wymagania maturalne

WYMAGANIA MATURALNE
Zakres
materiału
Informacje
geograf.
Astronomiczne podstawy geografii
Elementy
geosfery
Środowisko
przyr. i jego
elementy
Zakres podstawowy
Zakres rozszerzony
Opis wymagań – zdający potrafi
1. Przedstawić bezpośrednie i pośrednie metody zbierania informacji
2. wykazać się znajomością metod prezentacji informacji geogr., np.
kartograficznych
1. Wyróżnić poszczególne elementy przyrodniczego systemu Ziemi (geosfery
oraz ich składowe), określić ich cechy
1. Przedstawić wpływ kształtu i ruchów Ziemi na funkcjonowanie systemu 1. Przedstawić w zarysie powstanie i budowę Wszechświata
przyrodniczego Ziemi
2. Przedstawić budowę Układu Słonecznego
3. Przedstawić najistotniejsze założenia teorii heliocentrycznej, porównać
kosmologiczne teorie Ptolemeusza i Kopernika
4. Porównać budowę Ziemi i innych planet grupy ziemskiej oraz planet
olbrzymich
5. Scharakteryzować powstanie, kształt, rozmiary i ruchy Ziemi oraz ich
następstwa bezpośrednie i pośrednie
6. Przedstawić i wyjaśnić sferyczne zróżnicowanie budowy Ziemi
7. Wykazać wpływ promieniowania kosmicznego, promieniowania
słonecznego oraz grawitacyjnego oddziaływania ciał niebieskich na
funkcjonowanie systemu przyrodniczego Ziemi
8. Przedstawić i wyjaśnić zróżnicowanie oświetlenia Ziemi wraz ze zmianą
szerokości geograficznej oraz pory dnia i roku
9. Wykazać się znajomością przyrodniczych i pozaprzyrodniczych następstw
zróżnicowania oświetlenia Ziemi
10. Wykazać się znajomością astronomicznych podstaw orientacji na Ziemi i
rachuby czasu
1. Przedstawić i wyjaśnić przestrzenne zróżnicowanie środowiska 1. Przedstawić współzależność między elementami systemu przyrodniczego
przyrodniczego
Ziemi
2. Wskazać przykłady wzajemnych relacji między elementami środowiska 2. Przedstawić Ziemię jako przyrodniczy system otwarty
przyrodniczego
1
Geologia oraz geomorfologia
1. Wykazać się znajomością procesów geologicznych wewnętrznych i
zewnętrznych kształtujących powierzchnię lądów i dna oceanicznego
2. Wykazać się znajomością cech podstawowych form ukształtowania
powierzchni Ziemi
3. Scharakteryzować ukształtowanie powierzchni kontynentów i wybranych
obszarów, w tym Polski
4. Wykazać się znajomością podstawowych elementów budowy geologicznej
(głównych rodzajów skał i ich wzajemnego ułożenia – struktur
tektonicznych)
5. przedstawić przykłady wpływu budowy geologicznej i działalności
procesów geologicznych na ukształtowanie powierzchni
1. Przedstawić i wyjaśnić budowę wnętrza Ziemi ze szczególnym
uwzględnieniem litosfery
2. Wykazać się znajomością rozmieszczenia głównych płyt litosfery oraz cech
ich ruchów
3. Wyjaśnić przyczyny i przedstawić konsekwencje ruchu płyt litosfery
4. Scharakteryzować i wyjaśnić przebieg oraz skutki zjawisk i procesów
geologicznych wewnętrznych, wyjaśnić ich występowanie
5. Przedstawić i wyjaśnić zróżnicowanie przebiegu procesów geologicznych
zewnętrznych i ich efektów rzeźbotwórczych z uwzględnieniem przykładów
z Polski
6. Wykazać się znajomością ogólnej budowy geologicznej kontynentów i
oceanów (głównych jednostek morfostrukturalnych – platform i obszarów
fałdowań na lądach oraz basenów, grzbietów i rowów oceanicznych)
7. Przedstawić i wyjaśnić powstanie podstawowych struktur tektonicznych
(intruzji, deformacji ciągłych i nieciągłych)
8. Wykazać się znajomością genezy i cech pospolitych minerałów i skał oraz
możliwości ich zastosowania, ze szczególnym uwzględnieniem skal i
minerałów złożowych w Polsce
9. Przedstawić cechy, rozmieszczenie oraz wyjaśnić powstanie wielkich form
ukształtowania powierzchni lądów i dna oceanicznego
10. Przedstawić i wyjaśnić ukształtowanie powierzchni Polski oraz jej
budowę geologiczną
11. Wykazać się znajomością zasad podziału dziejów Ziemie na ery i okresy,
zasad ustalania wieku względnego i bezwzględnego skał oraz wydarzeń
geologicznych
12. Wykazać się znajomością ważniejszych wydarzeń geologicznych w
dziejach Ziemi (ich chronologią, zasięgiem przestrzennym), ze szczególnym
uwzględnieniem obszaru Polski
13. Przedstawić ważniejsze etapy kształtowania się atmosfery, hydrosfery i
biosfery w dziejach Ziemi.
