Parafia Narodzenia NMP w Jazowsku

Parafia Narodzenia NMP w Jazowsku - Historia Parafii
Historia kościoła i parafii p.w. Narodzenia NMP w Jazowsku
Utworzenie rzymskokatolickiej parafii w Jazowsku należy datować w przybliżeniu na drugą
połowę XIII wieku. Zapewne w tym samym okresie wybudowano tam także pierwszy kościół.
Według miejscowych legend, dla których brak jednak potwierdzenia w źródłach historycznych,
fundatorką kościoła w Jazowsku była Święta Kinga – żona polskiego władcy Bolesława
Wstydliwego, zwana „Czystą Panią Sądecczyzny”. Obecnie historycy skłaniają się raczej ku
tezie, iż powstanie kościoła i parafii w Jazowsku nastąpiło w wyniku fundacji rycerskiej.
Pierwsze zachowane zapisy nt. parafii w Jazowsku pochodzą z 1310 r. (mowa w nich o
miejscowym plebanie). O jazowskim kościele wspominał także słynny średniowieczny kronikarz
Jan Długosz. W informacji zawartych w sporządzonym przez niego spisie
Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis
wynika, że w latach 70. XV wieku w Jazowsku znajdował się drewniany kościół pod wezwaniem
Narodzenia Świętej Maryii. Późniejsi kronikarze doprecyzowali, iż owa świątynia była
usytuowana „na wysokiej skale”. Pierwszy kościół w Jazowsku nie zachował się do naszych
czasów – prawdopodobnie uległ zniszczeniu na skutek pożaru.
Od początku istnienia parafii i erygowania jej pod wezwaniem Narodzenia Matki Bożej,
Jazowsko stanowiło ważny ośrodek kultu maryjnego. Największym skarbem świątyni pozostaje
do dziś obraz Matki Boskiej Szkaplerznej z dzieciątkiem, pochodzący z końca XV wieku. Obraz
słynął z łask, które ludzie mieli za jego sprawą otrzymywać. Z tego względu Jazowsko przez
wieki stanowiło centrum pielgrzymkowe, do którego udawali się wierni z pobliskiego Podhala, a
nawet z Węgier i Słowacji (ostatnia pielgrzymka ze Słowacji do Jazowska miała miejsce w
1938). Ów szczególny status kościoła w Jazowsku został oficjalnie potwierdzony przez władze
kościelne, poprzez nadanie mu przywileju sanktuarium maryjnego (1954).
W pierwszych wiekach swojego istnienia parafia Jazowsko należała do diecezji krakowskiej.
Od 1581 r. w jej skład wchodził Gruszów. Na przełomie XVI i XVII wieku parafia podupadła,
czego przejawem był fakt, iż w latach 1565-1605 oraz 1608-1617 stanowisko proboszcza
pozostawało nie obsadzone. Przez pewien czas parafia znajdowała się także w rękach
protestantów. Sytuacja unormowała się dopiero po objęciu funkcji proboszcza przez ks.
Teodora Tekstorisa (1617). Z 1678 r. pochodzą pierwsze wzmianki o kościelnej dzwonnicy. Od
1680 r. istnieje archiwum parafialne, natomiast od 1700 r. prowadzone są w parafii księgi
metrykalne.
1/5
Parafia Narodzenia NMP w Jazowsku - Historia Parafii
Przełomowym momentem w dziejach parafii jazowskiej było objęcie probostwa przez k. Jana
Owsińskiego (1696 r.). Ów pochodzący z Jazowska potomek włościańskiej rodziny zainicjował
budowę nowego murowanego kościoła (w miejsce dawnej drewnianej świątyni) – nie szczędząc
na ten cel także swych prywatnych funduszy. W efekcie już w 1717 r. postawiono gmach
świątyni. Po śmierci ks. Owsińskiego budowę kościoła dokończył jego bratanek, a zarazem
nowy proboszcz – ks. Stanisław Owsiński. Ostatecznie kościół w Jazowsku, jaki znamy w dniu
dzisiejszym, został konsekrowany w dniu 24 sierpnia 1740 przez ks. Michała Kunickiego,
biskupa sufragana krakowskiego. W międzyczasie do parafii w Jazowsku zostały przyłączone
Łazy, Obidza i Gorzków (1728). Ważną datą w dziejach parafii był także rok 1785, kiedy została
ona włączona w skład dekanatu łąckiego, należącego do utworzonej w tym samym roku diecezji
tarnowskiej.
