 pochodne flawonoidów 175 podbiał pospolity 292, 297 podtlenek azotu 76 pokrzywa 292, 297 pokrzywka 68, 98, 133, 151– 152, 312, 323 poliizomaltoza 179 polimeraza DNA 251 – RNA 251 polineuropatia alkoholowa 226 – obwodowa 253 polio 258, 259 poliomyelitis 258 polipeptyd trzustkowy 135, 336 połonicznik nagi 297 pompa infuzyjna 14, 17, 60 porażenie 76, 78–81, 96, 122, 205, 333, 341 – czterokończynowe 205, 341 – mięśni oddechowych 79 – – szkieletowych 78 – mięśnia rzęskowego 122 – – zwieracza źrenicy 122 – połowiczne 341 – poprzeczne 80 – spastyczne 81, 96, 333 port 17 posocznica 188 potas 14, 48, 70, 133, 143, 173, 205, 211–217, 232, 337, 342 pozakonazol 250 półbursztynian metyloprednizolonu 33 prajmalina 164 pramipeksol 105 prasugrel 182 prawastatyna 222, 307, 319 prazepam 97 prazosyna 116 prednikarbat 280 prednizolon 135, 280 prednizon 134–135, 312, 323, 336 pregabalina 72, 102 preparat albuminy ludzkiej 181 – benzbromaronu 70 – czynników krzepnięcia 187 – dwufazowy 149 – fazowy 148, 337 – febuksostatu 70 2012-09-20 11:27:42 Indeks – glinu 25 – insuliny 136, 137 – jednofazowy 149–150, 337 – jednoskładnikowy V, 219 – krwiopochodny 181, 183, 187 – lewodopy 104 – magnezu 25, 243 – ochronny 281 – płynów infuzyjnych 216 – potasu 14, 25, 212, 342 – pozajelitowy 193, 220, 228 – probenecydu 70 – przeczyszczający 206 – roślinny 288, 290, 299, 306 – sekwencyjny 148, 337 – skrobi hydroksyetylowanej 181 – trójfazowy 149 – typu retard 24 – wapnia 25, 153, 243 – witaminowy 225, 227 – z węglem aktywowanym 278 – z wyciągiewm z dziurawca 95 – zastępczy osocza 180, 213 – złożony V, 47–49, 54, 104, 141, 148, 153, 193, 201, 213, 215, 219, 225, 245, 259, 342 – – zawierający czynnik II, VII, IX i X 187 – żelaza 14, 25, 177–178, 188, 200, 243, 339, 340 probenecyd 70 próchnica 227, 228 procyklidyna 106 proenzym 198 próg drgawkowy 98, 101 progesteron 131–132, 144–146, 148 prokaina 79 prokarbazyna 268 proksetyl cefpodoksymu 241 prolaktyna (PRL, laktotropina) 89, 130, 203 prolek acyklowiru 252 proliferacja 131, 145 proliferacyjna faza 276 promazyna 88, 90 promestrien 147 prometazyna 90 propafenon 35, 164 propiweryna 124 propofol 77 propranolol 73, 118 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:365 Sek86:365 propyfenazon 63 propylotiouracyl 143 prostaglandyna 39, 62, 201– 202, 332 proszek 11, 13, 15, 18, 22–23, 276 protamina 136, 184 proteaza 151, 188, 251–253 proteina – patrz: białko protrombina 182, 185 protypendyl 88 prydynol 82 prylokaina 79 prymidon 102 przeciwciała 133, 180, 256–257, 260, 266–267, 270, 344–345 – monoklonalne 266–267, 270 przeciwalergiczne leki – patrz: przeciwhistaminowe leki przeciwarytmiczne leki 163– 165, 170 przeciwastmatyczne leki 192, 197, 309 przeciwbakteryjne leki 48, 208, 236, 245–246 przeciwbiegunkowe leki 207– 208 przeciwbólowe leki 14, 26, 