Technologie komunikacyjne
Transkrypt
Technologie komunikacyjne
ŚRODOWISKO www.infopzs.pl stycze-luty 2011 cena 6,99 z (w tym VAT) Technologie komunikacyjne Azoty Tarnów Kupujemy wielkie okazje Raport Komunikacja kluczowa dla rozwoju Wiele do zrobienia w gospodarce wodno-ciekowej w rmie BIOGRADEX R Holding Sp. z o.o. Nowatorska technologia „BIOGRADEX®” - próżniowego odgazowania mieszaniny osadu umożliwia : - powiększenie przepustowości istniejących oczyszczalni ścieków, - przy nowych realizacjach, budowę dwukrotnie mniejszych komór osadu czynnego oraz polepszenie sedymentacji, - oszczędności inwestycyjne i eksploatacyjne, 20÷30% przy budowie nowych obiektów, natomiast do 60% przy modernizacjach. Laureat GreenEvo XXXB[PUZUBSOPXQM UFDIOPMPHJFLUÌSFUXPS[ QS[ZT[Pv¿ 8JFMPMFUOJFEPvXJBED[FOJFJLSFPXBOJFOBKOPXT[ZDIUSFOEÌX XQS[FNZvMFDIFNJD[OZNXZUZD[BESPHÃTUBCJMOFHPSP[XPKV (SVQZ,BQJUBPXFK"[PUZ5BSOÌXSFBMJ[PXBOFHPXTQPTÌC PEQPXJFE[JBMOZTQPFD[OJFX[HPE[JF[FvSPEPXJTLJFNOBUVSBMOZN Na pocztek od redakcji ŚRODOWISKO Piotr Krakowiak – dyrektor wydawnictwa [email protected] Marta Szczepanik – redaktor naczelna [email protected] Julianna Jachacy – sekretarz redakcji [email protected] Jacek Markowski – szef projektu [email protected] Renata Wojciechowska – marketing [email protected] Fot. na okadce: berent, sxc.hu; clix, sxc.hu; svilen001, sxc.hu Piotr Zagórowski – opracowanie graczne i DTP [email protected] Beata Rokicka – korekta Wydawca InfoMarket Sp. z o.o. Redakcja Przemys Zarzdzanie rodowisko ul. Trylogii 2/16 lok. 50, 01-982 Warszawa tel. 22 835 19 17, fax: 22 499 44 17 www.infopzs.pl Jeli nie zaznaczono inaczej, wszystkie materiay ilustracyjne pochodz z serwisu sxc.hu. W przygotowaniu numeru wykorzystano materiay i opracowania prasowe rm. Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoci za tre oraz przekaz reklam. Wydawnictwa InfoMarket maj cha- EFEKTYWNO PRZEDE WSZYSTKIM Nowy rok to nowe postanowienia. My postanowilimy pomóc je Pastwu podj. Zacznijmy od poprawy efektywnoci w rmie. Nie tylko efektywnoci energetycznej. Technologie informacyjne i komunikacyjne (ICT) wspieraj kady rodzaj zarzdzania – wszystkimi elementami dziaalnoci organizacji, pracuj dla utrzymania cigoci biznesu. Usprawniaj przepyw danych pomidzy pracownikami, pracownikami a zarzdem oraz midzy rm a jej zewntrznymi partnerami. W zwizku z tym s take idealnym sposobem na realizacj polityki odpowiedzialnoci spoecznej. Znaczenie ICT coraz bardziej ronie: w raporcie w numerze sygnalnym PZ pisalimy, e s postrzegane jako jeden z najwaniejszych dla gospodarki jutra sektorów. Tymczasem w Polsce wci spotykaj si ze zbyt maym zainteresowaniem. Na 133 kraje przebadane w okresie 2009-2010 przez wiatowe Forum Ekonomiczne do corocznego raportu na temat technologii informacyjnych uplasowalimy si na 65 miejscu za takimi krajami jak Wietnam, Rumunia, RPA i Azerbejdan, które znalazy si w poprzedzajcej nas dziesitce. Warto jednak powzi postanowienie wdroenia systemu wspomagajcego komunikacj, przepyw informacji, poniewa korzyci z tego pynce s niepodwaalne i przewyszaj koszty, jakie si na przeznaczy. Wracajc do efektywnoci energetycznej, powinnimy zastanowi si nad wprowadzeniem w ycie organizacji systemu zarzdzania energi. Taki system take opiera si na technologiach informacyjnych, ale równie istotne s w nim nasze wasne przyzwyczajenia. Zapraszam do lektury obszernych artykuów ekspertów z Det Norske Veritas i LRQA. Pomylmy te o skorzystaniu z pomocy nansowej i merytorycznej na rozwój naszych technologii, wdroenie innych rozwiza i systemów zarzdzania. W ofercie wielu instytucji dostpne s kredyty, dotacje, specjalistyczne wsparcie. Podnosz konkurencyjno rmy, odróniaj nas od innych dziki sprawniejszym wdroeniom, ochronie informacji, wzorów. W niniejszym numerze PZ moemy przeczyta o caym szeregu takich usug, od kredytu technologicznego, przez dotacje na certykacj systemów zarzdzania, po warsztaty na temat oryginalnego designu przemysowego. A jak przebiegaa realizacja powzitych wczeniej postanowie? W gospodarce wodno-ciekowej projekty maj si na ukoczeniu, cho „wiele jest jeszcze do zrobienia”, jak mówi Bartomiej Kirsten z NFO iGW. Podsumowania dziaalnoci towarzysz take jubileuszom, o których wiele w tym numerze, chociaby 65-lecie Gównego Instytutu Górnictwa, 250-lecie Lloyd’s Register i 25-lecie LRQA. rakter informacyjny i nie s ofert handlow w rozumieniu prawa. Redakcja zastrzega sobie prawo do bdów wynikajcych z opracowania, interpretacji technicznej oraz skadu i druku. Zapraszam do lektury i podejmowania mdrych postanowie. InfoMarket nie ponosi odpowiedzialnoci za szkody wynikajce z niewaciwego wykorzystania danych, opracowa oraz materiaów zamieszczonych w wydawnictwach spóki. Przemys Zarzdzanie rodowisko Marta Szczepanik Redaktor naczelna stycze-luty 2011 3 rada programowa Tomasz Gasiski Wiceprezes Zarzdu, Dyrektor ds. Certykacji Det Norske Veritas Business Assurance Poland Sp. z o.o. Przewodniczcy Rady Programowej www.dnv.com.pl Wodzimierz Biel Country Manager w Norwegii Det Norske Veritas Honorowy Przewodniczcy Rady Programowej Det Norske Veritas (DNV) jest niezalen fundacj zaoon w 1864 r., z siedzib w Oslo w Norwegii. DNV naley do wiodcych na wiecie organizacji wspierajcych zrównowaony rozwój, zgodnie z przyjt wizj: Globalne oddziaywanie na rzecz bezpiecznej i zrównowaonej przyszoci. Oferuje usugi zwizane ze wsparciem organizacji w budowaniu zrównowaonego rozwoju, CSR, oraz w doskonaleniu usug i ocenie odpornoci na defraudacj i korupcj. Jadwiga Ronikier Dyrektor dziau rodowisko i Przemys WS Atkins-Polska Sp. z o.o. www.wsatkins.pl Jadwiga Ronikier kieruje multidyscyplinarnym zespoem ekspertów, którzy wiadcz kompleksowe usugi rodowiskowe, inynieryjno-techniczne oraz zarzdzania, w celu wsparcia przedsibiorców. Dostp grupy Atkins do midzynarodowego know-how umoliwia udzielanie efektywnych ekonomicznie i zgodnych z obowizujcym prawodawstwem porad, dotyczcych rozwizywania istotnych zagadnie w Polsce i innych krajach Europy. dr Krystyna Stephens Prezes Zarzdu, Dyrektor Zarzdzajcy BPIC Sp. z o.o. Zastpca Przewodniczcego Rady Programowej www.bpic.eu BPIC Sp. z o.o., Brytyjsko-Polski Instytut Certykacji i Szkole Sp. z o.o., to rma zaoona w 2009 r., majca na celu prowadzenie dziaalnoci opartej na najwyszych standardach wiatowych oraz pragmatyzmie brytyjskim, stosujc nowoczesny sposób dziaania zgodnie z zasadami „FIRMY GODNEJ ZAUFANIA”. Wodzimierz Andrzej Smolak Dyrektor, Czonek Zarzdu DQS Polska sp. z o.o. Zastpca Przewodniczcego Rady Programowej www.dqs.pl DQS Polska Sp. z o.o. jest czonkiem grupy DQS GmbH, organizacji funkcjonujcej od przeszo 20 lat na midzynarodowym rynku certykacji. DQS Polska dy do tego, aby wiadczone usugi – oparte na know-how DQS GmbH, odnosiy si do indywidualnych potrzeb klientów, a prowadzone ekspertyzy wnosiy warto dodan. Spóka posiada akredytacje PCA i DAR. Jest czonkiem IQNet. Realizuje ekspertyzy wedug 70 norm i standardów zarzdzania we wszystkich branach. Daniel Chojnacki Radca Prawny Senior Associate Kancelaria Prawnicza Domaski Zakrzewski Palinka Sp.k. www.dzp.pl Kancelaria Domaski Zakrzewski Palinka jest najwiksz kancelari prawnicz w Polsce. Istnieje od 1993 r. Ma swoj siedzib w Warszawie i biura w Poznaniu, Wrocawiu, Toruniu i odzi. Liczcy ponad 140 osób zespó prawników wiadczy usugi Klientom ze wszystkich bran gospodarki, oferujc im kompleksowe doradztwo prawne we wszystkich dziedzinach i specjalizacjach prawa. Adam Sarnaszek Dyrektor Brany Systems & Services Certication SGS Polska Sp. z o.o. www.pl.sgs.com 4 Zaoona w 1878 r. firma SGS jest najwiksz niezalen organizacj na wiecie zajmujc si inspekcj, kontrol oraz certyfikacj wyrobów i usug na uytek midzynarodowej wymiany handlowej. Posiada sie ponad 1000 biur i laboratoriów. Swoje kompleksowe usugi realizuje, zatrudniajc wysoko wykwalifikowanych ekspertów z rónych bran, w 140 krajach z caego wiata. stycze-luty 2011 Urzd Dozoru Technicznego www.udt.gov.pl Urzd Dozoru Technicznego jest pastwow osob prawn dziaajc w dziedzinie zapewnienia bezpieczestwa urzdze i instalacji technicznych. W strukturze organizacyjnej UDT dziaa 29 oddziaów terenowych i Centralne Laboratorium Dozoru Technicznego, zatrudnionych jest 1500 wysokiej klasy specjalistów. W ramach UDT dziaa: Akademia UDT, zajmujca si organizacj szkole otwartych i zamknitych dla firm oraz UDT-CERT – najwiksza w Europie Centralnej jednostka notyfikowana i certyfikujca. Tadeusz Glazer Dyrektor ds. Bada i Certykacji Polskiego Centrum Bada i Certykacji S.A. www.pcbc.gov.pl PCBC S.A. jest liderem wród jednostek certykujcych systemy zarzdzania oraz jednostek szkolcych. wiadczy usugi w zakresie: oceny zgodnoci wyrobów z wymaganiami dyrektyw w procesie oznakowania CE, badania wyrobów budowlanych i chemicznych, certykowania gospodarstw ekologicznych, certykacji uprawniajcej do oznaczania wyrobów znakami: Q, B, Eko-znak, Ecolabel, certykacji standardów BRC Global Standard-food oraz IFS, certykacji systemu Ekozarzdzania i Audytu EMAS, a take organizacji szkole i doskonalenia kadr w dziedzinie jakoci. Andrzej Kufel Dyrektor Biura Certykacji Systemów Zarzdzania Polskiego Rejestru Statków S.A. www.prs.pl Polski Rejestr Statków jest instytucj z 75-letnim dowiadczeniem, prowadzc niezalen dziaalno rzeczoznawcz na rynku midzynarodowym. Pomaga swoim klientom zapewni bezpieczestwo ludzi, obiektów pywajcych, ldowych, adunków i rodowiska naturalnego. PRS oferuje take usugi zwizane z certyfikacj wyrobów i systemów zarzdzania. Te ostatnie wykonywane s przez Biuro Certyfikacji Systemów Zarzdzania, dziaajce od 1994 r. Leszek Sitkowski Kierownik Biura Certykacji LRQA Lloyd’s Register (Polska) Sp. z o.o. www.lrqa.pl Lloyd’s Register zapewnia najwyszy standard wykonania nadzoru technicznego ju od 1767 r. LRQA jako dzia Lloyd’s Register, bya pierwsz instytucj akredytowan przez NACCB (obecnie UKAS) jako kompetentna jednostka do certykacji systemów jakoci. dr in. Wodzimierz A. Sokó Dyrektor Krajowego Punktu Kontaktowego Eko-efektywnych Technologii i Systemów Zarzdzania w Gównym Instytucie Górnictwa w Katowicach www.actclean.gig.eu Kierownik projektów: ACT CLEAN – „Dostp do technologii i wiedzy w zakresie Czystszej Produkcji w Europie Centralnej” (Central Europe Programme) i SPIN – „Zrównowaona produkcja poprzez innowacje w M P” (Baltic Sea Region Programme 2007-2013). W latach 2001-2007 Wiceprezes Zarzdu WFO iGW w Katowicach – wdroy ZSZ zgodny z ISO 9001, ISO 14001 oraz Rozporzdzeniem (WE) nr 1083/2006 Maciej Winiewski Prezes Zarzdu Consus S.A. www.consus.eu Consus S.A. jest cenion w UE firm, zajmujc si stron finansow systemu handlu uprawnieniami do emisji. Jest czonkiem gied Powernext (Bluenext) oraz EEX. Poprzez Nordea Bank moe uczestniczy w handlu na giedach ECX oraz Nordpool. Prowadzi doradztwo poprzez wyszukiwanie partnerów do realizacji projektów Jl i CDM. Jako pierwsza w Polsce podja dziaalno w zakresie oferowania derywatów pogodowych, pozwalajcych firmom na zabezpieczenie si przed finansowymi skutkami niekorzystnej aury. Przemys Zarzdzanie rodowisko technologie dla bezpieczestwa spis treci 6 Rok 2010 wprzemyle 7 Konferencja klimatyczna wMeksyku PRZEMYS 8 10 Wideokomunikacja wbiznesie Komunikacja kluczowa dla rozwoju W raporcie w sygnalnym numerze magazynu pisalimy, e wiatow gospodark jutra okrel technologie informacyjne i komunikacyjne (ICT). Spójrzmy na to szerzej. 42 OIosi priorytetowej PO Infrastruktura i rodowisko rozmawiamy zBartomiejem Kirstenem, zastpc dyrektora Departamentu Ochrony Wód wNarodowym Funduszu Ochrony rodowiska iGospodarki Wodnej. 