Test Percepcji Fonemów 2.0

Transkrypt

Test Percepcji Fonemów 2.0
Październik 2013
Test Percepcji Fonemów to kompatybilne z NOAH oprogramowanie zaprojektowane w celu oceny możliwości słuchowych Twoich
pacjentów. Test Percepcji Fonemów jest nowym, niezależnym od języka testem słownym, który działa podobnie do typowej audiometrii
mowy w polu swobodnym. Jednak w przeciwieństwie do standardowej audiometrii słownej Test Percepcji Fonemów jest w stanie zapewnić
wskazówki dotyczące lepszego dopasowania aparatów w zakresie wzmocnienia i obniżania częstotliwości. Celem jest poprawa
zrozumiałości mowy twojego pacjenta poprzez bezpośrednie wskazanie ustawień aparatu na podstawie oceny słyszenia i rozróżniania
wysokich częstotliwości. Odpowiednio skalibrowane głośniki do badań w wolnym polu są niezbędnym warunkiem do przeprowadzenia tego
testu.
Oprogramowanie zawiera procedurę, która wspiera kalibrację skomputeryzowanego system dźwiękowego. Jeśli komputer, na którym
wykonujesz dopasowanie nie ma skalibrowanego systemu dźwiękowego stereo lub sorround możesz dostarczyć zewnętrzny sygnał na
wejście audiometru w kabinie dźwiękowej. Szczegóły dotyczące ustawień i kalibracji systemu dźwiękowego możesz znaleźć w rozdziale
„Przewodnik kalibracji” tego dokumentu.
Spis treści
Spis treści.................................................................................................................................................................................................................................................... 1
Przypomnienie o kalibracji ..................................................................................................................................................................................................................... 2
Zarządzanie sesją...................................................................................................................................................................................................................................... 2
Podgląd sesji i sprawdzenie wyników ................................................................................................................................................................................................. 2
Ekran przeglądu testu ............................................................................................................................................................................................................................. 3
Test wykrywania ....................................................................................................................................................................................................................................... 3
Test rozróżniania....................................................................................................................................................................................................................................... 3
Test rozpoznawania ................................................................................................................................................................................................................................. 4
Przewodnik kalibracji............................................................................................................................................................................................................................... 4
Jak kalibrować ........................................................................................................................................................................................................................................... 6
Informacje ogólne .................................................................................................................................................................................................................................... 7
Wykorzystanie testu przy niedosłuchach różnego stopnia........................................................................................................................................................... 9
Jak wykorzystać Test Percepcji Fonemów do poprawy dopasowania ..................................................................................................................................... 10
Odpowiednie wzmocnienie .................................................................................................................................................................................................................. 10
Schemat postępowania......................................................................................................................................................................................................................... 12
Wymagania systemowe ........................................................................................................................................................................................................................ 15
Przypomnienie o kalibracji
Test Percepcji Fonemów rozpoczyna się od przypomnienia o kalibracji. Kalibracja jest istotnym elementem powtarzalności testu. Trzeba
mieć świadomość, że uzyskane wyniki testu są nieważne bez odpowiedniej kalibracji. Zawsze upewnij się, że system dźwiękowy jest
prawidłowo skalibrowany. Zaleca się ponowne wykonanie kalibracji za każdym razem, gdy nie ma pewności czy system jest prawidłowo
skalibrowany lub gdy niektóre elementy systemu zostały zmienione. Aby zapoznać się z wytycznymi dotyczącymi kalibracji należy wybrać
opcję “Pokaż ustawienia kalibracji”. Po potwierdzeniu poprawnego skalibrowania systemu dźwiękowego, aby kontynuować pracę w
programie Test Percepcji Fonemów wystarczy wybrać przycisk [Kontynuuj] znajdujący się w prawym dolnym rogu ekranu.
Zarządzanie sesją
Dla każdego pacjenta można stworzyć lub przejrzeć sesje, w których ocenione są jego zdolności do wykrywania, rozróżniania i
rozpoznawania sygnałów o wysokich częstotliwościach.
