Wydawnictwa prezentowane podczas urodzin

Wydawnictwa prezentowane podczas urodzin

Lektury nader obowiązkowe: Helena Modrzejewska – Modjeska
MODrzeJewSKA ShakespeareStar
Andrzej Żurowski, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2010
Dobrze znamy jej barwne życie, ale wciąż mniej wiemy o jej sztuce aktorskiej, stylu gry, a
zwłaszcza o jej najwybitniejszych rolach, które sprawiły, że podziwiano ją na całym świecie.
Słabo też orientujemy się, jak reagowała publiczność na jej występy i jak oceniali je krytycy,
zwłaszcza angielscy i amerykańscy. Odpowiedzią na te pytania jest książka Andrzeja
Żurowskiego, poświęcona osiemnastu rolom granym przez Modrzejewską w sztukach
Szekspira, które ugruntowały jej światową sławę. Autor oddaje głos świadkom epoki –
amerykańskim, polskim oraz angielskim krytykom, artystom, pamiętnikarzom, przywołuje
setki recenzji i artykułów, korespondencję widzów i przyjaciół aktorki, jej autointerpretacje
oraz inne świadectwa i dokumenty z epoki.
Madame Modjeska Countess Bozenta. American Poets in Honor of Madame
Modjeska/Amerykańscy Poeci ku czci Heleny Modrzejewskiej
Przedmowę i wiersze tłumaczyli na język polski Emil Orzechowski i studenci kursu języka
polskiego w SUNY at Buffalo. Opracowanie redakcyjne: Alicja Kędziora. Attyka. Kraków
2010. Pierwodruk powielany SUNY AT Buffalo, 1993
Po Modrzejewskiej zostało w Ameryce tysiące pamiątek – korespondencja, kostiumy i
rekwizyty sceniczne, egzemplarze sztuk, portrety, rzeźby ją przedstawiające. Małą tylko
cząstką kultu Modrzejewskiej są wiersze ku je czci lub z nią związane, pisane przez lepszych
i gorszych literatów polskich i amerykańskich. Wierszy amerykańskich jest mniej – zaledwie
kilkanaście. Przynosi je niniejszy tomik, który pragnie przybliżyć cząstkę tej atmosfery, jaka
towarzyszyła polskiej artystce w Ameryce. Wiersze amerykańskich poetów poprzedza wiersz
autorstwa rzekomo samej Modrzejewskiej, rzekomo tłumaczony z polskiego na angielski
przez Oscara Wilde’a. Wiersz ostatni został napisany już po śmierci Artystki. Adresowany
jest do Polski i jest pięknym hołdem oddanym patriotyzmowi Modrzejewskiej. Książkaalbum, jest wydawnictwem nieomal bibliofilskim, bardzo bogato ilustrowana fotografiami z
epoki, częściowo dotąd nieznanymi.
Helena Modrzejewska. Artykuły, referaty, wywiady, varia
Wybór i opracowanie: Emil Orzechowski. Redakcja, przypisy, korekta: Alicja
Kędziora, Attyka, Kraków 2009
Prezentowana tu książka nie jest zwartą opowieścią o uporządkowanej narracji. Nie zmienia
to faktu, że jest lekturą pasjonującą. Składa się na nią kilkadziesiąt fragmentów – urywków,
wypowiedzi, wywiadów, wspomnień – tworzących barwny portret Heleny Modrzejewskiej,
jednej
z
najwybitniejszych
niekwestionowana
gwiazda
Polek.
sceny,
Przyjaciółka
wprost
Sienkiewicza
uwielbiana
w
i
Paderewskiego,
Stanach
Zjednoczonych,
przyćmiewająca swym talentem blask sławy samej Sary Bernhardt, dziś została w swej
ojczyźnie nieomal zapomniana. To właśnie z tego powodu warto przypomnieć Jej postać,
jednak nie w formie monumentalnego posągu, a żywej opowieści, z której wyłania się kobieta
o nieprzeciętnej osobowości, wierna swym poglądom, krytycznie oceniająca otaczającą ją
rzeczywistość, żyjąca nieustanną tęsknotą do swej największej miłości – Polski.
Z miłości do sztuki. Helena Modrzejewska (1840-1909) Helena Modjeska. For the Love of
Art.
