Opinia merytoryczna Programu nauczania muzyki w gimnazjum Gra

Opinia merytoryczna Programu nauczania muzyki w gimnazjum Gra

Warszawa, dn. 23.04.2009 r.
mgr Monika Gromek
doradca metodyczny
m. st. Warszawy
w zakresie muzyki
Opinia merytoryczna
Programu nauczania muzyki w gimnazjum
Gra muzyka!
autor: Jan Oleszkowicz
Program nauczania muzyki w gimnazjum, skonstruowany zgodnie z Podstaw¹ Programow¹
z dn. 23 grudnia 2008 r., jest cennym uzupe³nieniem serii Gra muzyka! Wydawnictwa Nowa Era.
Treœci i problematyka w nim zawarte, s¹ zgodne tak¿e ze standardami wymagañ egzaminacyjnych w zakresie gimnazjalnych testów kompetencji. Wszystkie elementy programu zosta³y opisane szczegó³owo i przystêpnie, dziêki czemu stanowi¹ wsparcie oraz pomoc dla nauczycieli
muzyki, w szczególnoœci zaœ dla tych, którzy stawiaj¹ pierwsze kroki w zawodzie lub w pracy
z uczniami gimnazjum.
Uk³ad i wprowadzanie poszczególnych treœci programowych œwiadczy o dba³oœci o ich rzetelnoœæ merytoryczn¹ i dydaktyczn¹. Autor, charakteryzuj¹c ogólnie swój program w s³owie wstêpnym, podkreœla wa¿noœæ zajêæ muzycznych dla wsparcia ogólnego i wielokierunkowego rozwoju
uczniów. Zwraca przy tym szczególn¹ uwagê na zró¿nicowanie dzia³añ i form aktywnoœci w celu
dostosowania ich do indywidualnych mo¿liwoœci i predyspozycji muzycznych gimnazjalistów.
Uzasadnia tak¿e dobór zagadnieñ z historii i wiedzy ogólnomuzycznej w kontekœcie zaledwie dwóch
semestrów nauczania muzyki.
Godna szczególnego zainteresowania jest innowacyjnoœæ programu w zakresie metodycznym.
Ka¿da omawiana epoka w historii muzyki nosi tytu³ reprezentuj¹cego j¹ dzie³a muzycznego, którego
wys³uchanie stanowi swoist¹ „wizytówkê”, mini-uwerturê wprowadzaj¹c¹ uczniów w jej klimat.
Lekcje tematyczne (15 obszarów) s¹ utrwalane praktycznie poprzez ró¿norodne formy aktywnoœci
muzycznej i szereg æwiczeñ zawartych w nastêpuj¹cych po ka¿dej z nich Warsztatach muzycznych.
Nie brakuje tak¿e elementów rozrywki i zabawy, co nadaje lekkoœci omawianym zagadnieniom
i wprowadzanym pojêciom oraz sprawia, ¿e poznawani przez uczniów kompozytorzy nie s¹ tylko
postaciami z pomników, ale po prostu ludŸmi. Taki podzia³ na czêœæ dydaktyczn¹ i utrwalaj¹c¹
pozwala w pe³ni wykorzystaæ dotychczasow¹ wiedzê i umiejêtnoœci gimnazjalistów, a tak¿e w atrakcyjny i ró¿norodny sposób kszta³ciæ ich na kolejnym etapie edukacji, sk³aniaj¹c przy tym do samodzielnoœci, wykorzystuj¹c kreatywnoœæ, tak wa¿n¹ w edukacji artystycznej.
Cele nauczania zawieraj¹ wszystkie najwa¿niejsze zagadnienia z zakresu wiedzy, umiejêtnoœci,
sfery emocjonalnej i wychowawczej. Zosta³y w³aœciwie zhierarchizowane, przez co porz¹dkuj¹
oczekiwania nauczycieli i uczniów. Cieszy fakt, ¿e uwzglêdniaj¹ integracjê i zarazem odrêbnoœæ
kulturow¹ w obszarze zwi¹zanym z kszta³towaniem postaw, albowiem wa¿ne jest zachowanie swojej
odrêbnoœci i przynale¿noœci w procesie ogólnej integracji.
Treœci nauczania zawarte w programie Gra muzyka! s¹ przedstawione bardzo klarownie.
