Etap szkolny

Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego
Kod ucznia
Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego
dla uczniów klas IV- VI szkół podstawowych
20 listopada 2014
Etap szkolny
Instrukcja dla ucznia
1. Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 60 minut.
2. Sprawdź, czy test zawiera 17 zadań.
3. Pisz długopisem lub piórem, nie używaj ołówka ani korektora.
4. Uważnie czytaj polecenia- od ich zrozumienia w dużym stopniu zależy poprawność
odpowiedzi.
5. W zadaniach, w których musisz wybrać prawidłową odpowiedź, zaznacz ją ,
umieszczając w kwadracie znak  . Jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz
kółkiem i ponownie zaznacz odpowiedź w wybranym kwadracie -.
6. Pisz czytelnie, a odpowiedzi umieszczaj w miejscu na to przeznaczonym. Pomyłki
przekreślaj.
Życzymy Ci powodzenia!
Maksymalna liczba punktów
Uzyskana liczba punktów
36
100%
%
1
Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego
TEKST 1.
Prawdziwy przyjaciel
- Razu pewnego - poczęła makolągwa 1- żył sobie poczciwy chłopiec, Janek
[…]. Nie sądzę, aby posiadał jakiekolwiek wybitne zdolności, bo odznaczał się tylko
dobrym sercem i wesołą, krągłą, zawsze pogodną twarzą. Mieszkał w mizernej
chałupce, sam jeden, i po całych dniach pracował w swym ogrodzie. Ale też w całej
okolicy nie było ogrodu równie uroczego. Rosły tam stokrotki i lewkonie, wiosnówki
i śniegułki. Kwitły róże damasceńskie i żółte róże, krokusy liliowe i złote, fiołki ciemne
i białe […].
Janek miał wielu przyjaciół, ale najserdeczniejszym ze wszystkich był Hugo,
młynarz. Istotnie, bogaty młynarz tak bardzo był dlań serdeczny, że zawsze
przechodząc koło jego ogrodu pochylał się przez parkan i zrywał dużą wiązankę
kwiatów lub pęk jarzyn albo napełniał sobie kieszenie śliwkami lub wiśniami, zależnie
od pory roku.
„Prawdziwi przyjaciele powinni mieć wszystko wspólne” – zwykł był powtarzać
młynarz, a Janek potakiwał i uśmiechał się, dumny, że ma przyjaciela o tak
szlachetnych przekonaniach.
Czasami, co prawda, sąsiedzi się bardzo dziwili, że bogaty młynarz niczym
się nie odwzajemnia Jankowi, pomimo że w młynie miał setki worów pełnych mąki
i sześć dojnych krów, i całe stada wełnistych owiec. Janek jednak nigdy nie zadawał
sobie podobnych pytań i nic mu nie sprawiało takiej rozkoszy, jak przysłuchiwanie
się tym cudownym uwagom, jakie młynarz wygłaszał o bezinteresowności
prawdziwej przyjaźni.
Poza tym ciągle pracował w swym ogrodzie. Podczas wiosny, lata i jesieni czuł
się bardzo szczęśliwy, ale gdy zima nadeszła i nie miał kwiatów ni owoców, by je
wynosić na targ, nieraz cierpiał wtedy od głodu i chłodu i często udawał się na
spoczynek bez kolacji […]. Przy tym był też przez całą zimę bardzo osamotniony,
gdyż młynarz nigdy go wtedy nie odwiedzał.
„Nie powinienem odwiedzać Janka, dopóki leży śnieg - mawiał młynarz
do swej żony - albowiem ludzi strapionych należy pozostawiać samych, a nie
naprzykrzać się wizytami. Takie jest przynajmniej moje zapatrywanie na przyjaźń
i jestem pewny, że mam słuszność. Wolę przeto zaczekać do wiosny, wtedy go
odwiedzę i przyjmę od niego duży koszyczek pierwiosnków, czym mu wielką sprawię
przyjemność”.
„Doprawdy, jak ty zawsze myślisz i troszczysz się o innych”- odparła żona,
siedząc wygodnie w dużym fotelu, przy trzaskającym na kominku ogniu […].