30, 38–39, 43–44, 49, 56–65, 67, 69–73, 76, 124–125, 154, 195, 203, 205, 213, 306, 314, 317– 318, 327, 331–332, 341–342 przeciwcukrzycowe leki 44, 66, 135, 138–141, 146, 173, 305, 316 przeciwdepresyjne leki 30, 44, 46, 58, 71–72, 83, 85, 92–94, 98, 104, 126, 294, 313–314, 326, 332–334 przeciwgorączkowe leki 60, 63–64, 332 przeciwgruźlicze leki 248 przeciwgrzybicze leki 231, 249–250 przeciwhistaminowe leki (przeciwalergiczne leki) 38, 44, 83, 99, 100, 127, 151–152, 184, 310, 312, 320, 323–324, 333, 338 przeciwinfekcyjne leki 235– 237, 281 przeciwkaszlowe leki 10, 59, 195–197, 331 przeciwkrwotoczne leki 186– 188 przeciwlękowe leki 59, 92, 97, 334 przeciwpadaczkowe leki 34, 58, 71–73, 83, 96–98, 100–102, 127, 178, 332, 334, 339 przeciwświądowe leki 279, 325 przeciwwirusowe leki 209, 231, 251–253, 255, 261 przeciwwrzodowe leki 24, 200– 202, 209–210 przeciwwymiotne leki 59, 60, 73, 90, 98–100, 127, 152, 332 przeciwzakrzepowe leki 181, 183–186, 189, 306, 318, 339 przeciwzapalne leki 43, 60, 63–66, 69, 95, 133, 169, 185, 193–194, 201, 208, 275, 279, 306, 320, 323, 325, 332, 334, 340–341 przedawkowanie 35, 46, 58, 60, 76, 88–89, 92–93, 95, 137, 140, 142, 162, 178, 184–185, 223, 225–226, 230 przedsionkowy peptyd natriuretyczny 131 przetoki 207 przetrwalnik bakteryjny 231, 233 przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) 22, 172, 190, 193, 195 przytulia wonna 292 psychotropowe leki 38, 57–58, 60, 83, 85, 87, 89, 91, 93, 95– 98, 203, 333 psychoza 134, 248, 336 puder 18, 275, 279, 346 pyrazynamid 25, 248–249, 312, 323 pyritinol 107 365 S R rabarbar 291–292, 297 rabdomioliza 35 rabeprazol 202 radioterapia 70, 99, 121, 127, 265–266, 273, 345 raloksyfen 153–154, 155 raltegrawir 253 raltitreksed 269 ramipryl 161 2012-09-20 11:27:42 366 Indeks ranelinian strontu 153, 155 ranitydyna 202 rasagilina 105 ratania 292 razburykaza 273 reanimacja 122 reboksetyna 94, 326 receptariusz 8 receptor 26, 28, 38–39, 43–44, 46–47, 57–58, 62, 66, 73, 78– 80, 85, 87, 89, 99–100, 103– 105, 107–108, 110–122, 127– 129, 133, 137, 140, 151–152, 157, 159, 161–162, 164, 167, 172–173, 191, 194, 201–202, 229, 271, 319, 323, 331–332, 334–335, 337–338, 340–341 – acetylocholiny 78–79 – adrenergiczny 110–118, 127–128, 137, 140, 159, 162, 164, 167, 172–173, 323, 332, 337–338 – AT1 66, 157, 160–163, 169, 171, 173, 338 – AT2 172, 319 – bólowy 57, 62 – cholinergiczny 119–122 – dopaminergiczny 87, 89, 103–105, 108 – estrogenowy 154 – histaminowy H1 151–152, 157, 323 – – H2 26, 151–152, 201–202, 341 – leukotrienowy 191, 194, 340 – muskarynowy 122 – NMDA (receptor dla n-metylo-d-aspartanu) 107, 335 – opioidowy 47, 58, 331 – – δ 58 – – κ 58 – – μ 58 – serotoninowy 5-HT3 73, 99– 100, 133, 229, 332, 334 – układu współczulnego 110, 341 – współczulny 110 – α-adrenergiczny (α-adrenolityk, alfa-bloker) 