Show publication content!
Transkrypt
Show publication content!
P ra c e I n s ty tu tu G e o d ezji i K a rto g r a fii Т о т X X V , Z e s z y t 1/58, 1978 528.74:528.93(084.3— 11) GRAŻYNA SKALSKA Analiza fotogrametrycznych metod opracowania mapy sytuacyjnej ulic w skali 1 : 250 1. W stęp Rozwój m etod fotogram etrii lotniczej um ożliw ia sporządzanie m ap w coraz to w iększych skalach. N ajw iększą skalę m apy m iasta opracow yw aną masowo w produkcji fotogram etrycznej była skala 1 : 1000. W 1972 roiku z incjatyw y Głównego U rzędu Geodezji i K arto g rafii rozpoczęto w Instytucie Geodezji i K a rto g rafii prace dośw iadczalne zm ierzające do opracow ania technologii sporządzania m ap tra s ulic w skali 1 : 250 m etodą fotogram etryczną. W raz ze w zrostem skali opracow ania zw iększają się przew ażnie w y m agania dokładnościowe. P rzeprow adzone prace dośw iadczalne um ożliw iły dokonanie analizy m etod i sposobów fotogram etrycznego sporządzenia m apy pod kątem uzyskania w ym aganych w ysokich dokładności opracow ania z uw zględnieniem stro n y ekonom icznej. A naliza ta jest przedm iotem niniejszej pracy. Prace dośw iadczalne w ykonyw ane były wT latach 1972— 1975 w w arunkach produkcyjnych przy w spółpracy W arszaw skiego O kręgow ego Przedsiębiorstw a M ierniczego oraz Państw ow ego P rzedsiębiorstw a Geodezyjnego. 2. W ym agania w zakresie dokładności m apy Szeroki krąg użytkow ników zam aw iających m apy w skali 1 : 250 dla różnorodnych zagadnień pow oduje, że różne też są ich w ym agania dotyczące działalności i treści dla tej m apy. „Zasady techniczne sporządzenia i ak tualizacji m apy zasadniczej” z dnia 9. III. 1976 r. u sta la ją iż najw iększą skalę dla m apy zasadniczej jest skala 1 : 500, a pozostałe m apy m ają pow staw ać jaiko jej pochodne. W ym agana dokładność graficzna dla m apy zasadniczej sc h a ra k te ry zowana jest średnim błędem położenia szczegółu sytuacyjnego I g ru p y dckładnościow ej w stosunku do najbliższego p u n k tu osnowy geodezyjnej. Błąd ten nie może przekraczać ±0,3 m m w skali m apy. 44 G r a ży n a S k a l s k a Zakładając, że maipa w skali 1 : 250 m a pow staw ać jako dw ukrotne pow iększenie m apy w skali 1 : 500, w ym agana dokładność graficzna dla niej wynosić będzie ±0,6 m m. Jeżeli jednak m apa w sikali 1 : 250 m iałaby być kantow ana bezpośrednio z pom iarów terenow ych, to dokładność tej m apy byłaby wyższa i w ynosiłaby ±0,46 mm. W artość tę wyznaczono na podstaw ie w zoru m g = ± ]/ 4 + m n + T n fc > gdizie: mg ■ — śred n i błąd położenia na m apie szczegółu sytuacyjnego I g ru p y w stosunku do .najbliższego p u n k tu osnowy geodezyjnej, m p — średni błąd pom iaru scharakteryzow any średnim błędem położenia szczegółu sytuacyjnego I grupy w stosunku do najbliższego punktu osnowy szczegółowej. W ynosi on n a terenach kategorii A ±0,10 m, co w skald m apy 1 : 250 wynosi ±0,4 mm, m n — śred n i błąd karto w an ia szczegółów sytuacyjnych, k tó ry w ynosi około ±0,2 m m w skali m apy, m k — średni błąd z ty tu łu w ykreślenia m apy, k tó ry wynosi około ±0,1 m m w skali m apy. Błąd m ? przyjm iem y jako k ry te riu m dopuszczalnego błędu średniego dla num erycznych opracow ań fotogram etrycznych szczegółów sy tu a c y jnych. Istniejące in stru k cje nie precyzują tego k ry teriu m . W ym agania w zakresie dokładności określenia położenia pun k tó w osnow y szczegółowej, służącej do sporządzania m apy w skali 1 : 500, scharakteryzow ane są przez średni błąd w yznaczenia poszczególnego p u n k tu w stosunku do punktów naw iązania, k tó ry pow inien być m n ie jszy lub rów ny ±0,2 m m w skali m apy 1 : 500, co stanow i ±0,10 m w terenie. W przy p ad k u zastąpienia lub uzupełnienia szczegółowej osnow y geodezyjnej osnow ą w yznaczoną fotogram etrycznie koniecznym je s t uzyskanie wyżej w ym ienionej dokładności. Om ówione powyżej w ym agane dokładności zaspakajają w iększość użytkow ników m apy. W 1974 -roku został opracow any w Zakładzie K artografii In sty tu tu Geodezji i K a rto g rafii tem at p.t. „A naliza potrzeb w zakresie treści i dokładności m apy zasadniczej z p u n k tu wddizenia potrzeb gospodarczych i ustalen ie optym alnej treści m apy zasadniczej w skalach 1 : 500, 1 : 1000, 1 : 2000 i 1 : 5000” . Dla rozw iązania tem atu zbierano opinie szerokiego grona użytkow ników tych m ap. Ze względów zrozum iałych opinie dotyczące skali, dokładności i treści m apy różniły się pom iędzy sobą. W zakresie dokładności m apy aż 21% użytkow ników nie w ystarcza dokładność graficzna ±0,3 m m w skali 1 : 500, czyli ±0,15 m w terenie. A n a liz a m e t o d o p ra c o w a n ia m a p y ulic 45 Chcą oni, aby błąd położenia p u n k tu n a -mapie n ie przekraczał ±0,2 m m w skali 1 : 500 i ±0,4 m m w skali 1 : 250, co odpow iada dokładności pom iaru ±0,10 m. Do użytkow ników postulujących tę w ym aganą dokładność należą przede w szystkim b iu ra projektow e i jednostki eksploatacyjne. T ak w ysokie dokładności m apy pozw alają na dokonyw anie szeregu prac w prost na mapde bez konieczności w ykonyw ania pracochłonnych obliczeń. R ów nież bezpośrednie w ynoszenie w teren ie pro jek tó w przew odów może się w tedy odbyć wg w artości liniow ych odczytanych z m apy. A naliza opracow ań fotogram etrycznych będzie uw zględniała różne w ym agania użytkow ników i w ykonaw stw a geodezyjnego. 