Szkodliwość Palenia Tytoniu
Transkrypt
Szkodliwość Palenia Tytoniu
Szkodliwość Palenia Tytoniu Elżbieta Puścińska Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc II Klinika Chorób Płuc „ …tutejsza ludność przyniosła owoce, drewniane włócznie i pewne suszone liście (tytoń), które wydzielały specyficzny zapach” San Salvador 12 października 1492 Krzysztof Kolumb XVI Jean Nicot 1590 Polska, poseł Zygmunta III 1598 pierwszy traktat o szkodliwości palenia Mężczyźni, aktualni palacze Rozpowszechnienie nałogu palenia brak danych Bilano V i wsp.Global trends and projections for tobacco use, 1990–2025: an analysis of smoking indicators from the WHO Comprehensive Information Systems for Tobacco Control, Lancet 2015; 385: 966–76 Kobiety, aktualnie palące Rozpowszechnienie nałogu palenia brak danych Bilano V i wsp.Global trends and projections for tobacco use, 1990–2025: an analysis of smoking indicators from the WHO Comprehensive Information Systems for Tobacco Control, Lancet 2015; 385: 966–76 Sztuk papierosów w miliardach Konsumpcja papierosów na świecie 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 Źródło: Opracowanie na podstawie FAO. Agnieszka Borowska Tendencje zmian na rynku tytoniowym w Polsce w latach 1990–2006 Przyczyny zgonów (USA) w 1990 i 2000 (%) 20 15 10 5 0 palenie dieta alkohol infekcje brak aktywności fizycznej źródło:Mokdad AH i wsp JAMA 2004,291:1238-45 zatrucia wypadki Dym tytoniowy Palenie tytoniu jest najczęstszą pojedynczą przyczyną zgonu i chorób w Unii Europejskiej Dym tytoniowy zawiera ponad 4000 substancji chemicznych Palący się papieros to źródło ponad 60 substancji rakotwórczych, a nie zapalony zawiera ich około 16 Skład chemiczny papierosa decyduje o toksyczności dymu papierosowego US Surgeon General’s Report 1989. Składniki dymu tytoniowego Dym tytoniowy /spalanie papierosa 0.5 -1.5 mg nikotyny 1 - 3 mg substancji rakotwórczych Strumień główny Strumień boczny Faza gazowa: tlenek węgla, amoniak, formaldehyd Faza cząsteczkowa: .US Surgeon General’s Report 1989. Nikotyna substancja wywołująca uzależnienie S-nikotyna aktywny izomer wchłanianie zależne od pH metabolizowana w wątrobie do kotyniny US Surgeon General’s Report 1989. N N CH3 Uzależniający charakter nikotyny uważa się, że uzależniające właściwości nikotyny są wynikiem jej szybkiego, intensywnego i krótkotrwałego wpływu na uwalnianie dopaminy w mózgu od momentu wdechu nikotyna dostaje się do mózgu w ciągu 10 sekund okres połowicznego rozpadu nikotyny wynosi ok. 2 godzin Jarvis M.J, Why people smoke. BMJ 2004 ; 328:277-279 Mechanizm działania nikotyny w centralnym układzie nerwowym Jądro półleżące nAcc b2 a4b2 b2a4 obszar brzuszny nakrywki VTA • Nikotyna łączy się z acetylocholinowymi receptorami nikotynowymi (nACh) w CUN; głównie z receptorem nikotynowym 42 w obszarze brzusznej nakrywki (VTA) • połączenie nikotyny z receptorem nikotynowym w VTA, powoduje uwolnienie dopaminy w Jądrze Półleżącym (Nucleus Accumbens (nAcc), co wiąże się z uczuciem nagrody Jarvis MJ. Why people smoke. BMJ 2004; 328:277-279. Elementy uzależnienia od palenia Farmakologiczne Nikotyna w dymie tytoniowym