an english-polish vocabulary - Acta Neurobiologiae Experimentalis

an english-polish vocabulary - Acta Neurobiologiae Experimentalis

ACTA
NEUROBIOLOGIAE
EXPERIMENTALIS
SUPPLEMENTUM 2
AN ENGLISH-POLISH VOCABULARY
OF BASIC TERMS USED I N BRAIN PHYSIOLOGY
A N D BEHAVIORAL SCIENCES
Wlodzimierz KOZAK and Stefan SOLTYSIK
WARSAW 1971
POLISH SCIENTIFIC PUBLISHERS
PREFACE
This vocabulary is the first published list of Polish terms used in brain physiology. It
should help to standardize the terminology and provide a basis for future preparation of
a comprehensive dictionary which would include definitions, etymology, historical information and, perhaps, illustrations. Before undertaking such a task, specialists in neurophysiology, electrophysiology and behavioral sciences must agree upon basic terms
and help to standardize their usage, eliminating excess synonyms, misusages and other
terms inappropriate either for factual or for linguistic reasons. Undoubtedly, the vocabulary in its present form suffers from many vague formulations and omissions. Therefore, all proposals or critical remarks are sincerely welcome. These should be addressed
to Dr. S. Soitysik, Institute of Psychoneurology, Pruszkbw, Poland.
In preparation of this vocabulary, great help was provided by Professor Jerzy Konorski, Dr Boguslaw ~ernicki,Dr Witold Karczewski and Dr Bohdan Sadowski. Additionally, a considerable contribution was made by Dr. Jerzy Chmurzyriski, who corrected and completed the ethological terminology. The authors greatly appreciate the assistence provided by these colleagues. Thanks are also due to Miss S. Zaremba, Mrs.
S. Bielecka and Miss B. Salgut who helped in preparing the manuscript and typescript.
ABBREVIATIONS
beh.
cf.
chem.
ecol.
EEG
elec.
behavior, behaviorism
compare
chemistry
ecology
electroencephalography
denotes that the term is used in electrotechnics or electronics rather than in
neurophysiology
ethol.
Fr.
Ger.
math.
physiol.
pref.
stat,
syn.
ethology
French
German
mathematics
physiology
preferred
statistics
synonym(s)
abortive poronny ; a. impulse impuls poronny ;
a. reflex odruzh poronny; a. response reakcja
poronna
above threshold (syn, supraliminal) ponadprogowy
a-c, alternating current prad zmienny; a-c amplifier wzrnacniacz pradu zmiennego
accomodation akomodacja, dostosowanie; ocular a.
akomodacja oczu; a. of the nervous tissue
(W. H. Nernst) akomodacja nerwowa
acetylcholine acetylocholina
acquired nabyty; a. drive nappd nabyty, popgd
nabyty; a . reflex odruch nabyty, odruch warunkowy
acquisition nabywanie, wytwarzanie sic; a. of
conditioned reflexes wytwarzanie sig (nabywanie) odruchbw warunkowych
action dzialanie, czynnoif ; czynnoiciowy ; a.
current prad czynnoiciowy ; integrative a. czynnoSc integracyjna; a. potential potencjal czynnoiciowy ; mass a. dzialalnoic (ruchowa)
rozlana, czynnoic uogblniona
activate uczynniak, uaktywniac
activating uczynniajqcy, wzbudzajacy; reticular a.
system, RAS siatkowaty ukkad uczynniajqcy
(wzbudzajwy)
active czynny; a. avoidance (syn. avoidance response)
czynne unikanie; a . conduction przewodzenie
czynne; a. defensive reflex (I. P. Pavlov) czynna
reakcja obronna; a. transport czynne przenoszenie, transport czynny
activity czynnoik, czynnoici; higher nervous a.
(I. P. Pavlov) wyisze czynnoSci nerwowe;
integrative a. czynnoiC integrujqca
A-D converter, analog-to-digital converter przetwornik analogowo-cyfrowy
adaptation adaptacja; przystosowanie; sensory a .
adaptacja zmyslowa
adequate adekwatny, wlaiciwy; a. stimulus bodziec
wlaSciwy
adrenaline (syn. epinephrine) adrenalina
adrenergic adrenergiczny; a. nerve ending zakonczenie adrenergiczne; a. synapse synapsa adrenergiczna
afference aferentacja, doprowadzanie (irnpulsbw)
afferent wlbkno aferentne, wlbkno doprowadzajace,
aferenta; aferentny, dosylowy, do(o)irodkowy
(o irnpulsach); doprowadzajqcy, uczuciowy,
aferentny (o wloknach nerwowy~h)
after p o ; nastepczy; a,-depolarization depolaryzacja nastepcza, depolaryzacja Sladowa; a.-discharge wyladoaanie nastepcze; a.-effect efekt
nastepczy, zjawisko nastepcze; a.-hyperpolarization hyperpolaryzacja nastqpcza, hyperpolaryzacja Sladowa; a.-potential potencjai nastgpczy, potencjal iladowy; inhibitory a.-discharge hamowanie nastepcze
aggression agresja, napaif; intraspecific a. agresja
wewnatrz-gatunkowa
aggressive behavior zachowanie sie agresywne
(napastliwe), behawior agresywny
agitation (syn. restlessness) niepokbj ruchowy
agonistic agonistyczny (erhol.), kontestacyjny; agonistyczny (physiol.), sprzymierzony ; a. behavior
behawior agonistyczny, behawior kontestacyjny ;
a. muscle migsien agonistyczny, agonista,
rnigsien sprzymierzony, miesien wspbidzialajqcy
aha reaction (syn. aha experience) reakcja aha,
wglad
akinesis akineza, akinezja, bezruch
alimentary pokarmowy; a. conditioned reflex pokarmowy odruch warunkowy
allelomimetic (syn. mimetic, imitative); a . behavior
behawior nailadowczy, zachowanie sig naSladowane
allied sprzymierzony; a. reflex odruch sprzymierzony
allochtonous ( N . Tinbergen) allochtoniczny, obcy ;
a. behavior behawior allochtoniczny (ethol.)
"all or none" (syn. all or nothing) wszystko albo
nic; a. n, excitation pobudzenie wedlug prawa
6
ALPHA
wszystko albo nic; a. n. law (H. P. Bowditch
1871) prawo ,,wszystko albo nic"
alpha alfa; a; a. motoneuron neuron ruchowy alfa;
a. rhytrn czynnolC (rytm) alfa (EEG); a. fiber
wl6kno nerwowe alfa
alternation alternacja, naprzemiennoic; delayed a.
alternacja odroczona; double a. podw6jna
alternacja
amnesia niepamigk, amnezja; anterograde a. niepami& nastgpcza; progressive a. niepami&
postgpujqca; retrograde a. niepami& wsteczna
amphicyte kombrka plaszczowa, amficyt
amplifier wzmacniacz; a-c a. wzmacniacz prqdu
zmiennego; d-c a. wzmacniacz prqdu stalego;
differential a. wzmacniacz r6inicowy; push-pull
a. wzmacniacz przeciwsobny
analog analogowy
analyser (syn. analyzator) analizator
anelectrotonus anelektrotonus
anesthesia znieczulenie; general a. znieczulenie
og6lne; local a. znieczulenie miejscowe
annulospiral ending zakodczenie pierlcieniowo-spiralne (wrzeciona mi6niowego)
anode anoda; anodowy; a. break excitation pobudzenie przerwaniem prqdu na anodzie
anodic anodowy; a. block blokada anodowa;
a. depression depresja anodowa
antagonist migsieh przeciwdzialajqcy (przeciwstawny, antagonistyczny), antagonista
antagonistic przeciwdzialajqcy, przeciwstawny, antagonistycmy ; a. muscle migsieh przeciwdzialajqcy (przeciwstawny), miqsied antagonistyczny,
antagonista
anterograde nastgpczy ; a. amnesia niepamigC
nastqpcza
anticipatory antycypacyjny, wyprzedzajqcy; a. error
blqd antycypacyjny
antidrive (J. Konorski) antynapgd, przeciwna~d
antidromic antydromowy, wsteczny; a. conduction
przewodzenie antydromowe; a. impulse impuls
antydromowy; a. inhibition hamowanie antydromowe; a. invasion inwazja antydromowa; a.
volley salwa antydromowa
anxiety niepok6j, lgk
aperiodic aperiodyczny; a. reinforcement (syn.
random reinforcement, variable interval reinforcement) wzmocnienie aperiodyczne; a. reward nagradzanie aperiodyczne
aphagia afagia, nieprzyjmowanie pokarrnu
appetitive apetencyjny, apetytywny; a. behavior zachowanie apetencyjne, behawior apetencyjny;
a. response reakcja apetencyjna
approach zbliianie siq; dqzenie; zbliiaC siq, dqiyC;
a. gradient gradient zbliienia, gradient dqienia
(syn. goal gradient gradient celu); a.-avoidance
conflict konflikt midzy zbliieniem a unikaniem
approximation conditioning (syn. shaping) warunkowanie przybliiajqce
arousal wzbudzenie; a. reaction reakcja wzbudzenia;
behavioral a. wzbudzenie behawioralne; electro(encepha1o)graphic a. wzbudzenie elektro(encefalo)gr&cme
arrest reaction (EEG) reakcja zatrzymania (czynnoSci alfa)
artefact (syn. artifact) artefakt; stimulus a. artefakt
bodica
arthresthesia (syn. joint sense) czucie s!awowe
ascend wstepowac; ascending fiber wl6kno wstgpujwe; ascending pathway droga wstgpujqca
assembly zespa, ensemble; cell a. (D. 0.Hebb)
ensemble neuronalny
association asocjacja, skojarzenie; a. center oirodek
kojarzeniowy, oSrodek asocjacyjny; a. fiber wl6kno kojarzeniowe, wl6lcno asocjacyjne; a. reflex
(V. M. Bekhterev) odruch asocjacyjny (warunkowy); backward a. asocjacja wstecma; forward
a. skojarzenie (asocjacja) nastqpcza; retroactive
a. (syn. backward a.) asocjacja wsteczna
ataxia bezlad, ataksja
attention uwaga
attenuate mniejszaC (napiwie), dzielik ( n a p i ~ i e ) ,
t1umiC; attenuated response reakcja zredukowana
attitude postawa (psychicma, behawioralna)
augment powigkszae, wzmagaC; augmented secretion
wydzielanie wmoione
augmenting response odpowiedi narastajqca
autogenetic autogenetyany, wiasny; a. inhibition
hamowanie autogenetyczne, hamowanie wlasne
miqlnia; a. reflex odruch wlasny (miginia)
autonomous autonomiczny
autonomic autonomiczny; a. nervous system
uklad nerwowy autonomiczny
autonomy autonomia; functional a. (G. W. Allport)
autonomia funkcjonalna (czy~olciowa)
autorhythmic autorytmiczny ; a. action autorytmika
aversive awersyjny, obronny; a. agent czynnik
awersyjny; a. conditioning warunkowanie obronne; a. stimulus bodziec awersyjny, bodziec
obronny
avoidance unikanie; active a. unikanie nynne;
a. conditioning warunkowanie unikania; passive
a. unikanie bierne; a. response reakcja unikania
conditioned a. response, CAR warunkowa
reakcja unikania
axis cylinder (syn. axon) wypustka osiowa
CENTRAL
7
axo-axonal akso-aksonowy; a. junction zlqcze
akso-aksonowe; a. synapse synapsa akso-aksonowa
axo-dendritic akso-dendrytowy ; a. junction zlrjcze
akso-dendrytowe; a. synapse synapsa akso-dendrytowa
axon (syn. pxis cylinder) akson, wkokno osiowe,
wypustka osiowa; a. hillock wzg6rek aksonowy; a. reflex odruch wlokienkowy; a . terminal
zakoriczenie aksonu; myelinated (medullated) a.
a. akson mielinowany, akson w oslonce rdzen-
nej, wi6lcno rdzenne; unmyelinated (nonmedullated) a. akson niemielinowany, akson
bezrdzenny, wlbkno bezrdzenne
axonal transport transport aksonowy, przenoszenie
aksonowe; somato-fugal a. t. transport aksonowy ku obwodowi
axoplasm aksoplazma
axo-somatic akso-somatyczny; a. junction zlrjcze
akso-somatyczne; a. synapse synapsa akso-somatyczna
backward wsteczny; b. association asocjacja wsteczn a ; b. conditioning warunkowanie wstecme
Bahnung (Ger.) torowanie
beam strumien, wiqzka, promieli (oscyloskopu) ;
b. brightness jaskrawoSC wiqzki, jasnoSC: plamki;
dual-beam (twin-beam) dwustrumieniowy, dwuwiqzkowy
behavior zachowanie (sic), behawior
behavioral behawioralny, dotycqcy zachowania
sic; b. arousal wzbudzenie behawioralne;
b. science nauka o zachowaniu sic, behawiorystyka
belongingness (E.L. Thorndike) powinowactwo
asocjacyjne
beta beta; b. rhythm (EEG) rytm beta
binary dwbjkowy, binarny; b. code kod dw6jkowy;
b. conditioned reflex (E. A. Asratian) binarny
odruch warunkowy; b. digit (syn. bit) bit,
jednostka iloSci informacji; b.-to-decimal converter przetwornik dwbjkowo-dziesictny
binocular obuoczny; b. vision widzenie obuoczne
binodal dwuzaiarnkowy; b. action potential dwuzalamkowy potencjal czynnoSciowy
biwlectric bioelektryczny; b. phenomena zjawiska
bioelektryczne; b. potential potencjal bioelektryczny
biphasic dwufazowy; b. action potential dwufazowy
potencjak czynnokiowy
bipolar dwubiegunowy, bipolarny; b. cell kombrka
dwubiegunowa; b. recording odprowadzenie
dwubiegunowe; b. stimulation drainienie dwubiegunowe
bit (syn. binary digit) bit, jednostka informacji
block blokada, blokowaC; blokowy; anodal b.
blokada anodowa; b. diagram schemat blokowy
bond polrjczenie; neural b. polqczenie nerwowe
brain mbzg, mbzgowie; b. waves fale m6zgu
break otwarcie; zlamaC; b. excitation pobudzenie
przy otwarciu obwodu, pobudzenie przy wyf$czeniu prqdu stalego; nervous b. down zafarnanie nerwowe
bridge most, mostek; mostkowy; b. circuit schemat
mostkowy; b. insulator izolator mostkowy
bulb opuszka; olfactory b. opuszka w ~ h o w a
bulbar opuszkowy; dotycqcy rdzenia przedluionego
burst erupcja; b. of impulses kr6tka erupcja seria
(impuls6w) spindle b. (EEG) erupcja wrzecion
capillary kapilarny, wkoiniczkowy, wloskowaty;
c. microelectrode mikroelektroda kapilarna,
mikroelektroda szklana
CAR, conditioned avoidance response warunkowa
reakcja unikania
cathodal (syn. cathodic) katodowy; c. block blokada katodowa
cathode katoda; katodowy; c. follower wt6rnik
katodowy; c.-ray oscilloscope oscyloskop (katodowy)
cell assembly (D. 0.Hebb) ensemble neuronalny
Hebba
cellulifugal odkombrkowy
cellulipetal dokombrkowy
central oSrodkowy, centralny; c. excitatory state
(C. S. Sherrington) oirodkowy stan pobudzenia;
c. inhibitory state (C. S. Sherrington) oSrodkowy
stan hamowania; c. motive state (C. L. Morgan)
oSrodkowy stan napedowy; c. nervous system,
CNS oSrodkowy uklad nerwowy
8
CENTER
center oirodek, irodek; brain c. oirodek rnbzgowy;
c. of CS oirodek bodica warunkowego
centrencephalic Srodkowo-rnbzgowy; c. system
(G. W. Penfield) uklad Srodkowo-mbzgowy
centrifugal odirodkowy; odoirodkowy; c. fiber
wlbkno odoSrodkowe
centripetal doirodkowy ; dooirodkowy ; c. fiber
wlbkno dooirodkowe
CER, conditioned emotional response ernocjonalna
reakcja warunkowa
cerebellar rnbidikowy
cerebellum (syn. little brain) rnbidiek
cerebral rnbzgowy
cerebrum rnbzg
cerveau is0115 (Fr.) (P. Bremer) rnbzg izolowany,
cerveau isole; c. i. preparation preparat rnbzgu
izolowanego
chemoreception chernorecepcja
chemoreceptor chemoreceptor
chemoresponsive chernicznie pobudliwy; c. membrane blona chernicznie pobudliwa
chemotaxis chernotaksja
choice wybbr; ch. point punkt wyboru (w labiryncie); ch. reaction reakcja z wyboru; ch.
reaction time czas reakcji z wyboru; double
(tripple, multiple) ch. situation sytuacja (treningowa) z wyborem podwbjnym (potrbjnyrn,
wielokrotnyrn)
cholinergic cholinergiczny; ch. synapse synapsa
cholinergiczna;
chronaxy chronaksja
chronic przewlekly, chroniczny, dhgotrwaly; ch.
experiment doiwiadczenie przewlekle (chroniczne); ch. fear strach dhgotrwaly
circuit obwbd; closed c. obwbd z a m k n i ~ t y ; reverberating c. obwbd rewerberujacy, obwbd
kraienia impuls6w
clasping reflex odruch obejmowania
clasp-knife-reaction (syn. lengthening reaction) reakcja scyzorykowa, objaw scyzorykowy, reakcja
wy dluienia
classical klasyczny, I typu; c. CR, c. conditioned
reflex odruch warunkowy klasyczny, odruch
warunkowy I typu, klasyczny CR; c. CS,
c. conditoned stimulus klasyczny CS, bodziec
warunkowy klasyczny, bodziec warunkowy
1 tYPU
cleaning reflex odruch oczyszczania (ciata)
clonic kloniczny, trzqsowy
clonus klonus, trzqs
code szyfr, kod; szyfrowaC, zaszyfrowaC, kodowac,
zakodowad
COEPS, cortical extrapyramidal system korowy
uklad pozapiramidowy
cohteral odgalczienie, odnoga, obocznica, galazka
boczna, kolaterala; boczny, odgalcziajacy sic
(bocznie); recurrent c. powracajqca obocmica,
kalaterala zwrotna
commission popelnienie; error of c. blqd popelnienia, pozytywna reakcja warunkowa na bodziec
harnulcowy (cf. omission)
commissural spoidlowy ;c. junction zlacze spoidlowe
common final path (C. S. Sherringtorz) wspdlna
droga koncowa
competitive wspblzawodnicz~cy, rywalizujacy ; c.
adsorption adsorpcja na drodze wspblzawodnictwa; c. responses reakcje wsp6lzawodniczace
concentration of excitation (inhibition) (I. P. Pavlov)
koncentracja pobudzenia (harnowania)
concentric wsp&irodkowy, koncentryczny; c. electrode elektroda koncentryczna; c. receptive
field pole odbiorcze wspblirodkowe (koncentryczne)
condition warunek; warunkowac, wytwarzak odruch
warunkowy ; uwarunkowad
conditional warunkowy, umowny; c. reflex (I. P.
