Program profilaktyczny 2009

Edukacja zdrowotna w
przedszkoluprogram profilaktyczny
Kołobrzeg 2009
Wprowadzenie
Program zgodny jest
z
założeniami Podstawy Programowej z dnia 23
grudnia 2008 r.
Edukacja zdrowotna jest to proces, w którym ludzie uczą się dbać o
zdrowie własne i innych. Obejmuje on swoim zakresem:
- wiedzę o czynnikach społecznych, politycznych i środowiskowych
wpływających na zdrowie;
- wiedzę o zdrowiu związaną z funkcjonowaniem własnego organizmu;
- umiejętność zapobiegania i radzenia sobie sytuacjach trudnych;
- umiejętności i wiedzę związane z korzystaniem z opieki zdrowotnej.
W nowoczesnym podejściu do edukacji zdrowotnej przeniesiono akcenty ze
zdrowia negatywnego (rozumianego jako choroby i zagrożenia) na zdrowie
pozytywne (potencjał zdrowotny, jakość życia, samorealizacja, zdolność do
aktywnego i twórczego działania.
Koncepcja wszechstronnej edukacji zdrowotnej dzieci zakłada:
- zachęcanie dzieci do zdrowego stylu życia i stwarzania w placówkach
oświatowych warunków sprzyjających zdrowiu;
- dążenie do harmonizowania wiedzy o zdrowiu, którą dziecko zdobywa z
różnych źródeł;
- wykorzystywanie sprzyjających okoliczności dla edukacji zdrowotnej:
okazje pedagogiczne, wzorce, programy;
- uwzględnienie holistycznego podejścia do zdrowia i czynników
warunkujących zdrowie.
W takim kontekście edukacja zdrowotna to nie tylko przekazywanie wiedzy o
tym co jest korzystne lub szkodliwe dla zdrowia, lecz również rozwijanie
umiejętności, a także nawyków, które pomogą skutecznie wykorzystywać tę
wiedzę.
Główne cele programu profilaktycznego:
1. Stworzenie bezpiecznych i przyjaznych warunków do zabawy i nauki dla
wychowanków przedszkola.
2. Promocja zdrowego stylu życia.
3. Tworzenie warunków do właściwej współpracy nauczycieli rodziców
wychowanków.
CELE l ZADANIA
FORMY REALIZACJI
REALIZACJA
Uświadomienie - Dostarczanie dzieciom wzorcównauczyciele,
dzieciom
potrzeby właściwego zachowania się w domupersonel
obsługi,
dbania
o
własne i w przedszkolu
rodzice
zdrowie
Zachęcanie
mówienia
umiarkowanym
głosem
do
- Wdrażanie dzieci do - Czynne uczestnictwo dzieci wnauczycielki
hartowania i częstego zabawach organizowanych przezwszystkich
korzystania
ze nauczycielkę (zabawy ruchowe,oddziałów
świeżego powietrza
zestawy ćwiczeń gimnastycznych,
nauczycielki,
spacery, wycieczki, zabawy napersonel, rodzice
świeżym powietrzu
- Wdrażanie dzieci do - Uczenie się ubierania odpowiedniopielęgniarka,
ubierania
się do pogody (wykorzystanie zabawpersonel
odpowiednio
do dydaktycznych)
przedszkola, rodzice
temperatury
- nauczycielki
- Zachęcanie dzieci do - Systematyczne wdrażanie dzieci do- pielęgniarka
zjadania
stosowania zabiegów higienicznych,
przygotowanych
mycia rąk przed posiłkami i po
posiłków
w wyjściu z ubikacji
odpowiednich porach
Wyrabianie
nawyków korzystania
z
zabiegów
higienicznych
-
Uświadamianie -
Rozumienie
potrzeby
wizyt- zaproszony lekarz
dzieciom konieczności kontrolnych u lekarza i w gabinecie
niezbędnych wizyt u stomatologicznym,
stałego
lekarza, stomatologa kontrolowania jakości zębów -- pielęgniarka
spotkanie z lekarzem - wycieczka do
intendent,
gabinetu
stomatologicznegoUświadamianie
dzieciomnauczycielki
konieczności spożywania owoców iwszystkich
warzyw jako źródła cennychoddziałów
witamin (poprzez spożywanie w
przedszkolu,
własnoręczne- dyrektor
przygotowywanie surówek i zajęcia
- wicedyrektor
gospodarcze w „Kąciku przyrody”
- nauczycielki
- Udział dzieci w konkursach
organizowanych w przedszkolu i
poza przedszkolem „W zdrowym
ciele zdrowy duch”, „Wszystko o
zdrowiu”, „Biały ząbek”
- Wyrabianie nawyku - Baczna obserwacja wszystkich- prowadzenie „Kart
mówienia
wychowanków, poznanie warunkówobserwacji”
dla
umiarkowanym
życia rodzinnego
każdego dziecka
głosem - unikania
hałasu
Zapobieganie
przemocy i agresji
wobec
dzieci
w
rodzinie
Zapobieganie - Reagowanie na wszelkie przejawy- nauczycielki
przemocy
i przemocy
w
rodzinie
oraz
eliminowanie agresji organizowanie pomocy doraźnej i- dyrektor
słownej i fizycznej psychologiczno pedagogicznej
wśród wychowanków
przedszkola
- Zapobieganie atakom - Zwracanie uwagi na zachowanie- cały personel
niszczycielstwa
i się dzieci w czasie zabaw
nauczycielki
umyślnego niszczenia dowolnych i podczas pobytu nawszystkich
sprzętów i zabawek w placu zabaw
oddziałów
przedszkolu
-
Wdrażanie - Pouczające i częste rozmowy z-
nauczycielki
wychowanków
do dziećmi przejawiającymi agresywneoddziałów IV,
poszanowania cudzej formy zachowania oraz z ichVI, VII, VIII
pracy
ofiarami
Kształtowanie - Częste rozmowy z rodzicami
podstawowych
wartości społecznych: - Zasięganie opinii specjalistów
V,
- cały personel
- dyrektor
szacunek dla drugiego - Prowadzenie zajęć w formie- wicedyrektor
pogadanki, inscenizacje (pedagogika
człowieka