110–111, 113–116, 128, 323 – β-adrenergiczny (β-adrenolityk, beta-bloker) 110–111, 113–118, 128, 137, 140, 159, Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:366 Sek86:366 162, 164, 167, 172–173, 323, 332, 337–338 reduktaza hydroksymetyloglutarylo-koenzymu A (reduktaza HMG-CoA) 221–222, 305 refluks 199–201, 218–219 – przełykowy 199–200 – żołądkowo-przełykowy 199, 201 rekombinowany czynnik VIII (oktokog alfa) 187 remifentanyl 61 renina 131, 159–160, 168–169, 171, 338 repolaryzacja 80 reproterol 115 resorpcja – patrz: wchłanianie reteplaza 188 retinol – patrz: witamina A reumatoidalne zapalenie stawów 26, 66, 69, 262, 345 rezerpina 112, 117 risperidon 91 rituksymab 67–68 rizatriptan 74 rizendronian sodu 25 rofekoksyb 62 roksytromycyna 244 ropień 207, 238, 295, 343 ropinirol 105 ropiwakaina 79 rosuwastatyna 222 rotygotyna 105 rozpuszczalnik 9, 15, 18, 24, 31, 215 rozstępy 281, 325 roztwór 5, 9, 10, 15–20, 24, 29, 32, 52, 179, 180, 207, 213–216, 218–220, 232, 272, 275, 277, 279, 291, 328, 342–343, 346 – albumin 180 – aldehydów 232 – alkoholowy 10 – białek osocza 180 – Castellaniego 275 – chlorheksydyny 232 – chlorku sodu 179, 214, 342 – cytostatyków 272, 346 – do inhalacji 24 – do iniekcji 15, 29, 32 – do wlewów dożylnych 17, 29, 216 – elektrolitowy 213, 215, 216 – glukozy 214 – izotoniczny 214 – jodoforów 232 – koloidalny 179, 180 – nośnikowy 17, 213–216, 342 – olejowy 10, 15, 32, 52 – Ringera 24, 179, 214, 216, 277, 342, 346 – tłuszczów 220 – wodny 10, 16, 328 różyczka 63 RSV 252 Rt-PA (alteplaza) 16, 187, 188 rufinamid 102 rumianek 292, 297 rybawiryna 209, 252 ryboflawina – patrz: witamina B2 ryfabutyna 249 ryfampicyna 24–25, 34–35, 146, 186, 238, 248–249, 312, 323, 337 rytonawir 253 rytuksymab 270 rywaroksoban 184 rywastygmina 107 ryzedronian 155 S saccharomyces boulardii 208 saksagliptyna 141 sakwinawir 248, 253 salbutamol 115, 192 salicylan 62–63, 125, 140, 182, 186, 332, 340 salmeterol 115, 192, 193 salmonella enteritidis 311 saponina 290–291 schizofrenia 83, 85, 87, 89–90, 104 sedacja 35, 46, 58–59, 90, 118, 196, 279, 333 sedymentacja 10 sekrecja 36, 75, 110, 135, 190 selegilina 105 selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny (NRI) 94–95, 326, 333 – serotoniny (SSRI) 92, 94–95, 326, 333 – serotoniny/noradrenaliny (SSNRI) 92, 326, 333 selen 225, 228 2012-09-20 11:27:42 Indeks sen paradoksalny (płytki) 82 – wolnofalowy (głęboki) 82 senes 291, 292, 297 serotonina 85, 92, 94–95, 99–100, 104, 133, 229, 326, 332–334 sertakonazol 250 sertindol 90 sertralina 94 sestyna 305 sewofluran 76 siarczan baru 284, 286 – litu 96 – magnezu 216 – protaminy 184 sibutramina 229 siemię lniane 291–292, 295 sildenafil 150, 174 simwastatyna 35, 222 sirolimus 263 sitagliptyna 141 skaza krwotoczna 64, 185–188, 332 skrobia hydroksyetylowana 181 skrzep 187 