Nauczanie zdalne kojarzy się najczęściej ze złożonymi

Nauczanie zdalne kojarzy się najczęściej ze złożonymi platformami e-learningowymi,
całą procedurą konieczną do przygotowania i prowadzenia szkolenia na odległość.
Platforma taka jest dobrym rozwiązaniem w przypadku kursów dla dorosłych, którzy
są w pełni świadomymi swoich zobowiązań, wynikających z udziału w kursie.
Jednak na poziomie szkoły podstawowej, gimnazjum czy nawet szkoły
ponadgimazjalnej przydałoby się raczej narzędzie dostępne natychmiast, nadzwyczaj
proste w obsłudze i nie wymagające od nauczyciela i ucznia wiele więcej niż
normalne prowadzenie lekcji i udział w niej. Tym bardziej, że zwykle chodzi nie o cały
kurs, tylko o jednostkowe zajęcia, na które z różnych powodów uczeń nie mógł
dotrzeć.
Proponujemy więc proste rozwiązanie, które umożliwi prowadzenie lekcji na
odległość – z możliwością prezentacji różnego rodzaju materiałów oraz kontaktu z
uczniem.
Co jest potrzebne do realizacji lekcji na odległość:
Otóż wystarczą narzędzia, które często w szkole już są (lub za chwilę będą):
 zestaw interaktywny (tablica interaktywna Interwrite DualBoard wraz z
projektorem multimedialnym oraz oprogramowaniem do tablicy Interwrite
Workspace (do prowadzenia lekcji i przygotowania materiałów do niej),
 komputer z oprogramowaniem użytkowym (system operacyjny, pakiet Office)
oraz programami, z których korzysta dany nauczyciel: pomoce i programy
multimedialne. np. podręcznik multimedialny Multibook wydawnictwa Nowa
Era, program Geogebra itp., komputerowe kursy językowe),
 głośniki i mikrofon,
 dostęp do Internetu (łącze symetryczne 2mb/s),
 komunikator typu Skype np. TeamView, NetViewer (lub inne podobne
narzędzie),
Powyższe urządzenia powinny być w szkole. Aby lekcja na odległość mogła się
odbyć również uczeń w domu powinien posiadać komputer z dostępem do Internetu
(łącze jak wyżej) oraz głośnikami i mikrofonem.
Tablica interaktywna (Interwrite DualBoard) i oprogramowanie do niej (Interwrite
Workspace, programy multimedialne) służy nam do przygotowania materiałów na
lekcje oraz do prowadzenia lekcji, natomiast Internet i komunikatory łączą „dwa
światy”: dom ucznia i szkołę.
Jak wygląda lekcja prowadzona z udziałem ucznia, którego w szkole nie ma?
Najlepsze w takiej lekcji jest to, że nie odbiega ona w zasadzie od każdej innej
prowadzonej przy użyciu tablicy interaktywnej. Uczestniczą w niej uczniowie obecni
w klasie, natomiast uczeń w domu ma możliwość oglądania na ekranie swojego
komputera dokładnie tego samego materiału, który jest prezentowany na tablicy
interaktywnej w szkole. Jeśli więc w szkole w trakcie lekcji prowadzonej przy tablicy
interaktywnej prezentujemy np. wykonywanie konstrukcji dwusiecznej kąta, to uczeń
w domu widzi dokładnie to samo, niemal w tym samym momencie. Opóźnienie jest
około 1 sekundowe. W zależności od rodzaju komunikatora, który wykorzystamy do
połączenia z uczniem pozostającym w domu może on włączyć się do lekcji udzielając
odpowiedzi (lub zadając pytania) głosem, tekstem pisanym lub też może realizować
przy swoim komputerze dokładnie te same działania, które może wykonywać uczeń
w klasie. Efekt jest taki, że uczniowie i nauczyciel w klasie natychmiast widzą na
tablicy interaktywnej napisany przez ucznia w domu tekst, rozwiązywane zadanie,
rysowaną konstrukcję. Komunikacja może być więc w pełni dwustronna, a odczucie
jest takie, jakby uczeń nieobecny w szkole jednak w niej był… Może on nawet
pokazać nauczycielowi odrobione w domu zadanie domowe.
Jak zaprosić na lekcję ucznia, którego w szkole nie ma?
Wariant I – bezpłatny komunikator SKYPE
Tak jak wspomnieliśmy, do poprowadzenia takiej lekcji powinniśmy mieć w szkole
tablicę interaktywną oraz komputer z dostępem do Internetu oraz zainstalowanym
bezpłatnym programem Skype. Również uczeń w domu powinien mieć komputer z
dostępem do Internetu oraz zainstalowanym programem Skype.
