pobierz

2015-06-01
Rodzaje ryzyka oraz świadczenia wypłacane
z ubezpieczenia chorobowego
Ubezpieczenie
chorobowe
macierzyństwo
choroba, kalectwo
Świadczenia wypłacane z tytułu
ubezpieczeń społecznych
czasowa niezdolność
do pracy
zasiłek chorobowy
zmniejszona
sprawność do pracy
zasiłek
wyrównawczy
świadczenie
rehabilitacyjne
Zasady ustalania podstawy wymiaru
zasiłków przysługujących ubezpieczonym
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu
pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12
miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do
pracy.
Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego
ubezpieczenia chorobowego, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi
wynagrodzenie, które ubezpieczony będący pracownikiem osiągnąłby, gdyby pracował pełny
miesiąc kalendarzowy.
urlop macierzyński
zaiłek macierzyński
konieczność opieki
nad dzieckiem
zasiłek opiekuńczy
Z podfunduszu chorobowego wypłacane są:
• zasiłek chorobowy,
• zasiłek macierzyński,
• zasiłek wyrównawczy,
• zasiłek opiekuńczy,
• świadczenie rehabilitacyjne.
Zasady ustalania podstawy wymiaru
zasiłków przysługujących ubezpieczonym
Podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania
zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo
przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe.
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu
pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po
odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru zasiłku chorobowego
ustala się przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego przez ubezpieczonego będącego
pracownikiem, przez liczbę miesięcy, w których wynagrodzenie to zostało osiągnięte.
Premie, nagrody i inne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy miesięczne wlicza się
do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące
kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru
zasiłku.
Dokumentowanie prawa do zasiłków i kontrola
orzekania o czasowej niezdolności do pracy
Dokumenty potwierdzające.
• Zaświadczenia lekarskie - przy ustalaniu prawa do zasiłków i ich wysokości dowodami
stwierdzającymi czasową niezdolność do pracy z powodu choroby, konieczność osobistego
sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny, pobyt w stacjonarnym zakładzie opieki
zdrowotnej.
• Zaświadczenie na zwykłym druku wystawiony przez lekarza:
–
–
•
przewidywana data porodu określa,
niemożność wykonywania pracy wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla
kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz niezdolności do pracy wskutek poddania się zabiegowi
pobra­nia komórek, tkanek i narządów.
Skrócony odpis aktu urodzenia dziecka - data porodu.
ZUS upoważnia do wystawiania zaświadczeń lekarskich określone osoby w drodze decyzji.
Zaświadczenie lekarskie zawiera informacje identyfikujące ubezpieczonego, któremu zostało
ono wystawione, jego płatnika składek, wystawiającego zaświadczenie lekarskie i jego
miejsce wykonywania zawodu.
Kontrola wystawiania zaświadczeń
Prawidłowość orzekania o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz wystawiania
zaświadczeń lekarskich podlega kontroli dokonywanej przez lekarzy orzeczników ZUS.
W celu kontroli lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może:
• przeprowadzić badanie lekarskie ubezpieczonego:
–
–
•
•
•
w wyznaczonym miejscu,
w miejscu jego pobytu;
skierować ubezpieczonego na badanie specjalistyczne przez lekarza konsultanta ZUS;
zażądać od wystawiającego zaświadczenie lekarskie udostępnienia dokumentacji medycznej
dotyczącej ubezpieczonego stanowiącej podstawę wydania zaświadczenia lekarskiego lub
udzielenia wyjaśnień i informacji w sprawie;
zlecić wykonanie badań pomocniczych w wyznaczonym terminie.
•
Jeżeli po analizie dokumentacji medycznej i po przeprowadzeniu badania ubezpieczonego
lekarz orzecznik ZUS określi wcześniejszą datę ustania niezdolności do pracy niż orzeczona
w zaświadczeniu lekarskim, za okres od tej daty zaświadczenie lekarskie traci ważność.
