praktyczne aspekty wykorzystania darmowych źródeł informacji w

Transkrypt

praktyczne aspekty wykorzystania darmowych źródeł informacji w
Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
Urszula Długaj*
Biblioteka Główna Politechniki Śląskiej
Gliwice
PRAKTYCZNE ASPEKTY WYKORZYSTANIA DARMOWYCH
ŹRÓDEŁ INFORMACJI W INTERNECIE – ANALIZA
NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH STRON WWW
[PRACTICAL ASPECTS OF SOCIAL CIRCULATION OF FREE INFORMATION
RESOURCES – REVIEW OF SELECTED WEBSITES]
Abstrakt: W niezmiernej ilości danych, informacji i wiedzy, które znajdują się w zasobach WWW, biblioteki główne
uczelni starają się być instytucjami, które zanim przekażą użytkownikowi informację, najpierw ją porządkują, zwracając uwagę na jej wartość merytoryczną. Przeprowadzono analizę stron WWW wybranych bibliotek głównych szkół
wyższych pod kątem udostępniania/promowania darmowych, ogólnodostępnych źródeł informacji. Łącza skierowujące do wszelkiego rodzaju ogólnodostępnych, bezpłatnych źródeł informacji oraz wszystkich typów baz danych
otwierają użytkownikowi biblioteki ogromne możliwości wyszukiwawcze.
BAZY DANYCH – BIBLIOTEKI AKADEMICKIE – E-INFORMACJA – INTERNET – ŹRÓDŁA INFORMACJI
Abstract: Dealing with a huge realm of data, information and knowledge abounding in the World Wide Web, central academic libraries strive to fulfill the role of regulatory institutions which, before handling it to users, first arrange, classify and filter the information by pondering its essential value. The article relates the results of the review carried out on the websites run by the libraries of leading Polish universities, with the aim of checking out the
ways in which they offer/promote free, publicly available information resources. The author focuses on observing
hyperlinks directing the users to free information resources and databases of all kinds, which offer a wide array of
search possibilities.
ACADEMIC LIBRARIES – DATABASES – E-INFORMATION – INFORMATION RESOURCES – INTERNET
*
*
*
Wstęp
W wiek 21. wkroczyliśmy jako społeczeństwo informacyjne, a tym samym masowe zapotrzebowanie na informację, a równocześnie masowy sposób jej wykorzystywania, jest codziennością. Posiadamy techniczne możliwości gromadzenia i nieograniczonego magazynowania informacji oraz opracowywania technologii i standardów umożliwiających opis i wymianę, głównie związaną z funkcjonowaniem sieci Internet. W społeczeństwie
informacyjnym usługa www stała się powszechnym, otwartym i nielimitowanym źródłem informacji. Niestety,
„masowość”, „powszechność”, „nielimitowanie”, o ile są zjawiskami na pozór szlachetnymi, to pociągają za
*
Kust. mgr URSZULA DŁUGAJ, pracownik Oddziału Informacji Naukowej Biblioteki Głównej Politechniki Śląskiej.
Studia na kierunku bibliotekoznawstwo i informacja naukowa w Uniwersytecie Śląskim. Adres elektr.:
[email protected]
175
Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
sobą niebezpieczeństwo „bylejakości”, „populizmu” i „niekotrolowania”. Choć powszechnie mogłoby się wydawać inaczej, to „zbiór danych nie jest informacją, zbiór informacji nie jest wiedzą, zbiór wiedzy nie stanowi
mądrości, a zbiór mądrości nie daje prawdy”, dopóki pomiędzy twórcą danych a odbiorcą prawdy nie będzie
ogniwa porządkującego po kolei cały algorytm dojścia do prawdy [Cempel 2002, s. 1–2].
Temat wartości merytorycznej danych oraz informacji znajdowanych w sieci Internet jest podejmowany
w wielu dyskusjach, nie tylko naukowych. Intuicyjnie wyczuwamy, że informacja o charakterze naukowym powinna, mimo masowości, pozostać elitarną częścią informacji powszechnej. Niejednokrotne sami twórcy
e-informacji, zakładając jej użyteczność naukową, starają się o utrzymanie wysokich standardów.