2
Meteorologia
oraz
klimatologia
Hydrologia
oraz
oceanologia
1. Wykazać się znajomością zjawisk meteorologicznych, procesów
pogodowych i klimatotwórczych
2. Przedstawić charakterystyczne zmiany pogody np. w czasie
przemieszczania się frontów atmosferycznych
3. Wskazać przyczyny i konsekwencje zmienności pogody
4. Wykazać się znajomością podstawowych zasad prognozowania pogody
5. Przedstawić przykłady wpływu pogody na warunki życia i działalność
człowieka
6. Wykazać wpływ czynników geograficznych na przebieg procesów
klimatotwórczych
7. Przedstawić i wyjaśnić cechy klimatów strefowych i strefowych z
uwzględnieniem klimatu Polski
8. Przedstawić obszar występowania (zasięg) stref klimatycznych i głównych
typów klimatów
9. Przedstawić przykłady wpływu klimatu na przebieg procesów
rzeźbotwórczych, gleby, roślinności, świat zwierzęcy
1. Przedstawić procesy krążenia wody w przyrodzie
2. Przedstawić elementy hydrosfery(oceany i morza, rodzaje wód lądowych –
powierzchniowych i podziemnych) i zróżnicowanie ich zasobów
3. Przedstawić i wyjaśnić zróżnicowanie fizycznogeograficzne oceanów i
mórz ze szczególnym uwzględnieniem M. Bałtyckiego
4. Wykazać się ogólną znajomością cech sieci wodnej kontynentów i Polski
oraz wyjaśnić zróżnicowanie tej sieci
5. Wykazać się znajomością cech i warunków powstawania oraz
rozmieszczenia lodowców
1. Przedstawić i wyjaśnić skład i budowę atmosfery ziemskiej
2. Wykazać się znajomością procesów klimatotwórczych i zależności ich
przebiegu od czynników geograficznych
3. Przedstawić i wyjaśnić zróżnicowanie klimatyczne Ziemi oraz wykazać
przyrodnicze konsekwencje zróżnicowania klimatycznego
4. Przedstawić i wyjaśnić cechy klimatu Polski oraz jego zróżnicowanie
regionalne
1.Przedstawić i wyjaśnić rozmieszczenie zasobów wodnych na Ziemi
2. Wykazać się znajomością właściwości chemicznych i fizycznych wód
oceanicznych oraz ich przestrzennego zróżnicowania
3. Wyjaśnić przestrzenne zróżnicowanie zasolenia i temperatury wód
morskich i oceanicznych
4. Przedstawić i wyjaśnić ruchy wód mórz i oceanów
5. Wykazać wpływ oceanów na funkcjonowanie pozostałych elementów
środowiska przyrodniczego
6. Przedstawić i wyjaśnić prawidłowości regionalnego zróżnicowania bilansu
wodnego na lądach
7. Wykazać się znajomością genezy, rozmieszczenia, cech wód na lądach:
wód podziemnych, rzek, jezior, bagien, lodowców
8. Wyjaśnić rozmieszczenie sieci wodnej lądów
9. Wykazać wpływ wód na lądach na funkcjonowanie innych elementów
środowiska przyrodniczego
10. Przedstawić związki między elementami hydrosfery a warunkami życia i
działalnością człowieka
11. Scharakteryzować wody podziemne i powierzchniowe Polski
3
1. Wykazać się znajomością geograficznych uwarunkowań zróżnicowania
gleb i świata organicznego
Geografia
gleb
1. Przedstawić rozmieszczenie i cechy głównych zbiorowisk roślinnych w
powiązaniu z warunkami środowiska
Fitogeografia
Zoogeografia
Środowisko
przyr. oraz
krainy
geograf.
świata i
Polski
Klęski
żywiołowe
oraz
zakłócenia
równowagi
ekolog.
Relacje
człowiek –
środowisko
przyr.
