D - Sąd Okręgowy w Słupsku

sygn. akt IV Cz 723/13
POSTANOWIENIE
Dnia 5 grudnia 2013 r .
Sąd Okręgowy w Słupsku Wydział IV Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym
Przewodniczący: SSO Dorota Curzydło (spr.)
Sędziowie: SO Mariusz Struski
del. SR Lidia Rzeczkowska
po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2013 r. w Słupsku na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa K. W.
przeciwko M. W.
o zapłatę
na skutek zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Rejonowego w Słupsku
z dnia 18 września 2013 r., sygn. akt IX C 119/13,
postanawia:
1. zmienić zaskarżone postanowienie i :
a. w punkcie 1 (pierwszym) odrzucić pozew w zakresie żądania zasądzenia kwoty 2.672,49 (dwa tysiące sześćset
siedemdziesiąt dwa 49/100) złotych,
b. w punkcie 2 (drugim) odmówić odrzucenia pozwu w pozostałym zakresie,
2. oddalić zażalenie w pozostałym zakresie.
Sygn. akt IV Cz 723/13
UZASADNIENIE
Powódka K. W. domaga się zasądzenia od pozwanej M. W. kwoty 2.701,06 złotych , na którą składają się nienależnie
pobrane przez pozwaną w okresie od lutego do maja 2011 r. :
• alimenty za okres 1.818,51 zł na rzecz wierzycielki (618,51 złotych) wraz z odsetkami do 24 marca 2011r. (0,66
złotych),
• alimenty zaległe na rzecz wierzycielki (1.200 złotych) wraz z odsetkami od dnia 17 marca 2011r. (9,40 złotych),
• koszty komornicze (272,49 złotych),
• alimenty za maj 2011 roku (600,00 złotych)
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Słupsku, w sprawie o sygn.. akt IX C 119/13 z powództwa K. W.
przeciwko M. W. o zapłatę odmówił odrzucenia pozwu.
Uzasadniają swoje rozstrzygnięcie wskazał, że zgodnie z treścią art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c., sąd odrzuci pozew, jeżeli
o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona.
Ponadto, odwołując się do postanowienia Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 sierpnia 2012r. (sygn. akt III
AUz 49/12) zważył, że zakres powagi rzeczy osądzonej pod względem przedmiotowym wyznaczony jest zakresem
rozstrzygnięcia, nie zaś zakresem żądania, zgłoszonego przez powódkę w niniejszym postępowaniu. Wyjaśnił przy tym,
że żądania powódki pokrywało się we wskazanym zakresie z żądaniem zgłoszonym przez nią w sprawie prowadzonej
przez Sąd Rejonowy o alimenty (sygn. akt III RC 449/12), ale dostrzegł także, iż na rozprawie powódka cofnęła
to żądanie w tożsamym zakresie, a prawomocnym wyrokiem z dnia 19 czerwca 2013r. Sąd Rejonowy zasądził od
pozwanej na rzecz powódki alimenty po 300 zł miesięcznie, płatne od 9 maja 2012r. do 10-go każdego miesiąca z góry z
ustawowymi odsetkami, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił. Na tej podstawie doszedł też do przekonania, że
wspomnianym wyrokiem Sąd Rejonowy nie rozstrzygnął o żądaniu tożsamym, objętym pozwem w niniejszej sprawie,
a strony nie wnosiły o uzupełnienie orzeczenia i wobec tego, na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. a contrario odmówił
odrzucenia pozwu.
Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodziła się pozwana, która złożyła za pośrednictwem pełnomocnika zażalenie,
zaskarżając postanowienie Sądu Rejonowego w całości oraz wnosząc o jego zmianę.
W obszernym uzasadnieniu wniesionego środka odwoławczego skarżąca podniosła między innymi, że cofnięcie na
rozprawie (III RC 449/12) przez ojca powódki powództwa w zakresie żądania przez nią zwrotu zajętych w drodze
postępowania komorniczego alimentów za okres od lutego do maja 2011r. w łącznej wysokości 2.400 zł wraz z
kosztami postępowania egzekucyjnego w wysokości 272,49 zł, a ostatecznie, po zmodyfikowaniu powództwa – w
zakresie żądania zasądzenia alimentów w wysokości 600 zł miesięcznie, poczynając od lutego 2011r. oraz po 1.000
zł miesięcznie, począwszy od 9 maja 2012r., nie było skuteczne, ponieważ pozwana nie wyraziła na powyższe zgody,
a powódka nie zrzekła się jednocześnie prawa do dochodzenia wskazanego roszczenia. Zdaniem skarżącej, Sąd
Rejonowy nie był zatem uprawniony do uwzględnienia tej okoliczności, jako przesądzającej o braku podstaw do
odrzucenia pozwu w przedmiotowej sprawie. Ponadto, w ocenie skarżącej, Sąd Rejonowy w punkcie 2 prawomocnego
wyroku z dnia 19 czerwca 2013r., wydanym w sprawie III RC 449/12, oddalając powództwo w pozostałej części odniósł
się także merytorycznie do żądania dochodzonego w niniejszym postępowaniu, albowiem w braku zgody pozwanej na
cofnięcie powództwa w spornym zakresie stanowiło ono przedmiot rozstrzygnięcia tego Sądu w przywołanym wyroku.
