Czyje prawo? Czyj sąd? - Europejskie Centrum Konsumenckie

Czyje prawo? Czyj sąd? - Europejskie Centrum Konsumenckie

ABC ochrony konsumenta w Unii Europejskiej:
Czyje prawo? Czyj sąd?
– Problematyka kolizyjno-prawna i jurysdykcyjna w
transgranicznych sporach obrotu konsumenckiego (możliwość
otrzymania certyfikatu uczestnictwa w wykładzie)
Piotr Stańczak
Koordynator ds. ADR
Europejskie Centrum Konsumenckie
Polska
Warszawa, 4 kwietnia 2007 r.
P r o je k t je s t f in a n s o w a n y z e ś r o d k ó w K o m is ji E u r o p e js k ie j i U r z ę d u O c h r o n y K o n k u r e n c ji i K o n s u m e n t ó w
1
Plan prezentacji
 Przykłady spraw konsumenckich, w
których występuje problem właściwości
prawa i/lub jurysdykcji sądowej,
 Regulacje prawa wspólnotowego,
 Umowy konsumenckie na tle Konwencji
Rzymskiej,
 Umowy
konsumenckie
na
tle
Rozporządzenia Bruksela - I,
P r o je k t je s t f in a n s o w a n y z e ś r o d k ó w K o m is ji E u r o p e js k ie j i U r z ę d u O c h r o n y K o n k u r e n c ji i K o n s u m e n t ó w
2
Przykłady spraw konsumenckich
 Skorzystanie z prawa do odstąpienia od umowy zawartej
na odległość ze sprzedawcą internetowym
 Dochodzenie odszkodowania z tytułu zgubionego
bagażu w trakcie lotu obsługiwanego przez irlandzkie
linie lotnicze,
 Spór konsumenta z przedsiębiorcą timesharingowym na
tle
wynajmu
domów
wakacyjnych
położenie
nieruchomość
 Zakup wadliwego telewizora plazmowego Niemczech
– termin rozpatrzenia reklamacji
P r o je k t je s t f in a n s o w a n y z e ś r o d k ó w K o m is ji E u r o p e js k ie j i U r z ę d u O c h r o n y K o n k u r e n c ji i K o n s u m e n t ó w
3
Akty prawa wspólnotowego



Konwencja 80/934/EWG z dnia 19 czerwca 1980 roku o prawie właściwym
dla zobowiązań umownych (Konwencja Rzymska),
Rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r.
w
sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w
sprawach cywilnych i handlowych – Bruksela-I,
Dyrektywy konsumenckie:
–
–
–
–
Dyrektywa 84/450/WE dot. nieuczciwej reklamy,
Dyrektywa 93/13/WE dot. klauzul abuzywnych,
Dyrektywa 90/314/WE dot. pakietów usług turystycznych,
Dyrektywa 94/47/WE dot. korzystania z nieruchomości w systemie podziału
czasu,
– Dyrektywa 97/7/WE dot. sprzedaży na odległość,
– Dyrektywa 99/44/WE dot. sprzedaży konsumenckiej
P r o je k t je s t f in a n s o w a n y z e ś r o d k ó w K o m is ji E u r o p e js k ie j i U r z ę d u O c h r o n y K o n k u r e n c ji i K o n s u m e n t ó w
4
Umowy konsumenckie na tle Konwencji
Rzymskiej(1)
Art. 3: Zasada wolności wyboru
 Strony umowy mogą swobodnie wybrać prawo właściwe dla ich umowy,
 mogą wybrać jakiekolwiek przepisy prawne, nawet jeżeli nie wykazują one żadnego
związku z przedmiotem zawartej umowy,
 mogą również w dowolnym momencie dokonać zmiany swojego pierwotnego wyboru.
 Prawo właściwe w razie braku wyboru prawa
Art. 4: Prawo właściwe w razie braku wyboru prawa
 Jeżeli strony nie dokonały wyboru prawa właściwego dla umowy umowa podlega prawu
państwa, z którym wykazuje ona najściślejszy związek.
 domniemywa się, że umowa wykazuje najściślejszy związek z tym państwem, w którym
strona, na której spoczywa obowiązek spełnienia świadczenia ma miejsce zwykłego
pobytu lub w przypadku spółki, stowarzyszenia lub osoby prawnej, siedzibę zarządu.
 Jeżeli umowa została zawarta w ramach działalności zawodowej lub gospodarczej strony
świadczącej, domniemywa się, że umowa wykazuje najściślejszy związek z państwem, w
którym znajduje się jej główne przedsiębiorstwo, lub – w przypadku gdy świadczenie ma
być spełnione przez inne przedsiębiorstwo niż główne - z państwem, w którym znajduje się
to inne przedsiębiorstwo.
P r o je k t je s t f in a n s o w a n y z e ś r o d k ó w K o m is ji E u r o p e js k ie j i U r z ę d u O c h r o n y K o n k u r e n c ji i K o n s u m e n t ó w
5
Umowy konsumenckie na tle Konwencji
Rzymskiej(2)


