Microsoft Word Viewer - Ławica 4- prognoza
Transkrypt
Microsoft Word Viewer - Ławica 4- prognoza
MIEJSKA PRACOWNIA URBANISTYCZNA PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO dotycząca projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „ŁAWICA 4” W POZNANIU OPRACOWANIE: ZESPÓŁ OPRACOWAŃ ŚRODOWISKOWYCH MGR INś. AGNIESZKA WIECZORKIEWICZ MGR JOANNA ZAJĄC POZNAŃ, KWIECIEŃ 2009 R./ LUTY 2010R.* * NINIEJSZA PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO UWZGLĘDNIA ZMIANY PROJEKTU PLANU WYNIKAJĄCE Z UZYSKANYCH OPINII I DOKONANYCH UZGODNIEŃ ORAZ UWAGI WPROWADZONE DO PROJEKTU PLANU NA ETAPIE WYŁOśENIA DO PUBLICZNEGO WGLĄDU PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU SPIS TREŚCI 1. WPROWADZENIE .................................................................................................................... 4 1.1 Informacje wstępne ..................................................................................................................4 1.2 Podstawy formalno-prawne opracowania....................................................................................4 1.3 Cel i zakres merytoryczny opracowania ......................................................................................5 1.4 Wykorzystane materiały i metody pracy .....................................................................................7 2. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO......................................................... 9 2.1 Charakterystyka elementów środowiska przyrodniczego...............................................................9 2.1.1 PołoŜenie, uŜytkowanie i zagospodarowanie terenu ............................................................9 2.1.2 Rzeźba terenu ............................................................................................................... 10 2.1.3 Budowa geologiczna i warunki gruntowe ......................................................................... 10 2.1.4 Warunki wodne ............................................................................................................. 10 2.1.5 Flora 11 2.1.6 Fauna ........................................................................................................................... 13 2.1.7 Gleby14 2.1.8 Klimat lokalny................................................................................................................ 15 2.1.9 Obszary cenne kulturowo ............................................................................................... 16 2.2 Stan środowiska naturalnego................................................................................................... 16 2.2.1 Jakość powietrza atmosferycznego.................................................................................. 16 2.2.2 Jakość wód ................................................................................................................... 17 2.2.3 Klimat akustyczny .......................................................................................................... 18 3. INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU............................. 21 3.1 Cel opracowania projektu planu ............................................................................................... 21 3.2 Ustalenia projektu planu ......................................................................................................... 22 3.3 Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami ......................................................... 25 3.4 Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu........... 27 4. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTU PLANU ............................................................................................................... 28 5 . CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM I KRAJOWYM ......................................................................................................................... 32 6. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE .................................................................................................................. 34 6.1 Oddziaływanie na powierzchnię ziemi ....................................................................................... 34 6.2 Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne................................................................ 36 6.3 Oddziaływanie na róŜnorodność biologiczną i krajobraz ............................................................. 37 6.4 Oddziaływanie na szatę roślinną .............................................................................................. 38 6.5 Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne .............................................................................. 40 6.6 Oddziaływanie na klimat akustyczny......................................................................................... 41 6.7 Oddziaływanie na obszary Natura 2000. ................................................................................... 44 6.8 Oddziaływanie na obszary cenne kulturowo .............................................................................. 45 6.9 Oddziaływanie transgraniczne.................................................................................................. 45 7. METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA........................................................................................................... 45 8. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE PLANU ....... 45 9. STRESZCZENIE...................................................................................................................... 46 ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Granica obszaru objętego opracowania na tle ortofotomapy miasta Poznania Granica obszaru objętego opracowania na tle mapy topograficznej miasta Poznania PołoŜenie i powiązania przyrodnicze obszaru opracowania z otoczeniem Hipsometria Geologia Mapa glebowo-rolna Dokumentacja fotograficzna terenu opracowania Projekt mpzp „Ławica 4” w Poznaniu, MPU, luty 2010r. – etap procedury planistycznej – wyłoŜenie do publicznego wglądu 3 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU 1. WPROWADZENIE 1.1 Informacje wstępne Przedmiotem niniejszego opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Ławica 4” w Poznaniu. Plan miejscowy sporządzany jest na podstawie uchwały Nr CII/1185/2006 Rady Miasta Poznania z dnia 12 września 2006 r. Obszar, dla którego sporządzany jest plan, zlokalizowany jest w zachodniej części Poznania, w dzielnicy Grunwald, w obrębie osiedla Ławica. Obejmuje tereny połoŜone pomiędzy ulicami: Bukowską, Złotowską, Okonecką, Gryfińską, Wyszomierską, Miastkowską, a północną częścią południowo-zachodniego klina zieleni, wykształconego wzdłuŜ Strumienia Junikowskiego. Powierzchnia obszaru objętego sporządzeniem planu miejscowego wynosi 83 ha. 1.2 Podstawy formalno-prawne opracowania Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko wynika z ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z dnia 7 listopada 2008 r.). Zgodnie z art. 51 ust. 1 ww. ustawy organ administracji opracowujący m.in. projekt planu zagospodarowania przestrzennego obligatoryjnie sporządza prognozę oddziaływania na środowisko. Zapisy powyŜszej ustawy stanowią odzwierciedlenie wdroŜenia do polskich regulacji prawnych ustaleń podjętych na poziomie międzynarodowym w dyrektywach Wspólnot Europejskich, w tym: 1. dyrektywy Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (Dz. Urz. WE L 175 z 05.07.1985), 2. dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. Urz. WE L 206 z 22.07.1992), 3. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko (Dz. Urz. WE L 197 z 21.07.2001), 4. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/4/WE z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska i uchylającej dyrektywę Rady 90/313/EWG (Dz. Urz. WE L 41 z 14.02.2003), 5. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/35/WE z dnia 26 maja 2003 r. przewidującej udział społeczeństwa w odniesieniu do sporządzania niektórych planów i programów w zakresie środowiska oraz zmieniającej w odniesieniu do udziału społeczeństwa i dostępu do wymiaru sprawiedliwości dyrektywy Rady 85/337/EWG (Dz. Urz. UE L 156 z 25.06.2003), 4 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU 6. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/1/WE z dnia 15 stycznia 2008 r. dotyczącej zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (Dz. Urz. UE L 24 z 29.01.2008). W myśl powyŜszej ustawy prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy dokument, niezbędny do przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Na obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko dotyczącej projektu planu miejscowego wskazuje równieŜ art. 17, pkt. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.), zgodnie z którym wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza projekt planu miejscowego wraz z prognozą, uwzględniając zapisy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Stosownie do tej ustawy projekt planu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko przedkładane są instytucjom i organom właściwym do zaopiniowania i uzgodnienia projektu planu, a takŜe jest przedmiotem społecznej oceny – podlega wyłoŜeniu do publicznego wglądu, a jej ustalenia mogą mieć wpływ na decyzje rady gminy w sprawie uchwalenia planu miejscowego. 1.3 Cel i zakres merytoryczny opracowania Głównym celem sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko jest wskazanie przewidywanego wpływu na środowisko, jaki moŜe mieć miejsce na skutek realizacji, dopuszczonych w projekcie planu, form zagospodarowania przestrzennego, między innymi poprzez ocenę relacji pomiędzy przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami planistycznymi, a uwarunkowaniami środowiska przyrodniczego, a takŜe aspektami gospodarczymi i społecznymi, zgodnie z zasadą zrównowaŜonego rozwoju. W prognozie oddziaływania na środowisko analizie i ocenie podlega projekt uchwały w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (tekst) wraz z rysunkiem, stanowiącym załącznik graficzny uchwały. Szczegółowy zakres informacji wymaganych w prognozie wskazano w art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko. Zgodnie z tym artykułem prognoza oddziaływania na środowisko zawiera: 1. Informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązanie z innymi dokumentami. 2. Informację o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy. 3. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analiz skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania. 4. Informacje o moŜliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko. 5. Streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym. 5 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU Prognoza określa, analizuje i ocenia: 1. Istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu. 2. Stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem. 3. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. 4. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu. 5. Przewidywane znaczące oddziaływanie, w tym oddziaływanie bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a takŜe na środowisko, a w szczególności na: róŜnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne, z uwzględnieniem zaleŜności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy. Ponadto prognoza przedstawia: 1. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony Natura 2000 oraz integralność tego obszaru. 2. Biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru – rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub we współczesnej wiedzy. Zgodnie z art. 52 ust. 1 ww. ustawy prognoza oddziaływania na środowisko musi być opracowana stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny, a informacje w niej zawarte dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowości informacji zawartych w projekcie planu miejscowego. Stosownie do wymogu art. 53 wyŜej wskazanej ustawy zakres i stopień szczegółowości informacji zawartych w niniejszej prognozie został uzgodniony z właściwymi organami, wskazanymi w art. 57 i 58 ustawy – regionalnym dyrektorem ochrony środowiska oraz państwowym powiatowym inspektorem sanitarnym. 6 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU 1.4 Wykorzystane materiały i metody pracy Przy opracowaniu niniejszej prognozy wykorzystano następujące materiały źródłowe: Literatura: • Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne Kondracki J., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, • Przyrodnicze aspekty bezpiecznego budownictwa JeŜ J., Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2001, • Fizjografia urbanistyczna Szponar A., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, • Wśród zwierząt i roślin, Kronika miasta Poznania, Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2002, • Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Poznaniu Jackowiak B, Prace Zakładu Taksonomii Roślin UAM w Poznaniu, Poznań 1993, • Atlas geochemiczny Poznania i okolic Lis J., Pasieczna A., Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2005. Materiały kartograficzne • mapa zasadnicza dla obszaru planu w skali 1:1000, • mapa ewidencyjna gruntów w skali 1:1000, • mapa glebowo-rolnicza, • mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, OPGK Poznań 1988/9, • mapa sozologiczna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, OPGK Poznań 1992, • mapa topograficzna w skali 1:10000, ark. N-33-130-D-c-2 Poznań Grunwald, GeokartInternational Sp. z o.o., Rzeszów, OPGK - Rzeszów S. A. 1998. Dokumenty, inne dostępne opracowania: • projekt Uchwały Rady Miasta Poznania w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „ Ławica 4” w Poznaniu, MPU 2010, • Uchwała Nr CII/1185/2006 Rady Miasta Poznania z dnia 12 września 2006 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Ławica 4” w Poznaniu, • Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, Uchwała Nr XXXI/299/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r., • Program ochrony środowiska miasta Poznania na lata 2004-2007, Uchwała Nr XLVII/500/4/2004 Rady Miasta Poznania z dnia 22 czerwca 2004 r., • Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2007, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2008, • Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem, Etap I – Mapa Akustyczna m. Poznania, Centrum Badań Akustycznych Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań czerwiec 2007, 7 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU • Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem, Etap II - Program Ochrony przed Hałasem, Centrum Badań Akustycznych Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań czerwiec 2008, Uchwała Nr XLIII/521/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 14 października 2008 r. (Dz. U. Woj. Wlkp. z dnia 24 listopada 2008 r. Nr 200, poz. 3281), • Środowisko naturalne miasta Poznania Część I, Urząd Miasta w Poznaniu Wydział Ochrony Środowiska, Poznań 1996, • Opracowanie ekofizjograficzne dla potrzeb projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „ŁAWICA 4” w Poznaniu; Pracownia Badawczo – Projektowa „Ekolog”, dr Zbigniew Ziętkowiak; Poznań 2006 r., • Opracowanie ekofizjograficzne dla przestrzennego dla części północnej potrzeb miejscowego planu zagospodarowania „południowo – zachodniego klina zieleni” w Poznaniu; Pracownia badawczo – projektowa „EKOLOG” dr Zbigniew Ziętkowiak; Poznań październik – listopad 2006 r., • Przyrodnicze uwarunkowania moŜliwości budowy zbiornika retencyjnego na obszarze Lasku Marcelińskiego w górnym biegu Strumienia Junikowskiego, pod kierunkiem prof. dr hab. Alfreda Kanieckiego, Poznań 1998 r., • Koncepcja utrzymania i poprawy stanu czystości wód Strumienia Junikowskiego, prof. dr hab. Marek Kraska, Poznań 1994 r., • Ocena moŜliwości spiętrzenia wody w dolinie Strumienia Junikowskiego, pod kierunkiem prof. dr. hab. Alfreda Kanieckiego, Poznań 1992 r., • Raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, „Modernizacja ulicy Bukowskiej w Poznaniu od granicy miasta do przecięcia z projektowaną III Ramą komunikacyjną; Biuro Konsultacyjno – Projektowe Ochrony Środowiska BIKOS – ATEKO, ul. Ratajczaka 26-3, 61-815 Poznań; październik 2003 r. Inne źródła: • wizja terenowa (marzec 2009 r.), • dokumentacja fotograficzna (MPU, marzec 2009 r.) • www.natura2000.mos.gov.pl. • www.salamandra.org.pl. PowyŜsze materiały, w połączeniu z wizją terenową, pozwoliły na opracowanie charakterystyki stanu funkcjonowania środowiska w podziale na poszczególne komponenty, jego główne problemy, podatność na degradację, a takŜe moŜliwości regeneracji i rewitalizacji. Prognozę oddziaływania na środowisko sporządzono przy zastosowaniu metody indukcyjnoopisowej, polegającą na charakterystyce istniejących zasobów środowiska oraz łączeniu w logiczną całość posiadanych informacji o dotychczasowych mechanizmach funkcjonowania środowiska i wskazaniu, jakie potencjalne skutki mogą wystąpić w środowisku w wyniku realizacji ustaleń planu. 