Program porz¹dkuje wiedzê z historii muzyki od jej Ÿróde³ po wspó³czesnoœæ z uwzglêdnieniem
ró¿norodnoœci stylów i nurtów, dziêki rzetelnemu usystematyzowaniu zagadnieñ towarzysz¹cych
ka¿demu modu³owi tematycznemu. Poszczególne tematy zajêæ wspierane s¹ zagadnieniami teoretycznymi i historycznymi, które nastêpnie uczniowie utrwalaj¹ podczas lekcji warsztatowych
poprzez szereg innych dzia³añ praktycznych, takich jak: rozwijanie ekspresji twórczej (œpiew, muzykowanie), kszta³cenie umiejêtnoœci muzycznych (stosowanie pojêæ z zakresu zasad muzyki, twórczoœæ), kszta³cenie prze¿yæ estetycznych (percepcja dzie³a muzycznego), wykorzystanie œrodków
pozamuzycznych, ze szczególnym uwzglêdnieniem techniki informacyjnej i multimedialnej.
Podana wraz z treœciami nauczania propozycja liczby godzin przeznaczona na ich realizacjê jest dla
nauczycieli muzyki cenn¹ wskazówk¹ i pomoc¹ w tej swoistej walce z czasem, nieuniknionej przy
dzia³aniach zmierzaj¹cych do przekazania wiedzy z zakresu wielowiekowej historii muzyki, w ci¹gu
tylko jednego roku szkolnego.
Wa¿ne miejsce w omawianym programie zajmuj¹ zagadnienia zwi¹zane z jego realizacj¹,
w szczególnoœci zaœ dotycz¹ce materia³ów dydaktycznych. Ich mnogoœæ i ró¿norodnoœæ œwiadczy
o wszechstronnoœci dzia³añ edukacyjnych, które umo¿liwia praca z programem Gra muzyka!, a przy
tym daje mo¿liwoœæ wyboru œrodków i zapobiega rutynie w ich stosowaniu. Na szczególne uznanie
zas³uguje bogata p³ytoteka zawieraj¹ca wspania³y wybór literatury muzycznej do s³uchania (we wzorcowych wrêcz wykonaniach), piosenki wraz z ich ciekawie zaaran¿owanymi pó³playbackami.
Nauczaj¹c historii muzyki, nie da siê jej omawiaæ bez ¿adnego kontekstu – wie o tym chyba
ka¿dy nauczyciel. Autor programu, maj¹c to na uwadze, zaproponowa³ przyk³ady korelacji muzycznych obszarów tematycznych z tematami i zagadnieniami z innych dziedzin, dyscyplin naukowych oraz materia³em realizowanym w ramach edukacji interdyscyplinarnej. Pozostawi³ przy tym
nauczycielom margines swobody w wyborze oraz zainspirowa³ ich do indywidualnych dzia³añ
w tym zakresie.
Procedury osi¹gania celów zawartych w programie sta³y siê dla autora okazj¹ do udzielenia
wielu cennych wskazówek metodycznych zwi¹zanych z realizacj¹ materia³u, co jest jak najbardziej zrozumia³e i s³uszne, wszak dzie³o zna najlepiej jego twórca. Podobnie rzetelnie i wyczerpuj¹co opisane zosta³y przewidywane osi¹gniêcia uczniów jak równie¿ metody ich oceniania.
Podkreœliæ tu nale¿y, ¿e muzyka, ze wzglêdu na swoj¹ ulotnoœæ, jest bardzo trudna do rzetelnej
oceny pod k¹tem dzia³añ praktycznych (œpiew, granie na instrumentach), co jest wymagane odpowiednim rozporz¹dzeniem. Dlatego dobrze siê sta³o, ¿e w programie Gra muzyka! podjête zosta³y
próby rozwi¹zania tego problemu, zreszt¹ udane.
Zawartoœæ merytoryczna i dydaktyczna programu zyskuje dodatkowo na znaczeniu i wartoœci
przez nadanie jej odpowiedniej formy graficznej. Uk³ad tekstu, podzia³ zagadnieñ na obszary, zastosowanie zasady hierarchicznoœci pod k¹tem wa¿noœci, u¿ycie piktogramów, skondensowana forma
przekazu, œwiadcz¹ o profesjonalnym opracowaniu wartoœciowego materia³u dla nauczycieli muzyki.
Dlatego z prawdziw¹ przyjemnoœci¹, satysfakcj¹ oraz z pe³n¹ odpowiedzialnoœci¹ polecam
Program nauczania muzyki w gimnazjum Gra muzyka!, autorstwa Jana Oleszkowicza jako w pe³ni
godny realizacji i oceniam go jako bardzo dobry.