46 17 Polska generuje mniej spamu ni w2009 r. Wiele do zrobienia Inwestujemy ZUni Europejsk wnowoczesn infrastruktur dla mieszkaców. Rozmowa zHenrykiem Milcarzem 48 Kredyt zpremi 50 Dotacje na certykacj 52 BCM apynno nansowa IT dla zarzdzania miejskim systemem zaopatrzenia wwod 54 Nowa energia na GPW 22 Nafta ichemia na polskim rynku 56 24 Gaz zupków – technologiczne wyzwania 26 Kupujemy wielkie okazje 18 Wokresie 2008-2011 na inwestycje, remonty iwyburzenia niepracujcych instalacji wAzotach Tarnów wydajemy okoo 490 mln z. Na akwizycje wGuben iKdzierzynie – tylko 190 mln z. Ztych liczb wynika nasza ogromna troska orozwój fabryki wTarnowie – mówi Jerzy Marciniak, prezes zarzdu Azotów Tarnów. Anioy biznesu nansuj innowacyjne przedsiwzicia. Rozmowa zPrzemysawem Jur 58 Dobry design to nie tylko adny wygld 60 Zagroenia górnicze 62 Szanuj ycie! Bezpieczna praca na wysokoci 64 rodowisko ijako wywnoci 66 Jubileuszowa konferencja ISO Silesia 67 Jubileusz Lloyd’s Register iLRQA 68 SGS wprowadza innowacje wcertykacji. Rozmowa zAdamem Sarnaszkiem 70 Akredytowane laboratoria badawcze 72 EuroCertykat 2010 iBiznesKlaster 73 EGD laureatem nagrody EuroCertykat 2010 29 Niemiecko-Polskie Forum Ekoinnowacji 30 Barbórka wGIG 32 Jubileusz GIG 33 Technologie zarzdzania rodowiskowego 34 Eko-innowacyjne technologie dla M P 36 Wena skalna – kompleksowa izolacja 80 System zarzdzania energi Wókna naturalne iroliny zielarskie wczoraj, dzi ijutro 82 Adaptacja do zmian klimatu 84 Eko-edukacja wrmie 86 Wybieraj Eko-hotele 38 ZARZDZANIE 40 Zwizyt na oczyszczalniach Przemys Zarzdzanie rodowisko 74 Inicjatywy iprogramy wspierajce kraje rozwijajce si RODOWISKO 76 Systemy zarzdzania energi – moda czy konieczno? stycze-luty 2011 5 komentarz Rok 2010 w przemyle tendencje gospodarcze s wynikiem Miniony rok przyniós nam wzgldnie stabilny wzrost produkcji przemysowej, umocnienie wzrostu zatrudnienia w sektorze przedsibiorstw i spowolniony wzrost liczby osób pozostajcych bez zatrudnienia na koniec roku. szeregu dziaa reorganizacyjnych, przeprowadzonych przez przedsibiorców dostosowujcych biec dziaalno do zmiennej sytuacji rynkowej. Naley stwierdzi, i po okresie spowolnienia gospodarczego polska gospodarka powraca na ciek szybszego wzrostu. Podsumowujc – w roku 2010 w stosunku do roku 2009 przedsibiorcy w coraz mniejszym stopniu odczuwali niedostateczny popyt na rynkach zagranicznych oraz na rynku krajowym. Brak odpowiedniego parku maszynowego, niedobór surowców, Z wikszenie aktywnoci gospo- w porównaniu do okresu z roku materiaów i pófabrykatów oraz darczej korzystnie wpyno poprzedniego (dane dotycz pod- problemy z wykwalifikowan ka- na trudn sytuacj na rynku miotów gospodarczych prowadz- dr pracownicz stanowiy istotne pracy. W III kwartale 2010 r. dziki cych ksigi rachunkowe, zatrudnia- znaczenie w biecej dziaalnoci. poprawiajcemu si tempu wzrostu gospodarczego, jak równie lepszej sytuacji nansowej zaobserwowano Po okresie spowolnienia gospodarczego polska aktywno inwestycyjn w przedsibiorstwach. Duym jednak proble- gospodarka powraca na ciek szybszego wzrostu. mem dla polskich eksporterów by niestabilny kurs zotego. Ogólny klimat koniunktury przed- jcych 50 i wicej osób). W ujciu Majc na uwadze dane pochodz- sibiorcy okrelali pozytywnie. Jed- finansowym wynik ze sprzeday ce z rynku pracy, mona stwierdzi, nostki przetwórstwa przemysowego produktów, materiaów i towarów e rmy, które pomimo kryzysu nie prognozoway rozszerzenie portfela w przemyle zosta zwikszony zmniejszyy poziomu zatrudnienia, zamówie i produkcji. Zwikszenie o 13,7 proc. do kwoty 50796,0 mln mog mie przewag konkurencyj- produkcji w I póroczu 2010 r. mo- z. Poprawa wyników nansowych n na rynku w momencie poprawy na byo zaobserwowa praktycznie przemysu dotyczya zarówno kwoty koniunktury w ujciu globalnym. we wszystkich dziaach przemysu, brutto (nastpi wzrost o 23,3 proc. Oczekiwania przedsibiorców na jednake najwiksze o 11,7 proc. do 53717,3 mln z), jak i netto (od- rok 2011 s bardziej optymistyczne 1 notowano wzrost o 25,1proc. do w sektorze przemysowym ni w sek- Po trzech kwartaach ub.r. przed- 45289,0 mln z).2 torze usug. Elementem niepewnoci sibiorstwa wykazyway pynno Analizujc powysze dane, mona odnonie dalszej sytuacji gospo- finansow. Nastpi wzrost w od- zauway, e w I póroczu 2010 r. darczej jest zmiana stawek VAT od niesieniu do inwestycji, rozpoczte nastpia istotna poprawa wska- 1stycznia 2011 r., co najprawdopo- w przetwórstwie przemysowym. 6 zostay nowe zadania, które w ujciu ników makroekonomicznych, dobniej bdzie skutkowa zmianami kosztorysowym przekroczyy poziom w porównaniu do niekorzystnego cen (ceny wyrobów przemysowych z 2009 r. dla polskiej gospodarki I pórocza mog rosn). W pierwszych trzech kwartaach 2009 r. W kolejnych miesicach na- m i n i o n e g o r o k u p r z e d s i b i o r- stpia stopniowa stabilizacja tem- stwa przemysowe odnotoway pa wzrostu produkcji ze wzgldu popraw wyników finansowych na wzrastajc baz. Pozytywne stycze-luty 2011 Krajowa Izba Gospodarcza 1 2 Dane GUS z listopada 2010 r. Dane GUS z listopada 2010 r. Przemys Zarzdzanie rodowisko komentarz Konferencja klimatyczna w Meksyku W grudniu 2010 r. odbya si 16. konferencja klimatyczna w Cancún (COP16). Najwaniejsz kwesti byo ustalenie nowego adu klimatycznego, który miaby obowizywa po wyganiciu Protokou zKioto w 2012 r. maj wskazywa na sposób postpowania wszystkich stron wnowym adzie klimatycznym. Jakie najwaniejsze elementy wnim zawarto? Co zostao stworzone? Obok znanego szeregu skrótów EUA, AAU, ERU, CER, JI, CDM pojawi si nowy – REDD+ (Reducing Emissions from Deforestation and Forest Degradation), czyli redukcja emisji powodowanej wylesianiem idegradacj lasów. System ten ma na celu przeciwdziaanie zjawisku niszczenia zasobów lenych iproblemowi braku dostpu do wody zagraajcemu rolnictwu. Z amierzonym celem podj- Innym rozwizaniem jest powsta- tych decyzji bya oczywicie nie Cancún Adaptation Framework, wspólna efektywna ochro- czyli ram dla dziaa adaptacyjnych, na naszej planety przed globalnym wktórych maj mieci si strategie ociepleniem klimatu. ograniczania izarzdzania ryzykiem Ustalenie czegokolwiek na tego ro- wystpowania klsk ywioowych dzaju konferencji jest bardzo trudne, zwizanych ze zmianami klimatu. poniewa wymaga jednomylnoci Maj one zawiera strategi proce- wszystkich krajów wniej uczestni- su wspierania dziaa planistycznych równikowej – tak, by ograniczy wy- czcych. WCancún wMeksyku sta- oraz zapewni wspóprac ikoordy- cinanie lasów tropikalnych. Polska o si jednak nieco inaczej – zgodno- nacj dziaa zwizanych zreago- zainicjowaa wMeksyku spotkanie ci nie byo, awrezultacie, wobec waniem na migracje klimatyczne Partnerstwa Wschodniego. Jego re- sprzeciwu jednego zkrajów, przyj- iprzesiedlenia. zultaty suy maj przede wszyst- ty zosta tzw. „zrównowaony pa- WCancún „odkurzono” stary po- kim wsparciu polskich elektrowni, kiet decyzji”. Zostay wnim zawarte mys, który by ju wiele razy wy- transferowi nowych technologii, ustalenia dotyczce nowych celów korzystywany, amianowicie powo- atake wsparciu realizacji wspól- redukcyjnych zarówno krajów rozwi- anie Zielonego Funduszu – Green nych projektów sucych rozwojo- nitych, jak irozwijajcych si wraz Fund. Jego koncepcja pojawia si wi gospodarki niskoemisyjnej. zzasadami monitorowania, wery- ju wPorozumieniu Kopenhaskim Wostatecznym rozrachunku kon- kacji iraportowania. zwrzenia 2010 r., agównym za- ferencja klimatyczna nie przyniosa Podpisane porozumienie zawiera oeniem jest tu udzielanie pomo- znaczcych efektów. Wszelkie sporne bardzo duo treci ogólnych, które cy krajom rozwijajcym si ze strefy kwestie, wtym równie ustalenia dotyczce ograniczenia emisji po roku REDD (Reducing Emissions from Deforesta- 2012, odoono na 2011 r., do konferencji, która ma si odby wRPA. tion and Forest Degradation), czyli redukcja emisji Pawe Jankowski powodowanej wylesianiem i degradacj lasów. Przemys Zarzdzanie rodowisko CONSUS S.A. stycze-luty 2011 7 Wideokomunikacja w biznesie W czasach galopujcego postpu technologicznego telefon, fax czy e-mail przestay zaspokaja potrzeby nowoczesnego, rozwijajcego si biznesu. To samo dotyczy ustawicznego ksztacenia pracowników. Okazuje si jednak, e wspóln baz techniczn dla rozwizania obu tych problemów mog by usugi oferowane przez rmy informatyczne. Wideokonferencje oraz e-learning. Narzdzia Gówn obaw jest jednak to, czy precyzyjniej – profesjonalni Opisywana technologia udostpnia systemy proste i tanie mog zapew- menederowie) bardzo ce- specjalistom i kadrze zarzdczej na- nia spenienie oczekiwa potencjal- ni czas. Bez wtpienia jest to jed- rzdzia do szybkiego, sprawnego nych uytkowników. Polski mene- no z tych uwarunkowa, które maj oraz bezporedniego komunikowa- der moe mie do dyspozycji róne podstawowy, a niekiedy nawet de- nia si w procesie zarzdzania rm, komunikatory internetowe, które cydujcy wpyw na sukces, jak i na praktycznie bez koniecznoci prze- jednak nie zawsze s dyspozycyjne moliwo poniesienia poraki i jej mieszczania si. Wprowadzenie ta- w kadej chwili i nie zapewniaj na- koszty. Nawet najlepszy pomys, ale kiego systemu wpywa korzystnie na leytej ochrony przesyanych infor- zrealizowany póniej ni to zrobia istotne przeobraenia w jej dziaal- macji, co w sprawach biznesowych konkurencja, nie tylko nie przynie- noci. Narzdzia do komunikowania jest warunkiem koniecznym. sie sukcesu na miar jego moliwo- si w systemie on-line rozwijaj si ci, ale moe by przyczyn strat, od kilku lat. Dostpne s w wydaniu Charakterystyka a nawet poniesienia kompletnego specjalistycznym oraz powszechnie Nowoczesny system, którego efek- aska. Dlatego te staramy si od- dostpnym dziki usugom teleko- tywno wykorzystania bdzie roz- powiedzie na pytania: jak zmini- munikacyjnym i popularnemu opro- wijaa si wraz z rm, powinien: malizowa czas realizacji kadego gramowaniu. Ceny tych pierwszych 1. Umoliwia zorganizowanie przedsiwzicia, dotarcia do klien- nie zawsze s na miar moliwoci i odbycie wideokonferencji po- ta, uzyskania niezbdnych informa- wielu firm. W tej sytuacji wydaje zwalajc na: cji, zgromadzenia wiedzy koniecz- si, e oferowane na rynku aplikacje – oszczdnoci czasu oraz kosztów nej do wytworzenia produktów do wideokomunikacji s koncepcj, dojazdu i delegacji (bilety, diety, i usug, wypracowania decyzji czy która skutecznie rozwizuje ten. Wy- hotele), te opanowania jakiej umiejtno- posaenie techniczne sprowadza si – szybkie zwoanie spotkania i przy- ci. Efektywne zarzdzanie czasem do dysponowania komputerem lub spieszenie wypracowania decyzji jest rozwizaniem jednego z klu- nowoczesnym smartphonem z do- w sytuacjach niecierpicych zwoki, czowych problemów, przed który- stpem do Internetu, kamer oraz 2. Posiada aplikacj typu Biaa Ta- mi obecnie staje kada rma i ka- mikrofonem. To wystarcza, by móc blica, na której wszyscy uczestnicy dy meneder. zorganizowa wirtualne spotkanie. mog np.: D 8 zisiejszy biznes (a mówic stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko Fot. LifeSize Communications, Inc. technologie dla biznesu technologie dla biznesu – rysowa, wprowadza nowe ele- telesystemu przyczyli si do zebra- do roli uczestnika (suchacza lub menty graczne (struktury, schema- nia. Ustawodawca wyczy jedynie mówcy). ty) czy te treci opisowe, moliwo podejmowania uchwa – prezentowa dokumenty bdce za pomoc wideokonferencji, jeeli Obszary i korzyci przedmiotem analizy (np. wykresy), ich przedmiotem jest wybór prze- System wideokonferencji powinien – tworzy wspólne dokumenty, typu wodniczcego i wiceprzewodnicz- zosta wprowadzony przede wszyst- umowy handlowe (oferty, warunki cego rady nadzorczej, powoanie kim w: biecej komunikacji bizneso- dostaw, umowy, prezentacje). czonka zarzdu oraz odwoanie wej i zarzdzaniu dziaalnoci rmy, 3. Umoliwi redukcj lub wyeli- i zawieszanie w czynnociach tych kontaktach z oddziaami rmy i jej minowanie kosztów zwizanych osób. Takie rozwizanie znacznie biznesowymi partnerami, spotka- z prowadzeniem szkole w spo- ogranicza koszty posiedzenia oraz niach z handlowcami i negocjacjach sób tradycyjny w zakresie: hono- oszczdza czas. z klientami, posiedzeniach zarzdu rarium wykadowcy i trenera, wy- i rad nadzorczych czy te walnych najmu sali wykadowej, kosztów Bezpieczestwo zgromadzeniach (z wirtualnymi go- dojazdu, niekiedy te zakwatero- Decydujc si na wprowadzenie do sowaniami wcznie), ale te szkole- wania i wyywienia. Umoliwia to zarzdzania rm takiego systemu, niach rmowych. take oszczdno czasu szkol- szczególny nacisk trzeba pooy Korzyci z wprowadzenia takiego cych si. na rozeznanie kwestii zwizanych systemu do dziaalnoci rmy naley z zapewnieniem wysokiego pozio- widzie w: usprawnieniu zarzdzania Prawo mu bezpieczestwa i poufnoci. rm, oszczdnoci czasu i redukcji Niekiedy posiadajc taki system Przyjty przez firm system musi kosztów, zapewnieniu wygodnej, ale uytkownik ma wtpliwoci, gdzie zapewni nadzwyczajn dbao i bezpiecznej komunikacji oraz pod- ley granica prawna stosowania ta- o najwaniejsze i najdrosze ele- niesieniu prestiu rmy. kich systemów w codziennej prakty- menty dziaalnoci kadej organi- Powinno to stanowi wyrany sy- ce biznesowej. Okazuje si, e polski zacji, czyli wiedz oraz informacj. gna dla menederów, by rozwayli ustawodawca uwzgldni takie sytu- System winien te posiada tak proponowany kierunek wprowa- acje i w przepisie art. 222 kodeksu rozbudowany panel administra- dzania zmian w zarzdzaniu rm. spóek handlowych dopuci moli- cyjny, by nie ograniczajc iloci Jest to o tyle wane, e jestemy na wo przeprowadzenia posiedzenia uytkowników biorcych udzia etapie coraz bardziej zaawansowanej rady nadzorczej spóki z ograniczo- w jednej wideokonferencji, rów- globalizacji gospodarki, a dziaalno n odpowiedzialnoci, wykorzy- noczenie umoliwia zarzdzanie polskich rm ulega coraz wikszemu stujc najnowoczeniejsz techno- kontami oraz nadawanie upraw- umidzynarodowieniu. W tej sytuacji logi internetowej telekonferencji. nie poszczególnym uytkownikom. efektywna i niezawodna komunika- Wystarczy bowiem, by w siedzibie Nie wszyscy uczestnicy konferencji cja staje si dzi niezbdnym narz- spóki znajdowa si przewodnicz- mog mie prawo do nanoszenia dziem do prowadzenia biznesu. cy rady lub jej sekretarz, a pozo- zmian we wspólnych dokumentach, stali czonkowie za porednictwem ich status moe zosta ograniczony Fot. LifeSize Communications, Inc. Albert Góral Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 9 raport W raporcie w sygnalnym numerze magazynu pisalimy, e wiatow gospodark jutra okrel technologie informacyjne