choroby i chwasty - Gazeta AgroNews Nr 17

G A Z E T A
I N T E R A K T Y W N A
N U M E R 17/ 2 0 15
JAK ZWALCZAĆ
CHOROBY
I CHWASTY
W OZIMINACH?
4
ODCHWASZCZANIE
ZBÓŻ OZIMYCH
PODCZAS WIOSNY
16
OCHRONA
BURAKÓW
CUKROWYCH
PRZED CHWASTAMI
30
ZMIANY
W KREDYTACH
PREFERENCYJNYCH
18
CHOROBY
WYSTĘPUJĄCE
WIOSNĄ
W RZEPAKU
SPIS TREŚCI
TEMAT NUMERU
MARTA
NOWAK-WOŹNICA
REDAKTOR
PROWADZĄCA
Szanowni Państwo,
Warunki pogodowe panujące na polach jesienią
i zimą 2014 roku sprzyjały wzrostowi chwastów.
Chwasty te w obecnej chwili są w zaawansowanych
stadiach rozwoju. Dokładna lustracja pola pozwoli
ocenić skład gatunkowy chwastów i pomoże dobrać
odpowiedni środek. Na stronie 4. doradzamy jak
najskuteczniej odchwaścić pole podczas wiosny.
Wiosną na uprawy rzepaku czyha wiele
niebezpieczeństw. Zapobieganie i ograniczanie
patogenów porażających liście rośliny rzepaku
uzależnione jest od wielu czynników. Na stronie 16.
opisujemy najczęściej występujące choroby rzepaku
i metody walki z nimi.
W 2015 roku zmienią się zasady dotyczące
kredytów preferencyjnych. W ich spłacie jak co roku
pomaga Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa. Zachęcam do zapoznania się
z kluczowymi zmianami w otrzymaniu kredytów
preferencyjnych.
ŻYCZĘ MIŁEJ LEKTURY
18
CHOROBY WYSTĘPUJĄCE
WIOSNĄ W RZEPAKU
OZIMYM
SPIS TREŚCI
4
ODCHWASZCZANIE ZBÓŻ OZIMYCH
PODCZAS WIOSNY
14
AGRITOX TURBO 750 SL
16
SKUTECZNA OCHRONA BURAKÓW
CUKROWYCH PRZED CHWASTAMI
24
PRZEGLĄD INSEKTYCYDÓW
ZAREJESTROWANYCH DO OCHRONY
RZEPAKU W POLSCE
30
WIĘCEJ PIENIĘDZY, NOWE RODZAJE.
SĄ ZMIANY W KREDYTACH
PREFERENCYJNYCH
36
NOWE ROZWIĄZANIA W BUDOWIE
SIEWNIKÓW PRECYZYJNYCH
40
GOSPODARSTWA ROLNE
WSPÓŁPRACUJĄ Z POLSKIM
STOWARZYSZENIEM ROLNICTWA
ZRÓWNOWAŻONEGO „ASAP”
42
LICZY SIĘ KAŻDE OPAKOWANIE.
PSOR EDUKUJE JAK GOSPODAROWAĆ
OPAKOWANIAMI PO ŚRODKACH
OCHRONY ROŚLIN?
ZESPÓŁ REDAKCYJNY AGRONEWS.COM.PL
Redakcja:
Gazeta AgroNews
ul. Rakowiecka 32
02-532 Warszawa
tel. +48 501 204 935
e-mail: [email protected]
PROJEKT GRAFICZNY, DTP:
Design Partners (www.designpartners.pl)
ZDJĘCIA:
www.dreamstime.com, www.sxc.hu
3
PRODUKCJA ROŚLINNA
NUMER 17
ODCHWASZCZANIE
ZBÓŻ OZIMYCH
PODCZAS WIOSNY
WIOSENNE Z ALECENIA ODCHWASZCZ ANIA ZBÓŻ TO JEDEN
Z NA JBARDZIEJ OBSZERNYCH PROGR AMÓW Z WALCZ ANIA
CHWASTÓW. OPIER A SIĘ NA BLISKO CZ TERDZIESTU
SUBSTANCJACH CZ YNNYCH. BIOR ĄC POD UWAGĘ
STOSOWANIE HERBICYDÓW BĘDĄCYCH WŁ ASNYMI
ODPOWIEDNIK AMI OR A Z MOŻLIWOŚĆ ICH STOSOWANIA
W MIESZ ANINACH LICZBA KOMBINACJI PRZEKR ACZ A
30 0. JEŻELI UWZGLĘDNIMY REJESTR ACJĘ W CZ TERECH
GATUNK ACH ZBÓŻ UZ YSK AMY OKOŁO T YSIĄC WARIANTÓW
ODCHWASZCZ ANIA T YCH UPR AW!
4
PRODUKCJA ROŚLINNA
T
o dość obszerny materiał, zwłaszcza
dla plantatorów, którzy stosunkowo
niedawno zajęli się uprawą zbóż i nie
mieli czasu na usystematyzowanie informacji
o ich odchwaszczaniu. Z punktu widzenia
praktyki zdecydowanie łatwiej jest posługiwać
się nazwami substancji czynnych. Ich nazwy
jednak często są trudne do zapamiętania,
często podobnie brzmiące, dla niewprawnych
łatwe do pomylenia – a to niedopuszczalne.
Stąd zamieszczony program obejmuje także
nazwy handlowe. W tabeli, dla ułatwienia,
preparaty mieszaniny uniwersalne zwalczające
równocześnie chwasty jednoliścienne
(głównie miotłę zbożową) oraz dwuliścienne
– wytłuszczono. Pozostałe zwalczają gatunki
jednoliścienne (tylko fenoksaprop-P-etyl
i pinoksaden) lub tylko dwuliścienne.
Zdecydowana większość preparatów jest znana
i stosowana od lat, niemniej co roku przewija
się nieco nowości większej i mniejszej wagi,
o których warto wiedzieć lub sobie uzupełnić
informacje.
Nieco o samych sulfonylomocznikach
Z pośród blisko 600 zarejestrowanych
herbicydów około 25% posiada w składzie
jeden składnik sulfonylomocznikowy. Nic w tym
dziwnego, że znaczna część nowości dotyczy
herbicydów właśnie z tej grupy:
n flupyrsulfuron metylowy – to zupełnie
nowa substancja czynna zarejestrowana
pod nazwą handlową Lexus 50 WG.
Preparat oprócz wrażliwych biotypów miotły
zbożowej i wyczyńca polnego zwalcza
następujące gatunki dwuliścienne: chaber
bławatek, gwiazdnica pospolita, jasnota
purpurowa, mak polny, maruna bezwonna,
niezapominajka polna, rumianek polny,
rumian polny, samosiewy rzepaku, skrytek
polny, tasznik pospolity i tobołki polne.
Niezastosowany w trakcie wiosennych
zabiegów w pszenicy ozimej może być
wykorzystany do jesiennych zabiegów
odchwaszczania pszenicy ozimej, pszenżyta
ozimego lub żyta.
n c hlorosulfuron – od lat jest znany jako
Glean 75 WG. Tuż przed rozpoczęciem
Z pośród
blisko 600
zarejestrowanych
herbicydów około
25% posiada
w składzie
jeden składnik
sulfonylomocznikowy.
nowego sezonu zarejestrowano jego
odpowiednik Nuher 75 WG. Posiada
on szerszą rejestrację niż Glean 75 WG
obejmującą także stosowanie w jęczmieniu
ozimym (bardzo stara rejestracja środka
Glean). Zalecane dawki w terminie
wiosennym nie niszczą miotły zbożowej
(lekkie przyhamowanie rozwoju), natomiast
skutecznie ograniczają występowanie
chwastów dwuliściennych i bardzo
skutecznie niszczą samosiewy rzepaku.
n chlorosulfuron + tifensulfuron –
to mieszanina substancji czynnych znana
z produktu Chisel 75 WG. Został on obecnie
zastąpiony nową formą użytkową pod
nazwą Chisel Nowy 51,6 WG. W preparacie
tym występują te same substancje czynne,
ale w innych proporcjach, stąd zmiana
w dawkowaniu. Znowelizowana forma
preparatu jest zalecana w dawce 90 g/
ha z adiutantem Trend 90 EC (0,1%)
we wszystkich zbożach ozimych poza
jęczmieniem (w odróżnieniu od poprzedniej
formy).
n tifensulfuron + tribenuron –
zarejestrowane aktualnie są trzy pary
herbicydów o takim samym składzie
substancji czynnych, ale o innych
proporcjach. Przez producenta preferowane
są Rubin SX 50 SG i Granstar Ultra SX
50 SG. Pierwszy z nich zawiera większą
ilość tifensulfuronu i tym samym jest
przeznaczony do równoczesnego zwalczania
miotły zbożowej i określonej grupy
chwastów dwuliściennych, natomiast
Granstar Ultra SX 50 SG zalecany jest
na stanowiska silnie zagrożone znaczną
liczbą gatunków (w tym uciążliwych –
bylice, ostrożeń) dwuliściennych. Te, a także
kilka innych preparatów są produkowane
w technologii SX. Oznacza to bardzo dobrą
rozpuszczalność granul, co przyspiesza
działanie i zwiększa skuteczność. Z tzw. cech
technicznych dobra rozpuszczalność pozwala
na dokładne, a zarazem łatwe umycie
(wypłukanie) zbiornika opryskiwacza. Dzięki
temu w jego wnętrzu nie ma pozostałości,
co eliminuje ewentualne uszkodzenie
roślin opryskiwanych później tym samym
sprzętem. Innym preparatem o takim samym
składzie substancji czynnych jest Nautilus
5
PRODUKCJA ROŚLINNA
WG. Ten produkt charakteryzuje się tym,
że zarejestrowano go od fazy 3 liści, ale aż
do fazy końca liścia flagowego (BBCH 39)!
Jest to pierwsza oficjalna rejestracja, która
pozwala na stosowanie herbicydu w tak
zaawansowanej fazie rozwojowej zbóż.
Sulfonylomoczniki plus…
Oprócz tego, że środki sulfonylomocznikowe
dobrze się komponują w mieszaninach miedzy
sobą, są dobrymi partnerami dla substancji
z innych grup chemicznych.
nD
o tej pory jedyną formą fabrycznej
mieszaniny z tritosulfuronem był preparat
Mocarz 75 WG (i jego
odpowiednik
Nokaut 75
WG), którego drugim
składnikiem jest dikamba. Preparaty
te są także zalecane do mieszaniny
zbiornikowej ze środkiem Apyros 75 WG.
Ostatnio zarejestrowano preparat Alladyn
71,4 WG – jest to czysty tritosulfuron,
który zgodnie z zaleceniami dodatkowo
został zarejestrowany w mieszaninie
zbiornikowej z fluroksypyrem (Starane 250
EC). Do kombinacji zalecany jest adiuwant
Dash HC. Sam preparat i jego mieszanina
zalecane są do późnych zabiegów w fazie
od drugiego kolanka do początku liścia
flagowego (BBCH 32-37) w zbożach
ozimych oprócz jęczmienia. Łącznie
z tritosulfuronem w mieszaninie fabrycznej
6
NUMER 17
PRODUKCJA ROŚLINNA
wyprodukowano herbicyd Biathlon 4 D,
którego drugim składnikiem jest florasulam.
Także mieszaninę tych związków oficjalnie
zarejestrowano do stosowania nawet
w fazie całkowicie rozwiniętego liścia
pszenicy ozimej bądź pszenżyta ozimego
(BBCH 13-39).
n Dragon 450 WG zawierający aminopyralid
+ florasulam, doczekał się nowej formy
o tym samym składzie pod nazwą Dragon
NT 450 WG. Stara forma jest zalecana
z sulfonylomocznikiem Apyros 75 WG
(sulfosulfuron). W nowej zastąpiony został
preparatem Nomad 75 WG (piroksysulam),
którego substancja czynna nie jest związkiem
sulfonylomocznikowym, ale reprezentuje ten
sam mechanizm działania.
Moczniki
to tylko podobne brzmienie
W odróżnieniu od wielu sulfonylomoczników,
związków mocznikowych w uprawie zbóż
zarejestrowano zaledwie dwa:
n chlorosulfuron do grupy preparatów
zawierających tylko tą substancje czynną
dołączył jako Dragon 450 WG (odpowiednik
preparatu Lentipur Flo 500 SC). Kolejny
od dawna zarejestrowany to Tolurex 500
SC. Preparaty te różnią się terminami
stosowania – pierwsze dwa zarejestrowane
7
PRODUKCJA ROŚLINNA
od ruszenia wegetacji do pełni krzewienia,
natomiast Tolurex nieco mniej wygodnie –
tylko w fazie pełni krzewienia. Dodatkowo
pierwsze dwa posiadają rejestrację
we wszystkich zbożach ozimych, a Tolurex
można stosować we wszystkich oprócz
jęczmienia.
n Drugim związkiem z tej grupy jest
izoproturon. Preparatów zarejestrowanych
jest osiem. Również charakteryzują się
znacznym rozstrzeleniem terminów
stosowania, które zaczynają się od ruszenia
wegetacji i trwają do fazy końca krzewienia
(chociaż nie nakładają się). Zalecenia także
w odmienny sposób obejmują gatunki
zbóż i stosowane w nich dawki. Analiza
wszystkich zaleceń (obu substancji)
wskazuje na szeroki wachlarz możliwości
ich stosowania. Potwierdza to również
udział tych substancji w mieszaninach
zbiornikowych i fabrycznych.
Regulatory wzrostu
Zasadniczych zmian w stosowaniu nie
ma. Należy pamiętać, że dla najprostszych
regulatorów wzrostu takich jak 2,4-D, MCPA,
dikamba, dichloroprop czy mekoprop absolutne
minimum podczas zabiegu to 8oC, lepiej 10oC.
Taka temperatura powinna się utrzymywać
chociaż przez kilka godzin na dobę do tygodnia
po zabiegu. Podczas wiosny stosunkowo łatwo
o takie warunki, ale do pierwszych zabiegów
należy ich unikać.