Pracodawca może wystąpić do ZUS o przeprowadzenie kontroli prawidłowości orzekania o
czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich
dla celów wypłaty wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy
1
2015-06-01
Zasiłek chorobowy – informacje ogólne
Postępowanie w sprawach ustalania prawa do zasiłków i zasady ich wypłaty
Prawo do zasiłków i ich wysokość ustalają oraz zasiłki te wypłacają:
• płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia
chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych (zaświadczenie ubezpieczony jest obowiązany
dostarczyć nie później niż w ciągu 7 dni od daty jego otrzymania),
• ZUS (ubezpieczony, obowiązany jest dostarczyć płatnikowi składek zaświadczenie lekarskie w
ciągu 7 dni od daty jego otrzymania, który przekazuje je niezwłocznie do ZUS, podając datę
dostarczenia tego zaświadczenia przez ubezpieczonego):
–
–
–
–
–
ubezpieczonym, których płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20
ubezpieczonych,
ubezpieczonym prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym,
ubezpieczonym będącym duchownymi,
osobom uprawnionym do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia,
ubezpieczonym podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu w Polsce z tytułu zatrudnienia u pracodawcy
zagranicznego.
•
Niedostarczenie zaświadczenia lekarskiego powoduje obniżenie o 25% wysokości zasiłku
przysługującego za okres od 8 dnia orzeczonej niezdolności do pracy do dnia dostarczenia
zaświadczenia lekarskiego, chyba że niedostarczenie zaświadczenia nastąpiło z przyczyn
niezależnych od ubezpieczonego.
•
Pracodawcy i ZUS mają prawo regresu.
Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby
w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.
Na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje się niemożność wykonywania pracy:
• w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie
przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;
• z powodu przebywania w:
– stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego,
– stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub
substancji psychotropowych;
•
wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na
dawców komórek, tkanek i narządów.
Zasiłek chorobowy przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu
ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i
powstała:
• nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego;
• nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego w razie choroby
zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy
chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.
Zasiłek chorobowy – przysługuje
Zasiłek chorobowy - prawo do zasiłku
Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego przysługuje objętym ubezpieczeniem chorobowym:
• pracownikom,
• osobom wykonującym pracę nakładczą,
• członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,
• osobom wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej
umowy o świadczenie usług,
• osobom prowadzącym pozarolniczą działalność oraz osobom z nimi współpracującym,
• osobom wykonującym odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania
kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
• duchownym,
• osobom odbywającym służbę zastępczą.
Ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie okresu wyczekiwania:
• po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego - jeżeli podlega
obowiązkowo temu ubezpieczeniu;
• po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego - jeżeli jest ubezpieczony
dobrowolnie.
Do okresów ubezpieczenia chorobowego, wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia
chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana
urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej
przez żołnierza niezawodowego.
Od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku chorobowego przysługuje:
• absolwentom szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub
przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub
uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych;
• jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy;
• ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres
obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego;
• posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od
ukończenia kadencji.
Zasiłek chorobowy
Zasiłek chorobowy - wysokość
•
Okres zasiłkowy - zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z
powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy nie dłużej niż:
•
•
- przez 182 dni,
- jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży nie dłużej niż przez 270 dni.
•
Pracownikom, osobom wykonującym pracę nakładczą oraz osobom odbywającym służbę
zastępczą zasiłek chorobowy przysługuje od 34. dnia niezdolności do pracy w roku
kalendarzowym, a jeżeli ukończyli 50 rok życia - od 15. dnia niezdolności do pracy w roku
kalendarzowym.
•
Za czas niezdolności do pracy trwającej łącznie do 33 lub odpowiednio do 14 dni w ciągu
roku kalendarzowego, zachowują oni prawo do wynagrodzenia (wynagrodzenie chorobowe).
•
Miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku.
•
Miesięczny zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu wynosi 70% podstawy wymiaru
zasiłku.
W przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia miesięczny zasiłek chorobowy za okres
pobytu w szpitalu od 15 do 33 dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym wynosi
80% podstawy wymiaru zasiłku.
•
Miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku, jeżeli niezdolność do
pracy lub niemożność wykonywania pracy:
•
•
•
przypada w okresie ciąży;
powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla
kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek,
tkanek i narządów;
powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy.