solifenacyna 123 somatostatyna 135, 336 somatotropina (STH) 130, 135 sorafenib 270 sotalol 118, 151 sód 62, 77, 133, 146, 169, 204– 205, 212, 216, 342 sól dipotasowa klorazepamu 97 – fizjologiczna 24, 179, 216 – litu 66, 80, 85, 95–96, 98, 126 – złota 67, 68 – żelaza 179 spagyria 299 spastyczność 80 spazmolityk 44, 122–124, 208 – muskulotropowy 123–124 – neurotropowy 122–124 spermatogeneza 150 spiramycyna 244 spirapryl 161 spironolakton 161, 211–212, 214 splątanie 46, 96, 98, 104, 245 sprej 18, 19, 21–22, 29, 112, 154, 166, 335 statyny 221–223, 317 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:367 Sek86:367 stawudyna 251, 253 stent 307 steroid 83 sterylność 14 stratum corneum 31 streptozocyna 268 strychnina 79, 290 stwardnienie rozsiane 80–81, 261 substancja czynna 13, 15, 16, 19, 22, 24, 48–49, 95, 153, 206, 275, 288–290, 294, 299, 322, 325, 328 – konserwująca 3, 9 – pomocnicza 9, 11, 13, 15, 20, 24, 40, 71, 194–195, 284, 310 sudecka choroba – patrz: choroba sudecka sufentanyl 61 sukralfat 25, 30, 201–202, 321, 341 sulbaktam 240 sulfametoksazol 48, 246 sulfasalazyna 67–68, 208 sulfonamid 140, 185, 214, 245– 246, 340 sulfonylomocznik 35, 139, 140, 305, 316 sulpiryd 88, 90 sultiam 102 sumatriptan 74 sunitynib 270 surowica 43, 44, 95, 98, 133, 218, 257, 260, 322, 344 – ludzka 260 – odzwierzęca 260 sympatykolityk 108, 112, 115, 117, 120, 169 – bezpośredni 115, 120 – pośredni 112, 115, 117, 169 sympatykomimetyk 108, 110–112, 114–115, 128, 140, 164–165, 174, 190–193, 195, 310, 320, 335, 340 – bezpośredni 110, 111, 335 – pośredni 110, 112, 114–115, 335 synapsa 81, 92, 110, 113, 119 – adrenergiczna 110, 113 – przywspółczulna 119 synergizm 38 syrop 10, 29 szałwia 292, 297 367 szczelina synaptyczna 92, 107, 113, 119, 205 szczepionka 209, 257–259, 300, 344–345 szkorbut 226 Ś ślaz 291, 292, 297 ślinotok 89, 121 śluz 62, 145–146, 196, 289–291 śpiączka 101, 112, 137, 193 – hipoglikemiczna 137 środek odurzający 6–8, 207 – adsorpcyjny 207–208 – antykoncepcyjny 35, 48, 83, 95, 148–149, 156, 169, 205, 310, 337 – cieniujący 2 – diagnostyczny 2 – pęczniejący 18, 204, 206–208, 257, 291, 325 – zwiotczający mięśnie 38, 78– 82, 96–97, 125, 151, 171, 334 świąd 59, 68, 83, 93–94, 98, 143, 146, 226, 262, 275, 282, 313, 323, 325 świnka 257, 259 S T tabletka 11–13, 20, 29, 31, 47, 51–52, 64, 148, 201, 311, 316, 329 – do ssania 12–13 – dopoliczkowa 12–13 – musująca 12, 31 – niepowlekana 12, 51 – o opóźnionym uwalnianiu (retard) 12–13, 31, 47, 51 – odporna na działanie soku żołądkowego 12–13 – podjęzykowa 12–13, 52 – powlekana 12, 51, 316 tachykardia 43, 70, 93, 98, 116–117, 143, 162–163, 165, 193, 307 tadalafil 150 takrolimus 66, 263 tamoksyfen 271 tamsulozyna 116, 215 tasznik pospolity 292 tazobaktam 240 tegafur 269 teikoplanina 247, 248 2012-09-20 11:27:42 368 Indeks telbiwudyna 