jest bardzo uzależniająca, stymuluje uwalnianie dopaminy w mózgu, które skutkuje krótkotrwałym uczuciem nagrody/ satysfakcji Behawioralne Bodziec środowiskowy związany z paleniem odgrywa rolę we •kształtowanie się postawy i przekonania o •presja środowiska wzmacnianiu uzależnienia od korzyściach z palenia •łatwy dostęppłynących do papierosów nikotyny •rodzaj doznań (pozytywne, negatywne) po •wpływ środowiska, rodziców, rodzeństwa, wypaleniu pierwszego papierosa. reklamy •dalsze palenie - czynniki psychospołeczne •postrzeganie palenia jako czynności użytecznej Dlaczego palacze palą PROCES FAZA: NAŁÓG nieodparta Obojętność potrzeba przejmująca Przyjemność kontrolę Nawyku Nałogu Uzależnienie od nikotyny, podobnie jak uzależnienie od kokainy amfetaminy i opiatów, jest przewlekłym, nawracającym stanem i wymaga interwencji lekarskiej Nikotyna Kokaina 50 Alkohol Halucynogeny Haszysz Heroina (%) 40 30 20 10 0 15-24 25-34 35-44 grupy wiekowe Anthony et al. Exp Clin Psychopharm. 1994;2:244-268. 45-54 Objawy abstynencyjne Nerwowość, frustracja, lub gniew Niepokój lub zniecierpliwienie Zwiększony apetyt lub przyrost masy ciała Uczucie smutku, depresji Lęk Bezsenność Trudności z koncentracją Uzależnienie od tytoniu jest chorobą Zespół Uzależnienia od Tytoniu (ZUT) (F17.2 / ICD-10) – to postępująca, przewlekła i nawracająca choroba wymagająca diagnozy i leczenia Zespół Odstawienia Tytoniu (F17.3 / ICD-10) 1980 The Health Consequences of Smoking for Women: A Report of the Surgeon General 1979 Healthy People - The Surgeon General's Report on Health Promotion and Disease Prevention Smoking and Health: A Report of the Surgeon General The Health Consequences of Smoking, 1977-1978 1976 The Health Consequences of Smoking: A Reference Edition 1975 The Health Consequences of Smoking 1975 1974 The Health Consequences of Smoking 1974 1973 The Health Consequences of Smoking 1973 1972 The Health Consequences of Smoking 1972 Television and Growing Up: The Impact of Televised Violence. Report to the Surgeon General 1971 The Health Consequences of Smoking: A Report of the Surgeon General: 1971 1969 The Health Consequences of Smoking: 1969 Supplement to the 1967 Public Health Service Review 1968 The Health Consequences of Smoking: 1968 Supplement to the 1967 Public Health Service Review 1967 The Health Consequences of Smoking, A Public Health Service Review Securing Health in Our Urban Future: A Report to the Surgeon General Report on Regional Medical Programs to the President and the Congress Kidney Disease Program Analysis: A Report to the Surgeon General 1966 Protecting and Improving Health through the Radiological Sciences: A Report of the Surgeon General prepared by the National Advisory Committee on Radiation 1964 Smoking and Health: Report of the Advisory Committee of the Surgeon General of the Public Health Service The Health Consequences of Smoking—50 Years of Progress A Report of the Surgeon General 2014 Acetanisole Acetic Acid Acetoin Acetophenone• 6-Acetoxydihydrotheaspirane• 2-Acetyl-3- Ethylpyrazine• 2-Acetyl-5-Methylfuran• Acetylpyrazine• 2-Acetylpyridine• 3-Acetylpyridine• 