Skoro tylko zima minęła i pierwiosnki zaczęły otwierać swe blade gwiazdki,
młynarz oznajmił swej żonie, że pójdzie odwiedzić Janka.
„Jakie ty masz dobre serce! - wykrzyknęła żona. – Ustawicznie myślisz tylko
o drugich. A nie zapomnij zabrać z sobą dużego kosza na kwiaty”.
Więc młynarz […] wyszedł z domu z dużym koszem w ręku.
„Dzień dobry, Janku” – przywitał młynarz przyjaciela […]. Często o tobie
mówiliśmy tej zimy […] i zastanawialiśmy się, jak sobie dajesz radę”.
„To bardzo ładnie z waszej strony - radośnie zawołał Janek- obawiałem się
bowiem, żeście o mnie zapomnieli”.
1
makolągwa- szarobrunatny ptak, pospolity w całej Polsce, chroniony.
2
Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego
„Janku, jestem zdumiony! - odparł młynarz. – Przyjaźń nie zna zapomnienia.
To właśnie stanowi największy jej urok [ …]. Śliczne atoli * widzę, masz pierwiosnki!”
„Naprawdę są bardzo ładne i szczęście dla mnie, że tyle ich zakwitło - odparł
Janek. – Właśnie zamierzam je zerwać i sprzedać w mieście córce burmistrza, a za
te pieniądze odkupić taczkę [.…]. Bo wiecie, zima była dla mnie bardzo ciężka i nie
miałem za co kupić kęsa chleba. Więc naprzód sprzedałem srebrne guziki od mej
odświętnej kapoty, następnie srebrny łańcuszek, później dużą fajkę, a wreszcie
zmuszony byłem sprzedać taczkę. Ale teraz wszystko to odkupię z powrotem.”
„Janku - rzekł młynarz - ja ci odstąpię moją taczkę. Wprawdzie w niezbyt
dobrym jest stanie, jedna strona całkiem odpadła i kółka także połamane,
ale mimo tego ofiaruję ci ją. Wiem, że to z mej strony bardzo wspaniałomyślnie
i niejeden będzie mnie z tego powodu uważał za głupca, ale ja nie jestem jak inni
ludzie. Moim zdaniem, wspaniałomyślność jest istotą przyjaźni, zresztą dla siebie
kupiłem już nową taczkę [...]. A teraz, skoro ja ci przyrzekłem taczkę, sądzę, że
w zamian ty mi dasz trochę kwiatów. Oto kosz i sądzę, że mi go napełnisz.”
Oskar Wilde , Prawdziwy przyjaciel- fragment, [w:] Bajki. Warszawa 1988
*
atoli- jednak, mimo to, ale
3
Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego
1. Utwór Prawdziwy przyjaciel jest tekstem
 A. informacyjnym.
 C. reklamowym.
 B. literackim.
 D. użytkowym.
2. Narratorem opowieści o Janku jest
 A. młynarz
 C. makolągwa
 B. postać anonimowa
 D. Oskar Wilde
3. Informację o wyglądzie Janka zamieszczono w akapicie
 A. pierwszym.
 B. drugim.
 C. trzecim.
 D. czwartym.
4. Zaznacz () TAK , jeśli zdanie zawiera prawdę lub NIE, jeśli zawiera fałsz.
Młynarz bezinteresownie ofiarował Jankowi taczkę.
TAK
NIE
Młynarzowa namawiała męża, aby odwiedził Janka zimą.
TAK
NIE
Janek przyjaźnił się nie tylko z młynarzem.
TAK
NIE
5. Wyjaśnij znaczenie podanych związków frazeologicznych. Wybierz jeden
z nich i ułóż z nim zdanie na temat Janka, bohatera utworu. Sens zdania
powinien wynikać z treści tekstu 1.
z ciężkim sercem ,
wkładać w coś serce
a) Wyjaśnienie:
z ciężkim sercem - …..................................................................................................
wkładać w coś serce - ….....................................................................................
b) Zdanie:
…....................................................................................................................................
6. Wpisz w wyznaczonych miejscach poprawne formy liczby mnogiej
rzeczownika przyjaciel.