Na początku nowej sesji pojawia się pytanie o to czy testy będą wykonywane z aparatem słuchowym czy bez. W przypadku sesji z
aparatem wybierz sesję z dopasowaniem aparatu słuchowego, który chcesz przetestować. W przypadku sesji bez aparatu wybierz
odpowiedni audiogram.
Podgląd sesji i sprawdzenie wyników
Wybranie opcji [Obejrzyj sesję] poprowadzi do ekranu wyników, gdzie znajduje się szczegółowy przegląd wyników testów aktualnie
wybranej sesji (1).
1
6
5
7
4
2
3
Zaznacz okno [Wyświetl oczekiwany próg] (2) i wybierz odpowiedni dla niedosłuchu pacjenta zakres ubytku słuchu z rozwijanego okna (3)
(w tym przykładzie: Średni), aby wyświetlić na ekranie okienko zakresu (7). Pozwoli to na ocenę czy wyniki testu wykrywania (pełne słupki)
(4) oraz testu rozpoznawania (kółka) (5) znajdują się w oczekiwanym zakresie. Im niżej w okienku zakresu znajdują się wyniki, tym są one
lepsze. Kliknięcie na obrazek innej sesji (6) znajdujący się na liście po lewej stronie ekranu pozwoli na wyświetlenie obok siebie wyników
testu z obecnej i poprzedniej sesji.
Phonak Target™ | Test Percepcji Fonemów 2.0
2
Ekran przeglądu testu
Ekran przeglądu wyświetla wszystkie testy jakie mają być wykonane, aby zakończyć Test Percepcji Fonemów. W zależności od
wyników poszczególnych testów wykonanie kolejnego może nie być konieczne.
W każdej zakładce testu wskazany jest jego cel oraz przybliżony
czas trwania. Kliknięcie na znajdującą się w prawym górnym
rogu ikonę [?] w zakładkach poszczególnych testów dostarczy
pomocnych informacji na temat celu i sposobu przeprowadzenia
badania.
Zawsze po zakończeniu dowolnej części Testu Percepcji
Fonemów można podejrzeć wyniki klikając na [Przegląd
wyników].
Z tego ekranu w prosty sposób można zamknąć sekwencję
testów klikając na zakładkę [Zapisz i zamknij sesję] znajdującą
się w prawym górnym rogu.
Test wykrywania
Test wykrywania przeprowadzany jest jak badanie audiometrii w
wolnym polu.
Wykorzystaj kursor myszki lub odpowiednie przyciski na
klawiaturze, aby zmieniać poziom głośności prezentowanego
sygnału.
Na klawiaturze przyciśnij SPACJĘ lub wybierz [Odtwórz sygnał],
aby zaprezentować dźwięk pacjentowi.
W zależności od tego czy pacjent jest w stanie usłyszeć sygnał
lub nie wybierz odpowiednią opcję [Zapisz jako słyszalny] lub
[Zapisz jako niesłyszalny] bądź wybierz odpowiedni skrót
klawiaturowy [S] lub [X], aby zapisać wartości progu
wykrywania pacjenta.
Test rozróżniania
Wykorzystaj test rozróżniania do oceny zdolności rozróżniania wysokoczęstotliwościowych sygnałów mowy /sz/ i /s/. W zależności od
wyników przeprowadzonych testów wykrywania Test Percepcji Fonemów może składać się nawet z 3 testów rozróżniania. Przekaż swojemu
pacjentowi myszkę i poproś go o wysłuchanie zaprezentowanych sygnałów a następnie zaznaczenie przycisku związanego z dźwiękiem,
który był inny od pozostałych.
Przekazując myszkę podczas testu pacjentowi zaleca się wykorzystanie bezprzewodowej myszki.
Jeśli nie chcesz przekazywać myszki pacjentowi, możesz wykorzystać arkusz odpowiedzi znajdujący się na końcu tego dokumentu, który
możesz zalaminować. Przekaż arkusz pacjentowi, będzie on mógł wskazywać na nim wybrane odpowiedzi, a następnie zaznacz jego
odpowiedzi w komputerze. Możesz też po prost u poprosić pacjenta, aby powiedział, na której pozycji znajduje się inny dźwięk.