209 telmisartan 162 temazepam 84, 97 temozolomid 268 temsirolimus 270 tenekteplaza 188 tenofowir 253 tenoksykam 65 teodrenalina 113, 174 teofilina 35, 95, 191, 193–194, 326, 340 terapia korygująca 213–214 – substytucyjna 133–134, 146, 213 terazosyna 116, 215 terbinafina 250 terbutalina 115 teriparatyd 155 testosteron 130, 132, 150, 213, 337 tetraazotan pentaerytrolu 168 tetracyklina 14, 24, 140, 178, 184, 186, 200, 236, 243, 254, 339, 340, 344 tetrajodotyronina 130 tetrazepam 82 tetryzolina 113 tętniak 185, 188 tężec 79, 257, 259, 260 tiagabina 102 tiamazol 143 tiamina – patrz: witamina B1 tiazyd 211–212, 215, 342 tiazydopodobne leki 211–212, 215, 342 tietyloperazyna 100 tiklopidyna 182 tilidyna 61 tioguanina 269 tiokonazol 250 tioksanten 87, 90–91 tiopental 77 tiorydazyna 88 tiotepa 268 tiotropium 126, 195 tiouracyl 143, 337 tipranawir 253 tirofiban 182 tlenek cynku 275 – glinu 199 tlenoterapia 195 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:368 Sek86:368 tłuszcze (lipidy) 17–19, 31–32, 36, 41, 111, 133, 136–137, 145, 177, 198, 205, 218–221, 223–224, 226, 229, 274, 276, 281, 343, 346 tobramycyna 243 tokolityk 114 toksoid 257, 258–259, 345 tolkapon 105 tolnaftat 250 tolperyzon 82 tolterodyna 123 tomografia komputerowa 284– 286 – rezonansu magnetycznego 284–286 topiramat 73, 102 topotekan 268 torasemid 214 torbielowate zwłóknienie trzustki 199 toremifen 271 trabektedyna 271 tramadol 61 tramazolina 113 trandolapryl 161 transaminaza 253 transdermalne systemy terapeutyczne 18, 29, 31, 60, 150, 166, 331 tranylcypromina 94 trastuzumab 270 trazodon 94 trądzik 281, 325, 346 treosulfan 269 tretynoina 271 triamcynolon 135, 280 triamteren 211, 214 triazol 35 triazolam 84, 97 tricykliczne leki przeciwdepresyjne (TCA) 87, 92–93, 98, 104, 326, 332–334 triheksyfenidyl 106 trijodotyronina (T3) – patrz: liotyroksyna trimetoprim 48, 245–246 trimipramina 72, 94 triptan 73–74, 229 trofosfamid 269, 273 trombina 182–184, 188, 339 trombocyt 62, 177, 181 trombocytopenia 64, 183, 249, 251, 266 trombocytoza – patrz: nadpłytkowość tropikamid 123 tropisetron 25, 100 tryptorelina 271 trzepotanie przedsionków 162– 165 tuberkulostatyk 231, 248–249, 255, 312 tybolon 147 tygecylina 248 tymianek 196, 292, 298 tynidazol 247 tyramina 92, 94, 326, 334 tyreoliberyna 132 tyreostatyk 143 tyreotoksykoza 285 tyreotropina (TSH) 132 tyroksyna (T4) 130, 142, 221 tytoń 34, 35, 168, 201 tyzanidyna 82 U udar mózgu 106, 135, 181, 187, 327 układ dokrewny – patrz: układ hormonalny – endokrynny 56 – hormonalny (dokrewny) 56, 129–132, 134, 136, 138, 142, 144, 146, 148, 150, 152, 154, 156, 336–337 – immunologiczny 256, 258, 260–264, 344 – nerwowy 44, 46, 56, 58, 60, 62, 64, 66, 68, 70, 72, 74, 76, 78, 80, 82, 84, 86, 88, 90, 92, 94, 96, 98, 100, 102–104, 106– 112, 114, 116, 118, 120, 122, 124, 