zabawy)
szacunek dla życia i
- Uświadomienie dziecku jego praw
zdrowia
do
nietykalności
osobistej
i
rodzina, ojczyzna
naruszania godności
przyjaźń, koleżeństwo - Przestrzeganie przez personel i
rodziców „Konwencji o prawach
dziecka” - (ratyfikacja 21 września
1990 r.) - zorganizowanie zebrania
ogólnego dla rodziców
Kształtowanie - Dawanie przykładu osobistegocały
personel
odpowiedniej postawy przez nauczycieli i pozostałyprzedszkola
społecznej
oraz personel
- nauczycielki
wdrażanie dzieci do
- Zajęcia wyrównawcze
kulturalnego
- logopeda
zachowania się w
relacji z innymi ludźmi - Terapia logopedyczna
- wicedyrektor
(z osobami dorosłymi i
- Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne
z rówieśnikami)
- nauczycielki
Zapobieganie
i - Spotkania ze specjalistami
- dyrektor
psychologiem, logopedą
zaspokajanie
specjalnych
potrzeb
edukacyjnych dzieci
mających trudności w
nauce i inne deficyty
rozwojowe
Stwarzanie - Rozmowy z rodzicami
- nauczycielki
warunków
do
prawidłowego rozwoju - Prowadzenie zajęć indywidualnych- wicedyrektor
dzieciom
uzdolnionym, praca z
rano i w trzeciej części dnia
dzieckiem zdolnym
- dyrektor
- Pomoc dzieciom - Nawiązanie współpracy z Poradnią
sprawiającym kłopoty Psychologiczno-Pedagogiczną
wychowawcze
1. Założenia programowe
Dzieciństwo jest okresem w życiu człowieka, w którym kształtują się jego
postawy wpływające na aktualne i przyszłe zachowania dotyczące zdrowia.
Utrwalone przyzwyczajenia i nawyki decydują o późniejszym stylu życia.
Edukację zdrowotną należy rozpoczynać jak najwcześniej włączając do
współpracy rodziców lub opiekunów dziecka.
W wychowaniu przedszkolnym treści edukacji zdrowotnej określająbiorąc pod uwagę możliwości człowieka- poziom aktywnego i świadomego
zaangażowania w sprawy zdrowia.
W przyjętej koncepcji programu wydzielono cztery odrębne moduły
edukacji zdrowotnej:
I Zdrowie.
II Bezpieczeństwo.
III Higiena.
IV Aktywność ruchowa z profilaktyką wad postawy.
Każdy moduł zawiera określone treści w obrębie danego zakresu podstawowych
zagadnień programowych.
W myśl przyjętego założenia zakres tematyczny programu jest zgodny z
Podstawą programową wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów
przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania
przedszkolnego. We wszystkich wyróżnionych w tym dokumencie obszarach
edukacyjnych zawierają się treści edukacji zdrowotnej.
Cele edukacyjne programu
Budowanie „świadomości prozdrowotnej” poprzez edukację oznacza nie
tylko wzbogacenie wiedzy o zdrowiu, ale i „odpowiedzialność” za własne
zdrowie. Stan zdrowia jako wypadkowa wielu czynników (biologicznych,
fizykochemicznych, społecznych) pozwala na prawidłowe reagowanie i
przystosowanie się do środowiska społecznego. Jest to szczególnie ważne w
przypadku dzieci w wieku przedszkolnym. Dobry stan zdrowia warunkuje dobre
samopoczucie, większą odporność organizmu oraz umożliwia systematyczne
uczęszczanie do przedszkola, a także ułatwia zabawę i naukę.
Edukacja zdrowotna w przedszkolu powinna opierać się na potrzebach
zdrowotnych wychowanka, podlegających charakterystycznym przemianom w
wyniku rozwoju dziecka. Wzrasta wraz z wiekiem aktywny i świadomy udział
w
staraniach
o
własne
zdrowie
oraz
rozwija
się
„świadomość”
i
„odpowiedzialność”. Edukację zdrowotną dzieci w wieku przedszkolnym należy
rozumieć jako zamierzony ciąg planowanych działań wychowawczych, które
uwzględniają intensywność rozwoju psychofizycznego i społecznego oraz
uwarunkowania środowiskowe. W dłuższej perspektywie czasowej powinny one
doprowadzić u dzieci do wzbogacenia wiedzy z dziedziny zdrowia i
kształtowania się u nich postawy „prozdrowotnej” oraz umożliwić nabycie
określonych umiejętności, a także przyswojenie prawidłowych przyzwyczajeń i
nawyków higieniczno- zdrowotnych.
Celem wychowania przedszkolnego jest wspomaganie i ukierunkowanie
rozwoju dziecka zgodnie z jego wrodzonym potencjałem i z jego możliwościami
rozwojowymi
w
relacjach
ze
środowiskiem
społeczno-kulturowym
i
przyrodniczym.
Cele ukierunkowane na dziecko wyznaczają następujące zadania
polegające na:
- nabywaniu i bogaceniu wiedzy (informacji);
- kształtowaniu czynnych postaw (wobec zdrowia i bezpieczeństwa
własnego i innych);
- kształtowaniu umiejętności (określanych mianem życiowych);
- doskonalenie zdrowia własnego (predyspozyje i możliwości).
Dla nauczyciela zostały sformułowane następujące cele:
- podniesienie jakości (ewaluacja) działań podejmowanych na rzecz
zdrowia dzieci przez osoby sprawujące nad nimi opiekę;
- pomoc dzieciom w kształtowaniu zachowań i postaw prozdrowotnych;
- wzmocnienie u dzieci wiary we własne możliwości;
- przekazywanie wzorców „zdrowego życia”;
- opanowywanie nowych metod pracy z dziećmi;
-
doskonalenie umiejętności wychowawczych.