2
2015-06-01
Zasiłek chorobowy – nie przysługuje
•
•
•
•
•
•
za okresy niezdolności do pracy, w których ubezpieczony na podstawie przepisów o
wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia,
w czasie: urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego, tymczasowego aresztowania lub
odbywania kary pozbawienia wolności,
osobie, która nie nabyła prawa do zasiłku w czasie ubezpieczenia,
osobie, która jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego,
świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
jeżeli niezdolność ta spowodowana została w wyniku umyślnego przestępstwa lub
wykroczenia popełnionego przez tego ubezpieczonego,
ubezpieczonemu, którego niezdolność do pracy spowodowana została nadużyciem alkoholu,
zasiłek chorobowy nie przysługuje za okres pierwszych 5 dni tej niezdolności,
Świadczenie rehabilitacyjne - informacje ogólne
Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku
chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, ale dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza
rokują odzyskanie zdolności do pracy.
Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do
pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy.
O przyznaniu oraz długości trwania świadczenia orzeka lekarz orzecznik ZUS.
Świadczenie nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do
pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego,
nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz do urlopu dla poratowania zdrowia,
udzielonego na postawie odrębnych przepisów.
Wysokość:
• Świadczenie rehabilitacyjne wynosi 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres
pierwszych trzech miesięcy, 75% tej podstawy za pozostały okres.
• Jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży - 100% tej podstawy.
Zasiłek wyrównawczy – wiadomości ogólne
•
Zasiłek wyrównawczy przysługuje ubezpieczonemu będącemu pracownikiem ze zmniejszoną
sprawnością do pracy, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek poddania się
rehabilitacji zawodowej w celu adaptacji lub przyuczenia do określonej pracy.
•
Zasiłek wyrównawczy przysługuje wówczas przez okres rehabilitacji, nie dłużej jednak niż
przez 24 miesiące.
Prawo do zasiłku wyrównawczego ustaje:
• z dniem zakończenia rehabilitacji zawodowej i przesunięcia do innej pracy, nie później jednak
niż po 24 miesiącach od dnia, w którym ubezpieczony będący pracownikiem podjął
rehabilitację;
• jeżeli z uwagi na stan zdrowia ubezpieczonego będącego pracownikiem rehabilitacja
zawodowa stała się niecelowa.
•
Zasiłek wyrównawczy – wysokość
• Zasiłek wyrównawczy stanowi różnicę między przeciętnym miesięcznym
wynagrodzeniem za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających
rehabilitację,
• a
•
• wynagrodzeniem miesięcznym osiąganym podczas pracy z obniżonym
wynagrodzeniem.
Praca, wykonywana w okresie rehabilitacji powinna być wykonywana w zakładowym lub
międzyzakładowym ośrodku rehabilitacji zawodowej lub u pracodawcy na wyodrębnionym
stanowisku pracy, dostosowanym do potrzeb adaptacji lub przyuczenia do określonej pracy.
Zasiłek wyrównawczy
Zasiłek macierzyński – informacje ogólne
• Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia
chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego:
• Zasiłek wyrównawczy z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje
w przypadku, gdy:
– wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez
ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane
przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa,
– ubezpieczony, będąc w stanie nietrzeźwości albo pod wpływem środków
odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym
stopniu do spowodowania wypadku,
– ubezpieczony odmówił bez uzasadnionej przyczyny poddania się badaniu w
celu ustalenia zawartości w organizmie alkoholu, środków odurzających lub
substancji psychotropowych albo przez swoje zachowanie uniemożliwił
przeprowadzenie takiego badania.
– urodziła dziecko;
– przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego
podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10 roku życia, i wystąpiła do sądu
opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia;
– przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej,
dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o
odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10 roku życia.
• Zasiłek macierzyński przysługuje również w razie urodzenia dziecka po ustaniu
ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczenie to ustało w okresie ciąży:
– wskutek ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy;
– z naruszeniem przepisów prawa, stwierdzonym prawomocnym orzeczeniem sądu.
3
2015-06-01
Zasiłek macierzyński – przysługuje
• Zasiłek macierzyński przysługuje za okresy odpowiadające okresom:
– urlopu macierzyńskiego i urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
– dodatkowego urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu na warunkach urlopu
macierzyńskiego,
– urlopu rodzicielskiego,
– urlopu ojcowskiego.