Znakomicie w rzeczywistość społeczeństwa informacyjnego wpisały się instytucje komercyjne, które najczęściej po prostu zmieniły sposób komunikacji z odbiorcą. Doskonałym przykładem są czasopisma w postaci
elektronicznej (ukazujące się równocześnie z wydawaną postacią tradycyjną), elektroniczne książki (np. wydawnictw Springer, Elsevier, Wiley), elektroniczne bazy danych, które są kontynuacją serwisów drukowanych (SCIExpanded). Nie ma wątpliwości co do wartości prezentowanej informacji w serwisach komercyjnych, które starając się o klientów, pilnują jakości sprzedawanej informacji.
Niestety, komercjalizacja w tej sferze wiąże się z ograniczeniem dostępu dla wybranej (czytaj „opłacającej
dostęp”) liczby użytkowników.
Jednak rzeczywistość wynikająca nie tylko z (miejmy nadzieję krótkotrwałego) światowego kryzysu finansowego, ale także powszechnego dążenia do obniżania kosztów, skłania do szukania konkurencyjnych form uzyskania danych i informacji.
Różnorodność danych
W zasobach www jest wiele ogólnodostępnych, bezpłatnych zasobów informacyjnych, które są recenzowane, autoryzowane bądź z założenia tworzone z myślą o powszechnym przeznaczeniu, gdyż w już wspominanej
formie tradycyjnej również pełniły funkcję bezpłatnych źródeł informacji naukowej (najlepszym przykładem są
katalogi biblioteczne). Trzeba je jednak znaleźć, właściwie nazwać, sklasyfikować, pogrupować i w odpowiedni
sposób zaproponować członkom społeczeństwa informacyjnego. Trzeba stanowić owo ogniwo porządkujące po
kolei cały algorytm dojścia do prawdy. Rysuje się tutaj ważne zadanie dla bibliotek, które zawsze były instytucjami, w których w sposób uporządkowany przechowywano i przekazywano informacje.
W e-świecie mamy do czynienia z różnorodnymi typami danych, z reguły chaotycznie rozproszonych w Internecie. Jako bibliotekarze musimy przede wszystkim dokonać próby ich klasyfikacji. Bez względu na to, czy
czynnikiem porządkującym będzie zakres, zasięg czy też inne kryterium, na bibliotecznych stronach www serwisy zasobów internetowych powinny być posegregowane w sposób przemyślany i przejrzysty.
Wśród dostępnych ma www rodzajów informacji naukowej możemy znaleźć m.in.:
•
bibliograficzne źródła informacji (m.in. bibliografia narodowa, bibliografie regionalne),
•
biblioteczne źródła informacji (centralne katalogi czasopism i książek zagranicznych, elektroniczne katalogi OPAC),
•
faktograficzne źródła informacji (encyklopedie, słowniki),
•
bazy danych (bibliograficzne, faktograficzne, pełnotekstowe),
•
dokumenty hipertekstowe i multimedialne,
•
serwisy informacyjne i strony www.
176
Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
Serwis DIALOG, który jest niekwestionowanym liderem w świecie tworzenia, gromadzenia i dystrybucji
informacji niemal z każdej dziedziny: od wiadomości bieżących, poprzez biznes, do nauki, dzieli swoje bazy
danych na:
•
bibliograficzne – gromadzące formalne i treściowe charakterystyki dokumentów, a także analizy dokumentacyjne (abstrakty, analizy deskryptorowe) dokumentów pierwotnych,
•
pełnotekstowe – zawierające pełne teksty artykułów z czasopism lub obszerne, spójne fragmenty z innych materiałów źródłowych,
•
informatorowe, bazy-informatory – zawierające wykazy opisów obiektów, np. słowników, encyklopedii, opisy osób i instytucji itp.,
•
numeryczne – zawierające głównie dane liczbowe pochodzące ze statystyk, tabel, danych ekonomicznych itp.,
•
hybrydowe – zawierające różne typu rekordów i danych [Introduction, p. 30].