Cele, które zostały sprecyzowane dla rodziców (lub innych osób
sprawujących opiekę nad dzieckiem):
- wspomaganie (współdziałanie z nauczycielem) w tworzeniu środowiska
wspierającego edukację zdrowotną;
-
prezentowanie
wspólnie
z
nauczycielem
postawy
„prozdrowotnej”
pozytywnych
wzorców
zachowań;
- propagowanie
we
współdziałaniu
z
nauczycielem.
Proponowany program „Edukacja zdrowotna w przedszkolu” został tak
skonstruowany, by dziecko po ukończeniu etapu wychowania przedszkolnego
cechowała względna samodzielność. Powinno ono również podejmować próby
samooceny własnej aktywności i samokontroli swoich zachow
2. Formy i metody edukacji zdrowotnej
Dostrzegając wpływ wczesnego dzieciństwa na późniejsze życie
człowieka, należy brać pod uwagę fakt, że rozwój dziecka dokonuje się nie tylko
na podstawie zadatków wrodzonych, ale dzięki jego własnej aktywności i
różnorodnym oddziaływaniom środowiska społeczno- kulturowego, a także
stanowi odzwierciedlenie celowych działań wychowawczych. Uwzględnienie w
rozwoju dziecka specyfiki okresu przedszkolnego pozwala na właściwe i
wszechstronne przygotowanie do dorosłego życia. Edukacja zdrowotna w wieku
przedszkolnym powinna być łącznikiem między wiedzą a doświadczeniem
dziecka wyniesionym z domu rodzinnego, a tym co powinno znać i umieć oraz
rozumieć, kiedy wkroczy w dorosłe życie, w którym jego zdrowie stanowić
będzie określoną wartość i kapitał na przyszłość.
W kształtowaniu u dzieci zachowań sprzyjających zdrowiu dużą rolę
odgrywa środowisko przedszkolne wspierając edukację zdrowotną oraz
specjaliści zapraszani do przedszkola. Wszelkie zajęcia powinny odbywać się w
odpowiednich warunkach, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa. Należy
przestrzegać koniecznych założeń metodycznych pamiętając, że dziecko jest
współuczestnikiem procesu wychowania. Między nim a nauczycielem zachodzi
swoisty rodzaj współpracy, w której każda z osób jest jednakowo ważna.
Jeżeli jednak to, czego uczy się dziecko w przedszkolu, nie będzie wspierane
przez rodzinę, przekazywana wiedza jest niewiarygodna i nie ma na
wychowanka wpływu. Istotnym warunkiem prawidłowego przebiegu edukacji
zdrowotnej dzieci w wieku przedszkolnym jest współdziałanie rodziców i
nauczyciela.
Dotyczy
to
zwłaszcza
włączania
rodziców
do
działań
prowadzonych w przedszkolu na rzecz promocji zdrowia i właściwych zasad
higieny. Ich bliski kontakt emocjonalny z dziećmi, wzmacniany pozytywnie
poprzez aktywne uczestnictwo w podejmowanych wspólnie działaniach, będzie
sprzyjać utrwalaniu właściwej postawy prozdrowotnej.
Nie oznacza to przeniesienia edukacji zdrowotnej tylko na rodziców dziecka,
lecz podjęcie wspólnych działań mających na celu preferowanie przez dziecko
zdrowego stylu życia i wykorzystywania dotychczasowej wiedzy oraz
przyzwyczajeń wyniesionych z domu rodzinnego. Współdziałanie sprowadza się
również do wzajemnego respektowania przez rodziców i nauczycieli działań
mających w konsekwencji przekazać dziecku odpowiednią wiedzę oraz
kształtować przyzwyczajenia i nawyki zdrowotne. Dziecko, mając poczucie
bezpieczeństwa w przedszkolu oraz w domu rodzinnym, z ochotę włączy się w
proces edukacji zdrowotnej, gdy będzie to jeszcze jedna interesująca w treści i
działaniu zabawa.
Skuteczność edukacji zdrowotnej zależy od tego, w jakim stopniu
przedszkole zainicjuje i rozwinie współpracę z rodzicami, kontynuowaną potem
przez szkołę. Współpraca ta powinna polegać na:
- informowaniu i uzgadnianiu z rodzicami, jakie tematy, problemy są z ich
punktu widzenia najważniejsze oraz jaka jest możliwość ich realizacji;
-
wspólnym realizowaniu w przedszkolu imprez o tematyce zdrowotnej;
- zachęcaniu rodziców, którzy mają odpowiednią wiedzę i umiejętności, do
włączania się w prowadzenie wybranych zajęć w przedszkolu przeznaczonych
dla dzieci i dorosłych;
- stwarzaniu rodzicom możliwości wyrażania swoich opinii i informacji
zwrotnych o tym, jakie są efekty oddziaływań przedszkola.
Chociaż nauczyciele odgrywają kluczową rolę w edukacji zdrowotnej (są
edukatorami, tworzą wzorce zachowań), to wielu rodziców intuicyjnie wyczuwa
właściwy kierunek działania, który należy podjąć, by zapewnić dziecku
odpowiednie warunki rozwoju.
Podstawową formą aktywności dzieci w wieku przedszkolnym jest
zabawa. Dziecko w zabawie komunikuje swoje potrzeby i zainteresowania,
przeważnie w sposób pośredni. Obserwacje spontaniczne podejmowanych
zabaw powinny podpowiadać właściwy moment inicjowania przez dorosłych
sytuacji edukacyjnych lub wykorzystania okazji edukacyjne, by przekazać
wiedzę oraz prezentować lub doskonalić umiejętności z zakresu edukacji
zdrowotnej. Dlatego też treści edukacji zdrowotnej w przedszkolu powinny być
wprowadzane w zabawie i poprzez zabawę. Zabawa ukazuje zjawiska w
nowych barwach, porusza wyobraźnię, budzi uczucia, pokazuje, co dobre,
zachęca do działania.