3
Test rozróżniania – domyślnie – rozpoczyna się od treningu,
pozwalając pacjentowi przyzwyczaić się do dźwięków oraz
sposobu przeprowadzania testu. Możesz pominąć trening
odznaczając odpowiednią opcję w ekranie przeglądu testu
Kiedy pacjent wykorzystuje mysz możesz kontrolować przebieg
testu za pomocą klawiatury. Wybranie przycisku Spacja otwiera
małe okno, w którym możesz podejrzeć obecnie odtwarzany
sygnał oraz odpowiedzi pacjenta.
Test rozpoznawania
Wykorzystaj test rozpoznawania do oceny zdolności rozpoznawania wysokoczęstotliwościowych sygnałów mowy /sz/ i /s/. W teście tym
sygnały mowy są umieszczane między parą samogłosek tworząc słowa pozbawione sensu jak /a-sz-a/. Przekaż pacjentowi myszkę i poproś
o wskazywanie jaką literę usłyszał w środku prezentowanego słowa.
Przekazując myszkę podczas testu pacjentowi zaleca się wykorzystanie bezprzewodowej myszki.
Test rozpoznawania – domyślnie – rozpoczyna się od treningu, pozwalając pacjentowi przyzwyczaić się do dźwięków oraz sposobu
przeprowadzania testu. Możesz pominąć trening odznaczając odpowiednią opcję w ekranie przeglądu testu. Kiedy pacjent wykorzystuje
mysz możesz kontrolować przebieg testu za pomocą klawiatury. Wybranie przycisku Spacja otwiera małe okno, w którym możesz
podejrzeć obecnie odtwarzany sygnał oraz odpowiedzi pacjenta.
Przewodnik kalibracji
Ten rozdział poprowadzi Cię przez proces manualnej kalibracji systemu dźwiękowego wykorzystywanego w Teście Percepcji Fonemów.
Definicje
Krzywa korekcyjna A:
Ważenie częstotliwościowe energii sygnałów widmowych wykorzystywane w kontekście pomiaru
poziomu dźwięku. Krzywa korekcyjna A ma największą czułość w zakresie od 1 kHz do 5 kHz.
Stosowaną jednostką jest dB (A)
Krzywa korekcyjna C:
Ważenie częstotliwościowe energii sygnałów widmowych wykorzystywane w kontekście pomiaru
poziomu dźwięku. Krzywa korekcyjna C wskazuje płaski przebieg (3 dB częstotliwość graniczna)
w zakresie od 250 Hz do 8 kHz. Stosowaną jednostką jest dB (C)
Miernik poziomu dźwięku:
Sprzęt służący do wychwytywania dźwięków w otoczeniu i obliczania ich poziomu ciśnienia
akustycznego w decybelach – komercyjnie dostępny miernik poziomu dźwięku (class 2, IEC 616721:2003). Miernik poziomu dźwięku musi rejestrować poziom ciśnienia akustycznego (dB SPL)
z dokładnością ± 2 dB i mieć możliwości przedstawienia wyników w dB (A).
Składowe kalibracji:
Kalibracja ogólnego poziomu wykonywana jest przy pomocy sygnału szerokopasmowego. Kalibracja
widmowa to kalibracja sygnałów wąskopasmowych.
4
Pozycja odniesienia:
Punkt w polu swobodnym gdzie poziomy sygnału są mierzone lub
dźwięki są dostępne dla pacjenta. Pozycja odniesienia jest
definiowana przez wysokość, kąt i odległość od źródła dźwięku.
Pacjent w pozycji
odniesienia
System dźwiękowy:
Sprzęt wykorzystywany do odtworzenia próbek sygnału pacjentowi tj. komputer, karta dźwiękowa, wzmacniacz
i głośniki.
Pomieszczenie:
Pokój zawierający system dźwiękowy.
Standardowa konfiguracja głośników w Noah
Liczba głośników, to jak są rozmieszczone w pomieszczeniu oraz metoda przypisania segmentów nagrań do różnych głośników może się
różnić.
Przykłady zawierają dwa systemy głośników: przód-tył (patrz rysunek 1) i dźwięk w systemie 5.1 (patrz rysunek 2).