3. Prace doświadczalne, charakterystyka materiałów w yjściow ych Celem prac dośw iadczalnych i analiz było u stalenie m ożliw ie o ptym alnych technologii sporządzenia m apy sy tu acy jn ej ulicy w skali 1 : 250 m etodam i fotogram etrycznym i. Technologie te pow inny zapew niać uzyskanie w ym aganych dokładności przy założeniu, że osnow a połowa dla fo togram etrii nie będzie posiadać w yższej dokładności aniżeli osnowa, k tó ra jest podstaw ą do w yk o n ania pom iarów m etodą geodezyjną, czyli I klasa poligonizacji technicznej. Z akładanie specjalnych w ysokodokładnych potow ych osnów fotogram etrycznych zw iększyłoby koszty sporządzenia m apy. W w yniku prac badaw czych ustalone zostały i przeanalizow ane pod względem technicznym i ekonom icznym cztery fotogram etryczne ciągi technologiczne sporządzenia m apy w skali 1 : 250. Mogą być cne stosowane w zależności od w yposażenia w odpowiedni sp rzęt i możliwości organizacyjnych przedsiębiorstw w ykonaw czych. Prace dośw iadczalne w ykonane były na ^ k ilo m e tro w y m zabudow anym odcinku ulicy Amielewicza w W arszaw ie dla którego w ykonano zdjęcia lotnicze o pokryciu podłużnym 60% w następujących skalach: 1 : 4110, C/c = 210 m m, fo rm at zdjęcia 18X18 cm 1 : 3120, — ,, — ,, ,, 1 : 2130, — „ — — „ — — „ — 1 : 1350, — „ — — „ — — „ — 1 : 3190, ck — 152 m m, fo rm a t zdjęcia 23X 23 cm 1 : 2680, — „ — — „ — — „ — Przed w ykonaniem zdjęć lotniczych zasygnalizow ano p u n k ty poligonizacji technicznej I klasy oraz znaki naziem ne u iządzeń podziem nych. 46 G ra ży n a S k a ls k a Dla spraw dzenia dokładności, istniejącej na terenie obiektu dośw iadczalnego, osnow y geodezyjnej (poligonizacji technicznej I klasy) w yk o n ano pow tórnie jej pom iar z wysoką dokładnością oraz obliczenie w spółrzędnych. Średnia odchyłka we w spółrzędnych z obydw u w yznaczeń w ynosiła ±1,8 cm. Na tej podstaw ie uznano, że geodezyjna osnowa nie zaw iera błędów , które m ogłyby rzutow ać na w yniki opracow ania fotogram etrycznego, a tym sam ym na błędne wnioski z analiz. Podstaw ą do przeprow adzenia analizy i oceny technicznej prac eksperym entalnych były, określone z w ysoką dokładnością ±1,5 cm, w spółrzędne 35 sygnalizow anych punktów kontrolnych oraz około 150 odcinków zaw artych pom iędzy następującym i szczegółami sy tuacyjnym i I grupy dokładnościowej: — sygnalizow anym i znakam i naiziemnymi urządzeń podziem nych (50 odcinków), — nie sygnalizow anym i załam aniam i kraw ężników , chodników, tra w ników itrp. (35 odcinków), — latarn iam i (32 odcinków), — narożnikam i budynków (35 odcinków). Odcinki zaw arte pom iędzy punktam i sygnalizow anym i podzielono na odcinki krótkie o długości do 70 m oraz długie o długości do 70 m do 600 m (średnio 200 m). Pozostałe grupy odcinków m ają długość do 100 m, średnio około 40 m: W zależności od skali zdjęć odcinki długie przebiegały przez 2 do 5 stereogram ów . 4. Badania fotogram etrycznych m ateriałów film ow ych Badaniem objęte były film lotniczy oraz 4 film y stosow ane do sporządzania diapozytyw ów lub w tórnych negatyw ów : I — Kodaliith O rtho Film Typ 3, II — G evalith O rtho Film 0,81 p, III — Gevatone Film N 43 p, IV — G evatone Film N 41 p, V —- A gfa G evaert A viphot P a n 33, film lotniczy. Film lotniczy nie był w trakcie badań pocięty, natom iast film y pozostałe, stosowaine do sporządzenia diapozytyw ów lub w tórnych negtyw ów , przecinane były przed kopiow aniem do form atów 19X19 cm i 24X 24 cm. Podstaw ą badań był pom iar na stereokom paratorze precyzyjnym deform acji obraz-u fotograficznego przecięć siatki kw adratów w 25 ró w nom iernie rozm ieszczonych punktach. K opiow anie siatek w ykonane było w w arunkach produkcyjnych przy w ykorzystaniu kopiarki Zeissa K G -30. Suszenie film ów odbyw ało się A n a liz a m e to d o p ra c o w a n ia m a p y u lic 47 w tem peraturze pokojow ej, a przechow yw anie w w a ru n k a ch takich, jak w produkcji. Ze w zględu na to, że film , zwłaszcza w pierw szym okresie po w yw ołaniu, mieć może odm ienny rozkład deform acji aniżeli w n astępnych okresach, obserw acje n iektórych siatek w ykonano czterokrotnie w następujących odlstępach czasu, licząc od dnia w yw ołania film u: 7, 14, 26, 51 dni. Ś redni błąd pom iaru n a stereokc-m paratorze p recyzyjnym w yniósł ±2,5 um. K orekcję deform acji przeprow adzono p rzy stosow aniu n astęp u jący ch operacji rachunkow ych: tran sfo rm acji H elm erla (A), tran sfo rm acji afinicznej (B), dwóch niepełnych w ielom ianów 2 rzędu (C i D) oraz p rz e kształcenia rzutow ego (E). W trakcie badań rozw ażano następujące zagadnienia: —- w pływ ilości punktów w ykorzystanych do w yznaczenia w spółczynników tran sfo rm acji na wielkość deform acji szczątkow ej (deform acji pozostałej po korekcji, w chodzącej do opracow ań fotogram etrycznych), — w pływ m etody tran sfo rm acji z w ykorzystaniem 4 punktów sta łych, na wielkość deform acji szczątkowej, — wielkość średniej deform acji szczątkow ej dla różnych gatunków filmów, — w ielkość średniej deform acji szczątkow ej dla „■'wtórnych kopii” , — rozkład deform acji szczątkow ej w badanych p u n k tach siatk i na poszczególnych rodzajach film u. Na podstaw ie przeprow adzonych bad ań sform ułow ano następujące wnioski: — przyjęcie dio tran sfo rm acji 8 lufo 25 pun k tó w ©parcia- zam iast 4 nie w pływ a znacząco na polepszenie w yników (średnio około 1,5 um), — n ajkorzystniejszą korekcję deform acji na 4 p u n k ty oparcia uzyskujem y przy zastosow aniu tran sfo rm acji wg w zorów C. Średnio od 1 do 3 (.sm zm niejsza się tu deform acja szczątkow a w sto su n k u do w yników uzyskanych przy zastosow aniu pozostałych m etod transform acji, — średnia deform acja szczątkow a, pozostała po korekcji tra n sfo rm a cją C, w ynosi, dla p rzebadanych film ów , od ± 5 um do ± 8 (tón, — pow tórne kopiow anie, stosow ane przy w ykonyw aniu w tó rn y c h negatyw ów , prak ty czn ie nie powodiuje zw iększenia deform acji szczątkowych. — rozkład deform acji szczątkow ych w obrębie jednego zdjęcia ma c h a ra k te r przypadkow y. Tylko w niew ielkich frag m en tach n iektórych zdjęć w ystępują zniekształcenia o c h a rak terze system atycznym . Spow odow ane to może być niezachow aniem płaskości film u w m om encie kopiow ania. M aksym alna deform acja obrazu na żadnej z kopii nie przekracza w ielkości dw ukrotnego błędu średniego. 48 G ra ży n a S k a l s k a 5. Badania w zakresie zastosowania metod aerotriangulacji Jed n y m z etapów fotogram etrycznego opracow ania m apy jest aerotrianguilacja. W przypadku opracow ania m apy tra sy ulicy m am y do czynienia z pojedynczym szeregiem zdjęć. Obecnie w k ra ju stosuje się kilka m etod aeirotriaingulacji. Ze w zględu n a w ysokie w ym agania staw iane opracow aniom num erycznym , w ykonano analizę porów naw czą w yników Uzyskanych różnym i m etodam i aerotriangulacji analitycznej n a podstaw ie tych sam ych ob serw acji. O bserw acje kam eralne w ykonano na stekom eitrze dla pojedynczych szeregów zdjęć w skalach w ym ienionych w tablicy 1. Obliczenia w ykonano następującym i m etodam i: m etodą blokową z niezależnych zdjęć i z niezależnych m odeli oraz m etodą szeregową opracow aną w ram ach prac nad technologią sporządzania m ap tras. W spółrzędne sygnalizow anych punktów kontrolnych porów nano z ich w spółrzędnym i geodezyjnymi, przyjętym i za praw dziw e. Z estaw ienie średnich błędów położenia sytuacyjnego i wysokościowego p u n k tu wg skal zdjęć i m etod obliczeń przedstaw ia tablica 1. N ajm niejsze średnie błędy położenia (mp) dla poszczególnych szeregów zostały w tablicy podkreślone. Łatw o izauważyć, że najw yższe dokładności uzyskano z a e ro tria n g u lacji m etodą z niezależnych zdjęć. W yniki są korzystniejsze średnio o 20% w stosunku do dwóch pozostałych m etod. W praw dzie p rzy zastosow aniu m etod z niezależnych zdjęć osiągnięto najw yższe dokładności, to jed n ak ze względów ekonom icznych, dla .celów produkcyjnych, zaleca się stosować m etodę szeregową oraz blokową z niezależnych modeli. Zabezpieczają one żądane dokładności i skracają 1 1/2-krotnie czas pracy EMC. W artość m z w tablicy 1 w skazują na to, że wysokości punktów w yznaczanych z aerotriangulacji, na podstaw ie zdjęć w ykonanych kam erą szerokątną, m ogą być przyjęte do poziom ow ania m odeli na autografie. D odatkow o w ykonano aero trian g u lację analogow ą n a autografie W ild A-8 dla jednego szeregu zdjęć w skali 1 : 2680, ck = 152 mm. Ś red nie błędy w spółrzędnych p u n k tu w yniosły odpowiednio: m x — ±0,035 m, m y = ±0,052 m, m p — ±0,063 m, m z — ±0,09 m. Ja k widać uzyskane w yniki nie ustępują w ynikom z aero trian g u lacji analitycznej. N ależy dodać, że eksperym ent ten był w ykonany w w arunkach lab o rato ry jn y ch i w przypadku tego rodzaju pracy w produkcji należałoby odpow iednio przygotować autograf A-8 (bardzo staran n a rektyfikacja) i obserw acje w ykonyw ać nie w system ie akordow ym . Istnieją poglądy, że przy obserw acji znaczków tłow ych w postaci niepełnego krzyża, korzystniejsza je s t obserw acja ram ion krzyża aniżeli subiektyw nie zlokalizowanego p u n k tu przecięcia ram ion krzyża. P rz e prow adzone badania w ty m zakresie, na k ilk u szeregach zdjęć, nie w y- 49 A n a liz a m e to d op ra co w u n ia m a p y ulic T a b lic a 1 .