Podstawy architektury informacji
Czytelnik korzystając ze strony www swojej biblioteki, jako typowy użytkownik Internetu, zamierza w jak
najkrótszym czasie znaleźć jak najwięcej przydatnych informacji. Z tego powodu, umieszczając linki do wybranych zasobów należy stosować zasady wypracowane przez architektów informacji. Pamiętajmy, że nikt nie czyta
stron internetowych, tylko je przegląda, bynajmniej nie wybierając optymalnie, a tylko się „zadowalając”. Aby
strona była łatwa do ogarnięcia dla zawsze spieszącego się użytkownika, należy utworzyć czytelną hierarchię
elementów. Bardzo ważne jest podzielenie strony na funkcjonalne obszary. Czytelnik od razu orientuje się, na
których częściach powinien się skupić, a które może ominąć [Krug 2005, s. 27]. Wyraźne oznaczenie elementów, które należy kliknąć (np. logo bazy danych, jej nazwa, a nie opis zawartości) znacznie przyspieszy użytkownikowi podjęcie decyzji o kolejnym ruchu. Wprowadzenie tzw. menu rozwijalnego z pewnością ograniczy
niebezpieczeństwo chaosu na stronie głównej. Niestety, potrzeba zbyt głębokiego „wchodzenia” w kolejne podkategorie to już balansowanie na granicy tolerancji czytelnika [Krug 2005, s. 37].
Wybór bibliotek
Biblioteki szkół wyższych już od dawna nie są tylko miejscem przechowywania książek, ale stanowią system biblioteczno-informacyjny uczelni. Niniejsze opracowanie ma pokazać, jak w praktyce użytkownicy bibliotek mogą uzyskać informację na temat ogólnodostępnych, bezpłatnych źródeł informacji.
Jako próbę badawczą wybrano strony www bibliotek głównych szkół politechnicznych. Podstawowym
kryterium rozważań jest „niekomercyjność” dostępu do wiedzy, dlatego też nie brano pod uwagę szkół prywatnych, które z założenia są instytucjami komercyjnymi. W analizie zasobów informacyjnych bibliotek uniwersyteckich, ekonomicznych, pedagogicznych, medycznych czy politechnik powinno się zastosować różne kryteria,
stosownie do profilu uczelni. Podjęcie tak szerokiego tematu może być przyczynkiem do stworzenia większego
opracowania.
Według danych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w naszym kraju jest obecnie 17 politechnik
[MENIS, dok. elektr.]:
177
Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
•
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie,
•
Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej,
•
Politechnika Białostocka,
•
Politechnika Częstochowska,
•
Politechnika Gdańska,
•
Politechnika Koszalińska,
•
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki,
•
Politechnika Lubelska,
•
Politechnika Łódzka,
•
Politechnika Opolska,
•
Politechnika Poznańska,
•
Politechnika Radomska im. Kazimierza Pułaskiego,
•
Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza,
•
Politechnika Śląska (Gliwice),
•
Politechnika Świętokrzyska w Kielcach,
•
Politechnika Warszawska,
•
Politechnika Wrocławska.
Analiza
Spostrzeżenia nasuwają się już po pierwszym wyświetleniu stron internetowych bibliotek głównych.
Każda z bibliotek tworzy swoją stroną www tak, by była ona jak najlepszym źródłem informacji faktograficznych o bibliotece: godzinach otwarcia, czytelniach, historii, nowych nabytkach itd. Wszystkie biblioteki politechniczne w Polsce tworzą i udostępniają przez usługę www katalog zbiorów bibliotecznych; 16 bibliotek
udostępnia również bibliograficzną bazę publikacji pracowników macierzystej uczelni. Linki do katalogu i bazy
publikacji są zazwyczaj umieszczone na stronie głównej, przy czym można je jednocześnie znaleźć w innych
miejscach (np. katalogi bibliotek polskich czy bazy online). Architekci informacji mówią tutaj o właściwie pojętej hierarchii elementów, zaś zjawisko powtarzania linków w kilku miejscach ma charakter informacyjnego,
pozytywnego déjà vu. Na rys. 1 i 2 przedstawiono ilościowo, w jakich miejscach strony www biblioteki można
odnaleźć katalog online oraz bazę bibliografii publikacji pracowników uczelni.