Czynniki
1. Wykazać się znajomością zjawisk geologicznych, atmosferycznych,
hydrologicznych i biologicznych wywołujących klęski żywiołowe
2. Wskazać obszary występowania, scharakteryzować zagrożenia oraz
przyczyny i konsekwencje klęsk żywiołowych
3. Podać przykłady konsekwencji zakłócenia równowagi ekologicznej w
wyniku procesów naturalnych i działalności człowieka
1. Przedstawić relacje człowiek – środowisko przyrodnicze na różnych
etapach rozwoju społeczno-gospodarczego
1. Przedstawić procesy glebotwórcze i ich przebieg w zależności od wpływu
czynników geograficznych
2. Scharakteryzować genetyczne typy gleb, wyjaśnić ich powstanie
3. Scharakter5yzować rozmieszczenie głównych typów genetycznych gleb na
Ziemi
4. Określić walory użytkowe głównych typów genetycznych gleb, wskazać
obszary występowania gleb o największych walorach użytkowych
5. Scharakteryzować gleby występujące w Polsce pod względem
genetycznym i walorów użytkowych, przedstawić ich rozmieszczenie
1. Wykazać się znajomością strefowego i astrefowego zróżnicowania szaty
roślinnej (cech głównych zbiorowisk roślinnych)
2. Wykazać się znajomością zróżnicowania szaty roślinnej w Polsce
3. Wykazać się znajomością rozmieszczenia głównych zbiorowisk leśnych w
Polsce
4. Wyjaśnić strefowe, astrefowe (piętrowe) zróżnicowanie szaty roślinnej
1. Wykazać się znajomością prawidłowości zróżnicowania świata
zwierzęcego w zależności od warunków geograficznych
1. Scharakteryzować strefowe i astrefowe zróżnicowanie środowiska
przyrodniczego na Ziemi
2. Przedstawić i wyjaśnić cechy środowiska w obrębie danej strefy
uwzględniają wzajemne powiązania elementów środowiska
3. Podać przykłady środowisk astrefowych i ich występowania,
scharakteryzować ich funkcjonowanie
4. Scharakteryzować środowisko przyrodnicze Polski i jego regionalne
zróżnicowanie
5. Wyjaśnić przyczyny zróżnicowania środowiska przyrodniczego w Polsce
1. Przedstawić poglądy filozoficzne dotyczące relacji człowiek –środowisko
przyrodnicze i ich ewolucję
2. Scharakteryzować przykłady zależności człowiek – środowisko na różnych
etapach rozwoju cywilizacyjnego
1. Przedstawić wpływ środowiska przyrodniczego na życie i działalność
4
wpływające
na życie i
działalność
człowieka
Zasoby
naturalne
oraz
alternatywne
źródła energii
Skutki
ingerencji
człowieka w
system
przyrodniczy
Ziemi
Parki
narodowe
Globalne i
regionalne
problemy i
współpraca w
ich
rozwiązyw.
Geografia
rolnictwa,
leśnictwo,
rybołówstwo
człowieka
2. Wykazać wpływ czynników politycznych, gospodarczych i kulturowych
na życie i działalność człowieka
1. Wykazać wpływ występowania zasobów naturalnych na działalność
gospodarczą człowieka
2. Przedstawić konsekwencje pozyskiwania i wykorzystywania zasobów
naturalnych
3. Scharakteryzować przykłady regionalnego gospodarowania zasobami
przyrody, w tym wykorzystanie alternatywnych źródeł energii
1. Przedstawić konsekwencje ingerencji człowieka w system przyrodniczy
Ziemi ze szczególnym uwzględnieniem zmian klimatycznych
1. Przedstawić na przykładzie Polski rolę parków narodowych i innych form
ochrony przyrody w zachowaniu naturalnych walorów środowiska
1. Scharakteryzować globalne i regionalne problemy środowiskowe
2. Opisać przykłady działań podejmowanych przez rządy państw,
organizacje międzynarodowe i regionalne w celu rozwiązywania problemów
globalnych, transgranicznych i lokalnych
1. Przedstawić i wyjaśnić zróżnicowanie sposobów gospodarowania w
rolnictwie w Polsce i na świecie
2. Wykazać wpływ działalności rolniczej na środowisko
3. Scharakteryzować gospodarcze wykorzystanie zasobów oceanów
4. Przedstawić zróżnicowanie gospodarowania zasobami leśnymi na świecie
oraz jego skutki
1. Wykazać wpływ czynników przyrodniczych i społeczno – gospodarczych
na strukturę użytkowania ziemi
2.
Wykazać
się
znajomością
uwarunkowań
przyrodniczych
i
pozaprzyrodniczych rozwoju rolnictwa w Polsce i na świecie
3. Scharakteryzować różne typy gospodarki rolnej i ich rozmieszczenie na
świecie
4. Scharakteryzować główne regiony rolnicze świata
5. Scharakteryzować uprawę roślin oraz chów zwierząt gospodarskich w
Polsce i na świecie
6. Przedstawić zróżnicowanie poziomu rozwoju rolnictwa w Polsce i na
świecie oraz jego konsekwencje (np. problem głodu i niedożywienia)
7. Opisać działania podejmowane w celu zwiększania lub ograniczania
produkcji żywności
5
Geografia
przemysłu
1. Wykazać się znajomością uwarunkowań rozmieszczenia i rozwoju
przemysłu wydobywczego i przetwórczego, przetwórczego uwzględnieniem
przykładów z obszaru Polski
2. Przedstawić konsekwencje przyrodnicze i społeczno-gospodarcze
działalności przemysłowej
1. Przedstawić uwarunkowania i konsekwencje rozwoju transportu oraz
innych usług w Polsce i na świecie
Geografia
transportu
G. łączności
Geografia
usług
1. Przedstawić uwarunkowania i konsekwencje rozwoju transportu oraz
innych usług w Polsce i na świecie
Geografia
handlu
Sposoby
