A B C Grafiki

GRAFIKA - jedna z dziedzin sztuk plastycznych, w której właściwym dziełem jest
odbitka z płyty graficznej, dającej możliwośd powielania.
ZAPAMIĘTAJ!
Grafika to nie rysunek, chociaż w grafice pełni on rolę pomocniczą, wykorzystywany jest w procesie tworzenia
dzieła –przenoszenia szkicu na płytę graficzną - matrycę
RYSUNEK
GRAFIKA
Dzieło stanowi sam rysunek
Rysunek jest jeden – niepowtarzalny,
to oryginał
Powtórzony rysunek wedle wzoru może
byd bardzo podobny, ale nie jest już
oryginałem tylko kopią
Kopia nie posiada wartości oryginału
Rysunek można stworzyd na dowolnym
podłożu – każdym narzędziem
pozostawiającym ślad kreski
Odbitka stanowi dzieło
Odbitek może byd wiele –
jednakowych,gdyż powstają przez odbicie
z jednej płyty graficznej
Tworzenie grafiki wymaga warsztatu
graficznego – materiałów takich jak
matryca, prasa, farba, papier
Odbitka powstaje z odbicia farby na
papierze przy zastosowaniu prasy
drukarskiej
Wymaga więcej czasu i przygotowao niż
wykonanie rysunku
Każda odbitka ma taką samą wartośd
JAK POWSTAJE GRAFIKA:
START:
1. Pomysł
FINAŁ
2. szkic - rysunek
6. Gotowa grafikaw formie odbitki
3. przeniesienie szkicu na płytę graficzną
(matrycę)
ARTYSTA
4. Naniesienie farby drukarskiej
na płytę graficzną
5. Na umieszczoną w prasie
matrycę z nałożoną farbą
nakłada się papier.
Pod wpływem nacisku rysunek
z farbą odbijany jest na kartce.
Techniki graficzne
dzielone są ze względu na → sposób tworzenia rysunku na matrycy (np. rysowanie, żłobienie, cięcie, trawienie)
oraz→ materiał, z którego jest zrobiona płyta graficzna (np. drewno, kamieo, płyta miedziana).
TECHNIKI GRAFICZNE
druk wklęsły
druk płaski
polega na żłobieniu lub trawieniu
w matrycy linii i płaszczyzn, które
odbiją się na papierze
polega na takim przygotowaniu
matrycy, aby częśd niepokryta
rysunkiem była odporna na
przyjmowanie farby drukarskiej
► techniki: miedzioryt, sucha igła
►technika:litografia
► techniki trawione, np.
akwaforta, akwatinta
►matrycą jest kamieo
litograficzny
►matryca jest z płyty miedzianej
lub cynkowej
►narzędziem rysunkowym jest
pędzel lub kredka litograficzna
►narzędziem rysunkowym jest igła
bądź pędzel
druk wypukły
polega na żłobieniu w matrycy
linii i płaszczyzn, które mają
pozostad nie wydrukowane –
na odbitce ślad pozostawią
wypukłe części formy drukowej
► techniki:drzeworyt, linoryt
►matryca jest z drewna lub
linoleum
►narzędziem rysunkowym jest
rylec, który przypomina małe
dłuto
za: www.wiw.pl/sztuka/plastyka/techniki/grafika/plaski.asp
za: www.wiw.pl/sztuka/plastyka/techniki/grafika/wklesly.asp
odbija się rysunek z płyty
– miejsc wklęsłych, gdyż farba
zatrzymała się w rowkach, a nadmiar
farby z powierzchni został
delikatnie starty
farba nie jest przyjmowana przez
miejsca zabezpieczone chemicznie
za: www.wiw.pl/sztuka/plastyka/techniki/grafika/wypukly.asp
odbija się rysunek z płyty/ klocka
drewnianego, jego powierzchni
– części wypukłej, która nie została
wyżłobiona,
- miejsca wyżłobione pozostają
białe, bez farby
WARSZTAT GRAFICZNY
za:
w
w
w.
he
rg
on
.pl
/s
kle
p/
far
by
w
od
ne
/fa
rba
dolino
ryt
u20
mlhob
byline
?wi
dok
=s
dłuta inaczej rylce do linorytu, drzeworytu
igła do akwaforty i suchej igły
farby drukarskie oraz wałek
do rozprowadzenia farby
na matrycy
Dla
za:
ww
w.n
oka
ut.
pl/a
kce
sori
adomal
ow
ani
a/sr
edn
iapra
sadograf
iki.
ht
ml
prasa graficzna
ciekawych
Techniki graficzne, które możesz spotkad na wystawie
Akwaforta
- (kwasoryt) technika druku wklęsłego, w którym rysunek przenosi się na płytkę metalową zabezpieczoną
kwasoodpornym werniksem, czyli przezroczystą warstwą ochronną. "Rysowanie" polega tu na usunięciu igłą warstwy
werniksu i odsłonięciu powierzchni metalu. Następnie płytkę zanurza się w kwasie.