Umowa konsumencka - przedmiotem jest dostarczenie rzeczy ruchomych lub
świadczenie usług na rzecz osoby, w celu, który nie może być uznany za związany z
jej działalnością zawodową lub gospodarczą, jak również umów dotyczących
finansowania takiej działalności.
wybór prawa właściwego przez strony nie może prowadzić do pozbawienia
konsumenta ochrony przysługującej mu na podstawie przepisów bezwzględnie
obowiązujących w państwie, w którym ma on miejsce zwykłego pobytu,
– jeżeli w państwie tym zawarcie umowy zostało poprzedzone specjalnie
uczynioną propozycją lub reklamą i konsument dokonał czynności, które w tym
państwie są niezbędne do zawarcia umowy, albo
– jeżeli kontrahent konsumenta lub przedstawiciel kontrahenta otrzymał w tym
państwie zamówienie konsumenta, albo
– jeżeli umowa dotyczy sprzedaży towarów, a konsument wyjechał z tego państwa
za granicę i tam złożył zamówienie, o ile wyjazd konsumenta został
zorganizowany przez kontrahenta w celu nakłonienia konsumenta do zawarcia
umowy.
P r o je k t je s t f in a n s o w a n y z e ś r o d k ó w K o m is ji E u r o p e js k ie j i U r z ę d u O c h r o n y K o n k u r e n c ji i K o n s u m e n t ó w
6
Umowy konsumenckie na tle Konwencji
Rzymskiej(3)
Artykuł 5: Zasada domicylu.
 Do umów konsumenckich stosuje się prawo państwa, w którym
konsument ma miejsce zwykłego pobytu.
 Zasady nie stosuje się do:
– umów przewozu;
– umów o świadczenie usług, jeżeli usługi należne konsumentowi
muszą być świadczone wyłącznie w innym państwie niż
państwo, w którym konsument ma miejsce zwykłego pobytu.
 Zasada domicylu ma zastosowanie do umów o pakiet usług
turystycznych
(kombinacja
świadczenia
przewozowego
i
zakwaterowania za wspólną cenę).
P r o je k t je s t f in a n s o w a n y z e ś r o d k ó w K o m is ji E u r o p e js k ie j i U r z ę d u O c h r o n y K o n k u r e n c ji i K o n s u m e n t ó w
7
Umowy konsumenckie na tle Rozporządzenia
Bruksela-I(1)