8. Scharakteryzować cele i zasady rolnictwa ekologicznego
9. Scharakteryzować rybactwo, rybołówstwo i leśnictwo w Polsce i na świecie
10. Przedstawić wpływ rolnictwa, rybactwa, rybołówstwa i leśnictwa na
środowisko geograficzne
1. Przedstawić podział przemysłu i jego funkcje
2. Porównać strukturę i rolę przemysłu w krajach o różnym poziomie
rozwoju gospodarczego
3. Scharakteryzować czynniki lokalizacji różnych gałęzi przemysłu
4. Scharakteryzować najważniejsze gałęzie przemysłu w Polsce i na świecie,
np. p. paliwowo-energetyczny, przemysł zaawansowanych technologii
5. Wykazać się znajomością cech i rozmieszczenia wielkich regionów oraz
okręgów przemysłowych na świecie
6. Przedstawić okręgi przemysłowe w Polsce
7. Opisać wpływ przemysłu na środowisko geograficzne
1. Wykazać się znajomością zalet i wad poszczególnych rodzajów transportu
2. Przedstawić wpływ warunków przyrodniczych i społ.-gospod. Na rozwój i
strukturę transportu w Polsce i na świecie
3. Scharakteryzować sieć transportu i jej zmiany w Polsce i na świecie
4. Wyjaśnić zróżnicowanie udziału poszczególnych rodzajów transportu w
przewozach i pracy przewozowej w Polsce i na świecie
5. Scharakteryzować zmiany w zakresie środków i sieci transportu w Polsce i
na świecie
6. Wykazać zmiany znaczenia poszczególnych rodzajów transportu wraz z
rozwojem społeczno-gospodarczym
7. Opisać wpływ transportu na środowisko przyrodnicze
1. Przedstawić rozwój oraz rolę łączności w gospodarce Polski i świata
1. Wykazać zróżnicowanie znaczenia sektora usług w krajach o różnym
poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego
2. Przedstawić rolę usług finansowych w życiu społecznym i gospodarczym
danego kraju
1. Wykazać wpływ międzynarodowej wymiany handlowej na rozwój państw
2. Przedstawić czynniki rozwoju handlu międzynarodowego
3. Przedstawić rodzaje obrotów w handlu międzynarodowym Polski i innych
krajów
4. Scharakteryzować strukturę towarową i geograficzną obrotów handlu
światowego i Polski
1. Przedstawić przykłady obszarów o różnym sposobie zagospodarowania
6
gospodarowa
nia w
środowisku
Geografia
ludności
2. Wyjaśnić przyczyny zróżnicowania zagospodarowania różnych regionów
świata
1. Scharakteryzować zróżnicowanie rozmieszczenia ludności w Polsce i na
świecie
2. Wykazać wpływ czynników przyrodniczych i pozaprzyrodniczych na
rozmieszczenie ludności w Polsce i na świecie
3.
Przedstawić
przyrodnicze
i
społeczno-gospodarcze
skutki
nierównomiernego rozmieszczenia ludności w Polsce i na świecie
4. Przedstawić konsekwencje ekologiczne i społeczno-gospodarcze dużej
koncentracji ludności
5. Przedstawić zmiany tempa wzrostu liczby ludności Polski i świata, jego
regionalne zróżnicowanie; wskazać przyczyny i konsekwencje tych zmian
6. Wyjaśnić najistotniejsze założenia teorii (modelu) cyklu demograficznego
7. Scharakteryzować i wyjaśnić struktury płci i wieku społeczeństw w
różnych fazach cyklu demograficznego oraz przedstawić ich konsekwencje
8. Wykazać się znajomością dysproporcji w zakresie ruchu naturalnego,
struktury biologicznej i społecznej ludności w Polsce i na świecie
9. Wykazać się znajomością uwarunkowań i konsekwencji zróżnicowania
struktury zatrudnienia w Polsce i na świecie
10. Przedstawić problem bezrobocia w Polsce i na świecie oraz jego
przyczyny i skutki
11. Klasyfikować migracje według różnych kryteriów
12. Scharakteryzować przykłady współczesnych migracji zewnętrznych na
świecie
13. Przedstawić główne kierunki migracji ludności polskiej po II wojnie
światowej oraz ich przyczyny i konsekwencje
14. Scharakteryzować specyfikę aktualnych migracji wewnętrznych w Polsce
15. Przedstawić przyczyny i skutki wielkich migracji na świecie
1. Scharakteryzować cechy i rozmieszczenie najbardziej rozpowszechnionych
chorób (chorób tym cywilizacyjnych) cywilizacyjnych Polsce i na świecie
2. Przedstawić i wyjaśnić zróżnicowanie stanu zdrowia ludności w Polsce i na
świecie
3. Przedstawić globalne i regionalne działania podejmowane w celu
zapobiegania oraz zwalczania chorób cywilizacyjnych i zakaźnych
Geografia
zdrowotna
Geografia
osadnictwa
1. Wyjaśnić przyczyny zmian zachodzących w zasiedlaniu poszczególnych
regionów świata i Polski oraz przyczyny i konsekwencje eksplozji
demograficznej
2. Opisać i wyjaśnić przestrzenne i czasowe zróżnicowanie przyrostu
naturalnego w Polsce i na świecie
3. Przedstawić zróżnicowanie rasowe ludności Ziemi
4. Przedstawić rozmieszczenie głównych języków na świecie oraz języków
mniejszości narodowych w Polsce
5. Scharakteryzować cechy i rozmieszczenie wielkich religii na świecie
6. Wykazać wpływ religii na życie i gospodarkę człowieka
7. Podać przykłady państw jednolitych i zróżnicowanych pod względem
rasy, narodowości, języka i wyznania
8. Scharakteryzować konsekwencje zróżnicowania narodościowego,
religijnego i kulturowego ludności świata
9. Przedstawić bogactwo kulturowe Polski
1. Wyjaśnić wpływ czynników przyrodniczych i antropogenicznych na
