Geografia

Pieczątka szkoły
Liczba punktów
Kod ucznia
WOJEWÓDZKI KONKURS GEOGRAFICZNY
DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2013/2014
STOPIEŃ SZKOLNY – 8.11.2013
1. Test konkursowy zawiera 28 zadań. Są to zadania zamknięte i otwarte. Na ich rozwiązanie
masz 90 minut. Sprawdź, czy test jest kompletny.
2. Zanim udzielisz odpowiedzi, uważnie przeczytaj treść zadania.
3. Wszystkie odpowiedzi czytelnie i wyraźnie wpisuj w wyznaczonych miejscach.
4. Przy rozwiązywaniu zadań zamkniętych wyboru wielokrotnego wybierz jedną,
prawidłową odpowiedź i zaznacz ją krzyżykiem, np.:
A
XB
C
D
Jeżeli się pomylisz i zechcesz wybrać inną odpowiedź, to złe zaznaczenie otocz kółkiem
XB , po czym skreśl właściwą literę, np.:
A
XB
XC
D
5. W innych zadaniach samodzielnie sformułuj odpowiedź i wpisz ją lub wykonaj zadanie
zgodnie z instrukcją zawartą w poleceniu. Przedstaw tok rozumowania prowadzący do
wyniku.
6. Test wypełniaj długopisem, nie używaj korektora, ołówka ani gumki. Nie komunikuj się z
innymi uczestnikami konkursu.
7. Podczas rozwiązywania zadań nie możesz korzystać z kalkulatora.
8. Sprawdź wszystkie odpowiedzi przed oddaniem testu.
9. Nie podpisuj testu, zostanie on zakodowany.
10. Brudnopis, dołączony do testu, nie podlega ocenie.
11. Zakwalifikujesz się do kolejnego etapu konkursu, jeżeli uzyskasz minimum 90% punktów
możliwych do zdobycia.
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
Materiał źródłowy do zadań 1-3.
Zadanie 1.
(2 p.)
Na siatce kartograficznej zaznaczono punktami następujące miasta: Kapsztad (34°S, 18°E),
Meksyk (19°N, 99°W), Pekin (40°N, 116°E), Rio de Janeiro (23°S, 43°W),
Warszawa (52°N, 21°E).
Wpisz obok każdego punktu pierwszą literę nazwy miasta.
Zadanie 2.
(2 p.)
Uzupełnij poniższe zdania, wpisując nazwy miast.
A.
B.
C.
D.
Najpóźniej Nowy Rok witają mieszkańcy ……………………………………………...
Ten sam czas strefowy mają ............................................ i …………………………….
22 grudnia najdłuższy dzień jest w ............................, a najkrótszy w………………….
21 marca w Rio de Janeiro Słońce góruje na wysokości ............. °
Zadanie 3.
(2 p.)
Oblicz, która godzina miejscowego czasu słonecznego jest w Warszawie, gdy w Meksyku jest
godzina 8.00 tego czasu. Zapisz obliczenia.
Miejsce na obliczenia
Czas w Warszawie .........................
2 z 14
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
Zadanie 4.
(2 p.)
Przyporządkuj parametrom Ziemi odpowiednie wartości, wybierając z podanych poniżej.
Obwód równika
.........................
Promień równikowy
.........................
Promień biegunowy
.........................
Wartości: 6357 km, 6371 km, 6378 km, 40075 km, 40675 km
Zadanie 5.
(2 p.)
Podkreśl trzy następstwa ruchu obiegowego Ziemi.
A.
B.
C.
D.
E.
F.
Występowanie dnia i nocy.
Zmiany długości dnia i nocy.
Występowanie dni i nocy polarnych.
Pozorna wędrówka Słońca nad widnokręgiem.
Siła Coriolisa.
Zmiany miejsca wschodu i zachodu Słońca na widnokręgu.
Zadanie 6.
(1 p.)
Na mapie w skali 1: 40 000 000 przedstawiono Amazonkę i jej dorzecze.
Oblicz, jaką długość na tej mapie będzie miała Amazonka. Do obliczeń przyjmij długość
rzeki w terenie 7100 km.
Miejsce na obliczenia.
Odp:
3 z 14
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
Zadanie 7.
(1 p.)
Uszereguj skale od największej do najmniejszej, wpisując w odpowiedniej kolejności litery
oznaczające skale.
A.
B.
C.
D.
1cm - 30km
1:100 000
1mm - 50m
1cm - 5000m
Skala największa
Zadanie 8.
