Farmacja Praktyczna Nr 6

Transkrypt

PRAKTYCZNY MAGAZYN DLA FARMACEUTÓW
www.farmacjapraktyczna.pl
Farmacja
praktyczna
POLPHARMA FARMACEUTOM Nr 6 (66) Czerwiec 2013 Cena: 6,70 zł
PSYCHOLOGIA
jak zapobiegać
konfliktom,
kiedy w zespole
bardzo się
różnimy?
kampania
truskawkowa
czyli opieka
nad chorymi
na cukrzycę
TEMAT NUMERU
Pierwsza pomoc
Kiedy pacjent potrzebuje pomocy
– co robić w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia?
REKLAMA
spis treści
mgr farm. Barbara Misiewicz-Jagielak
Redaktor Merytoryczna
„Farmacji Praktycznej”
Aktualności
4 Informacje 8 Ciekawostki
10 RAport: co może się wydarzyć
latem w aptece?
13
Sonda: farmaceuci oczami
Szanowni
Państwo!
Zawód farmaceuty jest zawodem, który
cieszy się dużym zaufaniem społecznym.
Dlatego często, jeszcze przed wizytą lekarską, pacjenci zgłaszają się do nas po poradę
w przypadku dolegliwości zdrowotnych.
Czasem jednak zdarza się, że farmaceuci
proszeni są o pomoc w stanach nagłych,
zagrażających życiu lub zdrowiu pacjenta,
takich jak zasłabnięcie na ulicy w okolicy
apteki. Dodatkowo w placówce mamy do
czynienia z osobami chorymi i starszymi
dlatego nawet na terenie apteki mogą zdarzyć się sytuacje potencjalnie niebezpieczne,
jak omdlenie. Często w takich sytuacjach
nie wiemy co robić, boimy się zaszkodzić
pacjentowi, a jednocześnie bardzo chcemy
mu pomóc. Dlatego tak ważne jest, abyśmy
znali zasady udzielania pierwszej pomocy.
Zdobywanie wiedzy na ten temat sprawi,
że będziemy wiedzieli jak zareagować
w trudnych momentach. Dlatego zachęcam
Państwa do zapoznania się z artykułem na
temat postępowania, kiedy zagrożone jest
zdrowie lub życie pacjenta.
małych dzieci
14
Prawo
14zapytaj eksperta
Opieka
farmaceutyczna
16brak apetytu u dzieci
18 zaburzenia równowagi
emocjonalnej u dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym
20 psychologia: kiedy w zespole
bardzo się różnimy...
20
Prowadzenie
apteki
22fundusze europejskie do
wykorzystania w aptece
25systemy motywacyjne
– Ważny element pracy
Nauka
28 kampania truskawkowa
– zdrowe lato diabetyka
31
jedzmy mądrze – czyli jak
ważna jest dieta diabetyka
32
dobra opieka nad pacjentem
chorym na cukrzycę
34 kamica nerkowa
Umiejętność
udzielenia pierwszej
pomocy może
uratować życie
pacjenta
DERMOKOSMETYKI
36 S jak skuteczna ochrona
przeciwsłoneczna
Życie jest piękne
24
Farmacja Praktyczna®
Redaktor Merytoryczna: Barbara Misiewicz-Jagielak
Redaguje Zespół: Dominika Bandurska, Lilianna Bartowska-Lewicka, Michał Borysiuk,
Anna Cielemęcka, Marta Gawrylik, Justyna Grudniak, Monika Jasłowska,
Magdalena Kochańska, Marcin Lewandowski, Barbara Misiewicz-Jagielak,
Joanna Ordańska-Kucińska, Paulina Pol, Bożenna Płatos, Anna Robak-Reczek,
Patryk Starak, Wiktor Zajchowski.
40 Metamorfozy Z pirolam szampon
42 w stylu lat 60-tych...
44 ziołowe mieszanki
46kuchnia farmaceutyczna
47
wino: jak daleko do bordeaux?
48kultura
50krzyżówka
Na zlecenie: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o.,
ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa
Wydawca: Valkea Media S.A., ul. Elbląska 15/17, 01-747 Warszawa
Redaktor naczelny: Anna Dąbrowska
Dyrektor projektu: Tomasz Opiela
Projekt graficzny: Adam Świderski
farmacja praktyczna 6/2013
3
informacje
Dofinansowanie dla
Polpharma Biologics
Współpraca kluczem do
skutecznego leczenia
Fundacja „Wygrajmy Zdrowie” wraz
z Naukową Fundacją Polpharmy zainaugurowały ogólnopolską kampanię edukacyjną
„Partnerstwo w Leczeniu. Lekarz – Pacjent
– Rodzina” pod hasłem „Leczę się skutecznie
– przestrzegam zaleceń lekarza”.
Pierwsze półrocze 2013 r.
zaowocowało kolejnym sukcesem Polpharma Biologics.
Krótko po otwarciu pracowni
rozwoju procesów produkcji
przeciwciał monoklonalnych
oraz pracowni analitycznych,
firma uzyskała dofinansowanie z Narodowego Centrum
Badań i Rozwoju (NCBiR)
z przeznaczeniem na rozwój
pierwszego produktu biopodobnego. Fundusze w wysokości ponad 36 mln zł pomogą
między innymi w pozyskaniu
nowoczesnych technologii
niezbędnych do produkcji
przeciwciał monoklonalnych, umożliwią ich szybki transfer do pracowni Polpharma Biologics oraz
pozwolą na zatrudnienie kolejnych wysoko wykwalifikowanych pracowników. 22 lutego 2013 r.
Polpharma podpisała umowę z NCBiR, stając się
tym samym beneficjentem Programu Operacyjnego
Innowacyjna Gospodarka. Projekt jest współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Uzyskane wsparcie finansowe stanowi przykład skutecznej stymulacji prywatnego sektora
gospodarki do podejmowania znaczących inwestycji
w nowoczesne technologie nawet w okresach spowolnienia gospodarczego. Inwestycje tego typu zapewniają wzrost zatrudnienia wśród polskich biotechnologów i tym samym dają najzdolniejszym z nich
możliwość kontynuowania kariery w Polsce.
Celem kampanii jest zwrócenie uwagi na problem niewystarczającej współpracy pracowników medycznych z pacjentem
i jego rodziną w leczeniu oraz profilaktyce chorób przewlekłych. Chodzi także o podkreślenie roli edukacji na temat
barier oraz czynników sprzyjających przestrzeganiu zaleceń
terapeutycznych oraz promocję dobrych praktyk współpracy
lekarza z pacjentem w procesie leczenia. Jak wskazują badania Naukowej
Fundacji Polpharmy, co czwarty
chory w Polsce nie stosuje się do zaleceń terapeutycznych. Konsekwencje
nieprzestrzegania zaleceń lekarskich
są kosztowne zarówno dla pacjenta,
jak i systemu ochrony zdrowia. Z tego
powodu zmniejsza się dramatycznie
skuteczność leczenia, następuje wzrost
zapotrzebowania na kolejne porady
lekarskie, dodatkowe badania, czasami
konieczna jest hospitalizacja, pojawiają
się koszty finansowe związane z leczeniem bardziej zaawansowanych stanów chorobowych. Z badań prowadzonych przez prof. Przemysława Kardasa z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi wynika, że dodatkowe koszty
jakie ponosi z tego tytułu system opieki zdrowotnej w Polsce
można szacować na ok. 6 mld zł rocznie (tyle ile wydaje NFZ
na podstawową opiekę zdrowotną). „W ramach kampanii
chcemy doprowadzić do spotkania wszystkich stron biorących
udział w procesie leczenia i rozmawiać o warunkach skutecznej współpracy. Okazją ku temu będą debaty zdrowotne odbywające się w różnych regionach Polski m.in. w Poznaniu, Łodzi, Krakowie, Katowicach, Wrocławiu i Gdańsku” – mówi
Szymon Chrostowski, prezes Fundacji „Wygrajmy Zdrowie”.
Polpharma inwestuje
w badania i rozwój
źródło: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o. o.
4
Instytut Nauk Ekonomicznych PAN opublikował raport
dotyczący inwestorów w badania i rozwój w Polsce. Polpharma zajęła 5. miejsce w gronie 795 polskich przedsiębiorstw ujętych w badaniu, z wydatkami na poziomie
61,6 mln zł. Wszystkie sklasyfikowane firmy przeznaczyły
w sumie 2 mld 185 mln zł na badania i rozwój w 2011 r.
Badania PAN pokazują, że inwestycje przedsiębiorstw
w badania i rozwój stanowią najważniejszy czynnik wzrostu i są kluczowym miernikiem konkurencyjności firm.
informacje
Już 125 000 pomiarów!
Kampania „Ciśnienie na życie”
jest dopiero na półmetku, a jej
przedstawiciele przebadali już
125 tys. osób – to ogromny sukces.
Do końca grudnia 2013 r. Polfa Warszawa Grupa
Polpharma planuje przeprowadzić łącznie 200 tys. bezpłatnych pomiarów ciśnienia. Kampania „Ciśnienie na
życie” ma jeden kluczowy cel – edukację. Organizatorzy
chcą uświadomić Polakom, jakie ryzyko niesie ze sobą
brak profilaktyki schorzeń układu krążenia oraz co robić,
by uniknąć poważnych zdarzeń kardiologicznych takich
jak zawał serca czy udar niedokrwienny mózgu. W najbliższych miesiącach organizatorzy kampanii „Ciśnienie
na życie” postarają się dowiedzieć, jaki jest średni wiek
polskich serc, a wyniki badań przedstawią w raporcie
„Serce Polaka”. Będzie to pierwsze na taką skalę badanie
wieku serca w Polsce. Więcej na ten temat w kolejnym
wydaniu Farmacji Praktycznej.
REKLAMA
5
informacje
Pozytywny Egoizm.
Przełącz się na EkoBycie!
Ta kampania rzuca wyzwanie wszystkim
tym, którzy dbają o ekologię, czyli zewnętrzne
środowisko, jednak zapominają o tym, że
ważne jest także dbanie o siebie.
Egoizm nie zawsze oznacza coś złego, przecież ważne
jest, abyśmy dbali także o siebie. Kampania „EkoBycie” zachęca do uporządkowania „wewnętrznego ekosystemu!”. Organizatorzy zachęcają, abyśmy zaczęli
wydatkować energię na to, co ważne. Przełączali się
na symbiotyczne relacje zamiast walki o dominację,
realizowali takie cele, które dają nam szczęście, ale
nie krzywdzą innych. W ramach akcji można zapisać
się na warsztaty edukacyjne w wybranym mieście.
Terminy warsztatów:
 8 czerwca 2013 r. – Wrocław,
 22 czerwca 2013 r. – Kraków,
 21 września 2013 r. – Katowice,
 19 października 2013 r. – Sopot.
źródło: www.ekobycie.pl
Czerwiec 2013 – aktywność w mediach
Produkt
TV
Prasa
Billboard
–
–
–
–
**
–
–
–
–
–
–
–
Internet
–
produkt złożony
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
*
–
źródło: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o.
6
–
–
*Wyrób medyczny; **Acidum acetylsalicylicum, Coffeinum, Ethenzamidum
informacje
Spotkanie
w Ministerstwie Zdrowia
Odbyło się spotkanie z podsekretarzem
stanu w Ministerstwie Zdrowia Igorem
Radziewiczem-Winnickim.
Spotkanie odbyło się z inicjatywy prezesa dr. Grzegorza Kucharewicza. Omówiono najważniejsze problemy nurtujące środowisko farmaceutów szpitalnych.
Przedstawiciele samorządu aptekarskiego
podkreślili, że w trakcie kontraktowania świadczeń
przez Narodowy Fundusz Zdrowia należy zwrócić
uwagę, czy w szpitalu działa nie tylko apteka, ale
również pracownia żywienia pozajelitowego i leków
cytostatycznych. W szpitalach, zdaniem Izby powinni
być bowiem zatrudnieni farmaceuci odpowiadający
zarówno za bezpieczną i skuteczną farmakoterapię,
jak i za sporządzenie indywidualnych mieszanin do
żywienia pozajelitowego oraz przygotowywanie
leków cytostatycznych.
źródło: Naczelna Izba Aptekarska
Ile kosztują nocne dyżury?
Znamy odpowiedź na pytanie, jaki jest koszt nocnych
dyżurów. W czasie dokonywania obliczeń przyjęto, iż
średni czas dyżuru nocnego to około 10 godzin. Całkowity koszt pracy magistra farmacji dyżurującego
w nocy, w dni powszednie kształtuje się na poziomie
26 zł za godzinę. Za to w weekendy i dni świąteczne
34,50 zł za godzinę. Dodatkowo dodano koszt pracy farmaceuty w weekendy i święta w godzinach dziennych
(34,50 zł/godz.). W 2013 r. liczba dni wolnych od pracy
przy uwzględnieniu wszystkich weekendów i świąt
wynosi 114. Analiza została wykonana przez Wielkopolską Izbę Aptekarską, a obliczenia oparto na liczbie
aptek dyżurujących w tym właśnie okręgu. 52 dyżurujące apteki przemnożono przez 365 dni w roku. Otrzymano
wynik 18980 dyżurów nocnych rocznie. Do tego dodano
5928 dyżurów w weekendy i dni świąteczne. Przyjmując
założenie, że średni koszt godziny pracy dyżurującego
magistra farmacji to 29,90 zł, obliczono, że na terenie
Wielkopolski całkowite wydatki na zapewnienie stałego
dostępu do aptek to ok. 7,3 mln zł rocznie.
„Dyżury w porze nocnej są rzeczą nieopłacalną dla
aptek jako podmiotów gospodarczych” – przekonywał
dr Marek Jędrzejczak, wiceprezes Naczelnej Rady
Aptekarskiej.
źródło: Rynek Zdrowia
Antybiotyki refundowane
bez antybiogramu?
Resort zdrowia chce usunąć wątpliwości
interpretacyjne i proponuje taką zmianę
zapisów ustawy refundacyjnej, która
wpłynie nie tylko na pracę sektora
farmaceutycznego, ale również lekarzy.
Ministerstwo Zdrowia deklaruje, że w przedstawionych
propozycjach zmian do ustawy refundacyjnej i innych ustaw
chce wprowadzenia jasnych regulacji. Według nich lekarz
przy wypisywaniu antybiotyków refundowanych nie będzie
zobowiązany do wykonywania uprzednio antybiogramu. Jak
tłumaczy Ministerstwo Zdrowia, zmiana to efekt problemów,
jakie pacjenci zgłaszali po wejściu w życie ustawy refundacyjnej oraz zwiększania liczby przypadków, kiedy lekarze
w obliczu pojawiających się różnorodnych interpretacji
wypisywali antybiotyki ze stuprocentową odpłatnością.
źródło: Puls Farmacji
7
REKLAMA
ciekawostki
Pierwszy przeszczep
twarzy w Polsce!
Informację o pierwszym w Polsce przeszczepie twarzy, przeprowadzonym u pacjenta w szpitalu w Gliwicach, podały nie
tylko media polskie, ale także zagraniczne. Nic w tym dziwnego, przeszczepy twarzy wciąż jeszcze są rzadkością.
Agencja Associated Press cytuje lekarzy, którzy wskazują,
że po raz pierwszy na świecie przeszczepu dokonano w tak
krótkim czasie od wypadku. Operację przeprowadzono, by
ratować życie pacjenta. Przy okazji przeszczepu podkreślano
wielką rolę, jaką odegrała matka dawcy zgadzając się na
oddanie organów syna. Według specjalistów edukacja na
temat oddawania organów do transplantacji wciąż jest
niewystarczająca.
źródło: Dziennik Zachodni
Uwaga na alergię!
Z okazji Światowego Dnia Astmy lekarze
zwracali uwagę na fakt, że osoby cierpiące
na alergiczny nieżyt nosa są bardziej
narażeni na rozwój astmy. To choroba, która
w razie nagłej niewydolności oddechowej
może prowadzić nawet do zgonu pacjenta.
Na astmę choruje w Polsce ok. 4 – 5 mln osób. Jak podkreśliła prof. dr hab. n. med. Barbara Rogala, ordynator Oddziału Alergologii i Immunologii Klinicznej oraz Kierownik
Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, w przypadku alergicznego nieżytu
nosa leki bez recepty powinno się stosować jedynie doraźnie,
np. kiedy pacjent nie ma możliwości natychmiastowego dostępu do lekarza. W takiej sytuacji pacjenci często stosują
leki przeciwhistaminowe dostępne bez recepty, które szybko
usuwają objawy nieżytu, nie leczą jednak z alergii. Prof.
Barbara Rogala zaznacza: „Podkreślam jednak z całą mocą,
nie kończmy na tym etapie, ale skontaktujmy się z lekarzem,
który zdiagnozuje, czy rzeczywiście ta dolegliwość jest alergią. Każdy lek to produkt chemiczny, wiele osób może mieć
przeciwwskazania do stosowania tego konkretnego preparatu, więc kontynuowanie samoleczenia może być niebezpieczne. Alergiczny nieżyt nosa kilkunastokrotnie zwiększa ryzyko rozwoju astmy u dotkniętego tą dolegliwością pacjenta,
dlatego znowu nawołuję, jedna wizyta u lekarza pokaże, co
powinniśmy robić, aby temu zapobiec, wyjaśni, czy są wskazania do leczenia odczulającego, które potrafi tak przestroić
układ immunologiczny, aby zminimalizować ryzyko rozwoju
astmy”.
źródło: PAP
8
Czy w badaniach nad
klonowaniem były błędy?
Niedawno głośno było
o przełomowym odkryciu dokonanym przez
naukowców z Oregon
Health & Science
University. Uczonym
udało się uzyskać ludzkie
embrionalne komórki
macierzyste przez transfer jądra komórki somatycznej. Rozwiązanie to
miało na celu uniknięcie
etycznych kontrowersji
związanych z pozyskiwaniem komórek macierzystych z ludzkich
komórek embrionalnych.
Osiągnięcie przez środowisko naukowe zostało
uznane za przełomowe.
Niestety, szybko pojawiły
się wypowiedzi osób, które twierdzą, że w opublikowanej w prestiżowym
czasopiśmie specjalistycznym „Cell” pracy,
znajdują się nieścisłości.
Na przykład ta sama ilustracja zamieszczona jest
kilka razy, jako opisująca
różne rodzaje komórek.
Podobnie naukowcy
zamieścili dwa razy
to samo zdjęcie opatrując
je różnymi podpisami.
Autor badania twierdzi, że to przypadek.
W odpowiedzi na zarzuty
naukowiec zapewnił, że
uzyskane dane są prawdziwe, ale zgodził się
z wieloma zarzutami
o niedociągnięcia, które
jego zdaniem wynikały
z pośpiechu.
źródło: Biotechnologia.pl
ciekawostki / gadżety apteki
9
raport
Co może się wydarzyć
latem w aptece?
autorzy:
Wojciech Seydel
Kierownik Mazowieckiego Ośrodka Szkoleniowego Polskiego Czerwonego Krzyża
Agnieszka Skura
Instruktor Pierwszej Pomocy
Polskiego Czerwonego Krzyża
Najczęściej
udzielamy
pomocy
osobom, które
są przytomne
i odczuwają
jedynie różne
niepokojące
dolegliwości,
warto wtedy
zapytać
co się stało
i czy osoba
cierpi na jakieś
przewlekłe
schorzenia
10
W pracy często zdarza się, że spotykamy się z sytuacjami,
w których musimy zareagować, gdy osoba obecna w aptece
np. nagle zasłabnie. Bywa, że w takich sytuacjach nie wiemy, jak
postąpić. Jak wygląda schemat działania w pierwszej pomocy?
Z
e względu na to, że farmaceuci cieszą się autorytetem
i powszechnym zaufaniem społeczeństwa, a apteki przez wzgląd na
sprzedaż leków kojarzone są z pierwszą
pomocą, często osoby w stanie nagłego
zagrożenia zdrowotnego przychodzą do
placówki zwracając się o pomoc do farmaceuty. W poniższym artykule radzimy, co
robić w takich przypadkach.
Istnieje stały schemat postępowania,
w każdej sytuacji taki sam, który
pozwala działać skutecznie i bezpiecznie. Składa się on z następujących
elementów:
 Zabezpieczenie miejsca wypadku.
 Ocena stanu poszkodowanego.
 Wezwanie wykwalifikowanej
pomocy.
 Udzielenie pierwszej pomocy
poszkodowanemu.
Na początku warto rozejrzeć się, czy
w okolicy nie znajdują się ostre lub
ciężkie i niestabilne przedmioty, które
mogą stanowić zagrożenie nie tylko dla
poszkodowanego, ale również dla osoby
niosącej pomoc. Tego typu przedmioty
warto odsunąć na bezpieczną odległość.
Kolejnym krokiem jest ocena stanu
poszkodowanego. W przypadku osób
nieprzytomnych składają się na nią:
 ocena przytomności,
 udrożnienie dróg oddechowych,
 kontrola oddechu,
 wezwanie pomocy medycznej.
Zaczynamy od sprawdzenia przytomności poprzez poklepanie poszkodowanego po ramieniu i próbujemy
nawiązać kontakt słowny.
Osoba nieprzytomna
Gdy osoba nie zareaguje, przyjmujemy,
że jest to osoba nieprzytomna. Wówczas trzeba ułożyć jedną swoją dłoń na
czole poszkodowanego, zaś drugą na