kształtowanie się sieci osadniczej (miejskiej i wiejskiej)
7
Geografia
polityczna
2. Wyjaśnić przestrzenne zróżnicowanie wskaźnika urbanizacji w Polsce i na
świecie
3. Wykazać się znajomością typów zespołów miejskich
4. Przedstawić cechy fizjonomiczne miast typowych dla różnych regionów
świata
5. Przedstawić pozytywne i negatywne skutki urbanizacji
6. Przedstawić główne cechy sieci osadniczej Polski uwzględniając
uwarunkowania jej rozwoju
1. Wykazać się znajomością współczesnej mapy politycznej świata oraz mapy
administracyjnej Polski
2. Scharakteryzować zmiany polityczne na świecie po 1989 roku oraz ich
następstwa, ze szczególnym uwzględnieniem Europo
Organizacje
pozarządowe
Geografia
elektoralna
Poziom
rozwoju
społecznogospodar
czego państw
świata
1. Przedstawić cechy gospodarki krajów na różnym poziomie rozwoju
2. Przedstawić konsekwencje dysproporcji gospodarczych i społecznych
miedzy krajami (regionami) na różnym poziomie rozwoju, w rym konflikt
„bogata północ” – „biedne południe”
3. Przedstawić zmiany zachodzące w gospodarce w Polsce i na świecie
spowodowane jej restrukturyzacją i modernizacją
1. Przedstawić współczesne przemiany w światowej i w polskiej energetyce,
w tym wykorzystanie alternatywnych źródeł energii
Energetyka
oraz zasoby
naturalne
1. Scharakteryzować polityczne zróżnicowanie współczesnego świata, w tym
podział mórz i oceanów
2. Przedstawić polityczne położenie Polski w Europie
3. Scharakteryzować współpracę w ramach euroregionów oraz miast i gmin
bliźniaczych
1. Wykazać się znajomością głównych organizacji pozarządowych, ich celów i
zasad działania
1. Przedstawić trwałe i zmienne elementy zachowań wyborczych w Polsce i
krajach Unii Europejskiej
2. Wyjaśnić regionalne zróżnicowanie preferencji wyborczych w Polsce
1. Przedstawić mierniki poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego i jakości
życia ludności
2.
Scharakteryzować
fazy
rozwoju
społeczno-gospodarczego:
przedindrustrialną, industrialną i postindustrialną
3. Scharakteryzować różne koncepcje rozwoju gospodarczego państw i
regionów, w tym ekorozwój
4. Przedstawić cechy rozwoju społeczno-gospodarczego państw oraz
regionów świata i Polski
5. Wyjaśnić dysproporcje rozwoju krajów oraz regionów świata i Polski
6. Podać przykłady działań zmniejszających dysproporcje rozwoju krajów
oraz regionów świata i Polski
1. Przedstawić podział zasobów naturalnych oraz różne sposoby ich
wykorzystania
2. Scharakteryzować pozyskiwanie zasobów mineralnych ze szczególnym
uwzględnieniem źródeł energii
3. Określić przyczyny i konsekwencje zmian w gospodarowaniu różnymi
źródłami energii w Polsce i na świecie
4. Przedstawić dysproporcje w rozmieszczeniu rejonów produkcji i
konsumpcji surowców energetycznych oraz ich konsekwencje
8
Globalizacja
Konflikty
zbrojne
Procesy
integracji i
dezintegracji.
Ugrupowania
integracyjne
Geografia
turyzmu
1. Wykazać się znajomością przejawów globalizacji w wymiarze politycznym,
gospodarczym, społecznym i kulturowym
2. Przedstawić wpływ globalizacji na światową gospodarkę, poszczególne
państwa, narody, pojedynczych obywateli
1. Wykazać się znajomością przyczyn i następstw konfliktów i napięć na
świecie oraz wskazać obszary ich występowania
2. Przedstawić niebezpieczeństwa wynikające z terroryzmu i innych zagrożeń
społeczno-ekonomiczncyh dla społeczeństw na świecie
3.
Scharakteryzować
przykłady
międzynarodowych
działań
w
rozwiązywaniu i zapobieganiu konfliktom zbrojnym i innym zagrożeniom
społeczno-ekonomicznym z uwzględnieniem udziału Polski
4. Przedstawić przykłady i przyczyny izolacji państw na świecie oraz
konsekwencje polityczne, społeczne i ekonomiczne tego zjawiska
1. Przedstawić główne ugrupowania integracyjne na świecie
2. Scharakteryzować w różnych aspektach procesy integracji w Europie
3. Wykazać się znajomością udziału Polski w procesach integracyjnych w
Europie
1. Scharakteryzować cele i motywy ruchu turystycznego we współczesnym
świecie
2. Wyjaśnić przyczyny szybkiego rozwoju turystyki na świecie
3. Scharakteryzować cechy i uwarunkowania ruchu turystycznego w Polsce i
na świecie
4. Przedstawić przyrodnicze i antropogeniczne walory turystyczne Polski
5. Wykazać atrakcyjność turystyczną różnych regionów Polski, Europy,
świata
6. Przedstawić ekonomiczne, społeczne i przyrodnicze konsekwencje rozwoju
turystyki
9
Pobrzeża
Pojezierza
- Szczecińskie:
Uznam i Wolin,
Równina
Pyrzycka
- Koszalińskie:
Wybrzeże
Słowińskie
- Gdańskie:
Pobrzeże
Kaszubskie,
Mierzeja Helska i
Wiślana, Żuławy
Wiślane,
- Nizina
Staropruska:
Nizina
Sępopolska,
Wzniesienia
Górowskie
- Pomorskie:
Myśliborskie,
Drawskie,
Kaszubskie
- Iławskie
- ChełmińskoDobrzyńskie:
Garb Lubawski
- Mazurskie:
Olsztyńskie, Kraina
Wielkich Jezior,
Wzgórza Szeskie
- Litewskie:
Suwalskie,
Równina
Augustowska
- Lubuskie
(Ziemia Lubuska)
- Wielkopolskie:
Poznańskie,
Gnieźnieńskie,
Kujawskie
- Leszczyńskie
- Łęczyńskie (k.
