docArkusz II (poziom rozszerzony): czasy nowożytne do roku
download 
Reklamacja Transkrypt
Arkusz II (poziom rozszerzony): czasy nowożytne do roku
(Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy) Miejsce na naklejkê z kodem KOD ZDAJ¥CEGO MHI-W2B1P-021 EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII CZASY NOWO¯YTNE DO ROKU 1815 Arkusz II ARKUSZ II Czas pracy 90 minut MAJ ROK 2002 Instrukcja dla zdaj¹cego 1. Proszê sprawdziæ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 12 stron. Ewentualny brak nale¿y zg³osiæ przewodnicz¹cemu zespo³u nadzoruj¹cego egzamin. 2. Proszê uwa¿nie czytaæ wszystkie polecenia. 3. Odpowiedzi trzeba zapisaæ czytelnie w miejscu na to przeznaczonym przy ka¿dym zadaniu. 4. Proszê pisaæ tylko w kolorze niebieskim lub czarnym; nie pisaæ o³ówkiem 5. Nie wolno u¿ywaæ korektora. 6. B³êdne zapisy trzeba wyranie przekreliæ. 7. Wszelkie notatki nale¿y sporz¹dzaæ tylko w brudnopisie, który nie bêdzie oceniany. 8. Obok ka¿dego zadania podana jest maksymalna liczba punktów, któr¹ mo¿na uzyskaæ za jego poprawne rozwi¹zanie. 9. Do ostatniej kartki arkusza do³¹czona jest karta odpowiedzi, któr¹ wype³nia egzaminator. ¯yczymy powodzenia! (Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy) PESEL ZDAJ¥CEGO Za rozwi¹zanie wszystkich zadañ mo¿na otrzymaæ 40 punktów 2 Egzamin maturalny z historii Arkusz II – czasy nowo¿ytne do roku 1815 Idea imperium Napoleona Bonapartego ród³o A Uchwa³a Senatu z 18 maja 1804 r. [w:] Micha³ Sczaniecki, Wybór róde³ do historii pañstwa i prawa w dobie nowo¿ytnej, Warszawa 1987, s. 131 art.1 Rz¹d Republiki oddaje siê w rêce Cesarza, który otrzymuje tytu³ Cesarza Francuzów. Urzêdnicy, których on wyznaczy, wymierzaæ bêd¹ sprawiedliwoæ w imieniu Cesarza. art. 2 Napoleon Bonaparte, obecny Pierwszy Konsul Republiki jest Cesarzem Francuzów. art. 3 Godnoæ cesarska jest dziedziczna w linii prostej, naturalnej i prawej Napoleona Bonapartego,[...]. art. 5 Gdyby za nie by³o naturalnego i prawego sukcesora lub potomka przysposobionego przez Napoleona Bonapartego, godnoæ cesarska spada na Józefa Bonapartego, [...]. art. 9 Cz³onkowie rodziny cesarskiej mieæ bêd¹ tytu³y ksi¹¿¹t francuskich, a najstarszy syn cesarza bêdzie nosi³ tytu³ ksiêcia, nastêpcy tronu. art. 142 Propozycja niniejsza zostanie przedstawiona do przyjêcia ludowi. ród³o B Laura ksiê¿na d`Abrantes, Pamiêtniki, [w:] T. Cegielski, K. Zieliñska, Dzieje nowo¿ytne, æwiczenia ród³owe..., 1492-1815, Warszawa 1999, s. 54 Laura z domu Permon, ksiê¿na d`Abrantes (1784-1838) - ¿ona Andoche Junota przyjaciela i adiutanta Napoleona, nastêpnie gubernatora Pary¿a Pierwszego grudnia [1804 roku] senat przed³o¿y³ cesarzowi dekret ludu – gdy¿ mo¿na to tak nazwaæ – który zawiera³ tego¿ ludu g³osy. Ów nowy plebiscyt stanowi³ rezultat szeædziesiêciu tysiêcy list wy³o¿onych tak samo, jak wówczas, kiedy g³osowano na do¿ywotni konsulat. Zas³uguje na uwagê, ¿e przeciw Cesarstwu by³o tylko 2579 g³osów, a 3575000 za, kiedy na konsulat do¿ywotni zdaje mi siê, oko³o 9000 g³osów przeciw. [...] ród³o C Laura ksiê¿na d`Abrantes, Pamiêtniki, [w:] T. Cegielski, K. Zieliñska, Dzieje nowo¿ytne, æwiczenia ród³owe..., op. cit., s. 54-55 [...] Papie¿ przyby³ pierwszy. W chwili, kiedy wchodzili do bazyliki, duchowieñstwo zaintonowa³o Tu es Petrus [Ty