żuchwie i odchylić głowę poszkodowanego do tyłu (aż do przyjazdu pogotowia powinniśmy ją utrzymywać w tej
pozycji). Zapewnia to drożność dróg
oddechowych. Kontrolujemy oddech
korzystając z zasady trzech zmysłów:
 Słyszę – nasze ucho powinno być
w pobliżu nosa poszkodowanego.
Nasłuchujemy przez 10 sekund.
 Czuję – na naszym policzku
możemy wyczuć ciepło i powiew
wydychanego powietrza.
 Widzę – obserwujemy jednocześnie klatkę piersiową i brzuch
poszkodowanego.
Po upewnieniu się, czy poszkodowany oddycha (czy nie) wzywamy
pomoc medyczną – tel. 999 lub 112.
W przypadku braku oddechu po
wezwaniu pogotowia natychmiast
rozpoczynamy podstawowe podtrzymywanie życia (czyli resuscytację
krążeniowo-oddechową) w cyklu
30 ucisków – 2 wdechy.
Osoba przytomna
Najczęściej jednak udzielamy pomocy
osobom, które są przytomne i odczuwają jedynie różne niepokojące dolegliwości. Jeżeli jest to osoba przytomna
to warto zapytać, co się stało, co ją
boli i czy cierpi na jakieś przewlekłe
schorzenia. Po zorientowaniu się
w sytuacji przychodzi czas na decyzję,
czy należy wezwać pogotowie, czy wystarczy nasza doraźna pomoc. Jeżeli
jest to np. osoba, która się przewróciła
i ma drobne skaleczenia czy otarcia, to
wystarczy przemyć je wodą
raport
Kontrolę
oddechu zawsze
przeprowadzamy na
głowie odchylonej do
tyłu
i zabezpieczyć jałowym opatrunkiem.
W przypadku większych zranień
połączonych z silnym krwawieniem
zewnętrznym, w pierwszej kolejności nakazujemy poszkodowanemu
uciśnięcie miejsca krwawienia oraz
prosimy go, aby usiadł lub się położył.
Zabezpieczamy się przed kontaktem
z krwią poprzez założenie rękawiczek
i wykonujemy opatrunek uciskowy na
miejsce zranienia. Składa się on z gazy
opatrunkowej i warstwy uciskającej
(np. zwiniętego bandaża), które przywiązujemy bandażem dzianym – nigdy
elastycznym!
Omdlenie
Może się również zdarzyć, że będziemy
mieć do czynienia z omdleniem, czyli
krótkotrwałą utratą przytomności
spowodowaną zbyt małą ilością tlenu
dostarczaną z krwią do mózgu. Zwykle
powodem jest osłabienie organizmu
połączone ze „sprzyjającymi”
warunkami np. dusznym, gorącym
powietrzem w upalny dzień.
W sytuacji, gdy na naszych oczach
osoba (bez urazów) osunie się na
ziemię, należy ułożyć ją na plecach
i unieść jej nogi do góry. Zwykle
pomaga to w ciągu kilku, kilkunastu
sekund i poszkodowany odzyskuje
przytomność. Wówczas prosimy, aby
osoba stopniowo usiadła, a następnie, jeśli czuje się już na siłach,
spróbowała wstać. Wszelkie działania typu: klepanie po policzkach,
polewanie wodą nie są zalecane,
dlatego że nie zlikwidują przyczyny
omdlenia (nie mają żadnego
wpływu na zwiększenie ilości krwi
z tlenem dopływającej do mózgu),
a mogą spowodować dyskomfort
u poszkodowanego. Jeżeli jednak
stan poszkodowanego nadal nas
niepokoi, to należy wezwać pogotowie.
W czasie oczekiwania na przyjazd
karetki warto z poszkodowanym
rozmawiać i zapewnić mu komfort
termiczny – w miarę możliwości okryć
foliowym kocem termicznym, bluzą czy
płaszczem.
Dla osób
starszych
charakterystyczne są
dwa stany
nagłe:
atak serca
i udar mózgu
Atak serca
Do apteki często przychodzą osoby
w podeszłym wieku. Możemy więc się
spotkać z charakterystycznymi dla
tych osób dwoma nagłymi stanami:
atakiem serca i udarem mózgu. Atak
serca jest definiowany jako nagłe
dolegliwości związane z sercem. Może
to być zawał, ale również np. tętniak
rozwarstwiający aorty, którego objawy
bardzo przypominają te towarzyszące
zawałowi. Poszkodowany będzie się
uskarżał na gniotący, piekący ból za
11
raport
Resuscytację wykonujemy
w cyklu: 30 ucisków klatki
piersiowej i 2 wdechy (na
głowie poszkodowanego
odchylonej do tyłu)
Jeśli osoba
straci
przytomność
to, bez względu
na przyczynę,
najważniejsze
zadania to
zapewnienie
drożności dróg
oddechowych
i kontrola
oddechu
12
mostkiem, który może promieniować
w inne okolice ciała: w górę do żuchwy,
w dół do żołądka, w kierunku lewej
ręki. Dodatkowo poszkodowany może
być blady, mieć sine usta i paznokcie
(co wynika z nieprawidłowej pracy
serca wywołanej zaburzeniem jego
pracy), często zaobserwujemy również
pot na czole i nad górną wargą, jak też
silne uczucie lęku. Na miejscu zdarzenia nie możemy stwierdzić dokładnej
przyczyny objawów i zawsze wzywamy
pogotowie. Do przyjazdu zespołu ratunkowego poszkodowany przytomny
powinien oczekiwać w wygodnej pozycji półsiedzącej, czyli lekko odchylonej
do tyłu (należy mu zapewnić oparcie
pod plecy), co ułatwi mu oddychanie.
Udar mózgu
Udar mózgu, potocznie nazywany
wylewem (mimo że wylewy stanowią
tylko ok. 20% wszystkich udarów),
jest zaburzeniem czynności mózgu
wynikającym wyłącznie z przyczyn
naczyniowych. Najczęstsze objawy
udaru to drętwienie lub bezwład całej
połowy ciała, ręki lub nogi. Poszkodowany może mówić niewyraźnie,
mieć zawroty głowy i zaburzenia równowagi. Kiedy poprosimy go, aby się uśmiechnął,
zauważymy, że podnosi się
tylko jeden kącik ust. Postępowanie w przypadku udarów jest
analogiczne, jak przy ataku serca.
Wstrząs anafilaktyczny
Anafilaksja jest to uogólniona, gwałtowna reakcja alergiczna objawiająca
się między innymi wystąpieniem
pokrzywki, świądem, trudnościami
w oddychaniu i czasem gwałtownym
spadkiem ciśnienia. W przypadku
podejrzenia wstrząsu anafilaktycznego zaleca się postępowanie zgodne
z opisanym wcześniej schematem.
Jeżeli wiemy, co było powodem reakcji,
należy jak najszybciej usunąć alergen
z otoczenia poszkodowanego. W przypadku utraty przytomności należy
dbać o drożność dróg oddechowych
oraz wezwać pogotowie.
Uwaga!
Pamiętajmy, że poszkodowanemu nie
należy podawać żadnych leków, chyba
że poszkodowany dysponuje swoimi
lekami przepisanymi przez lekarza,
który nakazał mu ich użycie w sytuacji
ataku choroby. Jednak, nawet jeśli
lek zmniejszy dolegliwości, poszkodowany powinien poczekać na przyjazd
karetki. Do tego czasu rozmawiamy
z poszkodowanym i uspokajamy go.
@
Więcej na: www.kursypck.pl
Podyskutuj o tym na forum!
sonda
Farmaceuci
oczami małych dzieci
wysłuchała: mgr farm. Anna Bogucka
Z okazji Dnia Dziecka zapytaliśmy maluchy, czy wiedzą, co się
robi w aptece i czy wiedzą coś o zawodzie farmaceuty.
Farmaceuta
to taki ktoś,
kto pracuje
na farmie:
opiekuje się
zwierzątkami
i na przykład
doi krowy
Ola, 4 lata
Z
apytaliśmy dzieci w wieku przedszkolnym, co wiedzą o zawodzie
farmaceuty, pracy w aptece
i lekarstwach. Oto kilka najciekawszych
wypowiedzi.
Ola, 4 lata:
Hmm... Nie wiem kto to jest ten farmaceuta, ale można go do czegoś używać.
To znaczy wydaje mi się, że to taki ktoś,
kto pracuje na farmie. Pani w przedszkolu nam opowiadała. Ten pan wtedy
opiekuje się różnymi zwierzątkami i na
przykład doi krowy.
Hania, 6 lat:
Farmaceuta pracuje w aptece. Aptekarz
też, tylko, że on nie robi leków tylko
je sprzedaje. Aptekarką może być też
kobieta, ale farmaceutą, to już raczej nie.
Farmaceuta robi lekarstwa z różnych
kwiatków leczniczych i nasionek z lasu. To
takie rzeczy, co wyleczają ludzi albo dzieci.
W aptece można kupić lekarstwa na gorączkę, ospę i biegunkę, ale nie można na
cukrzycę. Koleżanka mi powiedziała, że
to jest „choroba niewyleczalna”. Recepta
to jest taka karteczka po to, żeby wiedzieć
który syropek dawać dziecku, jak jest
chore. Na recepcie pisze lekarz, albo
aptekarz, albo farmaceuta.
Michał, 5 lat:
Aptekarz to chyba pracuje w aptece. Ja
nie lubię tam chodzić, bo muszę długo
stać w kolejce, a mama bardzo długo
rozmawia z panią i mi się nudzi. Nawet
nie można nic dotykać, bo wszystko
jest pochowane. A ostatnio to tatuś
kupił mi syrop, jak byłem chory.
Strasznie niedobry antybiotyk.
Na szczęście już się skończył
i nie muszę go już zażywać.
W aptece mama kupuje też takie
pudełka do psikania dla mojej
babci, bo ona ma astmę.
W aptece można kupić tabletki dla dorosłych, np. na ból głowy. Jak będę duży
to chyba też będzie mnie bolała głowa, bo
pani w przedszkolu też połyka te tabletki.
Bartek, 4 lata:
Nie wiem... Po prostu nie wiem, kto to
jest ten fa... A kto to? Bo aptekarz to
chyba taki pan co pracuje w aptece.
W naszej aptece jest pani co daje nam
bardzo smaczne żelki i czasem cukiereczki. Tylko mama nie pozwala mi
ich zjadać za dużo, bo to chyba nie są
zwykłe żelki. Nie wiem dlaczego ta pani
ma ciągle to samo białe ubranie. Mogłaby czasem założyć różowe czy zielone.
Mama daje tej pani jakieś karteczki
i pieniądze, ale nie wiem po co.
@
13
prawo
Zapytaj eksperta
Na pytania Czytelników naszego miesięcznika,
nadesłane do redakcji za pośrednictwem strony
www.farmacjapraktyczna.pl odpowiada mecenas
Bartłomiej Kochlewski specjalizujący się w prawie pracy
i regulacjach dotyczących branży farmaceutycznej.
Prawo
farmaceutyczne mówi,
że w godzinach pracy
apteki
powinien
znajdować
się w niej
magister
farmacji, co
oznacza, że
technik nie
może
pracować
sam
14
Mam pytanie o odpowiedzialność
zawodową kierownika apteki/
magistra za poczynania technika
farmaceutycznego, kiedy ma miejsce
pomyłka w wydaniu leku. Zawinił
technik farmaceutyczny. Pomyłka nie
została zauważona przez obecnego na
zmianie magistra. Kierownik apteki jest
nieobecny w pracy, gdyż na przykład
znajduje się na urlopie (2-3 tygodnie).
Kto w tej sytuacji jest odpowiedzialny
przed odpowiednimi instytucjami za
zdrowie/życie pacjentów oraz za kwestię
finansową? Bardzo proszę o odpowiedź
na nurtujące mnie pytania. Udzielając odpowiedzi na to pytanie należy pamiętać, że opiekunem technika
farmaceutycznego jest kierownik danej
apteki lub wyznaczony przez niego
inny magister farmacji. Prawo farmaceutyczne mówi, że w godzinach pracy apteki powinien znajdować się
w niej magister farmacji, co oznacza, że
technik nie może pracować sam. Trzeba
też zauważyć, że technicy nie podlegają
Rzecznikowi Odpowiedzialności Zawodowej oraz wyrokom Sądu Aptekarskiego funkcjonujących w ramach samorządów aptekarskich. Dlatego za błędy
technika odpowiada kierownik apteki,
który zgodnie z Prawem farmaceutycznym jest odpowiedzialny za organizację pracy, przyjmowanie i wydawanie
produktów leczniczych i wyrobów
medycznych lub prawidłowe sporządzanie leków recepturowych. Ponosi on też
konsekwencje powierzania technikowi
zadań niezgodnych z jego ustawowymi
uprawnieniami i kwalifikacjami. Nie
zmienia to faktu, że technik za swoje
błędy może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej, jeżeli dojdzie do
popełnienia przez niego przestępstwa.
W opisanej tutaj sytuacji trzeba jednak
stwierdzić, że doszło do uchybienia
w nadzorze, dlatego odpowiadać będzie
zarówno farmaceuta, który pełnił nadzór nad działaniami technika danego
dnia i nie wychwycił błędu, jak również
farmaceuta, który na czas nieobecności kierownika został wyznaczony do
pełnienia jego obowiązków.
Dużo się teraz mówi o kontrolach NFZ
w aptekach, mam więc pytanie o to, jak
dokładnie wygląda kwestia odpowiedzialności prawnej i finansowej za błędnie wystawioną receptę. Jeżeli zrealizuję
receptę i podczas kontroli NFZ będzie
miał do tej realizacji zastrzeżenia, czy
odpowiada tylko kierownik? Czy i na
jakich zasadach mogę zostać pociągnięta
do odpowiedzialności? Zagadnienia związane z zawieraniem
i wykonywaniem umów z Narodowym
Funduszem Zdrowia na wydawanie refundowanego leku, środka spożywczego
specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobu medycznego na receptę
(„umów na realizację recept”) regulowane są przez przepisy Ustawy z dnia
12 maja 2011 r. o refundacji leków,
środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów
medycznych. Na podstawie art. 41 ust. 1 i 3
wskazanej ustawy umowa na realizację
recept zawierana jest pomiędzy Narodowym Funduszem Zdrowia i podmiotem prowadzącym aptekę, przy
czym podpisywana jest ona również
przez kierownika apteki. Z przepisów
wynika, że podmiot prowadzący aptekę
jest odpowiedzialny za prawidłowe
wykonywanie umowy na realizację
recept, zaś w przypadku konieczności
zwrotu refundacji dokonuje jej podmiot
prowadzący aptekę, nie bezpośrednio
kierownik apteki. Odpowiedzialność
finansowa kierownika apteki lub farmaceuty wobec podmiotu prowadzącego
aptekę, jaka może wchodzić w grę
w przypadku konieczności zwrotu
prawo
do Funduszu kwot refundacji, zależna
będzie natomiast od tego, czy pracownik (kierownik apteki, farmaceuta)
świadczy pracę na podstawie umowy
o pracę, czy też jest zatrudniony na
podstawie umowy cywilnoprawnej.
W przypadku umowy o pracę odpowiedzialność pracownika ograniczona
jest – na podstawie przepisów art. 114
– 122 Kodeksu pracy – do wysokości
trzymiesięcznego wynagrodzenia
przysługującego w dniu wyrządzenia
szkody (tylko w przypadku umyślnego
wyrządzenia szkody pracownik byłby
zobowiązany do jej naprawienia
w pełnej wysokości). Z kolei na podstawie umowy cywilnoprawnej odpowiedzialność pracownika jest szersza – co
do zasady odpowiada on za wyrządzenie
szkody zarówno z winy umyślnej, jak
i nieumyślnej i to w pełnej wysokości.
Często przychodzą do apteki pacjenci
z zapytaniem lub poradzeniem się
o jakiś lek bez recepty. Czy jeśli jakiś
lek zostanie polecony, a następnie
sprzedany pacjentowi przez farmaceutę
to czy w razie wystąpienia jakiś szkód
u pacjenta w związku z przyjmowanym
lekiem może farmaceuta być pociągnięty
do jakiejś odpowiedzialności?
Chciałabym jeszcze dodać, że pacjent
przed kupnem polecanego leku zostanie
poinformowany dla kogo jest dany lek
przeznaczony i jakie może wywoływać
skutki uboczne. Bardzo proszę
o udzielenie odpowiedzi.
Co do zasady farmaceuta ponosi
odpowiedzialność cywilną względem
pacjenta za szkodę wyrządzoną mu
z związku z wydaniem niewłaściwego
leku, niezgodnie z instrukcją zapisaną
na recepcie przez lekarza, np. inny lek,
inna dawka niż przepisana na recepcie.
W przypadku leków bez recepty trudno
mówić o tego rodzaju odpowiedzialności, gdy pacjent informowany jest
o właściwym dawkowaniu i możliwych
skutkach ubocznych. W przypadku ich
wystąpienia można by raczej mówić
o odpowiedzialności producenta za ich
wystąpienie. Zwłaszcza, że większość
leków bez recepty dostępna jest także
w sprzedaży w sklepach, gdzie
pacjenci mogą je nabywać
samodzielnie, bez niczyjej
rekomendacji.
Co z kosztami dojazdu, gdy apteka jest
oddalona od macierzystej placówki? Możliwość czasowego oddelegowania pracownika do innej pracy przewiduje art. 42 § 4 k.p. Dopuszcza
on oddelegowanie pracownika do
świadczenia pracy innej niż określona
w umowie o pracę przez okres nie dłuższy niż 3 miesiące w roku kalendarzowym. Tego typu sytuacja nie wymaga
porozumienia stron ani też wypowiedzenia zmieniającego, gdyż z definicji
jest rozwiązaniem tymczasowym,
które nie może powodować obniżenia
wynagrodzenia i musi odpowiadać
kwalifikacjom pracownika. Pracownikom oddelegowanym do pracy w innej
miejscowości, pracodawcy powinni
przyznać różnego rodzaju dodatkowe
świadczenia (np. dodatek za rozłąkę,
zwrot kosztów zakwaterowania, zwrot
kosztów przejazdu, itp.).
@
Czy pracodawca ma prawo
oddelegowania pracownika do innej
placówki, której jest właścicielem?
15
opieka farmaceutyczna
Brak apetytu
u dzieci
autor: dr n. med. Jarosław Kwiecień
specjalista pediatra, specjalista
gastroenterolog
Katedra i Klinika Pediatrii w Zabrzu
Śląski Uniwersytet Medyczny
w Katowicach
Zaburzenia łaknienia są coraz częstszym problemem
w pediatrii. Wśród pacjentów Poradni Gastroenterologicznej
regularnie spotyka się dzieci, których głównym problemem
jest zgłaszany przez rodziców brak apetytu, niechęć
do poszerzania diety o nowe produkty oraz dziwactwa
żywieniowe, takie jak np. zjadanie tylko jednego rodzaju
zupy, serka, czy wędliny.
Problemów
z apetytem
D
nie należy
lekceważyć, bo
jeśli trwają
one dłużej,
znacząco
zwiększa
się ryzyko
powstania
niedoborów
mikroi makroelementów
16
zieci określane słowem
„niejadek” są zwykle
w wieku od 2 do 6 lat.
Przyczyny zaburzeń łaknienia
Nie należy lekceważyć skarg na
osłabiony apetyt u dziecka, gdyż
zaburzenia łaknienia (zwłaszcza
związane z zahamowaniem przyrostu masy ciała) mogą być jednym z objawów wielu poważnych,
przewlekłych schorzeń. Brak apetytu może być wczesnym objawem
cukrzycy, celiakii, choroby Leśniowskiego-Crohna, zakażenia
Helicobacter pylori, choroby refluksowej przełyku, infekcji dróg
moczowych, zaburzeń hormonalnych. Pamiętajmy jednak, że
u większości dzieci zaburzenia
wynikają z błędów dietetycznych
i problemów emocjonalno-wychowawczych. Dłużej trwające
zaburzenia łaknienia znacząco
zwiększają ryzyko powstania
niedoborów makro- i mikroelementów, co może niekorzystnie odbić
się na zdrowiu dziecka. Dlatego
bardzo ważna jest konsultacja
lekarska oraz diagnostyka. Przy
monotonnej, niepełnowartościowej
diecie szczególnie łatwo dochodzi
do niedoboru żelaza, kwasu foliowego, wapnia, witaminy D3 oraz
witamin z grupy B. Zaburzenia
odżywiania w znaczący sposób
zaburzają odporność dziecka. Prawidłowe odżywianie jest niezbędne
do rozwoju ośrodkowego układu
nerwowego i prawidłowego rozwoju
intelektualnego dzieci. Szczególnie
ważne jest pokrycie zapotrzebowania na substancje odżywcze
w pierwszych trzech latach życia,
jest to bowiem okres najszybszego rozwoju mózgu i jednocześnie
okres tzw. programowania metabolicznego, kiedy kształtuje się
równowaga metaboliczna całego
organizmu.
Najczęstsze błędy żywieniowe
Z praktyki klinicznej wydaje się
wynikać, że najczęstszym błędem żywieniowym sprzyjającym
zaburzeniom apetytu u małych
dzieci jest nadmiar węglowodanów
(cukrów) w diecie i nieregularność
spożywania posiłków. Badania