Rysunek 1
Rysunek 2
5
Znaczenie kalibracji
Test Percepcji Fonemów dostarcza wyniki, które pomagają niezawodnie ocenić zdolności słuchowe pacjentów. Im bardziej precyzyjne
wyniki tym lepsza ocena końcowa. Dlatego zaleca się, aby na bieżąco sprawdzać czy wykorzystywany system dźwiękowy zapewnia
odpowiednie poziomy sygnałów – przynajmniej dla odpowiednich częstotliwości. Test Percepcji Fonemów jest szczególnie czuły w zakresie
wysokich częstotliwości. Dlatego też zapewnienie odpowiedniej głośności wysokich częstotliwości systemu dźwiękowego jest niezbędne do
uzyskania najlepszych wyników. Najlepiej jest nie zmieniać ustawień głośników lub głośności w komputerze po prawidłowym wykonaniu
kalibracji (chyba, że do wykonania ponownej kalibracji).
Jak często kalibrować?
Procedura kalibracji (ogólnego poziomu i oddzielnie korekty dla różnych sygnałów wysokoczęstotliwościowych) muszą być wykonane przez
rozpoczęciem pierwszej sesji z pacjentem. Zaleca się ponowne wykonanie kalibracji za każdym razem gdy niektóre elementy systemu
dźwiękowego (np. głośniki, wzmacniacz, karta dźwiękowa czy komputer) zostały zmienione lub przestawione. Zaleca się również ponowne
wykonanie kompletnej kalibracji co 1-2 miesiące w celu zapewnienia poprawnych, powtarzalnych i przydatnych wyników.
Ogólny poziom (szerokopasmowego sygnału) powinien być sprawdzany i kalibrowany przed każdą sesją z pacjentem.
Jak kalibrować
Aby rozpocząć kalibrację wybierz z menu [Ustawienia] zakładkę [Uruchom kalibrację]. Otworzy to okno kalibracji Testu Percepcji
Fonemów. Aby wykonać poprawną kalibrację wystarczy postępować zgodnie z krokami opisanymi poniżej:
1.
Ustaw wykorzystywany sprzęt audio
a. Stereo (lewy głośnik)
b. Surround 5.1 (środkowy głośnik)
2.
3.
Wybierz odpowiedni system w oknie kalibracji programu Test Percepcji Fonemów.
Kalibracja szerokopasmowa
a. Wybierz [Odtwarzaj dźwięk], aby zaprezentować sygnał kalibracyjny (szum szerokopasmowy) przez środkowy głośnik
systemu dźwiękowego
b. Zmierz poziom w pozycji odniesienia pacjenta (patrz strona poprzednia) wykorzystując miernik poziomu dźwięku (class 2,
IEC 61672-1:2003). Poziom prezentacji powinien wynieść 70 dB (A).
c. Reguluj poziom dźwięku w swoim systemie dźwiękowym przez [Głośność programu] do momentu uzyskania wartości 70
dB (A). Dodatkowo możesz zmieniać głośność systemu Windows w celu ustawienia ogólnego poziomu dla Testu Percepcji
Fonemów.
4.
Kalibracja widmowa
a. Wybierz jeden po drugim wszystkie przyciski od [Odtwarzaj 0.5kHz] do [Odtwarzaj 8.0kHz], aby włączyć sygnały
kalibrujące dla danej częstotliwości (kształtowane widmowo szumy) przez oznaczony głośnik systemu dźwiękowego
b. Zmierz poziom w pozycji odniesienia pacjenta (patrz strona poprzednia) wykorzystując miernik poziomu dźwięku (class 2,
IEC 61672-1:2003). Poziom prezentacji powinien wynieść 70 dB (A) dla każdego z prezentowanych sygnałów.
c. Jeżeli dla któregoś sygnału kalibrującego poziom 70 dB (A)± 2 dB nie zostanie osiągnięty, konieczna będzie regulacja za
pomocą wzmacniacza systemu dźwiękowego do momentu uzyskania poziomu 70 dB (A).
Doskonałym rozwiązaniem jest equalizer (korektor) graficzny, który umożliwia dostosowanie poziomów dla danych
częstotliwości środkowych określonych sygnałów kalibracyjnych.
d.
e.
f.