Redakcja naukowa: Agnieszka Kowalska, redakcja: Anna Biedrzycka. Projekt graficzny:
Monika Wojtaszek-Dziadusz. Tłumaczenie na angielski: Piotr Krasnowolski. Muzeum
Historyczne Miasta Krakowa. Kraków 2009
Jest to jeden z najpiękniejszych i najbogatszych katalogów wystaw biograficznych. Edycja w
wersji polsko-angielskiej, zawiera kilkanaście znakomitych tekstów, które mają wartość
poważnych opracowań naukowych. Ekspozycja poświęcona Modrzejewskiej w stulecie Jej
śmierci była pokazana najpierw w krakowskich Krzysztoforach, potem w warszawskim
Muzeum Teatralnym w Teatrze Wielkim. Wystawa uwzględniała eksponaty pozyskane z
wielu źródeł, w tym z Bowers Musem w Santa Ana, Ca. Znakomite reprodukcje blisko 200
eksponatów sprawiają, że publikacja ma wartość trwałą, a nie tylko okazjonalną – jest to
rodzaj poważnego, a przy tym pięknego, źródłowego wydawnictwa.
Modrzejewska – Modjeska. Zamknięcie obchodów stulecia śmierci Heleny
Modrzejewskiej (1840-1909)
Red. A. Kuligowska-Korzeniewska i A. Kędziora. Materiały z Konferencji w Muzeum
Teatralnym w Warszawie 10 stycznia 2010 roku, Attyka, Kraków 2010.
Tom zawiera szereg referatów wygłoszonych na spotkaniu z okazji zamknięcia w Warszawie
krakowskiej wystawy poświęconej Modrzejewskiej/Modjeskiej. Kraków z tej okazji
opublikował znakomity katalog – zob. notka obok, zaś Warszawa daje materiały
konferencyjne. Nie jest to jednak żadna akademicka monografia; to niezwykle żywy
kalejdoskop oglądu fenomenu Modrzejewskiej od wielu stron: jej relacji z debiutującym
Wyspiańskim, jej artystycznych i arystokratycznych koligacji, jej obecności w Ameryce i w
polskim widowisku muzycznym Jej poświęconym. Całość zamyka kazanie - sic! kazanie –
księdza biskupa Tadeusza Pieronka wygłoszone z okazji Wszystkich Świętych, na
okoliczność otwarcia w Krakowie domu Modrzejówka na Krowodrzy.
Sztuki o Helenie Modrzejewskiej
Wybór i opracowanie: A. Kędziora, E. Orzechowski, Attyka, Kraków 2010
Antologia Sztuki o Helenie Modrzejewskiej jest częścią projektu realizowanego przez
Pracownię Badań nad Życiem i Twórczością Heleny Modrzejewskiej. Antologię otwiera
fragment sztuki Karola Wojtyły poświęconej przyjacielowi Modrzejewskiej – Adamowi
Chmielowskiemu. Przytoczenie go w tym miejscu wydaje się zasadne dlatego, że cytowany
fragment zawiera myśli bodaj kluczowe dla zrozumienia przyszłych wyborów występujących
postaci, w tym samej Modrzejewskiej. Kolejny tekst jest autorstwa Kazimierza Brauna.
Diametralnie różna jest pozycja Autorów dalszych drukowanych tu tekstów. To zupełnie już
inne pokolenie, inne doświadczenia. I właśnie wydaje się być fascynujące w stopniu
najwyższym, bo choćby częściowo odsłania tajemnicę żywotności i realnego dorobku i mitu
Madame. Przy czym ujęcia Joanny Oparek, Wojciecha Graniczewskiego i Ewy Lachnit są tak
różne, że zdają się wskazywać na fakt, że do odsłonięcia tajemnicy jest jeszcze droga daleka.
Ostatni z drukowanych tekstów, autorstwa Ann R. Maggs, ma wersję tylko angielską, bo
powstał w Stanach Zjednoczonych z potrzeby serca, w wyniku zauroczenia osobowością
artystki.
***
Książki to nabycia u Wydawców lub za pośrednictwem Fundacji dla Modrzejewskiej
(www.modjeskafoundation.org); dla Mecenasów, Sponsorów Fundacji egzemplarze pozycji
wydanych przez Attykę gratis (do wyczerpania nakładu). Przy wpłacie na konto Fundacji
kwoty powyżej 100 złotych prezent w postaci broszury Z archiwum Modrzejewskiej,
zawierającej przepisy Jej Matki na delikatność płci, domowe wypieki (rękopis
przechowywany w Kolekcji Paderewskiego w Hoover Institution on War, Revolution and
Peace), a także ulubiony przepis samej Modrzejewskiej, którym zszokowała Amerykę
Czernina albo polska czarna zupa (polewka) zwykle podawana dla odstręczenia zalotników.