Instytutu Żywności i Żywienia
w Warszawie dowodzą, że dieta
dzieci w Polsce jest niedoborowa
w zakresie wapnia i witaminy D3.
Niepokojąco duże jest natomiast
spożycie słodyczy oraz napojów
zawierających cukry. Większość
rodziców ma świadomość, że słodycze nie są zdrowe. Soki i napoje
są natomiast zazwyczaj traktowane przez rodziców jako element
zdrowej diety. Są one jednak
potężnym źródłem cukrów i produktem obarczanym przez dietetyków dużą odpowiedzialnością
za zaburzenia apetytu u małych
dzieci oraz za nadwagę i otyłość
u dzieci starszych. Dodatkowo
cukry zawarte w napojach są
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
bardzo łatwo wchłanialne, co prowadzi do szybkiego poposiłkowego
wzrostu stężenia glukozy we krwi
i może zaburzać regulację apetytu,
zwłaszcza przy systematycznym
podawaniu tego typu napojów.
Dodatkowo bardzo wielu rodziców podaje dzieciom małe porcje
różnych pokarmów, przekąsek
i napojów w odstępach 1-2 godzinnych, co jest bardzo niekorzystne
dla rytmu opróżniania żołądka
i regulacji apetytu. Optymalne dla
cykliczności głodu i sytości jest
utrzymywanie u dziecka minimum
3-godzinnych odstępów pomiędzy
4-5 głównymi posiłkami z rygorystycznym przestrzeganiem zakazu
podjadania lub picia słodkich
napojów pomiędzy tymi posiłkami.
Dzieci w wieku 2-6 lat z natury
wykazują nieufność do nowych
pokarmów. Dietetycy często
sugerują, że małe dziecko musi
co najmniej 10 razy (!) spróbować nowy pokarm, zanim go zaakceptuje.
ProfilaktinAPETYT_205x149_130523.ai
1
5/23/13
W kontaktach z niejadkami należy
więc konsekwentnie ponawiać
podawanie określonych produktów.
Żelazna zasada żywienia niejadków mówi: „Rodzic decyduje CO
i KIEDY je dziecko. Dziecko ma
prawo decydować tylko o tym ILE zje”.
Suplementacja
Możliwe jest oczywiście dodatkowe podawanie suplementów diety.
Zwłaszcza jeżeli dziecko przez dłuższy czas było na ubogiej i mało zróżnicowanej diecie. W szczególności
należy dbać o pokrycie zapotrzebowania na żelazo, wapń, witaminę D3
oraz witaminy z grupy B. Niekiedy
dobry efekt uzyskuje się po podawaniu zarejestrowanych do stosowania u dzieci preparatów
roślinnych i/lub ziołowych
poprawiających apetyt. Ich
stosowanie powinno być jednak dodatkiem, a nie metodą
zastępującą modyfikację diety
i normalizację rytmu karmienia.
Piśmiennictwo:
1. Rybak A., Socha P., Stolarczyk A., Socha J.:
Ocena częstości występowania oraz możliwości diagnostycznych i terapeutycznych
w zakresie zaburzeń karmienia u dzieci
w Polsce, Standardy Medyczne, Pediatria
2011;8:131-144.
2. Reau NR, Senturia YD, Lebailly SA, Christoffel KK, the Pediatric Practise Research
Group: Infant and toddler feeding patterns
and problems: normative data and a new
direction. J Dev Behav Pediatr
1996;17:149-153.
3. Socha J. (red.): Żywienie dzieci zdrowych
i chorych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 1998.
4. Szajewska H., Albrecht P.: Jak żywić niemowlęta i małe dzieci. Praktyczny poradnik
dla rodziców, Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, Warszawa 2009.
@
12:54
REKLAMA
Profilaktin APETYT
Zawiera znany od lat składnik pobudzający apetyt
17
Zaburzenia równowagi
emocjonalnej u dzieci
w wieku szkolnym i przedszkolnym
autor: dr n. med. Jarosław Kwiecień
specjalista pediatra, specjalista
gastroenterolog
Katedra i Klinika Pediatrii w Zabrzu
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Duża ilość
bodźców
wizualnych
i słuchowych
powoduje
zmianę
funkcjonowania
centralnego
układu
nerwowego
współczesnych
pokoleń dzieci
i młodzieży
18
Zachowanie dzieci i najczęściej występujące u nich zaburzenia
emocjonalne w dużym stopniu zależą od tego, w jakim
otoczeniu żyją dzieci. Jakie czynniki w środowisku wpływają
na zaburzenia zachowania dzieci i kim są „cyfrowi tubylcy”?
C
zęsto nie zdajemy sobie sprawy
jak bardzo zmieniło się w ostatnich 20-30 latach środowisko,
w którym dorastają kolejne pokolenia. A wiedza o tym, jak środowisko
wpływa na zachowanie dzieci pomaga
zrozumieć przyczyny pojawiających
się zaburzeń zachowania.
Najważniejszymi cechami życia
w Polsce początku XXI wieku są:
 znaczne zwiększenie się ilości
informacji oraz bodźców wizualnych i dźwiękowych jakimi
bombardowane są zmysły,
 siedzący tryb życia i zmniejszająca
się aktywność fizyczna dzieci
i młodzieży,
 zwiększanie się udziału komunikacji interpersonalnej za pośrednictwem telefonów i internetu kosztem
kontaktów bezpośrednich,
 zwiększający się nacisk na rywalizację i porównywanie indywidualnych osiągnięć już od wczesnego
dzieciństwa,
 wzrost spożycia „śmieciowego
jedzenia” (ang. junk food).
„Cyfrowi tubylcy”
Istnieją dowody, że wszechobecność
ekranów, bodźców wizualnych i słuchowych oraz dostępność nowoczesnych
technologii powoduje zmianę funkcjonowania centralnego układu nerwowego
współczesnych dzieci i młodzieży. Jednak zmiany te bywają niekiedy pozytywne. Przykładem jest chociażby
potwierdzony stały wzrost średniego ilorazu inteligencji (IQ) kolejnych pokoleń.
Wyraża się on między innymi lepszą
zdolnością abstrakcyjnego myślenia,
kojarzenia faktów, szybkości procesów
poznawczych i tzw. myślenia wielozadaniowego (ang. multitasking). Szczególnie
to ostatnie zjawisko jest uważane za
typowe dla pokolenia „cyfrowych tubylców” (ang. digital natives), czyli dzieci
wychowanych od urodzenia w otoczeniu ekranów i internetu. Najmłodsze
pokolenia posiadają unikatową, obcą ich
rodzicom umiejętność, polegającą na
jednoczesnej percepcji wielu bodźców
ze zdolnością ich poprawnej analizy
i reakcji na te bodźce. W efekcie dzieci
często są w stanie robić kilka rzeczy na
raz, sprawnie „przełączając się” między
zadaniami. Czasem sprawia to wrażenie
braku koncentracji, ale paradoksalnie,
stanowi o przewadze dzieci i młodzieży
w środowisku wymagającym szybkiej,
jednoczesnej analizy wielu danych, co
staje się coraz częściej wymagane na
współczesnych stanowiskach pracy.
Obciążenie środowiskowe
Z drugiej strony pokolenie „cyfrowych
tubylców” wykazuje narastające problemy z empatią i poprawnymi bezpośrednimi kontaktami interpersonalnymi.
Bezpośredni kontakt wizualny i słowny
z drugim człowiekiem jest niezbędny do
uruchomienia sprzężeń zwrotnych, które korygują nieprawidłowe zachowania
i uczą zachowania prawidłowego. Dzieci
preferujące rzeczywistość wirtualną
internetu i gier komputerowych mają
więcej kontaktów „pośrednich”.
Konsekwencją jest niska asertywność,
słaba umiejętność rozwiązywania
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
konfliktów, nadwrażliwość emocjonalna,
lęk przed odrzuceniem przez grupę.
Coraz częściej problemami z jakimi
stykają się pediatrzy są zaburzenia emocjonalne: lęki, zaburzenia snu, wahania
nastroju, agresja, obniżony nastrój
i depresja. U wielu pacjentów problemy
te przybierają formę zaburzeń konwersyjnych – dziecko zaczyna skarżyć się
na przewlekłe bóle brzucha, wymioty,
biegunki lub zaparcia, nadciśnienie,
bóle głowy. Problemy emocjonalne dzieci
są odmienne w zależności od wieku.
Dzieci w wieku ok. 3-10 lat mają głównie problemy adaptacyjne wynikające ze
zmian otoczenia (takich jak pójście do
przedszkola, czy potem do szkoły). Niebagatelne znaczenie mają w tym wieku
problemy rodzinne, takie jak konflikty
między rodzicami, a nawet pojawienie
się młodszego rodzeństwa.
dzieciństwa dbać o jak najczęstsze
bezpośrednie kontakty dziecka z grupą
rówieśniczą. Ważna jest regularna
aktywność fizyczna, najlepiej w postaci
systematycznego treningu na świeżym
powietrzu. Limitowanie dostępu do internetu w żadnym wypadku nie powinno być karą, ale konsekwentnie utrzymywaną formą kształtowania rozsądnych proporcji czasowych różnych typów aktywności dziecka. Niezwykle
ważna jest prawidłowa dieta, ograniczająca spożycie żywności wysokoprzetworzonej, obfitującej w cukry, nasycone
kwasy tłuszczowe, barwniki i konserwanty. Za składniki odżywcze szczególnie ważne dla stanu równowagi emocjonalnej uważane są magnez, żelazo,
wielonienasycone kwasy tłuszczowe (LC-PUFA) i witaminy z grupy B. Przy
niewielkim nasileniu zaburzeń
takich jak trudności z zasypianiem czy nadmierny niepokój,
pomocne u dzieci mogą być preparaty
ziołowe, np. wyciąg z melisy. Ważne,
1
Piśmiennictwo:
1. Wallis C.: The multitasking generation,
Time, 2006 Mar 27; 167(13): 48-55.
2. Socha J. (red.): Żywienie dzieci zdrowych
i chorych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 1998.
3. Józefik B.: Anoreksja i bulimia psychiczna.
Rozumienie i leczenie zaburzeń odżywiania się,
Collegium Medicum UJ. Kraków 1999.
4. Howarth R., Fisher P.: Jak pokonywać
problemy behawioralne i emocjonalne
u dzieci i młodzieży, Wydawnictwo
K.E.Liber, Warszawa 2005.
@
Zalecane postępowanie
Profilaktyka i leczenie tego typu zaburzeń sfery emocji jest niestety trudne.
Oczywiście najlepiej byłoby od wczesnego
ProfilaktinEMOCJE_205x149_130513.ai
aby rodzice dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym byli bardzo wyczuleni
na pojawianie się u dzieci sygnałów zaburzeń sfery emocji. Nie należy obawiać
się poradnictwa psychologa lub psychiatry, zwłaszcza jeżeli znający dziecko
pediatra sugeruje taką konsultację.
5/15/13
11:18
Gdy Twoje dziecko
potrzebuje wyciszenia…
Profilaktin RÓWNOWAGA EMOCJI
Polecany w stanach nadmiernego pobudzenia, rozkojarzenia, napięcia i niepokoju
ju
w Przyczynia się do łagodzenia niepokoju i napięcia wywołanego
sytuacjami dnia codziennego, wspomaga zasypianie i spokojny sen (melisa)
w Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i utrzymanie
prawidłowych funkcji psychologicznych: koncentracji, rozumienia, pamięci
(magnez, witamina B6)
PRO/054/05-2013
im
tak skł
t
duk
prodla
ci
dzie
na rynk
u!
zie
ad
i ar iome
oni k
i
NOWOŚĆ!
rwszy o
Pie
szczonym
sok
z zagę
poz z
iem
Producent: Herbapol-Lublin. Dodatkowych informacji o produkcie udziela: Polpharma Biuro Habdlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel.: +48 22 364 61 00, faks: +48 22 364 61 02, www.polpharma.pl
REKLAMA
Dzieciństwo pod pełną ochroną.
19
psychologia
Kiedy w zespole
bardzo się różnimy…
autor: mgr Agnieszka Borowska
psychoterapeuta psychoanalityczny
Zależy nam, aby codzienne kontakty ze współpracownikami
przebiegały w jak najlepszej atmosferze. Czasami jednak
jesteśmy w sytuacji, w której może być nam trudno się
porozumieć. Są na przykład zespoły, w których między
współpracownikami są duże różnice wieku lub kompetencji.
C
W zróżnicowanym
zespole działa
efekt synergii
– każdy
pracownik
wnosi do
pracy swoje
największe
zalety
20
zęsto różnica wieku, doświadczeń życiowych i zawodowych
może być w zespole duża, co
czasami generuje problemy, którym
jednak możemy zapobiec. Kiedy
w jednej aptece pracują osoby starsze,
z dużym doświadczeniem i młode zaraz
po studiach zdarzają się sytuacje,
kiedy obie strony nie bardzo chcą się
nawzajem słuchać. Co więcej bywa,
że to osoba młoda ma większe kompetencje lub zajmuje wyższe stanowisko
niż osoba dużo starsza. Takie różnice
mogą generować konflikty, czy poczucie
frustracji. Tymczasem różnice wieku
i kompetencji nie muszą być problemem. Umiejętne poradzenie sobie w tej
sytuacji może doprowadzić do rozwoju
całego zespołu i do tego, że atmosfera
w pracy będzie miła i rozwijająca.
Jak tego dokonać?
Każdy jest wartościowy
Praca w zróżnicowanym zespole może
utrudniać pokazanie swoich atutów
oraz maksymalne wykorzystywanie
swoich kompetencji. Często zamiast
próbować się dogadać ustępujemy
osobie starszej (ze względu na szacunek
dla wieku), albo zaczynamy konflikt,
bo mamy poczucie, że nikt nas nie
słucha. Tymczasem właśnie praca
w zróżnicowanym zespole może przynieść większe korzyści dla wszystkich
oraz dla placówki. Zadziała tu efekt
synergii – każdy wnosi do pracy inną
wartość. Według badań osoby starsze,
mimo, że pracują trochę wolniej są
dokładniejsze i bardziej cierpliwe. Mają
też bardzo dobre, spokojne podejście do
pacjentów, szczególnie tych w podeszłym wieku. Za to osoby młode są
kreatywne, nie boją się zmian, szybko
dostosowują się do nowych sytuacji
i potrafią robić kilka rzeczy na raz, ze
względu na większą podzielność uwagi.
Dlatego warto spróbować nie tylko
uczyć się od siebie nawzajem, ale doceniając swoje mocne strony i słuchając
się nawzajem pozwalać współpracownikom je wykorzystywać.
Wzajemne korzyści
Pracę w zespołach i wzajemne uczenie
badało wielu naukowców. Na szczególną uwagę zasługują badania
i wnioski wysnute przez Margaret
Mead. Stworzyła ona koncepcję uczenia
się w różnej konfiguracji pokoleniowej.
I tak, zauważyła, że najczęstsza jest
sytuacja, kiedy starsze osoby uczą
dzieci, rzadziej za to uczą osoby młodsze od siebie. Tymczasem to duża
strata. Bardziej doświadczone osoby,
dłużej pracujące w branży mogłyby
nauczyć zawodu młodszych adeptów.
Druga sytuacja występuje, gdy młodsze osoby uczą starsze, co w dzisiejszych czasach może zdarzać się nierzadko. Zwłaszcza przy szybkich
zmianach technologicznych i informatycznych, które często ułatwiają życie
zawodowe w każdej branży. I trzecia
sytuacja, gdy osoby młodsze i starsze,
mniej doświadczone z bardziej doświadczonymi, lepiej wykształcone
z mniej wykształconymi wymieniają się
wiedzą. Jest to sytuacja obustronna,
każdy daje i każdy korzysta. Istnieją
sposoby uczenia się, jak mentoring,
psychologia
Traktujmy
współpracowników
z szacunkiem,
nawet jeśli
posiadają
mniejszą
wiedzę
coaching. Podkreślam także sensowność szkoleń zespołowych, treningów
interpersonalnych co może zapewnić
optymalną drogę rozwoju dla apteki
w danym momencie.
Kiedy jesteśmy najmłodsi
Jeśli jesteśmy najmłodszym pracownikiem to postarajmy się nie uprzedzać
do starszych współpracowników.
Pamiętajmy, że znajomość najnowszych
technologii, choć istotna, jest jednym
z wielu elementów ważnych w pracy.
Nie bójmy się przekazywać nowych
pomysłów na usprawnienie pracy.
Nasze uwagi są bardzo cenne,
szczególnie, że z racji wieku często
nie boimy się proponować rozwiązań
nowatorskich, czy niestandardowych.
Pamiętajmy, że od starszych osób
warto czerpać doświadczenie – osoba,
która pracuje wiele lat, miała kontakt
z wieloma pacjentami, także tymi trudnymi i wypracowała swoje, skuteczne,
metody postępowania.
Wartość wieku
Kiedy to my jesteśmy najstarsi pamiętajmy, że wiele zależy od nas. Oddawanie inicjatywy innym może sprawić, że
poczujemy frustrację. Dlatego warto
wyrażać swoje zdanie w spokojny
sposób, bez złości. Pamiętajmy, że
osoby starsze mają bogate doświadczenie, także życiowe, z którego warto
korzystać. Doceńmy swoją dojrzałość
życiową, która pozwala z rozwagą
podejmować decyzje nie przejmując się
rzeczami nieistotnymi. Pamiętajmy,
że starsi pracownicy są spokojniejsi,
potrafią ustawić sobie hierarchię
zadań, nie rozpraszając się drobiazgami. Jesteśmy także wartościowym
mentorem – nie bójmy się podpowiadać
młodszym, jak najlepiej odnaleźć
się w pracy. Warto także korzystać
z pomocy młodszych – poczują się
dowartościowani, kiedy spytamy ich
o zdanie.
Wysokie kompetencje i młodość
Jeśli jesteśmy młodsi, ale mamy
wyższe kompetencje ważne jest,
aby wprowadzać zmiany, czy radzić
pracownikom w sposób nieagresywny
i pełen szacunku. Otóż przy takiej
różnicy kompetencji może dochodzić do
rywalizacji i niezdrowej konkurencji,
oraz gry w „kto ma rację”. Spróbujmy
zastosować konstruktywne postępowanie np.: zaproponujmy szefowi
swój pomysł na rozwiązanie jakiegoś
problemu i powiedzmy, że chcemy to
przedstawić współpracownikom sami.
Idealnie byłoby, żebyśmy spokojnie
i racjonalnie przekonali zespół
do przyjęcia naszego pomysłu. Nie bójmy się nieufności
czy krytyki – może wspólnie
uda się wymyśleć rozwiązanie
łatwiejsze do przyjęcia? Ważne
jest jednak, żebyśmy mieli wsparcie
w szefie, gdyż to on jest ostateczną
instancją przy podejmowaniu decyzji.
Doświadczony pracownik
Jesteśmy starsi i mamy wyższe kompetencje i władzę, ale młodsi nie chcą
korzystać z naszej wiedzy, bo uważają,
że wiedzą lepiej? W takim przypadku
sytuacja się komplikuje. Jeśli młodsza
osoba jest przekonana o swoich racjach,
a jednocześnie naszym zdaniem generuje poważne problemy, to warto zaproponować jej system „naprawczy” czyli
kilka celów jakie dana osoba powinna
osiągnąć (np. poprawa relacji z pacjentami) oraz sposobów ich osiągnięcia.
Znając procedurę działań można stworzyć nową jakość pracy tej osoby.
Jedyna osoba starsza
Jeśli jesteśmy jedyną starszą osobą
w zespole to postarajmy się nie przerażać młodym zespołem. Lęk przed
młodszymi może powodować alienowanie się. Pewnie, że obie ze stron
mogą się czasem czuć niezręcznie, ale
nie musi tak być. Inicjując tematy
rozmów, czy dzieląc się ogromną
wiedzą zdobytą przez lata, wypracujemy autorytet i nabierzemy
pewności siebie.
@
21
REKLAMA
prowadzenie apteki
Fundusze Europejskie
do wykorzystania w aptece
autor: mgr farm. Michał Mańka
W Polsce jedna apteka przypada na 2,9 tys. mieszkańców. Przy
takim zagęszczeniu placówek konkurencja jest duża. Warto
więc zastanowić się nad dodatkowymi sposobami finansowania.
Jednym z pomysłów może być wykorzystanie dotacji z Unii
Europejskiej. Jest na to czas do końca 2013 roku.
F
Fundusze
europejskie
mogą pomóc
zaistnieć
na rynku
aptekom nowo
otwierającym
się oraz już
istniejącym
undusze europejskie mogą
pomóc zaistnieć na rynku
aptekom nowo otwierającym się.
Jednak tylko osoby fizyczne, które wcześniej przez okres 1 roku nie
prowadziły apteki, mają możliwość
uzyskania dotacji na otwarcie placówki. Wniosek o dofinansowanie na