Pavlov); odruch warunkowy; c. discrimination
(syn. conditioned switching) przelaczanie warunkowe
conditioned warunkowy ; c. emotional response,
CER emocjonalna reakcja warunkowa; c. inhibition hamowanie warunkowe (w szerszym znaczeniu jako hamowanie w e w n g t r z n e ; ~weiszym
jako odrniana rbinicowania, w kt6rej bodicern
rbinicowyrn jest zespbl bodicow zloiony z
bodica warunkowego i harnulca warunkowego); c. inhibitor, C I hamulec warunkowy;
c. reflex, CR odruch warunkowy ;c. response,
CR reakcja warunkowa; c. stimulus, CS, Sc
bodziec warunkowy; c. ewitching (syn. conditional discrimination) przelaczanie warunkowe
conditioning warunkowanie; warunkujacy ; classical
c. warunkowanie klasyczne, warunkowanie
I typu; c. volley (stimulus, tetanus) salwa
(bodziec, seria) warunkujaca; instrumental c.
warunkowanie instrurnentalne, warunkowanie
I1 typu; operant c. warunkowanie sprawcze
(B. F. Skinner), warunkowanie instrurnentalne
conduction przewodzenie; saltatory c. przewodzenie
skokowe
conductivity (syn. conductance) przewodnictwo
configuration konfiguracja (syn. Gestalt postac)
configurational postaciowy; c. stimulus bodziec
postaciowy
9
DEEFFERENT
connection polqczenie, zwiqzek; temporal c.
( I . P. Pavlov) zwiqzek czasowy
connectionism koneksjonizm, kierunek psychologii
(i fizjologii zachowania sig) zakiadajacy wystgpowanie i tworzenie sig nowych poiqczen
w mozgu, jako mechanizm uczenia sig
consciousness SwiadomoSC, przytomnoiC
construct konstrukt, zmienna hipotetyczna
consummatory konsumacyjny, spelniajqcy; c. response reakcja konsumacyjna, reakcja spelniajqca; c. reflex odruch konsumacyjny, odruch
spelniajqcy
contiguity bliskoSC (w przestrzeni lub czasie); obocznoif, stycznoiC; law of c. prawo stycznoici
contingency (stat.) kontyngencja
continuity ciqgloik
continuous ciiigly; c. extinction wygaszanie ciqgle;
c. reinforcement wzmacnianie regularne
contraction skurcz
contracture przykurcz, kontraktura
contralateral przeciwlegly, drugostronny, przeciwstronny, kontralateralny; c. hemisphere p6tkula przeciwlegla; c. reflex (syn. crossed
reflex) odruch skrzyiowany
control regulacja, kontrola; nervous c. regulacja
nerwowa
convergence konwergencja, zbieznoid
coordination koordynacja
corrective poprawczy, korygujqcy ; c. inhibition
(P. S. Kupalov) hamowanie poprawcze, zrnniejszenie odruchu warunkowego przy zmiejszeniu
sily (lub czasu trwania) bodica bezwarunko-
wego; c. movement ruch poprawczy (korekcyjny)
cortex kora; adrenal c. kora nadnercza; cerebellar
c. kora m6zdzkowa; cerebral c. kora moegowa;
subcortex podkorze
cortical korowy
corticalization kortykalizacja; przejmowanie przez
korg mozgowq w rozwoju filogenetycznym
kontroli nad funkcjami nizszych pigter ukladu
nerwowego
corticifugal odkorowy
corticipetal dokorowy
coupling sprzgganie; electrical (electronic) c.
sprzgganie elektryczne
courtship zaloty ; c. behavior zaloty
covert skryty, nie jawny; c. behavior zachowanie
sig (behawior) skryte
CR, conditioned reflex; conditioned response CR,
odruch warunkowy, reakcja warunkowa
criterion kryterium, sprawdzian; trained to c.
trenowany do osiqgnicia kryterium
critical krytyczny; c. depolarization depolaryzacja krytyczna (syn. firing level poziom krytyczny, poziom wyladowania)
crossed reflex odruch skrzyzowany
crouch przypaic d o ziemi
crouching przypadanie d o ziemi
CS, conditioned stimulus bodziec warunkowy
cue bodziec, sygnal, wskaz6wka
curiosity ciekawoic; c. drive napgd (popgd) ciekawoici
D-A converter, digital-to-analog converter przetwornik cyfrowo-analogowy
d-c, direct current prqd staly; d-c amplifier wzmacniacz prqdu stalego
deafferent deaferentowat, przeciqe wlokna doprowadzajqce, pozbawic doplywu impulsow z obwodu, przeciqd korzonki lub nerwy czuciowe
deafferentation deaferentacja, pozbawienie aferentacji, przecigcie korzonk6w lub nerwow
czuciowych (wt6kien doprowadzajqcych)
decay zanikanie; d. constant stala czasu zanikania
decerebellate pozbawic mozdzku, usunqC mozdiek
decerebellation pozbawienie (usuniwie) m6zdiku
decerebrate odmbzdzyc, usunqC m6zg (odciqc
od m6zgu); d. rigidity sztywnoiC.odmbzdieniowa
decerebration odm6zdzenie, decerebracja
decorticated bezkorowy, obezkorowiony, dekortykowany
decortication obezkorowienie, pozbawienie (usun i ~ c i e )kory, dekortykacja
decrement dekrement, ubytek; d. conduction przewodzenie z dekrementem
decussation skrzyzowanie; decussational fiber wlokno
biegnqce w skrzyzowaniu, wlokno skrzyzowaniowe
deefferent deeferentowac, przeciqc korzonki lub
.
10
DEEFFERENTATION
nerwy ruchowe, przeciqd: wlbkna odprowadzajwe
deefferentation deeferentacja, przeci~ciekorzonkbw
Iub nerwbw ruchowych, przeciecie wlbkien
odprowadzajqcych
defacilition (syn. disfacilitation) zmniejszenie torowania, utrudnienie, odtorowanie
defense obrona; obronny; d. distance dystans
bezwzglednej obrony, dystans krytyczny; d.
reaction reakcja obronna; d. reflex odruch
obronny
defensive obronny; d. reflex odruch obronny;
d. stimulus (syn, noxious stimulus) bodziec
obronny, bodziec wywolujqcy reakcje obronna
degeneration zwyrodnienie, degeneracja; axonal d.
zwyrodnienie aksonowe; Nissl d. zwyrodnienie
Nissla (zwyrodnienie wsteczne); retrograde d.
zwyrodnienie wsteczne; secondary d. zwyrodnienie wtbrne; transsynaptic d. zwyrodnienie
transsynaptyczne; Wallerian d. zwyrodnienie
wallerowskie, zwyrodnienie wtbrne
delay opbhienie, odroczenie; impulse d. opbinienie impulsu; inhibition of d. (I. P. Pavbv) hamowanie op6iniajwe; junctional d. opbinienie
zlwzowe; post-d. po odroczeniu; pre-d. przed
odroczeniem; synaptic d. opbinienie synaptyczne
delayed odrocwny, opbiniony ; d. alternation alternacja odroczona; d. matching-to-sample odrocwne dobieranie wedhg wzorca; d. rectification prostowa~lie opbinione; d. response
reakcja odroczona ; d. reward (reinforcement)
conditioning warunkowanie z opbinionq nagroda (wzmocnieniem)
delta delta; delta rhythm czynnoik delta
demarcation potential potencjal uszkodzenia, potencjal demarkacyjny
dendrite aendry t
dendritic dendrytowy
denervate odnerwiat
denervation odnerwienie
depolarization depolaryzacja, zmniejszenie biegunowoici
depression depresja, obniienie (pobudliwoici)
deprivation pozbawienie, iwlacja; sensory d.
iwlacja zmysbwa, pozbawienie doplywu bodicbw, deprywacja emyskwa
descent zstepowac; descending fiber wlbkno zstepujace
desensitization odczdenie
diencephalon miedzymbzgowie
differential rQiniczka (math.); rbiniczkowy (math.);
rbinicowy ;d. ampli5er wzmacniacz rbinicowy ;
d. equation rbwnanie rbkniczkowe; d. inhibition
(I. P. Pavlov) hamowanie rbinicowe; d. response
(I. P. Pavlov) reakcja r6znicowa; d. stimulus
( I . P. Pavlov) bodziec rbinicowy
differentiate rbinicowa6 (bodice); r6iniczkowaC
(math.)
differentiation rbinicowanie (I. P. Pavlov); rbzniczkowanie (math.)
diffuse nervous system sieciowy ukiad nerwowy ;
rozproszony uklad nerwowy
digit cyfra; binary d. (syn, bit) bit
digital cyfrowy; d. computer maszyna cyfrowa
diphasic dwufazowy ; d. spike iglica dwufmwa
direct prosty, bezpoiredni, jednokierunkowy, nieskrzyiowany; d. current, d-c prad staiy, prqd
jednokierunkowy ; d. coupling sprzeienie bezpoirednie; d. inhibition hamowanie proste;
d. reflex odruch nieskrzyiowany; d. stirnulation drainienie bezpoirednie; directly coupled,
D. C. sprzgiony bezpoirednio
directional cue sygnal (bodziec) kierunkowy
discharge wyfadowanie; wyladowad (sic), rozladowac (sie)
discriminate rozrbiniac
discriminated operant (B. F. Skinner) reakcja
instrumentalna na bodziec warunkowy spora~
Y
C
~
Y
discrimination rozrbinienie; rbinicowanie (zwiaszcza w literaturze behawiorystycznej); conditional d. (syn. conditioned switching) przelaczanie warunkowe; d. time czas reakcji roznicowania, czas reakcji dyskryminacyjnej; d.
training trening dyskryminacyjny; visual d.
rozrbinianie wzrokowe
discirminative stimulus, SD (B. F. Skinner) instrumentalny bodziec warunkowy, bodziec dyskryminacyjny
disfacilitation (syn. defacilitation) utrudnienie,
odtorowanie, defacylitacja
dishabituationdyshabituacja, przywrbcenie odpowiedzi
disinhibition (I.P. Pavlov), rozhamowanie, pnejiciowe pojawienie sic reakcji warunkowej na bodziec hamulcowy, np. pod wplywem bodica
ubocznego
displacement (syn. d. activity) reakcja przerzutowa
distance dystans; individual d. dystans osobniczy
distractibility zwiekszona reaktywnoSC na bodice
uboczne, rozpraszalnoSc
distractor bodziec uboczny, dystraktor
ELECTRODE
11
disuse nieuiywanie; nie uiywad, wylqczyd z uiywania
disynaptic disynaptyczny, dwusynaptyczny; d. reflex
odruch dwusynaptyczny
dominance nadrzpdnoic, dominacja; cortical d.
nadrzgdnoSC korowa; hemispherical d. nadrzednoid (jednej) pblkuli mbzgu; lateral d. nadrzednoSC, przewaga (dominacja, preferencja w poslugiwaniu sic) jednej strony ciala lub jednego
z parzystych narzadbw; manual d. dominacja
(jednej) reki; ocular d. przewaga (jednego)
oka
dominant (A. A. Ukhtomsky) dominanta; d. hierarchy hierarchia dominowania; d. posture
poza dominacji
dominator (R.Granit) dominator (siatk6wki oka);
photopic d. dominator fotopowy; scotopic d.
dominator skotopowy
double alternation podwbjna naprzemiennoid (alternacja), porqdek reakcji a-a-b-b
drive naped, poped; na-d,
przesuwad, popychad;
acquired d. naped nabyty; d. displacement
przerzut napedu; d.-producing stimulus (syn.
drive stimulus) (J. Konorski) bodziec napedowy; d. reduction (C. L. Hull) redukcja napedu
(hipotetyczny mechanizm nagrody); d. reflex
(J. Konorski) odruch napedowy; d. stimulus
( C . L. HUN) sygnal potrzeby (afferentny impuls wywokany stanem potrzeby "need");
irrelevant d. naped uboczny; learned d. n a x d
wyuczony (warunkowy); primary d. naped
pierwotny (pierwszego rzpdu); secondary d.
naped wtbrny (drugiego rzpdu, warunkowy)
driving napedzanie; pojawianie sie fa1 elektroencefalogramu synchronicznie z bodicem (EEG)
DRP, dorsal root potential potencjal korzonka
grzbietowego, DRP
DRR, dorsal root reflex odruch korzonka grzbietowego, DRR
DSCT, dorsal spino-cerebellar tract szlak rdzeniowo-mbzdikowy grzbietowy, DSCT
dummy model, atrapa; rzekomy; d. operation zabieg rzekomy, operacja rzekoma
,
E-cell, excitatory cell kom6rka pobudzeniowa,
kom6rka E
.yER, excitatory potential (C. L. HUN) potencjal
pobudzeniowy reakcji
EAG, electroantennogram elektroantenogram, zapis potencjai6w czulkbw, EAG
ECoG, electrocorticogram elektrokortykogram, zapis potencjal6w kory, ECoG
EEG, electroencephalogram elektroencefalogram,
wykres potencjalbw mbzgu, EEG; depth EEG
elektroencefalogram glebinowy Wgboki)
effect skutek, wplyw, wynik; wptywaf, wynikad;
law of e. (E. L. Thorndike) prawo skutku,
prawo efektu
effective uiytkowy, skuteczny; e. reaction potential,
.yER (C. L. HUN) uiytkowy potencjal reakcji
effector efektor, narqd wykonawczy; e. cell
kom6rka wykoriawcza (efektorowa)
efference eferentacja; e. copy (E. von Holst, H.
Mittelstaedt) kopia eferentacji
efferent eferentny, odsylowy, efektorowy takze
w znaczeniu: odoSrodkowy (np. o impulsach)
lub odprowadzajqcy (o wkbknach nerwowych);
e. control of receptor organs odoirodkowa
regulacja narqdbw zmysbwych
effort wysilek; least e. principle zasada najmniejszego wysilku
EKG, electrocardiogram elektrokardiogram, zapis potencjal6w serca, EKG
electric elektrycmy ; e. charge ladunek elektryczny ;
e. circuit obw6d elektryczny; e. organ n a r q d
elektryczny ;e. shock bodziec elektryczny ;e. skin
response reakcja skbrnogalwanicma, GSR
electrical elektrycmy; e. silence cisza elektryczna,
brak czynnoici elektrycznej; e. stimulation
drainienie elektryczne; e. transmission przekazywanie elektryczne (przez synapse), przekainictwo elektryczne (synaptyczne)
electrically (in)excitable membrane (H. Grundfest)
blona (nie)pobudliwa elektrycmie
electrically transmitting synapse synapsa elektryczna
electroantennogram, EAG elektroantenogram, wykres potencjalbw czulk6w, EAG
electrocardiogram, EKG elektrokardiogram, zapis potencjalbw serca, EKG
electrocardiography elektrokardiogralia
electrocautery przyieganie elektryczne
electrocoagulation koagulacja elektryczna
electroconvulsive elektrowstrzrjsowy; e. shock, ECS
wstrzqs elektryczny, elektrowstrzqs
electrocorticogram, ECoG elektrokortykogram, wykres potencjalbw kory, ECoG
electrocorticography elektrokortykografia
electrode elektroda; elektrodowy; bipolar e. elektro-
12
ELECTRODERMAL RESPONSE, EDR
da dwubiegunowa; coaxial e. elektroda wspblosiowa; concentric e. elektroda wsp61Srodkowa
(koncentryczna); e. impedance impedancja elektrody ; metal micro-e. mikroelektroda metalowa;
micro-e. mikroelektroda; monopolar e. elektroda
jednobiegunowa; non-polarizable e. elektroda
niepolaryzujqca; e. resistance opomoSC elektrody ;
ultramicro-e. ultramikroelektroda; unitary e.