jeste Piotr] i piew ten, powa¿ny i nabo¿ny wywar³ na obecnych g³êbokie wra¿enie. Pius VII szed³ przez koció³ z majestatycznym, a zarazem pokornym wyrazem twarzy. Widaæ by³o, ¿e jest naszym w³adc¹, ale w g³êbi serca czuje siê pokornym s³ug¹ Tego, którego tronem jest krzy¿. Galeria, na której siedzia³am znajdowa³a siê na wprost papie¿a, tak ¿e podczas d³ugiej ceremonii mog³am mu siê przygl¹daæ bez przeszkód. [...] Tron cesarza sta³ na wprost g³ównego o³tarza. Napoleon zasiad³ tam pierwszy, a Józefina zajê³a miejsce obok niego. Otaczali ich w³adcy Europy. Nie mogê wyraziæ, co czu³am, kiedy cesarz zszed³ z tronu i zbli¿y³ siê do o³tarza, gdzie czeka³ papie¿, by go koronowaæ. [...] Kiedy papie¿ namaci³ mu g³owê i rêce, z kierunku, w którym spogl¹da³y oczy Napoleona, odgad³am, ¿e myli raczej o tym, by siê wytrzeæ, ni¿ o czymkolwiek innym [...]. Egzamin maturalny z historii Arkuszy II – czasy nowo¿ytne do roku 1815 3 Cesarz s³ucha³ [...] modlitwy, podobnie jak i ca³ej reszty, w skupieniu i z godnoci¹. W momencie jednak, gdy papie¿ wzi¹³ z o³tarza koronê, rzekomo Karola Wielkiego [tzw. ¿elazna korona Longobardów, któr¹ Karol Wielki koronowa³ siê w 774 r. w Italii], Napoleon chwyci³ j¹ i w³o¿y³ sobie na g³owê. [...] [wczeniej] Zdj¹³ wieniec ze z³otych lici laurowych, który mia³ na g³owie wchodz¹c do kocio³a [...]. W koronie byæ mo¿e mniej by³o mu do twarzy, ale wyraz wywo³any zetkniêciem z koron¹ przydawa³ jego twarzy prawdziwego piêkna. ród³o D Portret koronacyjny Napoleona I Miniatura portretowa na porcelanie wg portretu Gerarda [zbiory Galerii Pitti we Florencji] ród³o E W. Kopaliñski, S³ownik symboli, Warszawa 1990, s. 444 Wawrzyn (laur) [...] Wieniec triumfalny (³ac. corona triumphalis) z lici wawrzynu, dawany wodzowi rzymskiemu odbywaj¹cemu triumf, [...] sta³ siê emblematem zwyciêstwa i triumfu oraz uzyskanej przez niego chwa³y niemiertelnej. Z wieñca jako oznaki honorowej, a nastêpnie urzêdowej, powsta³y z czasem korony królewskie i ksi¹¿êce. [...] 4 Egzamin maturalny z historii Arkusz II – czasy nowo¿ytne do roku 1815 ród³o F A. Zahorski, Napoleon, Warszawa 1985, s. 145 Andrzej Zahorski (1923-1992) historyk dziejów nowo¿ytnych [...] Legia honorowa wprowadzona z tak¹ trudnoci¹ w ¿ycie 18 maja 1802 sta³a siê wa¿nym narzêdziem w rêku Napoleona. W ci¹gu dwóch lat od jej ustanowienia by³o ni¹ udekorowanych 9 tysiêcy osób, a w 1808 r. ju¿ 22 tysi¹ce osób. Armia odnios³a siê entuzjastycznie do tego odznaczenia, natomiast intelektualici byli niechêtni, krytyczni, wci¹¿ obawiaj¹c siê, ¿e oddzia³ywanie na ludzk¹ pró¿noæ to chwyt z arsena³u dawnej broni królewskiej, wypróbowanej skutecznie przez w³adców z bo¿ej ³aski. ród³o G Rysunek pochodz¹cy z koñca panowania Napoleona I [ze zbiorów Bibliothèque Nationale w Pary¿u] ród³o H Drzewo genealogiczne rodziny Napoleona Bonapartego (opr. w³asne na podstawie La Grande Encyclopédie, Larrousse) 5 Egzamin maturalny z historii Arkuszy II – czasy nowo¿ytne do roku 1815 Rodzice Napoleona I Karol Bonaparte (1746-1785) Letycja Ramolino (1750-1836) 1 Józef (1768 -1844) Julia Clary siostry Dezyderia Clary Rodzeñstwo Napoleona I 2 Napoleon I (1769-1821) 1799 -1801 - jeden z trzech konsulów 1801 -1804 - I konsul Francji 1804 -1814 - cesarz Francuzów 1814 - abdykacja 1814 - 1815 -pobyt na Elbie 1815 - cesarstwo 100 dni 1815 - 1821 - Wyspa w. Heleny Józefina de la Pagerie (1763-1814) 1 voto - de Beauharnais 2 voto - Bonaparte (1796 - 1809) 1804 - 1809 - cesarzowa Maria Luiza Habsburg (1791-1847) córka cesarza Austrii Franciszka I 1810 - 1814 - cesarzowa po 1815- ksiê¿na Parmy 3 4 Eugeniusz de Beauharnais (1781-1824) pasierb Napoleona wicekról W³och Hortensja de Beauharnais (1783-1837) pasierbica Napoleona Napoleon II (1811-1832) "Orl¹tko" król Rzymu po 1815 - ksi¹¿ê Reichstadt Lucjan (1775-1840) Maria Eliza (1777-1820) 1805 - 1809 - ksiê¿na Lukki i Piombino 1809 - 1815 - wielka ksiê¿na Toskanii 5 Ludwik (1778-1846) 1806 - 1810 - król Holandii Napoleon III (1808-1873) 6 Paulina (1780-1825) Kamil Borghese (1775-1832) arystokrata w³oski kolekcjoner dzie³ sztuki 7 8 Karolina (1782-1839) Joachim Murat (1771-1815) 1808 - 1815 - królowa Neapolu po 1815 - hrabina de Lipona (anagram nazwy w³oskiej Napoli - Neapolu Lipona) 1804 - marsza³ek Francji 1806 - wielki ksi¹¿ê Bergu 1808 - 1815 - król Neapolu Hieronim (1784-1860) Katarzyna Wirtemberska 1807 - 1813 - król Westfalii Jan Bernadotte marsza³ek Francji od 1810 nastêpca tronu Szwecji od 1818 - król Szwecji i Norwegii Karol XIV Bernadotte 1806 - 1808 król Neapolu 1808 - 1815 król Hiszpanii po 1815 na emigracji w USA córka króla Wirtembergii Augusta Amalia Wittelsbach córka króla Bawarii 6 Egzamin maturalny z historii Arkusz II – czasy nowo¿ytne do roku 1815 ród³o I F. R. de Chateaubriand, Pamiêtniki zza grobu, Warszawa 1991, s. 135-137 François René de Chateaubriand (1768-1848), francuski polityk, myliciel i pisarz, po 1804 w opozycji do Napoleona. Porównanie Washingtona z Bonapartem Washington nie nale¿y, jak Bonaparte, do tej rasy, która wyrasta ponad wymiar ludzki. Nic zdumiewaj¹cego nie ³¹czy siê z jego osob¹; nie pojawia siê na ogromnej scenie; nie walczy z najwiêkszymi wodzami i najpotê¿niejszymi monarchami swoich czasów; nie pêdzi z Memfis do Wiednia, z Kadyksu do Moskwy: z garstk¹ obywateli broni siê na ziemi bez s³awy, w w¹skim zasiêgu ognisk domowych. [...] Bonaparte nie ma ¿adnego rysu powa¿nego Amerykanina, walczy wród zgie³ku na starej ziemi; pragnie tylko w³asnej s³awy; dba jedynie o swój los [...], rzuca korony rodzinie i ¿o³nierzom; z równym popiechem wznosi pomniki, ustanawia prawa, og³asza zwyciêstwa. Pochylony nad wiatem, jedn¹ rêka obala królów, drug¹ rewolucyjnego olbrzyma; ale mia¿d¿¹c anarchiê d³awi wolnoæ i na koniec traci w³asn¹ na ostatnim polu bitwy. [...] Washington daje narodowi niepodleg³oæ [...]. Bonaparte wydar³ narodowi niezawis³oæ: utracony cesarz zostaje skazany na wygnanie; [...] Republika Washingtona trwa; cesarstwo Bonapartego runê³o. Washington i Bonaparte wyszli z ³ona demokracji; obaj zrodzili siê z wolnoci: pierwszy pozosta³ jej wierny [...]. Ale ten gigant [Bonaparte] nie zwi¹za³ w³asnych losów z losami wspó³czesnych; geniusz jego przynale¿a³ do nowych czasów, ambicja do czasów minionych; nie spostrzeg³, ¿e cuda jego ¿ycia przewy¿szaj¹ wartoæ korony i ¿e z t¹ ozdob¹ gotyck¹ nie jest mu do twarzy. [...] ród³o J P. Zió³ek, Idea imperium, Warszawa 1997, s. 165-167 Pawe³ Zió³ek wspó³czesny historyk idei System napoleoñski by³ federacj¹ dynastyczn¹ skupiaj¹c¹ w³adzê nad po³ow¹ Europy w rêkach rodziny Bonapartych i francuskich marsza³ków. [...] Miêdzynarodowy