otwarcie apteki zostanie odrzucony,
gdy osoba ubiegająca się otrzymała
pożyczkę z funduszy publicznych na
podjęcie działalności gospodarczej
w okresie 5 lat poprzedzających dzień
złożenia wniosku. W przypadku
ubiegania się o dotację na otwarcie
apteki, kwota dofinansowania może
się wahać w przedziale od cztero- do
sześciokrotności średniego miesięcznego
wynagrodzenia. Czas oceny wniosku to
ok. 3 miesiące. Wkład własny nie
zawsze jest obligatoryjny przy dofinansowaniach na otwarcie działalności
gospodarczej, jaką jest apteka. Jednak
obecność lub brak wkładu brany jest
pod uwagę podczas oceny wniosków.
Dlatego warto uiścić nawet niewielką sumę. Może to zwiększyć
nasze szanse na pozytywną ocenę
projektu. Pamiętajmy jednak, że
w większości programów, szczególnie
przy dużych kwotach dofinansowania,
wkład własny jest obowiązkowy.
Jakie są kwoty dotacji?
Minimalne oraz maksymalne kwoty
dofinansowania w zależności od
liczby pracowników w danej aptece
wynoszą:
1. Mikroprzedsiębiorstwa (do 10 pracowników): od 40 tys. do 400 tys. zł.
2. Małe przedsiębiorstwa (do 50 pracowników): od 100 tys. do 1 mln zł.
22
3. Średnie przedsiębiorstwa (do 250
pracowników): od 200 tys. do 2 mln zł.
Dotacje na edukację
Unia Europejska finansuje m.in.
edukację. O fundusze na edukację
można ubiegać się w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (POKL). W celu uzyskania informacji o podmiotach prowadzących
studia lub specjalistyczne kursy,
warto czytać na bieżąco aktualności
na stronie internetowej Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO)
danego województwa, przeglądać
regularnie portal Polskiej Agencji
Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP)
oraz śledzić ogłoszenia w mediach.
Farmaceuta, jako pracownik apteki,
ma prawo do otrzymania dotacji na
szkolenie umożliwiające poszerzenie
wiedzy i zdobycie umiejętności
przydatnych w aptece, w wysokości
do 45% ceny takiego kursu.
W przypadku szkolenia, podczas
którego aptekarz nabywa wiedzę
przydatną bez względu na miejsce
pracy, jest on uprawniony do uzyskania dofinansowania nawet
do 80% ceny zajęć. Farmaceuta
może zgłosić się np. indywidualnie
na studia podyplomowe lub szkolenia prowadzone przez określoną
instytucję naukową.
Składanie wniosków
Po ukazaniu się ogłoszenia o konkursie
w ramach Regionalnego Programu
Operacyjnego, należy złożyć swój
wniosek o dofinansowanie projektu
w Urzędzie Marszałkowskim danego
województwa. Dla już istniejącej
23
prowadzenie apteki
apteki, całą dokumentację należy
złożyć w Regionalnej Instytucji Finansującej (RIF), właściwej dla lokalizacji
projektu, czyli w Wojewódzkiej Agencji
Rozwoju Regionalnego. Dokument
powinien być sporządzony w dwóch
egzemplarzach – jednym papierowym
i jednym elektronicznym (format XML
lub PDF – wygenerowany w Generatorze Wniosków Aplikacyjnych na
www.generatorwnioskow.efs.gov.pl).
Wniosek powinien składać się
z trzech części:
1. Dane wnioskodawcy.
2. Dane projektu: tytuł projektu,
termin jego rozpoczęcia i zakończenia.
3. Spis wymaganych załączników,
które składamy wraz z wnioskiem.
Oprócz wniosku należy również złożyć
wiele innych dokumentów (jak np.
biznesplan).
Podczas
tworzenia
wniosku
o dotację,
warto zwracać
uwagę m.in. na
słowniczki
pojęć, które
są jednym
z elementów
dokumentacji
Jak składać dokumenty?
W kwestii zbierania całej dokumentacji
oraz w razie innych pytań związanych
z pozyskiwaniem unijnych dotacji,
przyszli beneficjenci mogą korzystać
z bezpłatnych konsultacji w wojewódzkich oddziałach PARP. Na stronie
www.funduszeeuropejskie.gov.pl
można znaleźć wykaz punktów informacyjnych. Część zainteresowanych
decyduje się również na pomoc ze strony firm doradczych i prawniczych. Wojewódzkie Agencje Rozwoju Regionalnego na swoich stronach internetowych
podają wszelkie niezbędne informacje
dotyczące szczegółowej dokumentacji
związanej z ubieganiem się o dotację.
Również na stronach internetowych
Regionalnych Programów Operacyjnych poszczególnych województw
można pobrać wszelkie niezbędne
formularze oraz załączniki. Podczas
pisania wniosku oraz przygotowywania jego załączników, należy pamiętać
o tym, aby tytuł projektu był zwięzły
i odnoszący się stricte do zaplanowanych działań. Podczas konstruowania
wniosku o dotację, warto zwracać
uwagę m.in. na słowniczki pojęć,
które są jednym ze „składników”
całej dokumentacji. Jedno niefortunne sformułowanie w opisie
projektu może przekreślić nasze
szanse na otrzymanie dofinansowania. W słowniczku tym
znajdują się opisy pojęć związane
z dotacjami (specyficzne dla danego
programu operacyjnego oraz
związane z pomocą publiczną). Słowniczek pojęć można znaleźć na stronach:
www.nauka.gov.pl lub
www.fundusze-europejskie.pl
Najczęstsze błędy powodujące
odrzucenie wniosku, to:
1. Niewypełnienie wniosku w Genera-
torze Wniosków Aplikacyjnych.
2. Niezgodność sumy kontrolnej w wersji papierowej z tą podaną w formie
elektronicznej. Suma kontrolna stanowi ciąg liczb i liter, który znajduje się
we wniosku. Pojawia się ona na każdej
stronie tego dokumentu i powinna
być jednakowa dla wersji papierowej
i elektronicznej. Po każdej modyfikacji
wniosku (za pomocą Generatora Wniosków), suma ta również ulega zmianie.
Ważne jest więc dokładne sprawdzenie,
czy finalne obie wersje wniosku mają
jednakowe sumy kontrolne.
3. Brak wersji elektronicznej biznes-
planu. Dokument powinien stanowić
nie tylko załącznik do wersji papierowej
wniosku, ale należy również dołączyć
wersję elektroniczną biznesplanu.
Ocena formalna
Pierwszym etapem oceny formalnej
projektu jest zweryfikowanie czy
spełnia on następujące kryteria:
1. Wniosek złożono we właściwej
instytucji.
2. Wniosek wypełniono w języku
polskim.
3. Wniosek jest kompletny (czy nie
brakuje podpisów, pieczątek itp.).
4. Wniosek został sporządzony zgodnie
z obowiązującymi procedurami.
5. Złożono wszystkie wymagane
załączniki.
6. Wniosek złożono w terminie wskazanym przez instytucję prowadzącą
nabór projektów.
7. Wnioskodawca nie podlega wykluczeniu z ubiegania się o dofinansowanie.
Wnioski ocenione pozytywnie na etapie
formalnym, poddane zostają ocenie
merytorycznej. Jeżeli projekt zostanie
oceniony pozytywnie, podpisujemy
umowę o jego dofinansowanie. Po
zakończeniu projektu, ubiegamy się
o należny zwrot środków.
@
24
prowadzenie apteki
Systemy motywacyjne
– ważny element pracy
autor: mgr farm.
Maciej Karbowiak
prezes firmy
doradczej „New
Concept”,
specjalista w zakresie zarządzania
i trade marketingu
na rynku farmaceutycznym
C
iekawe jest to, jak wiele osób
nie docenia roli motywacji pracowników w dobrym funkcjonowaniu apteki. Tymczasem odpowiednia motywacja pracowników jest
często kluczem do sukcesu.
W tym artykule zaprezentuję, jak
można stworzyć odpowiednio motywujące warunki do pracy dla swoich
podwładnych.
Ankieta wśród pracowników
W środowisku pracowników aptek
przeprowadzono ankietę. Jako najbardziej motywujące respondenci
wskazywali następujące czynniki:
 65% – premie indywidualne,
 13% – premie grupowe dla
wszystkich pracowników firmy
(niestety z moich obserwacji
wynika, że wbrew twierdzeniom
pracowników wcale nie działają
one motywująco),
 8% – przywileje w postaci
dodatkowego wolnego, pożyczek,
bonów zakupowych, kart rekreacyjnych,
 6% – dodatkową opiekę medyczną,
 4% – dbanie o rozwój pracownika (szkolenia, kursy, itd.),
 3% – ryczałt samochodowy,
dopłaty za dojazdy,
 1% – dodatkowe ubezpieczenie.
Co wpływa na motywację?
Sprawdźmy więc, co tak naprawdę
decyduje o tym, czy pracownik jest
Do sukcesu apteki przyczynia się dobra współpraca szefa
z zespołem. Dlatego tak ważne jest, aby pracodawca
wypracował skuteczne metody motywowania pracowników.
Zdarza się, że czasami zapominamy, jak ważne jest pozytywne
zachęcanie podwładnych do aktywności. A przecież
zaangażowany pracownik to bardzo cenny pracownik!
zaangażowany. O efektywności
pracownika decyduje wiele czynników
związanych ze sferą zawodową.
Do najważniejszych z nich należy
motywacja. Powinniśmy pamiętać, że
za motywowanie zespołu odpowiada
przełożony lub menadżer i jest to jedna
z najistotniejszych i najtrudniejszych
z funkcji zarządzania. Stanowi ona
nieodłączny element rozwoju tzw.
zasobów ludzkich, którymi dysponuje
każde przedsiębiorstwo, a więc
i apteka. I nieistotne jest tutaj, czy
pracujemy w małej aptece rodzinnej,
czy w korporacji sieciowej. Zatem
cóż to jest motywacja? Zdaniem
psychologów, np. Anthony’ego czy
Robbinsa motywację można opisać,
jako zachowanie ukierunkowane na
cele. Prawidłowo motywowani ludzie,
spodziewają się, że odpowiednie
postępowanie doprowadzi ich do
osiągnięcia wyznaczonego celu,
a dzięki temu uzyskają nagrodę, która
zaspokoi ich potrzeby. W procesie
kierowania zespołem trzeba motywację rozbudzać i kształtować. Takie
kierowanie zespołem wymaga systemowego podejścia i określenia czynników motywujących tzw. motywatorów. Dlatego każda firma powinna stworzyć własny system motywacyjny, którego celem jest zachęcanie
pracowników do podejmowania zachowań korzystnych z punktu widzenia firmy. Pamiętajmy, że każdego
pracownika do zaangażowania
w wykonywane obowiązki
motywuje coś innego, dlatego,
aby stworzyć i wdrożyć właściwy
system zachęt, musimy spełnić jeden
podstawowy warunek – rozpoznać
potrzeby swoich pracowników.
Podstawowe rodzaje motywacji
Rozróżniamy kilka rodzajów motywacji. Najczęściej pojawiającymi się pojęciami są dwa. Po pierwsze: motywacja
zewnętrzna lub wewnętrzna, czyli to czy
do działania zachęcamy się sami czy
wolimy, żeby ktoś nas zmobilizował.
Oraz po drugie: motywacja pozytywna
i negatywna, czyli motywowanie
poprzez system nagród i kar. W przypadku, kiedy motywacja ma charakter
nagrody, określamy ją jako pozytywną,
a tę o charakterze kary, jako negatywną.
Czynniki płacowe i zasady
wynagradzania personelu
Pamiętajmy, że najbardziej klasycznym motywatorem jest płaca. Od
właściwie prowadzonej polityki
płacowej, dobrze ukształtowanego
systemu wynagradzania, zależy
zaangażowanie pracowników oraz
to, ile wysiłku będą oni wkładać
w wykonywaną pracę. Coraz powszechniejsze w aptekach jest
powiązanie wynagrodzenia pracowników z uzyskiwanymi przez nich
efektami (np. w formie premii od
obrotów). Wiele osób przychyla się do
stanowiska, że wymiernym efektem
pracy pracowników jest poziom
25
prowadzenie apteki
Pamiętajmy, że
o efektywności
pracownika
decyduje wiele
zmiennych,
niekoniecznie
związanych
z czynnikami
finansowymi!
zrealizowanej sprzedaży. Dlatego część
z nich wiąże parametry sprzedażowe
bezpośrednio z kwotą premii. Pamiętajmy jednak, że apteka realizuje
ważną społecznie misję, dlatego przy
ocenie pracownika warto brać pod
uwagę także aspekty nie związane ze
sprzedażą, jak opieka farmaceutyczna.
Płaca pracownika
Aby praca motywowała pracownika do
dobrej pracy oraz oczekiwanych przez
pracodawcę postaw i zachowań, należy
spełnić następujące warunki:
1. Zapewnić godziwy poziom łącznego
wynagrodzenia (tj. pensja podstawowa
+ premie + bonusy); bez tego pracownik nie będzie się czuł dostatecznie
zmotywowany, zobowiązany do efektywności i lojalności wobec pracodawcy.
2. Pewna część płacy powinna być
uzależniona od oceny rezultatów pracy,
postaw i zachowań pracownika. Jeżeli
całe wynagrodzenie lub jego przeważająca część ma charakter gwarantowany, motywacja do efektywnej pracy
może być niska.
Pozapłacowe czynnki motywacji
W grupie tej rozróżniamy czynniki
o charakterze materialnym i niematerialnym oraz bodźce o charakterze
mieszanym określane często jako
czynniki higieny. Czynniki higieny
stanowią niezbędne minimum, aby
pracownik w ogóle mógł pracować.
Jest kilka czynników higieny, które
26
przyczyniają się do poprawy motywacji:
 Regularna płaca, na tyle wysoka
aby pracownik mógł poświęcić
się wykonywaniu obowiązków
i nie musiał się martwić, co
zrobić, żeby „starczyło do pierwszego”.
 Swobodny dostęp do narzędzi
niezbędnych do pracy.
 BHP i kultura pracy.
 Odpowiednie relacje z kolegami
i przełożonymi.
 Jasne zasady pracy (Za co i jaką
dostaje się nagrodę? Co jest dozwolone, a co nie? Jakie są kary?).
 Sprawiedliwość i uczciwość
– traktowanie wszystkich pracowników na równych zasadach,
dotrzymywanie umów, także
ustnych.
 Pochwały i wyróżnienia.
Co jeszcze jest ważne
Na pewno nie zamyka to listy, ale
daje nam pewien pogląd na bardziej
skuteczne metody.
Jakie kroki podjąć, aby zmotywować
zespół do efektywnej pracy?
1. Dobrze zmotywowany szef potrafi
zmotywować swoich pracowników
– zastanówmy się więc, co nas
mobilizuje i zachęca do realizacji wyznaczonych celów. Jeżeli
potrafimy zmotywować siebie
do działania, to damy dobry
przykład swoim współpracownikom
i pracownikom. Pamiętajmy, że jeśli
szefowi nie będzie zależeć, to pracownicy także przestaną się przykładać do
swoich obowiązków.
2. Poznajmy potrzeby pracowników,
zarówno te zawodowe, jak i życiowe.
3. Ustalmy cele, które pracownicy
powinni realizować. Cele te muszą być
konkretne i realne. Pracownicy muszą
wiedzieć, czego się od nich oczekuje
i jakie profity z tego wynikają.
4. Ustalmy priorytety. Ważne jest
możliwie szczegółowe ustalanie zadań
zgodne z kompetencjami poszczególnych pracowników. Warto, w miarę
możliwości, uwzględnić indywidualne
predyspozycje pracowników. Nieśmiała
osoba sprawdzi się w innych zadaniach
niż towarzyska.
5. Opracujmy klarowny system nagród
i kar. Motywujmy pracowników np.
przez premie uznaniowe, podwyżki,
dodatkowy urlop lub awanse.
6. Kontrolujmy i utrzymujmy motywację na odpowiednim poziomie. Gdy
pracownicy osiągną założone cele, nie
zapomnijmy wywiązać się z obietnic
i nagrodzić ich za sukces. Pamiętajmy jednak, że dla wielu osób najistotniejszą motywacją jest satysfakcja
osobista z wykonywanej pracy oraz
z dobrej atmosfery w placówce.
@
Leczenie ostrych i przewlekłych bakteryjnych zakażeń oka:
zapalenie brzegów powiek
i woreczka łzowego
zapalenie spojówki, rogówki
jęczmień
Biodacyna Ophthalmicum 0,3% (Amikacinum). Skład i postać: Krople do oczu, 1 ml roztworu zawiera 3 mg amikacyny w postaci siarczanu. Wskazania: Preparat stosuje się
w leczeniu ostrych i przewlekłych bakteryjnych zakażeń oka: w zapaleniu spojówki, rogówki, w zapaleniu brzegów powiek i woreczka łzowego, w leczeniu jęczmienia. Profilaktycznie
podaje się przed zabiegami na gałce ocznej. Dawkowanie i sposób podawania: 1-2 krople 3 lub 4 razy na dobę do worka spojówkowego przez 7 do10 dni. Przeciwwskazania:
Nadwrażliwość na amikacynę lub inne antybiotyki aminoglikozydowe, lub na którąkolwiek substancję pomocniczą preparatu, w szczególności na chlorek benzalkoniowy. Ostrzeżenia
i zalecane środki ostrożności: Leku nie należy stosować dłużej niż to konieczne, zbyt długie stosowanie antybiotyku może prowadzić do rozwoju szczepów opornych i wtórnego
nadkażenia bakteryjnego lub grzybiczego. Preparat nie jest przeznaczony do wstrzyknięć podspojówkowych, okołogałkowych i pozagałkowych. Stosowanie kropli można rozpocząć
przed uzyskaniem wyników antybiogramu. W przypadku zakażenia bakteriami Pseudomonas aeruginosa należy zastosować amikacynę jednocześnie miejscowo i parenteralnie, gdyż
zakażenie to może wywołać ciężkie uszkodzenie gałki ocznej, a nawet utratę wzroku. Podczas stosowania leku może wystąpić reakcja nadwrażliwości objawiająca się świądem powiek,
obrzękiem lub długo utrzymującym się stanem zapalnym. W przypadku stwierdzenia ww. objawów należy natychmiast przerwać stosowanie leku. Podczas równoczesnego stosowania
preparatu Biodacyna Ophthalmicum 0,3% z innymi lekami do oczu należy zachować pomiędzy ich podaniami co najmniej 15 minut przerwy. Należy zachować ostrożność u pacjentów
z niewydolnością nerek. Amikacyna stosowana parenteralnie może wykazywać działanie nefrotoksyczne. Działania niepożądane: Działania niepożądane występują bardzo rzadko.
Może wystąpić niespecyficzne zapalenie spojówek, pieczenie, uczucie swędzenia, podrażnienie oraz reakcje nadwrażliwości objawiające się zaczerwienieniem, świądem, obrzękiem
powiek. Podmiot odpowiedzialny: ZF Polpharma S.A. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu nr R/1293 wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro
Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel. +48 22 364 61 00; fax. +48 22 364 61 02. www.polpharma.pl. Lek wydawany na podstawie recepty. ChPL: 2012.07.03.
BIOD-OPHTHAL/033/04-2013
nauka
Kampania truskawkowa
– zdrowe lato diabetyka
autor: Agata Ziemnicka
dietetyk, psycholog
Centrum Psychodietetyki RÓWNOWAGA
Słodkie, soczyste, aromatyczne, idealne na deser lub
małą przekąskę – truskawki! Zawierają znaczące dla
zdrowia substancje i mogą być włączone do diety
diabetyka. Jednak należy uważać, aby nie wpłynęły
negatywnie na poziom cukru we krwi, gdyż truskawki,
jak wszystkie owoce, mogą zaburzać glikemię.
T
ruskawki zawierają dużo wody,
dzięki czemu zalicza się je do
pokarmów niskokalorycznych.
Mają około 40 kcal/100 g.
Truskawki ze
względu na
średni indeks
glikemiczny
mogą być,
spożywane
także przez
diabetyków,
choć
w ograniczonych
ilościach
28
Truskawki zawierają:
 przeciwutleniacze, w tym witaminę C,
 witaminy B1, B2, PP,
 foliany, czyli na przykład kwas foliowy,
 składniki mineralne, takie jak magnez,
wapń, fosfor oraz potas,
 antocyjany (chroniące przed nowotworami),
 fitoncydy o działaniu bakteriobójczym,
 bromelinę – enzym ułatwiający
odchudzanie oraz odtruwanie organizmu
(substancja ta ułatwia rozkładanie białek),