Po dokonaniu regulacji tolerancja dla wszystkich dźwięków (sygnału szerokopasmowego i wąskopasmowych) wynosi
± 2 dB
Ponownie sprawdź kalibrację szerokopasmową przez odtworzenie sygnału szerokopasmowego i sprawdzenie jego
poziomu.
Wybierz [Zapisz] lub [Anuluj], aby zaakceptować lub odrzucić nowe ustawienia systemu dźwiękowego
6
Informacje ogólne
Najważniejszym celem procesu dopasowania aparatu słuchowego jest uzyskanie poprawy rozumienia mowy w ciszy i w hałasie.
Weryfikacja aparatów słuchowych dostępnymi na rynku testami słownymi nie zapewnia precyzyjnych danych pozwalających zmienić
ustawienia aparatów (ich wzmocnienia, algorytmów obniżania częstotliwości, funkcji SoundCleaning, itp.) w celu optymalizowania
słyszalności i rozpoznawania mowy przez osoby niedosłyszące.
Czym jest mowa?
Mowa to artykułowana forma komunikacji. Każde słowo mówione zawiera ograniczony zestaw spółgłosek i samogłosek zwanych fonemami.
Na czym polega percepcja fonemów?
Wykres poniżej wskazuje ogólne zasady rozpoznawania fonemów, które zdolności przetwarzania mowy są wymagane do rozpoznawania
i jakie są konsekwencje ubytku słuchu. Wykres wskazuje również, że poszczególne kroki rozpoznawania fonemów „wykrywanie” i
„rozróżnianie” są ściśle związane z przetwarzaniem oddolnym a "rozpoznawanie" jest silnie uwarunkowane przetwarzaniem odgórnym.
Aparaty słuchowe mogą pomóc w ponownym usłyszeniu sygnałów, a dzięki lepszej słyszalności przetwarzane informacje stają się mniej/tak
samo/bardziej rozróżniane. Dlatego rozpoznawanie może nagle wzrosnąć. Czasami niedosłyszący potrzebują na nowo „skalibrować”
doświadczenia słuchowe, nim będą w stanie ponownie rozpoznać fonemy. Proces ten nazywany jest „aklimatyzacją”.
Dlaczego warto skupić się na sygnałach o wysokich częstotliwościach?
Ubytki słuchu większości osób z niedosłuchem są głównie dominujące w zakresie wysokich częstotliwości (powyżej 1,5 kHz) i mniej
znaczące w zakresie niskich (poniżej 1 kHz). Rysunek poniżej przedstawia ponad 8000 audiogramów pacjentów firmy Phonak podzielonych
w grupy percentylowe. Rysunek ten wskazuje, że większość niedosłyszących będzie wymagała większego wsparcia aparatu słuchowego w
zakresie wysokich częstotliwości niż w zakresie niskich.
7
Słabe słyszenie wysokich częstotliwości – konsekwencje dla rozumienia mowy
Słuchanie nieznanych nazw, skrótów, w hałaśliwych lub pogłosowych warunkach może prowadzić do niepewności, nieprawidłowego
rozumienia lub braku rozumienia mowy. W sytuacjach kiedy przewidywalność fonemów jest duża np. podczas rozmów na tematy znane,
słabszy odbiór wysokich częstotliwości zmniejsza redundancję, zwiększa wysiłek związany ze słyszeniem i powoduje szybsze zmęczenie.
Dlaczego testy słowne z wykorzystaniem fonemów są użyteczne?
Wiele języków składa się z tych samych fonemów. Zatem sensowne jest tworzenie testu, który może być wykorzystany w wielu krajach.
Fonemy mogą być wymawiane różnie w różnych krajach, są też różnie wykorzystywane w słowach i zdaniach, niemniej jednak,
częstotliwość, amplituda, czas trwania i struktura są praktycznie takie same.
Dlaczego warto skupić się na fonemach /s/ i /sz/?