178
Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
Rys. 1. Położenie wejścia do katalogów online bibliotek
Katalog online
12
11
10
10
8
6
6
liczba bibliotek
4
2
0
wejście do katalogu
bezpośrednio na
pierwszej stronie
wejście do katalogu z
innego miejsca strony
wejście do katalogu z co
najmniej dwóch miejsc
Rys. 2. Położenie wejścia do baz publikacji pracowników uczelni
Baza publikacji pracowników uczelni
10
9
9
9
8
7
6
liczba bibliotek
5
4
4
3
2
1
0
wejście do bazy
bezpośrednio na
pierwszej stronie
wejście do bazy z innego
miejsca strony
wejście do bazy z co
najmniej dwóch miejsc
Należy przy tym zaznaczyć, że wszystkie „wejścia z innego miejsca” polegają na kliknięciu w menu rozwijalne znajdujące się na stronie głównej.
179
Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
Na stronach internetowych znajdujemy również łącza do katalogów innych bibliotek oraz do katalogów
KARO i NUKAT.
Najbardziej rozwiniętym działem na stronach www i tym samym najciekawszym w analizach, są informacje
o ogólnodostępnych, bezpłatnych bazach danych oraz wyszukiwarkach naukowych. Biblioteki główne politechnik polskich są ogromnym źródłem informacji o bezpłatnych bazach danych. Przekazują bezpośrednio linki do
kilkudziesięciu ogólnodostępnych baz zarówno krajowych i zagranicznych.
Rys. 3. Najpopularniejsze ogólnodostępne bazy krajowe linkowane na stronach bibliotek
Najpopularniejsze polskie bazy danych
0
2
4
6
8
10
12
14
16
Bazy Biblioteki Narodowej
18
16
BAZTECH
15
Bazy OPI
15
SYMPOnet
15
7
Katalog Polskich Norm
liczba bibliotek
Bibliografia Geologiczna Polski
4
Polish Scientific Journals Contents
4
Bibliografia Geografii Polskiej
3
Kolekcje ICM
3
SAWIOS
3
Bazy Biblioteki Narodowej, baza zawartości polskich czasopism technicznych BAZTECH, bazy Ośrodka
Przetwarzania Informacji oraz baza danych o materiałach konferencyjnych SYMPOnet są indeksowane na stronach prawie wszystkich bibliotek. Należy zaznaczyć, że Katalog Polskich Norm występuje na wykresie tylko
w wartości 7, ponieważ na tylu stronach znajduje się bezpośredni link do katalogu PN w zakładce „bazy danych”, „katalogi” lub „linki”, pominięte zaś zostały te biblioteki, w których jest osobny link: „Informacja Normalizacyjna” lub „Ośrodek Informacji Normalizacyjnej i Patentowej”. Istotne miejsce zajmują kolekcje związane z regionem. Oprócz baz „typowych” (BAZTECH, OPI, Bazy Biblioteki Narodowej), niemal każda z bibliotek
proponuje bazy dotyczące tematów lokalnych (np. baza WANDA w AGH). Ponadto 14 bibliotek umieszcza linki do serwisów związanych z regionem (np. strony urzędów wojewódzkich). Znajdujemy również łącza prowadzące do portali obejmujących zagadnienia pomocnicze jak: prawo, Unia Europejska, słowniki online, encyklopedie, organizacje i instytucje publiczne (Główny Urząd Statystyczny, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Polska
Akademia Nauk). Zagraniczne źródła informacji to strony www instytucji naukowych (najczęściej Instytut Filadelfijski ISI), katalogi bibliotek (Copac National, Academic, and Specialist Library Catalogue, Karlsruher Virtuelle Katalog KVK, Library of Congress Catalogue), także repozytoria otwarte Open Access (najpopularniejszym
jest DOAJ – Directory of Open Access Journals). Z pozostałych źródeł należy wymienić bazę PubMed (A serv-
180
Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
ice of the U.S. National Library of Medicine and the National Institutes of Health) oraz MatWeb (Online Materials Information Resource).