elektroda jednostkowa, elektroda do rejestracji z pojedynczych neuron6w
electrodermal response, EDR reakcja skbmoelektryczna, reakcja skbmogalwaniczna, GSR
elektroencephalogram, EEG elektroencefalogram,
wykres potencjalbw mbzgu, EEG
electrogenesis elektrogeneza
electrographic elektrograficzny; e. arousal elektro-(encepha10)-graiiczna reakcja wzbudzenia
electromotor elektromotoryczny, unerwiajqcy plytki
elektryczne; e. neuron neuron elektromotoryczny
electromyogram, EMG elektromiogram, wykrcs
potencjalbw mi@niowych, EMG
electronarcosis elektronarkoza, uipienie elektryczne
electron micrography mikroelektronografia
electron microscope milcroskop elelctronowy
electroplaque plytka elektryczna (narzqdu elektrycznego ryb)
electroplate plytka elektryczna
electroretinogram, ERG elektroretinogram, wykres
potencjalbw siatkbwki, ERG
electroshock bodziec elektryczny, uderzenie prqdu
electrotonic elektrotoniczny ; e. coupling sprzpganie
eiektrotoniczne; e. spread (syn. e. conduction)
szerzenie siq elektrotoniczne, przewodzenie elektrotoniczne
electrotonus elektrotonus
elicit wywolak
EMG, electromyogram EMG, elektromiogram,
zapis potencjalbw mieSniowych
emit emitowak (o zachowaniu lub reakcjach)
emitted response reakcja emitowana (cf. respondent)
emotion emocja; conditioned e. emocja uwarunkowana, warunkowa emocja
emotional emocjonalny; e. expression ekspresja
emocjonalna; e. indicator wskainik emocji;e. pattern wzorzec emocjonalny, zestrbj emocjonalny
emotive emocyjny; e. brain mbzg emocyjny;
e. stimulus bodziec ernocyjny (wywdujqcy
reakcjp emocjonalnq)
enckphale isolk (Fr.) (P. Bremer) izolowane m6zgowie; e. i. preparation preparat izolowanego
mbzgowia
end koniec; koricowy; e. brain (syn. telencephalon)
kresombzgowie; e. brush (syn. telodendron)
telodendron, koncowe rozkrzewienie aksonu
drzewko koncowe; e. feet guziczki koncowe
(boutons terminaux); e. organ narzqd koncowy,
receptor; e. plate plytka kohcowa; motor e.
plate ruchowa plytka koncowa
endbrain kresombzgowie, telencefalon
end bouttons (syn. synaptic knobs) guziczki koncowe,
guziczki synaptyczne
ending zakonczenie; nerve e. zakonczenie nerwowe
engram (R. Semon) (syn. mnemonic trace, memory
trace) engram, Slad parnigciowy
enteramine (syn. serotonine) serotonina, 5-hydroksytryptanlina
environment Irodowisko; enriched e. Srodowisko
wzbogacone; external e. Srodowisko zewngtrzne;
internal e. Srodowisko wewnatrzne (milieu)
EOG, electrooculogram elektrookulogram, zapis
elektryczny ruchbw oczu
EPC, endplate current prqd plytki koncowej (ruchowej), EPC
ephapse efapsa, pseudosynapsa, synapsa rzekoma
ephapticefaptyczny, pseudosynaptyczny ;e. transmission przekazywanie efaptyczne, przekainictwo
pseudosynaptyczne
epicritic (H. Head) epikrytyczny; e. sengibility czucie epikrytyczne
epilepsy padaczka, epilepsja; focal e. (syn. Jacksonian e.) padaczka ogniskowa (Jacksonowska)
epileptic padaczkowy; e. attack (syn. e. fit, e.
seizure) napad padaczki
epileptogenic padaczkorodny, wywolujqcy padaczka
epileptoid padaczkopodobny ; e. seizure napad
padaczkopodobny
epimeletic (J.P. Scott) opiekunczy, epimeletyczny;
e. behavior zachowanie sig opiekuncze, behawior
opiekunczy, zachowanie sia epimeletyczne;
e. vomiting wymioty ~piekuncze, wymioty
epimeletyczne (ethol.)
epinephrine (syn. adrenaline) adrenalina
epithalamus nadwzgbrze (uzdeczka, szyszynka i spoidlo tylne)
EPP, endplate potential potencjal plytki koncowej
(ruchowej), EPP; min. EPP miniaturowy potencjal pbtki koncowej, min. EPP
EPSP, excitatory postsynaptic potential pobudzeniowy potencjal postsynaptyczny, EPSP
equilibrium rbwnowaga; e. potential potencjal
rbwnowagi
equipotentiality ekwipotencjalnoSC cerebral e. (K.
S. Lashley) ekwipotencjalnoSC korowa
Erbkoordination (Ger.) (K. Lorenz) (syn. fixed
FANNING
i
action pattern) sztywny schemat ruchowy, expectancy oczekiwanie; principle of e. zasada
oczekiwania
norma reakcji; koordynacja wrodzona
ERG, electroretinogram elektroretinogram, zapis experience doiwiadczenie (przeiycie); doiwiadczenie
iyciowe; doiwiadczaf
potencjalow siatkowki, ERG
ergotropic (W. R. Hess) ergotropowy; e. zone experiment doiwiadczenie (naukowe), eksperyment;
eksperymentowac
(cf, trophotropic zone) strefa ergotropowa
experimental doiwiadczalny ; e. design plan doiwiad(podwzgorza), strefa mechanizmow aktywacji
czalny; e. extinction wygaszanie; e. group
error blqd; anticipatory e. blqd antycypacyjny;
grupa (zwierzqt, os6b) doiwiadczalna; e.
e. of commission blqd popelnienia; e. of omission
neurosis nerwica doiwiadczalna
blqd opuszczenia; perseverative e. blqd perseexploration badanie, eksploracja; locomotor e.
weracyjny; standard e. (stat.) blqd standardowy
eksploracja ruchowa (lokomocyjna)
escape ucieczka, wymykanie, urnykanie; e. behavior
ucieczka, reakcja ucieczki; e. distance dystans exploratory behavior zachowanie eksploracyjne,
behawior eksploracyjny
ucieczki; e. learning (conditioning) uczenie s i ~
(warunkowanie) reakcji wymkniecia, forrna exploratory response reakcja eksploracyjna
expressive wyraiajqcy, ekspresyjny; e. behavior
warunkowania instrumentalnego, w ktbrym
zachowanie ekspresyjne; e. movements ruchy
nagrodq jest przerwanie dzialania bodica nocywyraiajqce
ceptywnego; e. response reakcja wymknisia,
extension prostowanie, rozginanie (konczyny);
reakcja ucieczki
crossed e. reflex skrzyzowany odruch prostoet-epimeletic (J. P. Scott) et-epimeletyczny, opiewania (rozginania)
kuliczo-wzbudny; e. behavior behawioret-epimeextensor prostownik, rozginacz (miesien); e.
letyczny
muscle micsieri wyprostny, prostownik; e.
ethology etologia
thrust odruch wyprostny, pchniecie wyprostne
evoke wywolac; evoked potential (syn. field poexternal inhibition (I. P. Pavlov) hamowanie zetential) potencjal polowy, potencjal wywolany;
wnetrzne
evoked response odpowiedi wywolana
exafference (E. von Holst, H. Mittelstaedt) egza- externalization of drive (E. E. Anderson) warunkowanie n a p ~ d u (,,eksternalizacja" popgdu),
ferentacja, aferentacja zewnetrzna
wzbudzenie poppdu przez bodziec zewngtrmy
excitability pobudliwoiC
extinction ( I . P. Pavlov) wygaszanie; experimental e.
excitable pobudliwy; chemically e. pobudliwy
wygaszanie; latent e. wygaszanie utajone;
chemicznie; electrically e. pobudliwy elektryczsecondary e. wygaszanie wtorne, generalizacja
nie; mechanically e. pobudliwy mechanicznie
wygaszania
excitation pobudzenie; e. pattern mozaika pobuextracellular zewnqtrzkom6rkowy, okobkomordzenia
kowy; e. recording odprowadzenie okolokoexcitatory pobudzajqcy, pobudzeniowy; central
morkowe (zewnqtrzkornorkowe)
e. state (C. S. Sherrington) oirodkowy stan
extrafusal pozawrzecionowy; e. fiber wlokno
pobudzenia; e. conditioning warunkowanie
(mieiniowe) pozawrzecionowe
pobudzeniowe; e. postsynaptic potential, EPSP
extrapyramidal pozapiramidowy; e. system uklad
pobudzeniowy potencjalpostsynaptyczny, EPSP;
pozapiramidowy (J. Prus)
e. potential, .yER (C. L. Hull) potencjal reakcji;
eye oko; e. pause (syn. fixation pause) przerwa
e. stimulus bodziec (warunkowy) pobudzeniowy
fiksacyjna; schematic e. oko zredukowane
exit wyjkie; wyjiciowy; e. field (J. Konorski)
eyelid reflex odruch powiekowy, odruch rnrugania
pole wyjiciowe; e. pupil irenica wyjiciowa; e.
unit (J. Konorski) jednostka wyjiciowa
facilitate torowaf, ulatwiac; facilitating effect
wpfyw torujqcy
facilitation torowanie, ulatwienie; retroactive facilitation torowanie wsteczne
facilitatory torujqcy, ulatwiajqcy
factor czynnik; f. analysis analiza czynnikowa;
two-factor theory teoria dwuczynnikowa, teoria
dwbch procesbw (uczenia sie)
fanning rozstawienie, rozczapierzenie; toe f. rozczapierzenie palcow stopy
14
FARADAY'S CAGE
Faraday's cage (syn. screening cage) klatka Faradaya
faradic stimulation drainienie prqdem zmiennym
fatigue zmszenie
fatigueability zm&zalnoSC
fear strach
feedback sprzeienie zwrotne, wplyw zwrotny;
f. loop petla sprzgienia zwrotnego; negative f.
ujernne spneienie zwrotne; positive f. dodatnie
sprzeienie zwrotne
feedforward sprzczenie nastppcze, wplyw nastcpczy
female samica; ieriski (dotyczwy plci ieriskiej)
feminine samiczy, zenski (dotycqcy osobnika
plci zenskiej)
fiber wlbkno; fast f. wl6kno szybkie; f. spectrum
widmo wlbkien; muscle f. wibkno mieiniowe;
nerve f. wlbkno nerwowe; slow f. wl6kno
powolne
field pole; polowy; f. potential (syn. evoked potential) potencjal polowy; receptive f. pole odbiorcze, pole recepcyjne
6nal common path (C. S. Sherrington) wsp6lna
droga koncowa
firing level (syn. critical depolarization) poziom
krytycmy, wyladowania
fit napad; convulsive f. napad drgawkowy; epileptic f.
(syn. epileptic attack, epileptic seizure) napad
padaczkowy
fixation utrwalanie; wpatrzenie sig, fiksacja (wzroku),
utrwalenie (nawyku, reakcji warunkowej); anxiety f. fiksacja lgku; binocular f. fiksacja dwuoczna;
f. pause (syn. eye pause) przerwa fiksacyjna;
f. time czas fiksacji (wzrokowej); visual f.
fiksacja wuokowa; visual f. reflex odruch
wpatrywania sig, odruch fiksacji wzrokowej
fixed action pattern (syn. Erbkoordination) (K.
Lorenr) sztywny schemat ruchowy, norma
reakcji, koordynaoja wrodzona
fixed interval reinforcement wzmacnianie (nagradzanie) w staiym interwale, wzmacnianie
r6wnookresowe, wzmacnianie periodyczne
fixed ratio reinforcement wzmacnianie (nagradzanie)
w stalej proporcji
flexor zginacz; f. reflex odruch zgiqcia; f. tonus
tonus (napiccie) zginaczy
flower-spray ending zakoliczenie bukietowe (we
wrzecionie miqiniowym), zakoliczenie baldaszkowate
follower cell kom6rka wtbrujqca
following Sledzenie, wodzenie; f. reflex odruch
wodzenia, odruch sledzenia (oczami)
forebrain (syn. prosencephalon) przodom6zgowie;
medial f. bundle przyirodkowy m e k pnodom6zgowia
fractional antedating goal response (C. L. HUN)
czqstkowa warunkowa reakcja spelniajqca (nagrodowa)
free swobodny, wolny; f. association swobodne
kojarzenie; f. nerve ending wolne zakodczenie
nerwowe; f. operant level wyjiciowy poziom
reakcji (poddanej warunkowaniu instrumentalnemu)
freeze zamierd (ze strachu); freezing reakcja zarnierania
frustration frustracja, zaw6d, udaremnienie
frustrative frustracyjny; conditioned f. response
warunkowa reakcja frustracyjna
fusimotor wrzecionoruchowy; f. nerve fiber w16kno
nelwowe wrzecionoruchowe, wlbkno ruchowe
gamma
fuzz coat wySci6lka; synaptic f. c. wySci6lka synaptyczna
galvanic skin response, GSR reakcja sk6mogalwaniczna
gamma gamma, y; g. loop petla gamma; g.motoneuron neuron ruchowy gamma
ganglion zw6j; ganglionated nervous system zwojowy uk1ad nenvowy
generalization generalizacja, uogblnienie; g. gradient gradient generalizacji; response g. generalizacja reakcji; stimulus g. generalizacja bodica (I. P. Pavlov)
geniculate kolankowaty; g. body cialo kolankowate
generator potential potencjal generatorowy
Gestalt (Ger.) (syn. configuration) postak, konti-
guracja, Gestalt; G. principle zasada postaci
gestaltism psychologia postaci, gestaltyzm
giant olbrzymi; g. cell kombrka olbrzymia; g.
fiber wl6kno olbrzymie
gnostic unit (J. Konorski) jednostka gnostyczna
goal cel, nagroda, spetnienie (C. L. Hull); antedating (anticipatory) g. response (C. L. Hull)
warunkowa reakcja celu, warunkowa reakcja
nagrodowa, warunkowa reakcja spelniajqca;
g. gradient gradient celu, gradient nagrody;
g. response reakcja spelniajqca, reakcja nagrodowa; g. stimulus bodziec nagradzajqcy
IMPAIRMENT
15
go left-go right discrimination r6inicowanie dw&h
reakcji
Golgi tendon organ narzqd sciggnisty Golgiego
go-no go discrimination r6inicowanie reakcji;
go-no go d. with symmetrical reward r6znicowanie reakcji z nagrodq syrnetryczna; go-no
go d. with asymmetrical reward r6inicowanie
reakcji z nagrodq asyrnetrycznq
gradient gradient, spad; generalization g. gradient
generalizacji; goal g. (C. L. Hull) gradient celu,
gradient nagrody; electrochemical g. gradient
elektrochemiczny ; potential g. spad potencjalu
grasp chwyt; chwytk; g. reflex odruch chwytania; grasping reflex odruch chwytania, odruch
chwytny; grasping and groping chwytanie
i obmacywanie
gray matter istota szara, substancja szara
grid krata, ruszt; g.-floor podloga elektryczna,
podloga elektrodowa; synaptic g. (K. Akert)
ruszt synaptyczny
grope iiC po rnacku; grasping and groping
chwytanie i obrnacywanie
group grupa; control g. grupa kontrolna; experimental g. grupa doiwiadczalna
GSR, galvanic skin response reakcja sk6rnogalwaniczna
gustatory smakowy
gyrus zakrqt, zaw6j
,yHR, habit strength (C. L. Hull) sila nawyku
habit nawyk, odruch instrurnentalny
habitat (ethol.) siedlisko (cf. environment Srodowisko, range obszar wystepowania)
habit strength (C. L. HUN)sila nawyku
habituation habituacja, przywykanie; reflex h.
habituacja odruchu; response h. habituacja
odpowiedzi
hemisphere p6lkula; dominant h. p6lkula nadrqdna;
subdominant h. p61kula podporzqdkowana
heterogeneous r6znorodny; h. conditioned reflex
(I. P. Pavlov) odruch warunkowy r6znorodny
(wytworzony przy pornocy innego bodica
bezwarunkowego)
heterofacilitation torowanie (ulatwienie) przy drainieniu r6znych wl6kien nerwowych, torowanie
r6inorodne
heterolateral r6znostronny, drugostronny, przeciwlegly
heteropolar rbznobiegunowy; h. neuron neuron
r6inobiegunowy
higher nervous activity ( I . P. Pavlov) wyisze czynnoSci nerwowe
homing (ethol.) tendencja i zdolnoSC powrotu do
gniazda, ostoi lub siedliska
homogeneous jednorodny; h. conditioned reflex
(I. P. Pavlov) odruch warunkowy jednorodny,
odruch warunkowy wytworzony przy pomocy
takiego sarnego bodica bezwarunkowego
homolateral (syn. ipsilateral) jednostronny, rbwnostronny, jednoimiemy, nieskrzyiowany, z tej
sarnej strony; h. reflex odruch nieskrzyzowany
homologous jednoznaczny, o tyrn sarnyrn pochodzeniu, hornologiczny
H. Mowrer) nadzieja, warunkowa reakcja
hope (0.
ernocjonalna, towarzyszqca zdobywczyrn reakcjorn instrurnentalnyrn
hunger gl6d; h. antidrive (J. Konorski) antynaped
glodu
hyperactivity (syn. hyperkinesis) nadczynnoSC
hyperesthesia przeczulica
hyperpolarization hiperpolaryzacja
hypersensitive nadwrailiwy, uczulony
hypersensitivity nadwrailiwoSC, uczulenie
hypoactivity niedoczynnoSC, zrnniejszona aktywnoSC
hypofunction niedoczymoi6, niedomoga czynnoiciowa
hypokinesis zuboienie ruchowe, hipokineza
hypophagia hipofagia, zmniejszone pobieranie pokarrnu
hyporeflexia osiabienie odruchbw, hiporefleksja;
conditioned h. osiabienie odruchow warunkowych
hypothalamus podwzg6rze
I-cell kom6rka hamulcowa, korndrka I
ZR, reactive inhibition (C. L. Hull) harnowanie
reaktywne
i. m., intramuscular dorniesniowy; i. m. injection
wstrzykniecie domi@niowe
immediate natychmiastowy, bezposredni; i. memory
pami@ natychmiastowa
impairment uszkodzenie, zaburzenie; i. of conditioned reflexes zaburzenie odruch6w warunkowych
16
IMPEDANCE
impedance zawada, irnpedancja; electrode i. impedancja elektrody; input i. irnpedancja wejiciowa;
tissue i. irnpedancja tkanki
imitative (syn. mimetic, allelomimetic) ndladowczy,
irnitacyjny
implant wgoic, wszczepic, irnplantowaC; implanted
electrode elektroda wgojona (wszczepiona, irnplantowana)
imprint odcisk, odbitka; wyryc w pamigci
imprinting wpajanie, ,,imprintingw, napietnowanie, reakcja pigtna
impulse irnpuls; muscle i. irnpuls mi~iniowy;
nerve i. irnpuls nerwowy; i. traffic przebieg
irnpulsow
inadequate niewlalciwy; i. stimulus bodziec niewldciwy (nieadekwatny)
incentive podniecajqcy; podnieta, prernia, nagroda;
i. motivation rnotywacja nagrodowa
incompatibility niezgodnoik, niernoinoiC r6wnoczesnego wystepowania (o reakcjach organizmu)
incrementing responses reakcje wvastajqce (cf.
augmenting response, recruiting response)
indifferent obojetny; i. electrode (syn. reference
electrode) elektroda oboj~tna;i. stimulus (syn.
neutral stimulus) bodziec obojetny
indirect poiredni; i. activation (syn. i. excitation)
drainienie (pobudzenie) poirednie, pobudzenie przez nerw; i. inhibition hamowanie poSrednie
induction indukcja, wzbudzenie; cortical i. indukcja korowa; immediate spinal i. (syn.
direct spinal i.) indukcja rdzeniowa prosta;
negative i. (I. P. Pavlov) indukcja ujemna;
neural i. indukcja nerwowa; perceptual i. indukcja percepcyjna; positive i. (I. P. Pavlov) indukcja dodatnia; visual i. indukcja wzrokowa
inexcitable niepobudliwy
information wiadornoic, inforrnacja; i. theory
teoria inforrnacji
ingoing wchodzqcy, dochodzqcy, wejlciowy; i.
volley salwa wchodzqca, salwa wejiciowa
inhibit harnowak
inhibiting hamujqcy
inhibition hamowanie; antagonistic i. harnowanie
antagonistyczne; antidromic i. harnowanie antydrornowe; associative i. harnowanie skojarzone;
autogenic i. hamowanie wlasne, harnowanie
autogenetyczne; central i. harnowanie oirodkowe; conditioned i. (I. P. Pavlov) harnowanie
warunkowe; conditioned reactive i., ,IR (C. L.