8 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU PosłuŜono się równieŜ metodą porównawczą, wykorzystując wiedzę o funkcjonowaniu środowiska jako całości. Skonfrontowano zaproponowane rozwiązania planistyczne z istniejącymi uwarunkowaniami przyrodniczymi. Prognozę oddziaływania na środowisko przedstawiono w zakresie, jaki umoŜliwia obecny stan dostępnej informacji o środowisku oraz w tym kontekście - stopień ogólności (lub szczegółowości) ustaleń planu. 2. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 2.1 Charakterystyka elementów środowiska przyrodniczego 2.1.1 PołoŜenie, uŜytkowanie i zagospodarowanie terenu Obszar objęty granicami planu znajduje się w dzielnicy Grunwald i obejmuje swoim zasięgiem część osiedla Ławica. Od północy teren ten przylega bezpośrednio do ul. Bukowskiej, będącej fragmentem drogi wojewódzkiej nr 307. Pozostałe granice wyznaczają ulice: Złotowska, Okonecka, Gryfińska, Wyszomierska, Miastkowska, wschodnia granica działek nr 1/12, 1/14, 1/15, 1/17, ark.14, obręb Ławica, ulica L. Solskiego (włączona w granice planu), wschodnia granica działek nr 1/22, 1/24, ulice Dobiegniewska i Perzycka (włączone w granice planu), południowa granica działek nr 44/9 – 44/28 ark. 19, obręb Ławica, zachodnia granica działek nr 44/28 - 44/30, 37, 34/1, 30/11 ark 19, obręb Ławica, po terenie działek nr 22/5, 14, 6, 5 ark. 19, obręb Ławica oraz działek nr 99/2, 98, 93/4, 92, 86/4, 85/4, 80/5, 54, 50/5, 49/4, 44/3, 42/4, 37, 36/6, 36/5, 31, 30/4, 25/3, 24/4, 19/5 ark. 16 obręb Ławica oraz zachodnia granica działek nr 1/86, 1/77, 1/68, 1/69, 1/104, 1/63 ark. 02 obręb Ławica. Teren leŜy w bezpośrednim sąsiedztwie portu lotniczego „Poznań Ławica”. Według regionalizacji fizyczno-geograficznej Kondrackiego (1994) obszar opracowania znajduje się w obrębie mezoregionu Pojezierze Poznańskie (315.51), w mikroregionie Równina Poznańska (315.516). Tereny objęte ustaleniami planu miejscowego przylegają do południowo-zachodniego klina zieleni, kształtowanego wzdłuŜ doliny Strumienia Junikowskiego. Graniczą one z obszarami lasów nadleśnictwa Konstantynowo, łąkami wzdłuŜ Strumienia Junikowskiego oraz lasami komunalnymi leśnictwa Marcelin. Największym stopniem zainwestowania charakteryzuje się teren leŜący w północnej części obszaru objętego planem, pomiędzy ul. Bukowską, ul. Złotowską oraz ul. Perzycką. Dominuje tu zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, wolno stojąca i bliźniacza, w obrębie której prowadzona jest równieŜ działalność usługowa (głównie obiekty handlowe, biurowe oraz warsztaty). Znajdują się tu równieŜ obiekty usług ogólnomiejskich: przedszkole (Przedszkole nr 36 im. Marii Konopnickiej przy ul. Perzyckiej) oraz szkoła (Szkoła Podstawowa nr 58 im. Jerzego Kukuczki przy ul. Ławica) oraz kościół parafialny pw. Objawienia Pańskiego przy ul. Miastkowskiej. Pomiędzy ul. Sławińską a zachodnią granicą opracowania, na wysokości ul. Gorzowskiej, znajduje się teren zadrzewiony, stanowiący pozostałość parku dawnego folwarku Ławica. Tereny zieleni wysokiej zlokalizowane są równieŜ w południowo- zachodniej części opracowania, pomiędzy ul. 9 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU Miastkowską, a ul. Dobiegniewską. Największa ilość terenów niezagospodarowanych znajduje się przy zachodniej i południowozachodniej granicy opracowania. W większości są to tereny pokryte naturalną roślinnością trawiastą i krzewiastą. Wymienić tu moŜna na przykład teren połoŜony w północno- zachodnim krańcu opracowania poniŜej ul. Bukowskiej, zdegradowane tereny magazynowe po dawnej działalności gospodarczej prowadzonej przy ul. Witnickiej (na tyłach przedszkola), a takŜe nieuŜytki zlokalizowane pomiędzy zachodnią granicą opracowania, ul. Złotowską a ul. Perzycką. Tereny nieuŜytkowane znajdują się równieŜ w środkowej części omawianego obszaru, pomiędzy ulicami: Templińską, Miastkowską oraz Złotowską. 2.1.2 Rzeźba terenu Zgodnie z podziałem geomorfologicznym Niziny Wielkopolskiej (wg. B. Krygowskiego) obszar opracowania znajduje się w obrębie regionu Wysoczyzna Poznańska i subregionu Równina Poznańska. Teren objęty granicami planu połoŜony jest na równinie sandrowej (Sandr Junikowski), powstałej na przedpolu moreny czołowej podczas fazy poznańskiej ostatniego zlodowacenia. Rzędne terenu wahają się od 83,4 do 87,8 m n.p.m. Omawiany obszar ma charakter płaski, ze spadkami terenu nie przekraczającymi 3%. Występuje tu niewielkie obniŜenie terenu w części zachodniej oraz południowo-zachodniej w kierunku doliny Strumienia Junikowskiego, zlokalizowanej poza zachodnią granicą opracowania. Rynna Strumienia Junikowskiego jest rynną glacjalną o wyrównanym i płaskim dnie. 2.1.3 Budowa geologiczna i warunki gruntowe Osady czwartorzędowe zalegają na opisywanym terenie na warstwie utworów pliocenu, na które składają się iły i mułki tworzące nieprzepuszczalną warstwę o miąŜszości ok. 50 metrów. MiąŜszość utworów czwartorzędowych wynosi około 40 m. Zbudowane są z występujących na powierzchni sandru piasków róŜnoziarnistych i Ŝwirów pochodzenia wodnolodowcowego o zmiennej miąŜszości (dochodzącej do 15 m). Na głębokości 5 m p.p.t. warstwa ta przedzielona jest około 3-metrową gliną zwałową, miejscami silnie spiaszczoną. W dolinie Strumienia Junikowskiego, z którym graniczą zachodnie tereny objęte planem, występują namuły piaszczyste i torfy. Na większości terenów objętych granicami planu grunty zbudowane są z piasków gliniastych i glin o konsystencji twardoplastycznej, jedynie miejscami plastycznej. 2.1.4 Warunki wodne Cały obszar objęty planem znajduje się w granicach zlewni III rzędu Strumienia Junikowskiego. W granicach terenu nie występują zbiorniki wód powierzchniowych. W bezpośrednim sąsiedztwie terenu objętego ustaleniami planu, lecz poza jego zachodnią granicą, zlokalizowany jest Strumień Junikowski będący lewobrzeŜnym dopływem Warty. 10 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU Na analizowanym terenie wody podziemne występują w czwartorzędowych osadach sandrowych i przypowierzchniowych. Zalegają na głębokościach wahających się w granicach 2-5 m p.p.t1. Na zdecydowanej większości obszarów objętych planem woda gruntowa występuje na głębokości 3-4 m p.p.t., z moŜliwością okresowego występowania tzw. wody zawieszonej na mniejszych głębokościach. Wyjątek stanowią tu tereny znajdujące się przy zachodniej granicy terenu objętego ustaleniami planu, leŜące w bezpośrednim sąsiedztwie doliny Strumienia Junikowskiego. Wody gruntowe występują tu zazwyczaj na głębokości 1-2,5 m p.p.t. Zasilanie wód podziemnych odbywa się poprzez infiltrację opadów atmosferycznych oraz przez dopływy lateralne z wysoczyzn. Zwierciadło wód podziemnych ma charakter swobodny, lokalnie słabo napięty. W związku z tym, iŜ wody gruntowe zasilane są bezpośrednio infiltrującymi wodami opadowymi i roztopowymi, mogą wystąpić okresowe wahania poziomu wód w zakresie 0,5-1,5 m. Spadki poziomu zwierciadła wód gruntowych obserwowane są na ogół w miesiącach letnich2. Omawiany obszar nie jest objęty zasięgiem Ŝadnego z Głównych Zbiorników Wód Podziemnych. Na jego terenie nie są zlokalizowane równieŜ strefy ochronne ujęć wody. 2.1.5 Flora Występująca na większości terenów objętych granicami planu roślinność jest roślinnością mało zróŜnicowaną. Ze względu na mało korzystne warunki glebowe, rozwinęła się tu głównie roślinność o niewielkich wymaganiach, przystosowana do rozwoju na piaszczystym podłoŜu ubogim w składniki mineralne. Tereny zieleni buduje między innymi trawiasta i krzewiasta roślinność nieuŜytków, zieleń nasadzona w sąsiedztwie pasów drogowych, roślinność towarzysząca zabudowie mieszkaniowej i usługowej, skupiska zadrzewień występujące na terenie po dawnym folwarku oraz w rejonie ul. Miastkowskiej i Dobiegniewskiej, a takŜe roślinność towarzysząca Strumieniowi Junikowskiemu. Tereny nieuŜytków w większości porośnięte są roślinami trawiastymi i krzewami. Poza gatunkami traw takimi jak Ŝycica trwała (Lolium perenne), wiechlina roczna (Poa annua), kupkówka pospolita (Dactylis glomerata), stokłosa miękka (Bromus hordaceus) i bezostna (B. inermis), perz właściwy (Elymus repens), mietlica pospolita (Agrostis capillaris), trzcinnik piaskowy (Calamagrostis epigeios), moŜna spotkać tu wiele gatunków roślin zielnych. Wiele z nich jest pospolitymi gatunkami roślin, które są przystosowane do Ŝycia w mało atrakcyjnych siedliskach naraŜonych na zanieczyszczenie. Występują tu spotykane niemal na całym terenie miasta gatunki takie jak: mniszek pospolity (Taraxacum officinale), babka zwyczajna (Plantago major), tasznik pospolity (Capsella bursa – pastoris), pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica), koniczyna polna (Trifolium arvense), koniczyna łąkowa (Trifolium pratense), czy koniczyna biała (T. Repens). Na terenach nieuŜytków oraz 1 2 Mapa hydrograficzna Polski, skala 1:50000, ark. N-33-130-D Poznań, OPGK Poznań 1988/9, Przyrodnicze uwarunkowania moŜliwości budowy zbiornika retencyjnego na obszarze Lasku Marcelińskiego w górnym biegu Strumienia Junikowskiego; opracowanie wykonane pod kierunkiem Prof. dr hab. A. Kanieckiego, Poznań 1998 r . 11 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU wśród roślinności porastającej trawniki spotkać moŜna równieŜ przedstawicieli innych gatunków, takie jak: rdest ptasi (Polygonum aviculare), szczaw zwyczajny (Rumex acetosa), szczaw polny (R. acetostella), komosa biała (Chenpodium album), piaskowiec macierzankowy (Arenaria retroflexus), bniec biały (Silene alba), lepnica rozdęta (Silene vulgaris), jaskier ostry (Ranunculus acris), mak polny (Papaver rhoeas), rozchodnik ostry (Sedum acre), wyka drobnokwiatowa (Vicia hirsuta), bodziszek drobny (Geranium pusillum), ślaz zaniedbany (Malva neglecta), fiołek polny (Viola arvensis), powój polny (Convolvulus arvensis), przytulia czepna (Galium aparine), babka lancetowata (Plantago lanceolata), kocanki piaskowe (Helichrysum arenarium), krwawnik pospolity (Achillea cartilaginea), wrotycz pospolity (Chamomillaa suaveolens), bylica polna (Artemisia campestris), bylica pospolita (A. vulgaris), starzec zwyczajny (Senecio vulgaris), ostroŜeń polny (Cirsium arvense) czy cykoria podróŜnik (Cichorium intybus). WzdłuŜ ulic rosną, pojedynczo lub lokalnie w małych grupach, topole (Populus), wierzby (Salix), olchy (Alnus), jabłonie (Malus Mill.) z towarzyszącymi im krzewami dzikiej róŜy (Rosa ssp.), czarnego bzu (Sambucus nigra) czy śliwy mirabelki (Prunus domestica L.). W północnej części terenu przy ulicach spotkać moŜna równieŜ pojedyncze drzewa tj. wiąz (Ulmus), kasztanowiec (Aesculus), dąb (Quercus) i klon (Acer). Istotny fragment flory stanowi zieleń wysoka, występująca na terenie parku wchodzącego w skład dawnego folwarku przy ul. Sławińskiej. W jego obrębie rosną klony (Acer), jesiony (Fraxinus) robinie akacjowe (Robinia pseudoacacia) oraz stanowiące podszyt krzewy: bez czarny (Sambucus nigra), lilak pospolity (Syringa vulgaris) i kruszyna (Frangula alnus Mill.). Bardziej bogaty charakter ma roślinność towarzysząca Strumieniowi Junikowskiemu, która w pewnej części występuje na terenach objętych granicami planu (przy jego zachodniej granicy). Ze względu na niewielki stopień uŜytkowania terenów przylegających do doliny, zachowały się tu, zbliŜone do naturalnych, dogodne warunki siedliskowe dla roślin. W samej dolinie panują korzystne warunki klimatyczne i glebowe, które są powodem występowania na jej obszarze większego bogactwa gatunkowego przedstawicieli flory i fauny. Wchodzące w granice terenu objętego planem tereny przylegające do doliny porośnięte są roślinnością trawiastą, a wśród roślinności wysokiej na uwagę zasługują rosnące w kępach olchy (Alnus). W granicach opracowania znajduje się takŜe niewielki obszar lasu prywatnego (ok. 1,8 ha), połoŜony w południowo-zachodniej części, o charakterze boru mieszanego świeŜego, w którym dominuje około 46-letni drzewostan sosnowy3. Teren objęty planem graniczy równieŜ z Laskiem Marcelińskim, którego drzewostan utworzony jest głównie przez sosnę (Pinus) z niewielką domieszką brzozy (Betula). DuŜy obszar terenów zieleni stanowią równieŜ przydomowe ogrody. W jej skład wchodzą najczęściej rośliny ozdobne, często obce rodzimej florze. W jej skład wchodzą zarówno gatunki drzew 3 Opracowanie ekofizjograficzne dla potrzeb projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „ŁAWICA 4” w Poznaniu; Pracownia Badawczo – Projektowa „Ekolog”, dr Zbigniew Ziętkowiak; Poznań 2006r. 12 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU tj. sosna (Pinus), świerk (Picea), orzech włoski (Juglans regia), klon (Acer), lipa (Tilia) jak i wiele gatunków drzew owocowych i ozdobnych (liściastych i iglastych). 2.1.6 Fauna Ze względu na charakter uŜytkowania znaczącej części obszaru opracowania, tutejsza fauna jest uboga. Na terenach zabudowanych, które w sposób istotny odbiegają od środowisk naturalnych, występują gatunki zwierząt, które przystosowały się do Ŝycia w pobliŜu zabudowy mieszkaniowej i nie mają wysokich wymagań środowiskowych. Pozytywny wpływ na kształtowanie tutejszej róŜnorodności gatunkowej zwierząt ma natomiast bezpośrednie sąsiedztwo południowo-zachodniego klina zieleni, ukształtowanego wzdłuŜ doliny Strumienia Junikowskiego, obejmującego równieŜ teren Lasku Marcelińskiego. Bliskość cennych pod względem ekologicznym terenów wpływa na funkcjonowanie środowiska na terenie objętym opracowaniem. Na terenie objętym granicami planu róŜnorodność gatunkowa przedstawicieli fauny ograniczona jest do gatunków przystosowanych do Ŝycia w warunkach miejskich, w sąsiedztwie zawartej zabudowy. Znajdujące się na tym terenie obszary zieleni oraz tereny niezagospodarowane są siedliskiem pospolicie występujących na terenie całego miasta zwierząt. Występujące tu bezkręgowce naleŜą do gatunków bytujących w domostwach lub w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Wspomnieć tu moŜna występującego na obszarach zielonych porośniętych róŜnymi trawami pasikonika zielonego (Tettigonia virdissina), wiele gatunków szarańczaków (Acridoidea), skorka pospolitego (Forficula auricularia), kowala bezskrzydłego (Pyrrhocolis apterus) oraz powszechnie znaną biedronkę siedmiokropkę (Coccinella septempunctata). W przydomowych ogrodach warunki dogodne do Ŝycia moŜe znaleźć równieŜ ślimak ogrodowy (Cepaea hortensis), ślimak przydroŜny (Helicela obvia) oraz winniczek (Helix pomeratia). RównieŜ świat kręgowców nie jest reprezentowany przez gatunki szczególnie rzadkie i zagroŜone. Występują tu ptaki, takie jak gołąb skalny (Columbia livia urbana) oraz wszędobylski gawron (Corvus frugilegus). Pospolicie na terenie tym występuje równieŜ wróbel (Passer domesticus), kawka (Corvus monedula), szpak (Strunus vulgaris), kos (Turdus merula), sroka (Pica pica), sójka (Garrulus glandarius) oraz zięba (Fringilla coelebs). Najcenniejszym ze względu na występowanie ptaków terenem jest znajdujący się w obszarze opracowania park przy ul. Perzyckiej. W latach 90 – tych zaobserwowano tu obecność między innymi grzywacza (Columba palumbus), dzięcioła zielonego (Picus viridis), kwiczoła (Tordus pilaris), pełzacza ogrodowego (Certhia brachydactyla), wilgi (Oriolus oriolus) czy grubodzioba (Coccothraustes coccthraustes)4. Ssaki reprezentowane są głównie przez gatunki niewielkich rozmiarów, takie jak mysz polna (Apodemus agrarius), jeŜ (Erinaceus europeaus) czy kret (Talpa europea). Czasowo na tym terenie przebywać mogą równieŜ gatunki zwierząt związane ze środowiskami wilgotnymi i podmokłymi doliny Strumienia Junikowskiego oraz z obszarami leśnymi Lasku 4, 5 Opracowanie ekofizjograficzne dla potrzeb miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części północnej „południowo – zachodniego klina zieleni” w Poznaniu; Pracownia badawczo – projektowa „EKOLOG” dr Zbigniew Ziętkowiak; Poznań październik – listopad 2006 r. 13 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU Marcelińskiego. W zachodniej części terenu pojawić się mogą płazy takie jak Ŝaba trawna (Rana temporaria), Ŝaba moczarowa (Rana arvalis), czy ropucha szara (Bufo bufo). Na terenach łąkowych i trawiastych spotkać moŜna bociana białego (Ciconia ciconia), a wśród zadrzewień w dolinie strumienia kukułkę (Cuculus canorus), kowalika (Sitta europaea), dzięcioła zielonego (Picus viridis) oraz grzywacza (Columba palumbus). Okresowo na terenach zieleni, znajdujących się w południowej części obszaru opracowania, pojawić się mogą zwierzęta zamieszkujące tereny Lasku Marcelińskiego. Bliskość większych obszarów leśnych stwarza moŜliwość występowania wielu gatunków równieŜ na zadrzewionych terenach w granicach opracowania. Środowiska te są przyjazne dla zębiełka karliczka (Crocidura suaveolens), ryjówki aksamitnej (Sorex araneus) i wiewiórki (Sciurus vulgaris). Z terenów leśnych przemieszczają się równieŜ większe ssaki, takie jak sarna (Capreolus capreolus), czy lis (Vulpes vulpes), które mogą pojawić się w pobliŜu obszarów zabudowanych. W latach 90-tych w okolicach ul. Złotowskiej obserwowano obecność dzików (Sus scrofa). 