system napoleoñski [...] nie wykracza³ poza ramy klasycznej dla pañstwa narodowego zasady polityki si³y. Stworzony zosta³ dla interesów jednego pañstwa – Francji. [...] [...] interpretacja tradycji napoleoñskiej podkrela³a nawi¹zanie przez Napoleona do tradycji rzymskiej i wiêtego cesarstwa. Bonaparte obali³ republikê, og³aszaj¹c siê cesarzem w imiê rzymskiej tradycji: per salus rei publicam [dla dobra pañstwa]. Zmusi³ Habsburgów do rezygnacji z korony rzymskiej i odebra³ na wzór Karola Wielkiego sakrê cesarsk¹ od papie¿a. Celem tych posuniêæ by³a jednak raczej legitymizacja przywrócenia monarchii we Francji – co w porewolucyjnym pañstwie by³o dzie³em wymagaj¹cym specjalnych zabiegów symbolicznych – ni¿ nawi¹zanie do tradycji pañstwa wiatowego czyli tradycji cesarstwa[...]. Instytucja cesarstwa by³a raczej sposobem sprawowania i legitymizowania w³adzy jednostki we Francji, [...] o ile przed Napoleonem Cezar ¿¹da³ dla siebie tytu³u królewskiego, aby legitymizowaæ planowany podbój Persji, a królowa Wiktoria tytu³em cesarzowej legitymizowa³a wobec licznych monarchów hinduskich przejêcie przez Angliê kontroli nad Indiami, o tyle dla Napoleona [...] kontrola nad podbit¹ Europ¹, nie mia³a kluczowego znaczenia dla symboliki Empire [cesarstwa]. Cesarstwo Francuzów, choæ bezporednio lub porednio kontrolowa³o po³owê kontynentalnej Europy, pozostawa³o francuskim w³anie, istniej¹cym obok austriackiego i rosyjskiego, a nie cesarstwem uniwersalnym – rzymskim. [...] Egzamin maturalny z historii Arkuszy II – czasy nowo¿ytne do roku 1815 7 Pytania do róde³: na podstawie ród³a A Zadanie 26. (3 pkt) Cesarstwo Napoleona Bonapartego mia³o cechy tradycyjnej monarchii. Podaj numery trzech artyku³ów tej uchwa³y, w których zawarte treci s¹ jednoznacznie monarchistyczne. ....................................................................................................................................................... na podstawie róde³ A i B Zadanie 27. (1 pkt) Podaj, w jaki sposób uchwa³a senatu z 18 maja 1804 r. zosta³a przedstawiona do przyjêcia ludowi. ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. na podstawie ród³a C Zadanie 28. (2 pkt) Opisz i wyjanij, jak¹ rolê w ceremoniale koronacyjnym Napoleona odegra³ papie¿. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. na podstawie ród³a C Zadanie 29. (2 pkt) Opisz i wyjanij, jak¹ rolê Napoleon odegra³ we w³asnym ceremoniale koronacyjnym. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 8 Egzamin maturalny z historii Arkusz II – czasy nowo¿ytne do roku 1815 na podstawie róde³ D, E i F Zadanie 30. (6 pkt) Nazwij dwa elementy stroju koronacyjnego Napoleona i wyjanij ich treæ ideow¹: a) nakrycie g³owy (3 pkt) ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................. b) order zawieszony na jego piersi (3 pkt) ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................. na podstawie ród³a G Zadanie 31. (7 pkt) Odpowiedz, czy ten rysunek przedstawiaj¹cy Napoleona I jest jego pochwa³¹, czy krytyk¹. Swoj¹ odpowied uzasadnij, podaj¹c trzy argumenty, które odnosz¹ siê do poszczególnych elementów tego rysunku. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ Egzamin maturalny z historii Arkuszy II – czasy nowo¿ytne do roku 1815 9 na podstawie ród³a H (drzewo genealogiczne rodziny Bonapartych) Zadanie 32. (4 pkt) Poni¿sza mapa przedstawia Europê u szczytu potêgi Napoleona przed wypraw¹ na Moskwê. Umieæ w zaznaczonych obok mapy polach, imiona tych sióstr i braci Napoleona, którzy w 1812 r. byli panuj¹cymi europejskimi. Nastêpnie po³¹cz strza³kami odpowiednie pola z nazwami w³aciwych pañstw. na podstawie ród³a H (drzewo genealogiczne rodziny Bonapartych) Zadanie 33. (3 pkt.) Podaj nazwy trzech historycznych dynastii europejskich, które zwi¹za³y siê poprzez ma³¿eñstwa z rodzin¹ Bonapartych. Pomocna w tym bêdzie Ci mapa towarzysz¹ca zadaniu nr 32. 1..................................................................................................................................................... 2..................................................................................................................................................... 3..................................................................................................................................................... 10 Egzamin maturalny z historii Arkusz II – czasy nowo¿ytne do roku 1815 na podstawie ród³a I Zadanie 34. (2 pkt) Porównaj, jak autor tekstu ocenia dzie³o ¿ycia Waszyngtona (Washingtona), a jak Bonapartego. Przedstaw krótko pogl¹d autora na temat dzie³a ¿ycia Waszyngtona i Bonapartego. Opinia autora o dziele ¿ycia Waszyngtona ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ Opinia autora o dziele ¿ycia Bonapartego ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ na podstawie ród³a I oraz wiedzy pozaród³owej Zadanie 35. (4 pkt) Wyjanij, odwo³uj¹c siê te¿ do swej wiedzy pozaród³owej, jak nale¿y rozumieæ, ¿e obaj (tj.: Waszyngton i Bonaparte) wyszli z ³ona demokracji, obaj zrodzili siê z wolnoci.” W swoim wyjanieniu podaj po dwa argumenty dla ka¿dej postaci. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ Egzamin maturalny z historii Arkuszy II – czasy nowo¿ytne do roku 1815 11 na podstawie ród³a J Zadanie 36. (3 pkt) Wyjanij, czy zdaniem autora napoleoñska Francja d¹¿y³a do hegemonii w Europie. Podaj dwa argumenty. Zdaniem autora napoleoñska Francja.................................................................................................. ................................................................................................................................................................ Argumentacja: 1. ............................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2. ............................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ Zadanie 37. (3 pkt) Wyjanij, czy zdaniem autora Napoleon realizowa³ rzymsk¹ ideê imperium. Podaj dwa argumenty. Zdaniem autora Napoleon...................................................................................................................... ................................................................................................................................................................ Argumentacja: 1. ............................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2. ............................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................... 12 Egzamin maturalny z historii Arkusz II – czasy nowo¿ytne do roku 1815 Brudnopis
