Bułgaria jako kraj partnerski w realizacji projektu w programie

Bułgaria jako kraj partnerski w realizacji projektu w programie
„Uczenie się przez całe życie” - Leonardo da Vinci
Jak funkcjonuje system szkolnictwa zawodowego w Bułgarii?
Czy europejskie standardy w kształceniu zawodowym są osiągalne?
Co warto zobaczyć w Sofii?
Na te i wiele innych pytań szukaliśmy odpowiedzi w trakcie tygodniowego stażu w Bułgarii w ramach
projektu „Europejskie standardy w kształceniu zawodowym”. Siedmiodniowy pobyt w Sofii,
zorganizowany przez firmę Bulgaria Gateway dla czteroosobowej delegacji z ZST, okazał się ciekawym
doświadczeniem zawodowym i turystyczno – kulturalnym. Przede wszystkim uświadomił nam, że
szkolnictwo zawodowe w krajach Europy Środkowo – Wschodniej przeżywa okres gruntownej
reformy, zmierzającej do ujednolicenia standardów kształcenia zawodowego w krajach Unii
Europejskiej i stworzenia Europejskich Ram Kwalifikacji. Program stażu obejmował wizyty techniczne
w szkołach zawodowych o profilu mechaniczno – elektronicznym /PGME „Nikola Vapcarov/ I profilu
samochodowym /School of Transport/ , spotkania z przedstawicielami firm realizujących praktyki dla
uczniów oraz telekonferencję z ekspertem ds. kształcenia zawodowego przy ministerstwie edukacji.
Mieliśmy więc okazję poznać formy i metody kształcenia zawodowego, wymienić doświadczenia
z nauczycielami i pracownikami oświaty, spotkać się z młodzieżą bułgarską i porozmawiać
o perspektywach jej rozwoju.
Projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”
Bułgarska reforma oświaty w dużej mierze wzoruje się na doświadczeniach niemieckich.
Obecny system oświaty w Bułgarii realizuje się na 5 poziomach nauczania:


Szkoła podstawowa: poziom I – klasy 1-4 /od 6 lub 7 roku życia/, poziom II- klasy 5-7 lub 8
Szkoła średnia: poziom III i IV – klasy 9 – 12.
Powyżej 16 roku życia uczeń może podjąć kształcenie zawodowe, łącząc je z kształceniem
ogólnym. Może ograniczyć się do zdobycia zawodu lub też zdać maturę, co umożliwia edukację na
wyższym poziomie. Kolejny etap zdobywania kwalifikacji zawodowych /poziom V/ to szkoły
pomaturalne lub uniwersytety. Na każdym poziomie nauczania potwierdzenie kwalifikacji
zawodowych odbywa się na podstawie egzaminu kwalifikacyjnego, który składa się z części
teoretycznej i praktycznej. Dla poszczególnych zawodów obowiązują ujednolicone standardy
egzaminacyjne.
Jak zapewniła nas pani ekspert z ministerstwa, istnieje już spory wykaz kwalifikacji
uznawanych w całej Europie. Aby go zwiększyć, kształcenie zawodowe w Bułgarii zmierza
w kierunku doskonalenia umiejętności kluczowych, głównie przedsiębiorczości i wychodzi naprzeciw
potrzebom rynku pracy. Obecnie ministerstwo pracuje nad dużym projektem pozwalającym zdobyć
kwalifikacje zawodowe poza obowiązującym systemem szkolnictwa. Na razie alternatywą dla
młodzieży, która chce przekwalifikować się lub zdobyć dodatkowe uprawnienia, są bezpłatne szkoły
wieczorowe lub płatne centra szkoleniowe. Ważnym zadaniem rządu bułgarskiego jest pozyskanie
Projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”
przedsiębiorstw do współpracy ze szkołami zawodowymi. Na dzień dzisiejszy wielkie firmy
i nowoczesne zakłady pracy nie są specjalnie zainteresowane kształceniem zawodowym młodzieży.
Potwierdziła to wizyta w nowoczesnym Centrum Obsługi Technicznej Citroena /Firma Eurohold/.
Nie spotkaliśmy praktykantów ani przy skomputeryzowanych stanowiskach technicznych, ani przy
zwykłych pracach naprawczych. Dlaczego tak jest? Składa się na to wiele czynników, jednym
z głównych jest na pewno brak odgórnych rozwiązań systemowych. Dowiedzieliśmy się,
że współpraca z zakładami przemysłowymi i firmami to jedna ze słabszych stron szkolnictwa
zawodowego w Bułgarii.