i komunikacyjne (ICT). Spójrzmy na to szerzej. Komunikacja kluczowa dla rozwoju R 10 zeczony raport przytacza ana- wiatowej gospodarki z kryzysu. gównie dziki Web 2.0 iaplikacjom liz Ernst & Young European Pozostan istotne nie tylko dla kra- telefonów komórkowych. Investments Monitor 2010. jów rozwinitych (dla podtrzyma- Wyniki ankiety, wktórej responden- nia iwzmocnienia ich potencjau Wyniki raportu ci odpowiadali na pytanie „Które innowacyjnego idugoterminowej Raport opiera si na wskaniku trzy znastpujcych sektorów po- konkurencyjnoci), ale take dla Networked Readiness Index (NRI), strzegasz jako kluczowe dla rozwo- gospodarek orednim przychodzie wktórego ramach analiz zostay ju europejskiej gospodarki wcigu oraz rozwijajcych si – wsprzyja- objte 133 gospodarki, rozwini- nastpnych dwóch lat?” wskazuj niu transformacji, polepszaniu efek- te irozwijajce si, reprezentujce dwóch wyranych liderów: techno- tywnoci oraz likwidacji cyfrowych, cznie ponad 98 proc. wiatowe- logie informacyjne ikomunikacyjne ekonomicznych ispoecznych granic. go GDP. Jego celem jest zmierzenie (36 proc.) oraz energetyk imedia Takie samo znaczenie mog mie dla stopnia, wjakim dana gospodarka (34 proc.). Na trzecim miejscu znala- promocji zrównowaonego rozwo- uczestniczy wrozwoju ICT, stopnia zy si bankowo, nanse iubezpie- ju, zarówno wprzemyle, jak ijako przygotowania na przyjcie ICT przez czenia z25 proc. odpowiedzi. kluczowy czynnik rozwoju infra- gównych uczestników rynku: przed- Podobne wnioski mona wycign struktury. ICT atwo chon mierniki sibiorców prywatnych, biznes irzd zraportu wiatowego Forum Eko- istrategie suce zmniejszeniu ich wich podstawowych operacjach, nomicznego (The Global Informa- wasnego ladu wglowego (carbon atake aktualnego wykorzystania tion Technology Report 2009-2010. footprint), pomagaj take ulepszy ICT uww. uczestników. ICT for sustainability) iINSEAD. Jego rozwizania dla zmniejszenia kon- Zatem, jakie s wyniki? autorzy s zdania, e ICT s elemen- sumpcji energii przez inne sektory. Szwecja wypada najlepiej na wiecie. tem infrastruktury lecej upod- Wdodatku dostarczaj wielu no- Jest na pierwszym miejscu sporód staw konkurencyjnoci iodegraj wych, rewolucyjnych kanaów cz- najlepiej usieciowionych gospodarek. wielk rol wprocesie wychodzenia cych nas zinnymi uytkownikami, Dalej, na 3, plasuje si Dania oraz inne stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko raport Networked Readiness Index 2009-2010 Gospodarka Pozycja Wynik Przychód* Szwecja 1 5.65 HI 1 Singapur 2 5.64 HI 2 Dania 3 5.54 HI 3 Szwajcaria 4 5.48 HI 4 Stany Zjednoczone 5 5.46 HI 5 Finlandia 6 5.44 HI 6 Kanada 7 5.36 HI 7 Hong Kong SAR 8 5.33 HI 8 Holandia 9 5.32 HI 9 Norwegia 10 5.22 HI 10 Tajwan 11 5.20 HI 11 Islandia 12 5.20 HI 12 Wielka Brytania 13 5.17 HI 13 Niemcy 14 5.16 HI 14 Korea Pd. 15 5.14 HI 15 Australia 16 5.06 HI 16 Luksemburg 17 5.02 HI 17 Francja 18 4.99 HI 18 Nowa Zelandia 19 4.94 HI 19 Austria 20 4.94 HI 20 Japonia 21 4.89 HI 21 Belgia 22 4.86 HI 22 Zjednoczone Emiraty Arabskie 23 4.85 HI 23 Irlandia 24 4.82 HI 24 Estonia 25 4.81 HI 25 Malta 26 4.75 HI 26 Malezja 27 4.65 UM 1 Izrael 28 4.58 HI 27 Bahrajn 29 4.58 HI 28 Katar 30 4.53 HI 29 Sowenia 31 4.51 HI 30 Cypr 32 4.48 HI 31 Portugalia 33 4.41 HI 32 Hiszpania 34 4.37 HI 33 technologii na rodowisko, tech- Barbados 35 4.36 HI 34 nologie mog jednak pomóc ro- Republika Czeska 36 4.35 HI 35 dowisko chroni. Przedsibiorcy Chiny 37 4.31 LM 1 spotykaj si ztym faktem na co Arabia Saudyjska 38 4.30 HI 36 dzie, chociaby wykonujc po- Tunezja 39 4.22 LM 2 miary emisji gazów cieplarnianych. Chile 40 4.13 UM 2 Same firmy zwizane ztechnolo- Litwa 41 4.12 UM 3 giami informacyjnymi (IT) wspó- Montenegro 42 4.10 UM 4 zawodnicz ze sob oposiadanie Indie 43 4.09 LM 3 jak najbardziej „zielonych”, efek- Jordan 44 4.09 LM 4 tywnych energetycznie budynków, Puerto Rico 45 4.07 HI 37 centrów czy systemów ogrzewania/ Wgry 46 3.98 HI 38 klimatyzacji. Tajlandia 47 3.97 LM 5 Wzrastajce dla przyszoci znacze- Wochy 48 3.97 HI 39 nie technologii uwidacznia si take Przemys Zarzdzanie rodowisko kraje skandynawskie: Finlandia na 6, Norwegia na 10 iIslandia na 12. Na miejscu 2 znalaz si Singapur, ana 5 Stany Zjednoczone. Europa jest wic najlepiej usieciowionym regionem. Znaczenie IT dla rynku iochrony rodowiska Cho skupiamy si na wpywie stycze-luty 2011 11 raport wkapitalizacji najwikszych rm na Networked Readiness Index 2009-2010 wiecie. Google przesuny si z35 miejsca na 10 pod wzgldem kapitalizacji rynku w2009 r. Apple, który w2008 r. nie siga nawet pierwszej pidziesitki, wroku 2009 osign pozycj 11 zprawie 150-proc. wzrostem kapitalizacji. Omioma rmami zbrany ICT wród pidziesiciu najwikszych kapitalizowanych s: Microsoft, Google, Apple, IBM, Cisco, Oracle, HP iIntel. Oprócz nich wgrupie tej znajduje si np. 11 rm zsektora naftowo-energetycznego, 9 znansowego itylko jedna zmotoryzacyjnego. NRI wPolsce Wlatach 2009-2010 przy 133 zbadanych krajach Polska zaja 65 miejsce. Rok wczeniej wród 134 zanalizowanych pod ktem NRI gospodarek uplasowalimy si na 69 miejscu, awokresie 2007-2008 (127 badanych) – na 62 pozycji. Okres Pozycja Wynik Przychód* Kostaryka 49 3.95 UM 5 Oman 50 3.91 HI 40 Chorwacja 51 3.91 HI 41 otwa 52 3.90 UM 6 Mauritius 53 3.89 UM 7 Wietnam 54 3.87 LO 1 Republika Sowacka 55 3.86 HI 42 Grecja 56 3.82 HI 43 Urugwaj 57 3.81 UM 8 Panama 58 3.81 UM 9 Rumunia 59 3.80 UM 10 Kolumbia 60 3.80 UM 11 Brazylia 61 3.80 UM 12 RPA 62 3.78 UM 13 Brunei Darussalam 63 3.77 HI 44 Azerbejdan 64 3.75 LM 6 Polska 65 3.74 UM 14 Jamajka 66 3.73 UM 15 Indonezja 67 3.72 LM 7 Kazachstan 68 3.68 UM 16 Turcja 69 3.68 UM 17 Egipt 70 3.67 LM 8 Bugaria 71 3.66 UM 18 Sri Lanka 72 3.65 LM 9 Macedonia 73 3.64 UM 19 Republika Dominikany 74 3.64 UM 20 Senegal 75 3.63 LO 2 Kuwejt 76 3.62 HI 45 Gambia 77 3.61 LO 3 Meksyk 78 3.61 UM 21 Trynidad i Tobago 79 3.60 HI 46 Federacja Rosyjska 80 3.58 UM 22 Salwador 81 3.55 LM 10 Ukraina 82 3.53 LM 11 Gwatemala 83 3.53 LM 12 Indeks gotowoci Serbia 84 3.51 UM 23 (umiejtnoci, wiedzy, edukacji) Filipiny 85 3.51 LM 13 Botswana 86 3.47 UM 24 Pakistan 87 3.44 LM 14 Maroko 88 3.43 LM 15 Indeks uytkowania (dostpnoci, Namibia 89 3.40 UM 25 kosztów) Kenia 90 3.40 LO 4 z Indywidualnego Argentyna 91 3.38 UM 26 z Biznesowego Peru 92 3.38 UM 27 z Administracji Chorwacja 93 3.38 LM 16 Ztych danych 29 jest danymi twar- Mongolia 94 3.36 LM 17 dymi, czyli pochodzcymi zinnych, Albania 95 3.27 LM 18 wczeniejszych – zewntrznych Mali 96 3.27 LO 5 2008-2009 zaznaczy si globalnym kryzysem gospodarczym, std pewien spadek – by on odczuwalny nie tylko wPolsce. Szczegóowych 68 danych do NRI zgrupowanych zostao wtrzech kategoriach wdziewiciu grupach: Indeks otoczenia prawno-ekonomicznego z Rynku z Polityki iregulacji z Infrastruktury z Indywidualnej z Biznesu z Administracji 12 Gospodarka stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko raport Networked Readiness Index 2009-2010 Gospodarka Pozycja Wynik Przychód* Zambia 97 3.26 LO 6 Ghana 98 3.25 LO 7 Nigeria 99 3.25 LM 19 Gujana 100 3.22 LM 20 Armenia 101 3.20 LM 21 Mauretania 102 3.19 LO 8 Libia 103 3.16 UM 28 Wybrzee Koci Soniowej 104 3.16 LM 22 Syria 105 3.13 LM 23 Honduras 106 3.13 LM 24 Lesoto 107 3.12 LM 25 Burkina Faso 108 3.10 LO 9 Tadykistan 109 3.09 LO 10 Bonia i Hercegowina 110 3.07 UM 29 Benin 111 3.06 LO 11 Wenezuela 112 3.06 UM 30 Algieria 113 3.05 UM 31 Ekwador 114 3.04 LM 26 Uganda 115 3.03 LO 12 Mozambik 116 3.03 LO 13 Kamboda 117 3.03 LO 14 Bangladesz 118 3.01 LO 15 Malawi 119 3.01 LO 16 Tanzania 120 3.01 LO 17 Madagaskar 121 3.00 LO 18 Etiopia 122 2.98 LO 19 Republika Kirgiska 123 2.97 LO 20 Nepal 124 2.95 LO 21 Nikaragua 125 2.95 LM 27 Surinam 126 2.92 UM 32 Paragwaj 127 2.88 LM 28 Kamerun 128 2.86 LM 29 Burundi 129 2.80 LO 22 tym koem, iproporcjonalnie nisza Timor 130 2.69 LM 30 ni winnych krajach unijnych sia Boliwia 131 2.68 LM 31 nabywcza. Zimbabwe 132 2.67 LO 23 Czad 133 2.57 LO 24 * Przychód: HI = wysoki, UM = redni górny, LM = redni dolny, LO = niski. Klasykacja krajów wg przychodu pochodzi z Banku wiatowego (stan na 2009 r.) ródo: The Global Information Technology Report 2009-2010. ICT for sustainability informacyjnych ikomunikacyjnych – przez uytkowników indywidualnych iorganizacje. Amówimy tu owypromowaniu ich wkraju, bo zwaszcza nasza kadra informatyczna jest bardziej doceniana za granic ni wPolsce. PIIiT jest zdania, e powodem takiego stanu jest midzy innymi may stopie informatyzacji spoeczestwa, co skutkuje zamkni- Przytoczone na pocztku niniejszego artykuu korzyci pynce ze stosowania ICT s jednak na tyle wyraziste, e warto spojrze na ten problem innym – raportów, np. Banku wiatowego. niestety wPolsce wci zaznacza si okiem izacz promowa korzysta- Reszta odpowiedzi to wynik ankiet trend, który Zarzd Polskiej Izby In- nie ztego typu technologii. Kady prowadzonych „na bieco” przez formatyki iTelekomunikacji zauway bowiem krok na przód winnowacji wiatowe Forum Ekonomiczne. ju przy okazji raportu zpoprzednie- telekomunikacyjnej to krok ku efek- Nie wspominajc ju, e takie mie- go okresu. Nadal nie potramy wy- tywnoci zarzdzania izwikszania szanie mniej ibardziej aktualnych promowa tak swoich coraz lepszych konkurencyjnoci rmy. danych moe skutkowa obnio- kadr, jak istrategii sucych popra- n wiarygodnoci opracowania, wie stanu wykorzystania technologii Przemys Zarzdzanie rodowisko Marta Szczepanik stycze-luty 2011 13 raport IBM wprowadza polsk wersj LotusLive LotusLive to pakiet rozwiza dziaajcych wmodelu cloud computing, na który skadaj si m.in. nowa poczta elektroniczna, rozwizania wspomagajce prac grupow, zarzdzanie plikami oraz funkcjonalnoci zintegrowane zrozwizaniami partnerskimi, takimi jak aplikacja Skype. W osigniecie lepszych efektów, przy mniejszych nakadach iposzukuje nowych sposobów cilejszej wspópracy zklientami ipartnerami – mówi Wojciech Wilk, konsultant ds. LotusLive wIBM Polska. – LotusLive umoliwia realizacj tych celów, aprzy tym jest oferowany przez rm godn zaufania wbezpiecznym iniezawodnym rodowisku. Zusug LotusLive na wiecie korzysta ju wiele rm rónej wielkoci. Panaelektronicznych forów dyskusyjnych, sonic woparciu oLotusLive zapew- wktórych mog uczestniczy wszyscy nia swoim pracownikom efektywn jej czonkowie. komunikacj iwspóprac wramach rodowisko LotusLive oferuje te boga- wiatowej sieci klientów, partnerów ty zestaw funkcji dziki zintegrowaniu oraz dostawców. aatranslations, zrozwizaniami partnerów bizneso- rma tumaczeniowa redniej wiel- wych. Na przykad integracja programu koci ozasigu ogólnoeuropejskim Skype pozwala korzysta ztechnologii korzysta zlicencji oprogramowania VoIP wspoecznoci LotusLive. Daje LotusLive przy wspópracy z7 tys. dostp do kontaktów Skype iumoli- klientami oraz 700 tumaczami w20 model cloud computing wia wspóprac wczasie rzeczywistym krajach. Firma Signature Mortgage IT dostarczane jest jako bezporednio wrodowisku LotusLive. Corporation ze Stanów Zjednoczo- usuga przez Internet. Pa- Zkolei aplikacja Salesforce.com umo- nych, zuyciem narzdzi IBM Lo- kiet LotusLive umoliwia organizowa- liwia uytkownikom systemu CRM tusLive, umoliwia swoim klientom nie spotka elektronicznych, wspó- Salesforce korzystanie zkomponen- przegld oraz podpisywanie wnio- uytkowanie plików, prowadzenie tów LotusLive za porednictwem kar- sków o kredyt hipoteczny w do- rozmów sieciowych, zarzdzanie pro- ty LotusLive dostpnej bezporednio wolnym miejscu. Celem jest zmini- jektami iprac wsieci zpotencjalnymi wrodowisku CRM Salesforce. malizowanie czasu przetwarzania klientami. – Coraz wicej firm szuka sposo- wniosków zobecnego terminu 7 dni Usuga poczty elektronicznej LotusLive bów na zminimalizowanie kosztów, do 24 godzin. Notes zapewnia przedsibiorstwu wysokiej klasy korporacyjna poczt elektroniczn, kalendarz ibaz kontaktów opart na uznanym na rynku produkcie IBM Lotus Domino. IBM dostarcza take funkcj wspópracy ze spoecznociami wramach pakietów LotusLive Engage iLotusLive Connections. Czonkowie takiej spoecznoci, którzy mog pochodzi zrónych organizacji, maj moliwo wspóuytkowania projektów, plików izakadek, anawet udostpniania 14 stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko raport Web 2.0 dla CSR Web 2.0 to sie internetowa wykorzystujca aplikacje, które pozwalaj jej uytkownikom aktywnie uczestniczy wdialogu zinnymi, dzieli si informacjami. Wjej ramach dziaaj m.in. wszelkie portale spoecznociowe. I nstytut Odpowiedzialnego Biznesu iForum Odpowiedzialnego Biznesu zorganizoway na jesieni 2010 r. konferencj pod nazw „CSR 2.0”. Liczba goci wydarzenia przekroczya oczekiwania – na sali warszawskiej „Stoczni” wkulminacyjnym momencie zgromadzonych byo ponad 100 osób! Temat mediów spoecznociowych iCSR to obecnie niezwykle wany ipopularny trend – moe dziki takim wydarzeniom jak „CSR 2.0” rmy wPolsce poczuj si zainspirowane do korzystania zmediów spoeczno- jest ju do obejrzenia na Facebooku. zbada kondycj marki ilepiej ni ciowych jako istotnego kanau ko- W temat konferencji wprowadzi- zarzdza. Wpolskiej wersji bada- munikacji zinteresariuszami. Jak przy- a goci Justyna Szumniak-Samo- nia za mark najbardziej „wrali- stao na wydarzenie spoecznociowe, lej ze Szkoy Gównej Handlowej w i odpowiedzialn spoecznie” cay czas byo ono relacjonowane na wWarszawie, przedstawiajc przy- uznano portal WirtualnaPolska.pl. fanpage’uwserwisie Facebook oraz kady inicjatyw integrujcych firmy Gomi panelu „Rola mediów spo- na prolu spotkania wserwisie Blip. zich interesariuszami za pomoc ecznociowych wmonitorowaniu Natalia wik (FOB) iSebastian Strau- mediów spoecznociowych, ta- biznesu iinspirowaniu wkierunku be (IOB) przywitali uczestników kie jak: Earthkeepers, My Star- spoecznej odpowiedzialnoci” byli iopowiedzieli okulisach powsta- bucks IdeaJ czy Green Xchange. akademicy, praktycy ieksperci zwi- nia idei wydarzenia. Zapowiedzieli Przedstawiciele firmy Young & Ru- zani ze rodowiskiem CSR imediów publikacj fragmentów wywiadu bicam Brands, Marek Staniszewski spoecznociowych: Maria Roszkow- zMartinem Smithem, zaoycielem iJacek Mynarski, przytoczyli wyniki ska- li (SGH), Justyna Szumniak- portalu JustMeans, najbardziej in- badania BrandAsset Valuator 2010, -Samolej (SGH), Jacek Gadzinowski nowacyjnego serwisu, umoliwia- werykujcego wraliwo spoecz- (Specjalista ds. Marketingu Zintegro- jcego komunikacj midzy firma- n marek, w tym serwisów inter- wanego), Tomasz Sulewski zGrupy mi ispoecznociami wkontekcie netowych. Badanie jest globalnym TP oraz Marek Staniszewski zfirmy zrównowaonego rozwoju. Wywiad przedsiwziciem, które pomaga Young & Rubicam Brands. Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 15 raport Dziewi zastosowa wjednym urzdzeniu Jedno urzdzenie, atak wiele zastosowa – Panasonic prezentuje nowy model urzdzenia wielofunkcyjnego typu „9w1”. P sie telefoniczn o jedno urz- zosta przypisane do dowolnej licz- dzenie, które moe by wykorzy- by komputerów. stywane zarówno do komunikacji To innowacyjne narzdzie pozwala wewntrz rmy (intercom) jak ina na oszczdzanie papieru, redukowa- zewntrz. Ponadto urzdzenie po- nie iloci niechcianych wydruków, siada cyfrow poczt gosow, któ- przy moliwoci pracy zuyciem - ra umoliwia zarejestrowanie do 30 cza Ethernet lub kabla USB. minut nagrania. Jeli urzdzenie zo- Urzdzenie laserowe Panasonic KX- stao podczone do sieci Ethernet, -MB2061PDB zostao zaprojektowa- informacja oprzyjciu poczenia ne tak, aby korzystanie zniego byo anasonic prezentuje naj- oraz caa nagrana wiadomo moe proste dla kadego. Panel sterowa- nowszy model laserowego zosta przesana wpostaci pliku nia jest pochylony wtaki sposób, urzdzenia wielofunkcyjne- audio bezporednio do komputera aby zapewni doskona widocz- go – KX-MB2061PDB. Nowy model uytkowników, na poczt email lub no zarówno zpozycji siedzcej, oprócz standardowych funkcji do- smartphone, jeeli odbiorca wiado- jak istojcej. Wymiana kasety zto- starcza funkcjonalno systemu ko- moci znajduje si poza biurem. nerem oraz uzupeniania papieru munikacji wewntrznej wmaym Urzdzenia posiada wiele zaawan- dokonuje si zprzodu urzdzenia, biurze, atym samym pozwala zre- sowanych zastosowa siecio- co uatwia jego obsug. Co wicej, dukowa ilo sprztu ikoszty jego dzeniem wych, które z powodzeniem utrzymania. Dziki duej prdkoci mog zosta wykorzy- druku ikopiowania oraz moliwoci dstane wmaych ired- pracy wsieci, nowy produkt jest ide- nich biura – poprzez da darki internetowej, aln odpowiedzi na potrzeby ma- sie Ethernet moe d dokonujc zmiany status urz urzdzenia oraz ilo toneru mona sprawdzi z p poziomu przegl- ych irednich rm. k konfiguracji urz- Jest to jedyne urzdzenie na rynku po- d ze bezporednio dze siadajce tak wiele zintegrowa- z zkomputera. nych iunikalnych funkcji. Wstandardzie model KX-MB2061PDB zosta wyposaony w jedn bezprzewodow suchawk, ale bardziej zaawansowani uytkownicy mog rozszerzy zestaw, a do 6 suchawek. Dziki temu rozwizaniu niewielka firma moe oprze swoj 16 stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko technologie dla biznesu raport Polska generuje mniej spamu ni w 2009 r. I BM opublikowa raport X-Force podsumowujcy pierwsz poow 2010 r. pod wzgldem bez- pieczestwa IT. Wyniki koncentruj si na tematach zwizanych z podatnoci dokumentów na ataki, Polska spada na 11. miejsce na licie pastw, z których pochodzi najwiksza ilo spamu, oraz na 9. miejsce pod wzgldem liczby ataków phishingowych – wynika z raportu IBM X-Force. zoliwymi aplikacjami, zagroeniem spamem i phishingiem (czyli wyudzaniem poufnych informacji po- rejestrowane w Rosji zastpiy przez podszywanie si pod godn w czoówce Chiny; • rozmiar niechcianej korespondencji zaufania osob lub instytucj). W pierwszej poowie 2010 r. Polska (spam) wzrós dwukrotnie od poo- zostaa wyparta z pierwszej dzie- wy marca i osign rozmiar 10 kb sitki rankingu krajów rozsyajcych na pocztku czerwca 2010 r. Naj- spam (11. miejsce), podczas gdy bardziej popularn form wiado- w 2009 r., zajmowaa w nim 7. miej- moci spam jest HTML, sce. W rankingu krajów bdcych • w pierwszej poowie 2010 r. ataki ródem ataków phishingowych oraz nadal skoncentrowane byy na in- produkujcych najwiksz liczb lin- stytucjach nansowych – stanowiy ków do phishingu Polska zaja 9. one 49 proc. celów wszystkich ata- miejsce. Nasz kraj mia odpowiednio • hakerzy cigle poszukuj nowych 2,9-proc. udzia w produkcji spamu sposobów dokonywania ataków, Analitycy X-Force w raporcie wskazali na wiecie oraz 3-proc. we wszyst- przez co ich liczba ronie. Atakowane take trzy gówne trendy, które mog s take dobrze chronione systemy. mie znaczenie dla bezpieczestwa IT kich globalnych atakach tego typu w pierwszej poowie 2010 r. • stale wzrasta liczba ataków ukry- Niepokojcym faktem jest brak ak- tych w jzyku JavaScript i w doku- tualizacji do ponad 70 proc. (71%) mentach PDF; ków phishingowych. w przyszoci. S to: • wirtualizacja – dziki niej firmy mog dostarcza lepsze usugi swo- krytycznych luk w aplikacjach i sys- • zespó X-Force udokumentowa im klientom, jednak sukces wirtuali- temach operacyjnych. Oznacza to, e w pierwszej poowie 2010 r. o 36 zacji zaley take od bezpieczestwa bezpieczestwo oparte tylko na ak- proc. wicej luk w porównaniu do i niezawodnoci infrastruktury IT; tualizacjach to ju przeszo. Zwik- tego samego okresu w 2009 r., • wdroenie protokou IPv6 –zmia- szenie spektrum zagroe o pliki PDF mimo to 55 proc. luk nie zostao na protokou IPv4 na IPv6, który czy rodowiska wirtualne (ataki na zaatanych; jest ju wspierany przez wikszo poziom nadzorczy rodowiska) po- • podatno aplikacji webowych na winno zmusi firmy do rewalidacji ataki osigna 55 proc., co sta- zaimplementowanych procedur bez- nowi ponad poow wykrytych pieczestwa – mówi Robert Michal- bdów. 88 proc. luk wystpu- –która staje si coraz popularniej- ski, Security Tiger Team Consultant je w plug-inach, a nie w samych sza, ale nadal dopiero si rozwija. platformach webowych; Jej wdroenie powinno by prze- w IBM Polska. Gówne wnioski z raportu IBM X-Force: Przemys Zarzdzanie rodowisko • w rankingu domen, z których najczciej rozsyano spam, domeny systemów operacyjnych oraz strony internetowe; • technologia cloud computing mylane i dostosowane do potrzeb rmy. stycze-luty 2011 17 technologie dla biznesu IT wspomaga miejski system zaopatrzenia w wod Rozwijanie zintegrowanych systemów wspomagania decyzji opartych o systemy GIS jest nowym trendem i obiecujc perspektyw w informatyzacji przedsibiorstw wodocigowych. 18 rzedsibiorstwa wodocigowe P struktur sieciowych. Niestety, rzadko administracyjnym. Do obu tych ro- charakteryzuj si rozprosze- si zdarza, aby system GIS by sto- dzajów dziaa stosuje si obecnie niem przestrzennym i podob- sowany jako element systemu in- odrbne programy, podczas gdy n, stosunkowo atw do zamodelo- formatycznego integrujcego inne mona sobie wyobrazi ich integra- wania struktur, majc posta sieci programy. cj w formie jednolitego systemu z wyodrbnionymi charakterystyczny- Kolejnym mankamentem w infor- wspomagania decyzji. W wyniku mi obiektami typu wze i przewód. matyzacji przedsibiorstw siecio- czenia rónych programów i sto- Od kilku lat wdraa si w takich wych jest rozdzielenie sfery zarz- sowania ich w rónych kombina- przedsibiorstwach systemy GIS do dzania o charakterze technicznym cjach uzyskuje si podany efekt generowania map numerycznych ich od sfery zarzdzania o charakterze synergii. stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko technologie dla biznesu Ostatnie ju zastrzeenie do praktyki skada si z piciu podstawowych s wykonywane w sposób rczny, informatyzacji przedsibiorstw wo- moduów: w oparciu o dowiadczenie i intuicj docigowych to rzadkie korzystanie z Systemu GIS (Geographical Informa- operatora sieci wodocigowej. W al- z moliwoci, jakie daje stosowanie tion System) generujcego map nu- gorytmie optymalizacji wielokryterial- modeli matematycznych obiektów meryczn sieci wodocigowej. nej mona definiowa kilka rónych i procesów realizowanych w tych przedsibiorstwach. Brak praktycznych dowiadcze powoduje równie brak szerszej wiedzy o tym, czego mona si spodziewa po wdroeniu zintegrowanego systemu informatycznego. Std wprzed- 100,0 sibiorstwach pojawia si zwykle 80,0 niech do rozpoczynania prac badawczo-rozwojowych w tym zakresie i dodatkowo finansowania ich ze rodków wasnych. % 1 60,0 5 40,0 9 20,0 0,0 13 F (3) Niewaciwe sytuacje w informatyzacji F (4) F (5) F (6) Liczba rozwiza Paretooptymalnych Funkcje celu Rysunek wg. R. Straubela Podstawow przyczyn zego stanu informatyzacji przedsibiorstw wodocigowych jest brak zintegro- z Systemu SCADA (System of Con- funkcji celu, o charakterze technicz- wanych systemów informatycznych trol And Diagnostic Analysis) nym i administracyjnym, otrzymu- monitorujcego sie. jc w rezultacie zbiór tzw. Pareto- na rynku krajowym. Ich tworzenie jest kosztowne i trudne od strony z Systemu billingowego CIS (Customers -optymalnych rozwiza. Decydent organizacyjnej, a brak odpowied- Information System) do rejestracji w przedsibiorstwie wybiera z tego nich dowiadcze w tym zakresie iloci sprzedanej wody iarchiwizacji zbioru rozwizanie, które mu najbar- uytkowników sieci wodocigowej. dziej odpowiada. powoduje niepewno kocowych rezultatów. z Modelu hydraulicznego sieci i mode- to zwykle pojedynczy program do wy- Za pomoc systemu mona realizowa Dodatkowe zadania rozwizywane przez system informatyczny w przedsibiorstwie wodocigowym konywania jednego zadania. równie funkcje o charakterze admi- Programy obliczeniowe, zintegro- Dodatkowym problemem wdra- nistracyjnym np. rejestracj uytkow- wane w formie jednolitego systemu ania zintegrowanych systemów ników sieci i realizowanych rozbiorów informatycznego, mog realizowa kompleksowego zarzdzania jest wody oraz funkcje techniczne, do któ- równie cay szereg zada dodatko- fakt, i wdraanie takiego zoone- rych naley, na przykad, monitoring wych, zwizanych z szeroko pojtym go systemu na ogó przez pewien przepywów i cinie w wybranych zarzdzaniem przedsibiorstwem. czas dezorganizuje prac w przed- punktach sieci. System jest GIS w stanie wykonywa sibiorstwie, co oczywicie nie jest Uycie modelu hydraulicznego sieci wiele z nich za pomoc zaimplemen- dobrze przyjmowane przez zaog wodocigowej i algorytmu optyma- towanych w nim, specjalizowanych i kierownictwo. lizacji wielokryterialnej umoliwia algorytmów narzdziowych. Jed- wykonywanie takich zada jak opty- nym z takich zada jest np. wykre- Realizacje w praktyce malizacja i sterowanie sieci oraz lanie map wybranych obszarów W Instytucie Bada Systemowych automatyczna kalibracja modelu hy- sieci wodocigowej, z zaznaczon PAN opracowano informatyczny draulicznego. W powszechnej obec- lokalizacj hydrantów przeciwpo- system zarzdzania miejskim syste- nie praktyce eksploatacyjnej przedsi- arowych na tym obszarze i zazna- mem zaopatrzenia w wod, który biorstw wodocigowych te zadania czonym zakresem pokrycia tego Wiksze poczucie bezpieczestwa ist- li prognostycznych obcienia sieci nieje przy wdraaniu oprogramowa- wodocigowej. nia kupionego w znanej rmie wiatowej, jednak takie oprogramowanie Przemys Zarzdzanie rodowisko z A lgorytmu optymalizacji wielo- kryterialnej. stycze-luty 2011 19 technologie dla biznesu obszaru dostpem do wody z tych jest niekorzystna na skutek braku Aby t sytuacj zmieni, naleao- hydrantów. Mapy takie s dobrym odpowiednich mechanizmów sty- by wzi pod uwag nastpujce materiaem informacyjnym dla stra- mulujcych wspóprac midzy sfer zalecenia: y poarnej. nauki i gospodarki. Oznacza to, e Celowe jest rozwijanie zintegrowa- Kolejne dodatkowe zadanie to np. nie dba si w sposób wystarczaj- nych systemów informatycznych do wykrelanie map rozkadu cinie cy o sformalizowanie sprzgnicia kompleksowego zarzdzania przed- i przepywów w sieci wodocigowej, potrzeb gospodarki i nauki, co pro- sibiorstwami wodocigowymi. realizowane za pomoc algorytmów wadzi w rezultacie do daleko posu- Konieczne jest nawizywanie cisej tzw. aproksymacji krigingowej. Wy- nitej autonomizacji obu rodowisk. wspópracy midzy przedsibiorstwami i krajowymi jednostkami Potrzebne jest zwizanie wspólnymi interesami przedsibiorstw i jednostek badawczych naukowo-badawczymi. Konieczna