Hull) warunkowe hamowanie reaktywne; connective i. hamowanie polqczeniowe; cortical i.
hamowanie korowe; differential i. (I. P. Pavlov)
harnowanie r6inicowe; direct i. harnowanie
proste; external i. (I. P. Pavlov) hamowanie
zewngtrzne; extinctive i. (I. P. Pavlov) hamowanie wygaszeniowe; indirect i. harnowanie
polrednie; i. of delay (I.P. Pavlov) harnowanie
opoiniajqce; internal i. (I. P. Pavlov) harnowanie
, wewnetrzne; postsynaptic i. (I.C. Eccles) harnowanie postsynaptyczne; presynaptic i.( I.C.
Eccles) harnowanie presynaptyczne proactive
i. harnowanie proaktywne; reactive i., IR (C.
L. Hull) harnowanie reaktywne; reciprocal i.
hamowanie wzajemne, hamowanie recyprokalne, harnowanie antagonistyczne; recurrent i.
harnowanie zwrotne; retroactive i. harnowanie
retroaktywne, harnowanie wsteczne; Wedensky
i. harnowanie Wwiederiskiego
inhibitor harnulec; inhibitor (chem.); conditioned i.
(I. P. Pavlov) harnulec warunkowy
inhibitory harnulcowy; i. aftereffect harnowanie
nastgpcze; central i. state (C. S. Sherrington)
stan harnowania ~Srodkowegoi. conditioning
warunkowanie harnulcowe; i. feedback harnulcowe sprzezenie zwrotne; i. innervation unerwienie harnujqce; i. stimulus bodziec harnulcowy
inhibitory potential,
(C. L. HUN) potencjal
efektywny
harnulcowy; effective i. p.,
potencjal harnulcowy
initial poczqtkowy; i. segment, IS odcinek poczqtkowy (aksonu), IS; IS-spike iglica IS,
iglica odcinka poczqtkowego (cf. SD-spike)
injury uszkodzenie; i. current prqd uszkodzeniowy;
i. potential potencjal uszkodzeniowy
innate wrodzony; i. behavior zachowanie wrodzone
innate release mechanism, I R M (N. Tinbergen)
wrodzony rnechanizm wyzwalajqcy (ethol.)
innervate unerwiak; innervation unerwienie; reciprocal innervation unerwienie recyprokalne,
unerwienie wzajernne
inotropic inotropowy, wplywajqcy na silg skurczu
input wejicie, doprowadzenie; wejlciowy, wchodzqcy; i. signal sygnal wejiciowy; i. impedance
irnpedancja wejiciowa
insight wglqd, intuicja; i. learning uczenie sia
przez wglqd
instrumental aparaturowy; instrurnentalny, sprawczy, I1 typu; i. behavior zachowanie (sic)
instrurnentalne (sprawcze); i. conditioning warunkowanie instrurnentalne (sprawcze); i. CS
CS instrurnentalny, CS I1 typu; i. CR CR sprawczy (instrurnentalny, I1 typu); i. error blqd aparaturowy
intake przyjrnowanie, pobieranie; food i. pobieranie
pokarmu
I.
v., INTRAVENOUS
intention movements (0.
Heinroth) ruchy zamiarowe (intencjonalne)
intercalary wstawkowy, poiredniczqcy; i. neuron
neuron wstawkowy, neuron poSredniczqcy,
interneuron
intermittent przerywany, sporadyczny; i. reinforcement (reward) (syn. partial reinforcement)
wzmacnianie (nagradzanie) sporadyc~e,wzmacnianie cqiciowe, wzmacnianie przestankowe
internal wewngtrzny; i. clock zegar wlasny organizmu, zegar wewnctrzny; i. environment (syn.
i. milieu) Srodowisko wewngtrzne; i. inhibition
(I. P. Pavlov) hamowanie wewngtrzne; i. sense
zmysl wewngtrzny (propriocepcja wraz z interocepcjq)
interneuron neuron wstawkowy (poSredniczqcy),
interneuron; interneluonal chain ladcuch interneuron6w
internodal migdzywgzlowy, migdzy przewgieniarni
Ranviera, internodalny; i. distance odlegloSc
migdzywpzlowa
internode migdzywgile, odcinek aksonu migdzy
dwoma przewgieniarni (wgzlami) Ranviera
internuncial poiredniczqcy, lqczqcy; i. chain laricuch
interneuron6w; i. neuron interneuron, neuron
wstawkowy (poiredniczqcy)
interpolar migdzybiegunowy, migdzyelektrodowy;
i. distance odlegioSc migdzybiegunowa (migdzy
biegunami), odlegloSC migdzyelektrodowa
interresponse time, IRT przerwa miedzy odpowiedziami, interwal R-R, IRT
intersensory perception percepcja wielozmyslowa
interspike migdzyiglicowy; i. interval odstgp mi$dzyiglicowy (migdzy iglicami)
intertrial migdzyprbbowy; i. interval, IT1 przerwa
mipdzypr6bowa
interval odstgp, przerwa, interwai; i. histogram
histogram odstgp6w (interwaMw), histogram
dhgoici przerw
interval reinforcement (reward) wzmacnianie (nagradzanie) okresowe
intervening variable zmienna wdana, zmiema wtrqcona
intracranial Sr6dczaszkowy, wewnqtrzczas~kowy;
i. electrode elektroda Srodczaszkowa; i. pressure
ciSnienie Sr6dczaszkowe
intrafusal Srbdwrzecionowy, wewnqtrzwrzecionowy; i. fiber wlbkno (rniqSniowe) lr6dwrzecionowe, wlbkno intrafuzalne; wl6kno wewnqtrzwrzecionowe
intramuscular, i.m. domi6niowy; i. injection
zastrzyk domi&niowy
17
intraperitoneal, i. p. dootrzewnowy; i. injection
zastrzyk dootrzewnowy
intravenous, i. v. dozylny; i. injection zastrzyk
dozylny, wstrzyknigcie dozylne
intraventricular dokomorowy; i. injection zastrzyk
dokomorowy (m6zgu, serca), wstrzyknigcie
dokomorowe
instrinsic wewngtrzny, wlasny, wewnqtrzpochodny;
i. muscle reflex odruch wlasny mi~Snia(syn.
myotatic reflex odruch rozciqgowy, odruch
miotatyczny, odruch na rozciqganie; H-reflex
odruch H, odruch Hoffmanna)
invasion inwazja, wkroczenie; antidrornic i. inwazja
antydromowa
investigatory response reakcja badawcza
involuntary mimowolny, nie dowolny; i. movement
ruch mimowolny
inward current prqd wchodzqcy
ipsilateral (syn. homolateral) po tej samej stronie,
jednostromy, jednoimienny, ipsilateralny
i. p., intraperitoneal dootrzewnowy; dootrzewnowo
IPSP, inhibitory postsynaptic potential harnulcowy
potencjal postsynaptyczny, IPSP
irradiation promieniowanie; reflex irradition (C. S.
Sherrington) promieniowanie rdzeniowe; i.
of excitation (I. P. Pavlov) promieniowanie
pobudzenia; i. of inhibition (I. P. Pavlov) promieniowanie hamowania
irrelevant bez zwiwku, postronny, niewlalciwy ;
i. drive (C. L. Hull) n a ~ postronny
d
IRT, interresponse time IRT, internal R-R, przerwa miedzy odpowiedziami
ischemia odkrwienie, zatrzymanie krqkenia krwi,
ischemia; brain i. odkrwienie m6zgu, ischemia
m6zgu
isoelectric izoelektryczny, o jednakowych potencjala~helektrycznych
isometric izometrycmy; i. contraction skurcz
izometryczny
isotonic izotoniczny; i. contraction skurcz izotonicmy
IS, initial segment odcinek poczatkowy (aksonu);
IS - w e iglica odcinka poczqfkowego, iglica IS
iterative powtarzalny, iteratywny; i. chronaxy
chronaksja iteratywna, chronaksja mierzona
przy powtarzanym pobudzeniu; i. reflex
odruch iteratywny, odruch wymagajqcy wielokrotnego pobudzenia
ITI, intertrial interval ITI, przerwa mipdzyprbbowa
i. v., intravenous dozylny, doiylnie
Jacksonian epilepsy (syn. focal epilepsy) padaczka
Jacksonowska (ogniskowa)
jerk odruch, szarpnigcie; ankle j. odruch ze Sciggna
Achillesa; biceps j. odruch z rniginia dwuglowego; chin j. odruch zuchwowy; elbow j.
odruch lokciowy; knee j. odruch rzepkowy ;
tendon j. odruch Sciggnisty
joint staw; lqczny; pol;lczyc; j. afferent aferenta
stawowa, wlbkno aferentne ze stawu; j. interval
odstqp lqczny; j. interval histogram histogram
odstgp6w lqcznych; j. nerve nerw stawowy;
j. organ receptor stawowy; j. receptor recep-
tor stawowy; j. sense (syn. arthresthesia) czucie
stawowe
junction zlqcze, polqczenie; autonomic j. zlqcze
wegetatywne (autonomiczne), zlqcze nerwu
z efektorern w ukiadzie wegetatywnym; neuroeffector j. zlqcze nerwowo-efektorowe; neuromuscular j. zlqcze nerwowo-migsniowe
junctional zlqczowy; j. potential potencjal zlqczowy ;
j. transmission przekainictwo zlqczowe, przekazywanie przez zlqcze
jumping apparatus (syn. Lashley jumping-stand)
aparat skokowy Lash leya
K pragnienie nagrody (jako skladnik potencjalu
reakcji) (C. L. HUN)
K nagroda (w sensie fizycznyrn) (C. L. Hull)
K-complex (EEG) zesp61 K, kombinacja fali ostrej,
fali powolnej i napadu sigma
kinesthesia (syn. kinesthesis) kinestezja, recepcja
ruchu, odczuwanie ruchu
kinesthetic kinestetyczny, dotyczqcy recepcji ruchu;
k. afferent aferenta kinestetyczna, wlbkno
czuciowe z receptorbw ruchu; k. stimulus bodziec: kinestetyczny, bodziec wywolany przez
ruch (np. konczyny)
knee-jerk reflex odruch kolanowy, odruch rzepkowy
knob kolbka, guziczek; synaptic k. kolbka synaptyczna, guziczek synaptyczny; presynaptic k.
kolbka presynaptyczna
lability (N. Y. Wedensky) 1abilnoSC
labyrinth blgdnik; 1. reflexes odruchy blgdnikowe
Lashley jumping-stand (syn. jumping apparatus)
aparat skokowy Lashleya
latency utajenie, okres utajenia, latencja; STR
(C. L. Hull) okres czasu uplywajqcy rnigdzy
poczqtkiem bodica i poczqtkiem reakcji;
reaction 1. (syn. response 1.) o b e s utajenia reakcji
latent utajony, skryty; 1. excitation utajone pobudzenie; l. learning uczenie utajone; l. period
okres utajenia, okres utajonego pobudzenia
lateral boczny, obocmy, poprzeczny; 1. excitation
pobudzenie oboczne; 1. geniculate kolankowaty bocmy; 1. inhibition harnowanie oboczne
law prawo; 1. "all or nothing" prawo ,,wszystko
albo nic"; I. of effect (E. L. Thorndike) prawo
skutku, prawo efektu; 1. of exercise (syn.
I. of use, 1. of frequency) prawo Cwiczenia
lead odprowadzenie
learn uczyc sip
learnable uczalny; 1. drive napgd uczalny, napgd
poddajqcy sig warunkowaniu
learning uczenie sig, uczenie; associative 1. uczenie
asocjacyjne, uczenie sig skojarzen; collateral
(concomitant) 1. uczenie przypadkowe (oboczne);
incidental 1. uczenie przypadkowe, uczenie
niezamierzone; instrumental 1. uczenie (sig)
instrumentalne, warunkowanie instrumentalne,
warunkowanie sprawcze; latent 1. uczenie (sig)
utajone; 1. curve krzywa uczenia sig; I. set
gotowoic do uczenia sig; 1. to learn uczenie
uczenia sip, nauka uczenia sig; motor I. uczenie
(sig) ruchowe; passive 1. uczenie (sig) bierne;
perceptual 1. uczenie (sig) percepcyjne; rote 1.
uczenie (sig) mechaniczne, uczenie sig na pamigc;
serial 1. uczenie sig seryjne, uczenie sig ciagbw
trial-and-error 1. uczenie sig rnetodq pr6b i blqd6w
least effort principle zasada najmniejszego wysilku
MENTATION
19
Leerlaufreaktion (Ger.) (syn. vacuum activity)
reakcja upustowa
length constant (syn. space constant) stala dlugoici
lengthening reaction (syn. clasp-knife-reaction) reakcja scyzorykowa
light refiex odruch na Swiatlo
limbic system uklad rqbkowy, uklad limbiczny
limen (syn. threshold) prbg
liminal progowy; 1. sensitivity, LS pobudliwoic
progowa I. stimulus bodziec progowy
limit kres, zakres, granica; supralimit inhibition
(I. P. Pavlov); hamowanie pozakresowe
lobectomy usuniacie plata (mbzgu), w y c i ~ i eplata,
lobektomia
lobotomy lobotomia, leukotomia, chirurgiczne przecicgie wlokien lqczqcych platy czolowe ze wzg6rzem
local miejscowy, lokalny; 1. circuit theory (L.
Hermann) teoria prqd6w lokalnych; 1. current
prqd miejscowy (lokalny); 1. potential change
miejscowa (lokalna) zmiana potencjalu '
localization umiejscowienie, lokalizacja
location poloienie, ustawienie; electrode I. poloienie
elektrody
locomotion ruch, przemieszczanie sie, lokomocja
locomotive wywolujqcy lokomocje
locomotor lokomocyjny, ruchowy; 1. behavior
behawior lokomocyjny, zachowanie (sig) lokomocyjne
loop petla; carotid 1. petla tgtnicy szyjnej, petla van
Leersuma; caudate 1. petla jqdra ogoniastego;
feedback 1. petla sprzezenia zwotnego; gamma
( y ) I. petla gamma
M spike, medullated axon spike iglica M, pierwszy
zalamek zloionego potencjalu przy inwazji
antydromowej
macroelectrode makroelektroda, elektroda o duiej
powierzchni
magnetoreaction reakcja magnetyczna, magnetoreakcja, uporczywe zwracanie sig w kierunku
bodica
male samiec; samczy
manipulandum manipulandum
manipulatory manipulacyjny ; m. behavior behawior
manipulacyjny, zachowanie (sig) manipulacyjne
mass action dzialalnoSC (ruchowa) rozlana, uog6lniona
mass activity czynnoid wieloneuronowa
mass reflex odruch ,,masowy", uogblniony
massed practice (syn. massed learning, massed
repetition) cwiczenie skomasowane (uczenie
skomasowane, powtarzanie zageszczone)
maze labirynt; elevated m. labirynt wypukly (wzniesiony); T-maze labirynt T ; multiple T-maze
wielokrotny labirynt T ; temporal m. labirynt
czasowy; water m. labirynt wodny; Y-maze
labirynt Y
M-C, multiple choice wybbr wielokrotny; M-C
task zadanie z wyborem wielokrotnym
M-cell, Mauthner cell kombrka Mauthnera
matching-to-sample dobieranie wedlug wzorca;
delayed m. -t. -s. odroczone dobieranie wedlug
wzorca
matter istota, substancja; gray m. istota szara
(mbzgu, rdzenia); white m. istota bida (mbzgu,
rdzenia)
meaningless bezsensowny; m. syllable zgloska
bezsensowna
mediation (beh.) po4rednictwo; mediacja
mediator (syn. transmitter) mediator, przekainik
chemiczny
medullary opuszkowy; rdzenny, mielinowy; m.
centers oirodki opuszkowe; m. sheath oslonka
rdzenna (mielinowa)
medullated rdzenny, pokryty oslonkq rdzemq,
mielinowany; m. axon akson mielinowany;
m. fiber wibkno rdzenne (mielinowane)
membrane blona; blonowy; m. action potential
potencjai czynnoiciowy blony; m. capacity
pojemnoit (elektryczna) blony; m. impedance
impedancja (zawada) blony; m. resistance opornoic blony; m. resting potential potencjal spoczynkowy blony; m. time constant stala czasu
blony
memory pamiec; associative m. pamiec asocjacyjna;
immediate m. pamiec natychmiastowa; longterm m. pami@ dlugotrwala; magnetic m.
pamice magnetyczna; m. drum mnemometr,
przyrzqd do uczenia lub badania pamieci;
m. span zakres pamieci; m. trace (syn. mnemonic
trace, engram), slad pamieciowy, engram;
recent m. pami6 Swieia; short-term m. parnigd
krbtkotrwala; transient m. pami$ przejiciowa
mentation czynnoici umyslowe (aktualnie zachodzqe)
20
MESE
mesencephalon (syn. midbrain) Sr6drnbzgowie
mesopic maoptyczny, mezopowy; m. vision widzenie mezoptycme
metencephalon tylom6zgowie wtbrne
microphonics potencjdy mikrofonowe
midbrain (syn. mesencephalon) SrbdmBzgowie
milieu (Fr.) Srodowisko, otoczenie; internal m. (C.