W dowolnym momencie lekcji (choć najwygodniej jest zrobić to na początku)
uruchamiamy program Skype i wirtualnie dzwonimy do ucznia (warto go oczywiście o
tym uprzedzić, aby był rzeczywiście w domu przy uruchomionym komputerze z
włączonym komunikatorem). Po odebraniu przez ucznia połączenia nauczyciel na
swoim komputerze wybiera opcję WSPÓŁDZIELENIE/POKAŻ CAŁY EKRAN i od tej
chwili uczeń na swoim komputerze widzi dokładnie to samo co widzą uczniowie w
klasie na tablicy interaktywnej. Komputer nauczyciela przekazuje bowiem obraz
zarówno na tablicę jak i na ekran komputera ucznia w domu.
Od tej chwili nauczyciel prowadzi swą lekcję przy tablicy tak jak zwykle – warto przy
tym pamiętać o chwilowym, sekundowym opóźnieniu w przekazywaniu obrazu i
dźwięku. Przy normalnym, spokojnym prowadzeniu lekcji nie powinno być żadnych
problemów.
Z uczniem możemy komunikować się głosem (w obie strony) – możemy też poprosić
ucznia o napisanie odpowiedzi testem dostępnym z poziomu komunikatora Skype –
jest to wskazane w przypadku, gdy w odpowiedzi ma znaczenie każde słowo czy
litera (np. w języku angielskim ) a przekazywany dźwięk nie jest w stanie oddać z
jakich liter składa się odpowiedź (czyli na przykład pisownia nazw w biologii,
geografii, ortografia w języku polskim) . Oczywiście również nauczyciel może
posłużyć się edytorem tekstu z komunikatora Skype.
Wariant II – płatny program TeamViewer
Podobnie jak w opisanym powyżej przypadku do zaproszenia na
lekcję
nieobecnego w szkole ucznia powinniśmy mieć w szkole zestaw interaktywny
(tablica z projektorem multimedialnym), komputer z dostępem do Internetu oraz
zainstalowany na nim program TeamViewer. Z kolei uczeń w domu powinien mieć
komputer z dostępem do Internetu, ale nie musi mieć on zainstalowanego programu
TeamViewer. Otrzyma tylko od nauczyciela plik exe (np. przesłany mailem), który
zainstaluje na swoim komputerze. Nauczyciel wysyła następnie uczniowi rodzaj
zaproszenia na lekcję – odebranie tego zaproszenia umożliwia obu stronom
wzajemne prezentowanie widoku z ekranu swojego komputera. Ponieważ widok na
ekranie komputera nauczyciela w szkole jest ten sam co na podłączonej do niego
tablicy, oznacza to, że wszyscy widzą to samo, zarówno w szkole na tablicy jak i w
domu na komputerze u naszego nieobecnego ucznia.
W przeciwieństwie do komunikacji z wykorzystaniem programu Skype tutaj możemy
odwrócić kierunek prezentacji widoku – oznacza to, że uczeń w domu może pokazać
nauczycielowi odrobioną pracę domową – napisany tekst, zrobione ćwiczenie
interaktywne. Kolejną zaletą tego rozwiązania jest możliwość wykonania ćwiczenia
na tablicy interaktywnej przez ucznia, którego w szkole nie ma! Nauczyciel może
bowiem oddać na chwilę wirtualnie pisak czy też inne narzędzia uczniowi w domu.
Efekt jest taki, że w szkole uczniowie widzą na tablicy zmiany dokonywane przez ich
kolegę z domu. Wszyscy mogą się również słyszeć.
Podsumowanie
Jak widać zaproszenie na lekcję ucznia, który do szkoły nie mógł dotrzeć jest już w
zasięgu możliwości wielu szkół. Nie wymaga to bowiem innych narzędzi niż te, z
których korzysta już część nauczycieli. Do poprowadzenia i wcześniejszego
przygotowania takiej lekcji wystarczy umiejętność pracy z komputerem w
podstawowym zakresie (obsługa programów użytkowych). Powyższe rozwiązania nie
są też bardzo kosztowne. Tablice interaktywne, komputery i projektory widuje się w
szkołach coraz częściej i coraz większa ilość nauczycieli korzysta na swoich lekcjach
z multimediów. Pierwszy wariant (z bezpłatnym Skypem) nie wiąże się więc z
żadnymi dodatkowymi kosztami dla szkoły. Kolejną zaletą tych rozwiązań jest fakt, że
nauczyciel nie musi prowadzić innej lekcji i szykować innych materiałów dla uczniów
w szkole i dla ucznia nieobecnego na lekcji. To może być nie tylko taka sama lekcja
lecz wręcz ta sama. Przygotowanie materiałów na lekcje z wykorzystaniem
programu do tablicy interaktywnej Interwrite Workspace daje też możliwość aby na
jednej lekcji prezentować różne ćwiczenia dostosowane do możliwości i wiedzy
poszczególnych uczniów w klasie i w domu.
Agnieszka Kaczan-Stefaoska
Specjalista ds systemów interaktywnych
Systemy Nauczania i Prezentacji Interaktywnych
SYNAPIA Sp. z o.o.