Włodawy) –
jeziora
pochodzenia
krasowego
Lista obiektów z mapy
Krainy fizyczno-geograficzne
Niziny
Wyżyny i Kotliny
Podkarpackie
- Nizina Wielkopolska
- Wał Trzebnicki
(Wzgórza Trzebnickie i
Ostrzeszowskie)
- Nizina Śląska
- Nizina Mazowiecka:
Wysoczyzna
Ciechanowska,
Równina Kurpiowska,
Międzyrzecze
Łomżyńskie, Równina
Kutnowska, Kotlina
Warszawska,
Wzniesienia Łódzkie,
Wysoczyzna Rawska,
Równina Radomska
- Nizina Podlaska:
Kotlina Biebrzańska,
Wysoczyzna Siedlecka
- Polesie Lubelskie
- Wyżyna Śląska
- Wyżyna WoźnickoWieluńska
- Wyżyna KrakowskoCzęstochowska:
Rów Krzeszowicki
- Wyżyna Małopolska:
Wyżyna Przedborska,
Niecka Nidziańska,
Wyżyna Kielecka,
Góry Świętokrzyskie,
Wyżyna Sandomierska,
Góry Pieprzowe
- Wyżyna Lubelska:
Padół Zamojski
- Roztocze
- Kotlina Ostrawska
- Kotl. Oświęcimska
- Brama Krakowska
- Kotl. Sandomierska
Góry i przełęcze
- Przedgórze
Sudeckie:
Masyw Ślęży
- Sudety Zachodnie:
G.Izerskie, G.
Kaczawskie, Kotlina
Jeleniogórska,
Karkonosze
- Sudety Środkowe:
G.Sowie, G.Orlickie,
G.Bystrzyckie, Kotlina
Kłodzka
- Sudety Wschodnie:
G.Złote, G.Opawskie,
Masyw Śnieżnika
- Beskidy Zachodnie:
Beskidy: Śląski, Mały,
Makowski, Wyspowy,
Żywiecki, Sądecki,
Gorce
- Beskidy Środkowe:
Beskid Niski
- Podhale:
Kotlina OrawskoPodhalańska, Pieniny,
Małe Pieniny, Pogórze
Spisko-Gubałowskie
- Tatry
Tatry Wysokie,
Zachodnie
- Beskidy Wschodnie:
Bieszczady
Przełęcze:
Sudety: Jugowska,
Szklarska,
Karkonoska,, Okraj,
Kowarska
Karpaty: Krowiarki,
Liliowe, Snozka,
Dukielska, Użocka,
Tylicka
Rzeki
-Wisła
- Soła
- Skawa
- Raba
- Dunajec
- Poprad
- Wisłoka
- San
- Wisłok
Jeziora i kanały
Śniardwy
Mamry
Łebsko
Dąbie
Miedwie
Jeziorak
Niegocin
Gardno
Jamno
Parki narodowe
Biebrzański
Kampinoski
Bieszczadzki
Tatrzański
Magurski
Słowiński
Wigierski
Drawieński
Woliński
Puszcze i bory
Puszcze:
Bukowa
Goleniowska
Wkrzańska
Drawska
Nidzicka
Piska
Borecka
Romnicka
Miasta
Obowiązuje
znajomość
wszystkich miast
leżących nad
następującymi
rzekami: Wisła, Odra,
Warta, Narew, Bug
Ponadto:
- wszystkich miast
10
- Wieprz
- Narew
- Bug
- Krzna
- Wkra
- Biebrza
- Skrwa
- Drwęca
- Osa
- Nogat
- Przemsza
- Nida
- Kamienna
- Radomka
- Pilica
- Bzura
- Brda
- Wda
- Wierzyca
- Radunia
- Odra
- Olza
- Mł. Panew
- Stobrawa
- Barycz
- Warta
- Widawka
- Ner
- Noteć
- Drawa
- Gwda
- Prosna
- Obra
- Ina
- Nysa Kłodz
- Oława
- Ślęza
- Bóbr
- Kwisa
- Nysa Łuż.