2.1.7 Gleby Ze względu na róŜny stopień zróŜnicowania występującej na tym terenie zabudowy, zróŜnicowany jest równieŜ stopień przekształcenia występujących tu gleb. Naturalnie, na terenie objętym ustaleniami planu, na podłoŜu zbudowanym z utworów piaszczystych występują przewaŜnie gleby brunatne wyługowane, naleŜące do 6 i 7 kompleksu przydatności rolniczej (V i VI klasa). Wyjątek stanowią czarnoziemy, wytworzone na piaskach gliniastych i słabogliniastych, zlokalizowane w pobliŜu Strumienia Junikowskiego. W północnej i środkowej części obszaru opracowania, gleby zostały silnie przekształcone w związku z intensywnym zagospodarowaniem tych terenów. Niekorzystny wpływ na zmianę właściwości fizycznych i chemicznych gleb ma wiele procesów związanych z działalnością człowieka. Na opisywanym terenie głównym czynnikiem, który spowodował zmiany w naturalnym charakterze gleb, był rozwój zabudowy mieszkaniowej i usługowej. Nieodwracalne zmiany w profilu glebowym spowodowane są umieszczaniem pod powierzchnią gruntu konstrukcji budowlanych, podziemnej infrastruktury technicznej oraz materiałów powodujących zmianę przepuszczalności gruntu. Do najwaŜniejszych skutków, jakie wywołują zmiany zagospodarowania terenu, moŜna zaliczyć zakłócanie obiegu wód podziemnych i powierzchniowych wywołane ingerencją w skład jakościowy i ilościowy gleby, zagęszczanie poszczególnych warstw profilu glebowego oraz przemieszanie i usuwanie powierzchniowych, najcenniejszych warstw gleby. Znaczna część terenów przeznaczonych pod zabudowę uległa równieŜ trwałemu uszczelnieniu, co pozbawiło te powierzchnie moŜliwości zachowania naturalnych funkcji biologicznych. W najwyŜszym stopniu przekształcone zostały gleby, na których zlokalizowano szlaki komunikacji samochodowej. W celu uzyskania korzystnych z budowlanego punktu widzenia właściwości gruntu, dokonuje się zerwania wierzchnich warstw gleby, wzbogacenia o materiały zapewniające większą przepuszczalność oraz utwardzenia i przemieszczania duŜych mas ziemnych. 14 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU Gleby leŜące w sąsiedztwie szlaków komunikacyjnych wykazują ponadto obecność zanieczyszczeń chemicznych, takich jak metale cięŜkie (ołów i kadm) czy węglowodory pierścieniowe, związane z emisją z silników spalinowych. Stosunkowo najmniejszym przekształceniom uległy gleby na terenach do chwili obecnej nie uŜytkowanych, znajdujących się w większości w części zachodniej i południowo – zachodniej obszaru objętego opracowaniem. Tereny te zachowały częściowo swoje fizyczne i chemiczne właściwości, a takŜe nie uległy degradacji biologicznej (świadczy o tym między innymi porastająca te tereny roślinność naturalna). Miejscami gleby mogą wykazywać obecność zanieczyszczeń związanych z działalnością człowieka na terenach przyległych. 2.1.8 Klimat lokalny Warunki klimatyczne panujące na tym terenie zbliŜone są do warunków klimatycznych jakimi charakteryzuje się obszar całego miasta Poznania. W znacznym stopniu klimat ukształtowany został poprzez napływające masy powietrza. Istotny wpływ mają tu, napływające szczególnie w okresie letnim i jesiennym, masy powietrza polarno - morskiego, które napływają znacznie częściej niŜ powietrze polarno- kontynentalne. Mniejszy wpływ na kształtowanie tutejszego klimatu ma powietrze arktyczne. Najrzadziej nad obszar Poznania napływają masy powietrza zwrotnikowego. Najczęściej przemieszczającymi się nad terenami Poznania frontami są fronty chłodne, powodujące znaczne wahania ciśnienia, odczuwalny spadek temperatury powietrza oraz wzrost prędkości wiatru. Zjawiskom tym towarzyszy równieŜ występowanie opadów, często o znacznej gwałtowności. Średnia roczna wielkość ciśnienia atmosferycznego wynosi dla Poznania 1005 hPa z niewielkimi wahaniami ciśnienia w okresie letnim (amplituda nie przekraczająca 34 hPa) i dość wysokimi w okresie zimowym (grudzień, luty – 73 hPa). PrzewaŜającymi układami barycznymi są centra wysokiego ciśnienia atmosferycznego. Średnia roczna suma opadów według danych z IMGW Poznań-Ławica wynosi 508 mm. Miesiącem, w którym notuje się najwyŜszą miesięczną sumę opadów jest lipiec. Rozkład temperatur, podobnie jak ilości opadów, ma charakter roczny. NajwyŜsze średnie miesięczne temperatury są notowane w czerwcu i lipcu, najniŜsze w miesiącach zimowych. Średnia liczba dni ciepłych, z temperaturą >15C, wynosi w skali roku 161, a dni gorące (z temperaturą >25) występują w ciągu roku średnio 36 razy. W skali roku średnia temperatura wynosi dla miasta Poznania 8,2°C. Równie istotnymi czynnikami meteorologicznymi wpływającymi na klimat miasta, a w szczególności na stęŜenia i rozkład przestrzenny zanieczyszczeń powietrza, jest kierunek oraz siła wiatru. Dla obszaru Ławicy, podobnie jak dla obszaru miasta Poznania, stwierdzono największą częstość występowania wiatrów z sektora zachodniego o dość niewielkiej sile od 0,5 do 5m/s. Średnia roczna wartość prędkości wiatru wynosi 3,5m/s. Wiatry silne i bardzo silne zdarzają się sporadycznie, a częstość ich występowania moŜna określić na poziomie 1%. 15 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU Na mikroklimat wpływają równieŜ czynniki o charakterze lokalnym. Korzystny wpływ na kształtowanie klimatu na obszarze objętym opracowaniem ma stosunkowo duŜa ilość terenów zieleni, a przede wszystkim sąsiedztwo Lasku Marcelińskiego oraz doliny Strumienia Junikowskiego. Towarzysząca im roślinność wpływa korzystnie na rozkład wilgotności i temperatury oraz na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń powietrza na tym terenie. 2.1.9 Obszary cenne kulturowo Na terenie objętym granicami planu znajduje się cenny kulturowo obszar dawnej wsi Ławica, którą stanowiły, zachowane do dziś, zabudowania bamberskie, połoŜone przy ulicach: Perzyckiej, Ławica i Złotowskiej. Zachowały się równieŜ niektóre elementy zabudowy folwarcznej i wchodzący niegdyś w jej skład park (o powierzchni ok. 1,6 ha), znajdujący się pomiędzy ul. Sławińską a zachodnią granicą opracowania. Mimo dość duŜego stopnia dewastacji, zarówno dawnych zabudowań jak i zadrzewionego terenu parku, tereny te posiadają znaczną wartość historyczną i kulturową. Wymagają jednak podjęcia działań pielęgnacyjnych i ochronnych, mających na celu przywrócenie ich dawnej wartości. Wieś wraz z leŜącym na tym terenie folwarkiem podmiejskim została przyłączona do miasta Poznania w okresie międzywojennym. 2.2 Stan środowiska naturalnego 2.2.1 Jakość powietrza atmosferycznego Na kształtowanie jakości powietrza atmosferycznego największy wpływ ma lokalizacja i charakterystyka źródeł emisji oraz sposób zagospodarowania przestrzennego danego obszaru. Opisywany teren jest obszarem, na którym dominuje zabudowa mieszkaniowa z stosunkowo niewielką powierzchnią zajmowaną przez zabudowę usługową. Na jego obszarze nie stwierdzono występowania zakładów przemysłowych w sposób znaczący wpływających na środowisko. Głównymi czynnikami wpływającymi na stopień zanieczyszczenia powietrza na tym terenie jest emisja ze źródeł stacjonarnych (paleniska domowe) oraz emisja ze źródeł mobilnych, będąca skutkiem natęŜenia ruchu na głównych szlakach komunikacyjnych. Najbardziej zagroŜone negatywnym wpływem zanieczyszczeń powietrza są tereny znajdujące się w północnej części obszaru objętego granicą planu, leŜące w sąsiedztwie ul. Bukowskiej i ul. Złotowskiej. Związane bezpośrednio z komunikacją procesy spalania paliw w silnikach spalinowych powodują powstawanie duŜych ilości tlenków azotu, tlenku węgla, węglowodorów, pyłu zawieszonego oraz ołowiu. Zabudowania przylegające bezpośrednio do pasa drogowego ulicy Bukowskiej zagroŜone są występowaniem podwyŜszonych (w stosunku do innych wchodzących w granice opracowania terenów), stęŜeń zanieczyszczeń, związanych z emisją spalin z silników samochodowych. 16 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU Nie stwierdzono jednak przekroczeń dopuszczalnych poziomów stęŜeń poza granicami pasa drogowego5. Z pomiarów wykonanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu wynika, Ŝe w roku 2007 na terenie całej aglomeracji miejskiej nie stwierdzono występowania przekroczeń dopuszczalnych poziomów stęŜeń zanieczyszczeń, takich jak SO2, NO2, CO, O3, ołów, arsen, kadm, nikiel, benzo(a)piren oraz benzen. Stwierdzono natomiast przekroczenia dopuszczalnego poziomu stęŜeń 24-godzinnych dla pyłu PM10 (z jednoczesnym dotrzymaniem standardów dotyczących dopuszczalnych stęŜeń średniorocznych)6. Wystąpienie w roku 2005 ponadnormatywnych wielkości stęŜeń pyłu zawieszonego PM10 w trzech punktach pomiarowych na terenie Poznania, spowodowało konieczność podjęcia działań, mających na celu przywrócenie standardów jakości powietrza. W 2007 r. Wojewoda Wielkopolski wydał rozporządzenie Nr 39/07 z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań7. Zapisy tego programu zakładają osiągnięcie docelowych wartości stęŜeń zanieczyszczeń poprzez realizacje zadań podstawowych i dodatkowych (wspierających poprawę jakości powietrza). Do zadań podstawowych naleŜy między innymi ograniczenie emisji ze źródeł liniowych, zastąpienie starych kotłów węglowych nowszymi, wykorzystującymi „czystsze” paliwa oraz zastąpienie indywidualnych systemów grzewczych systemami zbiorowego zaopatrzenia w ciepło. Bardziej korzystne warunki w odniesieniu do jakości powietrza atmosferycznego występują w południowej i zachodniej części terenu objętego planem. Teren ten nie jest naraŜony w tak duŜym stopniu na emisję związaną z komunikacją drogową jak część północna. Bardzo duŜy wpływ na kształtowanie poziomu zanieczyszczeń ma sąsiedztwo duŜych obszarów zieleni, tworzących południowo – zachodni klin zieleni. 2.2.2 Jakość wód Na terenie objętym opracowaniem nie występują wody powierzchniowe. NajbliŜszym ciekiem wodnym jest Strumień Junikowski, będący dopływem rzeki Warty. Wody strumienia w jego górnym odcinku (sąsiadującym z zachodnimi granicami terenu objętego planem) prowadzą wody stosunkowo czyste. Jakość wody dla większości wskaźników odpowiada I i II klasie czystości, a klasyfikacja ogólna klasy czystości wód strumienia obniŜona jest głównie przez zanieczyszczenia bakteriologiczne (miano Coli), związane ze zrzutem ścieków z terenów przyległych8. Wody podziemne na tym terenie zaliczają się do III klasy czystości9. Na zanieczyszczenie wód podziemnych bardzo duŜy wpływ ma budowa utworów leŜących powyŜej zwierciadła wody, 5 6 7 8 9 Raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, „Modernizacja ulicy Bukowskiej w Poznaniu od granicy miasta do przecięcia z projektowaną III Ramą komunikacyjną; Biuro Konsultacyjno – Projektowe Ochrony Środowiska BIKOS – ATEKO, ul. Ratajczaka 26-3, 61-815 Poznań; październik 2003 r. Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2007; Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Poznań 2008 r. Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r. Przyrodnicze uwarunkowania moŜliwości budowy zbiornika retencyjnego na obszarze Lasku Marcelińskiego w górnym biegu Strumienia Junikowskiego; opracowanie wykonane pod kierunkiem Prof. Dr hab. A. Kanieckiego, Poznań 1998 r. Stan środowiska w Wielkopolsce w roku 2006; Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Poznań 2007r. 17 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU a w szczególności ich przepuszczalność. Powierzchnię terenu budują głównie utwory piaszczyste, podatne na infiltrację zanieczyszczeń do warstw wodonośnych. Przenikanie zanieczyszczeń antropogenicznych do poziomu wód gruntowych, zalegających na głębokości 0 – 5 m trwa mniej niŜ 5 lat, podczas gdy w dolinie strumienia okres ten trwa od 0,3 do 1 roku. Czas przenikania zanieczyszczeń do leŜących głębiej poziomów wodonośnych szacowany jest na około 100 lat. Spowodowane jest to głównie występowaniem w podłoŜu izolacyjnych warstw czwartorzędowych glin zwałowych oraz iłów plioceńskich. 2.2.3 Klimat akustyczny Klimat akustyczny obszaru opracowania zaleŜny jest w największym stopniu od natęŜenia hałasu powodowanego przez ruch komunikacyjny na ul. Bukowskiej (leŜącej poza granicami planu) oraz na ul. Złotowskiej. Na występowanie ponadnormatywnych poziomów hałasu szczególnie naraŜone są obszary leŜące wzdłuŜ tych ulic. Wpływ na klimat akustyczny północnych części objętego planem terenu ma równieŜ bliskość portu lotniczego „Poznań-Ławica”, połoŜonego poza obszarem opracowania, po północnej stronie ul. Bukowskiej oraz działalność Toru Samochodowego „Poznań”, naleŜącego do Automobilklubu Wielkopolska, połoŜonego w północno-zachodnim kierunku od obszaru planu. Analiza pomiarów wartości równowaŜnego poziomu hałasu LAeq (dB), przeprowadzonych w latach 1969, 1977, 1985, 1999 i 2007 między innymi dla ul. Bukowskiej, graniczącej z obszarem opracowania (wg. opracowania „Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem” jest to trasa VIII, przebiegająca ul. Bukowską, Zeylanda 10 i Zwierzyniecką) , wskazują na niewielki spadek wartości natęŜenia hałasu dla tej trasy. Poziom hałasu na odcinku trasy od ul. Złotowskiej do ul. Bułgarskiej w roku 1969 wynosił 65-66 dB, w roku 1985 juŜ 77,7 dB, podczas gdy dla lat 1999 i 2007 wartość ta spadła do 74,6 dB. Znaczny wzrost wartości równowaŜnego poziomu hałasu w latach 1969 i 1985 dla ww. odcinka ul. Bukowskiej, związany był głównie ze zwiększeniem całkowitego natęŜenia strumienia ruchu pojazdów, w tym zwłaszcza ruchu pojazdów hałaśliwych. Zaobserwowany w późniejszym okresie spadek wartości równowaŜnego poziomu hałasu, związany był ze zmniejszeniem się udziału pojazdów cięŜkich w stosunku do ogólnej liczby pojazdów korzystających z tego odcinka trasy. W latach 1999 i 2007 dokonano równieŜ pomiarów, na podstawie których określono wartość równowaŜnego poziomu hałasu LAeq w bezpośrednim sąsiedztwie jezdni (w odległości 1m) przy ul. Złotowskiej (na odcinku między ulicami Bukowską i Perzycką). Otrzymane wyniki dla pory dziennej, w roku 1999 LAeqD=72,1dB, a w roku 2007 LAeqD=69,5dB11, świadczą o obniŜeniu wartości równowaŜnego poziomu hałasu, co spowodowane jest najprawdopodobniej zmniejszeniem udziału pojazdów cięŜkich w całkowitym natęŜeniu ruchu samochodowego. 10 11 Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem, Centrum Badań Akustycznych Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań czerwiec 2008 jw., 18 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU Hałas związany z ruchem samochodowym na ul. Bukowskiej został szczegółowo określony na potrzeby sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia polegającego na modernizacji ul. Bukowskiej12. Pomiarów dokonywano między innymi w dwóch punktach, leŜących w zasięgu północnej granicy terenu objętego planem, a mianowicie na skrzyŜowaniu ul. Bukowskiej z ul. Perzycką (P1) oraz w okolicy skrzyŜowania ul. Bukowskiej z ul. Złotowską (P2). Wartości poziomu hałasu wynosiły odpowiednio LAeqD=73,4 dB (pora dzienna) i LAeqN=66,4 dB (pora nocna) dla pierwszego punktu oraz LAeqD=68,7 i LAeqN = 61,7 dB dla punktu drugiego. W zasięgu występowania ponadnormatywnych poziomów dźwięku znajdują się zabudowania przy ul. Bukowskiej (dla pierwszej linii zabudowy przekroczenia na poziomie ∆LDWN=5-10 dB, ∆LN=5-15 dB). Najbardziej naraŜone są natomiast zabudowania na naroŜniku ul. Bukowskiej i Złotowskiej (∆LDWN=15-20 dB, ∆LN=15-20 dB). Dopuszczalny równowaŜny poziom dźwięku dla zabudowy mieszkaniowo - usługowej LAeqT(D/N) = 60/50 dB13 przekroczony jest równieŜ dla zabudowy zlokalizowanej wzdłuŜ ul. Złotowskiej. Dla pierwszej linii zabudowy dopuszczalny poziom dźwięku jest przekroczony o 5-10 dB, a dla fragmentu ul. Złotowskiej, w okolicach ul. Perzyckiej, poziom ten jest przekroczony o ∆LDWN = 10-15dB. W związku z powyŜszym, zarówno wzdłuŜ ul. Bukowskiej i Złotowskiej, nie są spełnione warunki akustyczne wynikające z rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Większość terenów objętych planem (za wyjątkiem części terenów zlokalizowanych przy północno - zachodniej granicy planu) znajduje się w granicach obszaru ograniczonego uŜytkowania wyznaczonego przez Wojewodę Wielkopolskiego dla lotniska wojskowego Poznań - Krzesiny (rozporządzenie nr 40/07 z dnia 31 grudnia 2007 r). Według powyŜszego dokumentu obszar opracowania znajduje się w strefie III ograniczonego uŜytkowania, gdzie nie wprowadza się ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu oraz dopuszcza się lokalizowanie wszelkiej zabudowy pod warunkiem zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej. Dopuszczalny poziom hałasu, w strefie III, generowanego przez starty, lądowania oraz przeloty statków powietrznych jest równy 55 dB w porze dziennej i 45 dB w porze nocnej. Terenami zagroŜonymi występowaniem ponadnormatywnego hałasu lotniczego, związanego z działalnością portu lotniczego „Poznań – Ławica”, są tereny leŜące u zbiegu ulic Bukowskiej i Złotowskiej (tereny znajdujące się przy północno - wschodnim krańcu obszaru opracowania). Teren ten jest w zasięgu izolinii ekspozycyjnego poziomu dźwięku L*AE= 83dB14 dla pojedynczych operacji lotniczych (starty, lądowania, przeloty) w porze nocnej. Nie występują natomiast przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasów w środowisku, określonych dla zabudowy mieszkaniowo – usługowej na poziomie L*AeqT(D/N)=60/50 dB, zarówno 12 13 14 Raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, „Modernizacja ulicy Bukowskiej w Poznaniu od granicy miasta do przecięcia z projektowaną III Ramą komunikacyjną; Biuro Konsultacyjno – Projektowe Ochrony Środowiska BIKOS – ATEKO, ul. Ratajczaka 26-3, 61-815 Poznań; październik 2003 r. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Z dnia 5 lipca 2007r.) Opracowanie ekofizjograficzne dla potrzeb projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „ŁAWICA 4” w Poznaniu; Pracownia Badawczo – Projektowa „Ekolog”, dr Zbigniew Ziętkowiak; Poznań 2006r. 19 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU w porze dziennej jak i nocnej15. Niemniej jednak operacje lotnicze, szczególnie wykonywane w porze nocnej, są dla okolicznych mieszkańców dokuczliwe. Dla portu lotniczego Poznań-Ławica, zgodnie z art. 136 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego uŜytkowania. Obecnie przed Marszałkiem Województwa Wielkopolskiego toczy się postępowanie w sprawie ustanowienia ww. obszaru ograniczonego uŜytkowania dla lotniska. Znajdujący się poza północno-zachodnią granicą obszaru opracowania Tor Samochodowy „Poznań” powoduje czasową i lokalną uciąŜliwość akustyczną, związaną zwłaszcza z prowadzonymi na jego terenie zawodami sportowymi – samochodowymi i motocyklowymi, odczuwalną przede wszystkim na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej pomiędzy ul. Bukowską i ul. Złotowską. Mimo znacznego natęŜenia hałasu w trakcie odbywających się tu wyścigów sportowych, działalność prowadzona na terenie toru samochodowego nie powoduje jednak przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu na terenach objętych planem zagospodarowania przestrzennego „Ławica 4”. Hałas spowodowany uŜytkowaniem toru powoduje przekroczenia dopuszczalnego dla tego terenu poziomu dźwięku jedynie w porze dziennej, mieszczące się w przedziale 0-5dB. Zasięg występowania ponadnormatywnych poziomów jest niewielki i ogranicza się do obszaru samego toru oraz terenów bezpośrednio do niego przylegających16. Potwierdzeniem braku występowania przekroczeń dopuszczalnego poziomu hałasu są wyniki kontroli przeprowadzonej przez Pracownię Badań Hałasu i Wibracji Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w 2006 roku. W protokole z przeprowadzonej kontroli stwierdzono, Ŝe „odbywające się zawody samochodowe nie powodują przekroczenia dopuszczalnych wartości poziomu hałasu. Wyznaczona wielkość imisji dźwięku A charakteryzuje łączny wpływ wszystkich źródeł hałasu mających wpływ na klimat akustyczny środowiska, to jest ruchu samochodowego na ul. Bukowskiej oraz odbywających się wyścigów samochodowych. Z uwagi na róŜnicę pomiędzy poziomem imisji hałasu podczas trwania zawodów, a tłem akustycznym z hałasu komunikacyjnego ul. Bukowskiej mniejszą od 3dB, nie jest moŜliwe wyznaczenie poziomu hałasu jakie emituje jednostka do środowiska. Przy ul. Sławińskiej imisja hałasu kształtuje się na poziomie 62 dB. Tak wysoka wartość jest wynikiem przebiegającej w pobliŜu punktu pomiarowego ul. Bukowskiej (...); organizowane zawody samochodowe i motocyklowe nie powodują przekroczenia wartości dopuszczalnych poziomu hałasu określonych w decyzji Prezydenta Miasta Poznania, przy zachowaniu czasu ich trwania...(5 godzin w dniu zawodów).”17 Źródła hałasu znajdujące się bezpośrednio na terenie objętym granicami planu, poza ruchem komunikacyjnym na ul. Złotowskiej, nie powodują przekroczenia dopuszczalnych dla tych obszarów 16 16 17 Mapa imisyjna, Hałas lotniczy, Wskaźnik LDWN; Centrum Badań Akustycznych, Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Mapa imisyjna, Hałas przemysłowy, Wskaźnik LDWN; Centrum Badań akustycznych, Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Opracowanie ekofizjograficzne dla potrzeb projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Ławica 4” w Poznaniu; Pracownia Badawczo – Projektowa „Ekolog”, dr Zbigniew ziętkowiak, Poznań 2006 za: Protokół z kontroli (nr 4320-56/438) przeprowadzonej na torze „Poznań” ul. Wyscigowa 3, 62-081 Przeźmierowo, naleŜącym do Stowarzyszenia Automobilklub Wielkopolski ul. Towarowa 35/37,61-896 Poznań. WIOŚ Poznań, Pracownia Badań Hałasu i wibracji, ul. Czarna Rola 4 (maszynopis) 20 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU poziomów hałasu. Lokalnie (w granicach najbliŜszej zabudowy) na klimat akustyczny wpływać mogą obiekty usługowe, wokół których generowany jest większy ruch samochodowy (dojazd, rozładunek itd.). 3. INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU 3.1 Cel opracowania projektu planu Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego sporządza się w celu ustalenia przeznaczenia terenów oraz określenie sposobów ich zagospodarowania i zabudowy, z jednoczesnym uwzględnieniem ładu przestrzennego oraz dostosowaniem funkcji, struktury zabudowy i intensywności zagospodarowania do uwarunkowań przestrzennych i przyrodniczych terenu. Zgodnie z uzasadnieniem do uchwały Nr CII/1185/2006 Rady Miasta Poznania z dnia 12 września 2006 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Ławica 4” w Poznaniu, konieczność opracowania mpzp wynika z wejścia w Ŝycie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i tym spowodowanej utraty mocy prawnej aktów prawa lokalnego obowiązujących na przedmiotowym terenie - Planu Szczegółowego Zagospodarowania Przestrzennego z dnia 10 maja 199418 r. oraz Szczegółowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego zespołu osiedli „Ławica”19 w Poznaniu. Ponadto, ww. plan miejscowy sporządzany jest na wniosek osoby prywatnej, która wskazała na konieczność określenia sposobu uŜytkowania działki nr 2, ark. 15, obręb Ławica, połoŜonej przy ul. Perzyckiej oraz określenia zasad jej obsługi komunikacyjnej. Głównym załoŜeniem omawianego projektu planu jest sformułowanie zasad porządkujących pod względem funkcjonalnym i przestrzennym tereny juŜ zainwestowane oraz zasad umoŜliwiających rozwój budownictwa głównie mieszkaniowego jednorodzinnego na terenach dotąd niezagospodarowanych. Za niezbędnie uznaje się wyznaczenie obszarów przestrzeni publicznych i zasad ich ochrony. W tym kontekście plan ma za zadanie uregulowanie dostępu działek do dróg publicznych i stworzenie kompleksowego układu drogowego, zapewniającego prawidłową dostępność komunikacyjną przedmiotowego obszaru, a takŜe sprecyzowanie zasad zaopatrzenia terenów w sieci infrastruktury technicznej. Istotnym elementem sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest równieŜ sformułowanie zasad ochrony środowiska przyrodniczego, jego zasobów przyrodniczych i krajobrazowych, uwzględniając połoŜenie obszaru opracowania w sąsiedztwie południowozachodniego klina zieleni miasta Poznania. 18 19 Uchwała Nr CV/606/94 Rady Miasta, Zarządzenie Nr 77 Prezydenta Miasta Poznania z dnia 22 marca 1977 r. (Dz. Urz. Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 23 czerwca 1977 r. Nr 5, poz. 40) 21 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU 3.2 Ustalenia projektu planu W projekcie planu ustalono przeznaczenie terenów pod: • zabudowę usługową – tereny 1-5U, • zabudowę usługową - usług oświaty – tereny 1-3Uo, • zabudowę usługową – usług kultu religijnego – teren Uk, • zabudowę mieszkaniową jednorodzinną z dopuszczeniem zabudowy usługowej – tereny 1-20MN/U, • zabudowę mieszkaniową jednorodzinną – tereny 1-61MN, • zabudowę mieszkaniową wielorodzinną z dopuszczeniem zabudowy usługowej – MW/U, • lasy – teren ZL, • teren zieleni urządzonej - ZP • drogi publiczne - w tym klasy głównej – teren KD-G, klasy zbiorczej – teren KD-Z, klasy lokalnej - tereny 1-11KD-L, klasy dojazdowej - tereny 1-31KD-D, pieszo-jezdnie 1-7KD-Dxs i ciągi piesze 1-7KD-Dx, • drogi wewnętrzne - tereny 1-20KDW, • infrastrukturę techniczną - elektroenergetyki - tereny 1-8E. Większość terenów objętych projektem planu przeznaczona została pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną (tereny MN). Utrzymano tym samym mieszkalny charakter omawianego obszaru. Tereny połoŜone pomiędzy ulicami: Bukowską, Złotowską i Perzycką, stanowią kwartały w znacznym stopniu juŜ zabudowane. Nowa zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna projektowana jest przede wszystkim wzdłuŜ zachodniej granicy projektu planu oraz na terenach połoŜonych poniŜej ul. Złotowskiej. Projekt planu, w zaleŜności od terenu, przewiduje rozwój zabudowy jednorodzinnej zarówno w układzie wolnostojącym, bliźniaczym, jak i szeregowym. W zakresie szczegółowych parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania ustalono: 1. maksymalną powierzchnię zabudowy w stosunku do powierzchni działki budowlanej, w zaleŜności od terenu - od 20% do 50%, 2. minimalną powierzchnię biologicznie czynną w stosunku do powierzchni działki budowlanej, w zaleŜności od terenu - od 30% do 80%, 3. wysokość budynków: • w przypadku dachów płaskich, w zaleŜności od terenów od 7 do 12 m, • w przypadków dachów stromych, w zaleŜności od terenów od 7 do 12 m. Na terenach połoŜonych wzdłuŜ ul. Bukowskiej oraz na większości terenów wzdłuŜ ul. Złotowskiej, obok funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej, dopuszczono lokalizację funkcji usługowej (tereny MN/U). W zakresie parametrów i wskaźników intensywności kształtowania zabudowy 22 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU ustalono na tych terenach powierzchnię zabudowy działki budowlanej nie większą niŜ 60% na terenach 1-2MN/U i 35% na pozostałych terenach oraz udział powierzchni biologicznie czynnej w powierzchni działki nie mniejszy niŜ 20% na terenach 1-2MN/U i 45% na pozostałych terenach. Maksymalna wysokość budynków w przypadku dachów płaskich wynosić moŜe 7,5 m, przy dachach stromych 9 m. Na zlokalizowanym przy ul. Złotowskiej terenie oznaczonym jako MW/U wprowadzono funkcje zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej z dopuszczeniem zabudowy usługowej. Powierzchnia zabudowy w tym przypadku nie moŜe przekraczać 45% powierzchni działki, a udział powierzchni biologicznie czynnej nie moŜe być mniejszy niŜ 30%. Maksymalna wysokość budynku w przypadku dachu płaskiego wynosić moŜe od 9,0 do 12,0m, a w przypadku dachu stromego od 10,0 do 12,0m (przy czym wysokość budynków od gzymsu nie większa niŜ 9,0m). W projekcie planu utrzymano lokalizację istniejących na omawianym terenie usług ogólnomiejskich, w tym kościoła na terenie Uk, przedszkola na terenie 3Uo, szkoły podstawowej na terenach 1Uo i 2Uo. Ponadto, wyznaczono pięć terenów usługowych (tereny U). Projektowane w planie przeznaczenie usługowe w większości przypadków stanowi kontynuację ich dotychczasowego sposobu uŜytkowania. Jedynie tereny 1U i 2U stanowią obecnie nieuŜytki. W przypadku lokalizacji obiektów handlowych dopuszczono tylko obiekty o powierzchni sprzedaŜy poniŜej 300 m2, a na terenie 5U dopuszczono realizację budynków zamieszkania zbiorowego. Na terenie lasu (teren ZL) ustalono dotychczasowy sposób uŜytkowania terenu oraz zagospodarowanie zgodnie z planem urządzenia lasu. W celu uatrakcyjnienia jego jako przestrzeni ogólnodostępnej dopuszczono lokalizację duktów leśnych dla komunikacji pieszej i rowerowej oraz obiektów małej architektury, ujednoliconych pod względem wyglądu. Na terenach infrastruktury technicznej - elektroenergetyki (tereny E) projekt wyznacza lokalizację nowych małogabarytowych stacji transformatorowych na terenach 2E, 4E, 6E i 7E oraz dopuszcza na terenach 1E, 3E, 5E, 8E zachowanie i modernizację istniejących stacji oraz ich wymianę na obiekty małogabarytowe. Przy czym, w przypadku nowych stacji, dopuszcza się lokalizację tylko obiektów o wysokości nie większej niŜ 3,5 m. W kontekście połoŜenia w granicach projektu planu obszaru cennego kulturowo, szczególnie istotne są zapisy z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego, zabytków oraz dóbr kultury. Projekt planu obejmuje ochroną przestrzenny układ ruralistyczny dawnej wsi Ławica, w tym zagrody bamberskie wraz z parametrami budynków oraz ogrodzenia działek budowlanych. Dodatkowo, zgodnie z przepisami odrębnymi, ochronie podlegają równieŜ zabytki archeologiczne, znajdujące się na tym terenie. W zakresie zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, ustalono ochronę istniejących, naturalnych zbiorowisk roślinnych, występujących na terenie ZL oraz istniejących na obszarze planu drzew, które w razie kolizji z infrastrukturą lub planowaną zabudową naleŜy przesadzić lub teŜ wprowadzić nowe nasadzenia. Wprowadzono równieŜ teren zieleni urządzonej (ZP), 23 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU w obrębie którego ustalono udział powierzchni biologicznie czynnej w powierzchni terenu nie mniejszy niŜ 80%. Ustalono równieŜ zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów. W tym zakresie wskazano na rysunku planu lokalizację rzędów drzew w liniach rozgraniczających dróg publicznych, w tym na terenach: 2KD-D (na ul. Sławińskiej), 25KD-D i 3KD-Dx, a takŜe wzdłuŜ projektowanej drogi wewnętrznej 1KDW. Ponadto, ustalono kształtowanie ul. Odrzyckiej (teren 13KD-D) w formie alei, ze strefą zadrzewień, wskazaną na rysunku planu, rozdzielającą pasy jezdni. Na całym obszarze projektu planu wprowadzono zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, zgodnie z przepisami odrębnymi, z wyjątkiem tych przedsięwzięć, których realizację dopuszczają ustalenia omawianego planu. Projekt planu ustala zagospodarowanie mas ziemnych, powstałych podczas prac budowlanych w granicach terenu (pod warunkiem, Ŝe ich zastosowanie nie spowoduje przekroczeń wymaganych standardów jakości gleby i ziemi) lub usuwanie ich zgodnie z przepisami odrębnymi. W przypadku stwierdzenia zanieczyszczenia ziemi lub gleby, nakazano przeprowadzenie rekultywacji, zgodnie z przepisami odrębnymi. Projekt planu wprowadza obowiązek segregacji, gromadzenia i zagospodarowania odpadów zgodnie z przepisami odrębnymi, co oznacza obowiązek postępowania m.in. zgodnie z “Planem Gospodarki Odpadami dla miasta Poznania”. Dopuszczono stosowanie indywidualnych systemów grzewczych, przy czym w nowych budynkach wprowadzono zakaz stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe z wyjątkiem paliw odnawialnych z biomasy. W zakresie gospodarki ściekowej wprowadzono nakaz odprowadzania ścieków bytowych i komunalnych wyłącznie do sieci kanalizacji sanitarnej. Wody opadowe i roztopowe naleŜy wtórnie wykorzystać w obrębie terenów lub teŜ odprowadzić do sieci kanalizacji deszczowej. Projekt planu, stosownie do przepisów odrębnych, uwzględnia obowiązek zachowania na terenach o zdefiniowanych standardach akustycznych dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Jednocześnie wprowadza zakaz lokalizacji na obszarze planu źródeł emisji hałasu przekraczających dopuszczalne standardy akustyczne, określone przepisami odrębnymi. W budynkach znajdujących się w strefie ponadnormatywnego oddziaływania hałasu od ulic Bukowskiej i Złotowskiej, a takŜe i innych ulic przeznaczonych do prowadzenia komunikacji autobusowej, wprowadzono obowiązek stosowania zasad akustyki budowlanej oraz architektonicznej. Natomiast w ramach ograniczania emisji hałasu samochodowego ustalono zastosowanie przeciwhałasowych rozwiązań technicznych w jezdniach ulic oraz rozwiązań dotyczących organizacji ruchu, zwłaszcza na ulicach przeznaczonych do prowadzenia komunikacji autobusowej. Na terenie ulicy KD-G dopuszczono realizację ekranów przeciwhałasowych. W obszarze ograniczonego uŜytkowania dla Lotniska Wojskowego Poznań - Krzesiny wprowadzono nakaz realizacji rozwiązań i działań przeciwhałasowych zgodnie z przepisami odrębnymi. 24 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU W zakresie ochrony i kształtowania ładu przestrzennego wprowadzono zakaz lokalizacji na obszarze planu tymczasowych obiektów budowlanych, obiektów handlu hurtowego, ogrodzeń pełnych i Ŝelbetonowych oraz nowych napowietrznych sieci infrastruktury technicznej. Określono parametry oraz zasady umieszczania urządzeń reklamowych na budynkach. Zakazano lokalizacji reklam i szyldów w sposób przesłaniający elementy i detale architektoniczne elewacji budynków. Projekt planu dopuszcza lokalizację wolno stojących urządzeń reklamowych jedynie wzdłuŜ ul. Bukowskiej, natomiast stacji bazowej telefonii komórkowej tylko na terenie Uk w wieŜy kościoła. Na całym obszarze dopuszczono sytuowanie obiektów małej architektury, elementów systemu informacji miejskiej. 3.3 Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami Stosownie do ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zapisy projektu planu miejscowego (część tekstowa i graficzna) muszą być powiązane z zapisami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, a rada miasta uchwala plan miejscowy dopiero po stwierdzeniu jego zgodności ze studium. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy sporządza się w celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego. W „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania” obszar objęty opracowaniem planu miejscowego znajduje się w podstrefie intensywnego zagospodarowania , obejmującej obszary Ławicy, Marcelina, Pogodna, Junikowa, Plewisk (podstrefa E4). Większość terenów połoŜonych jest w granicy terenu przeznaczonego pod zabudowę niską, mieszkaniową jednorodzinną z usługami podstawowymi, na którym utrzymuje się istniejące usługi ogólnomiejskie (teren M2n). Północno-zachodni fragment terenu przeznaczono pod rozwój zabudowy niskiej, mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami podstawowymi z dopuszczeniem terenów zabudowy niskiej w zieleni o funkcji usługowej (teren M2n/U2n). PoniŜej tego terenu połoŜony jest obszar oznaczony symbolem ZOL, oznaczający tereny otwarte poza klinowo – pierścieniowym systemem zieleni – tereny leśne i do zalesień. Studium wskazuje ulicę Złotowską jako element podstawowego układu komunikacyjnego miasta Poznania - ulicę klasy zbiorczej, oznaczoną symbolem kZ.080, przez którą przebiega droga rowerowa kategorii I. W granicach opracowania mpzp wyznaczono równieŜ obszar cenny kulturowo, nie objęty formą ochrony zabytków. Stanowi go załoŜenie wsi Ławica. Na terenie o funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej naleŜy kształtować zabudowę zgodnie z gabarytami charakterem zabudowy przewaŜającej w danym zespole, w tym utrzymać i uzupełnić wolno stojącą zabudowę starej wsi Ławica, a na terenach przylegających do terenów otwartych w rejonie Strumienia Junikowskiego naleŜy dąŜyć do ekstensyfikacji zabudowy poprzez lokalizowanie maksymalnie dwu- kondygnacyjnych budynków mieszkalnych wolno stojących na duŜych działkach, z wysokim udziałem zieleni. Gabaryty i charakter zabudowy mieszkaniowo – usługowej, lokalizowanej 25 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU w północno – zachodnim fragmencie obszaru planu, nawiązywać muszą do zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej przewaŜającej w pozostałej części omawianego obszaru. W przypadku terenu leśnego studium wskazuje na konieczność wprowadzenia zakazu zabudowy nowych oraz rozbudowy istniejących obiektów budowlanych. Dopuszcza natomiast lokalizację ścieŜek rekreacyjnych, obiektów małej architektury, elementów infrastruktury technicznej, transportowej oraz obiektów związanych z gospodarką leśną. W układzie przestrzennym dawnej wsi Ławica, obecnie silnie przekształconym i zurbanizowanym, naleŜy dąŜyć do wytworzenia nowej jakości przestrzeni w oparciu o współczesne standardy, zachowując jednak historyczne fragmenty przestrzeni, a takŜe do wyeksponowania historycznych dominant, akcentów i ich stref widokowych. W kontekście tych ustaleń zapisy projektu planu naleŜy uznać za prawidłowe i zgodne z zapisami studium. Zapisy projektu planu miejscowego korespondują równieŜ z zapisami Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Poznania na lata 2004-2007. Program ten stanowi wyraz realizacji polityki ekologicznej państwa na szczeblu gminnym. Sporządzony został w oparciu o zapisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, nakładającej na organy samorządowe województwa, powiatu i gminy obowiązek sporządzania odpowiednio wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska. Ww. dokument określa zadania w zakresie ochrony środowiska dla Poznania dla okresu czteroletniego (lata 2004-2007) oraz definiuje cele średniookresowe dla miasta na okres ośmioletni (do roku 2011). Dokument wskazuje działania strategiczne, obejmujące cele i kierunki działań realizowanych w Poznaniu w zakresie ochrony środowiska, podzielone na trzy bloki tematyczne, w tym: • cele i priorytety o charakterze systemowym obejmującym rozwój społeczno-gospodarczy gminy w powiązaniu z ochroną środowiska, • cele i priorytety w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego uŜytkowania zasobów przyrody, • cele i priorytety w zakresie poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego. Część z celów znajduje swoje odzwierciedlenie w zapisach projektu planu „Ławica 4” w Poznaniu. Są to zwłaszcza cele ekologiczne dotyczące: • utrzymania i wzbogacania zasobów róŜnorodności biologicznej oraz optymalne funkcjonowanie systemu obszarów (obiektów) chronionych i w tym zakresie m.in. zachowanie oraz odtwarzanie ciągłości istniejących elementów pierścieniowo-klinowego układu uŜytków zielonych miasta, utrzymanie ciągłości dolin rzek i potoków jako elementów osnowy ekologicznej miasta, dostosowanie zasobów zieleni miejskiej do warunków siedliskowych z uwzględnieniem wymogu ochrony starych drzew → odniesienie w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: ochronę terenu leśnego, naturalnych zbiorowisk roślinności, zadrzewień, zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów, wprowadzanie nowych nasadzeń zieleni, zarówno 26 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU na terenach przeznaczonych pod zabudowę, jak i na terenach komunikacyjnych, obowiązek wysokiego udziału powierzchni biologicznie czynnej na kaŜdej działce budowlanej; • ochrony powierzchni ziemi i gleb i w tym zakresie m.in. przeciwdziałanie nieuzasadnionemu wzrostowi powierzchni uszczelnionej i redukowaniu powierzchni biologicznie czynnej oraz minimalizowanie naruszania powierzchni ziemi podczas realizacji inwestycji budowlanej → odniesienie w projekcie planu poprzez zapisy określające: minimalną powierzchnię biologicznie czynną dla działek budowlanych, zasady zagospodarowania mas ziemnych, powstających w wyniku prac budowlanych, obowiązek rekultywacji terenu w przypadku stwierdzenia zanieczyszczenia gleby i ziemi, a takŜe zakaz lokalizacji kondygnacji podziemnych, których realizacja spowoduje zanieczyszczenie środowiska gruntowo-wodnego oraz destabilizację stosunków wodnych; • poprawy jakości wód powierzchniowych i zapewnienie odtwarzalności zasobów wód podziemnych i w tym zakresie m.in. egzekwowanie przyłączania się obiektów do istniejącej sieci kanalizacyjnej, umoŜliwianie retencji glebowej wód opadowych i roztopowych poprzez ograniczanie przyrostu powierzchni uszczelnionych → odniesienie w projekcie planu poprzez zapisy określające: minimalną powierzchnię biologicznie czynną dla działek budowlanych, zasady odprowadzania ścieków bytowych i komunalnych i zagospodarowania wód opadowych i roztopowych oraz zakaz lokalizacji kondygnacji poziemnych, których realizacja spowoduje zanieczyszczenie środowiska gruntowo-wodnego raz destabilizację stosunków wodnych; • osiągnięcia najwyŜszej jakości powietrza i wyeliminowanie lokalnych uciąŜliwości i w tym zakresie pełne wyeliminowanie węgla jako paliwa w lokalnych kotłowniach oraz likwidacja indywidualnego ogrzewania węglowego w zabudowie miejskiej → odniesienie w projekcie planu poprzez zapisy określające: zakaz stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe z wyjątkiem paliw odnawialnych z biomasy; • zmniejszenia uciąŜliwości akustycznych wstępujących na obszarze miasta do poziomu akceptowalnego pod względem prawnym i społecznym i w tym zakresie wprowadzanie do mpzp zapisów poświęconych ochronie przed hałasem, wprowadzanie technicznych rozwiązań minimalizujących rozprzestrzenianie się hałasu, wdraŜanie rozwiązań organizacyjnych na rzecz ograniczania hałasu komunikacyjnego → odniesienie w projekcie planu poprzez zapisy określające: obowiązek zachowania komfortu akustycznego w środowisku określonego w przepisach odrębnych, zakaz lokalizacji źródeł emisji hałasu o ponadnormatywnym natęŜeniu, zgodnie z przepisami odrębnymi oraz nakaz stosowania rozwiązań przeciwhałasowych, zarówno w sferze emisji i imisji hałasu. 3.4 Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu Odstąpienie od realizacji opracowanego planu miejscowego „Ławica 4” w Poznaniu, moŜe mieć negatywne skutki zarówno dla środowiska i przestrzeni tego obszaru. 27 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU Przede wszystkim w znacznym stopniu ograniczona zostanie moŜliwość odpowiedniego kształtowania zabudowy na terenach połoŜonych wzdłuŜ zachodniej granicy opracowania, w rejonie terenów otwartych doliny Strumienia Junikowskiego, stanowiących fragment południowo-zachodniego klina zieleni, przez co ograniczona zostanie skuteczna ich ochrona. Brak planu miejscowego spowodować moŜe wprowadzanie zbyt intensywnego zainwestowania w tym rejonie. Poza tym, odstąpienie od realizacji opracowanego mpzp przyczynić się moŜe do pogłębienia chaosu funkcjonalno-przestrzennego. Obszar projektu planu cieszy się zainteresowaniem inwestorów. Brak planu umoŜliwi wydawanie decyzji administracyjnych, zgodnie z art. 61 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustalającej warunki zabudowy dla lokalizacji nowej zabudowy w oparciu o zasadę tzw. „dobrego sąsiedztwa”. Realizacja polityki przestrzennej tylko w oparciu o decyzje administracyjne, traktujące przestrzeń miasta bardzo fragmentarycznie, nie stanowi dla władz samorządowych skutecznego narzędzia, umoŜliwiającego kształtowania ładu przestrzennego. Spowodować moŜe chaotyczny rozwój zabudowy, zróŜnicowanej co do formy i gabarytów, niekorzystnego przenikania się funkcji mieszkaniowych z funkcjami uciąŜliwymi. Odstąpienie od realizacji ustaleń planu miejscowego utrudni zachowanie i ochronę ruralistycznego układu przestrzennego ulic: Złotowskiej i Perzyckiej, poprzez kształtowanie zabudowy w sposób chaotyczny, nie uwzględniający zabytkowego charakteru załoŜenia urbanistycznego i architektury poszczególnych budynków po dawnych zagrodach bamberskich oraz kontekstu przestrzennego terenu, na którym jest zlokalizowana. 4. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU PROJEKTU PLANU WIDZENIA Liczne zagadnienia z zakresu ochrony środowiska oraz warunków korzystania z jego zasobów, istotne równieŜ dla przedmiotowego projektu planu, określa i reguluje ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z art. 72 ust. 1 tej ustawy w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego naleŜy zapewnić warunki utrzymania równowagi przyrodniczej i racjonalną gospodarkę zasobami środowiska, między innymi poprzez: • ustalanie programów racjonalnego wykorzystania powierzchni ziemi, • zapewnianie kompleksowego rozwiązania problemów zabudowy (...), ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki wodnej, odprowadzania ścieków, gospodarki odpadami, systemów transportowych i komunikacji publicznej oraz urządzania i kształtowania terenów zieleni, • uwzględnianie konieczności ochrony wód, gleby i ziemi przed zanieczyszczeniem w związku z prowadzeniem gospodarki rolnej, • zapewnianie ochrony walorów krajobrazowych środowiska i warunków klimatycznych, • uwzględnianie innych potrzeb w zakresie ochrony powietrza, wód, gleby, ziemi, ochrony przed hałasem, wibracjami i polami elektromagnetycznymi. Opiniowany projekt planu, odpowiednio do zakresu i problemów, które reguluje, spełnia warunki ustawowe. W kontekście połoŜenia terenu w przestrzeni i systemie przyrodniczym miasta oraz 28 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU jego obecnego zainwestowania – projekt przewiduje racjonalne wykorzystanie powierzchni ziemi, zgodnie z zasadami zrównowaŜonego rozwoju, umoŜliwiając zaspokojenie potrzeb mieszkańców przy zachowaniu i ochronie walorów kulturowych oraz zasobów i wartości przyrodniczych obszaru planu. Projekt planu wprowadza ochroną terenu leśnego, nasadzeń drzew na terenach komunikacyjnych oraz zachowanie w maksymalnie moŜliwym stopniu zadrzewień na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej 59-61MN. Jednocześnie na wszystkich tych terenach wprowadzono wysoki udział powierzchni biologicznie czynnej (od 40 do 60% powierzchni działek budowlanych), co jest szczególnie istotne na terenach połoŜonych wzdłuŜ zachodniej granicy projektu planu. W ten sposób zapewniono ochronę powierzchni ziemi, istniejącej zieleni oraz zasobów wodnych obszaru opracowania. Ochroną objęto roślinność naturalną na terenach leśnym i zieleni urządzonej oraz drzewa, występujące w granicach projektu. Projekt planu zawiera zapisy regulujące zasady zaopatrzenia terenów w niezbędne elementy infrastruktury technicznej, prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne i rozporządzeniami wykonawczymi do niego, gospodarowania odpadami, masami ziemnymi. Ponadto, ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r Prawo ochrony środowiska w art. 73 ust. 1 stanowi, Ŝe w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego uwzględnia się w szczególności ograniczenia wynikające z: 1) ustanowienia w trybie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody parku narodowego, rezerwatu przyrody, parku krajobrazowego, obszaru chronionego krajobrazu, obszaru Natura 2000, zespołu przyrodniczo-krajobrazowego, uŜytku ekologicznego, stanowiska dokumentacyjnego, pomników przyrody oraz ich otulin, 2) utworzenia obszarów ograniczonego uŜytkowania lub stref przemysłowych, 3) wyznaczenia obszarów cichych w aglomeracji oraz obszarów cichych poza aglomeracją, 4) ustalenia w trybie przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne warunków korzystania z wód dorzecza oraz ustanowienia stref ochronnych ujęć wód, a takŜe obszarów ochronnych zbiorników wód podziemnych. W granicy projektu planu nie występują ww. formy ochrony przyrody, ustanowione na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. NajbliŜej połoŜonymi obszarami, obecnie prawnie chronionymi, są: Fort VII, zlokalizowany przy al. Polskiej, Fort VIIa, połoŜony przy ul. Marcelińskiej i Wałbrzyskiej oraz Fort VIII przy ul. Bułgarskiej. Obszary fortów, stanowiące jedne z waŜniejszych w skali kraju stanowiska zimowania nietoperzy, zostały objęte Europejską Siecią Ekologiczną Natura 2000. Stanowi ona system ochrony zagroŜonych elementów róŜnorodności biologicznej Europy. WdraŜana jest od 1992 r. na terytorium wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej. Podstawą prawną utworzenia sieci są dwie zasadnicze dyrektywy unijne: dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich ptaków i dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony 29 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. W polskich regulacjach prawnych znalazły one odzwierciedlenie zwłaszcza w ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. o ochronie przyrody, ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko, rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 21 lipca w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 i rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt wymagających ochrony w formie ustanowienia obszarów Natura 2000. Część obszaru planu znajduje się w granicy obszaru ograniczonego uŜytkowania dla lotniska wojskowego Poznań-Krzesiny. Wojewoda Wielkopolski wydał, na podstawie art. 135 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, rozporządzenie Nr 82/03 z dnia 17 grudnia 2003 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego uŜytkowania dla lotniska wojskowego Poznań- Krzesiny w Poznaniu20, które w 2007 r. zostało zmienione rozporządzeniem Nr 40/07 z dnia 31 grudnia 2007 r.21Nowe rozporządzenie określiło kompromisowe trasy dolotowe i odlotowe ze wskazanego lotniska, jak równieŜ nałoŜyło na gminy obowiązek realizacji polityki przestrzennej uwzględniającej przekroczenia standardów jakości środowiska. Powierzchnia obszaru ograniczonego uŜytkowania została podzielona na trzy strefy i uległa powiększeniu ponad dwukrotnie w stosunku do stanu poprzedniego. Zachodni fragment planu połoŜony jest w III strefie ww. obszaru ograniczonego uŜytkowania. Rozporządzenie nie wprowadza Ŝadnych ograniczeń funkcjonalnych dla tej strefy, natomiast wymaga zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego w budynkach z pomieszczeniami wymagającymi ochrony akustycznej poprzez stosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej. Projekt planu zawiera stosowny w tym zakresie zapis, a funkcje i sposób zagospodarowania zaproponowany w projekcie nie kłócą się z narzuconymi przez ww. rozporządzenie ograniczeniami. Obszar projektu planu nie został zaliczony do strefy przemysłowej ani do obszaru cichego w aglomeracji. Znajduje się równieŜ poza zasięgiem Głównego Zbiornika Wód Podziemnych oraz poza zasięgiem stref ochronnych ujęć wód. Przepisy art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska nakazują, aby przy sporządzaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, róŜnicując tereny o róŜnych funkcjach lub róŜnych zasadach zagospodarowania, wskazać tereny, które naleŜą do poszczególnych rodzajów terenów (wskazanych w art. 113 ust. 2 ww. ustawy), dla których ustalone są dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku22. Zgodnie z tym dokumentem w zakresie długookresowej ochrony środowiska przed hałasem stosuje się wskaźniki LDWN - długookresowy średni poziom dźwięku A odniesiony do wszystkich dób w roku oraz LN - długookresowy średni poziom dźwięku A odniesiony do wszystkich pór nocy. 20 21 22 Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 200, poz. 3873 Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2008 r. Nr 1, poz. 1 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826 z 5 lipca 2007 r.), 30 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU W projekcie omawianego planu miejscowego wyznaczono: • tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (MN), dla którego ww. rozporządzenie ustala, w zaleŜności od źródeł hałasu, dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku na poziomie LDWN = 55/50 dB i LN =50/40 dB, • tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z dopuszczeniem zabudowy usługowej (MN/U) oraz tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej z dopuszczeniem zabudowy usługowej (MW/U) dla których ww. rozporządzenie ustala, w zaleŜności od źródeł hałasu, dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku na poziomie LDWN = 60/55 dB i LN =50/45 dB, • tereny zabudowy usług oświaty (Uo), dla którego ww. rozporządzenie ustala, w zaleŜności od źródeł hałasu, dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku na poziomie LDWN = 55/50 dB i LN =50/40 dB, • teren zabudowy usługowej – usług kultu religijnego, dla którego ww. rozporządzenie ustala, w zaleŜności od źródeł hałasu, dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku na poziomie LDWN = 60/55 dB i LN =50/45 dB. Projektu planu, stosownie do przepisów odrębnych, zawiera zapisy dotyczące obowiązku zachowania na ww. terenach o zdefiniowanych standardach akustycznych dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku zgodnie z przepisami odrębnymi. Zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego muszą być uwzględnione cele ochrony przyrody, których realizacja zapewni: utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów, zachowanie róŜnorodności biologicznej, zachowanie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów, wraz z ich siedliskami, przez ich utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony, ochronę walorów krajobrazowych, zieleni oraz zadrzewień. Zapisy projektu planu realizują powyŜsze cele ochrony przyrody. RóŜnorodność biologiczna zachowana jest poprzez ochronę zieleni naturalnej, drzew oraz dopuszczenie wprowadzania nowych nasadzeń roślinności. Dla odpowiedniego funkcjonowania terenu jako siedliska roślin, zwierząt i grzybów istotne są zapisy projektu planu zapewniające zachowanie na obszarze planu wysokiego udziału powierzchni biologicznie czynnych . Ochrona środowiska związana jest równieŜ z dziedzinami działalności ludzkiej, regulowanymi przez inne, wyŜej nie wymienione przepisy szczególne, określające zakres i zasady tej ochrony – takie jak: Prawo geologiczne i górnicze, Prawo łowieckie, ustawa o ochronie zwierząt. Dotyczą one jednak innej problematyki, niŜ ta zawarta w projekcie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru „Ławica 4” w Poznaniu. 