8
NUMER 17
n Nowości, poza nazwami handlowymi,
w tym zakresie trudno się spodziewać.
Do nielicznych należy chlopyralid (Faworyt
300 SL, Helion 300 SL) zalecany głównie
do zwalczania ostrożnia polnego w pszenicy.
Dziwi nieco, że podstawowy herbicyd w tym
zakresie (Lontrel 300 SL) taką rejestrację
stracił.
Zwalczanie gatunków jednoliściennych
W tej grupie preparatów jedno uzupełnienie.
Zalecany do tej pory Axial 100 EC łącznie
z adiuwantem Adigor 440 EC zostaje
zastąpiony nową formą użytkową Axial 50
EC. Różnice – to stosowanie nowej formy
w proporcjonalnie wyższej dawce, ale
bez adiuwanta oraz także w jęczmieniu.
W obecnym sezonie na rynku będą
w sprzedaży obie formy.
Pozostałe zalecenia to rzeczywiście powtórka
i przypomnienia z ubiegłych sezonów. Warto
jedynie zwrócić uwagę na całe kolumny takich
samych substancji czynnych opatrzonych
innymi nazwami handlowymi. Umiejętnie
poruszając się w tej przestrzeni można,
zwłaszcza jeżeli to dotyczy większych areałów,
odchwaścić pola ponosząc nieco mniejsze
koszty.
ADAM PARADOWSKI
INSTYTUT OCHRONY ROŚLIN W POZNANIU
PRODUKCJA ROŚLINNA
Aktualny program odchwaszczania zbóż ozimych (wiosna 2015)
KOMBINACJA HERBICYDOWA
SUBSTANCJA CZYNNA
DAWKA NA/HA [L,
KG]
GATUNEK
ZBÓŻ
BBCH - nieistotne (bezpośrednio po ruszeniu wegetacji)
Glean 75 WG
chlorosulfuron
15 g
p
Pelikan Plus 550 SC
DFF + IPU
1,5-2,0
p, pż
Zeus 208 WG + Nuance 75 WG
propoksykarbazon sodowy +
amidosulfuron + jodosulfuron +
tribenuron
dwupak/6 ha
p
BBCH Rw-16 (bezpośrednio po ruszeniu wegetacji do szóstego liścia)
Izoproturon 500 SC
IPU
2,0
p
BBCH Rw-25 (bezpośrednio po ruszeniu wegetacji do pełni krzewienia)
Attribut 70 SG
propoksykarbazon sodowy
60-100 g
p, pż
Aurora 40 WG
karfentrazon etylu
50 g
j, p
1,2 + 0,15 g
p
1,2 + 0,15 g
p
1,2 + 20 g
p
1,2 + 20 g
p
Puma Uniwersal 069 EW + Sekator 125 OD
Fantom 069 EW + Sekator 125 OD
Puma Uniwersal 069 EW + Granstar 75 WG
Fantom 069 EW + Granstar 75 WG
fenoksaprop-p-etylu + amidosulfuron +
jodosulfuron
fenoksaprop-p-etylu + tribenuron
Legato Plus 600 SC; Protekt Plus 600 SC
DFF + IPU
1,5
p
Dicurex Flo 500 SC, Lentipur Flo 500 SC
chlorotoluron
3,0
j, p, pż, ż
BBCH Rw-29 (bezpośrednio po ruszeniu wegetacji do fazy końca krzewienia)
Agroxone Max 750 SL; Ceridor MCPA 750 SL; Dicoherb 750 SL
MCPA
1,0
j, p
Agritox Turbo; Agroxone Turbo; ChwasTech Turbo; Dicoherb
Turbo; Nutox Turbo; The-Tox Turbo 750 SL; Weed Tox Turbo wszystkie 750 SL
MCPA + dikamba
1,0-1,25
p, ż
2,0-2,5
p
2,0-2,5
p, pż
0,15-0,2
p, pż, ż
75-100 ml
p, pż, ż
0,75-1,0
p, pż, ż
0,2 + 0,5
p
IPU 500 SC
IPU Gold; IPUherb; Isoguard; Izofarm; Izoherb- wszystkie
500 SC
Huzar 05 WG
Huzar 100 OD
Huzar Activ 387 OD
Huzar 05 WG + Esteron 600 EC
IPU
jodosulfuron
jodosulfuron + 2,4-D
Maczeta OD 125; Sekator 125 OD
amidosulfuron + jodosulfuron
0,15
p, pż, ż
Zeus 208 WG
propoksykarbazon sodowy +
amidosulfuron + jodosulfuron
0,3
p
Starane Super 101 SE + Granstar 75 WG
florasulam + fluroksypyr + tribenuron
1,0 + 15 g
j, p, pż, ż
Starane Super 101 SE + Apyros 75 WG
florasulam + fluroksypyr + sulfosulfuron
1,0 + 13-20 g
p, pż
BBCH Rw-30 (bezpośrednio po ruszeniu wegetacji do początku strzelania w źdźbło)
Atlantis 12 OD
Atlantis 12 OD + Grodyl 75 WG
Atlantis 12 OD + Granstar 75 WG
Atlantis 12 OD + Mustang 306 SE
Atlantis 12 OD + Sekator 125 OD
mezosulfuron + jodosulfuron
mezosulfuron + jodosulfuron +
amidosulfuron
mezosulfuron + jodosulfuron +
tribenuron
mezosulfuron + jodosulfuron +
florasulam + 2,4-D
(mezosulfuron + jodosulfuron +
(amidosulfuron + jodosulfuron)
0,45-1,2
p, pż, ż
0,45 l + 40 g
p, pż, ż
0,45 l + 25 g
p, pż, ż
0,45 + 0,6
p, pż, ż
0,45 + 0,15
p, pż, ż
9
PRODUKCJA ROŚLINNA
NUMER 17
KOMBINACJA HERBICYDOWA
SUBSTANCJA CZYNNA
DAWKA NA/HA [L,
KG]
GATUNEK
ZBÓŻ
Duplosan DP 600 SL
dichloroprop-P
2,0-2,5
p
20-25 g + 0,05%
p, pż, ż
20 g
p
20 g + 1,5
p
20 g + 1,0
p
20 g + 1,0
p
Golden Triben 750 WG + Trend 90 EC
Naxel 75 WG; Nuance 75 WG
tribenuron metylowy
Nuance 75 WG + Atpolan 80 EC
Naxel 75 WG + Foxtrot 069 EW
tribenuron metylowy + fenoksaprop-Petylu
Nuance 75 WG + Foxtrot 069 EW
Nuher 75 WG
chlorosulfuron
10-15 g
j, p, pż, ż
Platform 61,5 SG
karfentrazon etylu + mekoprop
0,6-1,0
j, p, pż
BBCH Rw-31 (bezpośrednio po ruszeniu wegetacji do fazy pierwszego kolanka)
Herkules 75 SG; Toto 75 SG; Tytan 75 SG
Herkules 75 SG; Toto 75 SG; Tytan 75 SG + Asystent 90 EC
tifensulfuron metyl + metsulfuron metyl
70-90 g
p
70-90 g + 0,1
p
BBCH Rw-32 (bezpośrednio po ruszeniu wegetacji do fazy drugiego kolanka)
Agria Fenoksaprop 069 EW; Fantom 069 EW; Puma Uniwersal
069 EW
Foxtrot 069 EW; Jaguar 069 EW
fenoksaprop-p-etylu
Foxtrot 069 EW + Atpolan 80 EC
Jaguar 069 EW + Atpolan 80 EC
1,0-1,2
p
1,0-1,2
p, pż, ż
0,5 + 1,0
p, pż, ż
0,5 + 1,0
p, pż, ż
Apyros 75 WG; Nylon 75 WG + Atpolan 80 EC
sulfosulfuron
13,3-26,5 g + 1,5
p, pż
Apyros 75 WG; Nylon 75 WG + Chwastox Extra 300 SL
sulfosulfuron + MCPA
13,3-20 g + 1,5
p
Apyros 75 WG; Nylon 75 WG + Mustang 306 SE
sulfosulfuron + florasulam + 2,4-D
13,3 g + 0,4-0,6
p
Apyros 75 WG + Granstar 75 WG
sulfosulfuron + tribenuron
13,3-20 + 15 g
p
Apyros 75 WG + Starane 250 EC
sulfosulfuron + fluroksypyr
13,3-20,0 g + 0,4
p
Fantom 069 EW; Puma Uniwersal 069 EW + Granstar 75
WG
fenoksaprop-p-etylu + tribenuron
1,2 l + 20 g
p
0,6-1,0
p, pż, ż
0,75-1,0
p
0,6-0,8
j, p, pż, ż
30-35 g + 0,05%
p
30-37,5 g + 0,05%
pż
20-25 g + 0,05%
p, pż, ż
Fluroherb 200 EC; Galaper 200 EC; Herbistar 200 EC
fluroksypyr
Flurostar 200 EC
Tomigan 250 EC
Bron 500 SG; Granstar SX 50 SG; Triben X 500 SG; Trimmer 50
SG + Trend 90 EC
Bron 500 SG; Granstar SX 50 SG; Triben X 500 SG; Trimmer 50
SG + Trend 90 EC
tribenuron
Realchemie Tribenuron Metylu WG + Trend 90 EC
BBCH Rw-37 (bezpośrednio po ruszeniu wegetacji do fazy początku liścia flagowego)
Aneks SX 50 SG; Rubin SX 50 SG + Trend 90 EC
120-150 g + 0,1%
p, pż, ż
48-60 g + 0,05%
p, pż, ż
Granstar Ultra SX 50 SG; Picara SX 50 SG + Trend 90 EC
48-60 g + 0,05%
p, pż, ż
Aloksypyr 250 EC; Saroksypyr 250 EC
0,5-0,8
p
0,6-1,0
j, p
0,5-0,8
p, pż
1
j, p
Calibre SX 50 SG; Pragma SX 50 SG + Trend 90 EC
Hudson 200 EC; Hurler 200 EC; Jackdaw 200 EC, Stamigan
200 EC
Starane 250 EC
Fluroxane 200 EC, Galarane 200 EC; Helm Flurox 200 EC;
Skalar 200 EC; Wikary 200 EC
10
tifensulfuron + tribenuron
fluroksypyr
PRODUKCJA ROŚLINNA
KOMBINACJA HERBICYDOWA
SUBSTANCJA CZYNNA
Fluroxane 200 EC; Galarane 200 EC; Helm Flurox 200 EC;
Scalar 200 EC; Wikary 200 EC + Chwastox Extra 300 EC
DAWKA NA/HA [L,
KG]
GATUNEK
ZBÓŻ
fluroksypyr + MCPA
0,7 + 1,5
j, p
0,5 + 0,015
j, p
0,5 + 0,015
j, p
0,5 + 0,015
j, p
0,5 + 0,015
j, p
1,0-1,5
j, p, pż, ż
Galarane 200 EC + Helmstar 75 WG
Fluroxane 200 EC; Galarane 200 EC; Helm Flurox 200 EC;
Scalar 200 EC; Wikary 200 EC + Helm Tribi 75 WG
fluroksypyr + tribenuron
Fluroxane 200 EC; Scalar 200 EC + Ranga 75 WG
Wikary 200 EC + Pleban 75 WG
Starane Super 101 SE
fluroksypyr + florasulam
BBCH 11-29 ( od pierwszego liścia do końca krzewienia)
Lexus 50 WG
flupyrsulfuron metylowy
20 g
p
90 g +0,1%
p, pż, ż
BBCH 12-31 (od fazy 2 liści do fazy pierwszego kolanka)
Chisel Nowy 51,6 WG + Trend 90 EC
chlorosulfuron + tifensulfuron
BBCH 12-32 (od fazy 2 liści do fazy drugiego kolanka)
Kantor 050 SC
florasulam
0,08-0,1
p, pż
Deresz; Dresz; Feniks; King; Kojot; Muskato; Mustang; Tarpan
- wszystkie 306 SE
2,4-D + florasulam
0,4-0,6
j, p, pż, ż
0,25
p
BBCH 13-25 od fazy 3 liści do fazy pełni krzewienia)
propoksykarbazon sodowy +
jodosulfuron
Caliban 178 WG
BBCH 13-29 od fazy 3 liści do końca krzewienia)
Arena 70 WG; Lintur 70 WG; Merido 70 WG; Triadik 70 WG;
Triadik Bis 70 WG
triasulfuron + dikamba
0,15-0,18
j, p, pż, ż
Bifenix N 499 SC
bifenoks + IPU
4,5
p
Fox 480 SC
bifenoks
1,5
j, p, pż, ż
Harpun 500 SC
IPU
2,0-2,5
p
22,5-30 g
p
BBCH 13-33 (od fazy 3 liści do trzeciego kolanka)
Finy 200 WG
metsulfuron metylu
BBCH 13-37 (od fazy 3 liści do fazy początku liścia flagowego)
Axial 50 EC
pinoksaden
0,6-1,2
j, p, pż
Axial 50 EC
pinoksaden
0,6-0,9
ż
Axial 100 EC + Adigor 440 EC
pinoksaden
0,3-0,6 + 0,9-1,8
p
Axial 100 EC + Adigor 440 EC
pinoksaden
0,3-0,45 + 0,9-1,35
j
Starane 250 EC + Granstar 75 WG
fluroksypyr + tribenuron
0,3 l + 15 g
p, pż
BBCH 13-39 (od fazy 3 liści do końca fazy strzelania w źdźbło)
Biathlon 4 D + Dash HC
florasulam + tritosulfuron
0,04-0,07 + 1
p, pż
Nautius WG
tifensulfuron metylowy + tribenuron
metylu
0,08-0,1
p, pż, ż
BBCH 21-29 ( od początku do końca krzewienia)
Mocarz 75 WG (lub Nokaut 75 WG) + Apyros 75 WG
dikamba + tritosulfuron + sulfosulfuron
0,2+0,013-0,020 kg
p, pż
Mocarz 75 WG (lub Nokaut 75 WG) + Apyros 75 WG +
Olbras 88 EC
dikamba + tritosulfuron + sulfosulfuron
0,2+0,013-0,020 kg + 1,0 l
p, pż
Mocarz 75 WG; Nokaut 75 WG
tritosulfuron + dikamba
0,2
p, pż, ż
11
PRODUKCJA ROŚLINNA
NUMER 17
KOMBINACJA HERBICYDOWA
SUBSTANCJA CZYNNA
Aminopielik Standard 600 SL
2,4-D
Dicopur 600 SL; Esteron 600 SL
Aminopielik D 450 SL
2,4-D + dikamba
Aminopielik Super 464 SL; Tayson 464 SL
Dicopur Top 464 SL
Aminopielik Tercet 500 SL
2,4-D + dikamba + mekoprop
Chwastox 500 SL
Chwastox 750 SL
MCPA
Chwastox Extra 300 SL
Total 750 SL
Chwastox D 179 SL
MCPA + dikamba
Chwastox Turbo 340 SL
Faworyt 300 SL
chlopyralid
Helion 300 SL
DAWKA NA/HA [L,
KG]
GATUNEK
ZBÓŻ
1,25-1,5
j, p
0,8-1,0
j, p
3
j, p, pż, ż
1
j, p, pż, ż
1
p, pż
2,0-2,5
j, p, pż, ż
1,5
j, p, pż, ż
1
j, p, pż, ż
3
j, p, pż, ż
1
p, pż
5
j, p, pż, ż
2,5
