Rozwój zabawy u dzieci z autyzmem Zaburzenia integracji

Rozwój zabawy u dzieci z autyzmem Zaburzenia integracji

„Autyzm a upośledzenie umysłowe – diagnoza różnicowa”
5 lutego 2014
Rozwój zabawy u dzieci z autyzmem
o
o
o
o
o
podstawową formę zabawy kilkuletniego dziecka z autyzmem stanowi często uderzanie w przedmioty,
kręcenie nimi i lizanie ich; charakterystyczne jest to, że zachowania te są wielokrotnie powtarzane, a ich
celem bywa przede wszystkim dostarczenie sobie stymulacji określonego rodzaju
zabawa sensoryczno-motoryczna często dominuje w aktywności zabawowej starszych dzieci z autyzmem;
schematyczne powtarzanie czynności związanych z manipulowaniem obiektami ciągle w ten sam sposób
może zakłócać rozwój bardziej złożonych form zabawy
w wieku dwóch lat dzieci z autyzmem znacznie rzadziej od innych bawią się w sposób funkcjonalny
(wykorzystując obiekty zgodnie z ich przeznaczeniem), ale też używają w zabawie znacznie mniejszej liczby
przedmiotów; w zabawie dominuje powielanie schematów i powtarzanie pewnych czynności; widoczny jest
brak kreatywności
wyraźnie słabsze zdolności do zabawy symbolicznej czy zabawy „na niby” (zabawa symboliczna w
prawidłowym rozwoju dziecka rozwija się około 20 m.ż)
rzadko się zdarza by dzieci z autyzmem spontanicznie interesowały się lalkami
Ewa Pisula „Małe dziecko z autyzmem. Diagnoza i terapia”, GWP, 2005
Zaburzenia integracji sensorycznej u dzieci z autyzmem
o
o
o
Przy zaburzeniach integracji sensorycznej mózg nie jest w stanie przetwarzać wpływających impulsów
zmysłowych w sposób, który dostarczałby danej jednostce odpowiednio dokładnej informacji o niej samej i
otaczającym ją świecie
Najwcześniej dojrzewające i najbardziej podstawowe są zmysły: taktylny (dotykowy), proprioceptywny
(czucie głębokie) i przedsionkowy (równowaga). Te trzy zmysły oraz integracja odruchów odgrywają
zasadniczą rolę w rozwoju dziecka
Zaburzenia SI u dzieci z autyzmem to najczęściej:
Obronność dotykowa (nadwrażliwość) – dysfunkcja integracji sensorycznej, polegająca na tym, że
delikatne bodźce dotykowe wywołują nadmierne reakcje emocjonalne, rozproszenie uwagi lub inne
problemy behawioralne; do przykładowych zachowań należy:
- niechęć do mycia, czesania i szczotkowania włosów
- kłopoty z ssaniem, gryzieniem i żuciem, częste problemy z przystawieniem do piersi; dziecko nie
lubi mycia twarzy, szczególnie przez drugą osobę, szczotkowania zębów
- dziecko może niewiele raczkować, unikając kontaktu z podłogą; nie lubi brać przedmiotów do ręki,
unika lepkich i ziarnistych materiałów lub miękkich i puszystych, bądź też ostrych, chropowatych
krawędzi zabawek
- nie lubi chodzić boso, może dłużej niż rówieśnicy chodzić na palcach
- dziecko unika brudnych materiałów
- nie toleruje ubrań z wełny, szorstkich dzianin, rzeczy obcisłych i sztywnych oraz metek ubraniowych
- nie lubi powiewu wiatru na mokrym ciele podczas pływania czy kąpieli
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Nr5, Warszawa, ul. Otwocka 3, tel. 22 6190194
1
„Autyzm a upośledzenie umysłowe – diagnoza różnicowa”
5 lutego 2014
- nadwrażliwość dotykowa jest najbardziej widoczna w obrębie twarzy, ust, szyi, karku i na
podeszwach stóp
- postawa unikająca, trudności w nawiązywaniu przyjaźni
- niechęć do fizycznych form okazywania uczuć
Zbyt mała wrażliwość na dotyk (podwrażliwość):
- dziecko przejawia zachowania autoagresywne o charakterze stymulacji – gryzienie, uderzanie,
pocieranie części ciała
- poszukiwanie przedmiotów o różnych fakturach, pocieranie ich, opukiwanie
Różnicowanie dotykowe – umiejętność uczenia się o rozmiarze, kształcie i fakturze obiektów przez
dotyk, bez korzystania ze wzroku; zaburzenia mogą przejawiać się tym, że:
- dziecko ma kiepską świadomość własnego ciała i wydaje się nie wiedzieć, jak jego ciało jest
umiejscowione w przestrzeni
- dziecko je w nieporządny sposób, jedzenie wypada mu z ust
Niepewność grawitacyjna (nadwrażliwość układu przedsionkowego), reakcje dziecka są
nieadekwatne do stymulacji spowodowanej zmianą pozycji głowy; najważniejszymi przejawami są:
- dziecko boi się układania w nietypowych pozycjach, szczególnie jeśli stopy nie dotykają podłoża
- bardzo duży strach przed upadkiem, wysokością
- dziecko nie lubi chodzić po podwyższonej powierzchni, nierównych przestrzeniach
- nie lubi obracać się, kręcić
- może dłużej niż inne dzieci uczyć się wchodzenia i schodzenia po schodach
- nie lubi bawić się na placu zabaw
- dziecko woli spać na podłodze niż w łóżku
- lęk wysokości
- dziecko nie lubi być poruszane przez innych
Niepewność posturalna – reakcje lękowe na zmiany pozycji ciała
Niskie napięcie mięśniowe
Planowanie motoryczne (praksja) – nieprawidłowości w zorganizowaniu i przeprowadzeniu
sekwencji nieznanych wcześniej działań; typowe zachowania to:
- trudności z ubieraniem się
- dziecko jest niezgrabne ruchowo i często ma urazy, wpada na przedmioty
- dziecko jest impulsywne, działa w pośpiechu, nie zwraca uwagi na bezpieczeństwo
Nadwrażliwość/podwrażliwość słuchowa i wzrokowa
Zaburzenia w zakresie czucia głębokiego
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Nr5, Warszawa, ul. Otwocka 3, tel. 22 6190194
2