Osobnym zagadnieniem są biblioteki cyfrowe. Aktualnie 5 bibliotek współtworzy regionalne biblioteki cyfrowe, zaś 7 prowadzi swoje biblioteki instytucjonalne, wszystkie one są związane z Federacją Bibliotek Cyfrowych. Należy zaznaczyć, że przynależność do Federacji jest jednoznaczna z umożliwieniem czytelnikowi przeszukiwania zasobów 36 bibliotek cyfrowych w Polsce. Oprócz linków kierujących bezpośrednio do konkretnych
źródeł informacji, wiele bibliotek poleca swoim użytkownikom wyszukiwarki naukowe. Najczęściej wymieniane to: Galaxy, Google Scholar, Scirus, SCI Central, Google Book Search. Dla pracowników nauki ważna jest
ocena parametryczna czasopism, dlatego też strony bibliotek kierują do Listy Filadelfijskiej ISI oraz punktacji
Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Spostrzeżenia
Choć każda z witryn www analizowana osobno wydaje się logiczna i przejrzysta, to kiedy porównamy je ze
sobą, zauważyć można, jak różnie zostały sklasyfikowane informacje i jak bardzo różni się nazewnictwo poszczególnych zakładek menu, które mają kierować do baz danych, katalogów, wyszukiwarek lub portali tematycznych. Oto kilka przykładów, jak zostały nazwane zakładki na stronie głównej, o których można przypuszczać, że skierują do zasobów cyfrowych.
Biblioteka 1: Katalog, SYMPOnet, BazTech, Lista tytułów e-źródeł, E-bazy.
Biblioteka 2: Katalogi, Bazy danych, E -czasopisma, Słowniki, Linki
Biblioteka 3: Katalogi, e-źródła, przydatne linki.
Przy czym wejście do Baztech-u w pierwszej bibliotece znajdowało się bezpośrednio na pierwszej stronie,
w drugiej w zakładce „Linki”, a w trzeciej w „e-źródła”.
Rys. 4. Najczęściej używane tytuły zakładek na stronie głównej kierujących do bezpłatnych źródeł informacji
liczba bibliotek
0
2
4
6
8
9
9
katalogi
link i (takż e prz ydatne linki, ciek awe linki)
7
bazy danyc h
4
e-źródła (lub źródła elek tronicz ne)
3
c zasopisma elektronic zne (lub e-c zasopisma)
inne biblioteki
k atalogi i bazy
źródła informac ji
nasz e zasoby
uży tecz ne s króty
z biory
e-bazy
c zasopisma elektronic zne (lub e-c zasopisma)
c iekawe miejs ca
polecane adresy
e-zasoby
10
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
liczba bibliotek
181
Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
Podobny brak standardów odczuwa się przy zaszeregowaniu poszczególnych źródeł, np. serwis OAIster
można było znaleźć zarówno w repozytoriach, jak i w wyszukiwarkach naukowych, a nawet wśród baz danych.
Z pewnością usprawiedliwia nas „hybrydowość” tego typu źródeł internetowych, wiele z nich posiada bowiem
cechy zarówno np. bazy, katalogu, jak i wyszukiwarki.
Częstym zwyczajem jest brak zaznaczenia w ogólnym spisie źródeł informacji, czy dane docelowe są dostępne bezpłatnie, czy też z pewnymi ograniczeniami. Przemieszane są bazy ogólnodostępne z dostępnymi, np.
wyłącznie z komputerów uczelnianych. Bywają również strony, na których nawet ważne zasoby ogólnodostępne
w ogóle nie są umieszczone w zakładce typu „bazy”, tylko np. w „innych linkach”. Dobrym rozwiązaniem jest
tutaj powtórzenie tych samych informacji w różnych miejscach strony, w różnych zakładkach.
Kilka bibliotek zastosowało rozwiązania warte naśladowania. Biblioteka Główna Politechniki Częstochowskiej z zakładce „Linki” podaje „ukryte zasoby Internetu”, gdzie po krótkim wyjaśnieniu zagadnienia znajduje
się wyszukiwarki indeksujące tzw. ukryty Internet. Z kolei Biblioteka Główna Politechniki Łódzkiej proponuje
„Zakładki dla wydziałów”, w których zestawy adresów URL i informacje zostały skompletowane specjalnie dla
potrzeb poszczególnych wydziałów. Biblioteka Główna Politechniki Śląskiej wśród „Przydatnych linków” wyróżnia specjalne „dla inżynierów” według zagadnień: architektura, elektronika itp. Biblioteka Główna Politechniki Lubelskiej w zakładce „Przydatne linki do wyszukiwania czasopism” podaje m.in. serwis wydawnictwa
Wiley czy American Institute of Physics, które bezpłatnie udostępniają spisy treści oraz streszczenia, dając tym
samym bibliograficzną bazę danych. Również inne biblioteki jako bezpłatną bazę bibliograficzną polecają dostęp do spisów treści płatnych serwisów czasopism elektronicznych.