p, pż, ż
0,3-0,4
p
0,3-0,4
p
BBCH 21-30 (od początku krzewienia do początku strzelania w źdźbło)
Chwastox Trio 540 SL
MCPA + dikamba + mekoprop
Bron 750 WG; Granstar 75 WG + Trend 90 EC
Cuckoo 750 WG; Helgran 75 WG; Helmstar 75 WG; Helm Tribi
75 WG; Pleban 75 WG; Ranga 75 WG; Sabata 75 WG; Tribex
75 WG + Atpolan 80 EC
Cuckoo 750 WG; Helgran 75 WG; Helmstar 75 WG; Helm Tribi
75 WG; Pleban 75 WG; Ranga 75 WG; Tribex 75 WG; Sabata
75 WG + Silwett
tribenuron metylu
2
p, pż, ż
20-25 g + 0,05%
p, pż
20-25g + 1,5
p
20-25g + 0,1
p
BBCH 21-31 (od początku krzewienia do pierwszego kolanka)
Dragon 450 WG
aminopyralid + florasulam
33,3 g
p, pż, ż
Dragon NT 450 WG
aminopyralid + florasulam
33 g
p, pż, ż
33,3 + 13,3-20 g
p
33,3 + 13,3 g + 1,5
p
33 + 100-120 g + 1,0
p
33 + 120 g + 1,0
pż, ż
0,2
p, pż, ż
30 g + (0,1)
p, pż, ż
20 g + 0,4-0,6
p, pż, ż
20 g + 0,4-0,6
p, pż, ż
Dragon 450 WG + Apyros 75 WG
Dragon 450 WG + Apyros 75 WG + Atpolan 80 EC
Dragon NT 450 WG + Nomad 75 WG + Atpolan Bio 80
EC lub Olstick 90 EC
Dragon NT 450 WG + Nomad 75 WG + Atpolan Bio 80
EC lub Olstick 90 EC
Lancet Plus 125 WG
Galmet 20 SG; Primstar 20 SG; Superherb 20 SG + Asystent
90 EC
Galmet 20 SG + Galaper 200 EC; Fluroherb 200 EC; Herbistar
200 EC
Primstar 20 SG + Galaper 200 EC; Fluroherb 200 EC; Herbistar
200 EC
Superherb 20 SG + Galaper 200 EC; Fluroherb 200 EC;
Herbistar 200 EC
12
aminopyralid + florasulam +
sulfosulfuron
aminopyralid + florasulam +
sulfosulfuron
aminopyralid + florasulam +
piroksysulam
aminopyralid + florasulam +
piroksysulam
aminopyralid + florasulam +
piroksysulam
metsulfuron metylu
metsulfuron metylu + fluroksypyr
20 g + 0,4-0,6
p, pż, ż
Chenkar 750 WG; Ergon 750 WG
metsulfuron metylu + tifensulfuron
metylowy
75 g
p
Gold 450 EC
2,4-D + fluroksypyr
1,0-1,25
j, p, pż, ż
Mover 75 WG; Nomad 75 WG + Atpolan Bio 80 EC lub
Olstick 90 EC
piroksysulam
100-120 g + 1,0
p, pż, ż
PRODUKCJA ROŚLINNA
KOMBINACJA HERBICYDOWA
SUBSTANCJA CZYNNA
DAWKA NA/HA [L,
KG]
GATUNEK
ZBÓŻ
BBCH 21-32 (od początku krzewienia do drugiego kolanka)
Chwastox AS 600 EC
MCPA
1,0-1,25
p
Chwastox MP 600 SL
mekoprop-P
2
p
Chwastox MP 600 SL + Chwastox Turbo 340 SL
mekoprop-P + MCPA + dikamba
0,5 + 1,5
p
Mustang Forte 195 SE
aminopyralid + florasulam + 2,4-D
1
p, pż, ż
BBCH 22-30 (od dwóch rozkrzewień do początku strzelania w źdźbło)
metsulfuron metylu + tifensulfuron
metylowy
Finish SX 40 SG + Trend 90 EC
60-75 g + 0,05%
p, pż, ż
BBCH 23-28 (od trzeciego rozkrzewienia do początku fazy końca krzewienia)
Legato 500 SC + Aminopielik Super 464 SL
diflufenikan + 2,4-D + dikamba
0,1 + 1,0
p
BBCH 23-29 (od trzeciego rozkrzewienia do końca krzewienia)
Protugan 500 SC
IPU
Protugan 500 SC
2,0-3,0
p
2,0-2,5
pż
BBCH 23-33 (od trzech rozkrzewień do trzeciego kolanka)
Agritox 500 SL
MCPA
1,5
j, p
Tolurex 500 SC
chlorotoluron
2,0-2,5 l
j, p, pż
Agro Diflufenikan; Difenikan; Goshawk; Legato; MacDiflufenikan; Pro-Fenikan; Stakato - wszystkie 500 SC +
Chwastox Turbo 340 SL
DFF + MCPA + dikamba
0,1 + 2,0
p
0,8-1,0
p, pż, ż
BBCH 25 (w fazie pełni krzewienia)
BBCH 25-29 (w fazie od pełni do końca krzewienia)
Gradio 74,4 SG, Granstar Power 74,4 SG + Trend 90 EC
mekoprop-P + tribenuron metylu
BBCH 25-32 (od pełni krzewienia do końca fazy drugiego kolanka)
Faraon 75 WG; Grodyl 75 WG; Sulfon 75 WG
amidosulfuron
20-40 g
j, p, pż, ż
BBCH 25-33 (od pełni krzewienia do końca fazy trzeciego kolanka)
Coma 20 WG; Desperado 20 WG; Pike 20 WG; Sheriff 20 WG;
Winnetou 20 WG
Coma 20 WG; Desperado 20 WG; Pike 20 WG; Sheriff 20 WG;
Winnetou 20 WG + Aurora 40 WG
metsulfuron metylu
30 g
p, pż
metsulfuron metylu + karfentrazon etylu
20 + 50 g
p, pż
BBCH 26-32 (od 6 rozkrzewień do końca fazy drugiego kolanka)
Triben Super 50 SG; Trimax 50 SG; Tristar 50 SG
Triben Super 50 SG; Trimax 50 SG; Tristar 50 SG + Asystent+
Triben Super 50 SG; Trimax 50 SG; Tristar 50 SG + Galaper
200 EC lub Fluroherb 200 EC lub Herbistar 200 EC
tribenuron metylu
tribenuron metylu + fluroksypyr
30-40 g
p, pż
40 g + 0,05
p, pż
25 g + 0,35
p, pż
BBCH 32-37 (od drugiego kolanka do początku liścia flagowego
Alladyn 71,4 WG
tritosulfuron
0,07
p, pż, ż
Alladyn 71,4 WG + S tarane 250 EC + Dash HC
tritosulfuron + fluroksypyr
0,05 + 0,2-0,3 + 1,0
p, pż, ż
13
PRODUKCJA ROŚLINNA
NUMER 17
AGRITOX TURBO 750 SL –
HERBICYD NAJNOWSZEJ
TURBO GENERACJI…
W UBIEGŁYM SEZONIE W SPRZEDAŻY POJAWIŁ SIĘ NOWY HERBICYD
DO ZWALCZANIA CHWASTÓW 2-LIŚCIENNYCH
W ZBOŻACH OZIMYCH I JARYCH - AGRITOX TURBO 750 SL.ZAWARTE
W NIM SUBSTANCJE CZYNNE NALEŻĄ DO TZW.SYNTETYCZNYCH
AUKSYN. TA GRUPA HERBICYDÓW JEST OD WIELU LAT ROZWIJANA
I UNOWOCZEŚNIANA PRZEZ KONCERN CHEMICZNY NUFARM
WCHODZĄCY WSKŁAD SPÓŁKI F&N AGRO POLSKA.
L
iczne znane preparaty o innym mechanizmie
działania stosowane jednostronnie mogą
prowadzić do powstania generacji chwastów
odpornych, co utrudnia ich zwalczanie. Herbicydy
z grupy syntetycznych auksyn mimo stosowania przez
dziesiątki lat nadal utrzymują wysoką skuteczność
działania. Dzięki temu w ostatnich latach nabierają
one szczególnego znaczenia ponieważ wnoszą cenny
wkład w aktywne sterowanie odpornością chwastów.
Coraz częściej używane są jako komponent mieszanek
herbicydowych bądź proponowane do zabiegów
na polach, gdzie inne substancje, szczególnie z grupy
sulfonylomoczników, zaczynają zawodzić i przestają
skutecznie działać.
Firmie Nufarmudało się wypracować wysoko
skoncentrowaną formulację nowej generacji zawierającą
niezwykle czyste molekuły chwastobójcze co prowadzi
do jeszcze lepszego ich działania.
Preparat Agritox Turbo 750 SL zawiera 2 substancje
czynne: MCPA 660 g/1 l oraz Dicambę 90 g w 1l środka.
Dzięki ich wysokiej koncentracji w zbożach jarych
zalecana dawka to tylko 1 l/ha, natomiast w zbożach
ozimych – 1,25l/ha.
W optymalnych warunkach pierwsze efekty działania
preparatu widoczne są już kilka godzin po zabiegu
co jest kolejną zaletą środka. Preparat, z racji tego,
że zaburza gospodarkę hormonalną chwastów,
14
Pszenica ozima odmiana Muszelka, podsiane
nasiona rzepaku z systemu "Clearfield"
powinien być stosowany w optymalnych warunkach
dla wzrostu chwastów. Jeżeli prognozowane jest
ochłodzenie poniżej 10°C lepiej odczekać na lepsze
warunki. W temp powyżej 25°C zabieg najlepiejjest
wykonać wieczorem. W niepewną przekropną pogodę,
bądź w czasie suszy, kiedy liście chwastów pokryte
są grubszą warstwą wosku do zabiegu można dodać
odpowiedni adiuwant np. Mediator Max, który
przyśpieszy i polepszy wchłanianie herbicydu przez liście
zwalczanych chwastów.
Wiele doświadczeń przeprowadzonych w Polsce
potwierdza, że najlepszym terminem do oprysku
Agritoxem Turbo 750 SL jest faza krzewienia się zbóż aż
do początku fazy strzelania w źdźbło.
Na polach w naszym Centrum Demonstracyjnym
w Kopienicy w ubiegłym sezonie można było przekonać
PRODUKCJA ROŚLINNA
Poletko po zastosowaniu popularnego
sulfonylomocznika - samosiewy rzepaku nie
zostały zwalczone
Poletko po zastosowaniu preparatu Agritox
Turbo 750 SL w dawce 1,25 l/ha - zwalczone
samosiewy rzepaku z systemu "Clearfield".
się o bardzo dobrym działaniu preparatu w zbożach
jarych, gdzie skutecznie zostały zwalczone obecne
tam chwasty takie jak: Przytulia czepna, Komosa
biała, Krzywoszyj polny,Tasznik pospolity czy Maruna
bezwonna.
W pszenicy ozimej Agritoxem Turbo 750 SLokazał się
doskonałym preparatem „do poprawek” w sytuacji
gdy na polach był problem z samosiewami rzepaku
z systemu „Clearfield”, których nie udało się zwalczyć
przez powszechnie używane do tego celu herbicydy
z grupy sulfonylomoczników.
W wielu doświadczeniach można było zobaczyć,
że Agritox Turbo 750 SL dobrze działa nie tylko
na chwasty zaliczane do wrażliwych na ten preparat,
ale również okazywał się świetnym narzędziem
do zwalczania Ostrożenia polnego, który był już w fazie
wzrostu części generatywnych roślin.
Wszystkie te cechy i zalety preparatu Agritox Turbo 750
SL sprawiają, że herbicyd ten jest interesującym i bardzo
przydatnym narzędziem do regulacji zachwaszczenia
zarówno w zbożach jarych jak i ozimych.
GRZEGORZ WIESZOŁEK
F&N AGRO POLSKA
DZIAŁ ROZWOJU I REJESTRACJI
PRODUKCJA ROŚLINNA
NUMER 17
SKUTECZNA OCHRONA
BURAKÓW CUKROWYCH
PRZED CHWASTAMI
S
iew buraków w szerokich międzyrzędziach
oraz wolne zakrywanie międzyrzędzi sprzyjają
rozwojowi chwastów, silnie konkurujących
z roślinami buraka o zasoby siedliska. Stworzenie
korzystnych warunków dla rozwoju rośliny uprawnej
wymaga zatem ingerencji człowieka, przede wszystkim
poprzez zastosowanie trafnie dobranego herbicydu,
który zapewni skuteczne zwalczanie szerokiego
spektrum chwastów już po pierwszym zabiegu
i zapewni pole wolne od niepożądanej roślinności aż
do zakrycia międzyrzędzi przez liście buraka. Pokrycie
gleby przez liście buraka cukrowego uzależnione jest
w dużej mierze od doboru odmiany. Obecne w ofertach
firm nasiennych odmiany różnią się bowiem pokrojem,
w tym wielkością liści i ustawieniem rozety. Pełne
wykorzystanie chwastobójczych możliwości herbicydów,
a z drugiej strony zapewnienie bezpieczeństwa roślinom
buraka uzależnione jest od przebiegu warunków
pogodowych. Zimna wiosna, przymrozki, nadmiar lub
niedobór wody, zaskorupienie gleby, nierównomierne
wschody buraka wymagają umiejętnego zastosowania
herbicydów, szczególnego zwrócenia uwagi na zapisy
w etykietach środków, aby uniknąć błędów nie tylko
w trakcie samego zabiegu, ale już w momencie
przygotowywania mieszaniny.
