Zasada Świętości Życia kontra Zasada Jakości Życia Twórcy „listy

Zasada Świętości Życia kontra Zasada Jakości Życia
Twórcy „listy zarzutów”, podnosząc nieświadomość dzieci w okresie płodowym i sugerując
w związku z tym, iż dzięki temu zbrodnia jest mniejsza, wpisują się w pewien fundamentalny
spór cywilizacyjny. Jest to spór pomiędzy Zasadą Świętości Życia a Zasadą Jakości Życia.
Zasada Świętości Życia
Zasada Jakości Życia
Życie człowieka jest wartością samą w
Wartość życia jest funkcją zmiennych i
sobie, niezależną od jego cech i możliwości.
możliwości człowieka. Życie ludzkie nie
Wszelkie przejawy życia są wtórne wobec
ma wartości bezwzględnej.
niego – to, że mówimy, myślimy, działamy,
Jeżeli organizm ludzki nie ma w stopniu
poruszamy się jest przejawem naszego życia, dostatecznym cech uważanych
a nie czymś co je tworzy. Taką samą naturę
arbitralnie przez oceniającego za
posiada embrion, człowiek w stanie
„ludzkie”, nie jest w pełni człowiekiem.
terminalnym, dziecko, dorosły, chory na
„Nie wszyscy ludzie są osobami. (...) Nie
Alzheimera itd.
wszyscy ludzie są samoświadomi i rozumni
Człowiek nie traci tej natury ani związanej z
(...). Płód ludzki, noworodki, upośledzeni
nią godności niezależnie od kolei jego życia.
umysłowo, będący w głębokiej śpiączce –
„Najpierw istnieje osoba, a jej przejawy są
są przykładami ludzi, którzy nie są
następstwem tego istnienia realizującego się
osobami” 2.
dynamicznie w ciągu całego życia. Osoba
Brak samoświadomości i samodzielności
nie jest sumą cech, które opisze biolog,
powoduje, że również noworodki nie są
psycholog czy socjolog.
osobami:
(...) wszyscy ludzie, niezależnie od etapu
„Dziesięciodniowe dziecko (...) nie jest
rozwoju, koloru skóry, wyznania czy chorób
żadnym rozumnym ani samoświadomym
są osobami. Każdy człowiek nosi w sobie
istnieniem. Istnieje wiele istot nieludzkich,
godność bycia osobą. (...) Choroba nie
których rozumowanie i samoświadomość,
niszczy godności osoby, godności ludzkiej.
spostrzegawczość i zdolność do
Nie można więc pozbawiać kogokolwiek
odczuwania są znacznie bardziej rozwinięte
podmiotowości i należnych mu praw
niż zdolności dziecka tygodniowego,
moralnych. Każdy pacjent jest podmiotem, a
miesięcznego, a nawet rocznego. Stąd też,
nie przedmiotem interesów państwa czy
życie nowo narodzonego dziecka ma
szpitala. Medycyna, która stałaby się
mniejszą wartość niż życie świni, psa albo
narzędziem selekcji i likwidacji jakichś grup
szympansa”3
pacjentów, zdradziłaby swój cel, swoją
autonomię i stałaby się narzędziem nowych
ideologii budowania szczęścia na ziemi
kosztem najsłabszych.”1
Zasada Jakości Życia została sformułowana przez protestanckiego teologa Josepha Fletchera
i stała się podstawą teoretyczną dla eugeniki. Pod jej wpływem w okresie międzywojennym
wiele państw wprowadziło ustawy prowadzące do sterylizacji setek tysięcy osób uznanych za
„gorszy materiał biologiczny”. Najdalej na tej drodze posunęły się nazistowskie Niemcy4,
dokonując eksterminacji (najpierw osób chorych umysłowo, a następnie „gorszych” ras). I to
– obok skali zjawiska – jest wspólny mianownik aborcji oraz Holocaustu – w obu
przypadkach wstępem do aktu eksterminacji jest zanegowanie człowieczeństwa ofiary.
1
Prof.PAT dr hab. Tadeusz Biesaga SDB Podmiotowość osobowa i moralna pacjenta
„Medycyna praktyczna” numer 10/2005
2
Engelhardt, na podstawie artykułu T.Biesagi
3
Singer P.: Etyka praktyczna.
4
Patrz ramka CYTATY Z EPOKI W SPRAWIE EUGENIKI