 pektyny, które pęcznieją w żołądku
sprawiając, że dłużej po posiłku czujemy
się nasyceni.
Ze względu na dużą zawartość błonnika
i związków mineralnych truskawki
usprawniają perystaltykę jelit, dzięki
czemu przeciwdziałają zaparciom oraz
wpływają na prawidłowe funkcjonowanie
mikroflory zasiedlającej jelito grube.
Truskawki w cukrzycy?
Jak wskazują badania przeprowadzone
przez naukowców z Salk Institute For Biological Science w kalifornijskim San Diego
jedzenie truskawek może zminimalizować
powikłania towarzyszące cukrzycy. Uczeni
zaobserwowali, że fizetyna zawarta
w truskawkach może zmniejszyć
obrzęk nerek związany z nefropatią w cukrzycy typu 1, zwanej
dziecięcą. Badania prowadzone na myszach potwierdziły
również, że włączenie truskawek
do diety gryzoni zmniejsza ryzyko
wystąpienia retinopatii cukrzycowej,
oraz neuropatii u diabetyków objawiającej
się drętwieniem rąk i nóg.
Uwaga na poziom cukru!
Jest jednak kilka powodów, dla których
nie powinniśmy przesadzać z ilością
zjedzonych truskawek. Pamiętajmy, że
truskawki mają działanie moczopędne.
Są również silnymi alergenami i nawet jeśli nie jesteśmy na nie uczuleni, spożywane
w dużej ilości mogą wywołać pokrzywkę.
Badania wskazują także, że truskawki
znajdują się na 3. miejscu na liście owoców
o największej zawartości pestycydów,
których niewielka ilość jest bezpieczna dla
zdrowia, jednak nadmiar może działać
toksycznie na nasz organizm. Truskawki,
jak każde owoce, są również źródłem cukrów prostych – fruktozy. Miseczka truskawek dostarczy nam ok. 4 g cukru na 100 g
owoców (będzie on stopniowo wchłaniał się
do krwi dzięki indeksowi glikemicznemu
wynoszącemu około 40). To dlatego mogą
spożywać je nawet diabetycy. Pamiętajmy
jednak o tym, żeby nie przekraczać ilości 2
miseczek dziennie. Oczywiście najkorzystniej będzie spożywać je bez dodatków, czyli
bez cukru, tłustej śmietany czy lodów.
Rola farmaceuty
Ważną rolę w edukacji dietetycznej pacjenta może odegrać farmaceuta. W sezonie
warto zwrócić uwagę pacjenta z cukrzycą
na to, że jego dieta wymaga ograniczenia ilości cukrów prostych w diecie. Nie
powinno się przekraczać dopuszczalnego dziennego spożycia owoców.
@
Po pierwsze Formetic
w leczeniu cukrzycy typu II
• be
bezpieczny
ezpieczny - nie wywo
wywo³uje
o³uje hipoglikemii
hipoglike *
wygodny
stosowaniu
• wy
ygodny w stosowani
u - wszystkie tabletki s¹ powlekane
500
mg, 850 mg
mg, 1000 mg
• pe³na
e³na gama dawek: 50
00 mg
opakowaniach 30 i 60 tabletkowych
• dostêpny w opakowan
Po pierwsze Formetic w leczeniu cukrzycy typu II
Forme�c (Me�orminum). Skład i postać: Tabletki powlekane, 1 tabletka zawiera odpowiednio 500 mg, 850 mg lub 1000 mg me�orminy chlorowodorku.
Wskazania: Leczenie cukrzycy typu 2, zwłaszcza u pacjentów z nadwagą, gdy za pomocą ściśle przestrzeganej diety i ćwiczeń zycznych nie można uzyskać
właściwej kontroli glikemii. U dorosłych me�ormina może być stosowana w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi
lub insuliną. U dzieci w wieku powyżej 10 lat i młodzieży me�ormina może być stosowana w monoterapii lub w skojarzeniu z insuliną. Wykazano zmniejszenie
powikłań cukrzycowych u dorosłych pacjentów z nadwagą z cukrzycą typu 2, leczonych me�orminą jako lekiem pierwszego rzutu, u których leczenie dietą nie
przyniosło oczekiwanych rezultatów. Dawkowanie i sposób podawania: Ze względu na zakres dawkowania preparat Forme�c dostępny jest w postaci tabletek
powlekanych w dawkach 500 mg, 850 mg oraz 1000 mg. U pacjentów otrzymujących wysoką dawkę me�orminy chlorowodorku (od 2 do 3 g na dobę), możliwe
jest zastąpienie dwóch 500 mg tabletek powlekanych jedną tabletką powlekaną 1000 mg. Dorośli: Monoterapia lub leczenie skojarzone z innymi doustnymi
lekamiprzeciwcukrzycowymi: Zwykle początkowa dawka wynosi od 500 mg do 850 mg me�orminy chlorowodorku 2 lub 3 razy na dobę podczas lub po posiłku. Po 10
do 15 dniach należy ustalić dawkę na podstawie wyników badania stężenia glukozy we krwi. Stopniowe zwiększanie dawki może poprawić tolerancję leku
ze strony przewodu pokarmowego. Maksymalna dawka dobowa me�orminy chlorowodorku wynosi 3 g, przyjmowana w 3 dawkach podzielonych. W przypadku
planowanej zamiany innego doustnego leku przeciwcukrzycowego na me�orminy chlorowodorek, należy odstawić poprzednio stosowany preparat i zastosować
me�orminy chlorowodorek w powyżej podanych dawkach. Leczenie skojarzone z insuliną: Stosowanie me�orminy chlorowodorku i insuliny w terapii skojarzonej
pozwala osiągnąć lepszą kontrolę stężenia glukozy we krwi. Początkowo me�orminy chlorowodorek najczęściej stosuje się w dawce od 500 mg do 850 mg 2 lub
3 razy na dobę, natomiast dawkę insuliny ustala się na podstawie wyników badania stężenia glukozy we krwi. Pacjenci w podeszłym wieku: Dawkę me�orminy
chlorowodorku należy ustalić na podstawie oceny czynności nerek, ze względu na ryzyko zmniejszenia czynności nerek u pacjentów w podeszłym wieku.
Konieczne jest regularne kontrolowanie czynności nerek. Dzieci i młodzież: Monoterapia lub leczenie skojarzone z insuliną: Forme�c 500 mg, 850 mg i 1000 mg może
być stosowany u dzieci w wieku powyżej 10 lat i młodzieży. Zwykle początkowa dawka wynosi od 500 mg do 850 mg me�orminy chlorowodorku raz na dobę,
w czasie lub po posiłku. Po 10 do 15 dniach dawkę należy ustalić na podstawie wyników badania stężenia glukozy we krwi. Stopniowe zwiększanie dawki może
poprawić tolerancję leku ze strony przewodu pokarmowego. Maksymalna dawka me�orminy chlorowodorku wynosi 2 g na dobę, przyjmowana w 2 lub 3 dawkach
podzielonych. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na me�orminy chlorowodorek lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Kwasica ketonowa, stan
przedśpiączkowy w cukrzycy. Niewydolność nerek lub zaburzenia czynności nerek (klirens kreatyniny <60 ml/min). Ostre stany mogące prowadzić do zaburzeń
czynności nerek, takie jak: odwodnienie, ciężkie zakażenie, wstrząs. Ostre i przewlekłe choroby, które mogą spowodować ostre niedotlenienie tkanek, takie jak:
niewydolność serca lub niewydolność oddechowa, świeżo przebyty zawał mięśnia sercowego, wstrząs. Niewydolność wątroby, ostre zatrucie alkoholem,
alkoholizm. Ostrzeżenia i zalecane środki ostrożności: Kwasica mleczanowa: Kwasica mleczanowa jest rzadko występującym, ale ciężkim powikłaniem metabolicznym
(obarczonym dużą śmiertelnością w przypadku braku natychmiastowego leczenia), mogącym wystąpić w wyniku kumulacji me�orminy. Zgłoszone przypadki kwasicy
mleczanowej u pacjentów przyjmujących me�orminę, wystąpiły przede wszystkim u pacjentów z cukrzycą ze znaczną niewydolnością nerek. Częstość występowania
kwasicy mleczanowej można zmniejszyć dokładnie oceniając także inne czynniki ryzyka kwasicy mleczanowej, takie jak: źle kontrolowana cukrzyca, kwasica
ketonowa, długotrwałe głodzenie, nadmierne spożywanie alkoholu, niewydolność wątroby oraz niedotlenienie tkanek z jakiegokolwiek powodu. Rozpoznanie:
W przypadku niespecycznych objawów takich jak skurcze mięśni z zaburzeniami trawienia, w tym ból brzucha i osłabienie mięśni, należy wziąć pod uwagę
ryzyko wystąpienia kwasicy mleczanowej. Kwasica mleczanowa charakteryzuje się występowaniem duszności, bólami brzucha oraz hipotermią a następnie śpiączką.
W badaniach laboratoryjnych stwierdza się zmniejszenie pH krwi, zwiększenie stężenia mleczanów powyżej 5 mmol/l, zwiększenie luki anionowej oraz zwiększenie
stosunku stężenia mleczanów do stężenia pirogronianów we krwi. W każdym przypadku podejrzenia kwasicy metabolicznej me�orminę należy bezwzględnie odstawić,
a pacjenta niezwłocznie umieścić w szpitalu. Czynność nerek: Ponieważ me�ormina jest wydalana przez nerki, przed rozpoczęciem leczenia należy oznaczyć klirens
kreatyniny (może być określony na podstawie stężenia kreatyniny za pomocą wzoru Cockro�a-Gaulta) i następnie regularnie go kontrolować: u pacjentów
z prawidłową czynnością nerek przynajmniej raz do roku, przynajmniej dwa do czterech razy w ciągu roku u pacjentów, u których klirens kreatyniny jest bliski górnej
granicy normy, oraz u pacjentów w podeszłym wieku. U pacjentów w podeszłym wieku pogorszenie czynności nerek występuje często i bezobjawowo. Szczególną
ostrożność należy zachować w sytuacjach, w których może dojść do zaburzenia czynności nerek, np. kiedy rozpoczyna się leczenie preparatem obniżającym ciśnienie
tętnicze krwi lub lekiem moczopędnym, oraz kiedy rozpoczyna się leczenie niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ). Podawanie środków kontrastowych
zawierających jod: Dożylne podanie środków kontrastowych zawierających jod w badaniach radiologicznych może spowodować niewydolność nerek. To z kolei
może doprowadzić do nagromadzenia się me�orminy i wywołać kwasicę mleczanowa. Me�orminy chlorowodorek należy odstawić przed badaniem, i jego podawanie
można wznowić nie wcześniej niż po 48 godzinach po badaniu i tylko po ocenieniu czynności nerek i stwierdzeniu, że jest ona prawidłowa. Zabiegi chirurgiczne:
Podawanie me�orminy chlorowodorku należy przerwać na 48 godzin przed planowanym zabiegiem chirurgicznym ze znieczuleniem ogólnym, rdzeniowym bądź
zewnątrzoponowym. Leczenie można wznowić nie wcześniej niż po 48 godzinach po zabiegu i odzyskaniu zdolności przyjmowania pokarmów drogą doustną i tylko po
stwierdzeniu, że czynność nerek jest prawidłowa. Dzieci i młodzież: Przed rozpoczęciem stosowania me�orminy należy potwierdzić rozpoznanie cukrzycy typu 2. Nie
odnotowano wpływu me�orminy na wzrost i dojrzewanie płciowe podczas rocznych badań klinicznych, jednak badania długoterminowe u dzieci i młodzieży w tym
kierunku nie są dostępne. Z tego względu zaleca się uważną obserwację powyższych parametrów u dzieci w trakcie stosowania me�orminy, szczególnie u dzieci przed
okresem dojrzewania. Dzieci w wieku od 10 do 12 lat: W kontrolowanych badaniach klinicznych wzięło udział jedynie 15 dzieci w wieku od 10 do 12 lat. Chociaż
skuteczność i bezpieczeństwo stosowania me�orminy u tych dzieci nie różniło się od skuteczności i bezpieczeństwa u młodzieży, należy zachować ostrożność stosując
me�ormiinę u dzieci w wieku od 10 do 12 lat. Inne środki ostrożności: Należy przestrzegać zaleceń diety cukrzycowej z regularnym przyjmowaniem węglowodanów
w czasie dnia. Pacjenci z nadwagą powinni ponadto kontynuować dietę niskokaloryczną. Należy regularnie wykonywać rutynowe badania monitorujące przebieg
cukrzycy. Me�ormina nie wywołuje hipoglikemii, jednak zaleca się ostrożność w przypadku stosowania jej jednocześnie z insuliną lub innymi lekami
przeciwcukrzycowymi (np. sulfonylomocznikiem lub meglitynidami). Działania niepożądane: Na początku leczenia, najczęściej występujące działania niepożądane
to: nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha i utrata apetytu, które w większości przypadków ustępują samoistnie. Aby im zapobiec, zaleca się przyjmowanie
me�orminy w 2 lub 3 dawkach oraz powolne zwiększenie dawek. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: Bardzo rzadko: Kwasica mleczanowa (hipotermia
i ostra niewydolność nerek). Zmniejszenie wchłaniania witaminy B12 i zmniejszenie jej stężenia w surowicy u pacjentów stosujących długotrwale me�orminę.
Należy zachować ostrożność u pacjentów z niedokrwistością megaloblastyczną. Zaburzenia układu nerwowego: Często: Zaburzenia smaku. Zaburzenia żołądka
i jelit: Bardzo często: Zaburzenia żołądka i jelit, takie jak nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha i utrata apetytu. Te objawy niepożądane występują częściej
na początku leczenia i w większości przypadków ustępują samoistnie. Aby im zapobiec zaleca się podawanie me�orminy chlorowodorku 2 lub 3 razy na dobę,
w czasie posiłków lub bezpośrednio po posiłkach. Stopniowe zwiększanie dawki może również poprawić tolerancję preparatu ze strony przewodu pokarmowego.
Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: Bardzo rzadko: W pojedynczych przypadkach nieprawidłowe wyniki testów wątrobowych lub zapalenie wątroby ustępujące
po odstawieniu me�orminy. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: Bardzo rzadko: Reakcje skórne, takie jak rumień, świąd, pokrzywka. Dzieci i młodzież:
Ograniczone dane wskazują, że działania niepożądane u dzieci i młodzieży w wieku od 10 do 16 lat miały podobny charakter i nasilenie jak u dorosłych. Podmiot
odpowiedzialny: ZF Polpharma SA. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu: Forme�c 500 mg, 850 mg i 1000 mg odpowiednio 14181, 14182 i 14183 wydane
przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel. +48 22 364 61 00; fax.
+48 22 364 61 02. www.polpharma.pl. Lek wydawany na podstawie recepty.Cena urzędowa detaliczna leku dla dawki 500 mg opak. 30 tabl., 60 tabl.; dawki 850
mg opak. 30 tabl., 60 tabl.; dawki 1000 mg opak. 30 tabl., 60 tabl. wynosi odpowiednio w PLN: .4,86PLN; 9,61 PLN;8,46 PLN; 16,53 PLN; 7,10 PLN; 13,77 PLN.
Kwota dopłaty ponoszona przez pacjenta wynosi odpowiednio w PLN: 3,96 PLN; 4,62 PLN; 3,47 PLN; 3,34 PLN; 3,33 PLN; 3,20 PLN. ChPL z dnia 04.10.2012 r.
* ChPL Forme�c z dn. 04.10.2012 r.
FORM/137/05-2013
nauka
Jedzmy mądrze
– czyli jak ważna jest
dieta diabetyka
autor: dr n. med. Teresa Stasińska
specjalista chorób wewnętrznych, diabetolog
Regionalna Poradnia Diabetologiczna,
Żytkiewicz-Jaruga, Stasińska, Spółka
Partnerska Lekarzy, Wrocław
P
raktyka lekarska pokazuje,
że po okresie zbiorów owoców
sezonowych np. truskawek, obserwuje się większą ilość przypadków
rozpoznawania cukrzycy. Związane
jest to z przyjmowaniem większej niż
zwykle ilości owoców. Dlatego w tym
okresie roku uczulam wszystkich,
którzy lubią truskawki, aby
zwrócili szczególną uwagę na
swoje samopoczucie i w razie zaobserwowania niepokojących objawów
skonsultowali się z lekarzem pierwszego kontaktu. Powinny nas zaniepokoić takie objawy jak np. zwiększone
pragnienie, częstomocz, niezamierzony spadek masy ciała, zmęczenie,
zaburzenia widzenia, mrowienie
i drętwienie kończyn w nocy. Pamiętajmy, że im wcześniej rozpoznana
zostanie cukrzyca, tym mniejsze
szkody w organizmie wywoła. Wiele
osób obawia się, że choroba wiąże się
z drastyczną zmianą trybu życia lub
Pacjenci po usłyszeniu diagnozy: cukrzyca, często
martwią się, że ich menu ulegnie drastycznym ograniczeniom. Jednak prawidłowe prowadzenie diety nie musi być
ograniczające ani czasochłonne. Jak to zrobić?
diety. Tymczasem dieta chorego na
cukrzycę spełnia (z pewnymi ograniczeniami) te same warunki, co dieta
ludzi zdrowych. Ograniczeniu ulega
jedynie ilość niektórych składników,
w tym węglowodanów prostych
i złożonych. Węglowodany mają
największy wpływ na stężenie glukozy
we krwi po spożyciu posiłku, czyli
tzw. glikemię poposiłkową. Odpowiednio dobrana zawartość i rodzaj
węglowodanów w posiłkach mogą
wyrównać nieprawidłowy poziom cukru w przebiegu choroby. Aby ułatwić
kontrolę choroby wprowadzono pojęcie
indeksu glikemicznego (IG). Dieta
oparta na IG jest korzystna także
dla ludzi zdrowych. IG określa
tempo wzrostu stężenia glukozy we krwi po spożyciu porcji
danego produktu. Produkty
o wysokim IG prowadzą do
gwałtownego wzrostu poziomu
glukozy wywołującego w odpowiedzi
duży wyrzut insuliny, co jest niekorzystne dla organizmu. Skutkuje to
wzrostem apetytu i przyrostem masy
ciała. Truskawki zalicza się do grupy
produktów o średnim IG. Należy spożywać nie więcej niż ok. 300 g tych
owoców dziennie w kilku porcjach.
Pamiętajmy, że owoce oprócz tego,
że są źródłem witamin i mikroelementów zawierają cukry. Zjadane
w sposób niekontrolowany powodują
obciążenie dla naszej trzustki. Jest
to szczególnie istotne właśnie dlatego,
że zbliża się ,,kampania truskawkowa” i na wielu stołach będzie królował
ten ulubiony owoc. Warto więc pamiętać, że nadmierne spożywanie owoców może spowodować wzrost
poziomu cukru w osoczu.
@
31
nauka
Dobra opieka
nad pacjentem chorym na cukrzycę
rozmawiała: Anna Dąbrowska
redaktor naczelna Farmacji Praktycznej
Jak może wyglądać opieka nad osobami chorymi przewlekle,
między innymi na cukrzycę? Czy to prawda, że dobra opieka
farmaceutyczna nie musi oznaczać dodatkowych kosztów?
Rozmawiamy z dr. n. farm. Markiem Jędrzejczakiem
wiceprezesem Naczelnej Rady Aptekarskiej.
O
Farmaceuta
może zapobiec
przerwaniu
przez
pacjenta
terapii
a tym samym
uratować jego
zdrowie lub
nawet życie
32
pieka farmaceutyczna nad
osobami chorymi przewlekle,
w tym cierpiącymi na cukrzycę, jest bardzo ważna. Prawidłowa
współpraca pacjenta, lekarza oraz
farmaceuty może sprawić, że leczenie
będzie bardziej efektywne. Często
to farmaceuta jest osobą, która może zapobiec tak niebezpiecznemu
zaprzestaniu terapii.
Jaki jest Pana zdaniem idealny
model opieki?
Nie musimy sami wymyślać modelu opieki nad osobami przewlekle
chorymi. Są już gotowe, dobre wzorce na Zachodzie. Jest wiele ciekawych
rozwiązań funkcjonujących w krajach europejskich, które moglibyśmy
zaadaptować do polskich warunków.
W idealnym systemie opieka nad
pacjentem odbywa się w trójkącie.
Współpracują: pacjent, farmaceuta
i lekarz. Wszystkie trzy ogniwa są
bardzo istotne. Pacjent współpracuje z lekarzem, aby nauczyć się, jak
najlepiej kontrolować swoją chorobę
i rozumieć ją najpełniej. Ważne jest
przekonanie pacjenta o zasadności
podtrzymywania długotrwałej terapii.
To wtedy mamy największą szansę,
że pacjent będzie się stosował do
zaleceń. System wsparcia obejmuje