Powszechnie wykorzystywanymi w buraku cukrowym
substancjami aktywnymi, z sukcesem wywiązującymi
się z powyższych zadań, są desmedifam, fenmedifam
i etofumesat. W opracowanym przez Bayer CropScience
herbicydzie Betanal maxxPro 209 OD umieszczono
dodatkowo mikrodawkę lenacylu, substancję aktywną
pełniącą jednocześnie rolę aktywatora, dzięki której
w pełni wykorzystywane jest synergistyczne działanie
wszystkich składników preparatu.
Wysoka skuteczność chwastobójcza herbicydu
Betanal maxxPro 209 OD jest wypadkową nie tylko
efektywnego działania poszczególnych substancji
aktywnych wchodzących w skład preparatu, w tym
aktywującego działania dodatku lenacylu, ale także typu
16
formulacji. Dzięki opracowaniu zawiesiny olejowej (OD)
uzyskano między innymi wysoką stabilność herbicydu
w różnych warunkach oraz łatwość sporządzania cieczy
opryskowej, w tym mieszalność z innymi herbicydami.
Ponadto formulacja OD przeciwdziała krystalizacji
i wytrącaniu się substancji aktywnych, co eliminuje
ryzyko zapychania się przewodów, rozpylaczy
i zanieczyszczenia opryskiwacza. Formulacja herbicydu
Betanal maxxPro 209 OD ułatwia bezpośrednie
dotarcie środka do chwastów, jego bardzo dobre
rozprowadzenie i pokrycie powierzchni liści, dzięki
czemu więcej produktu pozostaje na liściach, co z kolei
sprzyja lepszemu pobieraniu składników przez
liście (lepsza absorpcja), szczególnie w warunkach
niesprzyjających działaniu herbicydów.
Substancje aktywne zawarte w formulacji herbicydu
Betanal maxxPro 209 OD dzięki uzupełniającemu się
działaniu sprawiają, że środek ten zwalcza szerokie
spektrum gatunków chwastów, w tym tak uciążliwe
w uprawie buraka cukrowego jak komosa biała i szarłat
szorstki oraz jasnoty, psianka czarna, tasznik pospolity,
tobołki polne, przytulia czepna, maruna bezwonna,
rumianek pospolity i inne.
PRODUKCJA ROŚLINNA
Odchwaszczanie buraka cukrowego oparte jest
na systemie dawek dzielonych, najczęściej w trzech
zabiegach, wykonywanych nalistnie Stosowanie
herbicydów nie jest uzależnione od fazy rozwojowej
roślin buraka, ale od wschodów chwastów. Zabiegi
należy wykonywać gdy chwasty znajdują się w fazie
liścieni do fazy 2 liści właściwych (BBCH 10-12),
wówczas gdy chwasty są najbardziej wrażliwe, dzięki
czemu możliwym jest stosowanie niższych, ale ciągle
skutecznych dawek herbicydów. Wybór herbicydu lub
różnych kombinacji i mieszanin herbicydów uzależniony
jest od aktualnej sytuacji na plantacji buraka.
W zależności od sytuacji na polu do efektywnej kontroli
zachwaszczenia wymagane jest użycie kilku substancji
aktywnych zawartych w pojedynczych preparatach
mieszanych następnie w opryskiwaczu bądź
wykorzystanie już gotowych formulacji zawierających
kilka uzupełniających się substancji. Herbicyd Betanal
maxxPro 209 OD zawiera 4 substancje aktywne
a ponadto charakteryzuje się łatwością mieszania
z innymi substancjami, np. metamitronem w przypadku
silnego zachwaszczenia samosiewami rzepaku lub
graminicydami w obecności chwastów jednoliściennych.
Powszechnie
wykorzystywanymi
w buraku
cukrowym
substancjami
aktywnymi,
z sukcesem
wywiązującymi
się z powyższych
zadań, są
desmedifam,
fenmedifam
i etofumesat.
Aktualne programy ochrony buraka cukrowego przed
chwastami powinny uwzględniać także założenia
integrowanej ochrony roślin, w której kładzie się
duży nacisk na stosowanie niechemicznych metod
ochrony, przy jednoczesnym ograniczeniu ilości
środków chemicznych. Dobrym rozwiązaniem w takim
przypadku jest zwalczanie chwastów w buraku
cukrowym metodą tzw. mikrodawek, co stało się
możliwe po dopuszczeniu do stosowania środków
ochrony roślin w niższych dawkach niż oficjalnie
zalecane przed producentów. Warunkiem powodzenia
tej metody jest aplikacja mieszaniny różnych substancji
aktywnych w silnie obniżonych dawkach, na rośliny
chwastów w fazie liścieni. Wykorzystanie w takim
systemie herbicydu Betanal MaxxPro 209 OD, z uwagi
na wielokomponentowy skład wydaje się zatem wysoce
uzasadnione.
DR HAB. ROBERT IDZIAK
17
PRODUKCJA ROŚLINNA
NUMER 17
CHOROBY
WYSTĘPUJĄCE
WIOSNĄ W RZEPAKU
OZIMYM
W ROKU 2014 RZEPAK OZIMY WCHODZ ĄC W STAN
SPOCZ YNKU ZIMOWEGO NA WIĘKSZOŚCI PL ANTACJI
BYŁ PR AWIDŁOWO ROZ WINIĘT Y. DO TEJ PORY ZIMA
PRZEBIEGAŁ A DOSYĆ Ł AGODNIE. POCZ ĄTEK LUTEGO
I STAN PL ANTACJI RZEPAKU OZIMEGO MOŻEMY
OCENIĆ NA DOBRY DO BARDZO DOBREGO. POGODA
Z ACZ YNA PRZ YPOMINAĆ OKRES PRZEDWIOSENNY,
K TÓRY MOŻE WPŁYNĄĆ NA WCZEŚNIEJSZE RUSZENIE
WEGETACJI ROŚLIN.
18
PRODUKCJA ROŚLINNA
P
rzystępując do lustracji plantacji po zimie
należy ocenić przezimowanie plantacji.
Po stwierdzeniu, że rośliny są żywe i będą
rokowały zadawalający plon nasion planujemy
nawożenie i ochronę przed agrofagami
i patogenami chorobotwórczymi.
Praktycznie w czasie kontroli roślin rzepaku pod
względem przezimowania wykonujemy ocenę
zdrowotności. Wśród chorób wczesną wiosną
na plantacji rzepaku duże znaczenie mają:
sucha zgnilizna kapustnych, czerń krzyżowych,
szara pleśń oraz coraz częściej lokalnie kiła
kapustnych. Na przełomie wieku często
na plantacjach obserwowano jeszcze objawy
cylindrosporiozy roślin krzyżowych, ale dzięki
nowym odmianom i niekorzystnym warunkom
meteorologicznym dla tej choroby praktycznie
nie występuje.
Szara pleśń w dużym nasileniu występuje
rzadko i lokalnie. Grzyb wywołujący tę chorobę
atakuje często rośliny osłabione, uszkodzone
przez mróz lub szkodniki np. pchełka
rzepakowa. Choroba objawia się nekrozami
z szarobrązową, kutnerowatą pylącą pleśnią.
Na liściach rzepaku mogą również wystąpić
czarne zagłębione plamki, przechodzące
w strefowane plamy, na przemian jasne
i czarne, często z dużą obwódką. Są to objawy
czerni krzyżowych. Szkody powodowane przez
sprawcę czerni krzyżowych grzyby z rodzaju
Alternanria spp. są w tym czasie niewielkie.
Tabela 1. Progi szkodliwości chorób wiosną
CHOROBY
Sucha zgnilizna kapustnych
Czerń krzyżowych
Szara pleśń
TERMIN
OBSERWACJI
Faza regeneracji rozety i
początki formowania łodygi do
wybijania w pęd kwiatowy
Od fazy w pełni ukształtowanej
rozety do formowania się
zaczątków pędów
Od fazy 2. liścia do fazy w pełni
wykształconej rozety
PRÓG
SZKODLIWOŚCI
15-20% roślin porażonych
20-30% roślin porażonych
20-30% roślin porażonych
Jednak z zaatakowanych miejsc na liściach
bardzo łatwo rozprzestrzenia się na łodygi
i łuszczyny. Szczególnie na łuszczynach może
powodować przedwczesne dojrzewanie i ich
osypywanie się z nasion.
Na plantacjach rzepaku w grudniu i styczniu
obserwowano duże nasilenie objawów
suchej zgnilizny kapustnych. Od wielu lat jest
jedną z najważniejszych i najgroźniejszych
chorób. Rozwija się już jesienią. Najlepszym
okresem w zwalczaniu objawów tej choroby
jest właśnie okres jesienny. Chociaż objawy
te również obserwowano na polach gdzie
był wykonywany zabieg grzybobójczy
jesienią. Objawia się jasnymi plamami
z ciemnymi punktami otoczone brązową
obwódką. Patogen wywołujący tę chorobę
poraża rzepak już jesienią i zimą w okresie
ocieplenia. W tym okresie grzyb może wnikać
z liści poprzez ogonek liściowy na szyjkę
korzeniową i przerastać ją. Podstawa łodygi
często w wyniku porażenia szyjki jest spękana
i zmurszała. W konsekwencji zakłócony jest
transport wody i asymilatów. Rośliny często
19
PRODUKCJA ROŚLINNA
NUMER 17
przedwcześnie zamierają i wyłamują się pod
naporem silnych wiatrów.
Oprócz wymienionych chorób atakujących
rzepak ozimy, wczesną wiosną coraz częściej
spotykamy rośliny o czerwono-fioletowym
zabarwieniu liści występującym na plantacji
gniazdowo wywołanym przez kiłę kapusty.
Choroba atakująca korzenie porażać może
wszystkie rośliny z rodziny kapustych
np. rzepak, gorczycę, rzodkiew. Sprawcą
choroby jest pierwotniak Plasmodiophora
brassicae, którego przetrwalniki mogą
porażać rośliny przez wiele lat. Oprócz
20
PRODUKCJA ROŚLINNA
Zapobieganie
i ograniczanie
patogenów
porażających
liście rośliny
rzepaku wiosną
uzależnione
jest od wielu
czynników:
obniżki plonu nasion, uniemożliwia uprawę
na danym stanowisku roślin z rodziny
krzyżowych. Patogen może rozprzestrzeniać
się z glebą przyklejoną do narzędzi rolniczych,
z wodą płynącą w rowach melioracyjnych,
z zabrudzonymi butami. Może występować
również na popularnych chwastach z rodziny
kapustnych, jakimi są tasznik pospolity i tobołki
polne. Objawia się biało-różowymi naroślami
(galasy) na korzeniach, które stopniowo
ciemnieją, pękają i gniją. Powstające narośle
utrudniają prawidłowe funkcjonowanie
systemu korzeniowego, co z kolei powoduje
zahamowanie wzrostu roślin, czerwonofioletowe zabarwienie liści, przyśpieszone
kwitnienie a często zamieranie roślin. Walka
z kiłą kapustnych jest utrudniona gdyż
praktycznie nie ma zarejestrowanych środków
ochrony roślin zwalczających tę chorobę.
Rozwojowi choroby sprzyja niskie pH,
wilgotna i zlewna gleba. W celu zmniejszenia
przetrwalników zaleca się nie uprawianie
roślin kapustnych nawet przez osiem lat.
Jedyną alternatywą jest wysiew odmian
rzepaku odpornych na niektóre szczepy tego
pierwotniaka.
następstwa roślin,
odmian, stanu
roślin po zimie.
ograniczenia organizmów chorobotwórczych
zaleca się odpowiednie zmianowanie
minimum 3-4 letnią przerwę w uprawie roślin
kapustnych, przyorywanie resztek pożniwnych
rzepaku i racjonalne nawożenie roślin.
Jeżeli na plantacji rzepaku występują
agrofagi chorobotwórcze ograniczając
plonowanie nasion, należy zastosować zabiegi
chemiczne ograniczające rozwój organizmów
chorobotwórczych.
W celu określenia porażenia przez patogeny
należy w kilku reprezentatywnych miejscach
rozmieszczonych np. po przekątnej pola
określić nasilenie chorób. Nasilenie określamy
najczęściej wybierając losowo minimum
25 roślin do oceny. Po stwierdzeniu
objawów w nasileniu przekraczającym
próg ekonomicznej szkodliwości trzeba
szybko podjąć decyzję o wykonaniu zabiegu
interwencyjnego (tab. 1.). Częsta lustracja
plantacji określi nam zmiany, jakie mogą
zachodzić na roślinach i ewentualne zmiany,
które mogą przejść w zagrożenie.
W decyzji o zabiegu mogą nam pomóc systemy
monitorujące występowanie poszczególnych
chorób pojawiających się w danym rejonie
uprawy rzepaku. Przykładem jest system
monitoringu zarodników workowych grzybów
Zapobieganie i ograniczanie patogenów
porażających liście rośliny rzepaku wiosną
uzależnione jest od wielu czynników:
następstwa roślin, odmian, stanu roślin
po zimie.
Od roku rolników obowiązuje integrowana
ochrona roślin przed agrofagami
ograniczającymi plonowanie roślin uprawnych.