126–128, 131, 133–134, 152, 158, 178, 203, 245, 248, 290, 321, 331, 333, 335 – – autonomiczny 56, 108–109, 127, 158 – – dopaminergiczny 103, 105 – – parasympatyczny – patrz: układ nerwowy przywspółczulny 2012-09-20 11:27:42 Indeks – – przywspółczulny (parasympatyczny) 30, 108–110, 119– 123, 125, 127–128, 158, 335, 341 – – somatyczny 56–58, 96 – – sympatyczny – patrz: układ nerwowy współczulny – – współczulny (sympatyczny) 108–115, 117, 335 – RAA: renina-angiotensynaaldosteron 131, 159–160, 171 – sercowo-naczyniowy 44, 95, 98, 151, 158, 160, 162, 164, 166, 168, 170, 172, 174, 176, 334, 338 – wewnątrzpochodny 181 – zewnątrzpochodny 181 układowe choroby 69 ultrasonografia 284–285, 287 uodpornienie bierne 256, 260, 264 – czynne 256–257, 260, 263, 344–345 upośledzenie erytropoezy 177–178 – funkcji nerek 98, 285, 330 urapidyl 116 urografia 284 urojenia 86, 87 urokinaza 188 urykostatyk 69, 332 urykozuryk 69, 332 USG 287 uspokajające leki 44, 85, 96, 97, 126–127, 151–152, 331, 334 uzależnienie 40, 42, 59, 94, 96, 126, 196, 305–306, 318 – fizyczne 42 – psychiczne 96 V V-cylina (fenoksymetylopenicylina) 25, 238–240 W walacyklowir 251–252 walerian betametazonu 280 waleriana 292 walerianian diflukortolonu 280 – estradiolu 147, 149 walgancyklowir 252 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:369 Sek86:369 walsartan 162 wankomycyna 247–248 wapń 25, 30, 80, 107, 130–131, 153–154, 170–173, 178, 182, 199, 224, 243, 245, 314, 321, 327, 332, 338, 340 wardenafil 150 warfaryna 186 wazopresyna – patrz: hormon antydiuretyczny wchłanianie (resorpcja) 11 i nast. wekuronium 80–81 wenlafaksyna 72, 94, 326 wentrykulografia 284 werapamil 164, 170 węgiel aktywowany 207–208, 278 węglan litu 96 – magnezu 199–200 – wapnia 199–200 węglowodan 133, 136–137, 139, 177, 198, 216, 218–220, 224–225, 337, 343 wiatrówka 63 wierzba 292, 298 wieńcowa choroba – patrz: choroba wieńcowa wigabatryna 102 wildagliptyna 141 wilżyna 292, 298 winblasyna 268 windezyna 268 winkrystyna 268 winorelbina 268 wirus 67, 181, 187, 209, 231, 232, 235–236, 248, 251–253, 257–258, 265, 274, 281, 300, 344 – cytomegalii 252 – grypy 252, 257 – HIV 67, 187, 232, 235, 248, 251–253, 258 wirusowe zapalenie wątroby typu A 258–260 – B 209, 258–261, 345 – C 209, 252, 261, 345 wirylizacja 150, 337 witamina A (retinol) 223–224, 226–227, 343 – B 223, 224, 227 – B1 (tiamina) 224, 226 – B12 (cyjanokobalamina) 177, 179, 201, 224, 226 – B2 (ryboflawina) 224, 226 – B6 (pirydoksyna) 224, 226, 249 – C (kwas askorbinowy) 223, 225–226 – D (kalcyferol) 153, 223–224, 226, 228, 343 – D3 153, 224, 314, 327 – E (α-tokoferol) 223–224, 226 – K (fitomenadion) 182, 185– 187, 223–224, 226, 228, 305, 318 wlew ciągły 183 – dożylny 14–17, 64, 219, 285, 342 – kroplowy 16–17, 29, 211, 213, 215–216 wlewka doodbytnicza 20, 207– 208 włókna aferentne (czuciowe) 56 – czuciowe – patrz: włókna aferentne – eferentne (motoryczne) 56, 78 – kolagenowe 274, 276 – motoryczne – patrz: włókna eferentne woda utleniona 232 wodorotlenek glinu 199–200 – magnezu 199–200, 206 – żelaza 179 wodorowęglan sodu 70, 200, 216 wodzian chloralu 83 wole 227 worykonazol 249–250 wrzodowa choroba – patrz: choroba wrzodowa wskaźnik BMI 228 – Quicka (wspołczynnik Quicka) 185, 339 wspomagające leki 57–58, 71– 72, 186, 207, 331 wspołczynnik Quicka – patrz: wskaźnik Quicka wstrząs anafilaktyczny 41, 133, 181 369 S 2012-09-20 11:27:43 370 Indeks wścieklizna 79, 257, 259–260 wtręt 14, 17, 342 wyciąg roślinny 196, 288–289, 347 – z dziurawca 34–35, 95 – z liści czerwonej winorośli 175 – z liści miłorzębu dwuklapowego (ginkgo biloba) 107 – z nasion kasztanowca 175 wydalanie 16, 27, 28, 32, 35, 36, 40, 43, 45, 62, 66, 69–70, 98, 133, 159, 169, 203–204, 207, 211–212, 217, 221, 327, 330, 332, 342, 347 wykrzepianie wewnątrznaczyniowe 186 wykrztuśne leki 196–197 wymioty 12, 19, 31, 59–60, 72–73, 75, 87, 95, 99, 107, 121, 127, 133, 140, 174, 178, 203, 212–213, 218–219, 226, 246–247, 249, 253, 266, 296, 306, 310, 321–322 wyprysk 68, 133, 282, 313, 325 Z zaburzenia afektywne 85–86 – akomodacji 89, 92–93, 122, 165, 334 – ejakulacji 150, 337 – endokrynologiczne 203 – erekcji 117, 150, 326 – genomowe 41 – gospodarki lipidowej 172 – hematologiczne 322 – jelitowe 224 – koncentracji 174 – koordynacji ruchowej 46, 96, 152 – krążenia 221 – krzepnięcia (hemostaza) 64, 186, 188, 226, 319 – lękowe 83, 85, 89–90 – libido 326 – m an i a k a l n o – d e pre s y j n e – patrz: choroba afektywna dwubiegunowa – metabolizmu 221, 226 – miesiączkowania 146, 203, 337 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:370 Sek86:370 – mikcji 89, 92, 213 – motoryczne 46, 86 – myślenia 86 – nerwicowe 85–86 – neurologiczne 205, 239, 251, 341 – neurowegetatywne 96 – oddawania moczu 165 – oddychania 70, 112 – odporności 346 – osobowości 85 – paranoidalne 85 – połykania 31, 201 – pozapiramidowe 203, 333 – przewodnictwa 114, 163, 165 – psychiczne 86, 103, 104, 146, 324 – psychowegetatywne 85 – rozwoju 41, 142 – ruchowe 89 – rytmu serca 46, 98, 104, 111, 114, 117, 151, 163, 193, 319, 336 – sercowo-naczyniowe 93, 117, 334, 336 – snu 83, 86, 93, 96, 134, 193, 288, 292–293, 296, 324, 326 – świadomości 89 – trawienia 198, 199, 292, 294– 297 – typu natręctw 86 – typu paniki 86 – ukrwienia 46 – wchłaniania 14, 198, 223, 266 – wegetatywne 86, 105, 117, 336 – widzenia 46, 64, 69, 151, 174, 248–249 – wodno-elektrolitowe 46, 99, 212, 285, 319 – wydalania 98 – żołądkowo-jelitowe 30, 46, 69, 70, 140, 143, 165, 172, 196, 202, 222, 226, 243–244, 248–249, 266, 288, 323 zafirlukast 194 zagłębnik 219, 230 zakrzep 181, 306 zakrzepica 46, 182, 183, 185, 327, 339, 340 zaleplon 84 zanamiwir 