W miejscach, z których usunięto werniks, powstają wytrawione zagłębienia. Grubośd kreski zależy od czasu
trawienia. Po wytrawieniu rysunku usuwa się werniks, a lekko podgrzaną płytkę pokrywa się farbą drukarską
i wyciera, tak aby farba pozostała tylko w wytrawionych rowkach. Dzięki temu, że grafik nie musi mozolnie żłobid
metalowej płytki, a tylko zarysowuje werniks, w akwaforcie można uzyskad dużo lżejszą kreskę, taką jak w szkicu
wykonanym piórem. Linie o różnej grubości powstają dzięki kilkakrotnemu trawieniu niektórych fragmentów płytki.
Akwatinta
— odmiana techniki druku wklęsłego zbliżona do akwaforty. Wykonanie formy drukowej w tej metodzie polega
na pokryciu płyty metalowej sproszkowaną kalafonią lub pyłem asfaltowym, które podgrzane topią się i przylegają
do niej, naniesieniu obrazu poprzez zasłonięcie wybranych fragmentów powierzchni metalu werniksem, a następnie
trawieniu odsłoniętego metalu kwasem azotowym. Akwatinta różni się od akwaforty przede wszystkim tym,
że trawione są nie linie, lecz płaszczyzny. W wyniku powielania czynności w coraz mniejszych obszarach obrazu
uzyskuje się zróżnicowanie głębokości wytrawionych miejsc, a przez to możliwośd waloryzowania koloru farby
drukowej, czyli możliwośd uzyskiwania półtonów.
Wygląd odbitki wykonanej metodą akwatinty przypomina: akwarelę lub rysunek wykonany tuszem lub sepią, lub też
rysunek wzbogacony techniką lawowania (podmalowywania go rozwodnionym tuszem lub farbą akwarelową).
Akwatinta cukrowa
- technika, z którą eksperymentował Pablo Picasso, polegająca na rozsypaniu cukru na płytce pokrytej werniksem
akwafortowym, którą następnie podgrzewa się, a po ostudzeniu spłukuje wodą. Odsłonięte w ten sposób punkty są
trawione. Odbitka prezentuje efekt odwrotny niż w przypadku stosowania kalafonii, tj. ciemne punkty na jasnym tle.
Linoryt
- technika graficzna druku wypukłego. Na powierzchnię płyty linoleum nanosi się rysunek, a później wycina
za pomocą różnego rodzaju noży i dłutek. Aby uzyskad czarny rysunek na białym tle, trzeba pogłębid całe tło
pozostawiając wypukłe linie rysunku. Dla uzyskania odwrotnego efektu - białego rysunku na czarnym tle - wystarczy
pogłębid linie rysunku i pozostawid wypukłe tło. Wypukłe części płytki pokrywa się farbą drukarską, nakłada papier
i odbija na prasie ręcznej.
Litografia
- technika druku płaskiego, którą zaczęto stosowad dopiero w dziewiętnastym wieku. Na starannie wygładzonej
płytce kamiennej z wapienia wykonuje się rysunek tłustą kredką lub tuszem. Należy uważad, aby nie zatłuścid
kamienia w żadnym innym miejscu. Następnie poddaje się płytkę trawieniu roztworem kwasu i gumy arabskiej,
co powoduje utrwalenie rysunku. Po takim przygotowaniu powierzchnię płytki zwilża się wodą (wilgotny kamieo nie
przyjmuje farby), a następnie nanosi się na nią farbę, którą przyjmą tylko tłuste (zarysowane) fragmenty. Na pokrytej
farbą kamiennej płytce kładzie się papier i za pomocą specjalnej prasy robi odbitki. Stosując technikę litograficzną
można uzyskad różne efekty, zależnie od tego, czy rysunek na płytce kamiennej wykona się kredką litograficzną
czy tuszem, którym można rysowad używając pędzla lub pióra. Istnieje także litografia barwna, którą powszechnie
stosowano do drukowania plakatów.
Sucha igła
- (suchoryt, fr. pointesèche) — technika graficzna druku wklęsłego, w której formę drukową tworzy się za pomocą
stalowej igły na wypolerowanej płycie miedzianej, cynkowej lub mosiężnej. Igła, zagłębiając się w powierzchnię płyty,
pozostawia rowek oraz wystający wiórek metalowy, zatrzymujący farbę. Farba na odbitce tworzy lekkie wypukłości.
W technice tej można stosowad cienkie, misterne, niemal jubilerskie kreski, dlatego miedzioryt często przypominad
może rysunek piórem. Tak powstały rysunek daje efekt tzw. dymka obok głównej kreski. Na odbitce daje to efekt
szkicu ołówkowego.
Źródła:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Sucha_igła
http://pl.wikipedia.org/wiki/Akwatinta
http://www.wiw.pl/sztuka/plastyka/techniki/default.asp
Przygotowały: Elżbieta Kazańska
Ewa Obara–Grączewska