31 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU 5 CELE OCHRONY ŚRODOWISKA MIĘDZYNARODOWYM I KRAJOWYM USTANOWIONE NA SZCZEBLU Akcesja Polski do Unii Europejskiej nałoŜyła na Polskę nowe obowiązki, wynikające z konieczności dostosowania prawa polskiego do regulacji unijnych. Ochrona środowiska wraz z Traktatem z Maastricht (1991) włączona została przez Wspólnoty Europejskie do spisu ich stałych zadań, dla których określono cele działań zapobiegawczych i regulujących. Obecnie prawo Unii Europejskiej regulujące ochronę środowiska liczy sobie kilkaset aktów prawnych, obejmujących dyrektywy, rozporządzenia, decyzje i zalecenia. Do priorytetów Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska zaliczyć naleŜy m.in. przeciwdziałanie zmianom klimatu, ochronę róŜnorodności biologicznej, ograniczenie wpływu zanieczyszczenia na zdrowie, a takŜe lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych. Do dokumentów rangi międzynarodowej, formułujących cele ochrony środowiska istotne z punktu widzenia omawianego projektu planu, zaliczyć moŜna, wymieniane juŜ wcześniej w opracowaniu, dyrektywę Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich ptaków i dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Ponadto, Konwencję Berneńską o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz ich siedlisk naturalnych z 1979 r., Ramową konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Rio de Janeiro z 1992 r. Na szczeblu krajowym cele ochrony środowiska ustanawiają strategiczne dokumenty rządowe: II Polityka Ekologiczna Państwa oraz Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010. Oba te dokumenty respektują zapisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r., mówiące o konieczności zapewnienia przez Rzeczypospolitą Polską ochrony środowiska kierując się zasadą zrównowaŜonego rozwoju oraz konieczności zapewnienia przez władze publiczne bezpieczeństwa ekologicznego współczesnemu i przyszłym pokoleniom. II Polityka Ekologiczna Państwa Wiodącą zasadą polityki ekologicznej państwa jest zasada zrównowaŜonego rozwoju, ustanowiona w ramach Konferencji Narodów Zjednoczonych w Rio de Janeiro w 1992 r. Podstawowym załoŜeniem zrównowaŜonego rozwoju jest takie prowadzenie polityki i działań w poszczególnych sektorach gospodarki i Ŝycia społecznego, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałe, nie doznające uszczerbku, moŜliwości korzystania z nich zarówno przez obecne jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów przyrodniczych oraz naturalnej róŜnorodności biologicznej na poziomie krajobrazowym, ekosystemowym, gatunkowym i genowym. Istotą zrównowaŜonego rozwoju jest równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki. Podstawowym celem polityki jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju, czyli mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych. Wśród metod realizacji polityki 32 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU ekologicznej państwa priorytet ma stosowanie tzw. dobrych praktyk gospodarowania i systemów zarządzania środowiskowego, które pozwalają powiązać efekty gospodarcze z efektami ekologicznymi, zwłaszcza w przemyśle i energetyce, transporcie, rolnictwie, leśnictwie, budownictwie i gospodarce komunalnej, zagospodarowaniu przestrzennym, turystyce, ochronie zdrowia, handlu i działalności obronnej. Cele szczegółowe polityki ekologicznej państwa ujęto w dwóch grupach: w sferze racjonalnego uŜytkowania zasobów naturalnych i w zakresie jakości środowiska. Wśród nich, w kontekście zakresu ustaleń projektów planów miejscowych, wymienić naleŜy m.in.: • racjonalizację uŜytkowania wody, • ochronę gleb, • wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, • gospodarowanie odpadami, • jakość wód, • jakość powietrza, zmiany klimatu, • hałas i promieniowanie, • róŜnorodność biologiczna i krajobrazowa. Ponadto, dokument wskazuje na konieczność stworzenia spójnego wewnętrznie systemu prawa ochrony środowiska, dostosowanego do wymagań unijnych. Wymaga poddania dokumentów programowych z dziedziny ochrony środowiska (planów, strategii, polityk, itp.) ocenie ekologicznej skuteczności lub ocenie oddziaływania na środowisko (w formie strategicznych ocen oddziaływania na środowisko), ocenie efektywności kosztowej, konsultacjom społecznym, ocenie zgodności z wymogami Unii Europejskiej. Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 stanowi załącznik do uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2008 r. w sprawie przyjęcia „Polityki...”. Sporządzona została przez Ministerstwo Środowiska, zgodnie z wymogiem ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Omawiany dokument określa cele średniookresowe do 2016 r. oraz wskazuje kierunki działań do wykonania w latach 2009-2012 w odniesieniu do zagadnień związanych z: 1. kierunkami działań systemowych, 2. ochroną zasobów naturalnych, 3. poprawą jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego. Wśród działań systemowych dokument wymienia aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym i w jego ramach cel dotyczący podnoszenia roli planowania przestrzennego, które powinno być podstawą lokalizacji nowych inwestycji. Wskazuje się na konieczność wdraŜania wytycznych dotyczących uwzględnienia w planach zagospodarowania przestrzennego wymagań ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wdroŜenie 33 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU przepisów umoŜliwiających przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko juŜ na etapie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zatwierdzenie wszystkich obszarów europejskiej sieci Natura 2000, uwzględnianie obszarów naraŜonych na niebezpieczeństwo powodzi, określenie zasad ustalania progów tzw. chłonności środowiskowej oraz pojemności przestrzennej zaleŜnie od typu środowiska, uwzględniania w planach wyników monitoringu środowiska. 6. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE 6.1 Oddziaływanie na powierzchnię ziemi Antropogeniczne przeobraŜenia powierzchni ziemi związane są z działaniami techniczno- inŜynieryjnymi, a zasięg tych zmian warunkowany jest skalą projektowanych w planach inwestycji, zwłaszcza przewidywanej powierzchni nowej inwestycji oraz głębokością prowadzonych prac ziemnych. Wszelkie przekształcenia w zagospodarowaniu terenu, zmierzające do wprowadzenia nowych obiektów budowlanych, ciągów komunikacyjnych lub elementów infrastruktury technicznej, prowadzą do nieodwracalnego zniszczenia powierzchni ziemi, poniewaŜ jej poszczególne formy są na ogół adaptowane do załoŜeń poszczególnych projektów inwestycyjnych. Związane jest to z powstaniem nowych form antropogenicznych, tj.: zwałowiska, nasypy, powierzchnie niwelowane, rowy itp. Skutkiem powyŜszych działań mogą być lokalne i niewielkie zmiany w ukształtowaniu omawianego terenu. Wykorzystywane w trakcie realizacji inwestycji maszyny i materiały budowlane mogą spowodować zmianę właściwości fizycznych i chemicznych gleby. Poprzez ich wykorzystanie dochodzi do czasowego utwardzenia podłoŜa, które w wyniku utraty przestrzeni umoŜliwiającej przepływ kapilarny wody, zmienia swoje naturalne właściwości retencyjne. Na powierzchni przeznaczonej bezpośrednio pod inwestycję, jak i na obszarach, które bezpośrednio do niej przylegają, dewastacji ulega wierzchnia, próchnicza warstwa gleby. Pod powierzchnią terenu, w podłoŜu umieszczone zostaną elementy konstrukcyjne budynków oraz infrastruktura techniczna, powodująca zaburzenia w naturalnej budowie profilu glebowego. PodłoŜe, w celu uzyskania korzystnych pod względem budowlanym właściwości, będzie wzbogacane materiałami takimi jak piasek czy Ŝwir, które wpływają na stopień przepuszczalności gruntów. Ze względu na gorsze, pod względem budowlanym, właściwości podłoŜa na terenie wzdłuŜ doliny Strumienia Junikowskiego, moŜe wystąpić konieczność wykonywania nasypów ziemnych, pozwalających na posadowienie budynków. Trwałym efektem realizacji ustaleń omawianego projektu planu będzie zatem zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej kosztem zwiększenia podłoŜa uszczelnionego, zajętego przede wszystkim pod budynki, ale takŜe i inne elementy zagospodarowania działek, jak dojścia czy dojazdy do budynków. 34 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU Ponadto, działalność związana z rozwojem zagospodarowania tych terenów moŜe być źródłem przedostających się do gleby zanieczyszczeń. Wykorzystywane przy pracach budowlanych materiały budowlane oraz cięŜkie maszyny generują powstawanie zanieczyszczeń takich jak pyły czy substancje niebezpieczne (tj. paliwa, smary), związane z czasową eksploatacją maszyn budowlanych. Znaczne zanieczyszczenie gleb poprzez wprowadzenie zanieczyszczeń fizycznych w postaci gruzu czy Ŝwiru moŜe doprowadzić do zmiany właściwości filtracyjnych gleby i przyspieszenia tempa infiltracji zanieczyszczeń chemicznych do wód podziemnych. Ingerencja w skład chemiczny i fizyczny wpływa równieŜ negatywnie na organizmy Ŝywe (których naturalnym środowiskiem Ŝycia jest gleba), zapewniające prawidłowy obieg materii oraz przyczyniające się do zachowania jej naturalnych właściwości fizycznych. Na omawianym terenie zmiany te w najwyŜszym stopniu będą dotyczyły terenów dotychczas nieuŜytkowanych, a przeznaczonych zgodnie z ustaleniami planu pod zabudowę mieszkaniową oraz usługową (np. tereny oznaczone symbolami: 1U, 2U, 1MN-3MN, 22MN-24MN, czy 50MN-54MN, 13MN/U, 28MN). Zmiany te obejmą głównie tereny zlokalizowane przy zachodniej granicy terenu objętego planem oraz tereny usytuowane między ulicą Złotowską i Miastkowską. Pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną przeznaczone zostaną równieŜ tereny zieleni leŜące między ulicami Miastkowską i Perzycką. Z punktu widzenia konieczności minimalizowania trwałych zmian w środowisku przyrodniczym istotne są zapisy ograniczające maksymalne powierzchnie zabudowy oraz nakazujące zachowanie odpowiednio wysokich powierzchni biologicznie czynnych na kaŜdej działce budowlanej. Procentowy udział zabudowy i powierzchni biologicznie czynnych został określony w róŜny sposób dla poszczególnych działek, ze względu na róŜnice w sposobie zagospodarowania oraz ich lokalizację. Dla działek przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, znajdującą się w pobliŜu terenów doliny Strumienia Junikowskiego (1MN - 3MN) zapisy wprowadzają obowiązek zachowania powierzchni biologicznie czynnej stanowiącej minimum 50% działki, a maksymalna powierzchnia przeznaczona pod zabudowę nie moŜe przekroczyć 20%. Podobne zapisy dotyczą równieŜ działek zlokalizowanych na terenach dotąd niezagospodarowanych, leŜących w pobliŜu ul. Złotowskiej (28MN, 29MN, 30MN, 47MN, 48MN, 50MN, 51MN, 53MN, 57MN), na których udział powierzchni biologicznie czynnej musi wynosić minimum 60%. Największe wymagania dotyczą terenów 59MN, 60MN i 61MN, dla których zapisy planu mówią o konieczności zachowania 70% powierzchni biologicznie czynnej i wskazanych na rysunku planu stref zadrzewień. Wszystkie te zapisy mają na celu zachowanie moŜliwie największych powierzchni o korzystnych właściwościach, warunkujących utrzymanie walorów przyrodniczych terenów sąsiadujących z doliną Strumienia Junikowskiego. Prace budowlane powodują konieczność przemieszczania mas ziemnych oraz powstawania ich nadmiaru, w związku z tworzeniem fundamentów pod nowe budynki. Zgodnie z ustaleniem projektu powstały nadmiar mas ziemnych naleŜy zagospodarować na obszarze działki budowlanej lub usunąć zgodnie z przepisami odrębnymi. Przy czym, zgodnie z przepisami odrębnymi, masy ziemne 35 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU zagospodarowane w granicach działki nie mogą spowodować zaburzenia istniejących spływów powierzchniowych w stosunku do terenów sąsiednich oraz nie mogą spowodować przekroczeń wymaganych standardów jakości gleby i ziemi. Ponadto, naleŜy zauwaŜyć, Ŝe projekt planu dopuszcza realizację kondygnacji podziemnych tylko pod warunkiem realizacji ich w sposób, który nie doprowadzi do zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego oraz destabilizacji stosunków wodnych, negatywnie wpływających na stateczność gruntów. Z punktu widzenia ochrony warunków podłoŜa i pozostałych komponentów środowiska, przy prowadzeniu prac ziemnych istotne jest zachowanie szybkiego tempa i planowego wykonywania wykopów, z zachowaniem zabezpieczeń przed uplastycznieniem gruntów, jak i optymalnych warunków dla prowadzenia zagęszczeń nasypów. Stąd teŜ zaleca się etapowość prac oraz optymalne terminy realizacji budowy obiektów. Przy czym zagadnienia te nie stanowią zakresu ustaleń planów miejscowych. Korzystne, w odniesieniu do powierzchni ziemi, zmiany poniosą za sobą ustalenia dotyczące zachowania terenu leśnego (ZL) w północno-zachodniej części obszaru, a takŜe wykształcenia terenu zieleni zagospodarowanej (ZP). W wyniku zapisów planu teren leśny ma zachować naturalną roślinność oraz dotychczasowy charakter uŜytkowania. Zmiana sposobu uŜytkowania na niektórych terenach oraz wzrost powierzchni zabudowy będą równieŜ prowadzić do wzrostu ilości odpadów wytwarzanych na tym terenie. W celu uniknięcia zanieczyszczenia gleby poprzez nieodpowiednią gospodarkę odpadami zapisy planu ustalają sposób postępowania z odpadami (segregowanie, gromadzenie, zagospodarowanie) zgodnie z „Planem Gospodarki Odpadami dla Miasta Poznania”. Zapisy planu ustalają równieŜ konieczność rekultywacji gleby i ziemi, która w wyniku prowadzonych działań uległa zanieczyszczeniu. 6.2 Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne W związku z brakiem występowania wód powierzchniowych w granicach terenu objętego planem, nie przewiduje się oddziaływania na nie w wyniku wprowadzenia zmian zagospodarowania terenu. Istnieje natomiast moŜliwość wpływu ustaleń planu na jakość wód powierzchniowych Strumienia Junikowskiego, sąsiadującego z granicami opracowania. Nieodpowiednia gospodarka ściekowa mogłaby w negatywny sposób wpłynąć na jakość jego wód. Szczególny wpływ na jakość wód Strumienia Junikowskiego moŜe mieć sposób zagospodarowania terenów z nim sąsiadujących. Dotyczy to głównie obszaru przeznaczonego pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną (22MN, 23MN, 31MN, 48MN, 51MN) przy zachodniej granicy obszaru objętego planem zagospodarowania. Ustalenia omawianego projektu planu regulują zasady prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej na przedmiotowym terenie. Teren jest w całości włączony do systemu wodociągowego miasta. Ustalenia planu nakładają obowiązek podłączenia nowych budynków do sieci kanalizacji sanitarnej i odprowadzania ścieków bytowych i komunalnych wyłącznie do niej. Pozwoli to na ograniczenie ryzyka przedostania się do wód zanieczyszczeń fizycznych, chemicznych oraz biologicznych, związanych z uŜytkowaniem nowej zabudowy. 