Ś red n ie b łę d y p o ło żen ia p u n k tu i(w cm ) O dległość o b ra z u A e ro tria n g u l a e ja z n ie z a le ż n y c h zd jęć S k ala zdjęć mp | b lo k o w a z n ie z a le ż n y c h m o d eli mz mp | A e ro tr ia n g u la c ja sz e reg o w a mz mp | m2 1 : 1350 ck = 210 m m d ia p o z y ty w y 4,4 10,3 6.1 9.0 4,8 8,9 1 : 1350 Ck = 210 m m n e g a ty w y 3.5 7,5 5,4 8.4 4.6 10,0 1 : 2130 Cij = 210 m m d iap o zy ty w y 4.1 16.9 4.2 13,6 4.6 14.6 1 : 2680 ck = 162 m m d ia p o zy ty w y 5.2 4,4 4.7 5.4 6,2 5.5 1 : 2680 ck — 152 m m n e g a ty w y 4,3 4,6 4,3 8,4 5,1 3,8 1 : 3190 c k — 152 m m d ia p o z y ty w y 3,7 4,4 3,8 4,2 4,0 5,0 1 : 3120 ch — 210 m m d ia p o z y ty w y 6,1 15,0 7,6 14,4 7,7 20,8 1 : 4110 Cij ==i 210 m m d ia p o z y ty w y 5.8 23,2 8,2 35,6 8,0 42,4 kazały słuszności tego poglądu. W yniki badań dla obydtwu w ariantów różniły się pom iędzy sobą m inim alnie (3 ц т w skali zdjęcia) i to w sposób przypadkow y. 6. Badania w zakresie opracowania treści mapy 6.1. O pracow anie an a lity czn o-n u m cry czn e O bserw acje punktów sytu acy jn y ch w ykonano rów nocześnie >z a ero triangulacją na stekom etrze dla zdjęć scharakteryzow anych w kolum nach 1, 2, 3 tablicy 2. W spółrzędne ty ch punktów w yznaczono ja k p u n k tów m asów ki, stosując m etodę z niezależnych m odeli oraz szeregową. W tablicy 2 zestaw iono średnie b łęd y położenia punktów określone na podstaw ie w spółrzędnych i odcinków kontrolnych. P raktyczne badania za granicą w ykazały, że przy opracow aniach fotogram etrycznych zależność pom iędzy błędem położenia p u n k tu i błę4 P r a c e Ins-t. G e o d e z ji i K a r t o g r a f i i 50 G r a ży n a S k a ls k a T a b lic a 2 S k a.la {zdjęć Ś r e d n i b łą d w s p ó łrz ę d n y c h p u n k tó w s у g n a-li z o w a n y с h (w cm ) o b ra z u w mm fo to g ra fic z n y mx m .v mp mz Ś r e d n i b łą d o d c in k ó w z a w a r ty c h p o m ię d z y p u n k t a m i k ró tk ie 1 2 3 1 : 1350 210 1 1 1 1 1 1350 2130 3120 4110 2680 210 210 210 210 152 n e g a ty w y d ia p o z y ty w y 1 : 2680 1 : 3190 152 152 : : : : : ,, ,, ,, n e g a ty w y d ia p o z y ty w y ” n ie sygnala ta rilizow a n y - n ia m i mi d łu g ie (w cm ) s y g n a li z o w a ■ny rni odci nki n a ro ż n ik a m i budyntków 5 6 7 8 9 3,5 3,1 4,6 10,0 2,5 4,4 4,6 5,6 16,2 3,8 3,0 5,2 5,6 3,9 3,0 3,0 5,6 5,9 3,2 4,8 4,2 7,6 8,2 5,0 8,9 13,6 14,4 35,6 3,8 1,9 3,4 3,7 5,6 4,0 5,6 4,3 7.,9 8,9 4,2 3,3 4,9 6,3 8,8 5,2 2,8 4,8 7,6 15,6 6,6 8,9 6,7 11,9 17,2 15,0 2,4 2,9 4Д 4,7 3,8 5,4 4,2 3,4 3,7 ,3,8 3,3 7,0 7,1 6,4 7,7 8,9 8,3 2,5 dem odcinka jest różna, zależna przede w szystkim od długości w yznaczonych odcinków. W nioski te znalazły potw ierdzenie w naszych b ad aniach. Przew ażnie jed n ak przyjm uje się, dla ogólnej oceny opracow ania, że błąd odcinka rów na się błędow i położenia punktu, Z tablicy 4 w ynika, że przy założonej dokładności palow ej osnowy fotogram etrycznej rów nej dokładności poligonizacji .technicznej I klasy, zwiększenie skali zdjęć powyżej 1 :3000 nie w pływ a praktycznie na w zrost dokładności opracow ania. Średnie ołędy w spółrzędnych punktów sygnalizow anych, w yznaczane na podstaw ie zdięć z kam ery szerokątnej w skalach 1 : 3190 i 1 : 2680, wynoszą około ± 3 cm, co stanow i około +10 um w skali zdjęcia 1 : 3000. W ynik ten jest zadaw alający d la naszych celów i pozw ala stw ierdzić, że za pomocą m etod fotogram etrycznych m ożna uzyskać wysoko dokładną osnowę szczegółową dla opracow ania m ap terenów k ategorii A. Jeżeli w yłączym y opracow anie ze zdjęć w skali 1 : 4110, bo z tab licy 4 w ynika, że w szystkie szczegóły sy tu acy jn e oprócz narożników b u dynków , wyznaczone są z w ysoką dokładnością w granicach od + 3 cm do ± 7 cm. N arożniki budynków , przede w szystkim ze w zględu n a tru d ności jednoznacznej identyfikacji narożników dachów n a m odelu z ich odpow iednikam i przy pom iarach okapów, określane są z około trz y k ro tnie niższą dokładnością w porów naniu z punktam i sygnalizow anym i. Szczególne trudności napotyka obserw ator przy iden ty fik acji narożników na negatyw ach, co znalazło swój w yraz w średnich błędach zestaw ionych w kolum nie 9 tablicy 2. A n a liz a m e t o d op ra co w a n ia m a p y ulic 51 Należy dodać, że narożniki budynków stanow iły na obiekcie dośw iadczalnym tylko około 5% ogólnej liczby punktów niezbędnych do opracow ania treści m apy sy tu acy jn ej. Pozostałe szczegóły stanow iły: pu n k ty sygnalizow ane lub bardzo dobrze obfotografow ane (pokryw y naziem ne urządzeń podziem nych) około 10%, traw niki, kraw ężniki około 50%, słupy, znaki crcgcw e około 10%, to ry tram w ajow e, św ietliki, śm ietniki około 15%, oraz inne około 10%. Błędy m aksym alne, dla poszczególnych grup szczegółów, nie p rz e k ra czają w artości 3-krotnych błędów średnich podanych w tablicy 2. 6.2. O pracow anie an alogow o-n u m cryczn e Badania w zakresie opracow ań analogow ych w ykonane zostały na podstaw ie zdjęć lotniczych w skalach 1 : 1350, przy zastosow aniu stereom etrcg rafu oraz w skalach 1 : 2680 i 1 : 3190 na auto,grafie W ild A-8. Skalę m odelu w ynosiły odpowiednio: 1 : 1000, 1 : 1500 i 1 : 2000. Ocenę opracow ań w ykonano n a podstaw ie w spółrzędnych punktów kontro ln y ch i długości odcinków. W spółrzędne punktów m odelu m ożna odczytyw ać z liczników autografu (na A-8 jest to kłopotliw e ze względu n a ich usytuow anie) lub k co rd y n atcg rafu (praw dopodobieństw o uzyskania niższych dokładności). W trakcie opracow ań dośw iadczalnych ze zdjęć w sk ali 1 : 3190 i 1 : 2680 dokonyw ano odczytów z obydw u liczników dw ukrotnie. W spółrzędne te transform ow ano w /g w zorów А, В, С, E, podanych