Preambuła 13: W sprawach dotyczących ubezpieczenia, umów zawartych pomiędzy
konsumentami i z zakresu prawa pracy strona słabsza powinna być chroniona przez
przepisy jurysdykcyjne dla niej bardziej korzystne niż przepisy ogólne.
Artykuł 15: umowa konsumencka – zawierana przez osobę, w celu, który nie
może być uważany za działalność zawodową lub gospodarczą tej osoby,
zwłaszcza:
– jeżeli chodzi o umowę sprzedaży na raty rzeczy ruchomych; lub
– jeżeli chodzi o umowę pożyczki spłacanej ratami lub inną umowę kredytową,
która przeznaczona jest do finansowania kupna rzeczy tego rodzaju; lub
– we wszystkich innych przypadkach, gdy przedsiębiorca prowadzi działalność w
Państwie miejsca domicylu konsumenta lub do tego Państwa kieruje działalność.
Jeżeli przedsiębiorca nie ma miejsca zamieszkania na terytorium Państwa
Członkowskiego, ale posiada filię, agencję lub inny oddział w Państwie Członkowskim
będzie traktowany w sporach dotyczących ich działalności, tak jak gdyby miał miejsce
zamieszkania na terytorium tego Państwa.
Wyłączenie umów przewozu, z wyjątkiem umów o pakiet usług turystycznych.
P r o jek t je sprzedmiotem
f in działalnością
a n s o w a njest
y z edostarczenie
ś r o d k ó w lub
K rzeczy
o gospodarczą,
m is ji ruchomych
E u r o p e jsjak
k ielub
j i świadczenie
U r z ęumów
d u O cdotyczących
husług
r o n y na
K o nrzecz
k finansowania
u r e osoby,
n c ji i K w
o ncelu,
s u m ektóry
n t ó wnie może być uznany za związany
8
zt jej
zawodową
również
takiej
działalności.
Umowy konsumenckie na tle Rozporządzenia
Bruksela-I(2)
Artykuł 16:
 Konsument aktywny ma przywilej jurysdykcyjny:
może wytoczyć powództwo przeciwko przedsiębiorcy:
– przed sądy Państwa Członkowskiego, na którego terytorium
kontrahent ma miejsce zamieszkania/siedziby, albo
– przed sąd miejsca, w którym konsument ma miejsce
zamieszkania, albo
– Przed sąd siedziby filii przedsiębiorcy (na podst. art. 15 –
znaczenie dla e-commerce)
 Konsument pasywny: wyłączna właściwość miejsca
zamieszkania konsumenta.
P r o je k t je s t f in a n s o w a n y z e ś r o d k ó w K o m is ji E u r o p e js k ie j i U r z ę d u O c h r o n y K o n k u r e n c ji i K o n s u m e n t ó w
9
Umowy konsumenckie na tle Rozporządzenia
Bruksela-I(3)
Artykuł 17: Postanowienia umowne co do jurysdykcji
 Postanowienia Rozporządzenia maja charakter bezwzględnie
obowiązujący, a odstępstwa są możliwe tylko w przypadkach:
– jeżeli umowa została zawarta po powstaniu sporu (zatem nie
można jej ująć w uprzednio sformułowanym wzorcu), lub
– jeżeli przyznaje ona konsumentowi dodatkowe uprawnienie do
wytaczania powództwa przed sądy, lub
– jeżeli została ona zawarta między konsumentem a jego
kontrahentem, którzy w chwili zawarcia umowy mają miejsce
zamieszkania lub zwykłego pobytu w tym samym Państwie
Członkowskim.
P r o je k t je s t f in a n s o w a n y z e ś r o d k ó w K o m is ji E u r o p e js k ie j i U r z ę d u O c h r o n y K o n k u r e n c ji i K o n s u m e n t ó w
10
Podsumowanie
 Czy system stwarza dostateczną i
kompletną ochronę dla konsumentów?
 Czy system upraszcza obrót
konsumencki?
 Ewolucja systemu prawnego UE
P r o je k t je s t f in a n s o w a n y z e ś r o d k ó w K o m is ji E u r o p e js k ie j i U r z ę d u O c h r o n y K o n k u r e n c ji i K o n s u m e n t ó w
11
Dziękuję
Europejskiego Centrum
Konsumenckiego
Polska
[email protected]
[email protected]
www.konsument.gov.pl
P r o je k t je s t f in a n s o w a n y z e ś r o d k ó w K o m is ji E u r o p e js k ie j i U r z ę d u O c h r o n y K o n k u r e n c ji i K o n s u m e n t ó w
12