Wiele fonemów obejmuje szeroki zakres częstotliwości. Bezdźwięczne, szczelinowe /s/ i /sz/ zawierają unikalne sygnały w wysokich
częstotliwościach, jak to pokazano na rysunku poniżej. Kształty widmowe /s/ i /sz/ są praktycznie takie same. Ale częstotliwość środkowa
może się różnić w zależności od mówcy – kobieta lub mężczyzna. Dlatego test wykorzystuje dwa sygnały /s/ i dwa /sz/ – jedne
reprezentujące głos męski drugie żeński. Każdy z fonemów jest dodatkowo oznaczony (np.: /s/ wysokie (9kHz)) a dodatkowa informacja
opisuje częstotliwość środkową poszczególnego fonemu.
Cel wykorzystania różnych pod-testów w Teście Percepcji Fonemów
Jak pokazano na poniższym wykresie test wykrywania wskazuje na jakim poziomie osoba z niedosłuchem zaczyna słyszeć fonemy.
Test rozpoznawania mierzy możliwości rozpoznania słyszalnych fonemów. W teście z aparatami słuchowymi systematyczne mylenie
podobnych fonemów (np. /asza/ i /asa/) może wynikać z dwóch powodów.
1. Osoba niedosłysząca jest nieprzyzwyczajona do odbierania brzmienia fonemów w aparacie i musi przyzwyczaić się do tych
dźwięków
2. Fonemy nie są rozróżniane ze względu na zmniejszoną rozdzielczość częstotliwościową lub ze względu na zbyt agresywne
ustawienie funkcji obniżania częstotliwości.
Test wykrywania może wykazać źródło problemów mylenia fonemów
a) nieprzyzwyczajenie do ustawień aparatu słuchowego
b) ograniczone możliwości rozróżniania użytkownika aparatu słuchowego
8
Wykorzystanie testu przy niedosłuchach różnego stopnia
Test percepcji fonemów może być wykorzystywany przy niedosłuchach każdego stopnia - z aparatem i bez aparatu słuchowego. Jednakże
wynik testu oraz oczekiwania dotyczące progów wykrywania są silnie uzależnione od stopnia utraty słuchu. Tabela poniżej wskazuje
oczekiwane progi wykrywania dla ubytków słuchu trzech różnych stopni - z aparatami słuchowymi i bez nich.
Stopień ubytku słuchu
(z przykładowym audiogramem)
Oczekiwane progi wykrywania bez aparatu
słuchowego
Oczekiwane progi wykrywania z aparatem
słuchowym
Próg wykrywania
Próg wykrywania
Głośna mowa
Głośna mowa
Średniogłośna
Średniogłośna
Cicha mowa
Cicha mowa
lekki
Lekki
Średni
Ciężki
Próg wykrywania
Próg wykrywania
Głośna mowa
Głośna mowa
Średniogłośna
Średniogłośna
Cicha mowa
Cicha mowa
średni
Lekki
Średni
Ciężki
Próg wykrywania
Próg wykrywania
Głośna mowa
Głośna mowa
Średniogłośna
Średniogłośna
Cicha mowa
Cicha mowa
ciężki
Lekki
Średni
Ciężki
9
Jak wykorzystać Test Percepcji Fonemów do poprawy dopasowania
Test Percepcji Fonemów zapewnia wyniki, które w sposób kompleksowy wskazują możliwości słyszenia pacjenta oraz słabe i mocne strony
dopasowanego aparatu słuchowego.
Pozytywne wyniki testu wskazują, że dalsza optymalizacja ustawień nie jest potrzebna, podczas gdy negatywne wyniki wskazują słabości
obecnego dopasowania aparatu. Wyniki pozytywne otrzymujemy, gdy wszystkie słupki testu wykrywania oraz kółka testu rozpoznawania
znajdują się w zaznaczonym obszarze. Obszary te wskazują rekomendowany zakres, w którym powinny znaleźć się wyniki uzyskane przy
niedosłuchach konkretnego stopnia. Jeżeli wyniki znajdują się poza tym zakresem, konieczne jest wprowadzenie zmian. Poniższe rozdziały
opisują jak radzić sobie w takiej sytuacji.
Jak dużo zmian we wzmocnieniu lub w działaniu funkcji obniżania częstotliwości (np. w SoundRecover) należy wprowadzić?