Zasiłek macierzyński – okres wypłaty
• Okres wypłaty zasiłku za okres odpowiadający okresowi urlopu
macierzyńskiego (z tytułu urodzenia dziecka):
–
–
–
–
–
20 tygodni (140 dni) - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
31 tygodni (217 dni) - w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
33 tygodni (231 dni) - w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
35 tygodni (245 dni) - w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
37 tygodni (259 dni) - w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
• Okres wypłaty zasiłku za okres odpowiadający okresowi urlopu na warunkach
urlopu macierzyńskiego (z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie):
• http://www.kalkulatory.gofin.pl/Kalkulator-urlopow-macierzynskich-irodzicielskiego,12.html
–
–
–
–
–
Zasiłek macierzyński – okres wypłaty cd
20 tygodni (140 dni) - w przypadku przyjęcia jednego dziecka na wychowanie,
31 tygodni (217 dni) - w przypadku jednoczesnego przyjęcia dwojga dzieci na wychowanie,
33 tygodni (231 dni) - w przypadku jednoczesnego przyjęcia trojga dzieci na wychowanie,
35 tygodni (245 dni) - w przypadku jednoczesnego przyjęcia czworga dzieci na wychowanie,
37 tygodni (259 dni) - w przypadku jednoczesnego przyjęcia pięciorga i więcej dzieci na
wychowanie.
Zasiłek macierzyński – okres wypłaty cd
• Zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego.
• Zasiłek za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego
lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje
zarówno matce, jak i ojcu dziecka.
•
Zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu
macierzyńskiego przysługuje:
– w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie - w wymiarze do 6 tygodni,
– w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie - w wymiarze do 8
tygodni.
• Warunkiem nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony jako okres
urlopu rodzicielskiego jest wykorzystanie zasiłku macierzyńskiego za okres
ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres dodatkowego urlopu
macierzyńskiego albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego
w pełnym wymiarze.
• Wymiar zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu
rodzicielskiego wynosi 26 tygodni i można go wykorzystać w całości lub
maksymalnie w trzech częściach, następujących bezpośrednio po sobie, z których
każda nie może być krótsza niż 8 tygodni i musi stanowić wielokrotność tygodnia.
Wymiar urlopu rodzicielskiego nie jest uzależniony od liczby dzieci urodzonych przy
jednym porodzie (lub przyjętych równocześnie na wychowanie). Z zasiłku
macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego rodzice mogą korzystać
równocześnie z tym, że łączny wymiar urlopu i zasiłku przysługujący obojgu
rodzicom nie może przekroczyć 26 tygodni.
Zasiłek macierzyński - wysokość
Zasiłek macierzyński - skrócenie
• Skrócenie okresu pobierania zasiłku przez matkę
• Matka dziecka, po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres co najmniej 14
tygodni po porodzie może zrezygnować z dalszego pobierania zasiłku i wcześniej
wrócić do pracy.
• W takim przypadku pozostałą część okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego
wykorzystuje ubezpieczony ojciec dziecka. Zasada ta ma także odpowiednie
zastosowanie w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie.
•
•
•
•
Miesięczny zasiłek macierzyński wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku dla:
- urlopu macierzyńskiego – 20 tygodni,
- dodatkowego urlopu macierzyńskiego – 6 tygodni.
Miesięczny zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wynosi 60%
podstawy wymiaru zasiłku – 26 tygodni.
• Podstawę wymiaru zasiłku dla pracownika stanowi przeciętne miesięczne
wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających
powstanie niezdolności do pracy albo z faktycznego okresu zatrudnienia za pełne
kalendarzowe miesiące, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem tego
okresu.
4
2015-06-01
Zasiłek opiekuńczy – inf ogólne
•
Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z
powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:
•
dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku:
–
–
–
nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a
także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, o której mowa w art. 50
ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, lub dziennego opiekuna sprawujących
opiekę nad dzieckiem,
porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba
uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki,
pobytu małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej;
•
•
chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat;
innym chorym członkiem rodziny (małżonka, rodziców, teściów, dziadków, wnuki,
rodzeństwo oraz dzieci w wieku ponad 14 lat - jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie
domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki.).