Zdobywanie przez dziecko określonych doświadczeń w toku wczesnej edukacji,
pozwala na wprowadzanie go w świat, w którym żyje i dorasta. Istotne dla
wszechstronnego rozwoju dziecka jest, z jednej strony, podejmowanie jak
największej liczby spontanicznych działań, dających możliwość poznania
rzeczywistości, z drugiej zaś, realizacja różnorodnych zadań inspirowanych
przez nauczyciela i inicjowanych przez dziecko. Program daje dużą swobodę
działania, nie ogranicza inwencji dzieci.
Dzieci w wieku przedszkolnym nie potrafią patrzeć perspektywicznie na
swoją przyszłość. Zainteresowanie sprawami zdrowia przejawia się w
zadawanych
pytaniach.
Dla
dzieci
najważniejsza
jest
teraźniejszość.
Gromadzenie doświadczeń przez dziecko w zakresie edukacji zdrowotnej- w
trakcie zajęć sprawiających przyjemność i radość, a także budzących jego
ciekawość- przyniesie o wiele większy efekt niż ćwiczenie tylko określonych,
niezbędnych umiejętności i wdrażanie do uznawanych za konieczne nawyków
higienicznych. Należy pamiętać, że dzieci najchętniej robią to, co lubią.
Metody stosowane w edukacji zdrowotnej są zawsze pochodną celów i
zadań,
jakie
stawia
się
w
procesie
wychowania.
Do
najczęściej
wykorzystywanych powinny należeć:
METODA ORGANIZACJI ŚRODOWISKA, według której nauczyciel
podejmuje działania w odniesieniu do prawidłowej organizacji życia
codziennego oraz
prezentuje odpowiednie wzory osobowe. Organizacja
środowiska, to przede wszystkim dbałość o estetykę i funkcjonalność otoczenia.
Właściwa organizacja dnia codziennego, to taka, w której zwraca się uwagę na
mnogość i różnorodność zajęć prowadzonych zgodnie zasadami higieny, czyli
zrównoważenie zajęć odbywających się w różnych pozycjach przyjmowanych
przez dziecko oraz zabawy i gry ruchowe często przeplatające inne zajęcia, a
także techniki relaksacyjne. Duże znaczenie mają wzorce osobowe kadry
pedagogicznej i personelu pomocniczego.
METODA
PRZEKAZU
WIEDZY
związana
jest
ze
sposobem
informowania, wyjaśniania. Istotna jest w nowych sytuacjach, gdy brak
dzieciom odpowiednich doświadczeń.
METODA
POBUDZANIA
ZACHOWAŃ
SPRZYJAJĄCYCH
ZDROWIU, która, z jednej strony, stawia pewne wymagania dzieciom i ich
rodzicom w zakresie zachowań prozdrowotnych (higiena, hartowanie), z drugiej
natomiast, inspiruje dziecko do podejmowania samodzielnych prób dbałości o
własne zdrowie.
METODA
UTRWALANIA
POŻĄDANYCH
ZACHOWAŃ
I
PRZYZWYCZAJEŃ ZDRWOTNYCH polegająca na powtarzaniu pewnych
czynności i zachowań, ale także na wykorzystywaniu okazji edukacyjnych,
spontanicznie sprowokowanych przez dzieci.
METODY AKTYWIZUJĄCE, które w trakcie różnorodnych zabaw
tworzą specyficzne sytuacje i okazje edukacyjne, mogą wykorzystywać
dziecięcą ekspresję twórczą (drama, techniki twórczego myślenia, narracja,
techniki plastyczne)
Twórcza
wiadomości
i
postawa
wdrażanie
nauczyciela
do
pozwala
nawyków,
a
na
także
przekazanie
na
dziecku
podjęcie
prób
„uświadomienia” sobie przez dziecko ich znaczenia. Najważniejsze jest
wyjaśnienie dziecku konieczności i sensu określonych form zachowania, z
jednoczesnym zaszczepieniem nawyku „bardziej świadomego” regulowania
własnych działań zdrowotnych i prozdrowotnych. Ważną rolę odegra tu
tworzenie swoistego kodeksu postępowania w określonych sytuacjach. W
przypadku nauczyciela wzorzec osobowy będzie przemawiał bardziej niż słowo.
Wiele zależy od atrakcyjności wykorzystywanego materiału, który powinien
uwzględnić potrzeby, zainteresowania, możliwości intelektualne i emocjonalne
dzieci.
W doborze materiału edukacyjnego nauczyciel powinien koncentrować się na
profilaktyce prozdrowotnej i proekologicznej, na utrwalaniu prawidłowych
nawyków i przyzwyczajeń, a także na przestrzeganiu zasad bezpieczeństwa
własnego i innych.
Współczesna koncepcja aktywności ruchowej jest ściśle związana z
profilaktyką wad postawy. Propagowane przez nauczyciela atrakcyjne formy
łatwiej zostaną przez dzieci zaakceptowane, jeśli to właśnie on będzie im
towarzyszył w zabawie. Metody i formy powinny być dostosowane do
predyspozycji i możliwości dzieci oraz uwzględniać wszystkie uwarunkowania
dotyczące wprowadzania treści z zakresu edukacji zdrowotnej.
Organizując sytuację edukacyjną lub wykorzystując sytuację stworzoną przez
dzieci, nauczyciel powinien pozwolić dziecku na zauważenie problemu, a
następnie wykorzystać jego pomysły przy realizacji konkretnego zadania. Taki
sposób działanie powoduje, że dziecko traktuje rezultat jako wspólny i łatwiej
go akceptuje.
Podczas realizacji treści edukacji zdrowotnej należy brać pod uwagę
działania wyrównujące braki w stanie zdrowia dzieci, korygowanie wad
postawy i budowy ciała, przeciwdziałanie otyłości. Przygotowując zajęcia
należy korzystać z opracowań omawiających rozwój psychofizyczny dzieci.