Skala najmniejsza
(2 p.)
Skreśl błędny wyraz, tak aby zdanie było prawdziwe.
A. Bogate złoża węgla kamiennego powstały w karbonie/permie.
B. Apeniny zostały wypiętrzone podczas fałdowania hercyńskiego/alpejskiego.
C. Zlodowacenia, które swoim zasięgiem objęły północne obszary Europy i Ameryki
Północnej miały miejsce w paleogenie/plejstocenie.
D. Skamieniałościami przewodnimi ery mezozoicznej są amonity/trylobity.
Zadanie 9.
(2 p.)
W każdym zestawie skreśl nazwę skały, która nie spełnia kryterium przyporządkowania.
A.
B.
C.
D.
ił, kreda, granit, piaskowiec
granit, gnejs, bazalt, sjenit
siarka, gips, sól kamienna, piaskowiec
bazalt, glina, żwir, piaskowiec
Zadanie 10. (1 p.)
Przedstaw na rysunku takie ułożenie ciał niebieskich, które spowoduje zaćmienie Słońca.
Podpisz wszystkie elementy tego rysunku.
4 z 14
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
Zadanie 11. (3 p.)
Przyporządkuj każdej strefie oświetlenia Ziemi po dwa zjawiska w niej występujące,
wybierając z podanych poniżej. Wpisz je do tabeli.
Strefa oświetlenia
Zjawiska
Podbiegunowa
Umiarkowana
Międzyzwrotnikowa
Zjawiska:
długie dni latem; noc trwająca 24 godziny; zenitalne górowanie Słońca; mała zmienność
długości dnia w ciągu roku; występowanie dni polarnych; znaczne różnice w wysokości
górowania Słońca w ciągu roku;
Zadanie 12. (1 p.)
Przyporządkuj daty odpowiadającym im określeniom długości dnia i nocy.
A. W Moskwie dzień jest dłuższy niż w Rzymie.
..........
B. W Nowym Jorku i Johannesburgu dzień jest tak samo długi.
..........
C. W Warszawie dzień jest krótszy niż w Kairze.
..........
a. 19 lipca
b. 21 marca
c. 5 lutego
d. 23 września
Zadanie 13. (5 p.)
Podkreśl poprawne dokończenia zdań (wybierz jedno spośród czterech podanych).
a. W dniu 22 czerwca Słońce świeci w południe w zenicie na
kole podbiegunowym, równiku, Zwrotniku Koziorożca, Zwrotniku Raka.
b. Na półkuli południowej miesiącem letnim jest
kwiecień, lipiec, styczeń, październik.
c. Przy przechodzeniu południka 180° z półkuli wschodniej na zachodnią
cofamy zegarki o 12 godzin, tracimy 1 dzień, zyskujemy 1 dzień, zyskujemy 2 dni.
5 z 14
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
d. Jednym z następstw ruchu obrotowego Ziemi jest jej spłaszczenie
przy obu biegunach, tylko przy biegunie N, przy równiku, tylko przy biegunie S.
e. Oś ziemska nachylona jest do płaszczyzny orbity pod kątem
0°, 23°27’,
66°33’,
90°.
f. Pasaty na półkuli południowej to wiatry
SE, NW, SW, NE.
g. Skala Beauforta służy do oznaczania
siły trzęsienia ziemi, siły wybuchu wulkanu, prędkości wiatru, spadku rzeki.
h. Zasoby wodne oceanu światowego stanowią około
1%, 2%, 53%, 97% zasobów wodnych hydrosfery.
i. Tsunami to fala związana z
monsunami, pływami, sztormami, trzęsieniami ziemi.
j. Do skał magmowych głębinowych zalicza się
bazalt, gnejs, granit, marmur.
Zadanie14.
(3 p.)
Do poniższych pytań dopisz właściwą odpowiedź (TAK lub NIE).
A. Czy dwa różne punkty na Ziemi mogą mieć taką samą długość geograficzną?
.........
B. Czy w dwóch różnych punktach na Ziemi może być taki sam czas miejscowy?
.........
C. Czy dwa różne punkty na Ziemi mogą mieć taką samą szerokość geograficzną? .........
D. Czy w dwóch różnych punktach na Ziemi widać Gwiazdę Polarną na takiej
samej wysokości nad horyzontem?
.........
E. Czy dwa różne punkty na Ziemi mogą mieć taką samą szerokość i długość
geograficzną?
.........
6 z 14
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
Zadanie 15. (3 p.)