Bernard) (syn. internal environment) Srodowisko
wewnptrme organizmu
mimetic (syn. allelomimetic, imitative) nailadowczy,
podobny, imitujqcy; m. response imitacja,
reakcja ndladowcza; parasympathicomimetic parasympatykomimetyczny, dzialajqcy jak ukiad
przywspblczulny
min. EPP (miniature end plate potential) miniaturowy potencjd piytki koncowej, min. EPP
miniature EPP rniniaturowy EPP, min. EPP
myoneural junction (syn. neuromuscular junction)
ziqcze nenvowo-mi@niowe, piytka motoryczna
mnemonic pami~iowy; mnemonic trace (syn.
memory trace, engram) Slad pamigciowy
mobility ruchliwoSf (mi@niowa, ale nie lokomocyjna) (cf. motility)
modality jakoSC zmysiowa; stimuli of the same m.
bodice o tej samej jakoSci zmyslowej, bodice
z tego samego analizatora; stimulus of different m. bodziec z innego analizatora, bodziec
innej jakoSci mysiowej
modulator (R. Grunit) modulator
molar molarny; m. behavior behawior molarny
molecular molekularny, cqstenkowy; m. behavior
behawior molekularny; m. biology biologia
molekularna
mononodal z pojedynczego przewpienia Ranviera,
jednowpziowy ;m. action potential jednowqzlowy
potencjai czymoSciowy
monopolar (syn. unipolar) jednobiegunowy; m. cell
kornbrka jednobiegunowa; m. recording jednobiegunowe odprowadzenie
monosynaptic jednosynaptyczny; monosynaptyczny;
m. reflex odruch monosynaptyczny
mood nastrBj, gotowoic do okreAlonej reakcji
emocjonalnej
motility mchliwo66 (najcz@ciej lokomocyjna); motoryka (o ioiqdku)
motivate motywowd, pobudzab do dziaiania;
wywoiywad napqd; siukyb jako nagroda;
s w b jako cel
motivation motywacja; (czqsto synonim napedu
(poppdu)); incentive m. motywacja nagrodowa;
internal m. motywacja wewwtrma, motywacja
wywohna zmianami w samym organizmie, np.
d6d, sennoib; primary m. motywacja pienvotna,
wrodzona (bezwarunkowa), secondary m. rnotywacja wt6rna nabyta, wyuczona (warunkowa); tertiary m. (J.P. Seward) motywacja trzeciego r q d u
motive motyw, pobudka; rnotywacyjny, nappdowy;
central m. state (C. L. Morgan) oirodkowy
stan nappdowy
motoneuron motoneuron, neuron ruchowy; m. pool
pole (grupa, zespbl) motoneuronbw
motor ruchowy motorymy; m. activity czynnoic
ruchowa, czynnoSc somatyczna; m. cortex
kora ruchowa; m. endplate ruchowa plytka
kodcowa, plytka motoryczna; m. fiber wlbkno
ruchowe; 111. habit nawyk ruchowy (odruch
instrumentalny); m. unit (C. S. Sherrington)
jednostka ruchowa, jednostka rnotoryozna
movement mch; active m. ruch czymy; instrumental m. ruch instrurnentalny; involuntary m.
ruch mimowolny, ruch nie dowolny; passive m.
ruch bierny; reflex m. odruch ruchowy; voluntary m. ruch dowolny
multiple wielokiotny, mnogi; m. choice experiment
doiwiadczenie z wyborem wielokrotnyrn; m.
innervation (syn. polyneural innervation) unerwienie wielokrotne; m. instrumental conditioned reflex (response) wielokrotny warunkowy
odruch (reakcja) instrurnentalny; principle of
m. response (syn. principle of varied reaction)
zasada r6inorakich reakcji (o zwierzpciu w nowej sytuacji); Yerkes m. choice box skrzynka
wielokrotnego wyboru Yerkesa
multipolar wielobiegunowy; m. cell kornbrka wielobiegunowa
muscle mipsien; rnipiniowy; fast m. mipsie15. szybki;
heart m. mipsien sercowy; intrafusal m. fiber
wi6kno miqSniowe wewnqtrz-wrzecionowe; m.
fiber wlbkno miginiowe; m. spindle wrzeciono
mipiniowe; slow m. mipsien powolny ; smooth m.
mipsieh gladki; striate m. mipsieli prqikowany;
tonic m. mipsieb toniczny; twitch m. mipsien
szybki
mutual wzajemny, wspblny ;m. inhibition hamowanie
wzajemne
myelencephalon rdzeniornbzgowie
myelin mielina
myelinate mielinowak, pokrywaC mielinq
myelinated mielinowany, pokryty oslonkq mielinowg (rdzennd; w otoczce mielinowej (rdzennejZ
myelination (syn. myelinization) mielinizacja, wytwarzanie oslonki mielinowej (rdzennej)
myelogenesis rozw6j ukladu nenvowego
myelon rdze6 kregowy
NONVOLUNTARY
21
myogenic miqiniopochodny, miogeniczny; m.
rhythm rytrn miogeniczny
myoneural nerwowo-mieiniowy; m. junction zlqcze
nerwowo-miqiniowe
myotasis rozciqganie miqinia
myotatic miotatyczny, rozciagowy; m. reflex odruch wlasny rnipinia, odruch miotatyczny,
odruch na rozciqganie, odruch Hoffmanna,
odruch H; m. unit jednostka miotatyczna
naive naiwny, niedoiwiadczony; experimentally n.
doiwiadczalnie naiwny, nie uzywany uprzednio
do doiwiadczen (o zwierzqciu doiwiadczalnym)
neck reflexes odruchy szyjne
need potrzeba
negative ujemny ; n. capacitance pojemnoiC ujemna;
n. electrode elektroda ujemna, katoda; n.
feedback sprzqzenie zwrotne ujemne; n. induction (J. P. Pavlov) indukcja ujemna; n.
retroaction hamowanie retroaktywne; n. transfer transfer ujemny
neo-cortex nowa kora (mbzgowa)
neopallium nowy plaszcz
neostriatum nowe praikowie
nerve nerw; nerwowy (glbwnie w sensie anatomicznyrn); n. cell kombrka nerwowa, neuron;
n. center oirodek nerwowy; n. ending zakoriczenie nerwowe; n. fiber wlbkno nerwowe;
n. impulse impuls nerwowy; n.-muscle preparation prepaxat nerwowo-miqiniowy; n. plexus
splot nerwowy; n. process proces nerwowy;
n. tissue tkanka nerwowa; n. tract szlak nerwowy, droga nerwowa; n. trunc pieri nerwowy
nervous nerwowy; higher n. activity (I. P. Pavlov)
wyzsze czynnoici nerwowe; n. arc luk odruchowy; n. breakdown zalamanie nerwowe;
central n. system, CNS oirodkowy uklad nerwowy; n. system, N. S. uklad nerwowy
net siec; nerve n. si& nerwowa
neural nerwowy; n. bond (syn. n. connection)
polqczenie nerwowe, zwiazek nerwowy, zwiqzek czasowy; n. circuit obwbd neuronalny;
n. conduction przewodzenie (przewodnictwo)
nerwowe; n. discharge wyladowanie nerwowe;
n. reverberation rewerberacja (kraienie) impulsbw nerwowych; n. tube rurka nerwowa
neurite neuryt, akson, wypustka osiowa
neurofibril neurofibryla, wlbkienko nerwowe
neurofilanlent neurofilament, nit nerwowa, odgal~zienienerwu
neurocrine wydzielina nerwowa; neurosekrecyjny,
nerwowo-wydzielniczy
neuroendocrine neurosekrecyjny, nerwowo-wydzielniczy; n. cell kombrka neurosekrecyjna
neurogenic neurogeniczny, nerwopochodny; n.
rhythm rytm neurogeniczny
neurohormon neurohormon
neurohumoral neurohumoralny
neuromotor nerwowo-ruchowy
neuromuscular nerwowo-mipiniowy; n. cell kombrka nerwowo-miqiniowa; n. junction (syn.
myoneural junction) zlqcze nerwowo-mi@niowe,
plytka motoryczna; n. transmission przekainictwo nerwowo-miginiowe
neuron neuron, kombrka nerwowa; n. pool pula
neuronbw, grupa neuron6w
neuronal (syn. neuronic) neuronowy; n. chain
lahcuch neuron6w
neuronic (syn. neuronal) neuronowy
neuropil(e) piliri nerwowa, neuropil
neurosecretion neurosekrecja, wydzielanie nerwowe
neurosecretory neurosekrecyjny, nerwowo-wydzielniczy
neurosis nerwica; experimental n. (I. P. Pavlov)
nerwica doiwiadczalna
neurotic nerwicowy
neurotogenic nerwicorodny, nerwicogemy
neurotransmitter przekainik nerwowy, mediator
neutral obojqtny; n. stimulus (syn. indifferent
stimulus) bodziec obojptny
nociceptive nocyceptywny, szkodliwy, bblowy
nociceptor receptor b61u, nocyceptor, nocyreceptor
node wpzel; n. of Ranvier przewpzenie Ranviera,
wqzel Ranviera
non medullated (syn. unmyelinated) niemielinowany ;
n. nerve fiber wl6kno niemielinowane, wlbkno
bezrdzenne
nonpolarizable niepolaryzujacy (sip); n. electrode
niepolaryzujqca siq elektroda
nonspecific nieswoisty, niespecficzny; n. afferent
system nieswoisty uklad czuciowy; n. response
reakcja nieswoista (dla danego bodica)
nonvoluntary nie dowolny
22
[ NORADRENALINE
noradrenaline (syn. norepinephrine) noradrenalina
noxious szkodliwy, zgubny; obronny (o bodicu);
n. agent czynnik szkodliwy; n. stimulus bodziec
szkodliwy, bodziec obronny (syn. defensive
stimulus), bodziec wywolujacy reakcje obronnq
nurture wychowanie; Srodowiskowe uwarunkowanie zachowania sig, w przeciwienstwie d o
"nature" - natury, tj. czynnik6w wrodzonych
nystagmus oczoplas; labyrinthine n. oczoplas blednikowy; optokinetic n. oczopl$s optokinetyczny
occlusion okluzja, nakladanie sig pobudzen (motoneuron6w); o. pool pula okluzyjna (neuron6w)
off-cell (syn. off-unit) neuron wylac~eniowy,jednostka wylqczeniowa, korn6rka reagujaca na
wylaczenie (bodica)
off-effect wynik wylaczenia (bodica)
off-response reakcja na wylqczenie (bodica)
offensive zaczepny; o. behavior zachowanie sig
zaczepne
oligosynaptic oligosynaptyczny, zawierajacy niewiele synaps
omission opuszczenie; error of o. blqd opuszczenia,
brak reakcji na dodatni bodziec warunkowy
(cf. commission)
on-cell (syn. on-unit) neuron wlaczeniowy, jednostka
wlqczeniowa, kom6rka reagujqca na wlqczenie
bodica
on-effect wynik wlqczenia (bodica), wynik zalaczenia (bodica)
on-off unit jednostka wlqczeniowo-wylqczeniowa
on-response reakcja na wl~czenie (zalqczenie)
bodica
one trial learning uczenie w jednej pr6bie
operational operacyjny; o. amplifier wzmacniacz
operacyjny
operant sprawczy, instrumentalny; o. conditioning
warunkowanie sprawcze, warunkowanie instrumentalne; o. level poziom instrumentalny, (1)
cz~stoiCwystgpowania reakoji przed warunkowaniem, (2) czgstoSC wystgpowania reakcji po
wygaszaniu; o. reserve (syn. reflex reserve)
rezerwa odruchu sprawczego (B. F. Skinner)
optional transmission (R. Lorente de Nd) przewodzenie wybi6rcze
optokinetic optokinetycmy; o. nystagmus oczoplas
optokinetyczny
optomotor optornotoryczny; o. response reakcja
optornotoryczna
orientation orientacja, skierowanie; o. reflex odruch orientacyjny
orienting reflex odruch orientacyjny
orthodromic ortodromowy, przebiegajacy w kierunku
normalnym (prawidlowym, fizjologicznym)
orthosympathetic ortosyrnpatyczny, sympatyczny,
wsp6lczulny
oscillatory oscylacyjny; o. neuron neuron oscylacyjny; a. potential potencjal oscylacyjny
osmoreceptor osmoreceptor, receptor osmotyczny
output wyjicie, wyprowadzenie; wydajnoic; wydzielanie
outward current prad wychodzacy
overlap nakladanie sie; partial o. czglciowe nakladanie siq wzajemne
overlearning uczenie siq po osiagnieciu kryterium
overshoot przerzut, odwrdcenie biegunowoici, przebiegunowanie
overt jawny, otwarty; o. behavior zachowanie sip
(behawior) jawne
overtraining przetrenowanie
pacemaker rozrusznik; p. cell korn6rka rozrusznikowa; p. potential potencjal rozrusznika
(rozrusznikowy)
paleocortex stara kora
pallium plaszcz, pokrywa p6lkuli rn6zgu
parabiosis (N. Y. Wedensky) parabioza Wwiederiskiego, pobudzenie stacjoname, zniesienie przewodnictwa
parabiosis (F. Sauerbruch, Heyde) parabioza,
polqczenie dwbch osobnikbw, polqczenie krazenia krwi dw6ch osobnikbw
parabiosis (F. A. Forel) parabioza, wspblzycie dw6ch
gatunk6w owad6w spolecznych (ethol.)
paradendritic paradendrytowy, przydendrytowy;
p. synapse synapsa paradendrytowa (przydendrytowa)
-
POST-STIMULUS
paradoxic paradoksalny, dziwaczny; p. sleep sen
paradoksalny
paralysis poraienie
parasympathetic przywsp6lczulny, parasympatyczny; p. nervous system uklad nerwowy przywsp61czulny
parasympathomimetic parasympatykomirnetyczny
paresis niedowlad
parietal organ narzqd ciernieniowy, oko ciemieniowe
partial czpiciowy; p. reinforcement wzmacnianie
sporadyczne, wzmacnianie przestankowe; p.
reward nagradzanie sporadyczne
passive bierny; p. avoidance bierna reakcja unikania;
p. defensive reflex (I. P. Pavlov) bierny odruch
obronny: p. spread bierne przewodzenie; p.
transport bierne przenoszenic, bierny transport
pattern wz6r, uklad, forma, wzorzec, obraz;
p. of response uklad reakcji (odpowiedzi),
forma odpowiedzi; p, of excitation uklad pobudzen, konstelacja pobudzen; p. recognition
rozpoznanie formy; p. vision widzenie wzor6w;
temporal p. rozklad czasowy
Pavlovian conditoning warunkowanie klasyczne
Pavlovian stand (syn. conditioning stand) stojak
d o badan odruchbw warunkowych
perception percepcja, postrzeganie
perceptive unit jednostka percepcyjna
perceptual percepcyjny, doznaniowy; p. learning
uczenie percepcyjne; p. world Swiat doznati
periodic okresowy, periodyczny; p. oscillation
drganie okresowe; p. reinforcement wzmocnienie
okresowe; p. reward nagradzanie okresowe,
nagradzanie r6wnookresowe
perseveration perseueracja, kontynuowanie dzialania po ustaniu bodica
perseverative stimulus trace (C. L. Hull) perseweracyjny Slad bodica
PGR, psychogalvanic response reakcja sk6rnogalwaniczna, reakcja psychogalwaniczna
phase faza, stadium, okres; stosunek amplitudy
d o czasu; stosunki czasowe; active p. stadium
czynne, faza czynnoici; p. opposition (EEG)
opozycja faz; p. reversal odwr6cenie fazy; p.