2-Acetylthiazole• Aconitic Acid• dl-Alanine• Alfalfa Extract• Allspice Extract,Oleoresin, and Oil• Allyl Hexanoate• Allyl Ionone• Almond Bitter Oil• Ambergris Tincture• Ammonia• Ammonium Bicarbonate• Ammonium Hydroxide •Ammonium Phosphate Dibasic• Ammonium Sulfide• Amyl Alcohol• Amyl Butyrate• Amyl Formate• Amyl Octanoate• alpha-Amylcinnamaldehyde• Amyris Oil• trans-Anethole• Angelica Root Extract, Oil and Seed Oil• Anise• Anise Star, Extract and Oils• Anisyl Acetate• Anisyl Alcohol• Anisyl Formate• Anisyl Phenylacetate• Apple Juice Concentrate, Extract, and Skins• Apricot Extract and Juice Concentrate• 1-Arginine• Asafetida Fluid Extract And Oil• Ascorbic Acid• 1-Asparagine Monohydrate• 1-Aspartic Acid• Balsam Peru and Oil• Basil Oil• Bay Leaf, Oil and Sweet Oil• Beeswax White• Beet Juice Concentrate• Benzaldehyde• Benzaldehyde Glyceryl Acetal• Benzoic Acid, Benzoin• Benzoin Resin•Benzophenone• Benzyl Alcohol• Benzyl Benzoate• Benzyl Butyrate• Benzyl Cinnamate• Benzyl Propionate• Benzyl Salicylate• Bergamot Oil• Bisabolene• Black Currant Buds Absolute• Borneol• Bornyl Acetate• Buchu Leaf Oil• 1,3-Butanediol• 2,3-Butanedione• 1-Butanol• 2-Butanone• 4(2-Butenylidene)-3,5,5-Trimethyl-2-Cyclohexen-1-One• Butter, Butter Esters, and Butter Oil• Butyl Acetate• Butyl Butyrate• Butyl Butyryl Lactate• Butyl Isovalerate• Butyl Phenylacetate• Butyl Undecylenate• 3-Butylidenephthalide• Butyric Acid]• Cadinene• Caffeine• Calcium Carbonate• Camphene• Cananga Oil• Capsicum Oleoresin• Caramel Color• Caraway Oil• Carbon Dioxide• Cardamom Oleoresin, Extract, Seed Oil, and Powder• Carob Bean and Extract• beta-Carotene• Carrot Oil• Carvacrol• 4Carvomenthenol• 1-Carvone• beta-Caryophyllene• beta-Caryophyllene Oxide• Cascarilla Oil and Bark Extract• Cassia Bark Oil• Cassie Absolute and Oil• Castoreum Extract, Tincture and Absolute• Cedar Leaf Oil• Cedarwood Oil Terpenes and Virginiana• Cedrol• Celery Seed Extract, Solid, Oil, And Oleoresin• Cellulose Fiber• Chamomile Flower Oil And Extract• Chicory Extract• Chocolate• Cinnamaldehyde• Cinnamic Acid• Cinnamon Leaf Oil, Bark Oil, and Extract• Cinnamyl Acetate• Cinnamyl Alcohol• Cinnamyl Cinnamate• Cinnamyl Isovalerate• Cinnamyl Propionate• Citral• Citric Acid• Citronella Oil• dl-Citronellol• Citronellyl Butyrate• itronellyl Isobutyrate• Civet Absolute• Clary Oil• Clover Tops, Red Solid Extract• Cocoa• Cocoa Shells, Extract, Distillate And Powder• Coconut Oil• Coffee• Cognac White and Green Oil• Copaiba Oil• Coriander Extract and Oil• Corn Oil• Corn Silk• Costus Root Oil• Cubeb Oil• Cuminaldehyde• para-Cymene• 1-Cysteine Dandelion Root Solid Extract• Davana Oil• 2-trans, 4-trans-Decadienal• delta-Decalactone• gamma-Decalactone• Decanal• Decanoic Acid• 1-Decanol• 2-Decenal• Dehydromenthofurolactone• Diethyl Malonate• Diethyl Sebacate• 2,3-Diethylpyrazine• Dihydro Anethole• 5,7-Dihydro-2-Methylthieno(3,4-D) Pyrimidine• Dill Seed Oil and Extract• meta-Dimethoxybenzene• para-Dimethoxybenzene• 2,6-Dimethoxyphenol• Dimethyl Succinate• 3,4-Dimethyl-1,2Cyclopentanedione• 3,5- Dimethyl-1,2-Cyclopentanedione• 3,7Dimethyl-1,3,6-Octatriene• 