Nazwij typy wybrzeży przedstawione na rysunkach.
Źródło: Kop J., Kucharska M., Szkurłat E. Geografia w zadaniach i testach WSzPWN Warszawa 2002
A. ...................................................................................
B. ...................................................................................
C. ...................................................................................
Zadanie 16. (3 p.)
Przeanalizuj podane w tabeli wielkości temperatur (T w °C) i opadów (O w mm) w ciągu
roku.
Rozpoznaj strefę klimatyczną i typ klimatu.
Oblicz roczną amplitudę temperatury.
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
rok
T
6,9
7,9
10,7
13,9
18,1
22,1
24,7
24,6
21,6
16,5
11,6
8,5
15,8
O
77
89
78
77
64
47
14
22
68
129
116
106
887
Strefa klimatyczna ...................................................
Typ klimatu ………….............................................
Amplituda ..............................................................
7 z 14
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
Zadanie 17. (2 p.)
Korzystając z klimatogramów dla stacji leżących na wybrzeżach Ameryki Południowej
wykonaj polecenia.
żródło: http://www.klimatogramme.de/
A. Zapisz numer klimatogramu dla stacji leżącej na zachodnim wybrzeżu Ameryki
Południowej.
Numer klimatogramu ..............................................
B. Zapisz nazwę głównego czynnika klimatotwórczego, który decyduje o zróżnicowanej
wielkości opadów atmosferycznych na wschodnim i zachodnim wybrzeżu Ameryki
Południowej.
Nazwa głównego czynnika klimatotwórczego ...............................................................
8 z 14
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
Zadanie 18. (3 p.)
Źródło: W. Mizerski., Geologia dynamiczna dla geografów, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2004
A. Podaj nazwę kontynentu i oceanu, których fragmenty budowy przedstawiono na
rysunku.
Kontynent ...................................................., ocean ......................................................
B. Na podstawie rysunku i własnej wiedzy oceń prawdziwość poniższych zdań, pisząc P
przy zdaniu prawdziwym i F przy zdaniu fałszywym.
a. W strefie subdukcji płyta kontynentalna wsuwa się pod płytę oceaniczną ....................
b. W strefie subdukcji często występują trzęsienia ziemi
.....................
c. Skorupa oceaniczna jest grubsza niż skorupa ziemska na kontynentach
.....................
d. W wyniku ruchu płyt litosfery tworzą się łańcuchy górskie
.....................
9 z 14
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
Zadanie 19. (2 p.)
Na świecie istnieje ponad 1300 czynnych wulkanów. Gdy spojrzymy na mapę, zauważymy, że
ich występowanie ogranicza się do kilkunastu regionów Ziemi, których budowa geologiczna
ułatwia wydostawanie się magmy na zewnątrz. Są to głównie tereny na styku dryfujących płyt
tektonicznych. Do nich należą między innymi wulkany „pacyficznego pasa ognia”, który
zaczyna się na Ziemi Ognistej, biegnie przez obie Ameryki i dalej przez Kamczatkę, Japonię i
Filipiny dociera do Indonezji. Wulkany występują też w miejscach określanych jako gorące
plamy. Są to „słabe punkty” w skorupie ziemskiej, przez które magma wydobywa się na
powierzchnię dzięki prądom konwekcyjnym z głębi kuli ziemskiej. Do takich miejsc zaliczane
są Hawaje. Bywa, że oba wyżej wymienione zjawiska geologiczne łączą się w jednym
wulkanicznym regionie; dotyczy to Islandii.
Źródło: A. I Ł. Wroczyńcy, Góry ognia, „Poznaj Świat” nr 7, 2003.
Na podstawie tekstu i własnej wiedzy oceń prawdziwość poniższych zdań, pisząc P przy
zdaniu prawdziwym i F przy zdaniu fałszywym.
A. Na rozmieszczenie czynnych wulkanów na świecie wpływa przebieg granic między
płytami litosfery
..................
B. Gorące plamy występują na styku płyt tektonicznych
..................
C. Afryka leży w „pacyficznym pasie ognia”
..................
D. Prądy konwekcyjne powodują przemieszczanie się magmy z wnętrza Ziemi w
kierunku jej powierzchni
..................
Zadanie 20. (4 p.)
Uzupełnij tabelę.
Proces rzeźbotwórczy
Czynnik rzeźbotwórczy
Forma rzeźby
abrazja
wydma
wody polodowcowe
delta
10 z 14
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
Zadanie 21. (1 p.)
Rozpoznaj wiatry na podstawie opisu.