shift przesunipcie fazowe; refractory p. faza
refrakcji
phasic fazowy, okresowy; p. movement ruch fazowy, ruch okresowy, ruch jedno- lub wielokrotny; p. reflex o d r u ~ hfazowy
photopic vision (syn. daylight vision) widzenie fotoptyczne, widzenie dzienne
photoreceptor receptor wzrokowy, fotoreceptor
23
photosensitive Swiatloczuly; p. neuron neuron
iwiatloczuly
pinna maliowina uszna; p. reflex odruch z maliowiny usznej
pitch wysokoic tonu; p. discrimination rozr6znianie
wysokoici tonu
placing reaction reakcja stawiania lapy na podstawie,
reakcja umieszczania; visual p. r. wzrokowa
reakcja umieszczania
plasticity plastycznoic; nervous p. plastycznoic
nerwowa
plate plytka; end p. plytka koticowa, plytka ruchowa, plytka nerwowo-mipiniowa, plytka motoryczna
point-to-point punkt-do-punktu; p. projection projekcja ekranowa, rzutowanie punkt-do-punktu
polarizable polaryzujacy, ulegajacy polaryzacji;
p. electrode elektroda polaryzujaca sig
polarization polaryzacja, biegunowoic, spolaryzowanie
poly-spike and wave (EEG) wielokrotne iglice i fale
polyneural polineuralny, wieloneuronowy; p. innervation (syn. multiple innervation) unerwienie
wielokrotne
polysynaptic polisynaptymy, zawierajacy wiele
synaps
pontine mostowy; midpontine irodkowomostowy
pool zbiornik, skupisko, pula, zespbl; zbierac, skupiac; motoneuron p. pula (zesp6l) motoneuronow; oil p. zbiornik oleju; pooled data zbiorcze
dane; pooled results wyniki zbiorcze (surnaryczne)
position poloienie, pozycja; p. receptor receptor
polozenia
positive dodatni; p. after-potential dodatni potencjal
nastgpczy; p. conditoned stimulus dodatni bodziec
warunkowy ; p. deflection wychylenie dodatnie
post-activation poczynnoiciowy, nastppujqcy po
9
czynnoici
post-anodal po-anodowy; p. facilitation torowanie
poanodowe; p. supernormality poanodowe
wzmoienie pobudliwoici
post-cathodal pokatodowy; p. depression pokatodowe obniienie pobudliwoici
post-excitatory po-pobudzeniowy; p. depression
depresja 'po-pobudzeniowa (po pobudzeniu)
postganglionic zazwojowy; p. fiber wl6kno zazwojowe; p. trunc pien zazwojowy
postinhibitory pohamulcowy; p. acceleration przyspieszenie pohamulcowe (rytrnu impulsbw)
postremity principle (Guthrie- Voeks) zasada ostatniej reakcji
post-stimulus pobodicowy; p. histogram, P S H
24
POSTSYNAPTIC
histogram pobodicowy ; wykres czgstoSci wyslppowania po bodicu, PSH
postsynaptic postsynaptyczny, za synapsq; p.
current, PSC prad postsynaptyczny, PSC;
p. inhibition hamowanie posynaptyczne;
p. potential, PSP potencjal postsynaptyczny, PSP
posttetanic potgicowy, nastqpujqcy po podrainieniu tgzcowym; p. facilitation torowanie potgicowe; p. potentiation, PTP spotggowanie potgzcowe
posture postawa; p. reflex odruch postawny
postural postawny, posturalny; p. reflex odruch
postawny
potassium potas; p. current prqd potasowy; p.
pump pompa potasowa
potential potencjal; action p. potencjal czynnoiciowy; field p. (syn. evoked p.) potencjal polowy
potentiation spotggowanie, wzmozenie; posttetanic
p. spotggowanie potgicowe
practice Cwiczenie; distributed p. Cwiczenie rozstawione, Cwiczenie rozloione w czasie; massed p.
Cwiczenie skomasowane
preconditioning przedwarunkowanie, warunkowanie
wstgpne
precurrent reflex (C. S. Sherrington) odruch przedwstgpny
predelay reinforcement (reward) wzmocnienie (nagroda) przed odroueniem
pre-excitatory przedpobudzeniowy; wstgpny ; p.
inhibition hamowanie wstgpne, hamowanie przedpobudzeniowe
preference preferencja
preferred wybrany; p. interval odstgp wybrany
prefrontal przedczolowy; p. area okolica przedczoIowa
preganglionic przedzwojowy; p. fiber wi6kno
przedzwojowe; p. trunk pien przedzwojowy;
p. volley salwa przedzwojowa, salwa impuls6w przedzwojowych
preparation preparat; cerveau is016 p. preparat
m6zgu izolowanego (cerveau isole); encephale
is016 p. preparat izolowanego m6zgowia (encephalk isol6); isolated diaghragm p. preparat
wyosobnionej przepony; isolated heart p.
preparat wyosobnionego serca ; neuro -muscular
p. preparat nenvowo-mi6niowy ; pretrigeminal
p. preparat pretrygeminalny
preparatory przygotowawczy; p. behavior zachowanie (sig) przygotowawcze; zachowanie (sic)
n a ~ d o w e ;p. reflex odruch przygotowawczy
preparatory set gotow096 do reakcji
prepotential potencjal przedwstgpny; potencjal
rozrusznikowy
preservative zachowawczy; p. consummatory reflex odruch zachowawczo-konsumacyjny ; p.
preparatory reflex odruch zachowawczo-przygotowawczy; p. reflex odruch zachowawczy
prespike iglica przedsynaptyczna, iglica presynaptyczna
pressure ciinienie; ucisk; p. block blokada uciskowa
presynaptic presynaptyczny, przed synapsq; p.
inhibition hamowanie presynaptyczne; p. impulse impuls presynaptyczny
pretrigeminal pretrygeminalny, przed nerwem tr6jdzielnym; midpontine p. transection przecigcie
Srodkowo-mostowe pretrygeminalne; p. preparation preparat pretrygeminalny, preparat
przeciqty przed nerwem trbjdzielnyrn; p. transection przeciqcie pretrygeminalne (przed nerwem trbjdzielnym)
primary pierwotny; pienvszego rzgdu; bezwarunkowy; p. drive napqd pierkiotny (bezwarunkowy); p. inhibition (J. Konorski) hamulec pierwotny; p. fiber wl6kno pienvszorzqdowe
proactive proaktywny; p. inhibition hamowanie
proaktywne
problem box (syn. puzzle box) skrzynka zadari
project projekt; rzutowat; projektowat; odwzorowac
projection rzut, odwzorowanie, projekcja; neural p.
projekcja (odwzorowanie) nerwowa; p. area
pole projekcyjne
prone twarza (lub dioniq) w d61; pronation pronacja,
zgigcie do przodu
propagate przesuwak sig, przenosit sig, rozchodzit
siq; self-propagating sarno-przenoszacy sig;
propagating mechanism mechanizm przesuwu
(przenoszenia sig, rozchodzenia siq)
proprioceptive proprioceptywny
propnoreceptor proprioceptor
prosencephalon (syn. forebrain) przodom6zgowie
protective ochronny; p. inhibition (I. P. Pavlov)
hamowanie ochronne; p. reflex ( J . Konorski)
odruch ochronny; p. consummatory reflex
odruch ochronno-konsumacyjny ; p. preparatory reflex odruch ochronno-przygotowawczy;
p. response odruch (reakcja) obronna
protopathic (H. Head) protopatycmy; p. sensibility czucie pqotopatyczne
pseudoconditioning warunkowanie rzekome, pseudowarunkowanie
psychogalvanic reflex (response), PGR odruch
(reakcja) sk6mogalwaniczna (psychogalwaniczna), PGR
PTP, post-tetanic potentiation spotggowanie potgzcowe
RECTIFIER
punishment (syn, negative reward) kara, nagroda
ujemna
pupil (pupillary) reflex odruch ireniczny
Pwkinje (Pwkyiie) cell kombrka Purkinjego
P shift przesuniecie Purkinjego (zmierzchowe)
push-pull amplifier wzmacniacz przeciwsobny
puzzle box (syn. problem box) skrzynka zadan
Rc, CR, conditioned response reakcja wmnkowa,
odruch warunkowy
Re, goal response (C. L. Hull) reakcja spelniajqca,
reakcja nagrodowa, reakcja na bodziec nagradzajacy
re, fractional antedating goal response, f.a.g.r.
(C. L. HUN) nastkowa wyprzedzajqca (warunkowa) reakcja spehiajaca (nagrodowa)
Ru, UR, UCR, unconditioned response reakcja
bezwarunkowa, odruch bezwarunkowy
radiation promieniowanie; promienistoif.; optic r.
promienistoie wzrokowa (w16kien wzrokowych)
random przypadkowy, nieregularny, chaotyczny,
losowy; r. bombardment chaotyczny ostrzal,
chaotyczny (nieregularny) doplyw impuls6w;
r. reinforcement (syn. aperiodic reinforcement,
variable interval reinforcement) wzmacnianie
nieregularne
randomization ulosowienie, randomizacja
range (ethol.) strefa, obszar wystgpowania; home r.
strefa mieszkalna; life r. strefa zyciowa; r. of
accomodation zakres przystosowania
range (stat.) zakres
Ranvier node przewgknie Ranviera, wqzel Ranviera
radio-frequency, RF ~ s t o t l i w o S 6radiowa; r. f.
isolation unit jednostka izolujaca czqstotliwoSci
radiowej, radiowyjScie
rapid eye movements, REM szybkie ruchy oozu;
REM sleep sen paradoksalny, sen z szybkimi
ruchami oczu
RAS, reticular activating system RAS, siatkowaty
uklad wzbudzajacy (uczynniajqcy)
rate wskainik, stosunek, miara, szybkoic, czgstoik;
heart r. cqstoSc skurcz6w serca; heart r.
response reakcja sercowa, zrniana czgstoSci tgtna
w odpowiedzi na bodziec; mean r. czgstoS6
Srednia; pulse r. czqstoic tqtna; r. of decay
szybkoSC zaniku; r. of rise szybkoSc wzrostu
reaction reakcja, odpowiedi, odczyn; consensual r.
odruch skrzyiowany (irenic); defensive r.
reakcja obronna; delayed r. reakcja odroczona;
r. potential (C. L. Hull) potencjal reakcji;
r. time czas reakcji
reactive reaktywny; r. inhibition, ZR (C. L. Hull)
hamowanie reaktywne
reactivity reaktywnoSC
reafference reaferentacja; principle of r. (E. von
Holst, H. Mittelstaed) zasada reaferentacji
rebound odrzut, odskok; post-inhibitory r. odrzut
pohamulcowy, pohamulcowe zwi~kszenie pobudzenia
recall przypominanie (sobie); przypominac sobie
recent Swiezy; recent memory pami@ Swieia
recency SwiezoSC; law of r. prawo Swieiych asocjacji
receptive odbiorczy, recepcyjny; r. field pole odbiorcze (recepcyjne); r. unit jednostka odbiorcza,
jednostka recepcyjna
receptor receptor, narzad odbiorczy; r. block(ade)
unieczynnienie (blokada) receptor6w; r. potential potencjal receptorowy; r. site punkt
receptorowy, punkt odbiorczy, miejsce recepcji;
r. unit jednostka odbiorcza; stretch r. receptor
rozciggowy ;
recipient odbierajacy, odbiorczy, przyjmujljcy
reciprocal wzajemny, dwustronny; recyprokalny ;
double r. innervation podwbjne unerwienie
wzajemne; r. inhibition hamowanie wzajemne
(recyprokalne); r. innervation unerwienie wzajernne (dwustronne)
recognition rozpoznawanie; pattern r. rozpoznawanie formy (ukladu)
reconditioning warunkowanie ponowne, warunkowanie wznawiajace
recovery powr6t do normy, odzyskanie, wznowienie;
r. phase fazapowrotu do normy; r. time (syn.
refractory period) okres refrakcji; spontaneous r.
odnowa samorzutna; wznowienie samorzutne
(samoistne) (wygaszonego odruchu warunkowego)
recruit narastak (o odpowiedzi); wciagat, dolqczyc
(nowe elementy); recruiting reflex odruch narastajacy (rekrutacyjny)
recruiting response odpowiedi rekrutacyjna (cf.
augmenting response)
recruitment rekrutacja, narastanie, wciqganie (nowych element6w); cortical r. rekrutacja korowa;
spinal r. rekrutacja rdzeniowa
rectification prostowanie
rectifier prostownik
26
RECTIFY
rectify prostowac
recurrent ponowny, powracajqcy, wsteczny, powrotny, zwrotny; r. collateral obocznica zwrotna
(aksonu); r. inhibition hamowanie zwrotne;
r. reflex odruch powrotny
redirection activity przeniesienie reakcji
redundancy nadmiernoic, zbdnoSc, nadmiar
reference odniesienie, odnognik; Horsley-Clarke
r. plane plaszczyzna odniesienia w ukladzie
Horsley-Clarke'a; plane (axis) of r. plaszczyzna
(04) odniesienia; r. electrode (syn. indifferent
electrode) elektroda obojgtna; r. lead przew6d
odniesienia, odprowadzenie odniesienia, przew6d zerowy
referred przeniesiony; r. pain b61 przeniesiony,
b61 promieniujqcy
reflex odruch; odruchowy; conditioned (conditional) r. odruch warunkowy; flexion r. odruch
zgigcia; iterative r. odruch iteratywny; monosynaptic r. odruch monosynaptyczny; polysynaptic r. odruch polisynaptyczny; r. arc luk
odruchowy; r. circuit obw6d odruchowy, luk
odrucho'wy; r. inhibition hamowanie odruchowe,
odruch hamulcowy; r. pupillary contraction odruchowe zwgzenie irenicy; r. reserve (B. F.
Skinner) (syn. operant reserve) rezerwa odruchu
sprawczego, iloik reakcji potrzebnych do wygaszenia odruchu 'sprawcz.ego (instrumentalnego), miara opornoici na wygaszanie; r. salivation
odruchowe wydzielanie Sliny; unconditioned r.
odruch bezwarunkowy
refractory refrakcyjny, niepobudliwy; absolutely r.
period okres refrakcji bezwzglpdnej; r. period
(syn. recovery time) okres refrakcji (niepobudliwoici); relatively r. period okres refrakcji
(niepobudliwoici) wzglgdnej
refractoriness refrakcja, niepobudliwolc, niereagowanie
reinforce wzmocnic (w warunkowaniu klasycznym);
nagrodzic (w warunkowaniu instrumentalnym),
reinforcement wzmocnienie (w warunkowaniu klasycznym); nagroda (w warunkowaniu instrumentalnym); acid r. wzmocnienie kwasowe;
alimentary r. wzmocnienie pokarmowe; conditioned (secondary) r. wzmocnienie warunkowe
(wtbrne, drugiego rzgdu) ; heterogeneous r.
wzmocnienie r6inorodne: (1) wzmocnienie
innym bodicem bezwarunkowym; (2) wzmocnienie reakcji bodicem wywolujqcym odmiennq
reakcjg (np. w warunkowaniu instrumentalnym);
homogeneous r. wzmocnienie jednorodne, wzmocnienie tym samym bodicem bezwarunkowym;
primary r. wzmocnienie pierwszego rzgdu;
schedule of r. cedula wzmocnienia (nagradzanja);
secondary r. wzmocnienie drugiego rzgdu,
wzmocnienie warunkowe, nagroda drugiego
rzgdu
relay lqcze, przel8cznik; r. nucleus jqdro przelqcznikowe, jqdro lqczowe; synaptic r. lqcze
synaptyczne, przelqcwik synaptyczny, synaptyczna stacja przelqcznikowa
relearning uczenie ponowne
release uwolnienie, oswobodzenie; uwolnic, oswobodzic; innate r. mechanism (ethol.) wrodzony
mechanism wyzwalania (reakcji konsumacyjnej); r. phenomenon zjawisko (objaw) uwolnienia (nizszych oirodk6w spod kontroli wyzszych
oirodkdw); tranmitter r. uwalnianie przekainika (mediatora)
releaser wyzwalacz, wyzwalaj*cy (cf. sign stimulus bodziec kluczowy, bodziec znak)
REM, rapid eye movements szybkie ruchy oczu;
REM sleep sen paradoksalny, sen z szybkimi
ruchami oczu
Remak's fiber wlbkno remakowskie (Remaka),
wl6kno szare
repertory repertuar, zestaw; r. of responses
repertuar reakcji
repolarization repolaryzacja, odtworzenie polaryzacji (biegunowoSci)
representation przedstawicielstwo, reprezentacja;
cortical r. korowe przedstawicielstwo (reprezentacja)
reserve rezerwa, zapas; reflex r. (B. F. Skinner)
rezerwa odruchu
residual szczqtkowy, pozostaly; r. potentiation
szcz*tkowe spotggowanie
resistance (elec.) op6r, opornoic; r. to conditioning
opornoSC na warunkowanie; r. to extinction
opornoic na wygaszanie
respond odpowiadac, reagowac
respondent (B. F. Skinner) odruchowy, dajqcy
odpowiedi, reaktywny
response odpowiedi, reakcja; abortive r. reakcja
poronna; augmenting r. odpowiedi narastajqca;
conditioned r. reakcja warunkowa; delayed r.
reakcja odroczona; involuntary r. reakcja mimowolna; recruiting r. odpowiedi rekrutacyjna;
r. inhibition hamowanie reakcji; r. latency
(syn. reaction latency) okres utajenia reakcji;
unconditioned r. reakcja bezwarunkowa
responsive pobudliwy, reaktywny; chemically r.
pobudliwy chemicznie
rest spoczynek, odpoczynek; spoczywac, odpoczywat; resting potential potencjal spoczynkowy
restlessness (syn. agitation) niepoka ruchowy
SATIATION
27
restoration wznowienieg reflex r. wznowienie
odruchu
retention gromadzenie (pamieciowe), zaparnietanie
reticular siatkowy, siatkowaty, siateczkowaty; r.
activating system, RAS siatkowaty uHad
wzbudzaj$cy (uczynniajqcy); r. formation tw6r
siatkowaty; reticulospinal tract droga (szlak)
siatkowo-rdzeniowa; r. theory teoria siateczkowata
retina siatk6wka
retinal siatk6wkowy; "cortical retina" (S. E.