Obecnie w kościele znajduje się szereg zabytków i elementów wyposażenia pochodzących z
XVIII wieku i wcześniejszych. Obok wspomnianego późnogotyckiego obrazu Matki Boskiej
Szkaplerznej można w tym kontekście wymienić m.in.: drewniany ołtarz z 1621 r., wykonany w
stylu późnorenesansowym (nawa główna); drewniany ołtarz w kaplicy bocznej z ok. 1650 r.,
wykonany w stylu późnorenesansowym; ołtarz główny oraz dwa ołtarze boczne z ok. 1726 r.,
wykonane w stylu późnobarokowym; drewnianą ambonę w stylu rokokowym z ok. 1726 r.; a
także szereg obrazów i rzeźb pochodzących z XVII i XVIII wieku.
Na zakończenie warto wspomnieć o parafialnym cmentarzu. Początkowo był on zlokalizowany
bezpośrednio wokół kościoła. Współczesny cmentarz, umiejscowiony przy drodze wyjazdowej z
Jazowska w kierunku Łącka, funkcjonuje jako miejsce pochówków dopiero od XIX wieku. Na
cmentarzu znajduje się kilka zabytkowych nagrobków wykonanych przed 1914 r. W 1936 r.
ukończono budowę cmentarnej kaplicy, ufundowanej w testamencie przez ks. proboszcza
Macieja Maryniarczyka.
Proboszczowie parafii w Jazowsku:
· Ks. Marcin z Jarosławia (wzmianka z 1529)
· Ks. Adam Knapik (1605-1608?)
2/5
Parafia Narodzenia NMP w Jazowsku - Historia Parafii
· Ks. Teodor Tekstoris (od 1617 r.)
· Ks. Mikołaj Jantkowicz (od 1639 r.)
· Ks. Mikołaj Kurowski (od 1650 r.)
· Ks. Jan Fabrowicz (od 1662 r.)
· Ks. Aleksander Rojewski (od 1670 r.)
· Ks. Andrzej Muszalski: (od 1671 r.)
· Ks. Jan Owsiński (1696-1727)
· Ks. Stanisław Owsiński (1727-1746)
· Ks. Jerzy Dobrzański (1746-1759)
· Ks. Jakub Nowak (1759-1782)
· Ks. Jan Krokowski (1782-1784)
· Ks. Wiktor Grabowiecki (1784-1788)
3/5
Parafia Narodzenia NMP w Jazowsku - Historia Parafii
· Ks. Józef Kozielski (1788-1798)
· Ks. Maciej (Mateusz) Kopczyński (1798-1818)
· Ks. Jan Hilary Berdychowski (1821-1847)
· Ks. Andrzej Kadłubek (1847-1887)
· Ks. Maciej Maryniarczyk (1887-1934)
· Ks. Julian Piskorz (1934-1937)
· Ks. Józef Waleń (1939-1962)
· Ks. Jan Nowiński (1962-1987)
· Ks. Eugeniusz Reguła (1987-1991)
· Ks. Stanisław Czernecki (1991-2011)
· Ks. Mirosław Papier (od 2011 r.)
4/5
Parafia Narodzenia NMP w Jazowsku - Historia Parafii
Opracowano na podstawie książki Grzegorza Olszewskiego „Jazowsko. Dzieje wsi” (Nowy
Sącz, 2009) – udostępnionej dzięki uprzejmości autora.
5/5