3. Treści wychowania i uczenia się
Treści zawarte w programie Edukacja zdrowotna w przedszkolu
przeznaczonym
dla
dzieci
w wieku
przedszkolnym
dotyczą
wiedzy,
umiejętności, kształtowania postaw i aktywności ruchowej. Ich realizacja
powinna przyczynić się do wytworzenia określonych kompetencji u dziecka,
ułatwiając im dbałość o zdrowie i jego rozwój oraz uczestnictwo w różnych
formach aktywności ruchowej.
Przedstawione w programie treści zostały uporządkowane w czterech modułach.
Wzajemna integracja wydzielonych w każdym module treści powinna
przyczynić się do wszechstronnego rozwoju dziecka i indywidualizacji procesu
wychowawczo- dydaktycznego.
I ZDROWIE
Od
najmłodszych
lat
człowiek
poddawany
był
społecznemu
oddziaływaniu. Dziecko musi być przygotowane do stale zmieniających się
warunków. Rozwijanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych
to podstawa adaptacji. Wiedza o zdrowiu stanowi znakomitą płaszczyznę
integrującą wiele różnorodnych działań edukacyjnych wspomagających
wszechstronny i harmonijny rozwój dziecka. Przez myślenie, poszukiwanie,
działanie, uczenie się i doskonalenie dziecko przyjmuje „odpowiedzialność” za
własne zdrowie. W module Zdrowie jako podstawowe pojęcie edukacji
zdrowotnej treści programowe wynikają zarówno z koncepcji zdrowia, jak i z
linii rozwoju dzieci w wieku przedszkolnym.
Dziecko wie:
- czemu służy właściwe
odżywianie;
- czemu służy
aktywność ruchowa;
- o konieczności dbania
o własne zdrowie
poprzez stosowanie
odpowiednich
Dziecko rozumie:
- potrzebę
prawidłowego
odżywiania;
- potrzebę ruchu i
aktywności całego
ciała jako źródła
zdrowia;
- potrzebę stosowania
Dziecko potrafi:
- postępować zgodnie ze
wskazaniami
nauczyciela i
rodziców;
- obserwować zmiany
zachodzące we
własnym organizmie
pod wpływem
-
-
-
-
zabiegów
higienicznych;
jakie korzyści płyną z
dobrego samopoczucia
i sprawności
ruchowej;
do czego służy waga,
termometr;
jakie są negatywne
skutki choroby
własnego organizmu;
jakie są właściwości
oddziaływania na
własne zdrowie, w
kontekście
podejmowanych przez
siebie działań;
o wybranych,
podstawowych
zasadach
funkcjonowania
organizmu;
o potrzebie wyrabiania
czynnej postawy
wobec zdrowia;
o potrzebie akceptacji
„innych”;
o niektórych zasadach
zdrowego stylu życia
-
-
-
zabiegów
higienicznych;
znaczenie stosowania
prostych zabiegów
zdrowotnych;
konieczność unikania
sytuacji mających zły
wpływ na zdrowie;
konieczność
przestrzegania
wprowadzonych
zakazów;
konieczność zwracania
uwagi na ewentualne
zagrożenia i
zgłaszania ich
nauczycielowi;
powody dla których
należy dbać o zdrowie
-
aktywności ruchowej;
nazywać części
swojego ciała;
dbać o własne
zdrowie;
dostrzegać i unikać
zagrożeń;
właściwie
zachowywać się
podczas choroby;
dokonywać prostych
wyborów dotyczących
dbania o zdrowie
II BEZPIECZEŃSTWO
Bezpieczeństwo odgrywa istotną rolę w życiu dziecka, w jego
usamodzielnianiu i uniezależnianiu się od osób dorosłych. Dziecko musi
nauczyć się radzić sobie w sytuacjach zagrożenia, a także przewidywać takie
sytuacje. W module Bezpieczeństwo treści programowe zostały zgrupowane
wokół dziecięcej wiedzy o zagrożeniach, rozumienia konieczności stosowania
się do ustalonych reguł warunkujących bezpieczeństwo, a także sposobów
radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Moduł ten podzielono na:
a) BEZPIECZEŃSTWO W PRZEDSZKOLU
-
-
-
-
-
-
-
Dziecko wie:
o podstawowych
zasadach
bezpieczeństwa
obowiązujących w
przedszkolu;
o zasadach poruszania
się po
pomieszczeniach
przedszkola;
dlaczego należy
przestrzegać reguł w
zabawach ruchowych;
o konieczności
powiadamiania
nauczyciela o
uszkodzonych
zabawkach;
jak zachować się w
sytuacji zauważenia
ognia czy dymu;
jak zachować się w
czasie pożaru;
o zakazie
samowolnego
opuszczania sali,
terenu przedszkola;
dlaczego nie należy
zachowywać się
agresywnie wobec
innych;
że nie wolno włączać
urządzeń
elektrycznych bez
pozwolenia;
jak korzystać z
urządzeń
-
-
Dziecko rozumie:
konieczność
przestrzegania
ustalonych zasad
warunkujących
bezpieczeństwo;
stosowania przemocy i
agresji wobec innych;
zakaz samowolnego
korzystania z urządzeń
elektrycznych;
zakaz biegania po
schodach;
zakaz bawienia się
sztućcami,
nożyczkami;
zakaz bujania się na
krześle;
potrzebę odpoczynku;
konieczność
właściwego
zachowania się na sali
gimnastycznej
-
-
-
-
-
Dziecko potrafi:
bawić się tak, by nie
wyrządzić sobie i
innym krzywdy;
bawić się zgodnie z
ustalonymi regułami;
poprawnie i
bezpiecznie
obsługiwać sprzęt
gospodarstwa
domowego (tarka,
trzepaczka,
odkurzacz);
bezpiecznie
posługiwać się