36 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU Powiększenie areału zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz usługowej moŜe mieć negatywny wpływ na zasoby wód podziemnych. Nadmierny stopień uszczelnienia gruntu i pozbawienie go naturalnych zdolności filtracyjnych mogłoby doprowadzić do trwałego obniŜenia zwierciadła wód podziemnych oraz ich zanieczyszczenia. W szczególności więc istotne jest zachowanie moŜliwie największych powierzchni wolnych od uszczelnienia i zagospodarowanych zielenią. Negatywny wpływ dokonywanych zmian mają ograniczyć zapisy ograniczające maksymalną powierzchnię zabudowy, wprowadzające obowiązek zachowania odpowiedniego procentowego udziału powierzchni biologicznie czynnej na poszczególnych działkach oraz konieczność zagospodarowania zielenią powierzchni wolnych od utwardzenia fragmentów terenów. Wprowadzono równieŜ zapisy dotyczące zagospodarowania wód opadowych i roztopowych na terenach opracowania. Wody opadowe i roztopowe mają być wtórnie wykorzystane w obrębie działek budowlanych. Dopuszcza się moŜliwość odprowadzania ich siecią kanalizacji deszczowej, spowoduje to jednak zmniejszenie zasilania zasobów wód podziemnych na terenie opracowania. 6.3 Oddziaływanie na róŜnorodność biologiczną i krajobraz Ze względu na bliskość cennych przyrodniczo terenów doliny Strumienia Junikowskiego oraz Lasku Marcelińskiego, istotne jest zachowanie jak największej wartości przyrodniczej przylegających do nich terenów. Sąsiedztwo południowo-zachodniego klina zieleni stwarza wzajemne relacje ekologiczne pomiędzy terenami cennymi i waŜnymi z przyrodniczego punktu widzenia z terenami mniej wartościowymi, objętymi granicą mpzp „Ławica 4”. W celu zapewnienia wspomnianej wcześniej łączności, w planie miejscowym przyjęto szereg zapisów ograniczających negatywny wpływ rozwoju zabudowy na środowisko naturalne tych terenów. Większość terenów graniczących z doliną Strumienia Junikowskiego i Laskiem Marcelińskim została przeznaczona pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, z wysokim udziałem powierzchni biologicznie czynnych (oraz zagospodarowanych zielenią), która jest źródłem mniejszych zagroŜeń dla środowiska niŜ zabudowa przeznaczona pod usługi. Największe zmiany będą dotyczyć terenów dotychczas nie uŜytkowanych, a przeznaczonych zgodnie z ustaleniami planu pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną oraz usługową. W ten sposób zmniejszone zostaną powierzchnie, które dotychczas były siedliskiem dziko rosnących roślin zielnych i krzewów, a tym samym i wielu gatunków zwierząt. W celu zminimalizowania negatywnego wpływu projektowanych inwestycji wprowadzono zapisy pozwalające na ograniczenie powierzchni zabudowanych i zapewniających zachowanie jak największych powierzchni nieuszczelnionych i zagospodarowanych zielenią. W celu zachowania istniejącej bioróŜnorodności zapisano takŜe obowiązek ochrony istniejących zadrzewień z moŜliwością ich wycięcia jedynie w przypadku kolizji z infrastrukturą techniczną, drogową lub planowaną zabudową. Ubytki te muszą być jednak uzupełnione nowymi nasadzeniami. Wpływ na tutejszą róŜnorodność biologiczną i wartości krajobrazowe będzie miała równieŜ lokalizacja nowych dróg wewnętrznych i publicznych, zapewniających dojazd do nowo powstałej 37 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU zabudowy mieszkaniowej. Lokalizacja nowych dróg publicznych (1KD-D, 16KD-D, 18KD-D, 20KD-D, 28KD-D, 29KD-D, 31KD-D) oraz dróg wewnętrznych (np. 1KDW, 2KDW, 3KDW, 10KDW, 11KDW, 17KDW, 19KDW) spowoduje całkowitą utratę wartości przyrodniczych tych terenów oraz wpłynie negatywnie na sąsiadujące z nimi tereny. W celu poprawy wraŜeń estetycznych i krajobrazowych zapisy planu przewidują dla części tych terenów dokonanie nasadzeń zieleni w pasach drogowych. Na obszarze opracowania utrzymany zostanie teren leśno – parkowy znajdujący się przy ul. Sławińskiej, będący cennym fragmentem tutejszej zieleni (ZL). Zachowa on, zgodnie z ustaleniami planu, swój naturalny, rekreacyjny charakter. Poprawie walorów krajobrazowych i przyrodniczych sprzyjać będzie takŜe przeznaczony pod tereny zieleni urządzonej fragment terenu przy ul. Sławińskiej (ZP). Reasumując, zapisy planu pozwalają w największy moŜliwy sposób ograniczyć straty poniesione w środowisku w związku z rozwojem zabudowy na tym terenie. Aby nie pozbawić tych terenów wartości przyrodniczej ograniczono powierzchnię nowej zabudowy, zapisano konieczność utrzymania powierzchni biologicznie czynnych, zagospodarowania terenów wolnych od utwardzenia poprzez nasadzenia zieleni oraz utrzymanie istniejących na tych terenach zadrzewień. Wszystkie te zapisy pozwolą takŜe na zachowanie korzystnych walorów estetycznych i krajobrazowych, poprzez zachowanie odpowiedniej ilości zieleni w stosunku do terenów zabudowanych. W celu zachowania wartości krajobrazowych zakazano lokalizacji elementów wpływających niekorzystnie na wartości krajobrazowe. Zakaz ten dotyczy lokalizacji budynków tymczasowych, nowych napowietrznych sieci infrastruktury technicznej, wolnostojących stacji bazowych telefonii komórkowych, urządzeń reklamowych (z wyjątkiem terenów graniczących z ul. Bukowską) oraz pełnych i Ŝelbetowych ogrodzeń. Pozwoli to zachować wraŜenie ładu przestrzennego i uniknąć negatywnego wpływu tych elementów na odbiór walorów estetycznych i krajobrazowych. 6.4 Oddziaływanie na szatę roślinną Podejmowanie jakichkolwiek ingerencji na terenach dotychczas nie uŜytkowanych prowadzi do zmiany charakteru występującej na tym terenie roślinności. Realizacja ustaleń planu wpłynie negatywnie w sposób długotrwały na fragmenty terenu dotychczas nieuŜytkowane, a przeznaczone zgodnie z zapisami pod zabudowę lub komunikację. Szata roślinna charakterystyczna dla nieuŜytków, występująca tu spontanicznie, zostanie w sposób nieodwracalny zniszczona i zastąpiona na części powierzchni roślinnością towarzyszącą zabudowaniom mieszkaniowym lub usługowym, reprezentowaną w duŜej mierze przez gatunki obce rodzimej florze (liściaste i iglaste drzewa i krzewy ozdobne, duŜe powierzchnie trawników itd.). Podczas planowanych inwestycji zniszczeniu ulegną równieŜ porośnięte przez roślinność tereny, na których prowadzone będą prace budowlane przy uŜyciu cięŜkiego sprzętu. Wprowadzono szereg zapisów, których realizacja pozwoli na częściowe zachowanie waŜnych naturalnych walorów tego terenu. Dla wszystkich terenów, przeznaczonych pod zabudowę, ustalono 38 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU maksymalną powierzchnię zabudowy oraz minimalny procent powierzchni biologicznie czynnej, jaki musi zostać zachowany na kaŜdej z poszczególnych działek. UmoŜliwi to zachowanie naturalnego charakteru części terenu i pozwoli uniknąć negatywnych skutków nadmiernego uszczelnienia powierzchni związanych z dewastacją gleby, będącej naturalnym środowiskiem rozwoju roślin. Odpowiednio ukształtowana i pielęgnowana zieleń na terenach zabudowy jednorodzinnej pozwoli zachować naturalne walory tego rejonu i zniwelować negatywny wpływ powstania nowej zabudowy. Zachowanie odpowiedniej ilości terenów pokrytych roślinnością jest konieczne w celu zapewnienia ekologicznej łączności z cennymi przyrodniczo obszarami doliny Strumienia Junikowskiego oraz Lasku Marcelińskiego. Korzystne z punktu widzenia ochrony wyŜej wspomnianych terenów jest równieŜ uniemoŜliwienie lokalizacji obiektów usługowych wzdłuŜ zachodniej granicy (sąsiadującej z doliną Strumienia Junikowskiego) oraz południowych krańców opisywanego terenu, graniczących z terenem Lasku Marcelińskiego (z wyjątkiem terenu oznaczonego w planie jako 2U, 18MN/U, 19MN/U). Zabudowa usługowa jest źródłem większych zagroŜeń dla środowiska niŜ zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i w sposób znaczący mogłaby wpłynąć na utracenie wartości florystycznych przyległych terenów. Korzystne zapisy chroniące występującą na terenie opracowania roślinność dotyczą takŜe konieczności zachowania w moŜliwie największym stopniu roślinności naturalnej. Jedynym odstępstwem od tych wytycznych jest umoŜliwienie przesadzenia lub wycięcia istniejących drzew, które kolidują z planowaną infrastrukturą i zabudową. W ramach zrekompensowania strat w środowisku działania te wymagają zastąpienia usuniętych drzew nowymi nasadzeniami. Istotnym elementem planu, wpływającym na jakość świata roślinnego jest obszar parkowoleśny dawnego folwarku zlokalizowany w północno-zachodniej części terenu objętego planem zagospodarowania, przy ul. Sławińskiej. Zgodnie z załoŜeniami planu teren ten (ZL) zachowa swój dotychczasowy sposób gospodarowania, konieczne będzie jednak przeprowadzenie zabiegów pielęgnacyjnych i dokonania nowych nasadzeń zgodnie z planem urządzania lasu. Teren ten jest jednym z najcenniejszych obszarów zieleni w granicach opracowania, a poprawienie kondycji drzewostanu wchodzącego w jego skład, podniesie zdecydowanie jego znaczenie w sieci powiązań ekologicznych oraz wpłynie korzystnie na walory przyrodnicze okolicznych terenów. Ustalenia planu zakładają takŜe wydzielenie terenu zieleni urządzonej przy ul. Sławińskiej (ZP). Na terenie tym zostaną dokonane nowe nasadzenia roślinności, a powierzchnia biologicznie czynna tego terenu wynosić będzie minimum 80% powierzchni terenu. Wpływ na miejscowy skład szaty roślinnej będą mieć równieŜ ustalenia dotyczące zieleni na terenach przeznaczonych pod budowę dróg wewnętrznych i publicznych, dla których dopuszczono moŜliwość dokonania nowych nasadzeń zieleni w pasach oraz zagospodarowanie zielenią wszystkich nieutwardzonych powierzchni pasa drogowego. Przewidziano zachowanie dotychczasowych oraz dokonanie nowych nasadzeń zieleni wysokiej w postaci szpalerów drzew na terenach, gdzie zabudowa usługowa graniczy z drogami wewnętrznymi bądź publicznymi. WyróŜnić tu moŜna szpaler drzew na terenie przeznaczonym pod zabudowę usługową (1U), wzdłuŜ drogi wewnętrznej (1KDW). 39 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU Ustalenia planu, wpłyną w sposób istotny na zmniejszenie terenów zajmowanych dotychczas przez roślinność naturalną, jednakŜe wszelkie jego zapisy dąŜą do zachowania jak największych obszarów zieleni wpływających na walory przyrodnicze tego terenu. Zniszczenia naturalnej szaty roślinnej, wywołane rozwojem zabudowy, będą w miarę moŜliwości rekompensowane poprzez dokonywanie nowych nasadzeń, utrzymanie terenów leśnych (ZL) oraz rozwój roślinności przydomowych ogrodów. 6.5 Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne Realizacja ustaleń planu nie spowoduje znaczącego i długotrwałego wzrostu zanieczyszczenia powietrza. Ustalenia planu zachowują w znacznej części dotychczasowy sposób uŜytkowania terenu, poszerzając zasięg terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną i usługową (MN, MN/U) na tereny dotąd niezagospodarowane. Poprzez wprowadzenie zakazu lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, plan nie wprowadza zmian w sposobie zagospodarowania terenu, mogących w sposób znaczący wpłynąć na stan jakości powietrza atmosferycznego. Zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna oraz nieuciąŜliwa zabudowa usługowa nie są związane z emisją duŜych ilości zanieczyszczeń mogących spowodować przekroczenia dopuszczalnych wartości stęŜeń substancji w powietrzu. Wzrost stęŜeń wystąpić moŜe lokalnie poprzez zwiększenie ruchu samochodowego w pobliŜu zabudowy usługowej. W celu ograniczenia uciąŜliwości dla terenów o większej wartości przyrodniczej, tereny przeznaczone pod usługi zostały zlokalizowane głównie wzdłuŜ ul. Bukowskiej i Złotowskiej. Lokalizacja nowych dróg będzie się wiązała z niewielkim wzrostem zanieczyszczeń związanych ze spalaniem paliw w silnikach spalinowych. Drogi te będą stanowiły dojazd do nowo powstałych zabudowań, a natęŜenie ruchu samochodowego będzie niewielkie w stosunku do tego, które zaobserwować moŜna na ul. Bukowskiej (zlokalizowana poza granicami obszaru objętego planem miejscowym) i ul. Złotowskiej. Nie przewiduje się powstania przekroczeń dopuszczalnych poziomów stęŜeń zanieczyszczeń ze względu na zwiększenie lokalnego natęŜenia ruchu. Podobnie niewielkie skutki wywoła czasowy wzrost emisji związany z prowadzeniem na tym terenie inwestycji budowlanych, polegających na budowie obiektów mieszkaniowych, usługowych oraz nowych dróg. Zanieczyszczenia gazowe, związane z pracą silników maszyn budowlanych oraz pyłowe, powstające w wyniku przemieszczania duŜych ilości mas ziemnych oraz stosowania róŜnego rodzaju materiałów budowlanych, będą miały charakter punktowy i czasowy. W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń gazowych i pyłowych, powstających w pobliŜu szlaków komunikacji samochodowej oraz w wyniku eksploatacji zabudowy, wprowadzono zapisy zapewniające zachowanie istniejącej zieleni wysokiej oraz dokonanie nowych nasadzeń, wpływających korzystnie na ograniczenie przemieszczania się zanieczyszczeń. 40 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU Równie istotnym elementem, wpływającym na ograniczenie powstających na terenie opracowania zanieczyszczeń, jest zakaz stosowania w nowych budynkach, w przypadku stosowania indywidualnych systemów grzewczych, pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe (z wyjątkiem paliw odnawialnych z biomasy) oraz zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco wpłynąć na środowisko (z wyjątkiem dopuszczonych ustaleniami planu). Zapisy te wynikają z konieczności podjęcia działań określonych na podstawie zawartego w Rozporządzeniu Wojewody Wielkopolskiego (nr 39/07) z dnia 31 grudnia 2007r „programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań”. Program ten został powołany w celu realizacji działań, mających wpłynąć na redukcję emisji do powietrza pyłu zawieszonego PM10. 6.6 Oddziaływanie na klimat akustyczny Omawiany plan miejscowy ustala konieczność podjęcia działań mających na celu ograniczenie uciąŜliwości hałasu oraz dotrzymanie norm związanych z dopuszczalnym poziomem hałasu na poszczególnych terenach. Dla terenów najbardziej zagroŜonych występowaniem ponadnormatywnych poziomów hałasu w środowisku, przewidziano szereg zasad kształtujących komfort akustyczny. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007r w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku23 do terenów, dla których zostały określone dopuszczalne poziomy hałasu, naleŜą tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, oznaczone na rysunku planu jako 1-61MN, tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z dopuszczeniem zabudowy usługowej, oznaczone na rysunku planu jako 1-20MN/U, tereny zabudowy usługowej usług oświaty, oznaczone jako 1-3Uo oraz teren zabudowy usługowej - usług kultu religijnego, oznaczony symbolem Uk. Tereny najbardziej naraŜone na oddziaływanie hałasu komunikacyjnego, generowanego przez ruch samochodowy odbywający się na ul. Bukowskiej oraz Złotowskiej, w zdecydowanej większości są juŜ zainwestowane zabudową mieszkaniową jednorodzinna o najwyŜszych wymaganiach akustycznych. Projekt planu na terenach juŜ zainwestowanych ustala przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną z dopuszczeniem zabudowy usługowej (tereny MN/U), wskazuje więc przeznaczenie pod zabudowę charakteryzującą się w porze dziennej niŜszymi standardami akustycznymi, aniŜeli jednorodna zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. Natomiast na terenach obecnie nieuŜytkowanych połoŜonych przy ul. Bukowskiej wskazuje przeznaczenie pod zabudowę usługową, niewymagającą ochrony akustycznej (teren U). Dla zabudowy znajdującej się w zasięgu ponadnormatywnego oddziaływania ulic Bukowskiej i Złotowskiej, a takŜe pozostałych ulic przeznaczonych do prowadzenia komunikacji autobusowej, ustalono obowiązek stosowania zasad akustyki budowlanej i architektonicznej. 