jest wymiana dowiadcze midzy samymi przedsibiorstwami wodocigowymi wdraajcymi no- krelenie takiej mapy jest moliwe W jednostkach naukowo-badaw- woczesne technologie informatyczne. po sprzgniciu algorytmu aprok- czych prowadzi si zwykle prace Konieczne jest stworzenie moliwoci symacji krigingowej z modelem hy- oderwane od praktyki, natomiast korzystania przez jednostki naukowo- draulicznym sieci wodocigowej. w przedsibiorstwach zaspakaja si -badawcze, prowadzce badania apli- Mapy rozkadów cinie i przepy- potrzeby nowych rozwiza, korzy- kacyjne, z nansowego wsparcia tych wów umoliwiaj operatorowi sieci stajc z bezporedniej pomocy nie bada i prac wdroeniowych przez szybk jakociow ocen stanu jej instytutów naukowych, a rm usu- centralne programy badawcze. pracy i równie umoliwiaj loka- gowych, przy czym najczciej s to Aby to zrealizowa, potrzebne jest lizacj obszarów o niewaciwych firmy zagraniczne lub z kapitaem podejcie systemowe do rozwiza- prdkociach lub cinieniach wody. zagranicznym, oferujce gotowe nia caoci problemu, czyli reorgani- Obecnie takie oceny nie s moliwe, produkty do wdroenia. zacja sposobu finansowania nauki a stan pracy sieci ocenia si w prak- Podstawow przyczyn tego stanu w Polsce oraz zwizanie wspólnymi tyce albo na podstawie informacji rzeczy jest daleko posunita niech interesami przedsibiorstw i jednostek o przepywach i cinieniach pozy- krajowych jednostek naukowych badawczych. skiwanych z punktów pomiarowych oraz przedsibiorstw do wzajemnej systemu monitoringu, albo na pod- rzeczywistej wspópracy i wymiany stawie zgosze uytkowników sie- dowiadcze. Jan Studziski Instytut Bada Systemowych PAN ci o jej niedomaganiach do Biura Obsugi Klienta. Jedno i drugie postpowanie jest niedokadne i nie daje caociowego obrazu pracy sieci wodocigowej. Inne dodatkowe zadanie wykonywane za pomoc algorytmu aproksymacji krigingowej to obliczanie wspórzdnych wysokociowych wzów sieci wodocigowej, koniecznych do uruchomienia oblicze za pomoc modelu hydraulicznego. Wnioski Sytuacja w zakresie informatyzacji przedsibiorstw wodocigowych w Polsce 20 stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko technologie dla biznesu Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 21 technologie dla rodowiska Nafta i chemia na polskim rynku Polskie ranerie od wielu lat zasilane s rosyjsk rop i, jak twierdzi przedstawiciel PERN-u Przyja Robert Soszyski, nie zanosi si na zmiany. Co jednak, jeli nasza „przyja” zmieni bieg? A lternatywnym rozwiza- arabsk oraz norwesk. Ciekawym moliwoci magazynowe w Niem- niem dla Polski w razie po- tematem do dyskusji jest dostar- czech do przechowywania ropy na- tencjalnego kryzysu jest czanie ropy z Morza Kaspijskiego, szych polskich spóek. Potwierdza dostarczanie ropy drog morsk. jednak jaki byby koszt dostarcze- to te Robert Soszyski. Projekt ka- Mówimy tu zarówno o Naftopor- nia ropy kaspijskiej? Na to pytanie wern powinien zosta wyjaniony cie, jak i o rurocigu pónocnym nie ma konkretnej odpowiedzi, w latach 2011-2012, a jest nim za- – zapewnia prezes PERN-u. Robert gdy operatorowi rurocigu trud- interesowany Lotos, który mógby Soszyski podkreli równie fakt, no jest zebra dane potrzebne do poprzez tego typu magazynowanie e dostarczanie ropy rurocigiem kalkulacji. – Na dzi bowiem nie da uwolni pojemnoci naziemne pod Przyja przez dugie lata bdzie si przewidzie, a nawet trudno dziaalno operacyjn. najbardziej opacaln drog. wyobrazi sobie zmiany, jakie mu- Logistyka a bezpieczestwo potrzebowanie na znaczce dosta- Ranerie a energia elektryczna wy z tego kierunku – dodaje Robert Wedug specjalistów brany nafto- Mimo stabilnej sytuacji PERN nie Soszyski. Przedstawiciele brany wej szans na dalszy rozwój rane- rezygnuje z inwestowania w alter- zastanawiaj si równie nad ko- rii jest inwestowanie w alternatyw- natywne rozwizania. W tym za- lejnymi inwestycjami w kawerny. ne paliwa oraz energi elektryczn. kresie tematycznym bierze si pod Marek Sto, prezes TanQuid Polska, Z jednej strony tworzenie zinte- uwag m.in. rop kolumbijsk, zapewnia, e mamy wystarczajce growanych spóek jest drog na siayby zaj, aby pojawio si za- 22 stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko technologie dla rodowiska zwikszenie szansy wzmocnienia wokó ustawy gazowej. – Ogrom- tak dalej wymienia, ale najwa- pozycji rynkowej, za z drugiej ny wpyw na bran i wszystko, co niejszym kopotem byo to, e za- moe lepszym rozwizaniem byo- si z ni dzieje, maj take wieci brako w zarzdach motywacji do by zajmowanie si energetyk dla dochodzce z Brukseli, a dotycz- dziaania, która jest kluczowym ele- ranerii dla wasnych potrzeb. Bar- ce zmian legislacyjnych – wyjania mentem dobrze wykonanej pracy. dziej perspektywicznym rozwiza- wiceminister. Dzisiaj sytuacja po- O tym, e dziaa w brany che- niem wydaje si by inwestowanie lepsza si – zauway mona po- micznej nie jest atwo, mówi Pawe w technologie zwizane z paliwa- praw finansow w Policach, ale Jarczewski, prezes Puaw. – Mamy mi syntetycznymi, a uwag trze- optymizm ochadza brak lepszych np. regulowane ceny gazu i energii ba zwróci przede wszystkim na wyników w Kdzierzynie, Puawach elektrycznej, a to nam nie sprzyja wodór. – Nasze koncerny równie i Tarnowie. Zakada si, e IV kwar- –podkrela. Rokujce wizje poja- s tego zdania – do Grupy Lotos zgosia si rma, która chce sprowadzi autobusy na wodór. Dostaa od nas zapewnienie, e nie bdzie problemu z dostarczeniem paliwa – przyzna wiceprezes Grupy Lotos Perspektywicznym rozwizaniem wydaje si by inwestowanie w technologie zwizane z paliwami syntetycznymi, zwaszcza wodór. Marek Sokoowski. – Naley jednak wzi pod uwag ograniczenia w postaci globalnych liderów, któ- ta roku bdzie jeszcze lepszy. Trzy- rzy maj rodki na tego typu pro- mamy zatem kciuki za powodzenie stawiciele zakadaj, e po procesie jekty, a w Polsce pienidzy brakuje. biznesowe. restrukturyzacji rma odzyska rów- wiaj si ze strony Ciechu – przed- Sukcesem, który napawa rzd nowag ekonomiczn i nansow, Konsolidacja czy prywatyzacja? dum, jest proces konsolidacji a wtedy znalezienie inwestora nie Tarnowa i Kdzierzyna. Kolejnym bdzie adnym problemem. Specjalici twierdz, e poprawa bdzie wspópraca Puaw i gda- Do dziaania staj równie Police, logistyki, a co za tym idzie obnie- skich fosforów, a zauway mona które chc poprzez konsolidacj nie kosztów transportu to sposób równie zainteresowanie Puaw podnie konkurencyjno na ryn- na popraw konkurencyjnoci na- Policami. Pojawiaj si równie od- ku. – Zakady chemiczne dziaaj szej brany chemicznej na rynku mienne zdania na temat konsolida- równie w trudnym otoczeniu – zagranicznym. Zakady chemiczne cji – jest ona wynikiem braku za- mówi Krzysztof Zuzaski, dyrektor ponosz due koszty transportu, interesowania prywatyzacj, a jeli strategii i rozwoju ZAK. Za przykad a przecie Unia Europejska prze- ju zaistniaa, to nie mamy co si podaje tutaj fakt, e zakady kupuj znaczya nanse na tego typu dzia- udzi, e brana chemiczna zosta- energi elektryczn od producen- ania– zapewnia Wojciech Lubiewa- nie sprywatyzowana. Nie neguje tów, którzy opieraj si na wglu. -Wieleyski, prezes Polskiej Izby si jednak podjtego procesu i za- Niesie to za sob konsekwencje Przemysu Chemicznego. Dlatego kada, e dobrze przeprowadzony w postaci wzrostu kosztów w przy- naley zacz dziaa w celu po- proces konsolidacji moe przynie padku restrykcyjnej polityki Unii prawy efektywnoci. Wiceminister wicej zysków ni strat, bo na ryn- Europejskiej dotyczcej limitów. skarbu Adam Leszkiewicz przyzna- ku bd si liczyy tylko due rmy. W Polsce pojawieniu si inwesto- je, e rzd dy do tego, eby to ra nie sprzyja kwestia gazu, brak spóki miay decydujcy gos przy Czy tak musiao by ? liberalizacji rynku energii, do tego podejmowaniu decyzji w bran- Po latach moemy stwierdzi, e doda naley problemy z dostaw y chemicznej, i równie bra pod brana chemiczna nie musiaa si surowców i wspomnian logistyk. uwag takie rozwizanie, ale nie- znale w tak trudnej sytuacji. Kie- Jedynym wyjciem z tej sytuacji jest stety prywatyzacja nie odniosa dy rozpoczy si ruchy konsolida- wanie konsolidacja, bo na rynku oczekiwanego skutku. Robiono cyjne, u nas rozwizywano Zjedno- pozostan tylko najsilniejsi. wszystko, eby proces si powiód, czenie Petrochemiczne. W brany natomiast nie sprzyja temu zastój zaczy pojawia si problemy Julianna Jachacy w wiatowej i europejskiej bran- zwizane z ustaw kominow czy na podst. materiaów z konferencji y chemicznej oraz zamieszanie spójnoci zarzdzania. Mona by Nafta/Chemia 2010 Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 23 technologie dla rodowiska Gaz ziemny z upków – technologiczne wyzwania Gaz ziemny, gównie metan, jest dla wiatowej gospodarki jednym z najwaniejszych róde energii, a globalna konsumpcja tego surowca szybko wzrasta, tworzc zapotrzebowanie dla nowych jego róde. W Stanach Zjednoczonych i Kanadzie udokumentowano kilkadziesit indywidualnych regionów geologicznych, zawierajcych zoa gazu upkowego. Produkcja tego typu gazu w USA w ostatnich latach szybko wzrastaa i osigna obecnie blisko 20 proc. amerykaskiej produkcji gazu. Z 24 oa gazu upkowego, cho krótkim czasie (kilkanacie do kilkudzie- Spkania, powstae wskale wczasie odznaczaj si prost genez, siciu godzin). zabiegu szczelinowania, pozostaj wmiar atwo je take odszu- Tworzone na tym etapie nadcinienie, rozwarte dziki cinieniu zataczanego ka wprzeciwiestwie do zó kon- wysze od hydrostatycznego stanowi pynu. Aby po zakoczeniu szczelino- wencjonalnych, wi si ze znacznie mechaniczny impuls powodujcy po- wania nie zacisny si one cakowicie, trudniejszym procesem produkcji gazu wstanie wskale systemu spka, sta- wraz zwod do górotworu zatacza ziemnego spowodowanym maa zdol- nowicych drog przepywu gazu do si starannie wyselekcjonowany piasek noci przepywu przez tego typu ska- otworu. Moliwe jest to tylko wprzy- kwarcowy, bd piasek syntetyczny, y gazu ziemnego, czy ropy naftowej. padku, gdy skaa jest krucha inie po- którego ziarna pozostaj rozproszone Podstaw produkcji gazu zupków jest siada wasnoci plastycznych. Wprak- wobrbie szczelin. sztuczne wytworzenie wskale upkowej tyce oznacza to, e upki musz mie Szybkie zatoczenie duej iloci wody przepuszczalnoci wokó otworu wiert- wysok zawarto krzemionki, bd do górotworu, warunkujce powsta- niczego, zazwyczaj przez hydrauliczne wglanów. Tworzona poprzez pojedyn- nie nadcinienia jest moliwe dziki wytworzenie wniej systemu szczelin, cze szczelinowanie hydrauliczne wskale dodaniu substancji obniajcych tarcie, Proces ten polega na zataczaniu do upkowej strefa przepuszczalnoci ma ograniczajcych tempo pynicia wody wyizolowanego, niewielkiego fragmen- bardzo ograniczony zasig. Wpoziomie zarówno wotworze, jak ipoprzez po- tu otworu duych iloci wody zszere- jest to najczciej okoo 200 m wokó wstajce wskale szczeliny. S to zazwy- giem dodatków (1-5 tys. m3 na jeden otworu wiertniczego, wpionie najwyej czaj substancje na bazie polimerów. zabieg szczelinowania) wstosunkowo do 100 m. Ponadto do zataczanej wody dodaje stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko technologie dla rodowiska Pierwsze polskie wiercenie poszukiwawcze za gazem ziemnym w upkach. Dziki uprzejmoci Kamlesha Parmara – Lane Energy Poland si czsto substancje przeciwdziaaj- basenu zgazem wupkach, tj. basenie rozprzestrzeniania si szczelin wgó- ce pcznieniu iów, bdcych istotnym Fort Worth, odwiercono cznie ponad rotworze wokó szczelinowanego skadnikiem upków. Zapobiegaj one 8 tys. otworów eksploatacyjnych. Dla otworu. zalepianiu si szczelin. porównania wPolsce wywiercono do- Kady otwór produkcyjny kosztuje Zczerpanie gazu zamknitego wna- tychczas cznie okoo 7 tys. gbokich wUSA co najmniej kilka milionów do- syconej nim skale upkowej, wyst- otworów, tj. gbszych ni 1 tys. m. larów, co oznacza, e nakady na same pujcej zwykle na gbokoci 2-4 km, Istotnym problemem podczas wierce wiercenia wpojedynczym basenie majcej miszo rzdu 100 m iroz- na obszarze okoo 0,5-2 ha staje si upkowym mog siga cznie kilku- cigo oboczn sigajc dziesi- oddziaywanie prac eksploatacyjnych dziesiciu, anawet kilkuset miliardów tek kilometrów, jest technologicznym na powierzchni terenu. Wcelu ogra- dolarów. Bardzo wysokie nakady na wyzwaniem. Oile pionowy zasig niczenia uytkowania powierzchni zpo- wiercenia powoduj, e wiele basenów pojedynczego szczelinowania moe jedynczej lokalizacji wykonuje si do 20 ze zoami gazu upkowego moe oka- by wystarczajcy by obj ca stref pojedynczych otworów wiertniczych za si nieekonomiczne weksploatacji, zoow, to jego poziomy zasig bywa wrónych kierunkach. dlatego te wPolsce korzyci izagroe- znikomy. Przy obecnym stanie rozwoju Metoda wypracowana do ledzenia nia zwizane ztym rodzajem rozwoju technologii eksploatacyjnych podsta- skutków szczelinowania ikontrolowa- gazi przemysu naftowego musz by wowym sposobem przezwyciania nia tego procesu okrelana jest termi- analizowane idyskutowane zduym tego ograniczenia jest wiercenie wob- nem mikrosejsmicznego monitoringu wyprzedzeniem. rbie formacji upkowej poziomego od- szczelinowania. Spkania skay up- Rozwój wydobycia gazu upkowego cinka wiercenia, wktórym zabieg szcze- kowej generuj trzask odzwierciedla- wStanach Zjednoczonych okrelany linowania wykonuje si wielokrotnie jcy zdarzenie mikrosejsmiczne. Sia jest jako „rewolucja gazowa” inajwa- wstaych interwaach. Odcinki pozio- takiego zdarzenia wynosi okoo -2, niejsze wydarzenie wwiatowej ener- me wierce mog osiga okoo 2 km, co jest równomierne ziloci ener- getyce ostatnich dziesicioleci. awykonywa mona na nich do kilku- gii wyzwolonej przy upuszczeniu na Biorc pod uwag znaczenie ropy naf- nastu indywidualnych szczelinowa. posadzk puszki znapojem. Odpo- towej dla wiatowej gospodarki, mo- Wskali caego zoa otwór taki stanowi wiednio czue sondy, umiejscowione na powiedzie, e jej produkcja ze zó minimaln stref drenau gazu, dlatego pod ziemi wkilku pytkich otworach upkowych bdzie miaa wiksze zna- wbasenach zgazem upkowym wier- monitorujcych umoliwiaj zareje- czenie ni zoa gazu upkowego. ci si zazwyczaj docelowo kilka tysicy strowanie kadego ztakich zdarze, indywidualnych otworów wiertniczych. aobróbka komputerowa zapisu po- Pawe Poprawa Przykadowo wklasycznym przykadzie zwala stworzy trójwymiarowy obraz Pastwowy Instytut Geologiczny Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 25 technologie dla rodowiska Kupujemy wielkie okazje W okresie 2008-2011 na inwestycje, remonty i wyburzenia niepracujcych instalacji w Azotach Tarnów wydajemy okoo 490 mln z. Na akwizycje w Guben i Kdzierzynie – tylko 190 mln z. Z tych liczb wynika nasza ogromna troska o rozwój fabryki w Tarnowie – mówi Jerzy Marciniak, prezes zarzdu Azotów Tarnów. 