Henschen) siatk6wka korowa; r. image obraz
siatk6wkowy; r. field pole siatk6wkowe
retrieval odzyskanie, przywr6cenie (nawyku, parniqci)
retroaction dzialanie wstecz, retroakcja
retroactive wsteczny, retroaktywny; r. amnesia
nieparnigc wsteczna; r. association skojarzenie
wsteczne; r. facilitation torowanie wsteczne
(retroaktywne); r. inhibition hamowanie retroakl ywne
retrograde wsteczny; r. amnesia niepamigk wsteczna;
r. degeneration zwyrodnienie wsteczne, degeneracja wsteczna, zwyrodnienie Nissla
reverberate odbijak sie, rewerberowai:
reverberation odbijanie sig, krqienie (impuldw)
w obwodzie, rewerberacja
reversal odwrbcenie; r. learning (conditioning)
przeuczanie, przer6bka odruchbw warunkowych; r. point punkt zwrotny
reward nagroda, nagradzanie; negative r. (syn.
punishment) nagroda ujemna, kara; partial r. nagradzanie sporadyczne; positive r. (syn. reward)
nagroda
rheobase reobaza, wartoit progowa prqdu drainiqcego
rheoreceptor reoreceptor, receptor oplywu
rhinencephalon wgchom6zgowie
rhombencephalon tylombzgowie
rhythm rytm; alpha r. rytm alfa; circadian r. rytm
okdodobowy; lunar r. rytm ksieiycowy,
rytm lunarny; myogenic r. rytm miogeniczny,
rytm miglniopochodny; neurogenic r. rytm
neurogeniczny, rytm nerwopochodny; seasonal
r. rytm sezonowy; tidal r. rytm plywowy
riddance reflex odruch b6lowy, odruch obronny
eliminujqcy b61
righting wyprostowanie sig, przybranie poloienia
pionowego, powstawanie; r. reflex odruch
prostowania sie, odruch powstawania
rigidity sztywnoSC; decerebrate r. sztywnoSC odm6idieniowa
rigor stgienie; drienie; r. mortis stgienie poimiertne
ritualization rytualizacja
root korzonek (korzeli); anterior r. korzonek
przedni; dorsal r. korzonek grzbietowy; dorsal
r. potential potencjal korzonka grzbietowego;
dorsal r. reflex, DRR odruch korzonka grzbietowego; motor r. korzonek ruchowy; posterior
r. korzonek tylny; r. filament niC korzonka;
sensory r. korzonek czuciowy; ventral r. korzonek brzuszny
rootlet korzonek, czglC korzenia
rule of heterogeneous summation (N. Tinbergen)
prawo heterogenicznego sumowania bodicbw
klunowych
S, subject badany, zwierze do4wiadczalne, osobnik
grupy badanej
SD,D, drive stimulus bodziec napgdowy
SD, discriminative stimulus bodziec dyskryminacyjny, bodziec w kt6rego obecnoSci reakcje
instrumentalne sq nagradzane (B. F. Skinner)
S A ujemny bodziec dyskryminacyjny, bodziec
w ktbrego obecnoici reakcje instrumentalne
nie sq nagradzane
SG, goal stimulus (C. L. Hull) bodziec celu, bodziec
nagrodowy, bodziec zwiqzany z nagrodq
s', stimulus trace, perseverative stimulus trace
(C. L. Hull) Slad bodica
YC,
fractional goal stimulus (C. L. Hull) czqstkowy
bodziec nagrodowy
saccadic skokowy, schodkowaty; s. eye movements skokowe (schodkowate) ruchy oczu
safety bezpieczelistwo; s. center olrodek bezpieczelistwa (J. Konorski); s. margin (syn. s.
factor) margines bezpieczelistwa
saltatory skokowy ; s. conduction przewodzenie
(impulsu) skokowe
sample prbbka; wz6r, wiorzec; matching-to -s.
dobieranie wedtug wzorca; small s. (stat.)
mala prbbka
satiation nasycenie
28
SATIETY
satiety nasycenie, sytoSC, przesyt; s. center oirodek
nasycenia, oSrodek sytoSci
satisfaction zaspokojenie
satisfier czynnik, przedmiot, bodziec; sytuacja
prowadzaca do zaspokojenia (potrzeby)
savings zachowanie (w pamivi), pozostaloSC (nawyku)
Sc, CS, conditioned stimulus bodziec warunkowy
Sc, stimulus component bodziec skladowy
schedule cedula, plan, rozklad; s. of reinforcement
cedula nagradzania (wzmacniania)
schedules of reinforcement ceduly wzmacniania
(nagradzania) ;
continuous (regular) reinforcement wzmacnianie
(nagradzanie) regularne
partial (intennittent) reinforcement wzmacnianie
(nagradzanie) przestankowe, wzmacnianie sporadyczne
fixed interval (periodic) reinforcement, FI wzmacnianie periodyczne, w ~ a c n i a n i er6wnookresowe
variable interval (aperiodic, random) reinforcement, VI wzmacnianie aperiodyczne, wzmacnianie z m i e ~ 0 0 k r e ~ o w e
6 x 4 ratio reinforcement, FR wzmacnianie
w stalej proporcji, wzmacnianie stalostosunkowe
variable ratio reinforcement, VR wzmacnianie
w zmiennej proporcji, wzmacnianie miennostosunkowe
conjunctive schedule cedula lqczna
mixed schedule cedula mieszana
interlocking schedule cedula szczepiona
tandem schedule cedula tandemowa
schema model, schemat, plan; body s. schemat
ciala (gnostyczna nabyta reprezentacja (korowa)
wlasnego ciala)
schematic schematyczny, uproszczony; s. eye
oko zredukowane
scheme plan, projekt, schemat
schizokinesis (W. H. Gantt) schizokineza, rozszczepienie odruch6w warunkowych (np. ruchowych
i sercowych)
score wynik (cyfrowy), miara; raws. wynik surowy,
wynik nieopracowany; standard s. wynik standaryzowany
scotopic vision (syn. night vision, twilight vision)
widzenie skotoptyczne, widzenie zmierzchowe,
widzenie o zmroku
screening cage (syn. Faraday's cage) klatka Faradaya
SD, somatodendritic somato-dendrytowy, zwia-
zany z cialem i dendr&ami neuronu; SD-spike
iglica somato-dendrytowa
secondary wt6my, drugiego rzqdu, dodatkowy,
podrzqdny, warunkowy; s. conditioning warunkowanie drugiego rzgdu; s. reflex odruch
wt6rny; s. reinforcement wzmocnienie warunkowe, wzrnocnienie bodicem warunkowym,
wzmocnienie drugiego rzqdu; s. reward nagroda
wtbrna, nagroda warunkowa
secretory wydzielniczy; s. nerve fiber wl6kno neurosekrecyjne; s. reflex odruch wydzielniczy
segment odcinek, segment; cervical s. odcinek
szyjny; lumbar s. odcinek lediwiowy; sacral S.
odcinek krzyzowy; spinal s. odcinek (segment)
rdzenia; thoracic s. odcinek piersiowy
segmental odcinkowy, segmentowy; s. reflex
odruch rdzeniowy odcinkowy ; intersegmental
reflex odruch rdzeniowy miedzyodcinkowy
seizure napad (choroby, drgawek); epileptic s.
napad drgawkowy
selective wybidrczy; s. permeability przepuszczalno66 wybibrcza; s. stimulation drainienie
wybi6rcze
self sam, samo; self-exciting sarnowzbudny, samopobudzajacy sig; self-propagation samoprzemieszczanie sig, samorozchodzenie sie; selforganization samoorganizacja
sense czucie, zmysl; rozumienie; sens, znaczenie;
czut; s. datum (s. data) dane zmyslowe; external
s. zmysl eksteroceptywny, czucie exteroceptywne;
internal s. czucie wewnptrzne, zmysl interoceptywny; muscle s. czucie mi@niowe; s.
illusion zhdzenie zmyslowe; s. limen pr6g
czucia; s. modality jakoSC zmyslowa; s. organ
narzad czucia, narzad zmyslowy, receptor;
s. threshold pr6g czucia
sensibility wrailiwoSC, odczuwanie; deep s. czucie
glqbokie; epicritic s. (H. Head) czucie epikrytyczne; pallesthetic s. wrailiwoSC na drgania
(stroika); proprioceptive s. czucie proprioceptywne; protopathic s. (H. Head) czucie
protopatyczne
sensibilization uczulenie
sensitive wrailiwy, czuly
sensitivity (syn. sensitiveness) wrailiwoSC
sensitize uczuliC, uwrailiwiC
sensitization uczulenie, uwrailiwienie
senso(ri)-motor czuciowo-ruchowy; s. cortex kora
czuciowo-ruchowa; s. integration integracja
(scalenie) czuciowo-ruchowe
sensory czuciowy, zmyslowy; s. deprivation izolacja zrnyslowa, deprywacja zmyslowa; s.
SPONTANEOUS
fiber wl6kno czuciowe; s. function czymoSC
czuciowa; s. information informacja zmyslowa,
doplyw informacji ze zmysl6w; s. input doprowadzenie czucia, doprowadzenie bodic6w;
s. modality jakoSc zmyslowa; s. root korzonek
(korzen) czuciowy; s. root field pole odbiorcze
korzonka czuclowego; s. unit jednostka czuciowa
serial seryjny, szeregowy, dotyczqcy ciqgu; s.
association asocjacja seryjna; s. learning uczenie
(sig) ciqgbw, uczenie (sip) seryjne
serotonine (syn. enteramine) serotonina, 5-hydroksytryptamina
set zestaw, komplet; nastawienie; nastawid, uloiyd; learning s. nastawienie, gotowoic do uczenia sig; motor s. gotowoid do (danej) reakcji;
neural s. gotowoSd neuronalna, torowanie
(np, iuku odruchowego); preparatory s. gotowoic do reakcji
shadow cien; s. reflex odruch na cien
sham rzekomy, pozorny; s. feeding karmienie
pozorne; s. rage wiciekloSd rzekoma
shaping (syn. approximation conditioning) warunkowanie przyblizajqce
sigma, a milisekunda; odchylenie standardowe;
s. rhythm rytm sigma, rytm ok. 14 cykle/sek;
s. score wynik standaryzowany; s. spindle
wrzeciono sigma, rytm sigma
sign znak, objaw, przejaw, sygnd (bodziec warunkowy); local s. (C. S. Sherrington) cecha
miejsca; s. stimulus bodziec znak, bodziec kluczowy (syn. releaser wyzwalacz)
sign-gestalt struktura znaczeniowa
sign learning (0. H. Mowrer) warunkowanie klasyczne, uczenie znakbw; (E. C. Tolman) uczenie
znak6w
signal sygnal; sygnalizowad; s.-to-noise ratio stosunek sygnalu do szurnbw
significate (E. C. Tolman) desygnat
silent period okres milczenia, pauza
sink zlew, miejsce ujemne elektrycznie
situational sytuacyjny; s. stimuli bodice sytuacyjne
skin reflex (syn. superficial reflex) odruch skbmy
Skinner box skrzynka Skimera
sleep sen; fast s. sen paradoksalny; paradoxical S.
sen paradoksalny; s. center oirodek snu; slow s.
sen powolny
slow powolny ; zwolnid; s. muscle migsien powolny ;
s. potential potencjal powolny; s. sweep powolny
przebieg strumienia (oscyloskopu); s. wave
(EEG) fala powolna; s. wave complex (EEG)
zespbl fa1 powolnych
29
sodium s6d; s. pump pompa sodowa
solution learning (0. H. Mowrer) warunkowanie
instrurnentalne, uczenie sig rozwiqzd
somatodendritic somato-dendrytowy, powstajqcy
w ciele i dendrytach neuronu, SD
somato-fugal ku obwodowi neuronu; s.-f. axonal
transport transport aksonowy ku obwodowi
somato-motor somato-motoryczny, zwiqzany z ruchami ciaia
somato-sensory zwiqzany z czuciem ciala; s. cortex
Qra projekcyjna czucia ciala, kora somato- sensoryczna
somatotopic odwzorowujqcy okolice ciala, somatotopowy; s. organization uklad odwzorowania
okolic ciala
S -0-R, stimulus-organism-response bodziec-organizm-reakcja
,yoR,behavioral oscillation (C. L. Hull) oscylacja
behawioralna
source ir6dk0, miejsce elektrododatnie
space constant (syn. length constant) stala dlugoici
span zakres, rozpiqtoid; memory s. zakres pamiwi
spasm kurcz
spastic spastyczny, kurczowy
spasticity spastycznoid
spatial przestrzenny; s. orientation orientacja
przestrzenna; s. summation surnowanie przestrzenne
specific swoisty, specyficzny; s. afferent pathway
droga czuciowa specyficzna; s. resistance op6r
wldciwy s. weight cigiar wlaSciwy
spike iglica; s. potential potencjai iglicowy; SD s.
iglica somato-dendrytowa; IS-spike iglica odcinka poczqtkowego (aksonu)
spike (EEG) iglica, fala 1/12 sek; s. and wave
complex zap61 iglicy i fali
spinal rdzeniowy; s. animal zwierzg rdzeniowe;
s. cord rdzen kr~gowy;s. ganglion zw6j migdzykrggowy, zw6j rdzeniowy; s. preparation
preparat rdzeniowy
spinalize przeciqC rdzen krggowy
spindle wrzeciono; alpha s. (EEG) wrzeciono alfa;
muscle s. wrzeciono miphiowe; sleep s. wrzeciono snu, wrzeciono sigma; s. burst erupcja
wrzeciona; s. tripping wyzwalanie wrzeciona
spine grzbiet; krggosiup; kolec, tied, pqczek;
dendritic s. cieni (pqczek) dendrytu; s. apparatus
aparat ciemiowy (pqczkowy); s. synapse synapsa cierniowa (pqczkowa)
split rozdzielid, rozdwoid; s. brain m6zg rozdwojony
spontaneous niewymuszony, wiasny, spontaniczny,
30
SPORADIC
samoistny ; s. activity czynnoSC spontaniczna;
s. behavior zachowanie (sip) spontanicme;
s. discharge wyladowanie spontaniczne; s.
recovery odnowa samorzutna, wznowienie sarnorzutne (samoistne) (wygaszonego odruchu
warunkowego)
sporadic sporadyczny; s. stimulus bodziec sporadyczny, bodziec pojawiajqcy sip nieregularnie
spreading rozprzestrzenianie sip, rozchodzenie sip,
szerzenie sig; szerzqcy sip, rozchodzqcy sig;
s. depression (A. A. P. Ledo) szerzqca sig depresja
stalking skradanie sip, podkradanie sig
stand stojak; conditioning s. (syn. Pavlovian s.)
stojak do badan odruchbw warunkowych
standard wzorzec; przecigtna; wzorcowy, standardowy; s. deviation odchylenie standardowe;
s. error blqd standardowy; s. score wynik
standaryzowany
stare patrzec, wpatrywac sig; staring contest
wspblzawodnictwo patrzenia
starting reflex odruch startowy
startle reflex (syn. startle pattern) odruch (reakcja)
startowy, reakcja poderwania sig, reakcja
wzdrygnivia
stationary excitation ( N . Y. Wedensky) pobudzenie
stacjonarne
stem pien; brain s. pieri mbzgu
stereotaxis stereotaksja, wyznaczenie pdozenia
w bryle; brain s. stereotaksja mbzgu, wyznaczenie poiozenia w glqbi mbzgu
stereotaxic stereotaktyczny
stereotype stereotyp, uklad niezrnienny; dynamic
s. (I. P. Pavlov) stereotyp dynamiczny
stimulus bodziec; s. artifact artefakt bodica;
zaklbcenie spowodowane bodicem; s. isolation unit jednostka izolujqca, urzqdzenie do
izolacji bodica; s. event bodziec-zdarzenie,
zdarzenie bgdqce irbdlem bodica; s. object
bodziec-przedmiot, przedmiot kdqcy irbdlem
bodica
stimulus-bound okreilony bodicem (o reakcji lub
percepcji)
stochastic Iosowy, stochastyczny
stress napbr, stress; obciqzenie, napipcie; s. stimulus bodziec naporowy
stretch naciqg, rozciqganie, naciqgat, rozciqgac;
s. receptor receptor rozciqgowy; s. reflex odruch
na rozciqganie, odruch rozciqgowy, odruch
miotatyczny
striate prqzkowany; dotyczqcy kory wzrokowej;
s. body cialo prqzkowane, prqikowie; s. cortex
kora wzrokowa, kora prqzkowana; s. muscle
mivien poprzecznie prqikowany
striatal prqikowany; prqikowiowy ; dotyczqcy
kory prqzkowanej (wzrokowej); s. neuron neuron
prqzkowia; s. neuron neuron kory wvokowej
Su, US, UCS, unconditioned stimulus (unconditional stimulus) bodziec bezwarunkowy, US
subcortex podkorze
subcortical podkorowy
subliminal podprogowy; ponizej progu postrzegania
submissive ulegly; s. posture poza ulegloici
subnormal subnormalny, podnormalny; s. period
okres subnormalny, okres obniionej pobudliwoici; s. phase faza subnormalna, faza obniienia pobudliwoici
subordination podporzqdkowanie, subordynacja;
central s. oirodkowa kontrola, subordynacja obrodkowa (L. Lapicque)
substitute zastppowaf, zastcpczy, warunkowy ; s.
stimulus bodziec zastgpczy (warunkowy)
substitution zastppstwo, zastgpowanie; stimulus s.
zastppstwo bodica; principle of stimulus s.