przyborami, sztućcami
i prostymi
narzędziami;
zaalarmować osoby
dorosłe o możliwości
wybuchu pożaru;
dostrzec
niebezpieczeństwo;
zgłaszać
nauczycielowi
dolegliwości,
skaleczenia również te
zaobserwowane u
innych;
przestrzegać zakazu
manipulowania
urządzeniami
elektrycznymi;
przeciwstawiać się
zabawom niosącym
ryzyko wypadku;
stosować zasady
elektrycznych
bezpieczeństwa;
- zachowywać się
właściwie w czasie
ewakuacji;
- „oceniać” zachowanie
innych z punktu
widzenia ich
bezpieczeństwa
b) BEZPIECZEŃSTWO POZA PRZEDSZKOLEM
-
-
-
Dziecko wie:
o podstawowych
zasadach
bezpieczeństwa
obowiązujących poza
przedszkolem;
o konieczności
powiadamiania
nauczyciela o
uszkodzonym
sprzęcie;
o ostrożności wobec
nieznanych roślin i
zwierząt;
jak korzystać ze
środków komunikacji
miejskiej;
jak zachowywać się w
miejscach
publicznych;
komu należy zgłosić
wypadek swój lub
kolegi;
jak korzystać z
telefonu i jak zgłaszać
wypadek;
jakie zagrożenia
wynikają z faktu
podejmowania zabawy
w niewłaściwym
-
-
Dziecko rozumie:
zakaz brania do rąk,
buzi znalezionych
przedmiotów;
zakaz bawienia się
nieznanymi
przedmiotami;
zakaz zabawy lub
samodzielnego
zażywania lekarstw;
zakaz bawienia się
zapałkami;
zakaz oddalania się
poza wyznaczony
teren;
zakaz zbliżania się do
obcych zwierząt;
zakaz ślizgania po
zamarzniętych
stawkach, jeziorkach,
rzekach;
zakaz zbliżania się do
działających maszyn i
urządzeń;
zakaz kąpieli bez
nadzoru;
zakaz przyjmowania
prezentów od osób
nieznajomych;
konieczność
-
-
Dziecko potrafi:
wybrać bezpieczne
miejsce do gier i
zabaw ruchowych;
bezpiecznie bawić się
na śniegu, lodzie, nad
wodą i w wodzie;
unikać miejsc
niedozwolonych do
zabawy;
korzystać właściwie ze
sprzętu
przeznaczonego do
zabaw ruchowych;
zachować się
właściwie w czasie
burzy;
przestrzegać
podstawowych zasad
ruchu drogowego;
stosować się do
podstawowych
znaków drogowych;
sygnalizować
niebezpieczeństwo
osobie dorosłej;
zapamiętać numery
alarmowe;
zapamiętać swoje
imię, nazwisko i adres,
-
-
miejscu i na
niewłaściwym
sprzęcie;
o podstawowych
zasadach ruchu
drogowego;
o znakach
ostrzegawczych i
zakazie ich niszczenia;
o zakazie
samowolnego
oddalania się od
grupy;
o ostrożności w mało
znanym miejscu;
o ostrożności wobec
nieznajomych;
do kogo należy
zwrócić się o pomoc w
sytuacji zagrożenia;
jak należy
zachowywać się w
sytuacjach trudnych
(np.: kiedy zostaje
zaczepione przez obcą
osobę)
zgłaszania bliskiej
osobie próbę
nawiązania kontaktu
przez nieznaną osobę
-
lecz nie ujawniać tych
danych obcej osobie a
jedynie w sytuacjach
tego wymagających;
radzić sobie w
sytuacjach trudnych;
ograniczyć swoje
zaufanie do obcych;
stosować zasady
bezpieczeństwa poza
terenem przedszkola;
przyjąć bezpieczną
postawę w razie ataku
psa;
korzystać z urządzeń
elektrycznych
III HIGIENA
Higiena i czystość najbliższego otoczenia, w którym funkcjonuje
człowiek mają duży wpływ na jego zdrowie. W module Higiena treści
programowe zostały zgrupowane wokół bloków tematycznych:
a) HIGIENA OSOBISTA
Dziecko wie:
- dlaczego należy
Dziecko rozumie:
- konieczność
Dziecko potrafi:
- samodzielnie
-
-
-
-
wykonywać
codziennie zabiegi
higieniczne;
o zasadach
higienicznego
postępowania w
odniesieniu do
własnego ciała;
o potrzebie dbania o
czystość całego ciała;
o potrzebie
zachowania czystości
miejsca, w którym
myje się lub kąpie;
o konieczności
unikania miejsc
zakurzonych i
brudnych;
w jaki sposób
korzystać z toalety;
o zabiegach
higienicznych
niezbędnych w
określonych
sytuacjach (powrót z
podwórka, wyjście z
toalety)
-
-
-
codziennych zabiegów
higienicznych;
znaczenie czystości
dla zdrowia;
„zasadność”
kontrolowania
czystości ciała;
podstawowe zasady
higieny w korzystaniu
ze wspólnych
urządzeń sanitarnych;
konieczność
stosowania środków
czystości w czasie
pobytu w toalecie;
konieczność
codziennej zmiany
bielizny;
konieczność
dostosowania ubioru
do okoliczności;
konieczność
stosowania zabiegów
zdrowotnych;
zakaz korzystania z
przedmiotów
osobistego użytku
należących do innych
-
wykonywać niektóre
czynności higieniczne;
dbać o czystość
swojego ciała;
samodzielnie
zaspokajać potrzeby
fizjologiczne;
korzystać z urządzeń
sanitarnych;
prawidłowo korzystać
z przyborów
toaletowych;
dbać o czystość
odzieży;
kontrolować swój
wygląd
b) HIGIENA OTOCZENIA
Dziecko wie:
- co to są bakterie,
wirusy;
- co to jest kurz oraz to,
że jest on bardziej
niebezpieczny w
pomieszczeniach niż
na dworze;
- dlaczego należy
zwalczać zarazki i jak
Dziecko rozumie:
- znaczenie zabiegów
higienicznych;
- potrzebę dbania o
czystość zabawek i
miejsc do zabawy;
- potrzebę
przestrzegania