4,5-Dimethyl-3-Hydroxy-2,5-Dihydrofuran-2-One• 6,10-Dimethyl-5,9-Undecadien-2-One• 3,7-Dimethyl-6-Octenoic Acid• 2,4 Dimethylacetophenone• alpha,para-Dimethylbenzyl Alcohol• alpha,alpha-Dimethylphenethyl Acetate• alpha,alpha Dimethylphenethyl Butyrate• 2,3-Dimethylpyrazine• 2,5-Dimethylpyrazine• 2,6-Dimethylpyrazine• Dimethyltetrahydrobenzofuranone• delta-Dodecalactone• gammaDodecalactone• para-Ethoxybenzaldehyde• Ethyl 10-Undecenoate• Ethyl 2-Methylbutyrate• Ethyl Acetate• Ethyl Acetoacetate• Ethyl Alcohol• Ethyl Benzoate• Ethyl Butyrate• Ethyl Cinnamate• Ethyl Decanoate• Ethyl Fenchol• Ethyl Furoate• Ethyl Heptanoate• Ethyl Hexanoate• Ethyl Isovalerate• Ethyl Lactate• Ethyl Laurate• Ethyl Levulinate• Ethyl Maltol• Ethyl MethylPhenylglycidate• Ethyl Myristate• Ethyl Nonanoate• Ethyl Octadecanoate• EthylOctanoate• Ethyl Oleate• Ethyl Palmitate• Ethyl Phenylacetate• Ethyl Propionate• Ethyl Salicylate• Ethyl trans-2-Butenoate• Ethyl Valerate• Ethyl Vanillin• 2-Ethyl (or Methyl)-(3,5 and 6)Methoxypyrazine• 2-Ethyl-1-Hexanol, 3-Ethyl -2 -Hydroxy-2-Cyclopenten-1-One• 2-Ethyl-3, (5or 6)-Dimethylpyrazine• 5-Ethyl-3-Hydroxy-4-Methyl-2 (5H)-Furanone• 2-Ethyl-3-Methylpyrazine• 4-Ethylbenzaldehyde• 4-Ethylguaiacol• para-Ethylphenol• 3-Ethylpyridine•Eucalyptol• Farnesol• D-Fenchone• Fennel Sweet Oil• Fenugreek, Extract, Resin, and Absolute• Fig Juice Concentrate• Food Starch Modified• Furfuryl Mercaptan• 4(2-Furyl)-3-Buten-2-One• Galbanum Oil• Genet Absolute• Gentian Root Extract• Geraniol• Geranium Rose Oil• Geranyl Acetate• Geranyl Butyrate• Geranyl Formate• Geranyl Isovalerate• Geranyl Phenylacetate• Ginger Oil and Oleoresin• 1-Glutamic Acid• 1-Glutamine• Glycerol• Glycyrrhizin Ammoniated• Grape Juice Concentrate• Guaiac Wood Oil• Guaiacol• Guar Gum• 2,4-Heptadienal• gamma-Heptalactone• Heptanoic Acid• 2Heptanone• 3-Hepten-2-One• 2-Hepten-4-One• 4-Heptenal• trans -2-Heptenal• Heptyl Acetate• omega-6-Hexadecenlactone• gamma-Hexalactone• Hexanal• Hexanoic Acid• 2-Hexen-1-Ol• 3-Hexen-1-Ol• cis-3-Hexen-1Yl Acetate• 2-Hexenal• 3-Hexenoic Acid• trans-2-Hexenoic Acid• cis-3-Hexenyl Formate• Hexyl 2-Methylbutyrate• Hexyl Acetate• Hexyl Alcohol• Hexyl Phenylacetate• 1-Histidine• Honey• Hops Oil• Hydrolyzed Milk Solids• Hydrolyzed Plant Proteins• 5-Hydroxy-2,4-Decadienoic Acid delta-Lactone• 4-Hydroxy-2,5-Dimethyl-3(2H)-Furanone• 2-Hydroxy-3,5,5-Trimethyl-2-Cyclohexen-1-One• 4-Hydroxy -3-Pentenoic Acid Lactone• 2-Hydroxy-4-Methylbenzaldehyde• 4-Hydroxybutanoic Acid Lactone• Hydroxycitronellal• 6-Hydroxydihydrotheaspirane• 4-(para-Hydroxyphenyl)-2-Butanone• Hyssop Oil• Immortelle Absolute and Extract• alphaIonone• beta-Ionone• alpha-Irone• Isoamyl Acetate• Isoamyl Benzoate• Isoamyl Butyrate• Isoamyl Cinnamate• Isoamyl Formate, IsoamylHexanoate• Isoamyl Isovalerate• Isoamyl Octanoate• Isoamyl Phenylacetate• Isobornyl Acetate• Isobutyl Acetate• Isobutyl Alcohol• Isobutyl Cinnamate• Isobutyl Phenylacetate• Isobutyl Salicylate• 2-Isobutyl-3-Methoxypyrazine• alpha-Isobutylphenethyl Alcohol• Isobutyraldehyde• Isobutyric Acid• d,l-Isoleucine• alpha-Isomethylionone • 2-Isopropylphenol• Isovaleric