Wzmocnienie to najbardziej efektywny parametr związany ze zwiększaniem słyszalności wysokich dźwięków jeśli ubytek słuchu jest
mniejszy niż 60 dB HL. Przy ubytkach większych niż 60 dB lub ubytkach z bardzo małym zakresem dynamiki (zakres pomiędzy progiem
słyszenia a progiem dyskomfortu), właściwym podejściem jest wykorzystanie funkcji obniżającej wysokość lub połączenie obniżania
wysokości ze zwiększeniem wzmocnienia. Ale ile z poszczególnych komponentów można lub powinno się dodać? Zależy to od ubytku
słuchu, zastosowanego aparatu słuchowego i oczywiście od wartości wzmocnienia jaką można zastosować nim wystąpi sprzężenie.
Poziomy percentylne ponad 8000 audiogramów
Wzmocnienie
Obniżanie częstotliwości
Połączenie wzmocnienia i obniżania częstotliwości
Odpowiednie wzmocnienie
Zastosowanie większego wzmocnienia w zakresie wysokich częstotliwości aparatu słuchowego jest często najwłaściwszym sposobem na
odzyskanie słyszalności w tych zakresach. Ponieważ fonemy są zawsze wyświetlane z ich częstotliwością środkową (np. /sz/ 5 kHz), łatwo
jest zidentyfikować częstotliwości dla których występuje deficyt.
Przykład w sposób oczywisty wskazuje niedostateczne
wzmocnienie dla częstotliwości 6 kHz i 9 kHz. To w sposób
jasny sugeruje zastosowanie większego wzmocnienia dla
dźwięków mowy z zakresu od 6 kHz do 9 kHz w celu
osiągnięcia docelowych progów percepcji (szary zakres).
Te szare zakresy, które są uzależnione od niedosłuchu pacjenta,
mogą być wyświetlone po wybraniu odpowiedniej opcji w
rozwijanym menu w oknie przeglądu sesji.
10
Jednakże należy również uważać, aby nie zastosować zbyt dużego wzmocnienia w danym zakresie, ponieważ może to prowadzić do
niepożądanych efektów takich jak zwiększona tendencja do występowania sprzężenia czy brak akceptacji dopasowanych aparatów
słuchowych.
Ponieważ dodatkowe wzmocnienie zależy od progu sprzężenia ustawianego w aparacie dobrym pomysłem może być zastosowanie bardziej
zamkniętego dopasowania w sytuacji gdy zastosowanie dostępnego wzmocnienia nie wystarcza do przywrócenia słyszenia wysokich
częstotliwości.
Obniżanie częstotliwości
Jeżeli aparaty słuchowe są wyposażone w funkcję obniżania częstotliwości (np. Spectral iQ™, Audibility Extender, SoundRecover™) to
funkcja ta stanowi alternatywną metodę lub wsparcie w procesie przywracania słyszenia wysokich sygnałów (/s/, /sz/). Techniki obniżania
częstotliwości oferują sposób na zmapowanie niesłyszalnych dźwięków do obszaru o zachowanej słyszalności, gdy niedosłuch pacjenta
opada w wysokich częstotliwościach.
Stosowanie obniżania częstotliwości – kiedy jest to możliwe – zapewnia dwie korzyści:
1. Wysokoczęstotliwościowe dźwięki szczelinowe są przesuwane/transponowane/kompresowane do zakresu częstotliwości w którym
słuch pacjenta jest znacznie lepszy niż w zakresie odpowiadającym tym sygnałom
2. Aparaty słuchowe zwykle zapewniają znacznie większe wzmocnienie w przesuniętym/transponowanym/kompresowanym zakresie
niż w oryginalnym zakresie wysokoczęstotliwościowych sygnałów, co zapewnia dodatkowe korzyści ze wzmocnienia
Choć może się wydawać, że im więcej obniżania zastosujemy tym lepiej, to jednak istnieją wady takiego rozwiązania.
• zastosowanie zbyt dużego obniżania częstotliwości spowoduje, że aparaty słuchowe będą brzmiały dziwnie i niekorzystnie dla
pacjenta.