A. Stały wiatr wiejący od zwrotników ku równikowi to - …………………………………
B. Wiatr okresowo zmienny, zimą wieje z lądu w kierunku oceanu to - ………………….
Zadanie 22. (2 p.)
Korzystając z rysunku oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia
Żródło:Janicki W.,Rodzoś J. Zdaj maturę. Geografia. Sprawdziany, arkusze egzaminacyjne; wyd. Oficyna Edukacyjna Krzysztof Pazdro,
Warszawa 2004
A. Zapisz nazwę klimatu, w którym zachodzi największa intensywność wietrzenia
chemicznego.
Nazwa klimatu ........................................................................................................
B. Podkreśl nazwę formy, która nie powstała w wyniku wietrzenia.
jaskinia; grzyb skalny; gołoborza; stalaktyt;
11 z 14
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
Zadanie 23. (2 p.)
Przedstaw układ wiatrów w niżu barycznym na półkuli północnej. Izobary opisz co 5 hPa.
Zadanie 24. (1 p.)
Uporządkuj wymienione niżej formy polodowcowe według ich oddalenia od czoła lądolodu.
sandry
pradolina
morena czołowa
najbliżej czoła lądolodu
pokrywy lessowe
najdalej czoła lądolodu
Zadanie 25. (3 p.)
Wraz ze wzrostem wysokości nad poziom morza temperatura powietrza zmienia się
o 0,6°C co 100 m.
Oblicz jakiej temperatury można się spodziewać na najwyższym szczycie Ameryki Północnej
Mc Kinley 6194 m n.p.m. (do obliczeń przyjmij 6200 m n.p.m.), kiedy u podnóża góry na
wysokości 1200 m n.p.m. jest +12°C.
Obliczenia:
12 z 14
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
Zadanie 26. (3 p.)
źródło: Makowska D, Geografia Podręcznik dla ZSZ, WSiP, 2005
Na rysunku przedstawiono trzy typy gleb.
A. Do której z gleb A, B lub C odnosi się poniższy opis:
Jest to gleba o cienkim poziomie próchniczym, wytworzonym pod lasami iglastymi w
klimacie umiarkowanym chłodnym.
Gleba .............
B. Podaj nazwę tej gleby .................................
C. Podaj oznaczenie literowe gleby należącej do gleb astrefowych ...................................
Zadanie 27. (5 p.)
Rozpoznaj na podstawie opisu i nazwij formacje roślinne.
Np.: Bagienne zarośla strefy gorącej, ubogie gatunkowo z przewagą bambusa – dżungla
A. Nie ma tam lasów, grzyby bywają większe od drzew, najczęściej spotykanym
drzewem jest brzoza karłowata, „lato” jest bardzo krótkie. - ........................................
B. Lasy są nieobecne, królują trawy bujnie rozwijające się wiosną. Zima jest mroźna,
a lato bardzo gorące. - ...................................................................................................
C. Panuje półmrok, przez cały rok jest parno i gorąco. Z konarów bujnie rosnących drzew
zwisają epifity. - .............................................................................................................
D. Niewielkie kępy roślinności rzadko wyrastają pośród wydm. W dzień temperatura
dochodzi do 50°C, nocą czasem spada w okolice 0°C. - ...............................................
E. Lasy iglaste strefy umiarkowanej chłodnej zajmujące ogromne przestrzenie w Rosji
i Kanadzie. - ...…………………………………………………......................................
13 z 14
WOJEWÓDZKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE 2013/2014 – GIMNAZJUM
STOPIEŃ SZKOLNY
Zadanie 28. (7 p.)
Uporządkuj podane nazwy geograficzne według kontynentów i kategorii wpisując je
odpowiednio do tabeli. W każdej komórce tabeli może znaleźć się tylko jedna nazwa.
Wszystkie nazwy powinny być wykorzystane.
kontynent
kraina geogr.
szczyt
górski
wyspa
rzeka
jezioro
Afryka
Ameryka Pd.
Ameryka Pn.
Australia
Azja
Europa
Nazwy do uporządkowania:
Ahaggar Andy Aconcagua Bajkał Bornholm Dunaj Eyre G. Kościuszki Harz
Jukon Cejlon Czomolungma Kuba Madagaskar Mont Blanc Mekong Murray
McKinley Niger Niz. Zatokowa Niz. Nullarbor Onega Ontario Orinoko
Kilimandżaro Tanganika Titicaca Tybet Ziemia Ognista Tasmania
14 z 14