Acid• Jasmine Absolute, Concrete and Oil• Kola Nut Extract• Labdanum Absolute and Oleoresin• Lactic Acid• Lauric Acid• Lauric Aldehyde• Lavandin Oil• Lavender Oil• Lemon Oil and Extract• Lemongrass Oil• 1-Leucine• Levulinic Acid• Licorice Root, Fluid, Extract and Powder• Lime Oil• Linalool• Linalool Oxide• Linalyl Acetate• Linden Flowers• Lovage Oil And Extract• 1-Lysine]• Mace Powder, Extract and Oil• Magnesium Carbonate• Malic Acid• Malt and Malt Extract• Maltodextrin• Maltol• Maltyl Isobutyrate• Mandarin Oil• Maple Syrup and Concentrate• Mate Leaf, Absolute and Oil• para-Mentha-8-Thiol-3One• Menthol• Menthone• Menthyl Acetate• dl-Methionine• Methoprene• 2-Methoxy-4-Methylphenol• 2-Methoxy-4-Vinylphenol• para-Methoxybenzaldehyde• 1-(para-Methoxyphenyl)-1-Penten-3-One• 4-(paraMethoxyphenyl)-2-Butanone• 1-(para-Methoxyphenyl)-2-Propanone• Methoxypyrazine• Methyl 2-Furoate• Methyl 2-Octynoate• Methyl 2-Pyrrolyl Ketone• Methyl Anisate• Methyl Anthranilate• Methyl Benzoate• Methyl Cinnamate• Methyl Dihydrojasmonate• Methyl Ester of Rosin, Partially Hydrogenated• Methyl Isovalerate• Methyl Linoleate (48%)• Methyl Linolenate (52%) Mixture• Methyl Naphthyl Ketone• Methyl Nicotinate• Methyl Phenylacetate• Methyl Salicylate• Methyl Sulfide• 3-Methyl-1-Cyclopentadecanone• 4-Methyl-1-Phenyl-2-Pentanone• 5-Methyl-2-Phenyl-2-Hexenal• 5-Methyl-2-Thiophene-carboxaldehyde• 6Methyl-3,-5-Heptadien-2-One• 2-Methyl-3-(para-Isopropylphenyl) Propionaldehyde• 5-Methyl-3-Hexen-2-One• 1-Methyl-3Methoxy-4-Isopropylbenzene• 4-Methyl-3-Pentene-2-One• 2-Methyl-4-Phenylbutyraldehyde• 6-Methyl-5-Hepten-2-One• 4-Methyl-5-Thiazoleethanol• 4-Methyl-5-Vinylthiazole• Methyl-alpha-Ionone• Methyl-trans-2-Butenoic Acid• 4-Methylacetophenone• para-Methylanisole• alpha-Methylbenzyl Acetate• alpha-Methylbenzyl Alcohol• 2-Methylbutyraldehyde• 3-Methylbutyraldehyde• 2-Methylbutyric Acid• alpha-Methylcinnamaldehyde• Methylcyclopentenolone• 2-Methylheptanoic Acid• 2-Methylhexanoic Acid• 3Methylpentanoic Acid• 4-Methylpentanoic Acid• 2-Methylpyrazine• 5-Methylquinoxaline• 2-Methyltetrahydrofuran-3-One• (Methylthio)Methylpyrazine (Mixture Of Isomers)• 3-Methylthiopropionaldehyde• Methyl 3Methylthiopropionate• 2-Methylvaleric Acid• Mimosa Absolute and Extract• Molasses Extract and Tincture• Mountain Maple Solid Extract• Mullein Flowers• Myristaldehyde• Myristic Acid• Myrrh Oil• beta-Napthyl Ethyl Ether• Nerol• Neroli Bigarde Oil• Nerolidol• Nona-2-trans,6-cis-Dienal• 2,6-Nonadien-1-Ol• gamma-Nonalactone• Nonanal• Nonanoic Acid• Nonanone• trans-2-Nonen-1-Ol• 2-Nonenal• Nonyl Acetate• Nutmeg Powder and Oil• Oak Chips Extract and Oil• Oak Moss Absolute• 9,12-Octadecadienoic Acid (48%)And 9,12,15-Octadecatrienoic Acid (52%)• delta-Octalactone• gamma-Octalactone• Octanal• Octanoic Acid• 1Octanol• 2-Octanone• 3-Octen-2-One• 1-Octen-3-Ol• 1-Octen-3-Yl Acetate• 2-Octenal• Octyl Isobutyrate• Oleic Acid• Olibanum Oil• Opoponax Oil And Gum• Orange Blossoms Water, Absolute, and Leaf Absolute• Orange Oil and Extract• Origanum Oil• Orris Concrete Oil and RootExtract• Palmarosa Oil• Palmitic Acid• Parsley Seed Oil• Patchouli