- Rega
- Parsęta
- Wieprza
- Słupia
- Łeba
- Reda
- Pasłęka
- Łyna
- Cz. Hańcza
Wigry
Gopło
Drawsko
Roś
Wielimie
Tałty
Nidzkie
Hańcza
Wdzydze
Morasko (k.
Poznania)meteorytowe
Piaseczno, Białe
(j.krasowe)
Sztuczne:
Solińskie
Włocławskie
Czorsztyńskie
Jeziorsko
Goczałkowickie
Rożnowskie
Dobczyckie
Otmuchowskie
Nyskie
Turawskie
Żywieckie
Zegrzyńskie
Koronowskie
Sulejowskie
Żarnowieckie
Białowieski
Poleski
Roztoczański
Ujścia Warty
Świętokrzyski
Wielkopolski
Narwiański
Gorczański
Gór Stołowych
Karkonoski
Bory Tucholskie
Babiogórski
Pieniński
Ojcowski
Augustowska
Knyszyńska
Białowieska
Kurpiowska
Biała
Kampinoska
Bydgoska
Notecka
Rzepińska
Pilicka
Kozienicka
Świętokrzyska
Solska
Sandomierska
Niepołomicka
Karpacka
wojewódzkich (wg
podziału z lat 19751999) – 49 miast
- ważniejszych
ośrodków
przemysłowych
- miast (wsi),
istotnych z innych
geograficznych
punktów widzenia ☺
np. Hrubieszów
(czarnoziemy),
Pątnów (elektrownia)
itp.
Bory:
Tucholskie
Dolnośląskie
Stobrawskie
Kanały:
- Wieprz-Krzna
- Augustowski
- Elbląski
- Gliwicki
- Ślesiński
- Notecki
- Bydgoski
- Żerański
- Łączański
11
Europa
Jeziora
Wener
Wetter
Ładoga
Onega
Pejpus
Bodeńskie
Balaton
Zb.Rybiński
Zb.Kujbyszewski
Rzeki
Kanały
Tamiza
Duero
Tag
Ebro
Sekwana
Loara
Rodan
Ren
Moza
Mozela
Men
Niemen
Dwina
Dźwina
Peczora
Dniepr
Dniestr
Don
Ural
Wołga
Dunaj
Cisa
Pad
Tyber
Sawa
Drawa
Marica
Kiloński
Góry
Wyżyny
Niziny
Półwyspy
Wyspy
Skandynawskie
Szkockie
Kaledońskie
Grampian
Pennińskie
Kantabryjskie
Kastylijskie
Betyckie
Iberyjskie
Pireneje
Ardeny
Wogezy
Schwarzwald
Harz
Alpy
Rudawy
Sudety
Karpaty
Apeniny
Bałkany
Dynarskie
Rodopy
Kaukaz
Ural
Masyw
Centralny
Bawarska
CzeskoMorawska
Mołdawska
Podolska
Wołyńska
Nadwołżańska
Nadnieprzańska
Siedmiogrodzka
(Transylwańska)
Angielska
Basen
Loary
Basen Paryski
Niemiecka
Polska
Wschodnioeuropejska
Nadkaspijska
Czarnomorska
Węgierska
Padańska
Rumuńska
(Wołoska)
Skandynawski
Jutlandzki
Normandzki
Bretoński
Iberyjski
Apeniński
Peloponez
Bałkański
Krymski
Kolski
Lofoty
Owcze
Islandia
Irlandia
Hebrydy
Szetlandy
Orkady
Alandzkie
Hiuma
Sarema
Gotlandia
Olandia
Bornholm
Fionia
Zelandia
Normandzkie
Baleary
Majorka,
Minorka
..itd.
Korsyka
Sardynia
Sycylia
Kreta
Cyklady
Sporady
Malta
Nowa
Ziemia
Afryka
Jeziora
Rzeki
Kanały
Góry
Wyżyny
Niziny
Półwyspy
Wyspy
Wiktorii
Turkana
Czad
Alberta
Rudolfa
Tanganika
Niasa
Zb.Wolta
Zb. Nasera
Zb. Kariba
Cabora Bassa
Kongo
Niger
Wolta
Oranje
Limpopo
Zambezi
Cubango
Okawango
Vaal
Nil
Senegal
Atlas
Smocze
Przylądkowe
Abisyńska
Wschodnioafrykańska
Adamawa
Ahaggar
Tibesti
Pustynie:
Sahara
Namib
Kalahari
(półpust.)
Kotlina Kongo
Kotlina
Górnego Nilu
Kotlina
Kalahari
Nizina
Somalijska
N.Mozambiku
N. Senegalu i
Mauretanii
Somalijski
Kanaryjskie
Zielonego
Przylądka
Madagaskar
Maskareny
(Mauritius
itd..)
Komory
Seszele
Bioko
W. Św.
Tomasza
W. Książęca
12
Azja
Jeziora
Kaspijskie
Aralskie
Bałchasz
Bajkał
Issyk-Kul
Wan
Tungting
Pojang
Zb. Bracki
Rzeki
Kanały
Jenisej
Ob.