23 Dz. U. Nr 120, poz. 826 41 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU Dla terenu KD-G (między ul. Gorzowską a ul. Perzycką) przewidziano moŜliwość zlokalizowania ekranów przeciwhałasowych w celu ograniczenia uciąŜliwości hałasu dla terenów przyległych. Zastosowanie rozwiązań technicznych w jezdni (tzw. „ciche nawierzchnie”) oraz wprowadzenie odpowiednich zasad organizacji ruchu w sposób, który wpływa na zmniejszenie poziomu emitowanego hałasu przewidziano szczególnie na ulicach przystosowanych do prowadzenia komunikacji autobusowej. Pewnego rodzaju barierę akustyczną tworzyć będą takŜe szpalery drzew, zlokalizowane na terenie 1U, przeznaczonym pod zabudowę usługową. W pasach drogowych terenów dróg publicznych (2KD-D, 13KD-D, 25KD-D, 3KD-Dx) szpalery drzew oraz zadrzewienia będą wpływać na zmniejszenie uciąŜliwości emitowanego hałasu. Na terenach zabudowy mieszkaniowej, leŜącej poza wspomnianymi wyŜej ulicami, wzrost poziomu hałasu moŜe być związany ze zwiększonym ruchem samochodowym na wewnętrznych drogach prowadzących do poszczególnych budynków, a takŜe z prowadzoną w obrębie niektórych działek działalnością usługową. Wzrost ten będzie jednak niewielki i nie wpłynie znacząco na ogólny klimat akustyczny tych terenów. Czasowo, w okresie realizacji niektórych inwestycji moŜe wystąpić lokalne zwiększenie poziomu hałasu (w zasięgu najbliŜszej zabudowy), w związku z prowadzeniem prac budowlanych przy uŜyciu cięŜkich maszyn. Nie przewiduje się jednak powstania przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu zarówno dla pory dziennej jak i nocnej spowodowanych tego rodzaju działalnością. W celu ochrony sąsiadujących obszarów cennych przyrodniczo (Strumień Junikowski, Lasek Marceliński) przed negatywnymi skutkami oddziaływania hałasu, na terenach bezpośrednio z nimi sąsiadujących dopuszczono jedynie rozwój zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Dla terenów tych ustalono równieŜ obowiązek zachowania odpowiednio duŜych powierzchni biologicznie czynnych oraz konieczność zagospodarowania zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia terenów. Wprowadzenie duŜych powierzchni zagospodarowanych zielenią oraz utrzymanie i wzbogacanie zieleni wysokiej pozwala zmniejszać uciąŜliwość hałasu emitowanego do środowiska. Zapobieganiu powstawaniu ponadnormatywnych poziomów hałasu sprzyja równieŜ zapisany w planie zagospodarowania zakaz lokalizacji inwestycji będących źródłem emisji hałasu przekraczającego standardy akustyczne w środowisku, określone w odrębnych przepisach. Projekt zakazuje równieŜ lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dla których wymagane jest sporządzenie raportu oddziaływania na środowisko, z wyjątkiem inwestycji dopuszczonych ustaleniami planu. Ze względu na połoŜenie fragmentu projektu planu w obszarze ograniczonego uŜytkowania wyznaczonego dla lotniska wojskowego Poznań - Krzesiny, projekt wprowadza nakaz realizacji rozwiązań i działań przeciwhałasowych zgodnie z przepisami odrębnymi, a więc wprowadza nakaz zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w budynkach z pomieszczeniami wymagającymi ochrony akustycznej poprzez stosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej. 42 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU Rozwiązania ograniczające emisję hałasów najbardziej uciąŜliwych dla mieszkańców terenów znajdujących się w granicy omawianego planu, a więc hałasu samochodowego z ul. Bukowskiej (połoŜonej w znacznej części poza granicą opracowania mpzp) oraz hałasów związanych z funkcjonowaniem lotniska Poznań-Ławica i Toru Samochodowego „Poznań”, nie znajdują się w zakresie ustaleń omawianego planu miejscowego. W tym miejscu wskazać jednak moŜna rozwiązania przeciwhałasowe, zaproponowane w opracowaniu „Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem Etap II – Program ochrony przed hałasem”. W przypadku ograniczania hałasu samochodowego wskazano przede wszystkim na zastosowanie cichej nawierzchni na ul. Bukowskiej, na odcinku od ul. Leśnych Skrzatów do ul. Sławińskiej oraz na realizację na tym odcinku ekranu przeciwhałasowego (powierzchnia ekranu ok. 1 100 m2). Działania mające na celu poprawę klimatu akustycznego na tym obszarze związane są równieŜ z planowana przebudową ul. Bukowskiej. Przewiduje się poprawę warunków akustycznych poprzez zastosowanie wspomnianych juŜ wcześniej tzw. „cichych nawierzchni”, pozwalających na zmniejszenie emisji hałasu o około 2-3dB oraz zastosowanie ekranów akustycznych na odcinku od ul. Sławińskiej do ul. Złotowskiej (o szacunkowej wysokości 4,5-5,0m), które pozwolą na ograniczenie emisji hałasu na terenie zabudowy mieszkaniowej do wartości dopuszczalnej. W przypadku istniejącej zabudowy mieszkaniowej, znajdującej się na krawędzi ul. Bukowskiej (brak moŜliwości lokalizacji ekranów akustycznych) przewiduje się zastosowanie okien o podwyŜszonej izolacyjności akustycznej w budynkach mieszkalnych. Planowana modernizacja ulicy spowoduje równieŜ poprawę płynności ruchu komunikacyjnego na tym odcinku, co w sposób korzystny wpłynie na panujące tu warunki akustyczne. Rozszerzenie strumienia pojazdów jakie nastąpi na skutek wybudowania drugiej jezdni, poprawi warunki akustyczne na terenach zabudowy mieszkaniowej przylegającej do ul. Bukowskiej o około 2dB24. W przypadku hałasu lotniczego działania przeciwhałasowe polegać będą przede wszystkim na zmniejszeniu liczby operacji lotniczych (lotów rejsowych i czarterowych oraz lotów samolotu pocztowego), wykonywanych w porze nocnej, bądź teŜ i ich całkowitym zniesieniu, a takŜe realizacji po południowej stronie lotniska, od strony ul. Bukowskiej, ekranu akustycznego, w celu redukcji hałasu powstającego podczas operacji naziemnych, a zwłaszcza operacji „grzania” silników samolotów. Program wskazuje teŜ na konieczność uruchomienia w otoczeniu lotniska Ławica monitoringu hałasu. W celu ograniczenia hałasu na Torze Samochodowym „Poznań” zamontowany został (w Przeźmierowie) jeden punkt pomiarowy hałasu, emitowanego przez samochody biorące udział w wyścigach, odbywających się na torze. Ponadto, Automobilklub Wielkopolskiego podjął działania zmierzające do ograniczenia najbardziej hałaśliwych i uciąŜliwych wyścigów sportowych oraz rozwijania nieuciąŜliwych form wykorzystywania toru. 24 Raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko „Modernizacja ulicy Bukowskiej w Poznaniu od granicy miasta do przecięcia z projektowaną III Ramą komunikacyjną”, Biuro Konsultacyjno – Projektowe Ochrony Środowiska BIKOS – ATEKO, ul. Ratajczaka 26-3, 61-815 Poznań; październik 2003 r. 43 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU 6.7 Oddziaływanie na obszary Natura 2000. Obszar objęty zakresem opracowania nie leŜy w obszarze specjalnej ochrony Natura 2000, ani w jego bezpośrednim sąsiedztwie. NajbliŜej zlokalizowanymi obszarami włączonymi do europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000 są tereny Fortu VII, Fortu VIIa oraz Fortu VIII, wchodzące w skład obszaru specjalnej ochrony (SOO) o nazwie Fortyfikacje w Poznaniu (symbol PLH300005), ustanowionego na mocy postanowień Dyrektywy Siedliskowej25. Ochrona tych obszarów została ustanowiona ze względu na występowanie na terenie fortyfikacji unikatowych stanowisk zimowania wielu gatunków nietoperzy. Poznańskie fortyfikacje nie były wykorzystywane w celach militarnych od zakończenia II wojny światowej. Niska uciąŜliwość prowadzonej w późniejszym okresie w fortach działalności oraz niewielki stopień zagospodarowania tych terenów pozwolił uniknąć istotnych przekształceń środowiska i zachować w duŜym stopniu występujące na ich terenie zbiorowiska roślinne oraz bogactwo przedstawicieli fauny. Roślinność porastająca poznańskie forty w duŜym stopniu zachowała swój naturalny charakter. Typowe dla fortów są zarośla tarninowe, tworzone przez głóg (Crataegus), dziką róŜę (Rosa sp.), jeŜynę (Rubus sp.) i inne rośliny krzewiaste. Występują tu równieŜ zbiorowiska roślinne w postaci fragmentów lasów liściastych, o dobrze rozwiniętej warstwie krzewów i bogatym florystycznie runie, które stwarzają dogodne warunki siedliskowe dla wielu gatunków ptaków i innych rzadko występujących na pozostałych terenach Poznania gatunków zwierząt. Do najcenniejszych z nich naleŜą nietoperze, które ze względu na specyficzny mikroklimat, znalazły w poznańskich fortyfikacjach dogodne warunki do zimowania. W fortach moŜna spotkać gatunki takie jak nocek duŜy (Myotis myotis), nocek Bechsteina (M. bechsteinii), nocek łydkowłosy (M. dasycneme) oraz mopek (Barbastella barbastelus). Dogodne warunki środowiskowe, jakie panują w fortach powodują, Ŝe bogactwo gatunkowe przedstawicieli flory i fauny na tych terenach jest znacznie większe niŜ na otaczających je terenach silnie zurbanizowanych. Inwestycje związane z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie spowodują powstania czynników wpływających negatywnie na zachowanie cennych siedlisk nietoperzy i mogących pogorszyć środowisko tych terenów jako całości. Prowadzone na terenie objętym planem działania, ze względu na znaczną odległość od obszarów fortyfikacji, nie wpłyną na pogorszenie stanu siedlisk nietoperzy, jak i na ograniczenie ich bazy pokarmowej. Ustalone zapisami planu działania nie spowodują równieŜ pogorszenia stanu środowiska na terenach bezpośrednio przylegających do obszarów objętych szczególną ochroną. 25 Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory 44 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU 6.8 Oddziaływanie na obszary cenne kulturowo Ustalenia planu ustalają ochronę cennego kulturowo obszaru dawnej wsi Ławica, którego zasięg wskazany został na rysunku planu. Ochronie podlega układ ruralistyczny wsi, w tym układ przestrzenny zachowanych zagród bamberskich, budynków i ogrodzeń działek budowlanych, połoŜonych wzdłuŜ fragmentów ulic: Perzyckiej, Złotowskiej. 6.9. Oddziaływanie transgraniczne Ze względu na połoŜenie geograficzne Poznania (znaczne oddalenie od terenów przygranicznych państwa) stwierdzić naleŜy, Ŝe realizacja ustaleń omawianego planu miejscowego nie spowoduje oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, w rozumieniu Konwencji z Espoo z 25 lutego 1991 r. 7. METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA Szczegółowe określenie skutków realizacji miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest trudne ze względu na charakter ustaleń planu, które wskazują ramy zagospodarowania przestrzennego poszczególnych grup terenów, zwłaszcza w zakresie funkcji oraz parametrów zabudowy. Nie precyzują natomiast szczegółowych rozwiązań, dotyczących poszczególnych inwestycji budowlanych, definiowanych dopiero na etapie projektu budowlanego, a takŜe terminu realizacji danej inwestycji. Określenie metody analizy wpływu realizacji poszczególnych inwestycji (dopuszczonych ustaleniami planu) na danym terenie jest moŜliwe dopiero na etapie pozwolenia na budowę. Środowisko przyrodnicze - jego poszczególne komponenty, ich stan i jakość, zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony Środowiska podlega monitoringowi (zarówno pod względem jakościowym i ilościowym) odpowiednich organów ochrony środowiska. Ponadto, zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 23 marca 2003r.o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, istnieje obowiązek przeprowadzania analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy w celu dokonania oceny aktualności planów miejscowych, w tym równieŜ zakresu realizacji ich ustaleń. Obowiązek ten leŜy po stronie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Analiza ta powinna być przeprowadzona przynajmniej raz w czasie kaŜdej kadencji rady gminy. 8. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE PLANU Omawiany obszar stanowi przestrzeń w znacznym stopniu juŜ zagospodarowaną o zdefiniowanej strukturze funkcjonalno-przestrzennej. Stanowi on fragment większego osiedla mieszkaniowego, o dominującym udziale zabudowy jednorodzinnej. 45 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU Analizowany projekt mpzp stanowi więc plan o charakterze regulacyjnym. Wobec narastającego chaosu przestrzennego, wynikającego z wprowadzania nowych funkcji oraz zabudowy odbiegającej formą i gabarytami od dominującej na osiedlu zabudowy jednorodzinnej, głównym załoŜeniem projektu planu jest zdefiniowanie zasad porządkujących pod względem funkcjonalnym i przestrzennym tereny juŜ zainwestowane oraz zasad umoŜliwiających uzupełnienie budownictwa na juŜ nielicznych terenach niezagospodarowanych, określających przede wszystkim dostępności nowych terenów inwestycyjnych do dróg publicznych. Istniejące zagospodarowanie oraz charakter osiedla Ławica w znacznym stopniu determinuje zatem proponowane w projekcie rozwiązania funkcjonalnoprzestrzenne, które pozwalają na kontynuację dotychczasowego sposobu zainwestowania i stworzenie kompleksowego układu urbanistycznego. Z tego teŜ względu nie wskazuje się rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zaproponowanych w projekcie planu, zakładając, Ŝe omawiany projekt jest projektem optymalnym, zarówno pod względem rozwiązań funkcjonalno-przestrzennym oraz rozwiązań ograniczających negatywne oddziaływania na środowisko, które to zostały zaopiniowane i zweryfikowane podczas tzw. „opiniowania roboczego” oraz konsultacji społecznych, dotyczących projektu mpzp „Ławica 4” w Poznaniu. 9. STRESZCZENIE Prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy dokument, niezbędny do przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Obowiązek jej opracowania wynika bezpośrednio z zapisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko oraz ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zasadniczym celem prognozy oddziaływania na środowisko jest diagnoza obecnego stanu środowiska oraz wskazanie potencjalnego negatywnego oddziaływania realizacji ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na środowisko. PowyŜsza prognoza oddziaływania na środowisko dotyczy projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Ławica 4” w Poznaniu. Sporządzenie planu miejscowego zostało wywołane na podstawie uchwały Nr CII/1185/2006 Rady Miasta Poznania z dnia 12 września 2006 r. Obszar, dla którego sporządzany jest plan, zlokalizowany jest w zachodniej części Poznania, w dzielnicy Grunwald, w obrębie osiedla Ławica. Obejmuje tereny połoŜone pomiędzy ulicami: Bukowską, Złotowską, Okonecką, Gryfińską, Wyszomierską, Miastkowską, a północną częścią południowo – zachodniego klina zieleni, wykształconego wzdłuŜ Strumienia Junikowskiego. Powierzchnia obszaru objętego sporządzeniem planu miejscowego wynosi 83 ha. Sporządzenie mpzp „Ławica 4” wywołane zostało w celu sformułowania zasad zapewniających uporządkowanie pod względem funkcjonalnym i przestrzennym terenów juŜ zainwestowanych oraz umoŜliwiających rozwój budownictwa mieszkaniowego na terenach dotąd niezagospodarowanych. Niezbędne jest wyznaczenie obszarów przestrzeni publicznych i zasad ich ochrony. W tym kontekście 46 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU plan ma za zadanie uregulowanie dostępu działek do dróg publicznych i stworzenie kompleksowego układu drogowego, zapewniającego prawidłową dostępność komunikacyjną przedmiotowego obszaru, a takŜe sprecyzowanie zasad zaopatrzenia terenów w elementy sieci infrastruktury technicznej. Istotnym elementem omawianego planu miejscowego jest równieŜ sprecyzowanie zasad ochrony obszaru cennego kulturowo, obejmującego układ ruralistyczny dawnej wsi Ławica. Prognoza składa się z sześciu części. W pierwszej omówiono podstawy formalno-prawne, metodologię i zasadność jej sporządzania. W drugiej części scharakteryzowano poszczególne elementy środowiska przyrodniczego oraz ich wzajemne powiązania, w tym rzeźbę terenu, budowę geologiczną i warunki gruntowe, warunki wodne, szatę roślinna, świat zwierzęcy, gleby, klimat lokalny oraz obszary cenne kulturowo. Omówiono równieŜ połoŜenie omawianego obszaru w przestrzeni miasta i jego obecne zagospodarowanie. Określono równieŜ stan środowiska przyrodniczego w zakresie jakości powietrza, wód oraz klimatu akustycznego. W trzeciej części prognozy szczegółowo omówiono cel i zapisy projektu planu. Wskazano równieŜ powiązania ich z zapisami innych dokumentów – „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania” oraz „Programem ochrony środowiska dla miasta Poznania na lata 2004-2007”. Wykazano takŜe potencjalne skutki dla środowiska i przestrzeni w wyniku braku realizacji ustaleń projektu planu. W czwartej części zwrócono uwagę na problemy ochrony środowiska, związane z zagadnieniami regulowanymi w projekcie planu, szczególnie w kontekście obowiązujących regulacji prawnych. W piątej części omówiono podstawowe cele ochrony środowiska, formułowane na szczeblu międzynarodowym i krajowym, natomiast w szóstej części omówiono potencjalne oddziaływanie realizacji ustaleń projektu planu na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego i kulturowego. Wskazano teŜ rozwiązania mające na celu zapobieganie i ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego planu. Projektowane w planie miejscowym „Ławica 4” przeznaczenie i zagospodarowanie terenów, pozwala na zachowanie dotychczasowego mieszkaniowego charakteru tej części miasta, charakteryzującej się przewaga zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Rozwiązania funkcjonalno-przestrzenne proponowane w projekcie wpłyną na zmianę sposobu zagospodarowania omawianego obszaru i jego krajobraz. Spowodują zwiększenie powierzchni zabudowanych w granicach planu. Dotyczy to zwłaszcza nowych terenów inwestycyjnych połoŜonych w południowej i zachodniej części obszaru planu. Realizacja jego ustaleń zatem oddziaływać będzie, niekiedy w sposób trwały, na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego, w tym zwłaszcza powierzchnię ziemi, szatę roślinną. NaleŜy jednak zwrócić uwagę, Ŝe projekt planu zawiera zapisy, sformułowane w formie zakazów, nakazów i dopuszczeń, w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, w zakresie ochrony zasobów wodnych, zieleni, powierzchni ziemi, powietrza oraz klimatu 47 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU akustycznego. i przestrzegania Realizacja projektowanego dokumentu, przy załoŜeniu pełnego zastosowania ustaleń dotyczących kształtowania i ochrony środowiska przyrodniczego, w połączeniu z kontrolą realizacji poszczególnych etapów realizacyjnych, nie spowoduje znaczącego oddziaływania na zasoby i walory środowiska przyrodniczego. 48 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP „ŁAWICA 4” W POZNANIU 49