także farmaceutę. To osoba specjalnie przygotowana do świadczenia
opieki farmaceutycznej nad pacjentem przewlekle chorym, na przykład na cukrzycę. Rola farmaceuty
w tym trójkącie jest ogromna, bo
to farmaceuta często jest osobą,
która zna pacjenta dobrze i to czasami od wielu lat.
Co jeszcze jest ważne?
Ważne są jasne zasady i to, żeby
system był oparty na klarownych
procedurach postępowania, a nie na
wyczuciu. Na Zachodzie pacjent prowadzi na przykład dzienniczek, ma
specjalne karty z zaleceniami
i prostymi, jasno sformułowanymi
informacjami. Wie, przy jakich konkretnie objawach ma zgłosić się
do farmaceuty, z jakimi objawami
powinien niezwłocznie zgłosić się
do lekarza, a w jakich sytuacjach
pacjent może sobie poradzić sam.
Dlaczego opisany przez Pana
system opieki jest taki ważny?
Po pierwsze, oczywiście chodzi
o zdrowie pacjenta przewlekle chorego. Pamiętajmy, że to farmaceuta
może zaobserować, że pacjent stosuje
leki nieregularnie, lub samowolnie
je odstawia. To farmaceuta może
ostrzec pacjenta przed gwałtownym
odstawieniem insuliny tłumacząc, że
niebezpieczne skutki mogą pojawić
się niespodziewanie, klika dni później,
kiedy np. pacjent będzie sam w domu.
Po drugie, nie zapominajmy, że chodzi
o koszty leczenia. Pacjent stosujący
się do zaleceń, przepraszam za wyrażenie, kosztuje dużo mniej, niż taki
z powikłaniami. Dużo taniej jest
monitorować leczenie cukrzycy niż
potem leczyć retinopatię czy poważne
powikłania chirurgiczne. Pacjent,
który nie zna swojej choroby i nie
jest prawidłowo zmotywowany do
leczenia, w końcu wyląduje na oddziale w stanie zagrożenia zdrowia lub
życia. Dlatego edukacja pacjenta jest
tak ważnym elementem leczenia.
nauka
W leczeniu
cukrzycy
współpraca
z farmaceutą jest
bardzo
ważna
jedynie prawnie, ale przecież także
etycznie i moralnie.
I dlatego tak duży nacisk powinien
być położony na prawidłową opiekę
farmaceutyczną.
Jaka w takim razie jest rola
farmaceuty?
Proszę zwrócić uwagę na to, co pokazują badania – w krajach rozwiniętych
dziennie lekarzy odwiedza 5 mln osób,
a do apteki przychodzi 25 mln! Proszę
zobaczyć, jaka jest dysproporcja! To
farmaceuta jest zwykle pierwszą osobą, która ma kontakt z pacjentem
i może go skierować do lekarza lub
wręcz przeciwnie, pokazać, że pacjent
może poradzić sobie z pewnymi problemami sam. Kiedy na przykład pacjent nie umie sobie sam prawidłowo
zbadać glikemii, to farmaceuta może
go tego nauczyć. W takich sytuacjach
nie ma konieczności wizyty lekarskiej.
Dzięki czemu globalne koszty leczenia
są dużo niższe, bo pacjenci nie chodzą
do lekarza bez potrzeby. To także
farmaceuta może edukować pacjenta na temat niebezpieczeństwa zaprzestania terapii. Pamiętajmy,
że przewlekle chory pacjent często
pojawia się w aptece regularnie,
latami. Farmaceuta go więc zna
i jest w stanie zaobserwować nagłe
zmiany stanu pacjenta i w porę wyłapać niebezpieczne objawy. Jeśli np.
zaobserwujemy, że przy poprzedniej
wizycie pacjent kasłał, następnym razem możemy go zapytać, czy dolegliwość minęła. Wtedy jest szansa
na odpowiedno wczesną
reakcję ze strony systemu
zdrowia. Pamiętajmy, że jest
coś takiego jak odpowiedzialność faramaceuty. Ważne jest
poczucie, że się za pacjenta w jakiś
sposób odpowiada, niekoniecznie
Często uważa się, że dobra opieka farmaceutyczna to dodatkowe koszty i poświęcanie pacjentowi dużej ilości czasu.
Niekoniecznie. Zwykle wystarczy
po prostu myśleć o swoich stałych
pacjentach. Jeśli ktoś przychodzi
do mnie latami, jestem w stanie przewidzieć, kiedy i po jakie leki wróci.
Dlatego zawsze staram się je mieć,
tak, aby były dostępne od razu, bez
konieczności czekania. Podam przykład: mieliśmy kiedyś pacjenta chorego na Alzheimera, któremu rozdzielaliśmy leki do opisanych porami dnia
i dniami tygodnia woreczków. Tak,
aby pacjent wiedział co, i kiedy ma
przyjąć. Ważna jest także współpraca
lekarza z farmaceutą. Ja mam dobre
doświadczenia w tej materii, szczególnie z lekarzami młodymi, otwartymi
na rozmowę. Czasem wystarczy jeden
telefon do lekarza z informacją, że
pacjent w tym samym czasie dostał
od lekarza innej specjalności leki
wchodzące w interakcje z lekami
przyjmowanymi stale. Można także
poinformować lekarza o tym, że podejrzewamy zaprzestanie terapii
w sytuacji, w której stale przychodzący pacjent nagle zniknął. O pacjenta
warto dbać, ponieważ można uratować mu zdrowie i życie.
@
33
REKLAMA
nauka
Kamica nerkowa
autorzy:
lek. med. Michał Puszyński
dr hab. n. med. Marcin Słojewski
Katedra i Klinika Urologii i Onkologii
Urologicznej Pomorskiego Uniwersytetu
Medycznego
lek. med. Katarzyna Luterek-Puszyńska
Katedra i Klinika Ginekologii Operacyjnej
i Onkologii Ginekologicznej Dorosłych
i Dziewcząt Pomorskiego Uniwersytetu
Medycznego
R
yzyko nawrotu kamicy jest
duże i sięga 50% – 75%
w ciągu 10 – 20 lat. Kliniczne czynniki związane z wysokim ryzykiem nawrotu to: pierwszy
epizod kamicy w młodym wieku,
czynniki dziedziczne, kamica
powstała na podłożu infekcji
układu moczowego (struwitowa)
oraz kamica wtórna (np. pojawiająca się w przebiegu pierwotnej nadczynności tarczycy).
Do powstania kamicy wapniowej
przyczynia się zwiększone wydalanie wapnia, szczawianów czy kwasu
moczowego oraz zbyt małe wydalanie cytrynianów. Dodatkowymi
czynnikami ryzyka są: zmniejszona
ilość wydalanego moczu, jego alkalizacja oraz czynniki dietetyczne
(zbyt wysokie spożycie białka zwierzęcego, szczawianów, soli kuchennej), anatomiczne (nerka gąbczasta,
podkowiasta), ogólnoustrojowe.
Dla powstania kamicy struwitowej najważniejszym czynnikiem
ryzyka są przewlekłe zakażenia
układu moczowego. W przypadku
kamicy moczanowej czynnikami
sprzyjajacymi rozwojowi są: dna
moczanowa, przewlekłe biegunki,
odwodnienie, duża zawartość
puryn w diecie, łuszczyca.
Standardowe leczenie kolki nerkowej polega na działaniu objawowym
czy leczeniu przeciwbólowym,
rozkurczowym, przeciwzapalnym
ułatwiającym wydalenie złogów.
Postępowanie diagnostyczne
Diagnozowanie polega na wykonaniu badań obrazowych takich jak
34 farmacja praktyczna 6/2013
Kamica nerkowa jest chorobą polegającą na powstawaniu
kamieni w nerkach oraz drogach odprowadzających
mocz. Dotyka ona ok. 10% populacji krajów rozwiniętych
(dwukrotnie częściej dotyczy mężczyzn) i ma charakter
nawracający. Ryzyko wystąpienia kamicy wzrasta
(do 20-25%) w krajach gorących, gdzie do jej powstania
usposabia ekspozycja na słońce (zwiększone wytwarzanie
witaminy D) oraz zwiększona utrata płynów przez skórę.
Tabela 1: Metody leczenia kamicy nerkowej
Metody leczenia kamicy nerkowej
Zewnątrzustrojowa litotrypsja falą
uderzeniową (ESWL)
Złogi o średnicy < 2 cm. Kamica
wapniowa, moczanowa, struwitowa
Przezskórna
Złogi > 2 cm. Kamica cystynowa (zbyt
twarda, źle poddająca się ESWL)
Ureterorenoskopia (URS)
Kamica moczowodowa
Przezskórna nefrostomia
Pilne przypadki z towarzyszącym
zablokowaniem odpływu moczu z
nerki i towarzyszącym jej zakażeniem
USG jamy brzusznej, RTG jamy
brzusznej (stosowane doraźnie
w przypadku kolki nerkowej lub
podejrzenia kamicy) i w dalszej
kolejności, urografii dożylnej lub
tomografii komputerowej jamy
brzusznej. Dzięki tym badaniom
jesteśmy w stanie ocenić położenie,
wielkość kamieni oraz czynność
wydzielniczą nerek. Pozwala to na
zaplanowanie odpowiedniego leczenia.
 Unikanie suplementacji
wapnia.
 Zmniejszenie podaży szczawianów w pokarmach (ograniczenie w diecie podawania
szpinaku, rabarbaru, czekolady, orzechów, truskawek)
oraz zmniejszenie suplementacji witaminy C.
 Zwiększenie podaży potasu
w diecie.
Profilaktyka nawrotów
Leczenie farmakologiczne
W zależności od rodzaju kamicy
zaleca się między innymi stosowanie leków moczopędnych, alkalizujących, czy inhibitorów ureazy.
W zapobieganiu nawrotom kamicy
bardzo ważna jest profilaktyka.
Farmaceuta może zwrócić uwagę
pacjenta na:
 Prawidłowe nawadnianie.
Europejskie Towarzystwo
Urologiczne jako jedną
z metod profilaktyki
zaleca utrzymanie
wysokiego poziomu
diurezy: 2 - 2,5 l/dobę.
 Zalecenie ograniczenia
przyjmowania białka zwierzęcego i soli kuchennej.
Piśmiennictwo:
„Wielka Interna Nefrologia” pod red.
M. Myśliwca, ss 320; 330,
ISBN 978-83-60135-62-4
@
dermokosmetyki
S jak skuteczna
ochrona przeciwsłoneczna
autor: Monika Pasikowska
dr n. biochemicznych
N
adal wiele osób nie ma wiedzy, jak dużo szkód – łącznie
z zachorowaniem na czerniaka, przyspieszeniem starzenia się
skóry, wywołaniem nadwrażliwości
ma promienie ultrafioletowe, rozszerzeniem drobnych naczyń krwionośnych czy tworzeniem się przebarwień
– może spowodować nierozważne
korzystanie ze słońca. Dlatego tak
ważną rolą, także farmaceutów,
jest budowanie świadomości wśród
pacjentów i konsumentów znamiennego wpływu kremów ochronnych na
skórę.
UVA i UVB – za co odpowiadają?
Promieniowanie słoneczne jest promieniowaniem elektromagnetycznym
i obejmuje następujące typy promieni:
P
romieniowanie podczerwone
(800-3000 nm) – IR, które jest
odpowiedzialne za odczuwane
przez nas ciepło.
wiatło widzialne (400-800 nm)
Ś
– na ten rodzaj promieniowania
reaguje siatkówka naszego oka.
Dzięki niemu widzimy kolory.
P
romieniowanie UV (200-400 nm)
– szczególnie szkodliwe dla naszej
skóry, które dzieli się na:
 UVA – wnika głęboko do
skóry właściwej. Uszkadza
włókna kolagenowe, odpowiadając za szybsze starzenie się
skóry. Może wywoływać alergie słoneczne objawiające się
zaczerwienieniem, swędzeniem
36
Promieniowanie UV jest niezbędne do życia. Stymuluje
powstawanie w organizmie witaminy D, tak ważnej dla jego
funkcjonowania. Jednak słońce potrafi przynieść także
nieprzyjemne skutki, takie jak przyspieszenie fotostarzenia się
skóry oraz zwiększenie ryzyka pojawienia się czerniaka. Przed
niekorzystnym wpływem słońca warto się zabezpieczać przez
kompleksową ochronę skutecznymi i komfortowymi w stosowaniu
dermokosmetykami ochronnymi z linii Pharmaceris S.
oraz wysypką. UVA stanowi 95%
promieniowania docierającego
do Ziemi.
 UVB – działa na nasz naskórek,
wywołując opaleniznę. Powoduje
oparzenia słoneczne i rumień.
 UVC – praktycznie nie dociera do
powierzchni Ziemi.
Fototypy i wytwarzanie
melaniny
Opalenizna to reakcja obronna skóry
na promienie ultrafioletowe. Zmiana
barwy skóry powstaje w następstwie
uaktywnienia melanocytów (komórek skóry produkujących melaninę)
pod wpływem UV. Każdy człowiek
ma zakodowaną genetycznie liczbę
melanocytów. Jednak kolor cery nie
jest zdeterminowany ilością melanocytów, a ich aktywnością, sposobem
wytwarzania i rodzajem barwnika.
Aby precyzyjnie przygotować się do
sezonu letniego i skutecznie chronić skórę przed promieniowaniem
UVA/UVB warto poznać swój
fototyp skóry.
Jak przebiega proces
fotostarzenia się skóry?
Wpływ uszkadzających czynników środowiska objawia się przede wszystkim
przedwczesnym starzeniem się skóry,
najbardziej widocznym w miejscach
eksponowanych na przewlekłe działanie
promieniowania ultrafioletowego – na
skórze twarzy i rąk. W tych obszarach aż
80% wszystkich zmian wywoływanych
jest przez UV. Aby uniknąć przedwcześnie występujących objawów starzenia się
skóry warto odpowiednio ochronić skórę
przed szkodliwym promieniowaniem
UV poprzez specjalistyczne preparaty
zawierające filtry ochronne. Zmiany
charakterystyczne dla procesu starzenia
zewnątrzpochodnego w skórze wywołane
Najczęściej występujące fototypy skóry w Polsce:
FOTOTYP
Kolor skóry
Kolor włosów
Opalenizna, reakcja na
ekspozycję
0
bladoróżowy
białe
nigdy się nie opala
I
bardzo jasny
rude
prawie nigdy się nie opala
II
jasny
jasny blond
jasnobrązowa
III
jasnobrązowy
ciemny blond
lub brązowe
brązowa
IV
brązowy, oliwkowy
ciemnobrązowe
złocisto ciemna
V
ciemny
ciemnobrązowe
brązowa
VI
bardzo ciemny
czarny
ciemna
dermokosmetyki
są bezpośrednim działaniem promieni
UVA i UVB oraz ich działaniem pośrednim związanym z wywołaniem reakcji
zapalnej w komórkach skóry. Promienie
UVA odgrywają dużą rolę w powstawaniu słonecznych zmian degeneracyjnych
tkanki łącznej, niszczą kolagen, sprzyjają
powstawaniu dermatoz i nowotworów
skóry. Mogą też – podobnie jak promienie
podczerwone – doprowadzać do uszkodzenia naczyń włosowatych i zaburzeń
ukrwienia skóry. Promienie UVB są
odpowiedzialne za rumień słoneczny
i poparzenia skóry oraz odgrywają decydującą rolę w powstawaniu zmian przednowotworowych i nowotworów skóry
(mają działanie mutagenne). Około 10%
promieni UVB przenika do skóry właściwej, uszkadzając włókna podporowe.
Promienie UVB stymulują w naskórku
wydzielanie interleukiny 1 (IL-1) pośredniczącej w powstawaniu reakcji zapalnej.
W skórze właściwej dochodzi do zwiększonej syntezy i wzrostu aktywności
metaloproteinaz rozkładających włókna
kolagenowe, co doprowadza do zmniejszenia gęstości i utraty właściwości tkanki
podporowej skóry. Najbardziej charakterystycznym objawem histologicznym
przewlekłego działania promieniowania
UV na skórę jest zjawisko elastozy
(elastosis), definiowane jako nagromadzenie w skórze właściwej nieprawidłowych
włókien elastylowych. Zjawisko to nie
występuje w skórze chronionej, nawet
u osób starszych.
Jak niwelować skutki działania UV?
Negatywne skutki nadmiernego opalania
można zniwelować tylko do pewnego stopnia. Do zalecanych działań należy profilaktyka, czyli działanie „przed”. Systematyczna ochrona skóry i jej prawidłowa
pielęgnacja mogą sprawić, że stan skóry
może ulec znacznej poprawie. Zawarte
w recepturach kosmetyków filtry, substancje aktywne, takie jak enzymy naprawiające uszkodzenia, substancje ochronne (np. antyoksydanty) mogą sprawić,
że uszkodzeń będzie mniej, a już obecne
szybko zostaną naprawione. Dobry i bezpieczny krem powinien być dodatkowo
wodoodporny, bezzapachowy, a także
zawierać składniki pielęgnacyjne, chroniące przed przesuszeniem skóry.
Dlatego niektóre z preparatów ochronnych wzbogacone są o drogocenne składniki pielęgnacyjne (takie jak masło
Shea, alantoina, witamina E, Lactil®),
które dodatkowo poprawiają kondycję
skóry odżywiając i regenerując naskórek.
Kod filtrów
Pharmaceris S to linia sprawdzonych
i skutecznych dermokosmetyków ochronnych, opracowanych zgodnie z zaleceniami Komisji Europejskiej, która
w 2006 r. rekomendowała wszystkim
krajom UE ujednolicenie
systemu oznaczeń kremów
z filtrami. Zgodnie z tymi
wskazówkami kosmetyki do
opalania dzielą się na
4 poziomy ochrony.
Niska ochrona: faktory 6
i 10 (kremy do opalania nie
mogą zawierać SPF niższego
niż 6 – te są zarezerwowane
np. dla samoopalaczy). Średnia
ochrona: faktory 15, 20 i 25.
Wysoka ochrona: faktory
30 i 50 oraz bardzo
wysoka ochrona – faktor
50+ (zatrzymuje on ok.
98% promieniowania
UV). Na kremach nie ma
informacji o wysokości faktora
UVA (nie ma jednolitych standardów
jego wyznaczania), ale zgodnie z zaleceniami europejskimi powinien on stanowić
1/3 filtrów w kosmetyku.
Co oznacza SPF?
Sun Protection Factor to międzynarodowy wskaźnik określający wysokość
ochrony przed UVB, które są odpowiedzialne za pojawienie się rumienia. SPF
oznacza, jak długo można przebywać na
słońcu po aplikacji dermokosmetyku, aby
nie narazić się na poparzenie słoneczne.
Wylicza się go w następujący sposób:
15 minut x wysokość SPF (np. 15)
= 225 minut. 15 minut to czas uznany
za potrzebny do wniknięcia w skórę tzw.
„minimalnej dawki rumieniowej” (MED Minimal Erythemal Dose) wywołującej
zaczerwienienie skóry. Trzeba jednak
pamiętać, że wysokość SPF wylicza się
uwzględniając zastosowanie 2 mg kremu
na 1 cm2.
Wysoka ochrona z Pharmaceris S
Gama Pharmaceris S to preparaty o najwyższych filtrach, z których bezpiecznie
mogą korzystać także osoby o skórze delikatnej, wrażliwej i problemowej. Zostały
stworzone przez naukowców z Centrum
Naukowo-Badawczego Dr Irena Eris.
Zawierają specjalny system fotostabilnych filtrów UVA i UVB, o podwójnym
mechanizmie działania anty-UV (odbijania i pochłaniania promieni słonecznych)
dla zapewnienia skutecznej i wysokiej
ochrony przed intensywnym nasłonecz-
nieniem i jego niekorzystnymi skutkami.
Preparaty z serii Pharmaceris S nie
zawierają alergenów, barwników oraz
substancji zapachowych.
Na nadchodzący sezon Pharmaceris S
proponuje następujące produkty:
Hydrolipidowy ochronny krem do
twarzy SPF 50+, dostosowany również
do potrzeb skóry dzieci i niemowląt powyżej 6. miesiąca życia. Zapewnia ponad
98% ochronę anty-UV oraz minmalizuje
ryzyko powstawania zmian barwnikowych i przebarwień. Zawarty w nim dwutlenek tytanu zapobiega fotostarzeniu
i reakcjom fotouczulającym – minimalizując ryzyko powstawania podrażnień.
Masło Shea łagodzi i odżywia naskórek
oraz zapobiega jego przesuszeniu.
Nawilżający krem ochronny do twarzy
SPF 30 zapewniający ochronę anty-UV
na poziomie 96%. Zawiera odżywcze
masło Shea oraz alantoninę o właściwościach łagodzących. Polecany również do
stosowania przy leczeniu dermatologicznym oraz po zabiegach medycyny
estetycznej w celu ochrony skóry przed
przebarwieniami. Wodoodporny, szybko
się wchłania, nie pozostawia na skórze
lepkiej warstwy. Przywraca skórze
elastyczność, gładkość i aksamitną
miękkość.
Hydrolipidowy ochronny balsam do
ciała SPF 50+ dzięki fotostablinym
filtrom zapewnia ochronę anty-UV
i uzupełnia niedobory lipidów. Głęboko
nawilża i odżywia skórę, zabezpieczając
37
REKLAMA
dermokosmetyki
naskórek przed nadmiernym wysuszeniem. Witamina E przyspiesza
odnowę naskórka oraz chroni przed
fotostarzeniem. Alantoina koi i łagodzi
podrażnienia powstałe w wyniku
ekspozycji skóry na słońce. Preparat jest