Z kolei dyrektor szkoły mechaniczno – elektronicznej w Sofii zdradził nam kilka tajemnic
sukcesu i prestiżu swojej szkoły. Stwierdził, że podstawą powodzenia jest umiejętność pozyskania
środowiska do współpracy, w warunkach bułgarskich dotyczy to pozyskanie przedsiębiorstw,
sponsorów, ale również uniwersytetów i naukowców, którzy zechcą objąć patronat naukowy nad
realizowanymi projektami i przedsięwzięciami. Aktualnie szkoła realizuje 14 projektów unijnych,
posiada Centrum Karier, nowoczesne pracownie, uczniowie biorą udział w prestiżowych konkursach
przedmiotowych w kraju i za granicą, a szkolna drużyna krykieta zdobywa sukcesy na całym świecie,
ostatnio na Korfu. Na każdym kroku widać kreatywność, pomysłowość , ale także ogromne
zaangażowanie całej kadry pedagogicznej.
Projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”
Jedno jest pewne – szkolnictwo zawodowe w Bułgarii wkroczyło w fazę poszukiwań nowych
rozwiązań programowych i systemowych. Od 2007 roku realizuje program Europejskich Kwalifikacji
Zawodowych, w ramach którego następuje aktualizacja standardów edukacyjnych, opracowywane
są nowe programy nauczania i ścieżki zawodowe, intensywnie przygotowuje się uczniów do wejścia
na krajowy i europejski rynek pracy i pracuje się nad unormowaniami prawnymi w zakresie
potwierdzania kwalifikacji zawodowych. Proces ten jest nieodwracalny i mimo, iż wymaga
wielokierunkowych działań, musi zakończyć się pozytywnym sfinalizowaniem projektu europejskich
standardów w kształceniu zawodowym. Przed Bułgarią, tak jak wieloma innymi krajami europejskimi,
jeszcze daleka droga do pełnej reformy szkolnictwa zawodowego, ale konsekwencja w działaniu,
otwartość na zmiany i życzliwa troska o przyszłość młodzieży każe wierzyć, że się uda i Europejskie
Kwalifikacje Zawodowe staną się rzeczywistością.
Bułgaria to nie tylko kraj budujący przyszłość swojej młodzieży, ale również cenna perła
kultury europejskiej, której historia sięga epoki brązu i żelaza. Jak pisze Pasij Chilendarski
w „Słowianobułgarskiej historii”: „Z całego słowiańskiego narodu najsławniejsi byli Bułgarzy, oni
pierwsi mieli swoich carów, oni pierwsi się ochrzcili, oni zawładnęli największym obszarem”.
Projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”
Odnajdziemy tu ślady kultury bizantyjskiej , tureckiej, słowiańskiej i chrześcijańskiej. Sofia znajduje
się w geograficznym centrum Półwyspu Bałkańskiego, na skrzyżowaniu dróg pomiędzy Dunajem
i Morzem Egejskim i pomiędzy stolicami Europy Wschodniej i Stambułem. Otoczona jest
malowniczymi pasmami gór, z których wytryskają źródła mineralne. Największe wrażenie pozostawia
jednak antyczne miasto Serdika znajdujące się w samym centrum stolicy z odkrytymi fragmentami
murów i budowli starożytnych. Po przejściu przez Lwi Most, jawią się przed oczami turystów
imponujące kopuły cerkwi prawosławnej Sweta Trójca, wieże rzymskokatolickiej katedry św. Józefa,
strzelisty meczet i odrestaurowaną synagoga– świadectwa historii i wielokulturowości tego narodu.
Nad wszystkim i wszystkimi króluje jednak imponujący posąg Sofiji, patronki miasta – urokliwej
bizantyjskiej księżniczki w ciemnej powłóczystej sukni, w złotej koronie na głowie, z sową na
nadgarstku. Chcąc dokładniej poznać historię i kulturę Bułgarii należy zwiedzić Narodowe Muzeum
Historyczne czy Narodową Galerię Sztuki, która zawiera imponującą kolekcję współczesnego
malarstwa i rzeźby.
Podsumowując, Bułgaria zaskoczyła nas bogactwem kulturowym, ogromną gościnnością
i gotowością do różnych form współpracy. Udział w seminarium stał się ciekawą formą wymiany
doświadczeń w zakresie systemu edukacji i tworzenia Europejskich Ram Kwalifikacji oraz pozwolił na
stworzenie bogatych materiałów edukacyjnych i rozpowszechnienie ich w środowisku szkoły.
Projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”