Oil• omega-Pentadecalactone• 2,3-Pentanedione• 2-Pentanone• 4-Pentenoic Acid• 2-Pentylpyridine• Pepper Oil, Black And White• Peppermint Oil• Peruvian (Bois De Rose) Oil• Petitgrain Absolute, Mandarin Oil and Terpeneless Oil• alpha-Phellandrene• 2-Phenenthyl Acetate• Phenenthyl Alcohol• Phenethyl Butyrate• Phenethyl Cinnamate• Phenethyl Isobutyrate• Phenethyl Isovalerate• Phenethyl Phenylacetate• Phenethyl Salicylate• 1-Phenyl-1-Propanol• 3-Phenyl-1-Propanol• 2-Phenyl-2-Butenal• 4-Phenyl-3Buten-2-Ol• 4-Phenyl-3-Buten-2-On• Phenylacetaldehyde• Phenylacetic Acid• 1-Phenylalanine• 3-Phenylpropionaldehyde• 3-Phenylpropionic Acid• 3-Phenylpropyl Acetate• 3-Phenylpropyl Cinnamate• 2-(3Phenylpropyl)Tetrahydrofuran• Phosphoric Acid• Pimenta Leaf Oil• Pine Needle Oil, Pine Oil, Scotch• Pineapple Juice Concentrate• alpha-Pinene, beta-Pinene• D-Piperitone• Piperonal• Pipsissewa Leaf Extract• Plum Juice• Potassium Sorbate• 1-Proline• Propenylguaethol• Propionic Acid• Propyl Acetate• Propyl para-Hydroxybenzoate• Propylene Glycol• 3-Propylidenephthalide• Prune Juice and Concentrate• Pyridine• Pyroligneous Acid And Extract• Pyrrole• Pyruvic Acid• Raisin Juice Concentrate• Rhodinol• Rose Absolute and Oil• Rosemary Oil• Rum• Rum Ether• Rye Extract• Sage, Sage Oil, and SageOleoresin• Salicylaldehyde• Sandalwood Oil, Yellow• Sclareolide• Skatole• Smoke Flavor• Snakeroot Oil• Sodium Acetate• Sodium Benzoate• Sodium Bicarbonate• Sodium Carbonate• Sodium Chloride• Sodium Citrate• Sodium Hydroxide• Solanone• Spearmint Oil• Styrax Extract, Gum and Oil• Sucrose Octaacetate• Sugar Alcohols• Sugars• Tagetes Oil• Tannic Acid• Tartaric Acid• Tea Leaf and Absolute• alpha-Terpineol• Terpinolene• Terpinyl Acetate• 5,6,7,8- Toksyny Immuno modulujace nikotyna tlenek węgla akroleina ROS inne Kancerogeny policykliczne węglowodory Nnitrozoaminy nikiel kadm chrom arsen inne Substancje uzależniające lub ułatwiające nikotyna aldehydy amoniak inne Nikotyna proliferacja komórek apoptoza migracja angiogeneza procesy zapalne odporność Formaldehyd ciała smołowate Butan do wyrobu benzyny syntetycznej Fenole Amoniak chłodnictwo, nawozy mineralne nitrozaminy DDT insektycyd polichlorowe Aceton składnik farb i lakierów Arsen trutki na szczury Seńczuk W. Toksykologia Współczesna, PZWL, Warszawa, 2005 Metanol benzyny silnikowe Kadm Kadm jeden z najbardziej toksycznych składników dymu tytoniowego zawartość w płucach – palacze 3.0 µg/g suchej masy – osoby niepalące 1.1 µg/g suchej masy Mechanizmy karcynogenezy Zmiany w strukturze i ekspresji genów Stress oksydacyjny Zaburzenia adhezji Zaburzenie procesów naprawy DNA Apoptoza Stavrides. Free Radic Biol Med. 2006;41(7):1017-1030. Badanie Sir Richarda Dolla Przeprowadzone w połowie XX wieku badanie lekarzy brytyjskich, stworzyło podstawy naukowe dla określenia i zrozumienia rozmiaru szkód zdrowotnych wynikających z palenia Palenie skrócenie oczekiwanej długości życia 100 Przeżycie po 60 rż (%) 88 80 Osoby niepalące 71 60 Palacze papierosów 40 26 32 Wnioski: 20 Średnio palacz papierosów umrze o 10 lat wcześniej niż osoba niepaląca 0 2 5 40 Doll et al. BMJ. 2004;328:1519-1527. 