Zakończenie
Współczesne biblioteki rozszerzyły zakres działalności informacyjnej o zasoby elektroniczne. Łącza skierowujące do wszelkiego rodzaju ogólnodostępnych, bezpłatnych źródeł e-informacji oraz wszystkich typów baz
danych otwierają czytelnikowi ogromne możliwości wyszukiwawcze.. W niezmiernej ilości danych, informacji
i wiedzy, która znajduje się w zasobach www, biblioteki główne naszych uczelni starają się być instytucjami,
które zanim przekażą użytkownikowi informację, najpierw ją porządkują, zwracając uwagę na jej wartość merytoryczną.
Wykorzystane źródła i opracowania
Biblioteka Główna Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. http://www.bg.agh.edu.pl/ [odczyt:
10.04.2009].
Biblioteka Główna Akademii Techniczno-Humanistyczna w Bielsku –Białej. http://www.bibl.ath.bielsko.pl/ [odczyt:
10.04.2009].
Biblioteka Główna Politechniki Białostockiej. http://libra.pb.bialystok.pl/ [odczyt: 10.04.2009].
Biblioteka Główna Politechniki Częstochowskiej. http://www.bg.pcz.czest.pl/ [odczyt: 10.04.2009].
Biblioteka Główna Politechniki Gdańskiej. http://www.bg.pg.gda.pl/ [odczyt: 10.04.2009].
Biblioteka Główna Politechniki Koszalińskiej. http://biblioteka.tu.koszalin.pl/ [odczyt: 10.04.2009].
Biblioteka Główna Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki. http://www.biblos.pk.edu.pl/ [odczyt: 10.04.2009].
Biblioteka Główna Politechniki Lubelskiej. http://biblioteka.pol.lublin.pl/ [odczyt: 10.04.2009].
182
Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Red. Maria Kocójowa
Nr 6 2009: Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się...
Biblioteka Główna Politechniki Łódzkiej. http://bg.p.lodz.pl/ [odczyt: 10.04.2009].
Biblioteka Główna Politechniki Opolskiej. http://www.bg.po.opole.pl/ [odczyt: 10.04.2009].
Biblioteka Główna Politechniki Poznańskiej. http://www.ml.put.poznan.pl/ [odczyt: 10.04.2009].
Biblioteka Główna Politechniki Rzeszowskiej im. Ignacego Łukaszewicza. http://www.prz.rzeszow.pl/biblio/ [odczyt:
10.04.2009].
Biblioteka Główna Politechniki Śląskiej. http://www.bg.polsl.pl [odczyt: 10.04.2009].
Biblioteka Główna Politechniki Świętokrzyskiej. http://lib.tu.kielce.pl [odczyt: 10.04.2009].
Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej. . http://www.bg.pw.edu.pl/ [odczyt: 10.04.2009].
Biblioteka Główna Politechniki Wrocławskiej. http://www.bg.pwr.wroc.pl/ [odczyt: 10.04.2009].
Cempel, C., dok. elektr. (2002). Społeczeństwo wiedzy a wizja i misja szkół wyższych i bibliotek – próba określenia.
http://neur.am.put.poznan.pl/SpolWiedz/SpolWiedz.htm [odczyt: 10.04.2009].
Introduction to Dialog for Information Professionals. The value of information education. The value of Dialog, dok. elektr.
http://gep.dialog.com/instruction/workbook/2006/2006_intro_for_infopros.pdf [odczyt: 4.04.2009].
Krug, S. (2005). Nie każ mi myśleć. O życiowym podejściu do funkcjonowania stron internetowych. Gliwice: Helion, 191 s.
Politechnika Radomska im. Kazimierza Pułaskiego. http://www.pr.radom.pl/ [odczyt: 10.04.2009].
Wykaz uczelni publicznych nadzorowanych przez Ministra właściwego ds. szkolnictwa wyższego. Ministerstwo Nauki
i Szkolnictwa Wyższego, dok. elektr.
http://www.nauka.gov.pl/mn/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=948&news_id =3610&layout=2&page=text [odczyt: 10.04.2009].
183

Podobne dokumenty