w punkcie 4. W yniki badań w skazują na to, że zarów no w spółrzędne odczytane z liczników kco rd y n atcg rafu i autografu, jak i m etoda transform acji, nie m iały p ra k tycznego w pływ u na dokładność w spółrzędnych w yznaczanych punktów . W tablicy 3 zestaw iono średnie błędy Określenia w spółrzędnych p u n k tów sygnalizow anych oraz średnie błędy odcinków zaw artych pom iędzy szczegółami sytu acyjnym i. Podane w niej w artości uzyskano na podstawie w spółrzędnych odczytanych z liczników autografu, przy zastosow aniu transform acji E. Dokładność w yznaczenia w spółrzędnych punktów sygnalizow anych wynosi około ± 4 cm, co stanow i +13 [im w skali 'zdjęcia 1 : 3000 i odpowiada w ym aganiom dla osnowy szczegółowej p rz y opracow aniu m apy na terenach kategorii A. Szczegóły sytuacyjne, poza narożnikam i budynków , określane są z dokładnością od + 4 cm do ± 7 cm w zależności od dokładności identyfikacji. N arożniki budynków , ze w zględów podanych w p. 6.1, wyznaczone są z dokładnością około ±10 cm, tjj. około 3-krotnie niższą aniżeli p u n k ty sygnalizow ane. B łędy m aksym alne dla poszczególnych 52 G r a ży n a S k a ls k a T a b lic a 3 O dległość o b ra z u w mm S k a la zd jęć S k a la n o d e lu Ś re d n i b łą d w sp ó łrz ę d n y c h p u n k tó w sy g n a liz o w a n y ch (w cm ) mx rn,, mp mz Ś re d n i b łą d o d c in k ó w k o n tro ln y c h z a w a rty c h p o m ięd zy p u n k ta m i sy g n a liz o w anym i o d c in k i k r ó tkie d łu gie n ie syg - la t a r n a lin ia m i zow anym i n a ro ż n ik a m i budynkó w (w cm) 1 : 1350 1 : 2680 1 : 3190 210 152 152 1 :1000 1 : 1500 1 :2000 4.3 3,7 4.7 4,7 3,2 4.2 6.4 5,1 6.2 8,9 8.2 8,8 2.5 3,9 3.9 5,7 4.3 4,9 3,4 6.5 6,7 3.3 4,2 6.0 6,9 10,4 12,6 grup szczegółów nie przekraczają w artości 3-k rotnych błędów średnich podanych w tablicy 3. Z tablicy 3 w ynika, że wyznaczone na autografie wysokości punktów (pikiet) mogą być p rzydatne do zrysow ania rzeźby o 0,5 m cięciu w a rstwicowym. Badanie różnic dw ukrotnego nastaw ienia na różne szczegóły sytuacyjne, w ilościach od 30 do 80 szczegółów w określonej grupie, w różnych skalach m odelu, wykazało, że stw iając dw ukrotnie znaczek na określonym punkcie i jako rezu ltat opracow ania przyjm ując w artość średnią z odczytanych w spółrzędnych, podnosim y dokładność opracow ania num erycznego średnio o około 0,7 cm dla skali m odelu 1 : 1000 i 1,4 cm dla skali m odelu 1 : 2000. Stąd wniosek, że przy num erycznym opracow aniu analogow ym szczegółów sytuacyjnych, zwłaszcza ze zdjęć w skali 1 : 3000, w skazane jest obserw acje w ykonyw ać dw ukrotnie. 6.3. O pracow anie an alogow o-graficzn e Dokładncść graficznego opracow ania m apy określono z wzoru m g = T j/ m l + m w + m k , gdzie: m g — średni błąd graficznego określenia położenia szczegółów sytuacyjnych, m n — średni błąd w zajem nego położenia punktów sytuacyjnych, m w — średni błąd z ty tu łu w pasow ania planszy, m k — średni błąd z ty tu łu kreślenia pierw orysu. A n a li z a m e to d o p ra c o w a n ia m a p y ulic 53 Jako średni błąd z ty tu łu w pasow ania punktów n a planszy z odpow iednim i punktam i na m odelu (mw) oraz średni błąd w ykreślenia (mk) p rzy jęto em pirycznie wielkości po ±0,1 mm w skali m apy (m aksym alne dopuszczalne błędy określone instrukcjam i w ynoszą 0,15 m m w skali mapy). W artość średniego błędu m n dla m apy w skali 1 : 500 uzyskano przez odczytanie z liczników koordynatografu w spółrzędnych punktów , będących szczegółami sytuacyjnym i oraz ich transform ację na układ terenow y. W spółczynniki transform acji, uw zględniające tylko skręt i przesunięcie układów, wyznaczono m etodą najm niejszych kw adratów na podstaw ie sygnalizow anych punktów kontrolnych. Z przetransform ow anych w spółrzędnych obliczono odcinki i porów nano m iaram i kontrolnym i. W artość średniego błędu m n dla m apy w skali 1 : 250, sporządzonej ze zdjęć w skali 1 : 1350, uzyskano drogą jak dla m apy w skali 1 : 500. N atom iast dla w ersji opracow ania m apy w skali 1 : 250 ze zdjęć w sk ali 1 : 2680 postępow anie takie nie było możliwe, poniew aż dodatkow e urządzenie um ożliw iające dw ukrotne zw iększenie skali opracow ania znajduje się poza licznikam i koordynografu. Dla tego przypadku w ykonywano nakłucia na planszy obserw ow anych punktów , a następnie odczytano ich w spółrzędne na koordynatografie. W artość m g m ożnaby określić rów nież innym sposobem, tj. przez odczytanie z w ykreślonego pierw orysu m apy w spółrzędnych in te resu ją cych nas punktów . Sposób ten w ym agałby, w naszym przypadku, aż czterokrotnego sporządzania i w ykreślania pierw orysów na tym sam ym odcinku ulicy. Byłoby to jednak jak na nasze możliwości zbyt pracochłonne i kosztowne. W ym agania w zakresie dokładności graficznej dla m apy w skali 1 : 500 i 1 : 250, scharakteryzow ane średnim błędem położenia szczegółu sy tu acyjnego I grupy dokładnościowej w stosunku do punktów poligonizacji technicznej I klasy, om ówione zostały w rozdziale 2 i w ynoszą dla m apy w skali 1 : 500 ±0,3 m m oraz dla m apy w skali 1 : 250, w