26 To by intensywny rok dla Dlaczego nie doszo do sprze- Odpowiadajc na pytanie: z per- Azotów Tarnów. Podsumowujc day Tarnowa PCC SE i czy spektywy czasu wida wyranie, e go, nie sposób uciec od trzech z perspektywy czasu to dobrze? dobrze si stao, i nie doszo do kluczowych dla spóki proce- Rok by faktycznie intensywny, sprzeday naszych akcji. Nafta Pol- sów. Pierwszy to prywatyzacja. zreszt podobnie jak dwa poprzed- ska i Skarb Pastwa oceniy, e je- Bez spodziewanego efektu. nie lata kadencji tego zarzdu. stemy wicej warci, ni PCC chciao stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko technologie dla rodowiska zapaci, a waciciele mog obecnie midzy spókami WSCh, tak, by zaj ludzi. Dopacamy do studiów oko- zarobi na sprzeday dwukrotnie waciw pozycj na rynkach. Nam si o 50-ciu pracownikom, którzy nie wicej. Spodziewan konsolidacj powiodo, rozpoczlimy proces kon- mogli wczeniej studiowa. Finan- prowadzimy teraz my, w Tarnowie, solidacji. Rynek dobrze oceni nasze sujemy nauk jzyka angielskiego, z dobrym efektem. dziaania, cena akcji znacznie wzrosa. studia podyplomowe… Dbamy Zrewanowalimy si akcjonariuszom o swoich pracowników. Drugim kluczowym obsza- za zainwestowanie w nas. Za konsolidacj spóek rem bya akwizycja. Pocztek roku to zakup fabryki w Niem- Jakie bd efekty synergii czech. ATT Polymers GmbH wynikajce z tej akwizycji? wzmacnia pozycj Azotów Gdzie, z kim i w jakich obsza- Tarnów na rynkach europej- rach bdzie konkurowa taowej nie mog ze sob konkuro- skich w obszarze tworzyw. Czy wzmocniona grupa? wa. Trzeba je sprzeda lub poczy, matek zapewne pójdzie konsolidacja spóek córek. To oczywiste. Spóki z grupy kapi- i jakie s efekty tej akwizycji? Synergie mamy policzone w prognozach przynajmniej te, które wykonuj taki Zakadalimy efekty finansowe wyników nansowych do 2016 r. Nad sam zakres prac. w perspektywie dwóch lat, ale powiodo si wiele z naszych zamierze i ju teraz efekty s widoczne. Przejlimy rynki zarówno w Europie Zachodniej, jak i poza Europ. Mamy produkty o szerokim zastosowaniu w obszarze, do którego z naszym tarnowskim poliamidem nie docieralimy. Jestemy pitym w Europie producentem poliamidów w peni zabezpieczonym w kaprolaktam. W listopadzie zarzd podj kolejn kluczow decyzj akwizycyjn. Tym razem o zakupie Kdzierzyna. To efektowne i skuteczne dziaanie. Przedsiwzicie w zasadzie nie majce „wyegzekwowaniem” zysków z nich wy- A z o t y Ta r n ó w k u p i y precedensu w polskiej chemii. nikajcych pracuje 18 zespoów wspól- od CIECH udziay w Polskim Powstaa najwiksza grupa nych z Kdzierzyna i Tarnowa. Gówne Ko n s o r c j u m C h e m i c z n y m , kapitaowa Wielkiej Syntezy Che- korzyci wystpi w nawozach, logisty- dziki czemu maj wikszo- micznej. Czy to oznacza midzy ce, informatyce – ogólnie w zarzdzaniu ciowe udziay w tej spóce. innymi, e Grupa Kapitaowa grup kapitaow, zakupach surowców Jakie jest strategiczne zadanie Azoty Tarnów staa si kluczo- strategicznych, remontach z wykorzysta- PKCh? wym graczem na rynku i preten- niem potencjau spóek córek Azotów Plany wobec tej spóki zakadaj wy- duje do roli kreatora rzeczywi- Tarnów i ZAK. korzystanie jej jako „operatora” przy konsolidacji spóek grupy kapitao- stoci polskiej chemii? Rzeczywisto polskiej chemii zostaa Czy pracownicy zarówno wykreowana przed laty m.in. przez Tarnowa, jak i Kdzierzyna mo- ówczesne Zjednoczenie i przedsi- g spodziewa si restruktury- biorstwa Wielkiej Syntezy Chemicznej. zacji zatrudnienia? wej i przy wydzieleniach zorganizowanych czci rmy. Wyniki finansowe Grupy Nawiasem mówic, bardzo sensownie Niezalenie od akwizycji, w poprzed- Kapitaowej Azoty Tarnów za III uoone byy wówczas synergie, szko- nich latach take restrukturyzowali- kwarta ubiegego roku s da tylko, e to nie ekonomia decydo- my zatrudnienie. Prowadzilimy bardzo dobre. Skonsolidowany waa o powizaniach midzy rma- Program Dobrowolnych Odej. zysk netto wyniós 13,2 mln z. mi. Teraz ukadamy na nowo zwizki Z drugiej strony, inwestujemy w W porównaniu do analogiczne- Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 27 technologie dla rodowiska go okresu roku ubiegego to kresk. Z czego to wynika? Wynika z tych liczb nasza ogromna wzrost o ponad poow. Czego Czy mona spodziewa si po- troska o rozwój fabryki w Tarnowie. to efekt? prawy w tym obszarze? Konsekwentnej realizacji przyj- Ju s dobre wyniki w nawozach. Podsumowujc miniony rok, tej strategii, planów operacyjnych, Nasz nowy produkt saletrosan bar- prosz krótko odpowiedzie , dziaalnoci pozaoperacyjnej (ERU, dzo dobrze przyj si na rynku. jaki by najwikszy sukces? licencje...). Take koniunktury. Ale Zaakceptowali go rolnicy w kraju Poradzilimy sobie z kryzysem i wyszli- przede wszystkim dobrej pracy zao- i w Europie Zachodniej. my z niego wzmocnieni. Jestemy ju obiektywnie du grup kapitaow. gi, wsparcia Rady Nadzorczej i gównych akcjonariuszy – Ministra Skarbu Pastwa i Nafty Polskiej. O ile produkcja i sprzeda Koniec roku to rezygnacja Warto te podkreli wysok pozy- z zakupu gdaskich Fosforów. cj w rankingach Edyty Ropek, która Dlaczego Azoty Tarnów odst- w wiecie sportu jest nasz najlepsz piy od tej transakcji? reklam, ambasadorem naszej marki. tworzyw sztucznych przynosi Kupujemy wielkie okazje. Oczeki- zysk, o tyle nawozy s pod wana przez CIECH cena za Fosfory Niezrealizowany plan? bya rozbiena z wyliczon przez Nie wyszo poczenie spóek Auto- nas wartoci. Ale gównie zrezy- matyka i Elzat. gnowalimy dlatego, e skoncentrowalimy si na objciu emitowanych Najwiksze zaskoczenie? akcji ZAK SA. To zupenie inna skala Fatalna sytuacja w spóce PROReM przedsibiorstwa. na pocztku tego roku. Jakie inne istotne inwestycje Jakie strategiczne cele stoj i zakupy wynikajce z celów emi- przed Azotami Tarnów w obec- syjnych zostay zrealizowane? nym roku? Dugo by wymienia… Ogólnie Skonsumowanie synergii z Kdzierzy- w okresie 2008-2011 na inwestycje, nem i obnienie kosztów produkcji. remonty, wyburzenia niepracujcych instalacji w Azotach Tarnów wydajemy Dzikuj za rozmow. okoo 490 mln z. Na akwizycje w Guben i Kdzierzynie – tylko 190 mln z. 28 stycze-luty 2011 Rozmawia Jacek Markowski Przemys Zarzdzanie rodowisko technologie dla rodowiska Niemiecko-Polskie Forum Ekoinnowacji Po raz pierwszy Niemiecko-Polskie Forum Ekoinnowacji odbyo si rok temu. Pozytywne efekty zachciy organizatorów, tj. Ambasad Niemiec w Warszawie, Instytut Ekologii Terenów Uprzemysowionych z Katowic, Midzynarodow Naukow Sie Tematyczn ENVITECH-Net oraz Projektträger Jülich – Umwelt z Niemiec do ponowienia tej inicjatywy podczas tegorocznych targów POLEKO 2010. W ydarzenie sponsorowao Federalne Ministerstwo Edukacji i Bada, a jego celem byo okrelenie moliwoci podjcia polsko-niemieckiej wspópracy w zakresie ekoinnowacji – zarówno dwustronnej, jak równie w szerszym – europejskim zasigu. Spotkanie dao moliwo zaprezentowania swoich pomysów przedstawicielom ministerstw, jednostek naukowo-badawczych, sieci i klastrów oraz uczestnikom projektów naukowych z Polski i Niemiec. W spotkaniu nie mogo zabrakn Gównego Instytutu Górnictwa, tym bardziej, e realizowane w GIG dwa midzynarodowe projekty ACT a drugim partnerem niemieckim Fe- polityczne, spoeczne i ekonomicz- CLEAN – Dostp do technologii deralne Ministerstwo rodowiska, ne sprzyjaj, a jakie przeszkadza- i wiedzy w zakresie Czystszej Pro- Ochrony Przyrody i Bezpieczestwa j w realizacji tych potrzeb? Jakie dukcji w Europie Centralnej oraz Jdrowego. bariery stoj na drodze przedsi- SPIN – Zrównowaona produk- Oprócz prezentacji rónych projek- biorstw, zwaszcza tych maych cja poprzez innowacje w maych tów uczestnicy forum mieli mo- i rednich do ekoinnowacji? Wnioski i rednich przedsibiorstwach sta- liwo wzicia udziau w serii dys- pynce z forum s aktualnie opra- nowi przykad modelowej wspó- kusji w grupach, majcych na celu cowywane i bd suy intensy- pracy GIG z partnerami z Niemiec. udzielenie odpowiedzi m.in. na kacji wspópracy jednostek badaw- W przypadku obydwu projektów ze pytania: Jakie s potrzeby badaw- czych z Polski i Niemiec. strony Niemiec liderem jest Fede- cze w zakresie ekoinnowacji w Pol- ralna Agencja Ochrony rodowiska, sce i w Niemczech? Jakie czynniki Przemys Zarzdzanie rodowisko Wodzimierz A. Sokó stycze-luty 2011 29 technologie dla rodowiska Barbórka w GIG 29 listopada 2010 r. w siedzibie Gównego Instytutu Górnictwa odbya si akademia barbórkowa. Podczas uroczystoci tytuy profesorskie nadano 4, a promocje habilitacyjne i doktorskie – 12 pracownikom instytutu. By to jednoczenie ostatni element caorocznych obchodów 65-lecia istnienia instytutu i 85-lecia Kopalni Dowiadczalnej „Barbara”. 30 stycze-luty 2011 O d 1945 r., czyli od pocztku naukowym – zauway prof. Józef dziaania, Rada Naukowa Dubiski, dyrektor naczelny instytutu. GIG wypromowaa 52 pro- Wub.r. prezydent RP mianowa ju fesorów, 63 doktorów habilitowa- przecie profesorami trzech naukow- nych i268 doktorów – przypomnia ców GIG: Krzysztofa Staczyka, Bar- prof. Adam Lipowczan, przewodni- bar Biaeck iMariana Turka, anie- czcy rady. dugo tytuu tego moe spodziewa W2010 r., podczas 44. ju promocyj- si te Jan Wachowicz. nej uroczystoci, stopnie doktorów Wyrónienia te s wpeni zasu- habilitowanych nauk technicznych one. Prof. Józef Dubiski przypo- otrzymali: Janusz Kompaa, Euge- mnia, e tylko w2010 r. instytut niusz Krause, Adam Lurka iAdam realizowa 26 projektów midzy- Smoliski. Stopnie doktorów nauk narodowych iponad 5 tys. opraco- technicznych wdyscyplinie górnic- wa naukowo-badawczych na rzecz two igeologia inynierska: Dawid partnerów krajowych. Ajest to tyl- Gacki, Micha Górny, Gerard Kaua, ko uamek caej puli opracowanych Maria Malicka, Wojciech Masny, Do- przez naukowców GIG tysicy tech- rota Powaa, Jan Szymaa iMarcin nologii, rozwiza, metod badaw- Targowski. czych ipublikacji. Za na rok 2011 GIG stawia sobie To by bardzo dobry rok za cel utrzymanie wiodcej pozy- – Rok 2010 by wkreowaniu kadr na- cji naukowej wkraju wdziedzinach ukowych najlepszym wdziejach Insty- górnictwa igeoinynierii, achce go tutu. Ta prawda potwierdza wysok osign poprzez realizacj innowa- pozycj irang GIG wrodowisku cyjnych bada. Przemys Zarzdzanie rodowisko technologie dla rodowiska Honory odebrao te wielu innych legendarnego opiekuna górników. pracowników instytutu: 8 otrzymao Zrekomendacji Fundacji Bezpieczne zote isrebrne Medale za Dugolet- Górnictwo im. prof. Wacawa Cybul- ni Sub, 15 – odznaki Zasuony skiego prezesi Wyszego Urzdu Gór- dla Górnictwa RP, awród 16 osób, niczego nadaj j od 1997 r. osobom którym nadano wysze stopnie górni- iinstytucjom owielkich zasugach dla cze, znalaz si prof. Krzysztof Cybul- bezpieczestwa zaóg górniczych. ski, dyrektor Kopalni Dowiadczalnej Piotr Litwa, prezes WUG, uzasadni „Barbara”. wybór tym, e prof. Dubiski od wielu lat jest czonkiem dziaajcych przy Innowacyjnie ibezpiecznie iwielokrotnym uczestnikiem zespo- – Górnictwo ma dla polskiej gospo- ów powypadkowych, badajcych darki znaczenie fundamentalne, okolicznoci iprzyczyny tragicznych tote naley dy do tego, aby zdarze wgórnictwie. prezesie WUG komisji problemowych byo wydajne ikonkurencyjne. Do was, rodowiska naukowego, nale- Oprócz Joanny Strzelec-obodzi- y opracowywanie innowacyjnych, skiej, wród zaproszonych znalaz nowoczesnych, aprzy tym bezpiecz- si take m.in. Stanisaw Dbrowa, nych technologii wydobywczych. wicewojewoda lski, przedstawicie- ycz wam wytrwaoci – powie- le wadz Katowic iMikoowa, spóek dziaa minister Joanna Strzelec- wglowych, energetycznych