•
(Dzieci - własne ubezpieczonego lub jego małżonka oraz dzieci przysposobione, a także dzieci
obce przyjęte na wychowanie i utrzymanie.)
Zasiłek opiekuńczy – nie przysługuje
• - jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający
we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę
dziecku lub choremu członkowi rodziny.
Zasiłek opiekuńczy – czas trwania
• Zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres zwolnienia od
wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania
opieki, nie dłużej jednak niż przez okres:
– 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dziećmi;
– 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad innymi
członkami rodziny.
• Zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie na opiekę nad dziećmi i innymi
członkami rodziny za okres nie dłuższy niż 60 dni w roku
kalendarzowym, niezależnie od liczby członków rodziny
uprawnionych do zasiłku opiekuńczego oraz bez względu na liczbę
dzieci i innych członków rodziny wymagających opieki.
Zasiłek opiekuńczy – wysokość.
• Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80% podstawy wymiaru
zasiłku.
• Nie dotyczy to jednak opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w
wieku do 2 lat.
Zasiłek pogrzebowy – wysokość.
•
Przysługuje z ubezpieczenia rentowego osobie, która pokryła koszty pogrzebu.
Zasiłek pogrzebowy przysługuje także pracodawcy, domowi pomocy społecznej, gminie, powiatowi,
osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego, jeżeli pokryły koszty pogrzebu.
Zasiłek pogrzebowy przysługuje członkowi rodziny ponoszącemu koszty pogrzebu w wysokości 4.000 zł.
W razie pokrycia kosztów pogrzebu przez pracodawcę, dom pomocy społecznej, gminę, instytucję zakonną
lub diecezjalną, zasiłek przysługuje tym podmiotom w wysokości udokumentowanych kosztów
pogrzebu, nie wyższej jednak niż 4.000 zł. Zasada ta ma także zastosowanie w przypadku pokrycia
kosztów pogrzebu przez inną osobę niż członek rodziny.
•
•
•
W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez więcej niż jedną osobę lub podmiot, zasiłek pogrzebowy
ulega podziałowi między te osoby lub podmioty - proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu.
Jeżeli pogrzeb organizowany był na koszt państwa, organizacji politycznej lub społecznej, lecz członek
rodziny poniósł również część jego kosztów, zasiłek pogrzebowy przysługuje temu członkowi rodziny w
kwocie 4.000 zł.
Zasiłki pogrzebowe wypłacają oddziały ZUS.
Prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12
miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje. Jeżeli zgłoszenie wniosku o zasiłek
pogrzebowy w tym terminie nie było możliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub
zidentyfikowania osoby zmarłej albo z innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej,
prawo do zasiłku wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia pogrzebu.
Zasiłek pogrzebowy – przysługuje.
Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci:
1. osoby mającej ustalone prawo do emerytury lub renty,
2. osoby mającej ustalone prawo do emerytury pomostowej,
3. ubezpieczonego, w tym ubezpieczonego z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w
wysokości zasiłku macierzyńskiego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia,
4. osoby mającej ustalone prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
5. osoby, która zmarła w okresie pobierania zasiłku chorobowego albo świadczenia rehabilitacyjnego za
okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia,
6. członka rodziny osoby wymienionej w pkt. 1-4
7. osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki
do jej uzyskania i pobierania,
8. cywilnej niewidomej ofiary działań wojennych pobierającej świadczenie pieniężne,
9. osoby pobierającej świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny,
10. członka rodziny osoby wymienionej w pkt. 9,
11. osoby pobierającej rentę socjalną,
12. osoby, która zmarła wskutek wypadku lub choroby zawodowej powstałych w szczególnych
okolicznościach,
13. osoby pobierającej rentę z tytułu wypadku lub choroby zawodowej powstałych w szczególnych
okolicznościach,
14. członka rodziny osoby wymienionej w pkt. 13.