wodoodporny – dostosowany do potrzeb
osób aktywnych.
przynosi natychmiastową ulgę skórze,
działa jak kojący kompres. Wzbogacony
o innowacyjny kompleks nawilżający
oraz alantoinę zmniejsza rumień słoneczny, zapewniając delikatne uczucie
chłodu i ukojenia.
Delikatny balsam brązujący do ciała
Nawilżająca emulsja ochronna do ciała
SPF 30 zapewnia skuteczną i wysoką
ochronę przed intensywnym nasłonecznieniem i jego niekorzystnymi skutkami
oraz minimalizuje ryzyko powstawania
zmian barwnikowych i przebarwień.
Nawilża i odżywia skórę, zabezpieczając
naskórek przed nadmiernym wysuszeniem. Koi podrażnienia powstałe
w wyniku ekspozycji skóry na słońce.
Preparat wodoodporny – dostosowany
do potrzeb osób aktywnych. Szybko
się wchłania i nie pozostawia na skórze
tłustej warstwy.
Ochrona najmłodszych
Skóra dzieci wymaga szczególnej
ochrony, bo do 3. roku życia jest pozbawiona naturalnej odporności na słońce,
a jej poparzenie zwiększa ryzyko pojawienia się w przyszłości czerniaka.
Pharmaceris S proponuje dla najmłodszych od 6. miesiąca życia dwa kremy
do twarzy i ciała: SPF 30 oraz SPF 50+.
Są wodoodporne, szybko się wchłaniają,
nie pozostawiając na skórze lepkiej
warstwy, co zapewnia komfort aplikacji
i stosowania. Nie tylko skutecznie chronią skórę maluchów przed słońcem, ale
też intensywnie ją pielęgnują. Kremy
zawierają też więcej filtrów UVA niż
ilość zalecana przez KE. Zostały przebadane klinicznie i dermatologicznie,
otrzymały pozytywną opinię Instytutu
Matki i Dziecka. Są to:
Krem ochronny na słońce do twarzy i
ciała SPF 50+ dla niemowląt i dzieci.
Zawarty w kremie olej z passiflory,
łagodzi podrażnienia oraz niweluje
negatywny wpływ czynników zewnętrznych. Kwas foliowy dodatkowo
chroni komórki skóry przed uszkodzeniami wywołanymi promieniowaniem
UV. Olejowy ekstrakt ze „złotej” algi
zapewnia odpowiednie nawilżenie
skóry, zapobiegając przesuszeniom
i nadmiernej utracie wody z naskórka.
Jest wodoodporny, szybko się wchłania,
nie pozostawia tłustej i lepkiej warstwy.
Krem ochronny na słońce do twarzy
i ciała SPF 30 dla niemowląt i dzieci
Zawiera fotostabilne filtry UVA i UVB
oraz odżywcze masło Shea, które długotrwale nawilża skórę, zapobiegając
38
przesuszeniom, a także kojącą i łagodzącą podrażnienia alantoinę. Ma
wodoodporną formułę, szybko wchłaniającą. Nie pozostawia tłustej i lepkiej
warstwy. Dla dzieci poniżej 6. miesiąca życia, a także dla osób ze skórą
nadwrażliwą, podatną na alergię na
słońce i filtry chemiczne polecane jest
stosowanie delikatnego kremu barierowego, polecanego przez cały rok,
dla noworodków, niemowląt i dzieci
– od chwili narodzin z serii Pharmaceris B.
Bezpieczny krem ochronny SPF 50+
oparty na 100% filtrach mineralnych
odbĳa i rozprasza promienie słoneczne
zapewniając bardzo wysoką ochronę
skóry przed intensywnym nasłonecznieniem i jego niekorzystnymi
skutkami. Tworzy na powierzchni
skóry ekran mineralny. Minimalizuje
powstawanie uszkodzeń i poparzeń
słonecznych. Krem w znacznym
stopniu neutralizuje wolne rodniki
odpowiedzialne za reakcje fotouczulające i hamuje skłonności do alergii,
podrażnień, świądu oraz wyprysków
słonecznych. Higroskopijne cząsteczki
wspomagają regenerację naskórka,
likwidują objawy ściągnięcia i napięcia
skóry oraz chronią ją przed wysuszeniem.
Dodatkowo, gamę Pharmaceris S
uzupełniają:
SOS łagodzący preparat z D-pantenolem
po przedawkowaniu słońca. Pole-
cany dla skóry podrażnionej
w wyniku opalania i przedawkowania słońca, a także przy
leczeniu dermatologicznym
oraz po zabiegach medycyny
estetycznej w celu ukojenia i złagodzenia podrażnień skóry. Preparat
pozwoli cieszyć się ładną opalenizną
osobom o delikatnej, wrażliwej lub
problemowej skórze, która nie może
być eksponowana na słońce. Balsam
wzmacnia naturalny kolor skóry, nadając stopniowo efekt równomiernej
i zdrowej opalenizny bez narażania
skóry na szkodliwe działanie promieni
słonecznych. Zawarty w recepturze
innowacyjny kompleks substancji aktywnych Lactil® intensywnie nawilża
i odżywia skórę. Preparat jest przyjemny w użyciu, nie pozostawia na skórze
smug i lepkiej warstwy. Nie brudzi
ubrań.
Jak stosować kremy ochronne?
Bardzo ważna jest ilość oraz częstotliwość aplikacji kosmetyku. Warto
nakładać go 20 – 30 minut przed
ekspozycją na słońce, w postaci grubej
warstwy, najlepiej w ilości ok. 2 mg/cm2.
Preparaty wodoodporne po kontakcie
z wodą tracą część swoich właściwości
ochronnych, dlatego potrzebna jest ich
kilkukrotna aplikacja podczas ekspozycji na słońce. Wysokość współczynnika
chroniącego przed promieniowaniem
należy dostosować do typu skóry oraz
do tego, czy skóra wcześniej była już
eksponowana na słońce. Szczególnej
ochrony wymaga bardzo jasna karnacja
oraz skóra dzieci.
Dlaczego kremy z apteki?
Najczęściej po specjalistyczne kremy
ochronne do aptek trafiają osoby ze
skórą wrażliwą, rodzice małych dzieci
oraz bardziej wyedukowani „plażowicze”. Warto uświadamiać pacjentom
jakie korzyści niesie ze sobą rozsądne
stosowanie ochrony anty-UV – zarówno
w kontekście młodości skóry, jak i jej
zdrowia. A także warto uświadomić,
że dzięki takim dermokosmetykom, jak
Pharmaceris S, ochrona przed słońcem
jest również połączona z pielęgnacją.
Bardzo ważna – dla wczesnego wykrycia i wyleczenia czerniaka – jest też
regularna kontrola znamion.
@
dermokosmetyki
39
Powrót do przeszłości
uczestniczka metamorfoz, pani Katarzyna
Słowik, farmaceutka z Katowic, została
przeniesiona w czasie o kilka dekad
wstecz... oczywiście chodzi o modę!
Makijaż Sergiusz Osmański, wizażysta
Pani Kasia przeszła diametralną przemianę, ponieważ mocno
skróciła włosy. Zaproponowaliśmy więc make-up, który dodatkowo świetnie podkreślił piękne brązowe oczy. Wykonaliśmy brązowy makijaż w stylu smoky eye, a tęczówkę podkreśliliśmy zielono-srebrnym cieniem, który przepięknie wydobył koloryt oka. Kości
policzkowe zostały wymodelowane bronzerem i różem z odrobiną
rozświetlacza. Usta pozostawiliśmy naturalne, aby na pierwszym
planie pozostawały oczy.
Fryzura Tomasz Burkacki, fryzjer
Pani Kasia miała długie, ciemne, matowe włosy, co nieco pozbawiało je wyrazu. Dlatego po pierwsze pogłębiliśmy
i nasyciliśmy ich kolor. Następnie skróciliśmy je do długości,
która najbardziej sprzyja proporcjom całej sylwetki. Twarz naszej bohaterki nabrała odpowiednich proporcji dzięki graficznej
grzywce. Można ją wykorzystać w każdej stylizacji. Nawet, gdy
włosy zwiążemy w kucyk, grzywka będzie doskonałym wykończeniem fryzury, bez konieczności odsłonięcia całej twarzy.
Sesja Julia Dunin, fotograf
Metamorfoza Pani Kasi okazała się strzałem w dziesiątkę – dodała jej energii i ośmieliła do pozowania. Pani Kasia świetnie bawiła się przed obiektywem i nie bała się eksperymentować z mimiką, dlatego zdjęcia portretowe są moimi ulubionymi z tej sesji.
Pani Kasia
przed
metamorfozą
KONKURS!
Metamorfozy
Modny makija¿
z
PIR/086/02-2011
Nowa fryzura
Na samą myśl o Metamorfozie na mojej twarzy
pojawia
(pod okiem fryzjera
gwiazd
Sesja zdjêciowa
– Tomasza Burkackiego)
się szeroki uśmiech. To był wspaniale spędzony czas
w otoczeniu sympatycznych i niezwykle przyjaznych ludzi. Dzięki
wspaniałemu sztabowi specjalistów poczułam się jak gwiazda
rodem z hollywoodzkiego filmu, za co bardzo serdecznie
im dziękuję. Dzięki nim otrzymałam nie tylko nową fryzurę, Relaksuj¹ce
wskazówki Wygraj
dobrego makijażu
pomysł na strój, ale przede zabiegi w SPA
pobyt wi SPA!
wszystkim wiarę we własne piękno. Metamorfoza była dla mnie
Spośród nades³anych zg³oszeñ wy³onimy 5 pañ,
wielką przygodą, błogo spędzonym czasem w spa a także cenną
które wezm¹ udzia³ w niezapomnianej
lekcją stylu,
którą zapamiętam
całeOssa.
życie. W trakcie tych
metamorfozie
w SPA, wna
hotelu
szalonych 3 dni zarówno ekipa Metamorfoz jak i opiekunowie
okazali nam wiele sympatii i świetnie dbali o nasze rewelacyjne
samopoczucie. Bardzo dziękuję za niezapomnianą przygodę!
Kasia Słowik
11PH010_kupon_konkursowy_148x105_v4.indd 1
Ekipa Metamorfoz:
Tomasz Burkacki
fryzjer
www.hairmaster.pl
Sergiusz Osmański
wizażysta
Julia Dunin
fotograf
11-02-24 14:01
życie jest piękne
REKLAMA
autor:
Adam Chowański
stylista
W stylu lat
60-tych...
Uczestniczka Metamorfoz, pani Katarzyna Słowik została
przeniesiona w czasie do lat 60. Charakterystyczna krótka fryzura
dodała stylizacji lekkości i młodzieńczego wyglądu. Podobnie jak
soczyście zielona, rozkloszowana sukienka.
P
ani Katarzyna może poszczycić się proporcjonalną
budową ciała, typu „klepsydra”. W takim przypadku
stylizacja powinna uwydatniać idealne proporcje. Krój zielonej sukienki
skutecznie modeluje talię, z kolei
kontrastowy pasek akcentuje wcięcie.
Pamiętajmy, że przy doborze paska
kierujemy się prostą zasadą: im
42
krótsza talia, tym cieńszy pasek.
Dekolt „karo” jednocześnie eksponuje piękną linię biustu, jak i wyrównuje proporcje pomiędzy górą,
a rozłożystym dołem sukienki. Dekolt V mógłby znacznie
zwęzić ramiona, przez co
całościowy odbiór byłby zaburzony. Uzupełnieniem stroju są
elementy nawiązujące do stylu lat
60 – geometryczna bransoletka
i sandały na koturnie. Nie bez
znaczenia jest srebrzysty wisiorek,
który współgra z chłodnym typem
urody naszej modelki.
@
Zdjęcia: Julia Dunin, mat. prasowe Reserved, House
Fasony polecane paniom o sylwetce
typu „klepsydra”
mieszanki apteczne
Ziołowe mieszanki
– naturalna recepta na zdrowe nogi
autor: lek. med. Ireneusz Dulny
internista, specjalista medycyny
morskiej i tropikalnej
N
ogi są bardzo narażone na
wszelkiego rodzaju kontuzje
i uszkodzenia. Co więcej, również nasze złe nawyki niekorzystnie
wpływają na ich kondycję. Wiele kobiet cierpi na dolegliwości układu
krążenia – zwłaszcza dolegliwości żylne nóg. Pojawiają się na nich szpecące pajączki, doskwiera opuchlizna,
uczucie ciężkości, a w najgorszym
wypadku tworzą się żylaki. Nie oznacza to jednak, że nie można im przeciwdziałać. O zdrowe i piękne nogi
warto zawalczyć! Na początkowym
etapie naszą uwagę powinno zwrócić
uczucie ciężkości nóg (zwłaszcza w godzinach wieczornych). Pojawić się
mogą również tzw. pajączki i żyły
REKLAMA
Robi się coraz cieplej. W związku z tym chętniej wyciągamy
z szafy krótsze sukienki, spódniczki czy szorty. Właśnie teraz
powinnyśmy poświęcić więcej uwagi naszym nogom, tak aby
wyglądały zdrowo i ponętnie.
siateczkowate. Sygnałem rozwijających się żylaków są pojawiające się
obrzęki wokół kostek, potem również
obrzęki całego podudzia. W zaawansowanym stadium choroby, widoczne
są zmiany skórne: przebarwienia,
wypryski, stwardnienia czy też nawet owrzodzenia. Pojawienie się żylaków może być spowodowane czynnikami genetycznymi, siedzącym lub
stojącym trybem pracy, przyjmowanymi lekami (np. hormonalnymi),
chorobami układu krwionośnego,
nieprawidłową dietą czy brakiem
ruchu.
Oto kilka praktycznych rad, jak
zadbać o zdrowe i piękne nogi:
 Ruch jest bardzo istotnym
czynnikiem profilaktycznym.
Długotrwałe stanie lub siedzenie
nie wpływa dobrze na krwiobieg.
Również częste zakładanie nogi
na nogę, może mieć niekorzystny
wpływ na stan żył. W trakcie ruchu skurcze mięśni nóg pobudzają
krążenie żylne, przepychając krew
w kierunku serca. Pamiętajmy
więc o spacerach, a teraz również
o wycieczkach rowerowych.
 Unoszenie kończyn dolnych
podczas siedzenia, lub spanie
z poduszką pod nogami.
 K ąpiele nóg w chłodnej wodzie.
Obkurczają one naczynia krwionośne, a także ujędrniają skórę.
 Należy dbać o zachowanie właściwej masy ciała i nie dopuszczać do
nadwagi czy otyłości.
 Dietę warto uzupełnić o błonnik:
jego spożywanie zapobiega zaparciom, które zwiększają ucisk
brzuszny i mogą powodować przeciążenie układu żylnego.
 Warto rozważyć także kompresoterapię: znajdują w niej zastosowanie między innymi różne
rodzaje pończoch czy rajstop
uciskowych.
W profilaktyce sprawdzają się
również naturalne rozwiązania, jak
zioła, czy też niektóre z witamin np.:
Wyciąg z pestek winogron
(Vitis vinifera L.)
Procyjanidyny zawarte w winogronach są związkami oddziaływującymi na naczynia krwionośne poprzez
swą aktywność przeciwutleniającą.
W pestkach winogron występują
także substancje zapobiegające zabu-
44
mieszanki apteczne
rzeniom naczyniowo-sercowym. Ponadto wykazują one znamienną statystycznie aktywność przeciwagregacyjną płytek. Procyjanidyny
z nasion winogron pomagają zapobiegać zaburzeniom naczyniowym.
Bioflawonoidy działają przeciwzapalnie, są silnymi przeciwutleniaczami
i chronią układ krążenia. Ekstrakt
z nasion czerwonych winogron z wysoką zawartością substancji biologicznie aktywnych pomaga chronić błony
komórkowe naczyń krwionośnych
przed wolnymi rodnikami.
Liście czerwonej winorośli
(Vitis vinifera)
Zawierają roślinne substancje aktywne mające zdolność wzmacniania
tkanki łącznej. Składniki zawarte
w liściach czerwonych winogron powodują zmniejszanie się opuchlizny
w obrębie stóp i kończyn oraz koją
ból wspomagając w znaczącym
stopniu procesy regeneracyjne.
REKLAMA
Liście pokrzywy
(Folium urticae)
Zawierają w swoim składzie znaczne
ilości chlorofilu, karoten, ksantofile,
protoporfiryny, witaminę C. Poza
tym w liściach pokrzywy znajdziemy
sole mineralne, w tym szczególnie
dużo potasu, wapnia, żelaza, fosforu.
Liście pokrzywy zawierają także
witaminę K, B2, kwas krzemowy
i pantotenowy, ślady olejku eterycznego (antofenu). Pokrzywa wspomaga
w związku z tym krążenie żylne oraz
pomaga w utrzymaniu prawidłowych
funkcji żył. Przyczynia się także do
eliminacji wody z organizmu a przez
to do zmniejszenia uczucia ciężkości
nóg. Pokrzywa zalecana jest mię-
dzy innymi przy cierpnięciu
kończyn.
– podstawowego składnika tkanki
łącznej i tkanki chrzęstnej, co jest
istotne do zachowania sprężystości
ścianek naczyń krwionośnych. Ponad-
to ma też działanie przeciwutleniające, to znaczy chroni komórki przed
szkodliwym działaniem wolnych
rodników ma więc korzystne działanie również na naczynia krwionośne.
Ważną funkcją tej witaminy jest jej
działanie uszczelniające naczynia
krwionośne, co zapobiega powstawaniu drobnych wylewów.
Marzenie o ładnych, zdrowych nogach
nie jest utopią jeśli zaczniemy o nie
dbać już od zaraz. Odwdzięczą się
nam pięknym wyglądem, a opuchlizna i ciężkość nóg znikną.
@
Witamina C
(Acidum ascorbicum)
Wśród ogromnej liczby funkcji jaką spełnia, witamina C jest
niezbędna do tworzenia kolagenu
kuchnia farmaceutyczna
Moje
pyszne
gotowanie
Aleksandra Dulna
Pasjonatka pysznego
gotowania. Od dzieciństwa
zafascynowana ciekawą
i smaczną kuchnią opartą
na tradycjach rodzinnych.
Jak przyznaje, podstawą
jej potraw są składniki
najwyższej jakości.
Drodzy Farmaceuci!
Wraz z tak długo oczekiwanym latem mamy szansę rozwinąć nasze
możliwości w prawdziwej polskiej kuchni. Uroku letniej kuchni
dodadzą nasze wspaniałe warzywa. Moja dzisiejsza propozycja to
botwinka i gołąbki w nowej odsłonie. Zachęcam do wypróbowania
zamieszczonych przeze mnie propozycji.
Gołąbki w nowej odsłonie
Składniki (na 4 porcje): jedna młoda kapusta
na gołąbki; szklanka sypkiej kaszy gryczanej;
60 dkg mięsa wieprzowego mielonego (łopatka,
karkówka lub szynka); pęczek koperku; pęczek
zielonej pietruszki; szklanka kaszy pęczak (gruby);
biała część pora; pół kilograma grzybów (mrożone
prawdziwki lub podgrzybki ewentualnie pieczarki);
pieprz grubo mielony; ziele angielskie; liść laurowy.
Chłodnik
Składniki: włoszczyzna; kawałek mięsa na
rosół; pęczek botwinki; szklanka kwaśnej
śmietany; 150 ml kefiru; pęczek rzodkiewki,
1 zielony ogórek; pęczek szczypiorku; 1 jajko.
Przygotowanie: Gotujemy szklankę kaszy
gryczanej i dwie szklanki wody. Potem kaszę
prażymy w piekarniku przez 1 godzinę. Po uprażeniu dodajemy przesmażoną białą część pora,
przesmażone i pokrojone w kostkę grzyby plus
pęczek pokrojonej zielonej pietruszki i świeży pieprz.
Kapustę zaparzamy (od momentu zagotowania
gotujemy liście 5-7 min.) następnie ją studzimy.
Farsz zawijamy w liście. Potem podsmażamy gołąbki
na maśle. Następnie wkładamy do garnka i dusimy
w rozgrzanym piekarniku około 1 godziny. Dodajemy
pomidory lub koncentrat pomidorowy i śmietanę do
powstałego sosu.
Przygotowanie: Do 0,5 litra wody dodajemy mięso
cielęce i włoszczyznę. Gotujemy wywar rosołowy na
małym ogniu, dołączamy umytą i pokrojoną botwinę.
Solimy, dodajemy kilka kropel cytryny i łyżkę cukru.
Tak powstały wywar studzimy, wyjmujemy mięso
i włoszczyznę. Potem łączymy z kefirem i śmietaną
(kwaśną). Następnie chłodzimy w lodówce, kroimy
rzodkiewkę, ogórka, szczypior i jajko na twardo.
Na końcu dodajemy do chłodnej zupy.
46
kuchnia farmaceutyczna
Bordeaux dzieli od Warszawy ponad 2000 km. Nie o odległość mierzoną
w kilometrach jednak chodzi. Mam jednak wrażenie, że zapomnieliśmy
o bordeaux i że mentalnie wino to jest od nas bardzo daleko.
Jak daleko
do Bordeaux?
li tylko winem stając się raczej
produktem luksusowym. Ponieważ jednak każdy produkt, w tym
wino, wart jest tyle, ile ktoś gotów
jest zań zapłacić, dyskusji czy to
naprawdę najlepsze wina świata
lepiej w ogóle nie zaczynać.
Jeśli zatem przypadkiem nie mamy
wolnych 1156 zł na, wyjątkowo
skromnie wycenione, Châteaux
Margaux 2012 (odbiór za dwa lata,
wtedy też trzeba będzie dopłacić
VAT) lepiej poszukać czegoś innego. Bordeaux to bowiem nie tylko
wielkie i drogie zamki z jednej
i supermarketowe zlewki z drugiej
strony. W apelacjach takich jak
Haut-Médoc, Moulis czy Listrac
na Lewym Brzegu oraz w Côtes de
Blaye i Côtes de Bourg po północnej stronie Żyrondy, w satelickich
AOC St. Émilion, we Fronsac,