Z powyższych względów skarżąca wyraziła przekonanie, że Sąd Rejonowy w sprawie III RC 449/12 rozstrzygnął o
żądaniu tożsamym, objętym niniejszym postępowaniem, a zatem, na gruncie przepisów art. 365 § 1 k.p.c. w zw. z art.
366 k.p.c., zachodzi powaga rzeczy osądzonej, uzasadniająca odrzucenie pozwu w trybie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Zażalenie w przeważającej części zasługiwało na uwzględnienie.
Sąd Okręgowy nie podziela poglądu Sądu Rejonowego, że w niniejszej sprawie nie zostały spełnione przesłanki
uzasadniające odrzucenie pozwu, określone w art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. Powaga rzeczy osądzonej zachodzi zarówno
w przypadku wyroków uwzględniających, jak i oddalających powództwo. Z res iudicata będziemy mieli do czynienia
w takich sytuacjach, w których zapadło już prawomocne rozstrzygnięcie, dotyczące tego samego przedmiotu
postępowania, jakie toczyło się między tymi samymi stronami. Jednakże do uznania, iż sprawa została już
prawomocnie osądzona, koniecznym jest stwierdzenie, że w obu sprawach chodzi o to samo roszczenie, strony obydwu
procesów są identyczne oraz, że utrzymują się te same okoliczności, które stanowiły podstawę rozstrzygnięcia w
pierwszej sprawie. A zatem stanowczo należy stwierdzić, że tożsamość roszczenia, w rozumieniu art. 199 § 1 pkt 2
k.p.c. zachodzi tylko wtedy, gdy identyczne są nie tylko przedmiot, ale i podstawa sporu.
W rozpoznawanej sprawie powódka domaga się zasądzenia od M. W.:
- tytułem alimentów za okres od lutego do maja 2011 r. nienależnie ściągniętych przez Komornika w łącznej kwocie
2.418,51 zł
- odsetek o ww. należności w łącznej kwocie 10,06 zł
- kosztów egzekucji komorniczej w wysokości 272,49 zł
W sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym w Słupsku sygn. akt III RC 449/12 K. W. działająca przez swojego
przedstawiciela ustawowego J. W. domagała się zasądzenia od M. W.:
• alimentów w kwocie 600 zł poczynając od lutego 2011 r.
• wyrównania rat alimentów za okres od lutego 201 1r. do momentu wydania wyroku po 600 zł (pkt 5 pozwu)
• zwrotu zajętych w drodze postępowania komorniczego alimentów za miesiące luty, marzec, kwiecień i maj
2011r. po 600zł (sześćset złotych) miesięcznie- łącznie 2400zł (dwa tysiące czterysta złotych) wraz z resztami
komorniczymi w wysokości 272,49 zł. (pkt 6 pozwu)
Niewątpliwie roszczenie zgłoszone w punkcie 6-tym pokrywało się z częścią roszczenia dochodzonego w niniejszej
sprawie. Wprawdzie na rozprawie w dniu 10 października 2012r. ustawowy przedstawiciel małoletniej powódki, J.
W. cofnął żądanie, zgłoszone w punkcie 5 i 6 pozwu to jednak cofnięcie t nie wywołuje skutków prawnych. Zgodnie
z art. 203 § 1 k.p.c. po rozpoczęciu rozprawy cofnięcie pozwu (a tak należy kwalifikować oświadczenie powoda
złożone na rozprawie w dniu 10 października 2012 r. w sprawie III RC 449/12) jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy
pozwany wyrazi na to zgodę albo (bez zgody pozwanego) gdy cofnięcie połączone jest ze zrzeczeniem się roszczenia.
Co do zasady, zgoda pozwanego powinna być wyrażona expressis verbis, nie można zaś jej domniemywać np. z
braku sprzeciwu. Z dokumentów zebranych w aktach sprawy III RC 449/12 nie wynika by pozwana wyraziła zgodę
na cofnięcie pozwu a ponieważ nie było ono połączone ze zrzeczeniem się roszczenia było bezskuteczne i żądanie
określone w punkcie 6 pozwu podlegało merytorycznemu rozpoznaniu (por. orz. Sądu Najwyższego z dnia 14 maja
1971 r., II CZ 46/71, GSiP 1971, Nr 19, s. 2). Skoro żądanie podlegało rozpoznaniu to uznać należy, że odnosi się do
niego punkt 2 wyroku Sądu Rejonowego w Słupsku jaki zapadł w sprawie III RC 449/12 w dniu19 czerwca 2013 r.,
w którym Sad oddalił powództwo.
Powyższe prowadzi do oczywistej konstatacji, że ponieważ prawomocnie (IV Ca 500/13) zakończone postępowanie w
sprawie o sygn. akt III RC 449/12 toczyło się między tymi samymi stronami, i w zakresie określonym wyżej (tj. kwoty
2.400 zł tytułem nienależnie pobranych alimentów i 272,49 zł tytułem kosztów postępowania egzekucyjnego ) miało
za przedmiot to samo żądanie należało pozew w części odrzucić - o czym Sąd Okręgowy, na podstawie art. 386 § 1
k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.