5
2015-06-01
Świadczenia z ubezpieczenia rentowego
Renta z tytułu niezdolności do pracy – inf. ogólne
• Zakres świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego
• Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który
spełnia łącznie następujące warunki:
Wypadek przy
pracy
– został uznany za niezdolnego do pracy,
– ma wymagany - stosowny do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy - okres składkowy i
nieskładkowy,
– niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych (np. ubezpieczenia, zatrudnienia) lub
nieskładkowych (np. w okresie pobierania zasiłku chorobowego, opiekuńczego, świadczenia
rehabilitacyjnego), albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
jenorazowe
dszkodowanie
czasowa
niezdolność do
pracy
zasiłek
chorobowy
100%
swiadczenie
rehabilitacyjne
100%
trwała
nizdolność do
pracy
zmniejszona
sprawność do
pracy
zasiłekwyrówn
awczy
•
renta stała lub
okresowa
celowość
przekwalifikow
ania
renta
szkoleniowa
100%
utrata żywiciela
renta rodzinna
• Staż uprawniający do renty:
Z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują następujące
świadczenia:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
zasiłek chorobowy,
świadczenie rehabilitacyjne,
zasiłek wyrównawczy,
jednorazowe odszkodowanie,
renta z tytułu niezdolności do pracy, w tym renta szkoleniowa,
renta rodzinna,
dodatek pielęgnacyjny,
dodatek do renty rodzinnej - dla sieroty zupełnej,
pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w
przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą.
–
–
–
–
–
• Warunek posiadania stażu nie jest wymagany od osoby, która stała się niezdolna do
pracy z powodu skutków wypadku w drodze do pracy lub z pracy, zaistniałego po
dniu 31 grudnia 2002 r.
Wypadek przy pracy
• Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną
powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
– podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub
poleceń przełożonych;
– podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz
pracodawcy, nawet bez polecenia;
– w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą
pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
• Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń
określonych w ustawie, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:
– w czasie podróży służbowej, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem
pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;
– podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
– przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje
związkowe.
1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat,
2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat,
3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat,
4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat,
5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.
Wypadek przy pracy
•
Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła
śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.
•
Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie
uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne
uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a
także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita
lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub
zniekształcenie ciała.
•
Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego
zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.
•
Za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych,
jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim
prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników
szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze
sposobem wykonywania pracy, zwanych „narażeniem zawodowym”.
Z tytułu wypadku przy pracy lub choroby
zawodowej przysługują następujące świadczenia
Wypadek przy pracy - cechy
1.
• Dane zdarzenie może być zakwalifikowane jako wypadek przy pracy
wówczas, gdy spełnia równocześnie cztery warunki:
– nagłość - „nagłości” określa czas oddziaływania czynnika niebezpiecznego na organizm
człowieka, to takie zdarzenie, którego czas trwania nie przekracza jednej dniówki
roboczej,
– przyczyna zewnętrzna - do urazu dochodzi w wyniku oddziaływania na człowieka
czynnika występującego poza nim,
– uraz - jest uszkodzeniem tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania
czynnika zewnętrznego (czynnika niebezpiecznego),
– związek z pracą - zerwanie związku z pracą występuje w szczególności w sytuacji, gdy
bez uzasadnienia poszkodowany nie świadczy pracy. .
zasiłek chorobowy – dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została
wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;
2. świadczenie rehabilitacyjne – dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal
niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy;
3. zasiłek wyrównawczy – dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo
obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
4. jednorazowe odszkodowanie – dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku
na zdrowiu;
5. jednorazowe odszkodowanie – dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;
6. renta z tytułu niezdolności do pracy – dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek
wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;
7. renta szkoleniowa – dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania
zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną
wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;
8. renta rodzinna – dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z
tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;
9. dodatek do renty rodzinnej – dla sieroty zupełnej;
10. dodatek pielęgnacyjny;
11. pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w
przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą.
6
2015-06-01
Podstawa prawna
• USTAWA z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu
społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób
zawodowych Dz.U. 2002 Nr 199 poz. 1673,
• USTAWA z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach
pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie
choroby i macierzyństwa Dz.U. 1999 Nr 60 poz. 636
7