Pistolet Vis P35(p) - Wirtualne Muzea Małopolski

Pistolet Vis P35(p) - Wirtualne Muzea Małopolski

Pistolet Vis P35(p)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Wytwórca Fabryka Broni w Radomiu/Steyr Daimler Puch Radom Czas powstania 1940–41 Miejsce powstania Radom, Generalne Gubernatorstwo Wymiary długość: 207 mm Kaliber 9 mm Parabellum Numer inwentarzowy MAK/381/M Muzeum Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie Tematy technika, wojna Materiał stal, tworzywo sztuczne Prawa do obiektu Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila” Prawa do wizerunków cyfrowych domena publiczna Digitalizacja RPD MIK, projekt Wirtualne Muzea Małopolski Tagi militaria, Armia Krajowa, partyzantka, 3D, 3D plus Pistolet ten jest legendą, kształtowaną w okresie wojennym, ale szczególnie powojennym. Stanowił bardzo udaną polską konstrukcję (choć opartą na konstrukcji pistoletu Colt M1911) opracowaną przez inżyniera Piotra Wilniewszczyca oraz Jana Skrzypińskiego. Prace nad pistoletem rozpoczęto już w 1930 roku, a w lutym roku 1931 był już skonstruowany prototyp. Pierwotnie miał on nosić nazwę WiS, od inicjałów konstruktorów, ale zmieniono ją na Vis jako bardziej komercyjną (łac. vis — siła). Produkcję seryjną uruchomiono w Fabryce Broni w Radomiu w 1932 roku — w tym okresie były to próbne partie broni, które testowano w niektórych jednostkach wojskowych. Oficjalnie jako broń etatowa osobista oficerów i podoficerów Wojska Polskiego został przyjęty w roku 1936. Urzędowe określenie wzoru brzmiało: Pistolet Vis wz. 35. Do wybuchu wojny wyprodukowano około 45 tysięcy sztuk, wobec określonego zapotrzebowania na około 90 tysięcy sztuk.
Jest to egzemplarz pistoletu polskiej konstrukcji, ale wyprodukowany już w okupowanej części Polski — Generalnej Guberni, w Państwowej Fabryce Broni w Radomiu, która w 1939 roku została przejęta w niemiecki zarząd przez firmę Daimler Steyr­Puch A.G. W 1940 roku Niemcy, doceniając zalety polskiej broni, podjęli jej montaż z części już wyprodukowanych przed wrześniem 1939 roku, natomiast w 1941 roku kontynuowali produkcję pistoletu na częściach nowo wytworzonych. Znane są cztery serie produkcyjne tej broni, rozróżniane poprzez numery seryjne, detale oraz samo wykończenie części, które w miarę pogarszania się sytuacji Niemiec stawało się coraz gorsze. Łącznie Niemcy wyprodukowali około 350 tysięcy sztuk Visa. Egzemplarz należy do I serii produkcyjnej wykonanej przez okupanta niemieckiego w przejętej Fabryce Broni w Radomiu z części pozostawionych tam przez Polaków. Pistolet posiada jeszcze na chwycie rękojeści szynę do kolby oraz zaczep do rozbierania broni (w jaki nie jest już wyposażona późniejsza III seria produkcyjna). Szkielet wokół języka spustowego jest wyfrezowany dla lepszego chwytu kciukiem spustu. Punce kontroli technicznej pochodzenia polskiego na wewnętrznych powierzchniach zamka przemawiają za tą tezą. Podobnie wykończenie powierzchni i jakość powłoki antykorozyjnej wskazuje na pochodzenie pistoletu z tego okresu. Co ciekawe, mimo że szczelina była wytwarzana już w okresie międzywojennym, to planowana kolba nigdy nie została wyprodukowana i pozostała w sferze planów. W późniejszym czasie, jak wspomniano, szczelinę tę Niemcy, jako nieprzydatną i powyższającą koszt wytworzenia broni, zlikwidowali. Najbardziej newralgicznego elementu pistoletu — lufy — nie wytwarzano w Radomiu, ale w macierzystych zakładach Steyra w Austrii, gdzie odbywał się końcowy montaż broni. Niemcy obawiali się, że wykończone pistolety mogą być wykradane przez konspiratorów, stąd takie zabezpieczenie. Pod koniec okupacji, w ramach ewakuacji w związku ze zbliżającym się frontem, produkcję Visa przeniesiono właśnie do okupowanej Austrii. Zwracają uwagę ponadto bicia — punce kontrolne Waffenamtu oraz na lewym boku zamka niemieckie oznaczenia wzoru pistoletu, które różniły się od przedwojennych głównie brakiem polskiego orła państwowego wz. 27 — znaku przejęcia broni przez Skarb Państwa oraz roku wytworzenia broni.
Broń należała do żołnierza AK Zbigniewa Lisowskiego ps. „Płomień”, walczącego podczas wojny w oddziale partyzanckim „Lamparta”, który w okresie Akcji „Burza” przemianowany został na 4. Batalion 1. Pułku Strzelców Podhalańskich Armi Krajowej. Po 1945 roku kontynuował walkę w ramach antykomunistycznej partyzantki w zgrupowaniu „Ognia”.
Opracowanie: Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila”, © wszystkie prawa zastrzeżone