Po lekcjach często spotykam się z moimi …………………………… . O swoich
……………………. nigdy nie mówię źle. Mogę zaufać moim ………………………. ,
bo jeszcze nigdy mnie nie zawiedli.
4
Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego
7. Udowodnij, że słowa młynarza przeczą jego czynom, wpisując odpowiednie
informacje w tabelę. Nie cytuj!
Wypowiedź młynarza na temat przyjaźni
(słowa)
Prawdziwi przyjaciele powinni mieć
wszystko wspólne
Postępowanie młynarza wobec
przyjaciela (czyny)
Przyjaźń nie zna zapomnienia
8. Hugo stwierdził w rozmowie z żoną, że ludzi strapionych należy pozostawiać
samych, a nie naprzykrzać się wizytami. Przekonaj młynarza, że nie ma racji.
Sformułuj dwa argumenty w formie zdań złożonych.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
9. Z pierwszego akapitu wypisz dwa epitety wraz z wyrazami określanymi.
epitet …………………………. wyraz określany ……………………………….
epitet …………………………. wyraz określany ………………………………..
10. Wybierz prawidłową odpowiedź.
Wypowiedzenie : Doprawdy, jak ty zawsze myślisz i troszczysz się o innych jest
 A. zdaniem złożonym podrzędnie
 B. równoważnikiem zdania
 C. zdaniem pojedynczym
 D. zdaniem złożonym współrzędnie
5
Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego
11. Utwórz rodzinę wyrazów, dopisując do podanego trzy wyrazy pokrewne.
ogród -
..................................., ……………………………, ………………………….,
12. Jakimi częściami mowy są podkreślone wyrazy? Podaj ich nazwę,
a następnie wpisz je do właściwej części tabeli.
Kiedy pierwsze wiosenne kwiaty zaczęły otwierać swe blade gwiazdki, młynarz
oznajmił swej żonie, że pójdzie odwiedzić Janka.
wyrazy odmienne
np. wiosenne – przymiotnik
wyrazy nieodmienne
Tekst 2
Tulipan okazały patrzał na to krzywo,
Że fijałek w przyjaźni zostawał z pokrzywą.
Nadszedł pan do ogrodu tegoż właśnie rana;
Widząc, że pięknie zeszedł*, urwał tulipana.
5A gdy się do bukietu i fijałek zdarzył,
Chciał go zerwać, ale się pokrzywą oparzył.
Patrzał na to tulipan, mądry poniewczasie,
*zejść (daw.) — wzejść,
wzrosnąć
I poznał, że przyjaciel, choć nierówny, zda się.
I. Krasicki, „ Tulipan i fijałek”, [w tegoż:] „ Poezje”, Czytelnik, Warszawa 1989.
13. Wyjaśnij własnymi słowami, jak rozumiesz morał utworu I. Krasickiego.
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………….. …
6
Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego
14. Porównaj teksty: pierwszy i drugi, zaznaczając znakiem X tylko zdania
prawdziwe.
a) Teksty 1. i 2. mają ten sam temat.
b) Tylko tekst 2. jest bajką.
c) Tylko w tekście 1. występuje narrator.
d) W obu tekstach są obecne postacie nieprawdopodobne.
e) Tylko tekst 2. napisany jest wierszem.





15. Określ formę gramatyczną podkreślonych wyrazów.
Tulipan okazały patrzał na to krzywo,
Że fijałek w przyjaźni zostawał z pokrzywą.
(w) przyjaźni - ………………………………………………………………………….
zostawał- ………………………………………………………………………………..
16. Przeanalizuj wyraz przyjaciel, a następnie wpisz właściwą odpowiedź .
a) liczba głosek …….
b) liczba spółgłosek ………
17 . Opowiedz o zdarzeniu/ sytuacji, które przekonały Cię, że masz
prawdziwego przyjaciela. Napisz pracę w formie kartki z pamiętnika.
Powinna ona zająć przynajmniej połowę wyznaczonego miejsca.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………1/2…………………………………………………
7
Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Brudnopis
8