Zasadniczym celem integrowanej ochrony roślin
przed agrofagami, do których należą również
patogeny wywołujące choroby roślin jest
zastosowanie w pierwszej kolejności metod
nie chemicznych. Do tych możemy zaliczyć
metodę agrotechniczną i hodowlaną. W celu
21
PRODUKCJA ROŚLINNA
NUMER 17
z rodzaju Leptosphaeria spp. zwany SPEC
– System Prognozowania Epidemii Chorób
dostępny w Internecie na stronie http://cropnet.
pl/dbases/spec/. Określa rejon w Polsce,
w którym ze względu na duże nasilenie
zarodników jest uzasadnione wykonanie
zabiegu grzybobójczego środkiem ochrony
roślin. Na początku lutego w Polsce zachodniej
było wysokie ryzyko wystąpienia suchej
zgnilizny kapustnych. W Polsce wschodniej
było podwyższone ryzyko.
Eminent Star 312 SE
chlorotalonil+ tetrakonazol
1,8-2,0
-
+
-
+
+
Caryx 240 SL
chlorek
mepikwatu+metkonazol
1,0-1,4
-
+
-
+
+
Magnello 350 EC
difenkonazol+ tebukonnazol
0,8
-
-
-
+
-
szara pleśń
mączniak
prawdziwy
sucha zgnilizna
kapustnych
DAWKA
(KG LUB
L/HA)
czerń
krzyżowych
SUBSTANCJA
AKTYWNA
NAZWA
PREPARATU
Toprex 375 SC
difenkonazol pakrobutazol
0,5
-
+
-
+
+
Pictor 400 SC
dimoksystrobina+ boksalid
0,5
-
+
-
+
+
Caramba 60 SL
metkonazol
Tenore 400 EW
Zafir 400 EW
prochloraz + tebukonazol
Zamir 400 EW
Tilmor 240 EC
Siarkol K 1000 SC
Siarkol K 85 WP
protiokonazol + tebukonazol
siarka + karbendazym
1,0
+
+
-
+
+
1,0
-
+
-
+
+
1,0
-
+
-
+
+
1,0
-
+
-
+
+
1,0
-
+
-
+
+
3,0
-
+
-
+
+
4,0
-
+
-
+
+
Brasifun 250 EC
1,0
-
+
-
+
-
Domnic 250 EW
1,0
-
-
-
+
-
Erasmus 250 EW
1,0
-
+
-
+
+
Helicur 250 EW
1,0
-
+
-
+
+
Horizon 250 EW
1,0
-
+
-
+
+
Mystic 250 EC
1,0
-
+
-
+
-
Orius Extra 250 EW
1,0
-
+
-
+
-
Riza 250 EW
1,0
-
+
-
+
+
1,0
-
+
-
+
+
Sokolov 250 EW
Sparta 250 EW
tebukonazol
Spekfree 430 SC
1,0
-
+
-
+
+
0,6
-
+
-
+
+
Starpro 430 SC
0,6
-
+
-
+
+
Syrius 250 EW
1,0
+
+
-
+
+
Tarcza Łan 250 EW
1,0
-
-
-
+
-
Tebu 250 EW
1,0
-
+
-
+
+
Toledo 250 EW
1,0
-
+
-
+
+
Troja 250 EW
1,0
-
+
-
+
+
Tyberius 250 EW
Yamato 303 SE
22
cylindrosporioza
roślin
krzyżowych
Tabela 2. Środki ochrony roślin zwalczające choroby grzybowe rzepaku wiosną
ZWALCZANE CHOROBY GRZYBOWE
tiofanat metylu+ tetrakonazol
1,0
-
+
-
+
-
1,5
-
+
+
+
+
PRODUKCJA ROŚLINNA
Pomocny rolnikom może być innym systemem
monitoringu agrofagów dostępny na stronie
http://piorin.gov.pl/sygn/start.php. Określa on
poglądowo przekroczone progi ekonomicznej
szkodliwości różnych organizmów szkodliwych
na roślinach uprawnych w danym rejonie kraju.
Jeśli rzepak nie
Jeśli rzepak nie był chroniony jesienią, istnieje
duże prawdopodobieństwo konieczności
dwukrotnego stosowania fungicydów wiosną:
dwukrotnego
n w momencie ruszenia wegetacji ograniczając
rozwój suchej zgnilizny kapustnych, czerni
krzyżowych i szarej pleśni,
wiosną.
n w fazie opadania płatków przeciwko
czerni krzyżowych, szarej pleśni i zgniliźnie
twardzikowej.
Często zabieg grzybobójczy wczesnowiosenny
oprócz zwalczania chorób występujących
na plantacji ogranicza wzrost roślin rzepaku
na długość. Właściwości regulujące mają
fungicydy oparte na substancjach aktywnych
z grupy triazoli difenkonazol, metkonazol
i tebukonazol (tab. 2.). Preparatami, w których
składzie oprócz substancji aktywnej o działaniu
grzybobójczym jest druga o działaniu
regulującym wzrost są: Caryx 240 SL i Toprex
był chroniony
jesienią, istnieje
duże prawdopodobieństwo
konieczności
stosowania
fungicydów
375 SC. Stosowanie tych preparatów jest
wysoce uzasadnione gdy rośliny na plantacji
rzepaku są w dobrej kondycji po zimie. Przy
mocnym uszkodzeniu rozety liściowej i korzenia
często nie jest wskazane zastosowanie tych
preparatów gdyż mogą działać fitotoksycznie
na osłabione rośliny. Termin aplikacji jest
najkorzystniejszy w momencie intensywnego
wzrostu rzepaku przy jego wysokości 15-20
cm. Zahamowanie wzrostu łodyg rzepaku
zmniejsza ryzyko wylegania roślin. Ułatwiając
przejazdy z opryskiwaczem w okresie
kwitnienia, dojrzewania rzepaku oraz zbioru
nasion.
DR INŻ. WOJCIECH CIEŚLICKI
UNIWERSYTET PRZYRODNICZY W POZNANIU
23
PRODUKCJA ROŚLINNA
NUMER 17
PRZEGLĄD
INSEKTYCYDÓW
ZAREJESTROWANYCH
DO OCHRONY
RZEPAKU W POLSCE
RZEPAK OZIMY NALEŻ Y DO UPR AW W YMAGA JĄCYCH
OD PL ANTATOR A DUŻEJ WIEDZ Y I Z A ANGA ŻOWANIA.
PONADTO JEST ROŚLINĄ, K TÓR A W NASZ YCH
WARUNK ACH KLIMAT YCZNYCH NA JDŁUŻEJ PRZEBY WA
NA POLU, ROZ WIJA SIĘ BOWIEM W DWÓCH SEZONACH
WEGETACYJNYCH: JESIENIĄ I WIOSNĄ
NASTĘPNEGO ROKU.
W
ostatnich latach, ze względu
na duże zapotrzebowanie na olej
rzepakowy, zarówno na cele
spożywcze jak i biopaliwa, areał uprawy tej
rośliny w Polsce wzrósł do około 800 tys. ha.
W ciągu całego rozwoju rzepak może
być atakowany przez wiele
24
gatunków owadów szkodliwych, które
mogą powodować bardzo duże straty
w plonie, a niekiedy być przyczyną
całkowitego zniszczenia plantacji. Spośród
najgroźniejszych gatunków występujących
jesienią należy wymienić: pchełki ziemne,
pchełkę rzepakową,
gnatarza
PRODUKCJA ROŚLINNA
rzepakowca, mszycę kapuścianą, śmietkę
kapuścianą, tantnisia krzyżowiaczka,
natomiast wiosną największe zagrożenie dla
rzepaku stanowią: chowacz brukwiaczek,
chowacz czterozębny, słodyszek rzepakowy,
chowacz podobnik oraz pryszczarek
kapustnik.
Do ochrony
Należy podkreślić, że wzrost areału
uprawy rzepaku stworzył bardziej dogodne
warunki dla występowania i wzrostu
liczebności wielu gatunków szkodników
co w konsekwencji wymaga właściwej
ochrony insektycydowej. Przedstawiona
sytuacja sprawia, że ochrona przed
szkodnikami jest głównym elementem
programów ochrony rzepaku.
chemicznych
Do ochrony rzepaku przed szkodnikami
zarejestrowanych jest w Polsce 76
insektycydów z pięciu grup chemicznych
oraz cztery środki będące mieszaniną
dwóch substancji czynnych z różnych grup
chemicznych. Najmniejsze grupy stanowią
pirydyny azometyny oraz oksadiazyny
reprezentowane odpowiednio przez jeden
i dwa insektycydy zarejestrowane wyłącznie
do zwalczania słodyszka rzepakowego. Nieco
większą grupę pięciu insektycydów stanowią
neonikotynoidy.
W rzeczywistości
są one oparte
na dwóch substancjach
czynnych. Grupa ta stanowi
ważny element ochrony rzepaku
przed szkodnikami ponieważ środki
te charakteryzuje bardzo korzystny
profil ekotoksykologiczny bardzo ważny
w ochronie upraw entomofilnych.
Jest to stosunkowo młoda grupa chemiczna.
Zarejestrowany do zwalczania praktycznie
wszystkich ważnych gatunków wiosennych
szkodników rzepaku acetamipryd
po raz pierwszy został opisany w 1992
roku. Zdecydowanie większą
grupę
rzepaku przed
szkodnikami
zarejestrowanych
jest w Polsce 76
insektycydów
z pięciu grup
oraz cztery
środki będące
mieszaniną
dwóch substancji
czynnych
z różnych grup
chemicznych.
Gnatarz rzepakowiec larwa
stanowią insektycydy fosforoorganiczne,
których w ochronie rzepaku dostępnych
jest siedemnaście. Należy jednak wyjaśnić,
że szesnaście środków zawiera chloropiryfos,
z których sześć zarejestrowanych zostało
na zasadzie handlu równoległego a pozostały
jeden zawiera malation. Substancje te
po raz pierwszy opisano w literaturze
odpowiednio w 1965 oraz w 1952 roku.
Insektycydy te mogą stanowić bardzo
duże zagrożenie dla pszczół i dlatego
we wszystkich etykietach tych środków
znajdziemy zapisy o zakazie stosowania ich
w miejscach, gdzie pszczoły mają pożytek.
Warto również pamiętać, że insektycydy te
działają najlepiej w temperaturze powyżej
15OC. W końcu największą grupę chemiczną
stanowią pyretroidy, których w ochronie
rzepaku zarejestrowanych jest 47, co stanowi
ponad
60% wszystkich
zarejestrowanych
w rzepaku
insektycydów. Mimo
tak licznej grupy
w skład tych środków
wchodzi zaledwie dziesięć
substancji czynnych a aż osiemnaście
środków zarejestrowanych zostało
na zasadzie handlu równoległego.
Historia tych substancji czynnych sięga lat
siedemdziesiątych
XX wieku.
25
PRODUKCJA ROŚLINNA
Insektycydy przynależne do tej grupy
działają najlepiej w temperaturze poniżej
20OC a niektóre z nich mogą stanowić duże
zagrożenie dla owadów pożytecznych.
Pozostałe cztery środki stanowią mieszaninę
dwóch substancji czynnych. Jeden środek
to mieszanina tiachloprydu i deltametryny,
drugi chloropiryfosu i beta-cyflutryny,
a pozostałe dwa chloropiryfosu i cypermetryny.
Podając liczbę środków ochrony roślin należy
zwrócić uwagę na fakt znacznie mniejszej
liczby substancji czynnych występujących
26
NUMER 17
w tych środkach. Do dyspozycji rolników jest
16 substancji czynnych, a praktycznie każda
z nich występuje w kilku środkach. Ta sytuacja
jest wynikiem szerokiego wprowadzenia
generyków oraz rejestracji w ramach handlu
równoległego. Sytuacji tej nie można uznać
za korzystną szczególnie biorąc pod uwagę
zapobieganie wykształcaniu przez szkodniki
odporności na stosowane środki, gdzie zaleca
się przemienne stosowanie insektycydów
z różnych grup chemicznych. Należy podkreślić
potrzebę dobrego przygotowania producenta
rolnego, który programy ochrony rzepaku
PRODUKCJA ROŚLINNA
przed szkodnikami musi tworzyć zwracając
uwagę na substancje czynne zawarte
w kupowanych środkach.
Problem odporności jest jednym z wielu
problemów jakie musi brać pod uwagę
rolnik prowadząc ochronę plantacji rzepaku.
Od 2014 roku obowiązuje w Unii Europejskiej
Rozporządzenie 485/2013 nakazujące
ograniczenie stosowania niektórych substancji
czynnych, w tym będących składnikami
zapraw stosowanych w ochronie rzepaku.
W konsekwencji producenci byli zmuszeni
do wysiania niezaprawionego zaprawą
insektycydową materiału, co wpłynęło
na wzrost zagrożenia ze strony szkodników
jesiennych i potrzebę zwalczania ich zabiegami
nalistnymi.
Bardzo ważna dla wysokości i jakości plonu jest
prawidłowo przeprowadzona ochrona rzepaku
przed wiosennymi szkodnikami. Występuje
tu kilka problemów, z których jako pierwszy
należy wymienić potrzebę obserwacji uprawy
pod kątem nalotów szkodników i ustalenia
prawidłowego terminu ich zwalczania. Dotyczy
27
PRODUKCJA ROŚLINNA
28
NUMER 17
PRODUKCJA ROŚLINNA
Należy podkreślić,
że wzrost areału
uprawy rzepaku
stworzył bardziej
dogodne warunki
dla występowania
i wzrostu
liczebności
wielu gatunków
Mszyca kapuściana
to między innymi chowacza brukwiaczka,
którego pojaw jest obserwowany często
już na początku marca. Bardzo ważny jest
prawidłowy dobór insektycydów biorąc pod
uwagę ich skuteczność w często zmieniającej
się temperaturze powietrza.
Kolejnym gatunkiem pojawiającym się
na plantacji rzepaku jest chowacz czterozębny,
którego naloty trwają długo i kończą się
kulminacyjnym wzrostem liczebności.
To właśnie ten moment jest prawidłowym
terminem zwalczania chowacza czterozębnego.