podstawowych zasad
korzystania ze
Dziecko potrafi:
- przestrzegać porządku
wokół siebie;
- posługiwać się
prostymi narzędziami
niezbędnymi do
utrzymania czystości
w swoim otoczeniu;
- przestrzegać czystości
w miejscach
-
-
-
-
-
zapobiegać ich
roznoszeniu;
o podstawowych
zasadach dbania o
czystość najbliższego
otoczenia;
o konieczności
wyrzucania odpadów
do kosza;
dlaczego toaleta
zawsze powinna być
czysta;
o podstawowych
zasadach korzystania
ze wspólnych
urządzeń sanitarnych;
jak należy zachować
się po wejściu do i
wyjściu z toalety;
dlaczego należy
przestrzegać czystości
w kuchni;
w jaki sposób i gdzie
przechowuje się
przedmioty służące
utrzymywaniu
czystości;
dlaczego należy
zachować ostrożność
w posługiwaniu się
środkami czystości;
czemu służą akcje
ekologiczne (Dzień
Ziemi, Sprzątanie
Świata)
-
-
-
-
-
wspólnych urządzeń
użyteczności
sanitarnych;
publicznej;
potrzebę zwalczania
- dbać o czystość
bakterii i wirusów w
urządzeń sanitarnych;
swoim otoczeniu;
- korzystać z
dlaczego należy
odpowiednich
utrzymywać czystość
środków czystości w
koszy na śmieci;
toalecie;
dlaczego nie należy
wyjmować
przedmiotów
wrzuconych do kosza;
potrzebę zachowania
ostrożności w
korzystaniu z
chemicznych środków
czystości;
dlaczego należy
zachować szczególną
ostrożność w
kontaktach ze
zwierzętami;
dlaczego powinno się
unikać kontaktu ze
zwierzętami i
insektami
roznoszącymi zarazki;
dlaczego zwierzęta nie
mogą przebywać w
pomieszczeniach, w
których jest
przechowywana
żywność
c) HIGIENA WYPOCZYNKU
Dziecko wie:
- dlaczego konieczny
Dziecko rozumie:
- konieczność
Dziecko potrafi:
- przestrzegać
-
-
-
jest wypoczynek w
korzystania ze
ciągu dnia;
świeżego powietrza i
dlaczego należy spać
słońca;
- konieczność
w warunkach ciszy i
spokoju, w czystej
przebywania każdego
pościeli i piżamie;
dnia na świeżym
dlaczego należy
powietrzu- niezależnie
od pory roku;
ubierać się stosownie
- potrzebę aktywnego
do temperatury
otoczenia;
wypoczynku jako
o sposobach
źródła zdrowia;
- konieczność
aktywnego
wypoczynku;
aktywności ruchowej
o różnorodnych
formach wypoczynku i
rekreacji;
o nieprzeszkadzaniu
osobom
wypoczywającym
-
niezbędnych dla
organizmu godzin snu;
świadomie wybierać
miejsca do zabawy;
unikać głośnej
rozmowy w czasie
odpoczynku innych;
unikać miejsc
nasłonecznionych;
szanować sprzęt
używany do zabaw;
unikać
wielogodzinnego
oglądania telewizji
d) HIGIENA WŁAŚCIWEJ POSTAWY CIAŁA
-
-
Dziecko wie:
jaka jest prawidłowa
postawa ciała;
jak postępować by
unikać wad postawy;
o właściwych
przyzwyczajeniach i
nawykach związanych
z zachowaniem
prawidłowej postawy
w różnych pozycjach;
jak aktywność
ruchowa wpływa na
prawidłową postawę
Dziecko rozumie:
- konieczność unikania
przez dłuższy czas
jednej pozycji ciała;
- potrzebę
wykonywania różnych
ćwiczeń
gimnastycznych
usprawniających ciało;
- dlaczego należy
zwracać uwagę na
właściwy dobór
krzesła i stołu;
- troskę rodziców i
nauczyciela o prawidłową
postawę jego ciała
-
-
Dziecko potrafi:
prawidłowo chodzić;
dbać o prawidłową
postawę ciała w
różnych sytuacjach;
wykonywać
samodzielnie kilka
prostych ćwiczeń
zapobiegających
wadom postawy;
unikać dłuższego
pozostawania w
bezruchu
e) HIGIENA I KULTURA ŻYWIENIA
Dziecko wie:
- o konieczności
Dziecko rozumie:
- konieczność
Dziecko potrafi:
- gryźć i żuć różnorodne
-
-
-
-
jedzenia potraw
niezbędnych dla
zdrowia;
jak właściwie
zachowywać się
podczas posiłku;
jakie są zasady
racjonalnego
odżywiania;
o tym, że żywność do
spożycia musi być
odpowiednio
przygotowana;
o przechowywaniu
pożywienia w lodówce
w celu zachowania
świeżości;
o różnych sposobach
przechowywania
żywności;
jak należy postępować
podczas
przygotowywania
posiłków;
o zakazie próbowania
i spożywania
produktów nieznanego
pochodzenia
-
przezwyciężania
uprzedzeń do
niektórych potraw;
konieczność
zachowania umiaru w
jedzeniu słodyczy;
zasadność mycia rąk
przed posiłkami;
konieczność mycia
warzyw i owoców;
zakaz picia wody i
napojów nie
nadających się do
spożycia
pokarmy;
- jeść z zamkniętą buzią,
nie mlaskać;
- jeść kulturalnie
(używać sztućców,
serwetek);
- dbać o czystość w
trakcie
przygotowywania
posiłków
f) HIGIENA PSYCHICZNA
Dziecko wie:
- jak wyrażać emocje w
sposób powszechnie
Dziecko rozumie:
- co to znaczy „osoba
obca”;
Dziecko potrafi:
- wyrażać swoje
oczekiwania;
akceptowany;
- szkodliwość żartów
- co oznacza
(krzyk do ucha innej
szkodliwość miejsc
osoby; odsunięcie
niewłaściwie
krzesła bez
oświetlonych;
uprzedzenia)
- do kogo powinno
- zakaz umieszczania
zwrócić się w razie
ciał obcych w nosie,
kłopotów ze zdrowiem
ustach, uszach;