65 50 60 70 80 wiek (lata) 90 100 Choroby odtytoniowe Choroby sercowo-naczyniowe Choroba niedokrwienna serca Nowotwór Płuca Jamy ustnej/gardła Krtani Przełyku Żołądka Trzustki Nerki Pęcherza Szyjki macicy Ostra białaczka szpikowa Wątroby Jelita grubego Choroby naczyniowe mózgu (udar) Choroby naczyń obwodowych Tętniak aorty brzusznej Czynne palenie Inne Niekorzystne wyniki leczenia chirurgicznego/gojenie się ran Złamania w obrębie biodra Niska gęstość tkanki kostnej Zaćma Zaburzenia immunologiczne RZS Cukrzyca Choroby układu oddechowego POChP Zapalenie płuc Zła kontrola astmy Gruźlica Choroby układu rozrodczego Zaburzenia erekcji Zmniejszona płodność Komplikacje ciążowe Niska masa urodzeniowa noworodków Wady płodu Ciąża pozamaciczna The Health Consequences of Smoking—50 Years of Progress A Report of the Surgeon General, 2014, U.S. POChP POCHPPrzewlekła Obturacyjna Choroba Płuc 80 milionów ludzi choruje na POCHP Połowa z nich umiera 10 lat po rozpoznaniu choroby POCHP będzie czwartą w kolejności przyczyną zgonów do 2030 roku w 2005, 3 miliony ludzi zmarło z powodu POCHP World Health Organization. http://www.who.int/en. POChP Skumulowana czestość wystepowania 40 35.5% Ciężkie 35 Umiarkowane 30 Łagodne 25 20 15 10 7,8% 5 0 Nigdy Ex- nie palący palacze Aktualni palacze Byli palacze Løkke et al. Thorax. 2006;61(11):935-939; . Wpływ zaprzestania palenia tytoniu na FEV1 u chorych na POChP POChP / Polska 30+ wiek, kaszel 10% dorosłych ~ 2 mln 3.5% wszystkich hospitalizacji 25% hospitalizacji z powodu chorób układu oddechowego 4 przyczyna zgonu 15,000 zgonów rocznie Rak płuca Rak płuca Palacze tytoniu mają wyższe ryzyko zachorowania na raka płuc Palenie odpowiada za 80 % przypadków raka płuca 18 16 Hazard Ratio 14 12 10 8,4 8 6 3,6 4 2 1,0 0 nigdy nie palili byli palacze aktualni palacze Mannino et al. Arch Intern Med. 2003;163:1475-1480. > 5000 pacjentów, 17 lat obserwacji Europeanlung.org/lung-cancer/, ELF, ERS Palenie: zwiększone ryzyko z powodu nagłego zgonu sercowego Relative Risk (95% CI)a 4,0 3,0 2,3 2,0 1,4 1,0 1,0 0,0 nigdy nie palili byli palacze Wannamethee et al. Circulation. 1995;91:1749-1756. 7000 badanych, 8 lat palacze Palenie a choroby układu krążenia ryzyko chorób układu krążenia miażdżyca stress oksydacyjny zapalenie obszar martwicy zaburzenia funkcji płytek i śródbłonka przemiany metaboliczne American Heart Association. Scientific Position, Risk Factors and Coronary Heart Disease, 2005. Palenie, a choroby układu chłonnego Wzrost ryzyka zachorowania na białaczkę Potencjał leukemogenny benzen, uretan, butadien, pierwiastki promieniotwórcze, styren Korte et al. Environ Health Perspect. 2000;108(4):333-339. Palenie, a ciąża przedwczesne oddzielenie łożyska wewnątrzmaciczne zaburzenia wzrostu poronienie samoistne – I trymestr umieralność płodu przedwczesne pęknięcie błon płodowych poród przedwczesny łożysko przodujące podwyższony hematokryt u płodu astma w dzieciństwie Andres et al. Semin Neonatol. 