Problemem może być jednoczesna obecność
na plantacji tego szkodnika oraz słodyszka
rzepakowego. W takiej sytuacji najważniejszym
staje się właściwy dobór insektycydu
zarejestrowanego do zwalczania obu tych
gatunków.
Wraz z przedłużającą się obecnością słodyszka
rzepakowego podczas całego okresu kwitnienia
rzepaku ma miejsce zagrożenie dla pszczół
w okresie wykonywania zabiegów zwalczania.
Należy pamiętać, że pszczoła miodna to jeden
z wielu gatunków pszczół występujących
na plantacjach rzepaku, a przyczyniających się
do wzrostu wysokości i jakości uzyskiwanych
plonów dzięki zapylaniu kwiatów. Najlepiej
znanymi pszczołami obok pszczoły miodnej
są powszechnie występujące trzmiele.
Ochrona insektycydowa w takiej sytuacji
wymaga odpowiedniego przygotowania
z uwzględnieniem szerokiej ochrony prawnej
owadów zapylających oraz zgodnie z zapisami
w etykiecie środka. Szczegółowa znajomość
etykiety może uchronić przed popełnieniem
błędu i stworzenia zagrożenia dla zapylaczy.
Optymalnym rozwiązaniem jest stosowanie
w okresie kwitnienia rzepaku a także wszędzie
tam, gdzie pszczoły mają pożytek insektycydów
szkodników co
w konsekwencji
wymaga
właściwej
ochrony
insektycydowej.
selektywnych zgodnie z zadami dobrej praktyki
ochrony roślin.
Ochrona rzepaku przed szkodnikami
łuszczynowymi, a więc przed chowaczem
podobnikiem oraz pryszczarkiem kapustnikiem
jest często prowadzona w terminie opadania
płatków kwiatowych co daje możliwość
zastosowania łącznego zabiegu przeciw
chorobom i szkodnikom. W przypadku łącznego
stosowania należy przestrzegać zaleceń
zawartych w etykietach oraz korzystania
z wyników badań nad łącznym stosowaniem
agrochemikaliów. Prowadzone badania
wykazują, że w pewnej liczbie przypadków
substancje czynne mogą reagować ze sobą
co może prowadzić do zmiany właściwości
fizykochemicznych skutkujących obniżeniem
skuteczności zabiegu czy też fitotoksycznością
dla rośliny chronionej.
Szczególnie niebezpieczne, zwłaszcza dla
owadów pożytecznych, mogą być reakcje
prowadzące do wzrostu toksyczności uzyskanej
mieszaniny. Stosując mieszaniny środków
należy pamiętać, że w przypadku braku
takich zaleceń w etykiecie producent ponosi
odpowiedzialność za skutki wykonanego
zabiegu.
Pisząc o ochronie rzepaku przed szkodnikami
należy zwrócić uwagę na obowiązek
realizowania programu ochrony zgodnie
z zasadami integrowanej ochrony roślin.
Obowiązek ten został wprowadzony
odpowiednimi aktami prawnymi i jest
przestrzegany w krajach członkowskich Unii
Europejskiej od dnia 1 stycznia 2014 roku.
Programy integrowane i ich realizacja
wymagają przygotowania się i bogatej
wiedzy producenta rolnego. Wiedza ta, tak
jak podkreślano to wcześniej jest szczególnie
ważna w ochronie rzepaku, gdzie mamy
do czynienia z duża liczbą szkodników
wymagających zwalczania a także ochroną
owadów pożytecznych, w tym zapylających.
MGR INŻ. GRZEGORZ PRUSZYŃSKI
ZAKŁAD ENTOMOLOGII
INSTYTUT OCHRONY ROŚLIN – PAŃSTWOWY INSTYTUT
BADAWCZY
POZNAŃ
29
EKONOMIA
NUMER 17
WIĘCEJ PIENIĘDZY,
NOWE RODZAJE.
SĄ ZMIANY
W KREDYTACH
PREFERENCYJNYCH
W 2015 ROKU ZMIENIĄ SIĘ Z ASADY
DOT YCZ ĄCE KREDY TÓW PREFERENCYJNYCH,
W SPŁ ACIE K TÓRYCH POMAGA AGENCJA
RESTRUK TURY Z ACJI
I MODERNIZ ACJI ROLNICT WA.
D
o dyspozycji będzie mniej linii
kredytowych niż w poprzednim okresie,
ale za to wyższa będzie maksymalna
kwota kredytu, jaką będzie mogło otrzymać
gospodarstwo rolne. Pojawią się też nowe
rodzaje kredytów
m.in.
30
na wspólne użytkowanie inwestycji. Ważną
zmianą w kredytach preferencyjnych będzie
również wprowadzenie tzw. efektu zachęty.
Polega on na tym, że prace nad inwestycją
nie mogą rozpocząć się wcześniej niż w dniu
złożenia w banku wniosku o kredyt. Poniżej
zostały opisane szczegółowe zmiany dotyczące
kredytów preferencyjnych, które będą
obowiązywały od 2015 r.
EKONOMIA
Linie kredytowe, które będą dostępne
w 2015 r.
W 2015 r. będzie można ubiegać się
o następujące kredyty preferencyjne:
n z dopłatami ARiMR do oprocentowania:
□ na inwestycje w rolnictwie i rybactwie
śródlądowym (linia RR),
□ na zakup użytków rolnych (linia Z),
□ na inwestycje w przetwórstwie produktów
rolnych, ryb, skorupiaków i mięczaków
oraz na zakup akcji i udziałów (linia PR),
□ na wznowienie produkcji
w gospodarstwach rolnych i działach
specjalnych produkcji rolnej, w których
wystąpiły szkody spowodowane przez
suszę, grad, deszcz nawalny, ujemne
skutki przezimowania, przymrozki
wiosenne,
powódź, huragan, piorun, obsunięcie się
ziemi lub lawinę (linia inwestycyjna K01,
linia obrotowa K02),
□ z częściową spłatą kapitału na zakup
użytków rolnych przez młodych rolników
(linia MRcsk).
Pomimo zmniejszenia liczby linii kredytowych
utrzymano możliwość realizacji większości
inwestycji, zarówno w rolnictwie jak
i w przetwórstwie. Przy udziale kredytów
z linii Z, RR i MRcsk gospodarstwa rolne będą
miały możliwość nabywania użytków rolnych.
Zakup wyłącznie użytków rolnych będzie objęty
pomocą de minimis w sektorze rolnym – max
15 tys. EUR w ciągu 3 lat (linia Z) lub pomocą
dla młodych rolników w formie częściowej
spłaty kapitału (linia MRcsk). Natomiast,
jeżeli zakup gruntów stanowić będzie
część inwestycji obejmującej również inne
elementy – np. zakup lub budowę budynków,
to będzie finansowany kredytem w części
31
EKONOMIA
nieprzekraczającej 10% łącznej kwoty
planowanych do poniesienia nakładów
inwestycyjnych (linia RR).
Maksymalna długość okresu kredytowania
w przypadku kredytów inwestycyjnych
z dopłatą ARiMR do oprocentowania
wyniesie 15 lat. W przypadku kredytów
„klęskowych” okres ten powinien zakończyć się
po maksymalnie 4 latach od daty wystąpienia
szkód. Natomiast w przypadku kredytów
z częściową spłatą kapitału (linia MRcsk) nie
może być krótszy niż 5 lat.
Oprocentowanie kredytów inwestycyjnych
Oprocentowanie kredytów inwestycyjnych
wyniesie nie więcej niż stopa referencyjna
WIBOR ustalana dla pożyczek na rynku
międzybankowym udzielanych na okres
3 miesięcy (WIBOR 3M), zaokrąglona
do drugiego miejsca po przecinku,
powiększona o nie więcej niż 2,5 punktu
procentowego, i będzie płacone przez:
n kredytobiorcę – w wysokości 0,67
oprocentowania obliczonego zgodnie
z wyżej przedstawionym sposobem, jednak
nie mniej niż 3%, a w przypadku gdy
oprocentowanie obliczone zgodnie z tym
sposobem wynosi poniżej 3% – w wysokości
tego oprocentowania,
nA
gencję – w pozostałej części.
Natomiast w przypadku kredytów "klęskowych"
będzie płacone przez:
n k redytobiorcę – w wysokości:
□ 0 ,5 oprocentowania ustalonego w sposób
omówiony powyżej, jednak nie mniej
niż 1,5% – w przypadku kredytów
na sfinansowanie kosztów wznowienia
produkcji, jeżeli w dniu wystąpienia tych
szkód co najmniej 50% powierzchni
upraw rolnych, z wyłączeniem łąk
i pastwisk, lub co najmniej 50% liczby
zwierząt gospodarskich w gospodarstwie
rolnym lub dziale specjalnym produkcji
rolnej było ubezpieczonych co najmniej
od jednego z ryzyk,
32
NUMER 17
Jedną
z ważniejszych
zmian jest
wprowadzenie do
zasad udzielania
kredytów
warunku,
zgodnie z którym
pomoc może być
udzielona jeżeli
wywołuje ona
efekt zachęty,
co oznacza, że
prace nad danym
projektem lub
odpowiednie
działania nie
mogą rozpocząć
się wcześniej niż
w dniu złożenia
wniosku o kredyt.
□ 0,67 oprocentowania ustalonego
w sposób omówiony powyżej, jednak
nie mniej niż 3%, a gdy oprocentowanie
obliczone zgodnie z tym sposobem
wynosi poniżej 3%, w wysokości tego
oprocentowania – w przypadku kredytów
na sfinansowanie kosztów odtworzenia
środków trwałych po wystąpieniu szkód,
n Agencję – w pozostałej części.
Jeżeli w dniu wystąpienia szkód nie było
stosownej umowy ubezpieczenia, to wysokość
oprocentowania kredytu „klęskowego”
płaconego przez kredytobiorcę będzie
stanowiła różnicę pomiędzy wysokością
należnego bankowi oprocentowania
i wysokością połowy oprocentowania
płaconego przez Agencję.
Wyższa maksymalna kwota kredytu
preferencyjnego
Zmieniono wysokość oraz sposób ustalania
limitów kredytowych. Podwyższono
maksymalną kwotę kredytu dla gospodarstw
rolnych do wysokości 5 mln zł, a przy ustalaniu
kwoty kredytu uwzględnia się nie spłacone
kredyty w kwotach, w jakich zostały udzielone
po dniu 31 grudnia 2014 r., przy czym nie
uwzględnia się kredytów preferencyjnych
udzielonych do dnia 31 grudnia 2014 r. oraz po
dniu 31 grudnia 2014 r. z linii K01 i K02.
Zgodnie z zapisami rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie
szczegółowego zakresu i sposobów realizacji
niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa, udzielanie
kredytów preferencyjnych będzie ograniczone
do mikro- małych i średnich przedsiębiorstw.
Pomoc dużym przedsiębiorstwom będzie
możliwa do stosowania po notyfikacji Komisji
Europejskiej, z wyłączeniem pomocy udzielanej
na zasadach de minimis.
Efekt zachęty – najpierw wniosek o kredyt,
a potem realizacja inwestycji
W zasadach udzielania kredytów
preferencyjnych wprowadzonych zostanie
kilka istotnych zmian wynikających przede
wszystkim z konieczności dostosowania
EKONOMIA
krajowych warunków udzielania pomocy
do przepisów Unii Europejskiej.
Jedną z ważniejszych
zmian jest
wprowadzenie
do zasad
udzielania
kredytów
warunku,
zgodnie z którym
pomoc może być
udzielona jeżeli
wywołuje
ona efekt
zachęty,
odpowiednie działania nie mogą rozpocząć
się wcześniej niż w dniu złożenia wniosku
o kredyt. Przez rozpoczęcie prac nad
danym projektem lub odpowiednich
działań należy rozumieć
rozpoczęcie działań lub
prac budowlanych
związanych
z inwestycją
lub pierwsze
prawnie wiążące
zobowiązanie
do zamówienia
urządzeń lub
co oznacza,
że prace
nad danym
projektem
lub
33
EKONOMIA
usług lub wszelkie inne zobowiązanie,
które sprawia, że projekt lub działanie jest
nieodwracalne, w zależności od tego, które
z wymienionych wydarzeń nastąpiło wcześniej.
Zakupu gruntów i prac przygotowawczych,
takich jak uzyskanie zezwoleń
i przeprowadzenie analiz wykonalności, nie
uznaje się za rozpoczęcie realizacji projektu lub
działania. W przypadku kredytów „klęskowych”
oraz kredytów z dopłatami do oprocentowania
stosowanymi jako pomoc de minimis efekt
zachęty nie obowiązuje.
Oprocentowanie
Kumulowanie pomocy
okres 3 miesięcy
Istotną zmianą jest również możliwość
kumulowania pomocy w formie dopłat
do oprocentowania i częściowej spłaty
kapitału z inną pomocą państwa
w odniesieniu do tych samych kosztów
kwalifikowalnych. Oznacza to, że zasady
udzielania kredytów preferencyjnych
dopuszczają przykładowo możliwość
sfinansowania budowy obory
z wyposażeniem, zakupu maszyn rolniczych
czy linii technologicznych z wykorzystaniem
różnych programów pomocowych.
Warunkiem jest nie przekroczenie
intensywności pomocy określonej
w przepisach danego programu wsparcia.
Łączenie linii kredytowych
Kolejną nowością w odniesieniu do lat
ubiegłych jest możliwość łączenia dwóch linii
kredytowych w ramach realizacji inwestycji
obejmującej zarówno zakup użytków
rolnych jak i inne nakłady np. budowę
budynku inwentarskiego czy zakup maszyn.
W takim przypadku Wnioskodawca składa
jeden plan inwestycji uwzględniający
podział planowanych do poniesienia
nakładów pomiędzy dwie linie kredytowe
z wyodrębnieniem finansowym i rzeczowym
wymaganego wkładu własnego do każdej
z nich, przy czym zakup użytków rolnych może
być sfinansowany wyłącznie z linii Z lub MRcsk.