zależności od sposobu opracow ania w yników pom iaru ±0,6 m m i ±0,46 mm. Średnie błędy położenia szczegółów sytuacyjnych określone dla m apy sporządzonej n a autografie 'zestawiono w tablicy 4. W ynika z niej, że położenie szczegółów sytuacyjnych, poza narożnikam i budynków , n a m apie w skali 1 : 500 i 1 : 250 w ykonanej m etodą fotogram etryczną, określone zostały z w ysoką dokładnością około ±0,2 mm, co odpow iada w ym aganiom staw ianym dla osnowy szczegółowej. Dokładność ta odpow iada najlepszym opracow aniom uzyskiw anym przy zastosow aniu geodezyjnych pom iarów szczegółów dla terenów kategorii A i następnie ich kartow aniu. N arożniki budynków w yznaczone są z dokładnością średnio około ±0,3 m m w skali opracow ania 1 : 500 oraz około ± 0,45 m m w skali opracow ania 1 : 250 ze 54 G ra ży n a S k a ls k a T a b lic a 4 Ś re d n i b łą d g rafic z n e g o o k re ś le n ia p o łożenia szczegółów sy tu a c y jn y c h S k a la zdjęć O dlsgłość o b ra z u w mm S k a la m o d elu S k a la o p ra c o w a n ia sy g n a lizo w anych nie s y g n a lizo w an y c h la ta rn i n a ro ż n ik ó w budynków w m m w skaili o p ra c o w a n ia 1 1 1 1 : 1350 : 2680 : 2680 : 3190 SIO 152 152 152 1 : 1000 1 : 1500 1 : 1500 1 : 2000 1 : 250 1 : 250 1 : 500 1 : 500 0.18 0.23 0.17 0Д6 0.19 0.30 0,19 0.20 0.22 0.21 0.16 0,19 0.34 0.45 0,23 0,30 zdjęć w skal: 1 : 2680 i około +0,35 mm ze zdjęć w skali 1 : 1350. Dokładności te spełniają rów nież w ym agania ustalone dla om aw ianych skal opracowanych. 7. Ustalenie optymalnych skal zdjęć lotniczych i odległości obrazu W ybór ocpowiedniej skali zdjęć lotniczych uzależniony jest od n astępujących czynników: — w ym aganej dokładności opracow ania mapy, — ograniczeń w ynikających z konstrukcji instrum entów fotogram etrycznych, —- form atu arkuszu mapy, — czytelności szczegółów sytuacyjnych m ających stanow ić treść m apy, — ekonomiki opracow ania mapy. Za możliwie najm niejszą skalą zdjęć przem aw ia fakt, że odfotografow anie większego obszaru teren u na jednym zdjęciu zapew nia odfotografow anie większej ilości istniejącej osnowy geodezyjnej, a tym sam ym zm niejszenie nakładu pracy przy pom iarze fotogram etrycznej osnowy polowęj i przy fotogram etrycznym opracow aniu mapy. N atom iast ze w zrostem skali zdjęć spodziewam y się uzyskać lepszą identyfikację szczegółów sytuacyjnych, a tym sam ym zwiększyć dokładność opracow ania. Pozostałe w ym ienione czynniki pozw alają n a wyznaczenie optym alnej skali zdjęć przez w ym agania w pływ ające z określonej skali opracow ania m apy. Dla m apy terenów kategorii A jako w ym aganą dokładność num erycznego opracow ania szczegółów sytuacyjnych przyjęto wielkość +0,1 m (analogia do błędu pom iaru szczegółu sytuacyjnego). O kreślenie dokładno- A n a liz a metod, op ra co w a n ia m a p y ulic 55 ści num erycznych opracow ań fotogram etrycznych w ykonano dla zdjęć lotniczych w różnych skalach i w yniki zestawiono w tablicach 2 i 3. J a k widać, najm niejszą skalą zdjęć, k tóra g w aran tu je w ym agane dokładności opracow ania m apy jest skala 1 : 3000. Dalsze zw iększanie skali zdjęć p rak tycznie nie zwiększa dokładności opracow ania, co w ynika przede w szystkim z ustalonych w ym agań dokładnościowych dla polowej osnow y geodezyjnej i fotogram etrycznej. D ostępne w k raju przyrządy do opracow ań analogow ych, takie jak: A utograf Wild A-8, Steneam ebrograf, Steireoplanigraf, ze w zględów k o n strukcyjnych, pozw alają na opracow anie ze zdjęć w skali 1 : 3000 m apy w m aksym alnej skali 1 : 500. Na wyżej w ym ienionych autografach m ożliw e jest opracow anie m apy w skali 1 : 250 jedynie ze zdjęć w skali około 1 : 1300. N atom iast zestaw A utograf A-8 Wild z koordynatografem PZT 17 pozwala na bezpośrednie w ykreślenie m apy w skali 1 : 250 ze zdjęć w skali 1 : 3000. Badania zm ierzające do określenia w zrostu liczby pom iarów uzupełniających w zależności od zm niejszania skali zdjęć w ykazały, że w zrost ten jest znikom y i na przykład dla opracow ania ze zdjęć w skali 1 : 4110 w stosunku do opracow ania ze zdjęć w skali 1 : 1350 w ynosi tylko 2%. Nie jest więc celowe zw iększanie skali zdjęć w nadziei na znaczące obniżenie kosztów opracow ania z ty tu łu zm niejszenia liczby pom iarów uzupełniających. Powyżej przeprow adzone rozw ażania w ykazały, że optym alną skalą zdjęć dla sporządzania m ap w om aw ianych skalach jest skala 1 : 3000. Ponadto zaleca się stosować kam erę o odległości obrazu 152 m m i form acie zdjęć 23X23 cm zam iast kam ery norm alnokątnej, z następujących pow odów : — możliwości odfotografow ania na zdjęciu w iększej liczby punktów istniejącej osnow y geodezyjnej, — m niejszej liczby zdjęć, dla których w ym agana jest m niejsza ilość polowej i kam eralnej osnow y fotogram etrycznej oraz m niejszej liczby stereogram ów , czyli m niejszem u nakładow i pracy p rzy budow aniu m odeli stereoskopow ych, — korzystniejszym w arunkom geom etrycznym dla w yznaczenia elem entów orientacji w ew nętrznej, przy aktualnie osiąganej dokładności w yznaczenia w spółrzędnych iłow ych, — lepszej czytelności zdjęć, dzięki niższej wysokości lotu (cieńsza w arstw a m iejskiej zadym ionej atm osfery), — wyższym dokładnościom w yznaczonych w spółrzędnych х, у z, — w yznaczane wysokości punktów z aerotriangulacji m ogą być p rzy jęte do poziom owania m odeli n a autografie, — w zrost liczby pom iarów uzupełniających w ynosi tylko 1%. 