2000;5:231-241; Cnattingius. Nicotine Tob Res. 2004;6(suppl 2):S125-S140. Zaburzenia w gojeniu ran Zaburzony przepływ krwi Istotne zaburzenia odpowiedzi immunologicznej Czynnik ryzyka wystąpienia powikłań pooperacyjnych Opóźnione gojenie Freiman et al. J Cutan Med Surg. 2004;8(6):415-423; Terminem bierne palenie określa się narażenie osób niepalących na wdychanie produktów dymu tytoniowego powstającego w wyniku palenia papierosów przez innych Ten rodzaj palenia ma charakter niedobrowolny, wymuszony Na skład dymu w obu strumieniach wpływa wiele czynników między innymi szybkość przepływu powietrza, temperatura spalania tytoniu i bibułki, itp Według WHO bierne palenie jest czynnikiem rakotwórczym dla ludzi nie ma „bezpiecznego stężenia” ekspozycji “The Debate is Over” The Health Consequences of Involuntary Exposure to Tobacco Smoke Surgeon General Richard H. Carmona June 27, 2006 www.surgeongeneral.gov/library/secondhandsmoke Dym tytoniowy wypełnia restauracje, bary, miejsca pracy i inne zamknięte pomieszczenia, w których palacze palą produkty przemysłu tytoniowego. Każdy jest narażony na wdychanie dymu i szkodliwości z tym związane. Artykuł 8 FTCT wyraża stanowisko że nie ma bezpiecznego poziomu ekspozycji na dym tytoniowy. Jedynie zapewnienie środowisk całkowicie wolnych od dymu tytoniowego, jest jedyną drogą do całkowitej ochrony ludzi przed szkodliwością biernego palenia W chwili obecnej nie są znane metody, które całkowicie zabezpieczałyby osoby niepalące przed szkodliwościami biernego palenia, poza całkowitym zakazem palenia. Ani oddzielanie pomieszczeń, ani układy wentylacyjne nie spełniają takiej roli. Szkody spowodowane biernym paleniem Dorośli Dzieci Rak płuca infekcje układu oddechowego (zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc), astma oskrzelowa (indukcja i zaostrzenia) Choroba wieńcowa, szkodliwy wpływ na hemoglobinę Udar mózgu Ciąża: niska masa urodzeniowa noworodka infekcje ucha środkowego Zespół Nagłej Śmierci Niemowląt (SIDS) .The Health Consequences of Smoking—50 Years of Progress A Report of the Surgeon General, 2014, U.S. 5 5 4 4 R Ra (Log Scale) RRa (Log Scale) Bierne palenie a rak płuc zależność od ekspozycji 3 2 1 1-19 10-19 20 Liczba papierosów wypalanych /dzień przez współmałżonka 0 Hackshaw et al. BMJ. 1997;315(7114):980-988; 3 2 1 0 1-19 20-39 Lata spędzone z palaczem 40 POLSKA 2009-2010 Codzienny palacz 33,5% mężczyzn 21% kobiet 8,7 milionów palaczy średnia liczba pap/dzień 16-18 30 min po przebudzeniu – 60% 23% w nocy Źródło:Globalny sondaż dotyczący używania tytoniu przez osoby dorosłe (GATS) Polska 2009-2010 Źródło: Globalny sondaż dotyczący używania tytoniu przez osoby dorosłe (GATS) Polska 2009-2010 GATS Polska 2009-2010 % Dorośli narażeni na dym tytoniowy w pracy Aktualnie palacze % 80,9 Niepalący % Ogółem 28,0 44,2 Dorośli narażeni na dym tytoniowy w domu 46,1 26,8 33,6 Dorośli narażeni na dym tytoniowy w lokalach gastronomicznych 79,5 68,5 72,1 Źródło:Globalny sondaż dotyczący używania tytoniu przez osoby dorosłe (GATS) Polska 2009-2010 Źródło; Institute for Health Metrics and Evaluation Jama, January 2014,311(2);183-92 ZDROWIE Zdrowie to stan pełnego; fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu to nie tylko całkowity brak choroby, czy kalectwa WHO