Specjalny kredyt dla młodych rolników
Zasady udzielania kredytów wprowadzają
także nową definicję młodego rolnika
– jest nim osoba, która w dniu złożenia
34
NUMER 17
kredytów
inwestycyjnych
wyniesie nie
więcej niż stopa
referencyjna
WIBOR ustalana
dla pożyczek
na rynku
międzybankowym
udzielanych na
(WIBOR 3M),
zaokrąglona do
drugiego miejsca
po przecinku,
powiększona
o nie więcej
niż 2,5 punktu
procentowego
wniosku o kredyt ma nie więcej niż 40
lat, posiada odpowiednie umiejętności
i kwalifikacje zawodowe i która
po raz pierwszy rozpoczyna działalność
w gospodarstwie rolnym jako kierujący tym
gospodarstwem. Specjalnie dla młodych
rolników uruchomiono kredyt z pomocą
ARiMR w formie częściowej spłaty kapitału
na zakup użytków rolnych z przeznaczeniem
na utworzenie lub powiększenie
gospodarstwa rolnego (linia MRcsk).
Kredyty na inwestycje w rybactwo
śródlądowe
Wprowadzono również możliwość
ubiegania się o kredyty
na realizację inwestycji
w rybactwie śródlądowym
oraz w przetwórstwie
ryb, skorupiaków
i mięczaków, przy
czym jeżeli łączna
kwota nakładów
inwestycyjnych
finansowanych
ze środków
kredytu
lub wkładu
własnego
kredytobiorcy
przekracza
2 mln EURO,
to udzielenie
kredytu
jest możliwe
po zgłoszeniu
pomocy do Komisji
Europejskiej.
Kredyty na inwestycje
wspólnie użytkowane
W ramach kredytów
na realizację
inwestycji w rolnictwie
i rybactwie (linia RR)
umożliwiono finansowanie
inwestycji, która będzie
wykorzystywana przez więcej niż
jedno gospodarstwo rolne lub więcej
niż jeden dział specjalny produkcji rolnej.
Takimi inwestycjami mogą być np. budowa
EKONOMIA
wspólnego budynku do przechowywania
płodów rolnych czy zakup kombajnu.
Wymagane będzie zawarcie umowy
określającej zasady wspólnego używania.
Poszerzony katalog zdarzeń, za które
trzeba będzie zwrócić otrzymaną pomoc
Nowe przepisy odmiennie regulują niektóre
kwestie dotyczące zwrotu pomocy, w tym
w szczególności
należy
zwrócić uwagę, że rozszerzono katalog
sytuacji skutkujących zwrotem udzielonej
pomocy o przypadki przeniesienia – bez
zgody Banku – posiadania mienia nabytego
za kredyt. Powyższe oznacza, że nie tylko
w przypadku sprzedaży, ale również
w wyniku dokonania – bez zgody banku –
takich czynności jak dzierżawa, darowizna
czy użyczenie zastosowane dopłaty
do oprocentowania lub częściowa spłata
kapitału kredytu podlegają zwrotowi.
OPRAC. KAMILA SZAŁAJ
35
TECHNIKA ROLNICZA
NUMER 17
NOWE
ROZWIĄZANIA
W BUDOWIE
SIEWNIKÓW
PRECYZYJNYCH
PR AWIDŁOWE W YKONANIE SIEWU NASION JEST
OBOK WŁ AŚCIWEJ UPR AW Y GLEBY I NAWOŻENIA
PODSTAWOW YM WARUNKIEM WZROSTU
I ROZ WOJU ROŚLIN UPR AWNYCH,
DECYDUJĄCYM O WIELKOŚCI
I JAKOŚCI PLONU.
U
zasadnienie stosowania metody
siewu precyzyjnego nasion niektórych
roślin (kukurydzy, słonecznika, buraka
cukrowego, warzyw i innych) wynika
z ograniczenia do minimum ilości drogiego
materiału siewnego oraz wyeliminowania
przerywki (przecinki) roślin, co wiąże się
z wymiernym obniżeniem kosztów produkcji.
Ze względu na rodzaj stosowanych zespołów
wysiewających siewniki precyzyjne można
podzielić na:
n siewniki z mechanicznymi zespołami
wysiewającymi: tarczowymi (o tarczach
ustawionych poziomo i pionowo),
pierścieniowymi (komorowe), taśmowymi
oraz łyżeczkowymi,
36
n siewniki z pneumatycznymi zespołami
wysiewającymi (podciśnieniowymi
i nadciśnieniowymi),
n siewniki z pneumatyczno-mechanicznymi
zespołami wysiewającymi. Siewniki
z mechanicznymi zespołami wysiewającymi
są tańsze i bardziej wydajne (wyższe
prędkości robocze) od siewników
pneumatycznych, zapewniają również
dokładniejszy wysiew (szczególnie nasion
otoczkowanych), są lżejsze (możliwość
współpracy z ciągnikami o mniejszej mocy)
i prostsze w obsłudze. Siewniki pneumatyczne
odznaczają się większą uniwersalnością
stosowania. W porównaniu do siewników
z mechanicznymi zespołami wysiewającymi
TECHNIKA ROLNICZA
są bardziej przydatne do wysiewu nasion
różniących się wielkością i kształtem. Siewniki
z pneumatyczno-mechanicznymi zespołami
wysiewającymi łączą zalety siewników
mechanicznych i pneumatycznych.
Przegląd rozwiązań konstrukcyjnych
wybranych siewników precyzyjnych:
W gospodarstwach wielkotowarowych
do siewu nasion kukurydzy, buraka
cukrowego i innych roślin zalecane są głównie
siewniki precyzyjne z mechanicznymi
zespołami wysiewającymi. Do tej grupy
można zaliczyć m.in. siewniki firmy Horsch.
Do siewu nasion kukurydzy są zalecane
siewniki o nazwie handlowej MaestroRC,
dostępne w dwóch wersjach: Maestro8RC/SW
3300S oraz Maestro11RC/SW7000S. Siewnik
jest zbudowany z ramy z trzypunktowym
układem zawieszenia, do której za pomocą
równoległoboków przegubowych
są mocowane sekcje robocze. Zespoły
wysiewające sekcji są napędzane
od wspólnego wału za pomocą przekładni
łańcuchowych. Napęd na wał jest
przenoszony od koła jezdnego siewnika
poprzez skrzynię przekładniową. Sekcję
wysiewającą stanowi tarcza, do której
przymocowane są palce wyposażone
w chwytaki. Za pomocą specjalnej krzywki
sterującej następuje odchylanie chwytaka
od tarczy, gdy znajdzie się on w strefie
pobierania nasion z komory nasiennej.
W wolną przestrzeń między odchylony
chwytak i tarczę wpada nasiono, które jest
następnie dociskane do tarczy sprężynę
chwytaka. Nadmiar pobranych nasion jest
zrzucany z powrotem do komory
nasiennej, natomiast pozostałe
nasiona są przenoszone
do góry i poprzez otwór
wpadają do przenośnika
łopatkowego podającego
je do kanału, którym spadają
do bruzdki wykonanej przez
redlicę. Takie rozwiązanie
konstrukcyjne wpływa na dużą
precyzję siewu, a wysokość wolnego
spadania nasion jest mała. Regulacja
ilości wysiewu odbywa się poprzez zmianę
przełożenia w przekładni przenoszącej napęd.
Odległość między rzędami wynosi 75 cm.
Odległość między nasionami w rzędzie może
być regulowana w zakresie od 11 do 22 cm,
głębokość siewu – od 1,5 do 9 cm, zaś nacisk
na redlice – od 100 do 300 kg. Dodatkowo
siewnik jest wyposażony w podsiewacz
nawozu. Nawóz jest dostarczany ze zbiornika
do gleby za pomocą pneumatycznego
aplikatora z centralnym rozdziałem granul.
Siewnik Maestro8RC/SW3300S jest
wyposażony w zbiornik nawozu o pojemności
3300 dm , a Maestro11RC/SW7000S –
o pojemności 7000 dm . Składanie siewników
do szerokości transportowej odbywa się
hydraulicznie w taki sposób, że zbiorniki
nasion są ustawiane względem siebie
pokrywami. Zapotrzebowanie na moc wynosi
dla siewnika Maestro8RC/SW3300S – 100 kW
oraz dla siewnika Maestro11RC/SW7000S –
130 kW. Firma Kverneland Accord produkuje
pneumatyczne siewniki podciśnieniowe typu
Optima HD, którymi można wysiewać
punktowo nasiona m.in.: kukurydzy,
słonecznika, buraka cukrowego, fasoli
i grochu. Sekcje wysiewające
są przymocowane do ramy siewnika
za pomocą równoległoboków przegubowych.
Jednostki wysiewające są napędzane
centralnie za pośrednictwem wolnego koła
pasowego. Koła zębate w skrzyni
przekładniowej umożliwiają uzyskanie
fot. Kverneland
37
TECHNIKA ROLNICZA
kilkudziesięciu przełożeń, co przekłada się
na regulację odległości między nasionami
w rzędach. Siewnik jest wyposażony
w wentylator, wytwarzający podciśnienie,
kierowane do zespołów wysiewających. Mały
moment obrotowy tarczy w komorze
próżniowej i szczelnie zamknięty zespół
wysiewający, umożliwiają właściwy wysiew
przy dość niskim podciśnieniu, co zmniejsza
ryzyko jedno- czesnego pobrania dwóch
nasion. Zespół wysiewający jest wyposażony
w górny i dolny zgarniacz nasion, które należy
tak ustawić, aby do każdego otworu tarczy
wysiewającej było przyssane tylko jedno
nasiono. Znajdująca się za tarczą wysiewającą
gumowa rolka przerywa w odpowiednim
momencie podciśnienie, co gwarantuje
precyzyjne odpadanie nasion przyssanych
do tarczy do bruzdki wykonanej przez redlicę,
nawet przy dużej prędkości siewu. Dobre
kopiowanie terenu zapewniają koła
dociskowe do regulacji głębokości siewu,
o średnicy 400 mm i szerokości 120 mm.
Kontrolę ilości nasion w zbiorniku można
przeprowadzać przez wziernik. Za pomocą
elektronicznej kontroli optycznej OEC,
operator w kabinie ciągnika może
monitorować pracę poszczególnych sekcji
wysiewających. Przy wystąpieniu przepustów
generowany jest sygnał dźwiękowy
i optyczny. System OEC informuje również
operatora o ilości obsianych hektarów,
poziomie wysianych nasion, czasie siewu,
ilości przejechanych kilometrów i prędkości
jazdy. Siewnik można sprzęgać z maszynami
towarzyszącymi dzięki zastosowaniu
uniwersalnego trójkąta zaczepowego.
Znaczniki śladów są składane hydraulicznie.
Producent wyposaża siewniki w kilka typów
redlic i kółek dociskowych, dzięki czemu siew
może być prowadzony na różnych rodzajach
gleby, oraz w podsiewacz nawozu. Firma
Kverneland Accord produkuje również
siewniki, których zespoły wysiewające
są napędzane silnikami elektrycznymi.
Prędkość jazdy jest odczytywana z impulsów
od koła jezdnego, zatem w systemie tym
możliwa jest dokładna regulacja odległości
między nasionami w rzędzie. Kolejną ważną
cechą zespołów wysiewających napędzanych
elektrycznie jest optyczny nadzór nad
wysiewem. Każdy zespół wysiewający
posiada czujniki, dzięki którym operator
38
NUMER 17
Siewniki
z mechanicznymi
zespołami
wysiewającymi
są tańsze
i bardziej wydajne
(wyższe prędkości
robocze) od
siewników
pneumatycznych,
zapewniają
również
dokładniejszy
wysiew
(szczególnie
nasion
otoczkowanych),
są lżejsze
(możliwość
współpracy
z ciągnikami
o mniejszej mocy)
i prostsze
w obsłudze.
informowany jest o braku nasion w zbiorniku
oraz o nieprawidłowym ich wysiewie.
Najnowszym rozwiązaniem stosowanym
w siewnikach precyzyjnych z zespołami
wysiewającymi napędzanymi silnikami
elektrycznymi jest wysiew z wykorzystaniem
sygnału GPS i oprogramowania GEOseed.
Dzięki temu jest możliwe automatyczne
wyłączanie poszczególnych zespołów
wysiewających na uwrociach pól oraz
na klinach, przez co unika się podwójnego
wysiewu. Na szczególną uwagę zasługują
precyzyjne siewniki punktowe firmy MaschioGaspardo. Dzięki prostej obsłudze można
je przystosować w krótkim czasie do wysiewu
nasion: kukurydzy, buraka cukrowego,
słonecznika, soi oraz rzepaku. W zależności
od potrzeb siewniki te mogą być: 4, 6, 8 i 12
rzędowe – przystosowane do siewu
o rozstawie rzędów 45 i 75 cm. Sekcje
wysiewające siewnika są mocowane
do teleskopowych lub sztywnych ram
składanych. Firma Maschio-Gaspardo
produkuje siewniki punktowe z sekcjami
wysiewającymi typu SP (redlica stopkowa)
i MT do wysiewu nasion w mulcz z redlicami
tarczowymi. Siewniki te mają zwartą
konstrukcję, w skład której wchodzi:
trzypunktowy układ zawieszenia z belką
nożną, do której mocowane są koła
napędowo- podporowe oraz sekcje
wysiewające. Są one napędzane za pomocą
wału Cardana, co eliminuje różnice wysiewu
fot. siew rzepaku siewnikiem punktowym Gasparo
TECHNIKA ROLNICZA
fot. siewnik Horsch
pomiędzy nimi. Zaletą takiego rozwiązania
jest również duża trwałość napędu,
w porównaniu do napędu rolkowym
łańcuchem, który z czasem wydłuża się i jest
bardziej narażony na uszkodzenia
spowodowane zanieczyszczeniem. Zespół
wysiewający stanowi tarcza, na obwodzie
której są wykonane otwory o średnicy nieco
mniejszej od wielkości wysiewanych nasion.