gdzieniegdzie w Graves – wciąż
możemy kupić wina za kilka-kilkanaście euro, które stylem
mocno nawiązują do bordoskiej
klasyki, nie są może tak długowieczne jak rotszyldy czy petrusy, ale w perspektywie kilku lat
powinny sprawiać pijącemu dużo
radości, zwłaszcza jeśli popijemy
nimi mięso. Nawet dobrze zrobione
Bordeaux Supérieur potrafi dać
mnóstwo frajdy, jeśli tylko zadamy
sobie odrobinę trudu, by znaleźć
odpowiednią butelkę. Bordeaux nie
trzeba się bać. Tutejsze wina, i owszem, mogą się wydać twardsze,
bardziej kwasowe, taniczne i ściągające niż słodziutki, miękki i gładki merlot z Południowej Ameryki.
Gdy jednak przyjdzie zestawić wino
z jedzeniem, twardość garbników
zmięknie wobec protein w mięsie,
a wino odkryje przed nami kolejne
pokłady aromatów.
***
Wino Château Martinon 2009,
Bordeaux Supérieur znajdziemy
w cenie ok. 33 zł. Jest prostolinijne,
dobrze ułożone, dość soczyste,
codzienne bordeaux, nieco
łagodniejsze od klasyków, dobre
dla zaczynających przygodę
z regionem. Château du Lort 2010,
Bordeaux Superieur; cena ok. 50 zł:
świetne, relatywnie lekkie bordeaux
o ładnej owocowości, wyraźnej
kwasowości, zrównoważone
i przydatne zwłaszcza przy
lżejszych mięsnych potrawach.
Tomasz Prange-Barczyński
Fot. K.wellman
B
ordeaux to najbardziej
klasyczny z klasycznych regionów winiarskich Europy.
Leży wokół miasta noszącego tę
samą nazwę i nawet na francuskie
warunki jest ogromny. Jego
swoisty kręgosłup stanowią rzeki
Garona i Dordogne, które łączą się,
by w formie szerokiego estuarium
zwanego Żyrondą przez sto kilometrów toczyć wspólnie wody do
Atlantyku. To co leży na północ od
Żyrondy określa się mianem Prawego Brzegu. To królestwo merlota
i cabernet franc, które łatwiej tu
dojrzewają. Pośród licznych małych
podregionów w tej części Bordeaux
nie wolno zapomnieć o apelacjach
Pomerol (słynne Château Pétrus)
i Saint Émilion. Lewy Brzeg to
tereny leżące dalej na południowy
zachód i obejmujące region Médoc.
Żyronda naniosła tu masy żwiru,
które zapewniają specyficzny smak
i warunki dojrzewania gronom
przede wszystkim odmiany cabernet sauvignon. Na ogół, im bliżej
rzeki, tym lepsze winnice. Kluczową częścią Médoc jest podregion
Haut-Médoc, bliżej Bordeaux,
przede wszystkim zaś cztery gminne apelacje: Margaux, St. Julien,
Pauillac i St. Estèphe. Przejażdżka
przez nie może być niebezpieczna.
Wzdłuż lokalnej szosy D2 koncentracja legendarnych châteaux jest
tak wielka, że łatwo zapomnieć
o prowadzeniu auta. Co jednak
z tego, skoro rok rocznie kwoty,
jakie trzeba wydać na butelkę
Pauillaka czy Margaux klasy grand
cru classé idą w setki, a w szczególnych przypadkach tysiące złotych?
Nakręcona przez kupców z Chin
i Rosji koniunktura spowodowała
w ostatnich latach, że czołowe
bordoskie etykiety przestały być
Krytyk winiarski i dziennikarz, współzałożyciel i redaktor naczelny „Magazynu WINO”, dwumiesięcznika poświęconego kulturze wina ukazującego się od 2002 r. Od lat prowadzi
w Radiu PIN cotygodniową audycję winiarską. Jest autorem
podręcznika dla winiarskich profesjonalistów „Zawód: Sommelier”. Sędziuje w konkursach winiarskich, m.in w „Vinitaly”
w Weronie, „Best of Riesling” w Niemczech, „Vinagora”
w Budapeszcie, czy „Vini da Pesce” w Jesi. Na co dzień
prowadzi kursy wiedzy o winie i komentowane degustacje.
47
kultura
Miłość bez nadziei
Helena Bonham Carter i Ralph Fiennes w szczytowej formie. Nowoczesny, zmysłowy
i trzymający w napięciu film o trudnej miłości.
Porywająca ekranizacja arcydzieła światowej literatury z wielkimi kreacjami gwiazd światowego kina. „Wielkie nadzieje”
to adaptacja słynnej powieści Charlesa Dickensa, której scenariusz napisał brytyjski autor bestsellerów David Nicholls . Żyjący w ubóstwie sierota Pip (Jeremy Irvine) niespodziewanie otrzymuje od tajemniczego darczyńcy olbrzymią fortunę. Pieniądze pozwalają mu na całkowitą zmianę życia. Teraz Pip jest bogatym londyńczykiem. Swoją nową pozycję wykorzystuje,
by pozyskać względy pięknej arystokratki Estelli (Holliday Grainger), w której potajemnie kochał się od dziecka. Jednak
szokująca tajemnica, kryjąca się za bogactwem Pipa, raz jeszcze odmieni jego losy, a także wszystkich, którzy są mu bliscy...
„Wielkie nadzieje”, reż. Mike Newell, wyst. Helena Bonham Carter, Ralph Fiennes, Jeremy Irvine.
Dystrybucja: Gutek Film. Premiera: czerwiec 2013
dvd
mega
hit!
Baby blues po polsku
Reżyserka przebojowych i wielokrotnie nagradzanych „Galerianek”, przedstawia historię niedojrzałej 17-latki, która zostaje matką. „Bejbi blues” to wnikliwy, poruszający,
ale też nie pozbawiony humoru, portret pokolenia młodych Polaków. 17-letnia Natalia
(Magdalena Berus) urodziła dziecko. Ale to wcale nie była „wpadka”. Natalia ciążę
zaplanowała. Razem ze swoim chłopakiem Kubą (Nikodem Rozbicki) próbują podołać
obowiązkom rodziców, choć sami jeszcze na dobre nie są dorośli. Natalia chciała mieć
dziecko, bo fajnie jest mieć dziecko. Wszystkie młode gwiazdy jak Britney Spears czy
Nicole Richie mają dzieci. Ale dlaczego tak naprawdę zdecydowała się na macierzyństwo w tak młodym wieku? Może odpowiedź kryje się w tym, co piszą nastolatki na
internetowych forach?
„Bejbi blues”, reż. Katarzyna Rosłaniec, wyst. Magdalena Berus, Magdalena Boczarska, Klaudia Bułka, Renata Dancewicz, Katarzyna Figura, Jan Frycz. Dystrybucja: Kino Świat.
Osoby, które za pośrednictwem strony www.farmacjapraktyczna.pl wyślą na adres:
[email protected] maila z hasłem: BLUES, mają szansę otrzymać film
w prezencie.
48
Klasyka: Anna German
Dwupłytowy album „40 piosenek
Anny German” to wybór spośród
zarejestrowanego przed laty repertuaru wokalistki. Znalazły się na
nich wszystkie największe przeboje
artystki. Każda z płyt była przygotowywana z największą pieczołowitością.
„40 piosenek Anny German”, Polskie Nagrania
Osoby, które za pośrednictwem strony www.farmacjapraktyczna.pl
wyślą na adres: [email protected]
maila z hasłem: GERMAN, mają szansę otrzymać płytę
w prezencie.
Przystojny jazzman
Oto szósta płyta uwielbianego
na całym świecie kanadyjskiego wokalisty. Jak mówi
sam muzyk, „To Be Loved”
to opowieść o tym, co w życiu
najważniejsze – o miłości,
szczęściu, zabawie
i smakowitych rzeczach.
„To Be Loved”, Michel Buble,
Warner Music Poland
wyślą na adres: [email protected] maila
z hasłem: LOVED, mają szansę otrzymać płytę w prezencie.
Magiczna Turcja
Kiedy Joy i Angie spotykają się na balkonie
niewielkiego pensjonatu, gdzieś na śródziemnomorskim wybrzeżu Turcji nie przypuszczają, że będzie to początek głębokiej
kobiecej przyjaźni i wielkiej miłości do tego
kraju. Autentyczna historia dwóch kobiet,
które odkrywają tajemnice Turcji.
„Romans z Turcją”, Angie Brenner,
Joy E. Stocke, Wydawnictwo Lambook
wyślą na adres: [email protected] maila z hasłem:
TURCJA, mają szansę otrzymać książkę w prezencie.
Rozwiązanie konkursów z nr 4 (64):
film DVD „Miłość” Michaela Haeneke (hasło: MIŁOŚĆ): Luiza
Łubkowska • płyta „Girl who got away” Dido (hasło: DIDO): Justyna
Pankowska • książka „Dowód” Ebena Alexandra (hasło: DOWÓD):
Paulina Machowicz • płyta „What a Life” Erin Boheme (hasło: LIFE):
Renata Zygmunt • książka „Szklany Zamek” Jeannette Walls (hasło:
ZAMEK): Wanda Chmielewska
Zapraszamy do udziału w naszych konkursach!
Wejdź na stronę: www.farmacjapraktyczna.pl
Zabierz dziecko
w miasto!
REKLAMA
kultura
Chcesz wiedzieć, dokąd warto wybrać się
z młodszym, a gdzie ze starszym dzieckiem?
Które kawiarnie mają kącik dla maluchów?
Gdzie w weekend odbywa się impreza
plenerowa dla najmłodszych? Wejdź na:
www.gogaga.pl
Matczyna
miłość
BEST
SELLER!
Jak wielka jest siła miłości matki?
Wzruszająca powieść o tym, jak wielką
siłą woli można pokonać największe
przeszkody.
Megan spuściła córkę
z oka zaledwie na kilka
sekund. Wydawało się,
że nic złego nie ma
prawa się zdarzyć. Jednak trzyletnia Emma
zniknęła bez śladu.
Policyjne śledztwo
nie przynosi żadnych
rezultatów. Dziewczynka jakby zapadła się
pod ziemię. Mijają dni,
tygodnie, miesiące...
Rodzice i dwie siostry
Emmy próbują uporać
się z tragedią. Wszyscy
stracili już nadzieję.
Jedynie Megan nie
chce pogodzić się
z myślą, że już nigdy nie odzyska dziecka. Zdaje się
jej, że widzi córkę w kolejce w supermarkecie, na placu
zabaw, na ulicy. I za każdym razem przeżywa rozczarowanie, gdy okazuje się, że nie jest to Emma. Czy
można pogodzić się z utratą dziecka? Jak dalej żyć po
takim doświadczeniu? „Szukając Emmy” to poruszająca opowieść o sile matczynej miłości, a także o tym,
jak wiara i nadzieja pozwalają pokonać największe
nawet przeszkody.
„Szukając Emmy”, Holmes Steena, Wydawnictwo Znak
wyślą na adres: [email protected] maila z hasłem:
EMMA mają szansę otrzymać książkę w prezencie.
49
REKLAMA
Rozwiązaniem krzyżówki z nr 4 (64) „Farmacji Praktycznej” jest hasło: PODWÓJNE WSPARCIE PRZY INFEKCJACH UKŁADU MOCZOWEGO.
Zestawy kosmetyków ufundowane przez producenta preparatu żUravit DUOprotect otrzymują: Władysława Szetela, Sylwia Grzesiak, Magdalena Bielska, Patrycja
Stańska, Kinga Sąsiadek.
Litery z ponumerowanych pól utworzą rozwiązanie:
1
2
22
23
49 50
3
4
5
6
7
8
9
24 25 26 27 28 29 30
51
52
53 54 55
56
10
12
13
14
32 33 34 35
31
57
11
58
59
60
61
62
15
16
17
18
19
36 37 38 39 40
20
21
41
42 43 44 45
46
47 48
63 64
Osoby, które prześlą prawidłowe rozwiązanie krzyżówki mają szansę otrzymać 1 z 10 tuszy do rzęs Lancome Virtuose
Black ufundowanych przez producenta suplementu diety Normolax Regular. Rozwiązanie krzyżówki prosimy przesłać
do 20 lipca 2013 r. na adres: Valkea Media S.A., ul. Elbląska 15/17, 01-747 Warszawa, z dopiskiem: „Farmacja Praktyczna”
lub na adres e-mail: [email protected]
Imię i nazwisko:
................................................................................................................................................................................................................................
Dokładny adres:
................................................................................................................................................................................................................................
e-mail:
................................................................................................................................................................................................................................
Telefon:
................................................................................................................................................................................................................................
Informujemy, że podane dane osobowe przetwarzane będą przez Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., z siedzibą w Warszawie przy ul. Bobrowieckiej 6, zgodnie z ustawą
z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. 2002 r. Nr 101 poz. 926 ze zm.) w celu informowania o produktach i usługach spółek należących do Grupy
Polpharma. Każda osoba ma prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Podanie danych jest dobrowolne. Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych
osobowych przez Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o. w określonych powyżej celach. Wyrażam zgodę* na otrzymywanie informacji handlowych drogą elektroniczną.
Data: ...........................................
Podpis: ..............................................................................
*) W przypadku niewyrażenia zgody na otrzymywanie informacji handlowych drogą elektroniczną prosimy o przekreślenie oświadczenia zgody.
Wyrażenie zgody na przetwarzanie danych osobowych jest natomiast niezbędne do wpisania osoby do bazy danych Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o.
50
NOR/048/06-2013
krzyżówka
w płynie,
zgaga zginie!
Ranigast Fast (Ranitidinum). Skład i postać: 1 tabletka musująca zawiera 150 mg ranitydyny w postaci ranitydyny chlorowodorku. Wskazania: Objawowe leczenie dolegliwości
dyspeptycznych takich jak: zgaga, niestrawność, nadkwaśność, nie związanych z chorobą organiczną przewodu pokarmowego. Dawkowanie i sposób podawania: Dorośli i dzieci
powyżej 16 lat: 1 tabletka na dobę. Maksymalnie po 1 tabletce dwa razy w ciągu doby. Tabletkę należy rozpuścić w ½ szklanki wody, poczekać do całkowitego rozpuszczenia,
a następnie wypić przygotowany roztwór. W przypadku gdy objawy dyspeptyczne utrzymują się dłużej niż 14 dni, należy zweryfikować diagnozę. U pacjentów z niewydolnością
nerek (klirens kreatyniny mniejszy niż 50 ml/min) dochodzić może do zmniejszenia wydalania ranitydyny i zwiększenia jej stężenia w surowicy krwi. U tych pacjentów dobowa dawka
ranitydyny wynosi 150 mg. U pacjentów przewlekle dializowanych należy podać ranitydynę w dawce 150 mg bezpośrednio po dializie. Nie stosować produktu u dzieci w wieku poniżej
16 lat. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na ranitydynę lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Porfiria. Fenyloketonuria. Ostrzeżenia i zalecane środki ostrożności: Przed
rozpoczęciem leczenia ranitydyną u pacjentów z chorobą wrzodową żołądka należy wykluczyć nowotworowy charakter choroby (szczególnie dotyczy to osób w średnim lub podeszłym
wieku, u których dolegliwości dyspeptyczne nie występowały wcześniej lub zmieniły się), ponieważ leczenie ranitydyną może maskować objawy raka żołądka i opóźnić rozpoznanie.
Produkt należy stosować ostrożnie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek i (lub) wątroby. Ranitydyna jest wydalana przez nerki i dlatego u pacjentów z zaburzeniami czynności
nerek należy zmniejszyć dawkę dobową leku. Istnieją rzadkie doniesienia kliniczne sugerujące, że ranitydyna może wywołać ostre napady porfirii i dlatego należy unikać stosowania
produktu u pacjentów z ostrą porfirią w wywiadzie. Pacjenci leczeni jednocześnie niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi i ranitydyną powinni być poddawani regularnej kontroli.
Dotyczy to szczególnie pacjentów w podeszłym wieku oraz pacjentów z chorobą wrzodową w wywiadzie. Produkt zawiera sorbitol, który może powodować podrażnienie żołądka
i biegunkę. Ze względu na zawartość sodu produkt należy stosować ostrożnie u pacjentów na diecie niskosodowej. Ze względu na zawartość aspartamu produktu nie należy
stosować u chorych na fenyloketonurię. Ze względu na zawartość sorbitolu nie należy stosować u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją fruktozy. Działania
niepożądane: Częstość działań niepożądanych została uporządkowana według grup układwo narządowych zgodnie z terminologią MedDRA: często (1/100 do <1/10); niezbyt często
(1/1 000 do <1/100); rzadko (1/10 000 do <1/1 000); bardzo rzadko (<1/10 000). W czasie leczenia ranitydyną stwierdzano występowanie poniższych działań niepożądanych.
Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych. Rzadko: przemijające zmiany aktywności enzymów wątrobowych. Bardzo rzadko: zapalenie wątroby przebiegające z żółtaczką lub bez
żółtaczki. Zaburzenia żołądka i jelit. Niezbyt często: bóle brzucha, zaparcia, nudności (objawy te przeważnie przemijają podczas leczenia). Bardzo rzadko: ostre zapalenie trzustki,
biegunka. Zaburzenia krwi i układu chłonnego. Bardzo rzadko: przemijające zmiany w obrazie krwi (zmniejszenie liczby leukocytów i płytek krwi, agranulocytoza, pancytopenia,
niedokrwistość aplastyczna, czasami z częściowym lub całkowitym zahamowaniem czynności szpiku). Zaburzenia układu immunologicznego. Rzadko: reakcje nadwrażliwości,
które występowały czasami po podaniu pojedynczej dawki leku (pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, gorączka, skurcz oskrzeli, obniżenie ciśnienia krwi, ból w klatce piersiowej).
Bardzo rzadko: wstrząs anafilaktyczny. Zaburzenia serca. Bardzo rzadko: bradykardia i blok przedsionkowo komorowy. Zaburzenia układu nerwowego. Bardzo rzadko: bóle głowy
(czasami silne) i zawroty głowy, przemijające ruchy mimowolne. Zaburzenia psychiczne. Bardzo rzadko: pobudzenie, dezorientacja, depresja, omamy (zwłaszcza u pacjentów
ciężko chorych i w podeszłym wieku). Zaburzenia oka. Bardzo rzadko: niewyraźne widzenie. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej. Rzadko: wysypka skórna. Bardzo rzadko: rumień
wielopostaciowy, łysienie. Zaburzenia naczyń. Bardzo rzadko: zapalenie naczyń. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi. Bardzo rzadko: ginekomastia i przemijająca impotencja
u mężczyzn. Zaburzenia mięśniowo szkieletowe i tkanki łącznej. Bardzo rzadko: bóle stawów i mięśni. Zaburzenia nerek i dróg moczowych. Rzadko: zwiększenie stężenia kreatyniny
w osoczu (zazwyczaj nieznaczne, wraca do normy podczas leczenia). Bardzo rzadko: ostre śródmiąższowe zapalenie nerek. Podmiot odpowiedzialny: ZF Polpharma S.A. Pozwolenie
na dopuszczenie do obrotu nr 20787 wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa,
tel. +48 22 364 61 00; fax. +48 22 364 61 02. www.polpharma.pl. Lek dostępny bez recepty. ChPL z dnia 04.12.2012 r.
RAN-MAX/202/04-2013
krzyżówka
52

Farmacja Praktyczna Nr 6

Transkrypt

Podobne dokumenty

Farmacja Praktyczna Nr 3

Farmacja Praktyczna nr 6

Farmacja Praktyczna nr 12

Farmacja Praktyczna nr 3

Farmacja Praktyczna nr 10

Farmacja Praktyczna Nr 12 (60)

Farmacja Praktyczna Nr 7-8

Farmacja Krakowska

farmacja krakowska - Okręgowa Izba Aptekarska w Krakowie

polskich antybiotyków