- szkodliwość
wielogodzinnego
oglądania telewizji lub
korzystania z
komputera;
- konieczność niesienia
pomocy innym
- wyrażać emocje w
sposób powszechnie
akceptowany;
- okazywać uczucie
przyjaźni, sympatii;
- radzić sobie w
niektórych sytuacjach
trudnych;
- opanować uczucie
lęku;
- zaakceptować własną
porażkę i cudzy
sukces;
- unikać nadmiernego
hałasu;
- dbać o własny wzrok
(nie dotykać rękami
oczu, unikać silnych
źródeł światła)
g) HIGIENA ROZUMIANA JAKO ZAPOBIEGANIE INFEKCJI I
KSZTAŁTOWANIE WŁAŚCIWEGO STOSUNKU DO CHOROBY
-
-
Dziecko wie:
o zabiegach
profilaktycznych
przeciwdziałających
chorobie;
o potrzebie wietrzenia
pomieszczeń;
jakie są przyczyny
wielu chorób;
jak zapobiegać
chorobom;
-
-
Dziecko rozumie:
potrzebę hartowania
własnego ciała;
potrzebę
każdorazowego mycia
rąk prze posiłkiem;
potrzebę kontrolnych
zabiegów
zdrowotnych;
konieczność
właściwego
zachowania się w
trakcie badań
kontrolnych;
potrzebę chronienia
skaleczonego miejsca
przed zabrudzeniem
-
-
-
Dziecko potrafi:
chronić skórę przed
bezpośrednim
działaniem zjawisk
atmosferycznych;
zachowywać się w taki
sposób, by zapobiegać
infekcjom;
opanować lęk przez
koniecznymi
zabiegami
leczniczymi;
unikać przeciągów w
trakcie wietrzenia
pomieszczeń
IV AKTYWNOŚĆ RUCHOWA Z PROFILAKTYKĄ WAD POSTAWY
Niewątpliwie najważniejszą rolą kierowanej aktywności ruchowej dziecka
jest wykształcenie ogólnej sprawności fizycznej jako jednego z czynników
zdrowia. Istotne jest rozwijanie naturalnych predyspozycji dziecka, w
zgodzie z wydolnością jego organizmu i kształtowaniem prawidłowej
postawy ciała oraz wychowaniem do rekreacji. Te elementy stanowią
podstawę modułu Aktywność ruchowa z profilaktyką wad postawy.
-
-
-
-
-
Dziecko wie:
jak nazywają się
poszczególne części
ciała;
jaką funkcję w jego
organizmie pełnią
wybrane narządy;
w jaki sposób
organizm sygnalizuje
zmęczenie;
jak należy się
zachować kiedy
odczuwamy
zmęczenie;
na czym polega
prawidłowa postawa
ciała i dlaczego jest
ona tak ważna;
jaką postawę ciała
należy przyjąć
podczas wykonywania
różnych czynności;
jak przemieszczać
„ciężkie” przedmioty;
o tym, że należy
ubierać się
odpowiednio do
„zamierzonej
aktywności ruchowej”
(wkładać czysty strój);
co to jest strój i
-
-
-
-
Dziecko rozumie:
konieczność
reagowania i
stosowania się do
poleceń nauczyciela;
zasady współdziałania
w grupie lub zespole;
konieczność
wykonywania
czynności ruchowych
w trakcie zajęć
kierowanych przez
nauczyciela;
konieczność
stosowania zasad w
trakcie gir i zabaw;
konieczność unikania
zachowań
zagrażających
bezpieczeństwu i
zdrowiu własnemu i
innych;
konieczność
hartowania własnego
ciała;
dlaczego należy dbać
o utrzymanie
właściwej postawy
ciała w czasie
wykonywania różnych
czynności;
-
-
-
-
Dziecko potrafi:
słuchać poleceń
nauczyciela;
odtwarzać
wykonywane przez
nauczyciela ruchy;
wykonywać „zadania
ruchowe” na określony
znak i sygnał; wskazać
zachowania, które
stanowią dla innych
zagrożenie;
podejmować
samorzutne i
swobodne zabawy
ruchowe;
chodzić w parze;
ustawić się w szeregu,
dwuszeregu lub
rzędzie;
umiejętnie
kontrolować położenie
ciała w przestrzeni;
dostosowywać własne
ruch do zmieniających
się warunków
otoczenia (zwinność);
współdziałać z
partnerem w
ćwiczeniach i
zabawach;
obuwie sportowe;
- konieczność
- co oznacza pojęcie
odpoczynku po
„zawody sportowe”;
wysiłku;
- o konieczności
- konieczność noszenia
przestrzegania
właściwego stroju w
określonych zasad
czasie ćwiczeń
zapewniających
gimnastycznych
porządek i ład podczas
zabaw i gier;
- wykorzystać własną
inwencję w zabawach
i grach ruchowych;
- zilustrować ruchem
muzykę;
- bawić się zgodnie z
przyjętymi zasadami;
- przyjmować pozycje
wyjściowe do różnych
ćwiczeń
gimnastycznych;
- utrzymać prawidłową
postawę ciała podczas
wykonywania różnych
czynności;
- biegać indywidualnie i
w grupie;
- szybko zmieniać
pozycję ciała;
- wzbogacać bieg o
dodatkowe elementy
ruchu;
- utrzymywać
równowagę;
- podskakiwać dowolnie
z odbiciem jedno- lub
obunóż;
- zeskakiwać z
wysokości;
- wspinać się na
terenowe przeszkody,
drabinki;
- pokonywać tor
przeszkód;
- przemieszczać różne
przedmioty;
- rzucać piłką lub
innymi przyborami;
- brać udział w
zabawach na śniegu i
na lodzie
Program realizowany będzie przez cały rok szkolny w różnych sytuacjach
edukacyjnych.
Ewaluacją programu będzie:
- konkurs wiedzy na temat bezpieczeństwa
- obserwacja bieżąca zachowań dzieci
- ankiety rysunkowe skierowane do dzieci
- rozmowy kierowane na określony temat
- ankieta do rodziców na temat realizacji i skuteczności wdrażanych zadań ( czerwiec)