Lena
Angara
Kołyma
Syr-daria
Amu-daria
Amur
Indus
Ganges
Brahmaputra
Huanghe
Jangcy
Mekong
Rzeka
Czerwona
Indus
Irawadi
Tygrys
Eufrat
Góry
Wyżyny
Niziny
Półwyspy
Wyspy
Pontyjskie
Taurus
Zagros
Elburs
Hindukusz
Pamir
Karakorum
Himalaje
Tienszan
Ałtaj
Południowochińskie
Sajany
Jabłonowe
Wierchojańskie
Czerskiego
Ghaty Wsch i
Zach.
Środkowosyberyjska
Tybet
Ordos
Pogórze
Kazachskie
Dekan
Irańska
Mongolska
Anatolijska
Pustynie:
Gobi
Thar
Kara-Kum
Kyzył-kum
Takla Makan
Zachodnosyberyjska
Turańska
Chińska
Gangesu
Indu
Mezopotamia
Mandżurska
Kotliny:
Kaszgarska i
Dżungarska
Azja
Mniejsza
Jamał
Gydański
Tajmyr
Czukocki
Kamczatka
Koreański
Indochiński
Indyjski
Malajski
Arabski
Synaj
Kurylskie
Sachalin
Hokkaido
Honsiu
Kiusiu
Sikoku
Tajwan
Hajnan
Filipiny
Celebes
Borneo
Jawa
Sumatra
Cejlon
Andamany
Nikobary
Lakkadiwy
Malediwy
Timor
Ameryka Północna, Środkowa i Południowa
Jeziora
Niedźwiedzie
Niewolnicze
Winnipeg
Reniferowe
Górne
Michigen
Huron
Erie
Ontario
Słone
Nikaragua
Titicaca
Poopo
Solar de
Atacama
Maracaibo
Rzeki
Kanały
Jukon
Mackenzie
Missouri
Missisipi
Ohio
Tennesee
Kolorado
Rio Grande
Św.
Wawrzyńca
Orinoko
Negro
Amazonka
Parana
Paragwaj
Tokantis
Urugwaj
Sao
Francisco
Góry
Wyżyny
Niziny
Półwyspy
Wyspy
Appalachy
Kordyliery
Nadbrzeżne
Kaskadowe
Skaliste
Sierra Madre
Wsch.;Zach.
Andy
Wlk. Równiny
Centralne →
(Preria )
Kolorado
Meksykańska
Gujańska
Brazylijska
Mato Grosso
Patagońska
Pustynie :
Nevada
Gila
Wielka Pust.
Słona
(Bolson de
Mapimi )
Atacama
Hudsońska
Atlantycka
Zatokowa
Orinoko
Amazonki
La Platy
Alaska
Labrador
Nowa
Szkocja
Floryda
Kalifornijski
Jukatan
Grenlandia
Ziemia
Baffina
Wiktorii
Aleuty
Nowa
Funlandia
Bermudy
Bahama
Wielkie i
Małe Antyle
(Znać główne
)
Falklandy
Galapagos
Ziemia
Ognista
13
Morza wokół Europy
Morza
Karskie
Barentsa
Białe
Norweskie
Bałtyk
Północne
Śródziemne
Adriatyckie
Tyrreńskie
Jońskie
Egejskie
Liguryjskie Kreteńskie
Czarne
Marmara
Azowskie
Kaspijskie *
Zatoki
Botnicka
Fińska
Ryska
Biskajska
Wenecka
Lwia
Genueńska
Koryncka
Cieśniny (Kanały )
Skagerrak
Kattegat
Sund
Wielki i Mały Bełt
Kaletańska
La Manche
Gibraltarska
Dardanele
Bosfor
Kithira
Kerczeńska
Mesyńska
Sycylijska
Bonifacio
Inne
Grzbiet
Północnoatlantycki i
Południowoatlantycki
Wielka Syrta
Kabis
Adeńska
Gwinejska
Mozambicki
Sueski
Perska
Bengalska
Omańska
Syjamska
Beringa
Omruz
Koreańska
La Perouse’a
Rów Mariański
Rów Filipiński
Rów Jawajski
Rów Japoński
Hudsona
Meksykańska
Kalifornijska
Florydzka
Jukatańska
Magellana
Kan.Panamski
Rów Aleucki
Rów Atakamski
Grzbiet Hawajski *
( Hawaje geogr.należą do
Oceanii)
Wielka Zat.Australijska
Karpentaria
Torresa
Bassa
Cooka
Wielka Rafa
Koralowa
Morza wokół Afryki
Czerwone
Morza wokół Azji
Karskie
Łaptiewów
Wschodniosyberyjskie
Czukockie
Beringa
Ochockie
Japońskie
Żółte
Południowochińskie
Andamańskie
Arabskie
Morza wokół obu Ameryk
Baffina
Beauforta
Sargassowe
Karaibskie
Morza wokół Australii
Koralowe
Tasmana
Timor
Arafura
Australia i Oceania
Jeziora
J.Erie
Rzeki
MurrayDarling
Góry
Wlk. Góry
Wododziałowe
Wyżyny
Pustynie:
Piaszczysta
Wiktorii
Niziny
Wlk. Basen
Artezyjski
Półwyspy
York
Ziemia
Arnhema
Wyspy
Tasmania
N.Zelandia
N.Gwinea
N.Kaledonia
14
MAPY KONTUROWE
15
16
17
18
19
20
21
22
23