252 zapalenie błony śluzowej 143, 199, 200, 201, 266 – gardła 292, 297 – jamy ustnej 68, 297 – jelita grubego (colitis ulcerosa) 66, 207, 244, 246 – kości i szpiku 279 – mięśni 222 – mięśnia sercowego 142 – nerek 133, 295 – nerwów 133, 323 – opon mózgowych 101, 257, 258 – oskrzeli 143, 159, 190, 195 – otrzewnej 285 – pęcherza 267, 304 – płuc 253, 311, 322 – przełyku 199 – rogówki 226 – skóry 226, 309 – spojówek 143 – stawów 26, 66, 69, 262, 345 – trzustki 99, 140, 228, 251, 253 – wątroby 67, 187, 198, 209, 247–248, 252–253 – – typu A 258–260 – – typu B 209, 258–261, 345 – – typu C 209, 252, 261, 345 – wsierdzia 185, 242 – żył 175, 242, 249, 344 zaparcie 59, 60, 89, 92–93, 123, 142, 178, 196, 203, 205, 212, 218, 221, 292, 295, 297, 334, 341 zarostowa miażdżyca tętnic 135, 181 zasada 5-W 7 zasadowica 99 zastrzyk 4, 15, 16, 312 zator tłuszczowy 17, 328 zatorowość płucna 159, 174, 183, 185, 187, 189, 339, 340 zatrucie 36, 64, 70, 79, 95, 101, 121, 122, 207, 332 zawał mięśnia sercowego 59, 74, 117, 142, 159, 165, 166, 182, 221, 267, 305, 307, 309– 310, 318, 339–340 zawiesina 9–11, 15, 20, 22, 29, 32, 52, 136, 275–276, 322, 329 2012-09-20 11:27:43 Indeks – cynkowo-insulinowa 136 zawroty głowy 46, 64, 70, 73, 80, 93, 96, 101, 108, 118, 123, 165, 167, 172, 174, 194, 202– 203, 207, 212, 229, 245–248, 253, 267, 307–308, 312, 321, 323, 326, 334, 338 zespół Cushinga 134, 324, 325, 336 – otępienny – patrz: otępienie starcze – Reye’a 63 – Stevensa-Johnsona 253 – Wernickego-Korsakowa 226 zgorzel 78 ziarniniakowatość 261 ziarninowania faza 276–277 zjawisko on-off 104 znieczulające leki 26, 32, 38, 39, 74–75, 77, 151 znieczulenie miejscowe 57–58, 77–79, 114, 125, 306, 331 – – dożylne 77 – – nadoponowe 77–78 – – nasiękowe 77 – – powierzchniowe 57, 77, 331 Farmakologia_dla_Pielęgniarek.inSek86:371 Sek86:371 – – przewodowe 57, 77, 331 – – rdzeniowe 77–78, 306 – ogólne 57, 74–76, 79, 82–83, 89, 96, 114, 122, 125, 306, 318, 332, 333, 336 zobojętniające leki 25, 30, 38, 178, 199, 209, 339 zofenopryl 161 zoledronian 155 zolmitriptan 74 zolpidem 84 zonisamid 102 zopiklon 84 zotepina 91 zwyrodnieniowa choroba stawów 59, 306 zydowudyna 251, 253 zyprazydon 91 Ż żel 17–18, 20, 29, 275, 277–278, 281, 325 żelatyna 180–181, 339 żelazo 14, 25, 30, 177–179, 188, 200, 225, 227, 243, 245, 285, 287, 321, 339–340 371 żerna komórka – patrz: fagocytująca komórka żółtaczka 209, 242, 244, 253 żylak 19, 174–175 żywica jonowymienna 221 α α-adrenolityk (alfa-bloker) – patrz: receptor α-adrenergiczny α-adrenomimetyk 111–113, 128, 169, 335 α-glukozydaza 139–141, 316 α-sympatykomimetyk 174 α-tokoferol – patrz: witamina E β β2-sympatykomimetyk 190– 193, 195, 340 β-adrenolityk (beta-bloker) – patrz: receptor β-adrenergiczny β-karoten 224 β-receptor 46 β-sympatykomimetyk 164, 310, 320 S 2012-09-20 11:27:43