zasada zastppstwa bodica (w warunkowaniu
klasycznyrn)
subsynaptic subsynaptyczny, pod synapsq; s. web
(syn. synaptic web) (E. De Robertis) utkanie
subsynaptyczne
subthalamus niskowzg6rze
subtreshold podprogowy
successive nastgpczy; s. discrimination rozrbinianie
bodicbw pojedynczych, rbznicowanie nastppcze; s. threshold prbg nastgpczy
sudorimotor potowydzielniczy; s. reflex odruch
potowydzielniczy
sudo-secretory potowydzielniczy; s. reflex odruch
potowydzielniczy
summation sumowanie; spatial s. sumowanie
przestrzenne; temporal s. sumowanie w czasie
(czasowe)
superficial powierzchowny, powierzchniowy; s.
reflex (syn. skin reflex) odruch skbrny
supernormal supernormalny, ponadnormalny ; s.
period okres wzmozonej pobudliwoici; s. phase faza wzmozenia pobudliwobci, faza supernorrnalna; s. sign stimulus ponadnormalny
bodziec kluczowy
supersensitivity nadwrazliwoSC; s. of denervated
structures nadwrailiwoSC. tworbw (struktur)
odnerwionych
supine twarzq (lub dloniq) w gbrg; supination
supinacja, zgivie do tylu
suppression stlumienie, powstrzymanie, zahamowanie; s. areas okolice tluniiqce (kory); conditioned s. warunkowe tlumienie, warunkowa
reakcja emocjonalna, CER
suppressor band (syn. suppression area) pasmo
tlumiqce, okolica tlumiqca (kory mbzgowej)
supraliminal (syn. above threshold) ponadprogowy
supralimit pozakresowe; s. inhibition ( I . P. Pavlov)
harnowanie pozakresowe
supramaximal supramaksymalny, wigkszy od maksyinalnego
supramedullary nadrdzeniowy ; nadopuszkowy ; s.
ganglion zw6j nadrdzeniowy, zw6j nadopuszkosuprasegmental nadodcinkowy
suprathreshold nadprogowy
switching przelqczanie; conditioned s. przelqczanie
warunkowe
sympathetic wsp6lczulny, sympatyczny; s. innervation unerwienie wspb~czulne
sympathomimetic sympatykomimetyczny
synapse synapsa, styk nerwowy
synaptic synaptyczny; s. cleft szczelina synaptyczn a ; s. delay opoinienie synaptyczne; s. fuzz
coat wySci6lka synaptyczna; s. knobs (syn.
end bouttons) guziczki synaptyczne, koncowe;
s. relay lqcze synaptyczne, synaptyczna stacja
przekainikowa; s. vesicle pgcherzyk synaptyczny; s. web (syn. subsynaptic web) utkanie podsynaptyczne (subsynaptyczne)
synchronization synchronizacja
syndrome zesp61 (objawbw), syndrom
synergic sprzymierzony, wspbldzialajqcy, stowarzyszony, synergiczny; s. muscle migsien sprzymierzony (wsp61.dzialajqcy, synergicmy); s.
muscle group grupa migSni sprzymierzonych
(synergicznych)
synergist wsp6ldzialajqcy; s. inuscle migsien wspbtdzialajqcy
system uklad, system; nervous s. uklad nerwowy
systemic ukladowy, og6lnoustrojowy, systemowy;
s. blood pressure cisnienie tgtnicze krwi
T-fiber wl6kno T, akson rozgalgziony w pobliiu
perikarionu
STR(C. L. Hull) okres utajony reakcji, czas reakcji
Tarchanoff phenomenon zjawisko Tarchanowa,
reakcja sk6rnogalwaniczna
target e l ; c e l o w d ; t. cell kom6rka docelowa,
kom6rka adresowa
targeting reflex (J. Konorski) odruch celowniczy
task zadanie
teledendron (syn. telodendron, telodendrion, end
brush) telodendron, koncowe rozkrzewienie
aksonu, drzewko koncowe
telencephalon (syn. end brain) kresom6zgowie
temporal czasowy; skroniowy; t. lobe plat skroniowy; t. parameter parametr czasowy; t.
summation sumowanie czasowe (w czasie)
temporary chwilowy, przejlciowy, tyniczasowy
tendon Scipgno; Golgi t. organ narzqd Sciqgnisty
Golgiego, aparat Golgiego, receptor Sciggnowy
Golgiego; t. reflex odruch Sciggnowy
tenotomy przecipcie Sciggna; tenotomize przeciqc
Sciggno
terminal zakonczenie; koncowy, kresowy; nerve t.
zakonczenie nerwowe; t. bulb zakohczenie
synaptyczne; t. depolarization depolaryzacja
zakonczen wl6kna czuciowego; t. sensitivity
wrazliwoSc kresowa (maksymalna)
test pr6ba, sprawdzenie, test; prbbowae, sprawdzac;
testing stimulus bodziec sprawdzajqcy
tetanic tgzcowy; t. contraction skurcz tgzcowy;
t. convulsions drgawki teicowe; t. stimulation
draznienie teicowe
tetanize pobudzic (migsien) d o skurczu tpzcowego
tetanus tgzec; draznienie tgicowe; skurcz tqzcowy;
t. toxin (syn. tetanotoxin) tetanotoksyna, jad
tgzca
thalamus wzg6rze (wzrokowe)
thalamic wzgbrzowy, talamiczny; t. animal zwierzg
wzgorzowe; t. diffuse projection system wzg6rzowy uklad projekcji rozlanej (niespecyficznej)
thanatosis odruch pozornej Smierci
theta teta, 8 ; theta rhythm czynnoS6 teta, rytm teta
thirst pragnienie; t. drive napgd pragnieniowy
threshold (syn. limen) pr6g (pobudliwoSci); differential t. pr6g r6znicy (bodicow); t. element
element progowy; t. level (of potential) progowy poziom (potencjalu); t. of excitation
pr6g pobudzenia; t. stimulus bodziec progowy
time czas; ustawiaC w czasie; t. base podstawa
czasu; t. conditioning warunkowanie n a czas;
t. constant stala czasu, stala czasowa; t. course
przebieg w czasie; t. scale skala czasu; t. to
summit czas narastania; timing uklad w czasie;
odrnierzajqcy czas
WY
32
TONE
electrical t. przekazywanie (przekainictwo)
tone ton; napiecie; muscular t. napiecie migSniowe;
elektryczne; synaptic t. przekazywanie (przevagal t. napigcie nerwu blednego, wagotonia
kainictwo) synaptyczne
tonic Srodek pobudzajqcy; napigty, toniczny;
pobudzajqcy; ciqgly; t. activity czynnoS6 transmit przekazywat; transmitting przekazujwy;
chemically transmitting synapse synapsa o przeciqgla; t. contraction skurcz toniczny, skurcz
kainictwie chemicznym; electrically transmitting
ciqgly ; t. inhibition hamowanie ciqgle (toniczne);
synapse synapsa o przekahictwie elektrycznym
t. movement ruch ciqgly (tonicmy); t. muscle
migsieli powolny (toniczny); t. reflex odruch transmitter (syn. mediator) przekainik, mediator;
t. substance substancja przekainikowa (przeciqgly (toniczny)
kazujqca); t. potentiality zdolnoSC przekazytouch dotyk, dotykac; t. reflex odruch na bodziec
wania (synaptycznego)
dotykowy
trace Slad, linia, zapis; Sladowy; faint t. nikly transport transport, przenoszenie; axonal t. transport aksonowy
Slad, cienka linia; memory t. Slad parnigciowy;
transsituational przechodni, miedzysytuacyjny
t. conditioning warunkowanie Sladowe
transsynaptic transsynaptyczny, poprzez synapse;
track Slad; electrode t. Slad elektrody
t. electrical coupling sprzgienie elektryczne
tracking Sledzenie; Sledzqcy; t. movement ruch
poprzez synapse, synaptyczne sprzgienie elekSledzqcy (galek ocznych)
tryczne
tract droga, szlak, pasmo; olfactory t. pasmo
wvhowe; optic t. szlak wzrokowy; pasmo traumatic traumatyczny, urazowy; t. fixation
utrwalenie traumatyczne
wzrokowe
traffic ruch; t. of impulses przebieg impuls6w
tremor drienie; intention t. drzenie zarniarowe
train ciqg, szereg; Cwiczyt, trenowac, ksztalcit; trial pr6ba, doswiadczenie prbbne
impulse t. ciqg (szereg) impulsbw; trained trialand-error learning uczenie (sie) metodq prbb
movement ruch wytwiczony
i blpdbw
training Cwiczenie, trenowanie, trening; reflex t. trigger wyzwalacz, spust, uklad spustowy; wyzwatrenowanie odruchu
lac; Schmitt t. uklad spustowy Schmitta;
transcortical przez korq, biegnqcy przez korq,
t. feature cecha wyzwalajqca; t. stimulus bodziec
skroikorowy
wyzwalajqcy; triggered pulse impuls wyzwatransducer przetwornik; t. action czynnoSt przelany; triggered time base wyzwalana podstawa
twornikowa
czasu
transfer transfer, przeniesienie, przekaz; przenosit;
tripping wyzwalanie; spindle t. wyzwalanie wrzecion
bilateral t. transfer skrzyiowany; ionic t.
trophic odiywczy, troficzny; t. influence wplyw
przenoszenie jonbw; negative t. transfer ujemny;
troficzny t. sore owrzodzenie troficzne, rana
positive t. transfer dodatni
troficzna
transient zjawisko przejiciowe; przebieg nieustalo- trophotropic zone (W. R. Hess) strefa trofotropowa,
ny; pojedyncza fala (EEG); kr6tkotrwdy zespbl;
strefa mechanizm6w odiywczych (podwzg6rza)
(cf ergotropic zone)
przejiciowy, nieustalony; computer of average
transients maszyna matematyczna do uirednia- twilight vision (syn. night vision, scotopic vision)
nia przebieg6w nieustalonych; t. memory
widzenie o zmroku, widzenie zmierzchowe,
pamigc przejSciowa
widzenie skotoptyczne
transit (J. Konorski) przekazywat; przekainikowy; twitch skurcz (pojedynczy), szarpni~cie;t. muscle
t. field pole przekainikowe
migsien szybki; t. tension napigcie skurciowe
transit-exit field (J. Konorski) pole przekainikowo- two-factor theory teoria dwuczymikowa; t. t.
,
wyjiciowe
of learning teoria dw6ch proces6w uczenia (sig)
transitional przechodni, przemijajqcy; t. cortex type typ; type I conditioning (S. Miller, J. Kokora przechodnia
norski) warunkowanie typu pierwszego, waruntransmembrane skroiblonowy; t. potential potencjal
kowanie klasyczne; type I1 conditioning (S.
Miller, J. Konorski) warunkowanie typu druskroSMonowy
transmission przekazywanie, przekainictwo; chemigiego, warunkowanie instrumentalne (sprawcze)
cal t. przekazywanie (przekainictwo) chemiczne;
SUR (C. L. Hull) reakcja wrodzona, reakcja bezwarunkowa
UCR, UR, unconditioned reflex (response) odruch
bezwarunkowy, reakcja bezwarunkowa, UR
UCR, UR, RU, uncoditioned response (reflex)
reakcja (odruch) bezwarunkowa, UR
USC, US, unconditioned stimulus bodziec bezwarunkowy, US
U-fibers wl6kno U, wlokna lukowate iqczqce
korg sqsiednich zakqtbw
Umwelt (Ger.) (J. von UexkiiN) Swiat otaczajqcy,
ta czgSc Swiata zewngtrznego (Aussenwelt),
kt6ra ma znaczenie dla danego organizmu
i dziala na jego receptory
unavoidable nieunikniony, nieuchronny; u. shock
uderzenie nieuchronne, bodziec bblowy elektryczny
unconditional (syn. unconditioned) bezwarunkowy ;
u. reflex odruch bezwarunkowy, UR; u. response reakcja bezwarunkowa, UR
unilateral jednostronny, po jednej stronie ciaia
unipolar (syn. monopolar) jednobiegunowy
unit jednostka; pojedyncza kom6rka nerwowa,
neuron; myotatic u. jednostka miotatyczna,
motor u. jednostka ruchowa (C. S. Sherrington),
neuron ruchowy wraz z unerwionymi przezen
wlbknami mipSniowymi; nerve u. jednostka
(element) nerwowa; neural u. jednostka neural-
vacuum activity (syn. Leerlaufreaction) reakcja
upustowa; reakcja wystgpujqca pomimo braku
bodica wyzwalajqcego
vacuum tube lampa pr6iniowa; v. t. voltmeter
woltomierz lampowy
vagal dotynqcy nerwu bbdnego, wagalny;
v. tone wagotonia, wzbudzenie parasympatyczne
vagomimetic wywolujqcy objawy pobudzenia nerwu
blgdnego
Vagusstoff (Ger.) (0.Loewi) substancja nerwu
blgdnego
variable zrnienna; zmienny, podlegajacy zmianom;
dependent v. zmienna zaleina, reakcja; independent v. zmienna niezaleina (moie to by6
h e n n a S lub zmienna 0); intervening v.
zmienna wdana (wtrqcona); 0 v. fiienna 0,
organizm, czynniki wewnpme organizmu,
na (kom6rka lub wl6kno); off-unit neuron
wylqczeniowy, jednostka wylqczeniowa; onunit neuron wlqczeniowy, jednostka wlqczeniowa; sensory u. jednostka czuciowa; standard
u. (stat.) jednostka standardowa (standaryzowana)
unitary jednostkowy; u. EPSP jednostkowy EPSP,
jednostkowy pobudzeniowy potencjal postsynaptyczny; u. action potential potencjai czynnoiciowy jednostkowy
unmyelinated (syn. non-medullated) bezrdzenny,
niemielinowany; u. fiber wl6kno niemielinowane (bezrdzenne, nagie, szare)
unpolarizable niepolaryzujqcy (sig); u. electrode
elektroda niepolaryzujtpxi (sig)
unpolarized niespolaryzowany
unspecific nieswoisty, niespecyficzny; u. afferent
system nieswoisty uHad czuciowy
UR, UCR, unconditioned response (reflex) reakcja
(odruch) bezwarunkowa, UR
US, uncoditioned stimulus bodziec bezwarunkowy,
us
use uiywanie, uiycie; uiywak; excess u. nadmierne
uiywanie, wzrnoione uiycie; law of u. (syn.
law of exercise, law of frequency) prawo Cwiczenia
utilization time czas uzyteczny
czynniki organizmalne; R v. zmiema R, re&cja; S v. zmiema S, bodziec lub sytuacja
variable interval reinforcement, VI (syn. aperiodic
reinforcement, random reinforcement) wzrnacnianie aperiodyczne, wzmacnianie miennookresowe, VI
variable ratio reinforcement, VR wzmamianie
zmiennostosunkowe, wzmacnianie w zmiemej
proporcji, VR
vasomotor naczynioruchowy; v. reflex odruch naczynioruchowy; v. center oSrodek naczynioruchowy
vegetative wegetatywny, autonomiczny; v. nervous
system wegetatywny uklad nerwowy, autonomiczny uklad nerwowy
vesicle pechenyk; synaptic v. pecherzyk synaptyczny
34
VIR, VARIABLE INTERVAL REINFORCEMENT
VIR, variable interval reinforcement wzmacnianie
zmiennookresowe, wzmacnianie aperiodyczne
vigilance czuwanie, czujnoSC
d
visceral trzewny, trzewiowy ; v. drive n a ~ trzewny,
poppd trzewny; v. nervous system trzewiowy
uklad nerwowy (bezkrpgowc6w); v. sense czucie
trzewiowe
visceromotor trzewioruchowy; v. response reakcja
trzewioruchowa
vision wzrok, widzenie; binocular v. widzenie
obuoczne; central v. widzenie Srodkowe;
cyclopean v. widzenie cyklopowe; daylight v.
(syn. photopic v.) widzenie dzieme, widzenie
fotoptyczne; foveal v. widzenie plamkowe;
monocular v. widzenie jednooczne; night v.
(syn. twilight v., scotopic v.) widzenie zrnierzchowe, widzenie o zmroku, widzenie skotoptyczne; paracentral v. widzenie okolo8rodkowe;
peripheral v. widzenie obwodowe;
visual wuokowy; v. cortex kora wzrokowa;
v. evoked response (syn. visually evoked response)
wzrokowa odpowiedi wywolana
volley salwa; preganglionic v. salwa impulsbw
przedzwojowych; v. of impulses salwa irnpuls6w
volume objqtoic; v. conductor przewodnik przestrzenny
voluntary dowolny; v. movement ruch dowolny
VRR, variable ratio reinforcement wzmacnianie
zmiennostosunkowe, wzmacnianie w zrniennej
proporcji
wake obudziC, przebudziC sip
wakeful przebudzony, czuwajacy
wakefulness czuwanie, przytomnoSC
Wallerian degeneration zwyrodnienie wallerowskie,
zwyrodnienie wt6rne
warming-up rozgrzewka; w. effect zjawisko rozgrzewki; w. trial pr6ba wstgpna
warn ostrzegak
warning ostrzeienie; ostrzegajqcy; w. signal bodziec
ostrzegawczy, sygnai ostrzegAway, warunkowy
bodziec obronny
wave fala; brain waves fale m6zgu; spike and w.
complex (EEG) zespbi iglicy i fali
Wedensky effect (syn. Wedensky inhibition) harnowanie Wwiedenskiego
white matter istota biala
white noise bialy szurn
withdrawal wycofanie siq, cofnipcie; w. response
reakcja cofnipcia
Z score (syn. standard score) wynik standaryzowany
zone pas, strefa; ergotropic z. (W. R. Hess) strefa
ergotropowa, strefa mechanim6w aktywacji;
trophotropic z. ( W. R. Hess) strefa trofotropowa, strefa mechanizm6w odiywczych
ERRATUM
Page 5, column 2, line 7:
instead of uczuciowy should be czuciowy.
4cra Neurobiol. Exp. 1971, Suppl. 2.