Pacjenci ze stromo opadającymi ubytkami słuchu cierpią z powodu słabej rozdzielczości częstotliwościowej. Zwiększenie siły działania
funkcji obniżania kompresji w zakresie częstotliwości gdzie występuje pogorszona rozdzielczość można nawet zwiększyć ten efekt. Może to
powodować zmniejszenie możliwości rozpoznawania podobnie brzmiących dźwięków szczelinowych takich jak /s/ i /sz/.
Uwagi związane z rozróżnianiem
W Teście Percepcji Fonemów zaleca się wykonanie testu rozróżniania tylko jeśli istnieje wyraźne wskazanie, że zmniejszone możliwości
rozróżniania mogą być przyczyną do obniżenia wyników rozpoznawania. Wynik testu rozróżniania wskaże
a) brak przyzwyczajenia do ustawień aparatu słuchowego
b) zmniejszone możliwości rozróżniania będące przyczyną do obniżenia wyników rozpoznawania.
Wskazania świetlne określają czy możliwości rozróżniania są w ogólności dobre ale brakuje aklimatyzacji, czy też ustawienia aparatu i/lub
czynniki psychologiczne powodują obniżenie możliwości rozróżniania
.
= dobre rozróżnianie, być może brak aklimatyzacji (daj pacjentowi trochę czasu na przyzwyczajenie się do aparatów)
= rozróżnianie OK (aparat słuchowy, ubytek słuchu pacjenta)
= obniżone rozróżnianie (aparat słuchowy, ubytek słuchu pacjenta)
W przypadku, gdy rozróżnianie jest OK lub obniżone stosowanie mocniejszego ustawienia obniżania częstotliwości nie ma sensu, ponieważ
spowoduje to pogorszenie wyniku rozróżniania a także wykrywania. W takim przypadku można rozważyć zmniejszenie siły działania układu
obniżającego częstotliwość w aparatach w celu zapewnienia większych możliwości rozróżniania fonemów przez pacjenta.
W przeciwnym przypadku – mocniejsze ustawienie funkcji obniżania częstotliwości może pomóc w przywróceniu słyszenia sygnałów /s/ i
/sz/, tak długo jak pacjent będzie w stanie w aparatach słuchowych rozróżnić podobnie brzmiące dźwięki szczelinowe.
Funkcje obniżania częstotliwości mogą zmienić percepcję sygnałów bardziej niż jest to oczekiwane co spowoduje konieczność
przyzwyczajania się do tych nowych ustawień.
11
Schemat postępowania
12
13
14
Oprogramowanie
Test Percepcji Fonemów
Procesor
Pentium IV, 2 GHz lub szybszy
RAM
2 GB lub więcej
Miejsce na twardym dysku
200 MB lub więcej
System operacyjny
• MS Windows XP, 32 bit, SP2 i starsze
• MS Windows Vista, 32 bit / 64 bit, najnowsza SP
• MS Windows 7, 32 bit / 64 bit
Rozdzielczość ekranu
1280 x 1024 pikseli lub więcej
Karta graficzna
• 16 Milionów (24bit) kolorów lub więcej
• DirectX 9 / Premium Ready PC
Napęd
DVD-Rom lub CD-Rom
Przeglądarka
Przeglądarka internetowa
Karta dźwiękowa
Surround 5.1 lub stereo
System odtwarzania
200 Hz – 10 kHz (± 2 dB), 93 dB
50 Hz – 14kHz (± 5dB)
Producent:
Phonak AG
Laubisrütistrasse 28
CH-8712 Stäfa
Switzerland
15
028-0984-16/V1.00/2013-10 Wyprodukowano w Polsce © Phonak AG Wszystkie prawa zastrzeżone
Wymagania systemowe

Test Percepcji Fonemów 2.0

Transkrypt

Podobne dokumenty

HTK – czego NIE robić

Testy do oznaczania grup krwi - Weterynaryjny Bank Krwi im. Milusia

Zwiększ możliwości aparatów słuchowych

Odbiornik SDR

Toruński odbiornik WebSDR Przewodnik dla

Instytut Energetyki Oddział Techniki Cieplnej "ITC"