W momencie, gdy tarcza znajdzie się w strefie
nabierania nasion, w jej otworach panuje
podciśnienie, powodujące przyssanie do nich
nasion. Przy dalszym obrocie tarczy, gdy
znajdzie się ona w strefie działania strumienia
powietrza przedmuchującego otwory, nasiona
pod wpływem siły grawitacji spadają
do bruzdki wykonanej przez redlicę. Siewnik
posiada dwa wentylatory napędzane
od WOM, z których jeden wytwarza
podciśnienie powodujące przysysanie nasion
do otworów w tarczy wysiewającej, drugi zaś
przedmuchuje otwory w ściśle określonym
momencie, powodując spadanie nasion
do bruzdki wykonanej przez redlicę. Każda
sekcja wysiewająca składa się z wózka
jezdnego, osadzonego na belce nożnej
za pomocą równoległoboku przegubowego.
Wózek wyposażony jest w dwa koła.
Pierwsze, znajdujące się przed redlicą, służy
do równomiernego utwardzenia podłoża,
natomiast drugie - do dociśnięcia wysianych
nasion do dna bruzdy. Producent wyposażył
siewnik w kilka typów takich kółek oraz redlic,
w zależności od tego ile rzędów ma być
obsianych na redlinie. Sekcja wysiewająca
siewnika typu SP jest tradycyjną sekcją z
ogumionym kołem dociskającym nasiona.
Opcjonalnie można ją wyposażyć w dwie
tarcze rozcinające, usytuowane przed redlicą
stopkową. Gwarantuje to uzyskanie dobrych
efektów siewu na cięższych glebach lub z
większą ilością resztek pożniwnych. Natomiast
sekcja wysiewająca siewnika typu MT posiada
redlicę tarczową, którą zespolono z kołami
kopiującymi, dzięki czemu kopiowanie terenu
i siew odbywają się w tym samym miejscu,
gwarantując precyzyjne utrzymanie
nastawionej głębokości siewu, nawet na
nierównej powierzchni. W tych siewnikach
każda sekcja, niezależnie od typu, jest
zespolona z ramą za pomocą równoległoboku,
którego wszystkie przeguby są wyposażone w
samosmarujące tuleje. O wyborze rodzaju
sekcji wysiewającej decyduje kilka czynników:
technologia stosowana w gospodarstwie,
rodzaj gleb oraz przeznaczenie siewnika.
Siewniki z sekcją wysiewającą SP sprawdzają
się w technologiach tradycyjnych, na dobrze
uprawionych i przygotowanych polach z
lżejszymi i jednolitymi glebami. W przypadku
sekcji typu MT dobre rezultaty uzyskuje się w
technologiach uproszczonych i siewie na
glebach mozaikowatych. W każdym z
oferowanych typów i modeli istnieje
możliwość zamontowania zbiorników
nawozowych o różnych pojemnościach: 160,
180, 280, 650 lub 1000 dm. Wysiew nawozu
odbywa się poprzez stopkowe lub tarczowe
redlice. Producent siewnika, jako opcję oferuje
dwa rodzaje komputerów: V800, kontrolujący
siew i liczący obsianą powierzchnię i MCE z
podobnymi funkcjami poszerzonymi o
możliwość wyłączania z pracy poszczególnych
sekcji
PROF. DR HAB. JÓZEF KOWALCZUK,
DR INŻ. JANUSZ ZARAJCZYK
DR HAB. INŻ. DARIUSZ CHOSZCZ,
DR INŻ. ZDZISŁAW KALINEWICZ,
DR INŻ. PIOTR MARKOWSKI
UNIWERSYTET PRZYRODNICZY W LUBLINIE
UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI W OLSZTYNIE
39
EKONOMIA
NUMER 17
GOSPODARSTWA ROLNE
WSPÓŁPRACUJĄ Z POLSKIM
STOWARZYSZENIEM
ROLNICTWA
ZRÓWNOWAŻONEGO „ASAP”
ROSNĄCA ŚWIADOMOŚĆ KONSUMENTÓW Ż Y WNOŚCI I PRESJA
WPROWADZ ANIA BARDZIEJ PRZ YJA ZNYCH DL A ŚRODOWISK A
METOD JEJ PRODUKCJI POWODUJĄ NOWE W YZ WANIA DL A
CAŁEGO Ż Y WNOŚCIOWEGO Ł AŃCUCHA WARTOŚCI. W YNIKI
BADANIA OPINII PUBLICZNEJ MIESZK AŃCÓW UNII WSK A ZUJĄ,
ŻE 95% Z NAS CHCE WIĘKSZEJ DBAŁOŚCI O NASZE WSPÓLNE
DOBRO JAKIM JEST ŚRODOWISKO NATURALNE (EUROBAROMETR).
D
latego też od kilku lat obserwujemy
wzrost zainteresowania rolnictwem
zrównoważonym jako alternatywnego
rozwiązania dla intensywnej, przemysłowej
produkcji rolnej, potencjalnie niebezpiecznej dla
środowiska naturalnego.
Przez rolnictwo zrównoważone rozumiemy
efektywną produkcję bezpiecznej, wysokiej jakości
żywności w sposób chroniący i poprawiający
stan środowiska naturalnego, zabezpieczający
ekonomiczne warunki bytu rolnika i lokalnych
społeczności jak też w poszanowaniu zdrowia
i dobrostanu wszystkich wykorzystywanych
w procesie produkcji zwierząt i roślin. Zasady
rolnictwa zrównoważonego odnoszą się
do całego gospodarstwa jako ściśle powiązanego
z otaczającym go ekosystemem.
Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa
Zrównoważonego „ASAP” stawia sobie za cel
propagowanie i wspieranie rozwoju tej formy
produkcji rolnej wśród rolników. Zapraszamy
40
do współpracy rolników chcących rozwijać
swoje gospodarstwa wg zasad rolnictwa
zrównoważonego. Do oceny stopnia realizacji
zasad rolnictwa zrównoważonego opracowaliśmy
szereg wskaźników jakościowych w formie pytań.
Jest to Lista Kontrolna w oparciu o którą rolnicy
mogą dokonać samooceny swoich gospodarstw.
film: Praktyczne wdrażanie rolnictwa
zrównoważonego w gospodarstwie
Agro-Rappol, Przytocko, powiat słupski
EKONOMIA
Lista Kontrolna obejmuje następujące
zagadnienia:
Zgodność z prawem, stabilność finansowa,
zarządzanie gospodarstwem, siew i sadzenie,
zarządzanie glebą, wodą i składnikami
odżywczymi, ochrona roślin, bioróżnorodność,
dostęp do rynku, warunki pracy, BHP i rozwój
społeczności lokalnych.
Każde z gospodarstw pilotażowych
współpracujących ze Stowarzyszeniem
„ASAP” otoczone jest opieką firm członków
wspierających Stowarzyszenia. Współpraca
ta obejmuje :
n Przekazanie Listy Kontrolnej rolnictwa
zrównoważonego.
n Pomoc w procesie samooceny gospodarstwa
rolnego.
n Zorganizowanie audytu, którego celem jest
określenie stopnia realizacji zasad rolnictwa
zrównoważonego.
n Przygotowanie protokołu rozbieżności.
n Udział w praktycznych szkoleniach
dotyczących zagadnień poruszanych w Liście
Kontrolnej.
n Rozwój kompetencji rolnika służących
efektywnemu zarządzaniu gospodarstwem
rolnym.
n Udział w panelach dyskusyjnych
rolników rozwijających zasady rolnictwa
zrównoważonego.
Rozwój rolnictwa zrównoważonego jest
korzystny dla wszystkich uczestników łańcucha
dostaw, począwszy od producentów środków
produkcji, poprzez gospodarstwa rolne aż
do konsumentów żywności, umożliwiając
im możliwość, wybór i zakup żywności
produkowanej z poszanowaniem środowiska
naturalnego.
Dla rolnika, korzyści wynikające ze stosowania
zasad rolnictwa zrównoważonego
we współpracy ze Stowarzyszeniem „ASAP”
to między innymi:
n P oprawa stanu gleby jako podstawowego
środka produkcji .
nO
rganizacja pracy w gospodarstwie rolnym.
n P rzygotowanie do uzyskania certyfikatów
potwierdzających przestrzeganie standardów
produkcji.
Rozwój rolnictwa
zrównoważonego
jest korzystny
dla wszystkich
uczestników
łańcucha dostaw,
począwszy od
producentów
środków
produkcji,
poprzez
gospodarstwa
rolne aż do
konsumentów
żywności,
umożliwiając im
możliwość, wybór
i zakup żywności
produkowanej
z poszanowaniem
środowiska
naturalnego.
film: Produkujemy zdrową, bezpieczną
i o wysokiej jakości żywność w zgodzie
ze środowiskiem naturalnym – Stefan
Jankowiak, Gospodarstwo Jargol
nD
ywersyfikacja źródeł dochodu.
n Otwarcie na nowe rynki zbytu.
n Kontrola kosztów produkcji.
n Pozyskanie wiedzy z zakresu
zrównoważonego rolnictwa.
n Rozwój kompetencji .
n Rozwijanie lokalnych społeczności obszarów
wiejskich.
Szczególnie ważnym jest rozwijanie kompetencji
rolnika. Stanowi to podstawę efektywnego
zarządzania gospodarstwem rolnym. Produkcja
rolna jest złożonym i skomplikowanym procesem
wymagającym użycia szeregu nowoczesnych
maszyn i urządzeń i wykazania się wieloma
umiejętnościami. Spełnienie wysokich
standardów produkcji wiąże się z zarządzaniem
typu menadżerskiego. Rolnik musi codziennie
podejmować dziesiątki decyzji dotyczących
organizacji i finansowania produkcji. Trafność
decyzji wymaga odpowiedniego poziomu
kompetencji, które pragniemy wspólnie
rozwijać.
Aby dowiedzieć się więcej o działaniach
Polskiego Stowarzyszenia Rolnictwa
Zrównoważonego „ASAP” i możliwościach
współpracy zapraszam do odwiedzenia strony
www: www.rolnictwozrownowazone.pl
DARIUSZ RUTKOWSKI
POLSKIE STOWARZYSZENIE ROLNICTWA
ZRÓWNOWAŻONEGO „ASAP”
41
EKONOMIA
NUMER 17
LICZY SIĘ KAŻDE
OPAKOWANIE. PSOR EDUKUJE
JAK GOSPODAROWAĆ
OPAKOWANIAMI PO
ŚRODKACH OCHRONY ROŚLIN
POLSKIE STOWARZYSZENIE OCHRONY ROŚLIN, W RAMACH KAMPANII
EDUKACYJNEJ DOTYCZĄCEJ ODPOWIEDNIEGO GOSPODAROWANIA
OPAKOWANIAMI PO ŚRODKACH OCHRONY ROŚLIN, PRZYGOTOWAŁO
SPOT „POMYSŁOWY ROLNIK JAN”, KTÓRY W ZABAWNY I
PRZYSTĘPNY SPOSÓB PRZYPOMINA O PODSTAWOWYCH ZASADACH
POSTĘPOWANIA Z TAKIMI OPAKOWANIAMI.
Najbardziej intensywne zbiórki opakowań w 2014 r. (tony)
190 000
188 tys.
180 000
170 000
160 000
150 tys.
177 tys.
153 tys.
148 tys.
146 tys.
150 000
149 tys.
regionalnie
140 000
130 000
120 000
110 000
100 000
styczeń
maj
czerwiec
lipiec
sierpień
wrzesień
listopad
województwa:
zachodniopomorskie
wielkopolskie
dolnośląskie
Opakowania zwrócone — 2013 vs. 2014
ponad
2013 r.
62%
masy
wprowadzonej
na rynek
2 579 905,61 kg
to masa opakowań wprowadzonych
przez Uczestników Systemu PSOR w 2013 r.
42
do
30 listopada
2014 r.
ok.
65%
masy
wprowadzonej
na rynek
1 679 920 kg
to masa opakowań zebranych
do 30 listopada 2014 r.
57%
ok.
łącznej
zbiórki
opakowań
DORADZTWO
masa opakowań zebranych w latach 2004-2013
2004
pilotaż
2005
2006
2007
2008
1309,67
709,46
2009
1393,79
2010
porównanie roku 2005 i 2013
2011
2012
2013
1600,61
1623,06
1738,81
1398,42
20
~26
35
2013
982,72
515
%
zbiórki
2005
45
58
65
63
60
54
62
łącznie 11 291,55 ton
powierzchnia, którą zajęłyby zebrane przez 10 lat opakowania
515 ton
26%
zbiórki
1739
ton
62%
zbiór
ki
któw
liczba pun wań
pako
odbioru o
ponad
5800
50k
bois
Z
godnie z obowiązującymi w Polsce
przepisami, użytkownicy środków ochrony
roślin, sklasyfikowanych jako niebezpieczne,
mają obowiązek zwrotu opakowań
po nich do punktu sprzedaży lub poddania ich
profesjonalnej utylizacji. Opakowań nie można
palić, wykorzystać do innych celów, czy wyrzucić
ze zwykłymi śmieciami.
Rozwiązaniem, które pozwala użytkownikom
wypełnić ten prawny obowiązek, jest istniejący
od 2004 roku System Zbiórki Opakowań PSOR,
w ramach którego mogą bez ponoszenia kosztów
zwrócić opakowania do sklepu. Następnie
opakowania są odbierane i odpowiednio
zagospodarowywane przez operatora
Systemu. System finansowany jest przez
wprowadzających środki ochrony roślin, czyli
producentów i importerów.
Dla bezpieczeństwa wszystkich
osób uczestniczących w zbiórce ważne jest,
aby opakowania, które są zwracane, były
odpowiednio przygotowane. Po wykorzystaniu
środka należy minimum trzykrotnie wypłukać
opakowanie, a popłuczyny wykorzystać
do oprysku.
Zbiórka opakowań po środkach ochrony roślin
od kilku lat utrzymuje się w Polsce na poziomie
ok. 60% masy opakowań wprowadzanych
na rynek.
Więcej informacji o Systemie oraz o obowiązkach
użytkowników środków ochrony roślin (a także
wprowadzających i sprzedawców) znaleźć można
na stronie www.systempsor.pl. Film „Pomysłowy
rolnik Jan” dostępny jest również
w kanale Youtube PSOR.
PSOR
43