56 G ra żyn a S k a ls k a 8. Fotogrametryczne technologie sporządzenia mapy Przeprow adzone prace doświadczalne, opisane w poprzednich rozdziałach, pozwoliły n a ustalenie param etrów technicznych do technologii fotogram etrycznego sporządzenia m apy ulicy w skali 1 : 250. Zasadniczo w yodrębnić m ożna cztery w ersje technologiczne różniące się pom iędzy sobą zastosowanym sprzętem , param etram i technicznym i i ekonom icznymi. W sposób ogólny w ersje te z oceną techniczną przedstaw ione są w ta blicy 5. Przy pomocy tradycyjnych autografów z możliwością przekładni autograf — koordynatograf A : К rów ną 1 : 4 (1 : 5) można sporządzić m apę w skali 1 : 250 dwom a drogam i: — bezpośrednio ze zdjęć w skali 1 : 1300 — I w ersja sporządzenia m apy, podana w tablicy 11, — pośrednio poprzez sporządzenie ze zdjęć w skali 1 : 3000 pierw ory su autogram etrycznego w skali 1 : 500 oraz powiększenie go dc skali 1 : 250 — II w ersja sporządzenia mąpy. Zestaw autografu A-8 koordynatografem PZT-17 um ożliwia bezpośrednie sporządzenie m apy w skali 1 : 250 ze zdjęć w skali 1 : 3000. Ta w ersja sporządzenia m apy podana jest jako III w tablicy 5. W w ersji tej m ogą być zastosowane rów nież inne autografy, posiadające przekładnię A : К rów ną 1 : 8 (skala m odelu 1 : 2000). W ersja IV w ym aga zastosowania autografu z przystaw ką do autom atycznej rejestracji w spółrzędnych i polega n a analogow o-num erycznym opracow aniu treści m apy oraz na autom atycznym jej kartow aniu i k re śleniu. 9. Analiza techniczno-ekonomiczna Pod względem dokładności opracow ania num erycznego treści m apy przedstaw ione w ersje praktycznie nie w ykazują różnic. Przy zastosowan iu zdjęć w skalach rów nych lub większych od 1 : 3000 dokładność opracow ania scharakteryzow ana jest średnim błędem położenia szczegółów sytuacyjnych I grupy dokładnościowej względem punktów poligonizacji technicznej I klasy i wynosi około + 6 cm. Je st ona uzależniona przede w szystkim od dokładności polowej osnow y fotogram etrycznej oraz dokładności identyfikacji szczegółów sytuacyjnych. Dokładność identyfikacji jest w ysoka dla punktów sygnalizowanych, jak rów nież nie sygnalizow anych, dobrze odw zorow anych na zdjęciach. W trakcie prac dośw iadczalnych ustalono, jakie szczegóły sytuacyjne odfotografow ują się słabiej i w zw iązku z tym przed w ykonaniem zdjęć T ab lica or • • ■У gO иJ ТN аЗ? N ,с ^/) 5 О ir ф N i Об •’—» 'О а > N> К >> £ >> с N 0< аг Г ‘Оi >» й toX) ■£ •s -2 с X! 3 >» СОтз 3 •• ТЗ _< 3 ^ со ч—' а со' ы N ск и и £ о ■Я О S Ф С^О н М 9 N Сц с г I is О со ‘Й О 5Oj со М а^ !х Оп °юк ° fttJ w Ф с §Е хСО ^•• £ 3 ф й У О « г? »н О О) С О ę7) гÓ > •г О Ьй о _ 2 § < ° Н СО is >» Я g - 1 2 I f CJ ТЗ -г* Ф a +1 +1 +1 +1 +1 +1 ш -* О ю Йз 2 м ^ 9 +1 О ^ ф *-< ‘C /J о О ■5. « ■“ “ СО N ^ « •• ^ +1 +1 3 О U-* сл ад со й. ^ ф ^ W (ч d м о тз > О fф ь-*-« ••-< ф S а «и *й S N СО g S 2 ад е лг S Sз СО сф N 8 CV| W сл Л2 Ф1 сп с ТЗ СО 3 ф СО' с •о s £< IT °J Q N (М о .. •Q _ о Д тз СО' ад Ф о о +1 +1 +1 со VJ С сл >> ад С/З о з ад -р о N § X O' ф <Р5 н :й аод г— < о с -С i> с* О 5 ^ ‘О Ф* ъN а со N £ со N fi § Q с ф N тз СО' SQ i-М ад * £2 •* Ф О тз о Й a w о тз ад ф * О<N •— t-< со ^ Й ч° * & тз £ СО1 •-} ф й N ТЗ о а) со ^ NЙ */2 >> о * .& о с о ад о S В 8 & Ю ад N ф О О £ S .S О с СО . а со • тз >> С0‘ а с 2 Й о.. ад ТЗ У ф 03 ^ а </} N 0 a со >» с а 1 tu 2O ‘W ф ^ »Ч О ад о Ф ад •£» о ф а &S N о СО •• чсон a l l 2 5 : W 4 ■8 •Й A n a liza m e to d o p ra co w a n ia m a p y u lic 57 m uszą zostać zasygnalizowane. Należą do nich: granice własności, kraw ężniki na załam aniach i lukach, podstaw y cienkich słupków o średnicy m niejszej aniżeli 10 cm oraz w szystkie elem enty naziem ne uzbrojenia te ren u z w yjątkiem znaków żelaznych na betonie o średnicy 60 cm i w iększej, znaków betonow ych n a traw ie o średnicy 60 cm i w iększej, betonow ych pokryw studni telefonicznych z w ietrznikam i, w pustów ulicznych (kratek ściekowych). N ajw iększą trudność w identyfikacji stanow ią narożniki budynków , które ze w zględów podanych w podrozdziale 6.1 w yznaczane są z około 3-krotnie niższą dokładnością aniżeli p u n k ty sygnalizowane. Dokładność graficzna m ap w skali 1 : 250 opracow yw anych zgodnie z podanym i w ersjam i, jest różna. N ajm niej dokładna m apa pow stanie przez dw ukrotne pow iększenie pierw orysu autogram etrycznego w ykonanego w skali 1 : 500 (w ersja II). Dokładność jej, scharakteryzow ana średnim błędem graficznego określenia położenia szczegółu sytuacyjnego I grupy względem punktów poligonizacji technicznej I klasy, w ynosi ±0,6 mm w skali m apy 1 : 250 jako, że błąd m apy w skali 1 : 500 rów ny ±0,3 mm zostaje rów nież dw ukrotnie powiększony. W przypadku, gdy m apa w skali 1 : 500 w ykonana zostanie z dokładnością ± 0,2 mm, to powiększona m apa do 1 : 250 charakteryzow ać się będzie dokładnością ± 0,4 mm. Jed n ak w ym agana przez in strukcję dokładność graficznego opracow ania m apy w skali 1 : 500 w ynosi ±0,3 mm i należy brać tę w a rtość pod uwagę przy przeliczaniu na skalę 1 : 250. Analiza techniczna wykazała, że m apy w ykonane wg pozostałych w e rsji I, III i IV będą posiadały podobną dokładność graficzną w ynoszącą około ±0,3 mm w skali m apy, tj. dw ukrotnie w yższą w stosunku do w e rsji II. W yniki doświadczeń nad opracow aniem m apy przy użyciu koordynatografu PZT 17, um ożliw iającego dw ukrotne powiększenie skali opracowania, w skazują na to, iż błąd tego pow iększenia jest praktycznie n ieuchw ytny i że na dokładność m apy m ają w pływ przede w szystkim błąd opracow ania na m odelu stereoskopow ym oraz błąd w pasow ania i k reślenia. Przy w ersji IV, błąd autom atycznego kartow ania i kreślenia może być praktycznie zaniedbyw alny, to znaczy, że błąd graficzny m apy będzie rów ny błędowi opracow ania num erycznego przeliczonego n a skalę m apy. Dla uzyskania pełniejszej oceny przedstaw ionych w ersji sporządzenia m apy w ykonano analizę ekonom iczną zestaw iając kosztorysy n a sporządzenie m apy w skali 1 : 250 w edług dwóch m etod fotogram etrycznej i geodezyjnej. Kosztorysy w ykonano n a podstaw ie obow iązujących cenników GUGiK dla dw u w ariantów sporządzenia m apy 9-kilom etrow ego odcinka ulicy (szerokość pasa opracow ania 125 m, strefa 7, stopień tru d - 58 G ra żyn a S k a ls k a ności IV, kategoria g ru n tu IV). Pierw szy w arian t to bezpośrednie opracowanie pierw orysu w skali 1 : 250 — w m etodzie fotogram etrycznej ze zdjęć w skali 1 : 3000 (III w ersja w tablicy 5) i w m etodzie geodezyjnej przez bezpośrednie kartow anie w yników pom iaru. D rugi w arian t to opracowanie n ajp ierw pierw orysu w skali 1 : 500 — w m etodzie fotogram etrycznej ze zdjęć w skali 1 : 3000 (II w ersja w tablicy 5), w m etodzie geodezyjnej przez bezpośrednie kartow anie w yników pom iaru, a następnie jego powiększenie do skali 1 : 250. Z analizy w ynika, że koszt opracow ania 1 ha m apy trasy ulicy m etodą fotogram etryczną jest praktycznie rów ny kosztowi opracow ania m etodą geodezyjną i wynosi około 3400 złotych dla skali 1 : 500 i około 3900 złotych dla skali 1 : 250. Pracochłonność natom iast przy opracow aniu m etodą fotogram etryczną jest m niejsza od pracochłonności przy m etodzie geodezyjnej o około 20%. Recenzował: doc. dr hab. inż. Andrzej Majde Rękopis złożono w Redakcji w październiku 1977 r. A n a liza m e to d o p ra c o w a n ia m a p y u lic 59 ГРА Ж И Н А СКА ЛЬСКА А Н А Л И З Ф ОТО ГРА М М ЕТРИ ЧЕСКИ Х МЕТОДОВ РА ЗР А Б О Т К И К А РТ Ы СИТУАЦИИ УЛИ Ц В М АСШ ТАБЕ 1 : 250 Рез юме С ам ы м к р у п н ы м м асш таб о м к а р т ы гор о да, р а зр а б о т а н н о й до си х пор в ф о т о г р ам м ет р и ч еск о й п р о д у к ц и и , б ы л м ас ш т а б 1 : 1000. В 1972 году н а ч а т о в И Г и К и ссл ед о в ат ел ь ск и е р а б о т ы н а п р а в л е н н ы е н а р а зр а б о т к у т е х н о л о ги и ф о т о гр а м м е тр и ч еск о го с о с т а в л е н и я к а р т т р а с с у л и ц в м асш таб е 1 : 250. Ц е л ь ю р а б о т ы б ы л а н а л и з м етод ов и способов с о с т а в л е н и я к а р т ы н а осн ове а эр о сн и м к о в с т о ч к и зр е н и я п о л у ч е н и я требуем ой в ы со к о й то чн о сти р а з р а б о т к и с у чето м э к о н о м и ч е ской сторон ы . В р е з у л ь т а т е а н а л и з а у с т ан о в л ен о т е х н и ч е с к и е п а р а м е т р ы до ч е т ы р е х т е х н о л о г и ч е с к и х в ер си й , о т м е ч а ю щ и х с я м е ж д у собой тр еб у ем ы м обор у дован и ем , то ч н о стя м и и стои м остью с о с т а в л е н и я к а р т ы . Р е з у л ь т а т ы р аб о ты в н е д р е н ы н а н е с к о л ь к и х п р о и зв о д с т в е н н ы х о б ъ е к т а х . GRAŻYNA SKALSKA ANALYSIS OF PHOTOGRAM M ETRIC METHODS OF ELABORATION OF STREET SITUATION MAP AT SCALE 1 : 250 Summary 1 : 1000 w a s th e la rg e s t sc a le o f c ity m a p p re p a r e d in p h o to g ra m m e tric p r o d u c tio n u p to now . In 1972 re s e a rc h w o rk s w e re c o m m e n c e d in I n s titu te of G eo d esy a n d C a rto g ra p h y in o rd e r to e la b o ra te th e te c h n o lo g y o f p h o to g ra m m etn ic p r e p a r a tio n o f s tr e e t m a p s a t sc a le 1 :250. A n a ly sis o f m e th o d s of m a p p r e p a r a tio n on th e b a se of a e r ia l p h o to g ra p h s, ta k in g in to a c c o u n t ec o n o m ica l a sp e c ts, so t h a t th e r e q u ire d h ig h a c c u ra c y m a y b e o b ta in e d , w a s th e p u rp o s e of th is w o rk . A s th e re s u lt o f th is a n a ly s is te c h n ic a l p a ra m e te r s o f fo u r te c h n o lo g ical v e rs io n s w e re e sta b lish e d . T h e se v e rs io n s a re c h a ra c te riz e d b y d if fe re n t e q u ip m e n t, a c c u ra c y a n d c o sts o f m a p e la b o ra tio n . T h e r e s u lts o f th is w o rk w e re a lr e a d y im p le m e n te d o n a fe w o b je cts.