iwspó- -obodziska, gratulujc jubileuszy pracujcych zsektorem górnictwa, idzikujc pracownikom GIG za ich a take gocie z wielu wyszych kilkudziesicioletni wkad wroz- uczelni iinstytutów naukowo-ba- wój polskiego górnictwa surowców dawczych zPolski, Czech iFederacji mineralnych. Rosyjskiej. W rce prof. Dubiskiego trafia statuetka „Srebrnego Skarbnika”, Przemys Zarzdzanie rodowisko Oprac. red. stycze-luty 2011 31 technologie rodowiskowe Jubileusz GIG potrzebne przede wszystkim regionowi województwa lskiego, atake jego mieszkacom. S to problemy zwizane ze rodowiskiem, które wskutek intensywnej dziaalnoci przemysowej, wtym górniczej, ulego degradacji iwymaga pilnej rewitalizacji wcelu przywrócenia do gospodarczego wykorzystania. Podejmowane obecnie nowe tematy badawcze s nasz odpowiedzi na wyzwania wspóczesnej gospodarki polskiej ieuropejskiej. Dotycz one takich tematów jak: rozwój czystych technologii wglowych, geologiczne skadowanie CO 2, wytwarzanie wodoru zwykorzystaniem wgla, gospodarcze wykorzystanie metanu oraz wód kopalnianych, nowoczesnych technologii zrównowaonego rozwoju wodniesieniu do terenów górniczych, badania wzakresie spoecznych zmian w regionach przemysowych. Generalnie nasze P o 65 latach suenia sprawom polskiego górnictwa, rola GIG wcale nie zmalaa. Obec- nie GIG jest wiatowym liderem bada wzakresie bezpieczestwa pracy wgórnictwie zunikalnym poligonem badawczym (Kopalnia Dowiadczalna „Barbara”). Bogaty dorobek naukowy iwdroeniowy GIG wynikajcy zkilkudziesicioletnich dowiadcze wysoko wykwalifikowanej kadry, stanowi podstaw silnej pozycji naukowej Instytutu zatrudniajcego 560 wysokiej klasy specjalistów – wtym 31 profesorów i93 doktorów. Pozwala to na realizacj misji Instytutu, któr jest kreowanie nowoczesnych, W 2010r. Gówny Instytut Górnictwa obchodzi podwójny jubileusz. Pierwszy zwizany z65-leciem jego powstania w1945r. oraz drugi, jakim jest 85-lecie istnienia oddziau zamiejscowego Instytutu: Kopalni Dowiadczalnej „Barbara” w Mikoowie. dobrej znajomoci przemysu, dla którego pracujemy, oraz jego aktualnych iprzyszych potrzeb. Od 2001 r. GIG prowadzi prace badawcze zwizane zocen moliwoci ograniczenia emisji CO2 do atmosfery. Wykonywane s one wramach V iVI programu Unii Europejskiej. Ostatni projekt ztego zakresu „Geologiczne skadowanie CO 2: monitoring itechnologie weryfikacji”, którego zakoczenie planowane jest w2011 r. zakada dugofalow obserwacj miejsc ze zmagazynowanym CO 2 w rónego typu utworach geologicznych, w celu opracowania systemów, metodologii inowych rozwiza energooszczdnych, bezpiecznych 32 postawione cele wynikaj zbardzo iczystych technologii oraz rozwi- 60proc. rodków finansowych to za technicznych iprzedsiwzi przychody rynkowe. rodowiska w rejonach objtych sucych ksztatowaniu korzystnych Instytut, wykorzystujc swój znacz- skadowaniem. relacji: czowiek – przemys – rodo- cy potencja badawczy, aparaturowy wisko. Prace badawcze prowadzo- ibogate dowiadczenie, móg roz- Naczelny Dyrektor GIG ne wInstytucie cechuj si wysokim win nowe specjalnoci badawcze Prof. dr hab. in. Józef Dubiski stopniem innowacyjnoci ikomer- iskierowa swoje zainteresowania Naczelny Dyrektor GIG cjalizacji, co powoduje, e ponad take na inne formy dziaalnoci Cz. Koresp. PAN stycze-luty 2011 pomiarowych do monitorowania Przemys Zarzdzanie rodowisko technologie dla rodowiska Technologie zarzdzania rodowiskowego D o przeprowadzenia moduu organizatorzy zaprosili autora, a równoczenie dyrektora Krajowego Punktu Kontaktowego Ekoefektywnych Technologii iSystemów Zarzdzania, dziaajcego wGównym Instytucie Górnictwa, kierujcego realizacj wPolsce dwóch midzynarodowych projektów – ACT CLEAN – Dostp do technologii iwiedzy wzakresie Czystszej Produkcji wEuropie Centralnej oraz SPIN – Zrównowaona produkcja poprzez innowacje wmaych irednich przedsibiorstwach, wktórych cznie uczestniczy 13 pastw zEuropy Centralnej iRegionu Batyckiego. Prowadzcy wspomniany modu stara si uzmysowi uczestnikom szkolenia, e osiganie celów strategicznych ioperacyjnych ich organizacji zawsze wie si zryzykiem, które trzeba wramach systemu zarzdzania zidentykowa, oceni, anastpnie przyj odpowiednie dziaania, aby ewentualna poraka bya minimalna Modu szkoleniowy ACT CLEAN & SPIN pt.: „Technologie i narzdzia doskonalenia systemów zarzdzania rodowiskowego” to nowy pomys w programie warsztatów szkoleniowych, które zorganizowa wdniach 7-9 grudnia 2010r. wUstroniu Gówny Instytut Górnictwa na zaproszenie Zespou Doradczego LOGART zChorzowa i krakowskiego Biura Usug ISO iaby wefekcie nie dopuci do utraty Wramach wspomnianego moduu przeprowadzono warsztaty, podczas których przedsibiorcy (w66 proc. mali iredni) ocenili wpyw swoich zakadów na rodowisko oraz zapotrzebowanie na innowacyjne technologie. Okazao si, e 16 proc. przedsibiorstw poszukuje technologii przynoszcych oszczdno energii, 13 proc. technologii zwizanych zgospodark odpadami, 13 proc. rm szuka rozwiza zzakresu oczyszczania cieków. Zapotrzebowanie na technologie redukujce zanieczyszczenie powietrza zgosio 11 proc. rm, ana sposoby magazynowania surowców iwyrobów ponad 6 proc. Wdniach 22-24 marca 2011 zaplanowano powtórzenie szkolenia wUstroniu zposzerzeniem moduu ACT CLEAN iSPIN oudzia specjalistów zagranicznych.Ciekawostk bdzie prezentacja narzdzi uatwiajcych szybkie itanie wdraanie EMAS wmikro, maych irednich przedsibiorstwach, tzw. „Easy-EMAS” przez eksperta Duskiego Instytutu Technolo- szansy rozwojowej danej rmy. do zapoznania si zpraktycznymi wska- gicznego (DTI) oraz planowany udzia Uczestnikom szkolenia pokazano, jak zówkami, jak wdroy Europejski Sys- dostawców ekoefektywnych technolo- mog korzysta zzasobów baz danych temu Ekozarzdzania iAudytu (EMAS), gii zzagranicy wrozmowach. Program technologii rodowiskowych ACT CLEAN wsytuacji gdy wdanej organizacji funk- szkolenia pojawi si wkrótce na stronie iSPIN, zawierajcej ju prawie 340 pozy- cjonuje ju system zarzdzania rodowi- www.actclean.gig.eu. cji. Modu ACT CLEAN iSPIN by równie skowego, speniajcy wymagania mi- okazj dla dwudziestu paru uczestników dzynarodowej normy ISO 14001. Wodzimierz A. Sokó Przykad wgierskiej technologii przydomowej oczyszczalni cieków (www.polyduct.hu) zaprezentowany w programie warsztatów ACT CLEAN i SPIN zorganizowanych podczas targów IFAT w Monachium we wrzeniu 2010 r. Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 33 technologie rodowiskowe Ekoinnowacyjne technologie dla M P S ie KPK dla M P kojarzy zapotrzebowanie na ekoinnowacyjne technologie rodo- wiskowe z ich poda na rynku krajów nadbatyckich i Europy Centralnej, awprzypadku braku ofert podpowiada Komisji Europejskiej kierunki bada irozwoju. Sie funkcjonuje wramach dwóch midzynarodowych projektów: ACT CLEAN – „Dostp do technologii iwiedzy wzakresie czystszej Wwydaniu sygnalnym magazynu PZ Czytelnicy mieli sposobno pozna innowacyjne narzdzie wspierania M P wzakresie dostpu do ekoinnowacyjnych technologii rodowiskowych wpostaci europejskiej sieci 13 Krajowych Punktów Kontaktowych (KPK) dla M P. Wobecnym numerze przedstawione zostan dwie róne technologie rodowiskowe produkcji wEuropie Centralnej” iSPIN – „Zrównowaona produkcja poprzez innowacje w M P”. rodowiska produktami spalania Dofinansowuje je w85 proc. Eu- oraz zapewniajcej oszczdnoci ropejski Fundusz Rozwoju Regio- paliwa. Drugi przykad technologii nalnego, odpowiednio poprzez dotyczy suchej fermentacji dla wy- Central Europe Programme oraz korzystania bio-odpadów, jako ró- Balic Sea Region Programme 2007- da biogazu do wytwarzania energii 2013. WPolsce KPK dla M P zor- elektrycznej iciepa. ganizowano wGównym Instytucie Górnictwa dziki poparciu Mini- Przykad 1. Nasada kominowa re- sterstwa rodowiska, anastpnie dukujca obcienie rodowiska Ministerstwa Gospodarki. produktami spalania to opatento- Krajowy Punkt Kontaktowy Eko-efek- wane rozwizanie czeskiej rmy KN tywnych Technologii iSystemów Za- environment s.r.o., korygujcej cig rzdzania wGIG, zamierza zapropo- kominowy iusprawniajcej proces nowa Czytelnikom PZ wkolejnych spalania wszelkiego rodzaju paliw wydaniach prezentacj wybranych wkotach lub palnikach zrówno- technologii z gromadzonej bazy czesn popraw efektywnoci pro- danych ofert, która ju obecnie za- cesu spalania. wiera blisko 340 propozycji ijest 34 dostpna publicznie poprzez za- Konstrukcja nasady pozwala uyt- kadk „Eko-technologie” na stronie kownikowi uzyska optymalny cig www.actclean.gig.eu. Przedsibiorcy stosownie do potrzeb iwykorzysty- Nasada kominowa - oryginalny tytu mog nie tylko nawiza wspóprac wanych urzdze (kocio, palnik). In- wbazie ACT CLEAN: „Chimney cowl zdostawcami oferowanych rozwi- nowacyjnymi aspektami wtym roz- for reduction of chimney tension”. za, ale take zgasza wasne osi- wizaniu s: oszczdno do 20-30 gnicia technologiczne. proc. kosztów urzdze grzewczych, procesu spalania. Zastosowanie Pierwsza z omówionych w tym zmniejszenie emisji produktów spa- tego rozwizania zapobiega rów- numerze PZ technologii to zpo- lania do 45 proc., przeduenie y- nie wstecznemu cigowi iprzedo- zoru proste rozwizanie nasady wotnoci palników icigów komi- stawaniu si deszczu do komina, kominowej redukujcej obcienie nowych, zwikszenie efektywnoci aponadto nasada jest odrbnym stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko technologie dla rodowiska urzdzeniem nakadanym na komin, anie jego integraln czci. Potencja bio-odpadów wytwarzanych w27 krajach Unii Europejskiej to okoo 115 mln ton/rok, zczego zbiórk selektywn ikompostowaniem/fermentacj objto dotychczas zaledwie ¼ potencjau. Istnieje równie duy potencja wzakresie wykorzystania biogazu. W27 krajach Unii Europejskiej wytwarzanie energii pierwotnej zbiogazu w49 proc. dotyczy biogazu wysypiskowego. Mniej bo 36 proc. biogazu pochodzi zrolnictwa i15 proc. zosadów ciekowych. Przykad 2. Sucha fermentacja opracowana przez niemieck firm BE- Schemat technologii suchej fermentacji BEKON – oryginalny tytu wbazie SPIN: KON Energy Technologies GmbH & „BEKON dry fermentation technology” Co. KG pozwala na unieszkodliwianie bio-odpadów iuzyskiwanie biogazu ma wiele zalet, m.in.: fermenta- wstpnego przygotowania odpadów dla skojarzonej produkcji energii cja bio-odpadów zwysok zawar- do procesu, brak podatnoci na za- elektrycznej iciepa. Technologia ta toci suchej masy, brak potrzeby nieczyszczenia (plastikami, drewnem, piaskiem itp.), wysoki uzysk biogazu (100-180 m3 zalenie od substratu), niskie zuycie energii elektrycznej (poniej 3 proc. produkowanej energii elektrycznej). Przedsibiorcy zainteresowani przedstawionymi technologiami mog zapozna si zich bardziej szczegóowym opisem wbazach danych ACT CLEAN iSPIN, anastpnie skontaktowa zdostawcami interesujcych ich rozwiza bezporednio lub za porednictwem Krajowego Punktu Kontaktowego Eko-efektywnych Technologii iSystemów Zarzdzania wGównym Instytucie Górnictwa. Instytut moe zorganizowa dwustronne spotkania (B2B, czyli business-to-business) lub zapewni udzia dostawców wwarsztatach ikonferencjach organizowanych iwspóor- Wytwarzanie energii pierwotnej zbiogazu (wktoe) wEuropie w27 krajach ganizowanych przez GIG albo partne- UE (ródo: Rita Ramanauskaite: „The Biogas Sector in the Baltic Region“. rów wspomnianych projektów. Biogas Dialogue – Policy Framework and Innovation Trends in the Baltic Sea Region, 2 December 2010, Berlin, Germany). Przemys Zarzdzanie rodowisko Wodzimierz A. Sokó stycze-luty 2011 35 technologie dla rodowiska Wena skalna – kompleksowa izolacja W zakadzie produkcji tektury falistej i opakowa Mondi Packaging wiecie ze wzgldu na charakter produkcji i wymagania ppo. w hali „kartonaowni” jako niepalny materia izolacyjny zastosowana zostaa wena skalna marki Rockwool. P o przekroczeniu bramy zaka- magazyn wyrobów gotowych, biuro- na chodzenie, dlatego zdecydowa- du od razu rzuca si w oczy wiec) ma inn specyk. no si na zastosowanie rozwizania niezwyka staranno w prze- Poszczególne pomieszczenia tech- dwuwarstwowego – Monrock Max strzeganiu przepisów BHP. Kolejne nologiczne s rónej wysokoci, i Dachrock Max. Podwójna warstwa rozmowy z uczestnikami procesu dlatego dach hali ma równie kilka (12 + 8 cm) zapewnia odpowied- budowy prowadz do podobnych poziomów. Oprócz izolacji dachu ni izolacyjno, a utwardzona po- konkluzji: w identyczny sposób zor- konieczne byo utworzenie cieek wierzchnia tych pyt tworzy podoe ganizowana bya take budowa. komunikacyjnych dla zapewnienia umoliwiajce swobodn komunika- Dziki temu przebiegaa bez niespo- bezproblemowej konserwacji za- cj na dachu, minimalizujc ryzyko dzianek, terminowo i zgodnie z har- montowanych tam urzdze. Dach jego uszkodzenia. monogramem. A nawet lepiej, bo musia by ciepy, twardy i odporny W przypadku cian zewntrznych prace zakoczono na miesic przed ZESTAWIENIE POWIERZCHNI niu, które zapewni nie tylko bardzo Przynioso to wymierne efekty. Pra- powierzchnia dziaki: dobr izolacj termiczn, ale wpy- ce byy prowadzone bez opónie 81 tys. m2 nie równie na akustyk wewntrz i bdów, a inwestycja zostaa nawet liczba kondygnacji: obiektu i jednoczenie speni wyma- nominowana do tytuu Bezpiecznej hala: 1 + antresola wewntrzna, gania ppo. Budowy województwa kujawsko-po- biurowiec: 2 Po analizach podjto decyzj o za- morskiego w 2009 r. powierzchnia hali: 34,8 tys. m2 stosowaniu weny Stalrock Max. Jest powierzchnia zabudowy: to innowacyjny produkt, który dla 36 tys. m2 podniesienia parametrów (m.in. izo- Energooszczdno ma swoje zasady, czyli co na dach i ciany kubatura budynku: 3 lacyjnoci cieplnej caej przegrody) ok. 520 tys. m ma wyfrezowany kana, umoliwia- Jednym z najwaniejszych wyzwa powierzchnia dachu: 36 tys. m2 jcy monta weny w taki sposób, dla projektantów byo spenienie termin rozpoczcia prac: e izolacja o gruboci 4 cm szczelnie oczekiwa inwestora w zakresie padziernik 2008 r. przykrywa zcze kaset. Natomiast oszczdnoci energii. Kade z po- termin zakoczenia prac: dla akustyki znaczenie ma dwug- mieszcze hali (magazyn papieru, 31 sierpnia 2009 r. stociowa struktura pyt wenianych, hala tekturnicy, hala przetwórstwa, 36 inwestorowi zaleao na rozwiza- terminem. stycze-luty 2011 znacznie poprawiajca izolacyjno Przemys Zarzdzanie rodowisko technologie dla rodowiska akustyczn caej przegrody i ograni- INFORMACJE O OBIEKCIE czajca przenikanie dwików pomi- Inwestycja: Zakad produkcji tektury falistej i opakowa kartonowych dzy otoczeniem a wntrzem obiektu. wraz z zapleczem socjalnym i czci biurow, ul. Bydgoska 1, wiecie. Producent przewidzia take sytu- Program zagospodarowania: Magazyn papieru, hala tekturnicy, hala prze- acj, gdy wymagane bdzie pocha- twórstwa, magazyn wyrobów gotowych, biurowiec z czci socjaln, strefa nianie dwików wewntrznych, techniczna ze stacj trafo, wymiennikowni, hydroforowni, stacj instalacji np. w produkcyjnych czciach hal. tryskaczowej, parkingi dla aut osobowych i TIR-ów, droga wokó zakadu. W takich warunkach proponuje we- Inwestor: Mondi Packaging wiecie Sp. z o.o. – spóka naleca do Grupy n Stalrock Max F z czarn wóknin Mondi dla kaset perforowanych. Naley te Biuro projektowe: Design Construction Studio s.c. wspomnie o ochronie ppo. Jedno- Andrzej Redmerski & Robert Modzelewski warstwowa pyta dwugstociowa Generalny wykonawca: „Przemysówka” Przedsibiorstwo Budownictwa pozwala zrezygnowa z tradycyjnej Przemysowego Holding Sp. z o.o. wiatroizolacji, a dziki temu ciana Wykonawca dachu: Dachland Olsztyn zyskuje bardzo dobre parametry Wykonawca cian osonowych: Arkom Supsk w zakresie izolacyjnoci ogniowej. W przypadku hali w wieciu jest to Drugi system BMS steruje owietle- foli aluminiow. Przyspiesza ona niem i umoliwia wczenie, wy- wykonanie prac, poniewa eliminuje Elektroniczne sterowanie i kontrola czenie i programowanie pracy ka- wykonanie dodatkowych czynnoci dej wietlówki na terenie obiektu. jak monta szpilek i innych elemen- Perspektywiczne spojrzenie inwe- Obydwa systemy BMS s ze sob tów mocujcych. Umoliwia te pre- stora nie ograniczyo si tylko do poczone, ale programuje si je za cyzyjny i praktycznie bezodpadowy przemylanych systemów izolacji pomoc oddzielnych paneli steruj- monta izolacji na kanay o dowol- termicznej i ogniochronnej. W za- cych. W hali znajduje si 5 punktów nym przekroju. kadzie Mondi funkcjonuj dwa po- dostpowych umoliwiajcych kon- Do izolacji rurocigów instalacji czone systemy BMS (Building Ma- trol i sterowanie urzdzeniami. grzewczych wykorzystano otulin EI60. nagment System). Pierwszy steruje Termorock w paszczu z folii PVC. ogrzewaniem i wentylacj. Izolacje techniczne Kanay instalacji oddymiajcej z bla- Kada nagrzewnica w hali ma wa- W omawianym przypadku wena chy zostay zaizolowane jednowar- sny czujnik temperatury sterujcy jej skalna z powodzeniem spenia swo- stwow izolacj Conlit Plus. To uni- dziaaniem. Dodatkowe iloci ciepa j funkcj take jako element izolacji katowe rozwizanie – w produkcie ze sprarkowni albo dogrzewaj technicznych: kanaów wentylacyj- tym dodatek granulatu wodoro- hal, albo, jako odpad, s wyrzucane nych, oddymiajcych, rurocigów tlenku magnezu do weny skalnej ponad dach. System koordynuje ich i innych instalacji grzewczych. zapewnia EIS – szczelno i izolacyj- prac z central wentylacyjn (dzia- Zastosowano wic Klimax - samo- no ogniow oraz dymoszczelno anie czerpni powietrza i wentylato- przylepn mat lamelow ze skalnej na poziomie 120 minut przy zaled- rów dachowych). weny mineralnej pokrytej zbrojon wie 6-cm gruboci izolacji. Wysokie standardy, materiay i rozwizania systemowe na budow hali Mondi zostay wyonione w drodze przetargów. Oczywistym warunkiem byo spenienie parametrów technologicznych i uytkowych obiektu okrelonych przez inwestora. Wybór rozwiza wykorzystujcych wen skaln uznano w tym przypadku za optymalny. Doradztwo techniczne Rockwool Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 37 technologie dla rodowiska Wókna naturalne i roliny zielarskie wczoraj, dzi i jutro W dniach 25-26 padziernika 2010 r. w Poznaniu Instytut Wókien Naturalnych i Rolin Zielarskich obchodzi 80-lecie powstania Instytutu Wókien Naturalnych i63-lecie Instytutu Rolin i Przetworów Zielarskich, z których to jednostek utworzono w 2009 r. obecnie dziaajc jednostk naukow. H onorowy Patronat nad Jubileuszem i towarzyszc mu midzynarodow Kon- ferencj objli: Barbara Kudrycka, Minister Nauki i Szkolnictwa Wyszego oraz Marek Sawicki, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Obchody jubileuszowe zorganizowano przy wspóudziale Polskiej Izby Nasiennej i Polskiego Komitetu Zielarskiego. Wród goci obecni byli: przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na czele z wiceministrem naukow „Wókna naturalne i roli- jednorocznych uprawianych na po- Marianem Zalewskim, przedstawiciele ny zielarskie – wczoraj, dzi i jutro”. trzeby energetyczne. naczelnych wadz Poznania, gocie za- Obrady otworzyy referaty prof. Wspomnienia okolicznociowe doty- graniczni, przedstawiciele instytutów Aleksandro Bozziniego A New Pro- czce historii i osigni do chwili po- i instytucji wspópracujcych z IWNiRZ cess of Plant Fibres Retting Using czenia Instytutów przedstawili byli oraz sympatycy i przyjaciele. Zapro- the Electric Resonance Technology ich dyrektorzy prof. Ryszard Kozow- szono równie potomków zaoycieli (Nowa metoda roszenia wókien ski i prof. Przemysaw Mrozikiewicz. obu Instytutów tzn. prof. Janusza Jag- rolinnych przy uyciu rezonansu W zwizku z obchodami jubileuszo- mina i prof. Wacawa Straewicza. elektrycznego) - byego dyrektora wymi wydano prac zbiorow pod Obchody jubileuszowe poczo- FAO w Rzymie, nastpnie prof. Chlo- kierunkiem prof. dr hab. Grzegorza no z midzynarodow konferencj dwiga Franz’a Breeding Research Spychalskiego zatytuowan „Insty- on Medicinal and Aromatic Plants tut Wókien Naturalnych i Rolin Zie- (Hodowla rolin medycznych i Zie- larskich – Historia i dzie dzisiejszy” larskich) – Univesity of Veterinary (ISBN 978-83-928618-1-2) w naka- Medicine Vienna. dzie 500 egz. Jest to cenna pozy- Zaprezentowano te dorobek nauko- cja dokumentujca dokonania obu wy Instytutu Wókien Naturalnych instytutów, z których utworzono i Rolin Zielarskich oraz przybliono dzisiejszy Instytut Wókien Natural- tematyk dziaalnoci i jego uy- nych i Rolin Zielarskich, jak równie tecznoci dla gospodarki i czowieka prezentujca wspóczesne oblicze m.in. w zakresie nanotechnologii we jednostki. wókiennictwie czy uprawie dzikorosncych rolin leczniczych oraz rolin 38 stycze-luty 2011 Magorzata Muzyczek Przemys Zarzdzanie rodowisko technologie dla rodowiska Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 39 fundusze Z wizyt na oczyszczalniach W ddystych dniach 16-17 listopada 2010 r. Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej zabra grup dziennikarzy, w tym niej podpisan, na wyjazd studyjny promujcy dziaania IV osi priorytetowej PO Ii . Bardziej obrazow nazw wyjazdu bya: „Maa – wiksza – najwiksza”. O brazowa nazwa wyjazdu O p r ó c z d z i e n n i k a r z y, w g r u - dotyczya wielkoci inwe- pie znaleli si przedstawiciele stycji, które jego uczest- organizatora. nicy mieli okazj odwiedzi. Inwe- W starej perspektywie finanso- stycje naleay do: Wodocigów wej Funduszu Spójnoci Wodo- Miejskich w Radomiu Sp. z o.o., cigi Radomskie zmodernizoway Wodocigów Kieleckich Sp. zo.o. gruntownie oczyszczalni cieków. oraz Miejskiego Przedsibiorstwa Teraz, wramach projektu „Moder- Wodocigów iKanalizacji wm.st. nizacja i rozbudowa gospodarki Warszawie S.A. wodno-ciekowej na terenie aglomeracji Radom – etap II” spóka otrzymaa dofinansowanie z PO Ii wwysokoci prawie 150 mln z, aby do tej oczyszczalni podczy jak najwiksz liczb mieszkaców Radomia (64 km sieci). Projekt ma te zapewni dobrej jakoci wod z 44 km sieci wodocigowej, 5 zmodernizowanych uj wody 40 stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko fundusze oraz stacj uzdatniania wody zin- sie wodocigow. Projekt rozbu- Najwikszy za projekt wodno-kanali- stalacj do odwadniania osadów. dowy sieci ma warto 550 mln z, zacyjny wPolsce dotyczy 2-milionowej Wanie t ostatni dziennikarska adonansowanie zPO Ii wynioso aglomeracji: „Zaopatrzenie wwod grupa odwiedzia. Okazuje si, ponad 300 mln z. Modernizacja ioczyszczanie cieków wWarszawie – e odwodniony osad moe mie oczyszczalni odbywa si wramach Faza III” ikoncentruje si wwarszaw- zastosowanie np. jako nawóz na projektu „Rozbudowa imoderni- skiej oczyszczalni Czajka. dziakach. Warto caego projektu zacja oczyszczalni cieków >>Sit- Wszystko tutaj jest wskali makro to 264 mln z. kówka<< dla miasta Kielce”. „Sit- – kolektory ciekowe na gboko Podobn sytuacj maj Wodoci- kówk”, wraz ze stacj termicznej 14-pitrowego wieowca, przepro- gi Kieleckie, zt rónic, e to ju utylizacji osadów ciekowych, zwie- wadzenie rur kilkumetrowej red- jest projekt „wikszy”. Wstarej per- dzilimy podczas wyjazdu. Spóka nicy pod dnem Wisy itd. To spek- spektywie zmodernizoway oczysz- zainwestowaa take wsystem za- takularna inwestycja, realizowana czalnie, ateraz musz do niej pod- rzdzania rodowiskowego. Uzyska- etapami od 2000 r.: Czajka zostaa czy kolejne 20 tys. mieszkaców a certykat ISO 14001 iskorzystaa zbudowana praktycznie od nowa, – kad wic prawie 230 km kanali- zdziaania PO Ii 4.1, aby odzyska cieki pompowane s zlewobrze- zacji, atake buduj imodernizuj poow kosztów kwalikowanych. nej Warszawy pod dnem Wisy… Samo donansowanie zUE iNFO iGW przekracza 2,2 mld z. Warszawa zabraa si za modernizacj Czajki wczasie najgorszej koniunktury, gdy ceny materiaów iusug poszyboway wgór. Inwestycja okazaa si znacznie drosza ni si spodziewano i std due opónienia, które jednak dziki donansowaniu zUE ipreferencyjnej poyczce wwysokoci 0,5 mld z zNFO iGW, powinny zosta szybko nadrobione. Marta Szczepanik Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 41 fundusze Wiele do zrobienia O I osi priorytetowej PO Infrastruktura i rodowisko rozmawiamy z Bartomiejem Kirstenem, zastpc dyrektora Departamentu Ochrony Wód w Narodowym Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. Ile bd Pastwo realizowali projektów w Programie Operacyjnym Infrastruktura i rodowisko? Dotychczas NFO iGW jako instytucja wdraajca w nowej perspektywie nansowej w ramach PO Ii zawar 51 umów o donansowanie w ramach dziaania 1.1 (w aglomeracjach powyej 15 000 RLM – równowanej liczby mieszkaców) I osi priorytetowej (Gospodarka wodno-ciekowa). czna cakowita kwota tych projektów to blisko 14 mld z, a suma dofinansowania to ok. 7 mld z. W tej osi bene cjentami s tylko samorzdy i spóki komunalne. Warto wspomnie, e kilka wniosków jest jeszcze werykowanych, a kilkadziesit po szóstym konkursie dostao si na list rezerwow. Te ostatnie wci maj szanse na donansowanie, bo cho 42 stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko fundusze wyczerpay si rodki przewidziane nienie rodków finansowych na na konkursy, to prawdopodobnie przedsiwzicia realizowane i te cz brakujcych funduszy mo- przysze. Do tego mona doda e znale si w oszczdnociach utrzymanie sprawnoci organiza- na ju zatwierdzonych projektach, cyjnej wobec stosunkowo czsto a take w przesuniciach midzy zmieniajcych si regulacji praw- osiami. nych, wytycznych i zalece. Perspektywiczne mylenie o zaBenecjenci czsto narze- pewnieniu finansowania inwe- kaj na trudne zasady wnio- stycji wodno-ciekowych jest tym skowania… bardziej istotne, e dzisiaj trud- Wydaje mi si, e zasady w przy- no jest powiedzie, na co zostan padku I osi priorytetowej PO Ii przeznaczone rodki w nastpnym byy jasno sformuowane, nie mie- okresie programowania, 2014- limy adnych sygnaów, e jest 2020. Jeli wic nasze zobowi- inaczej. O do nansowanie mozna zania wynikajce z Traktatu Ak- byo ubiega si w ramach tzw. cesyjnego mamy zrealizowa do listy indykatywnej (projektów in- 2015r., to sytuacja nie przedsta- dywidualnych) oraz ogoszonych wia si tak róowo. Niezalenie od konkursów. Ogólne zasady wnio- tego, e obecnie na wypenienie skowania o rodki wspólnotowe s polskich zobowiza akcesyjnych podobne co najmniej od dekady, przeznaczane s rodki krajowe – od czasu kiedy Polska zostaa obj- w tym równie rodki NFO iGW, ta programami pomocy przedakce- Unii Europejskiej oraz zagraniczne syjnej. Ogólnie rzecz biorc, nale- pochodzce z innych róde, jak ao dobrze przygotowa wniosek np. Fundusz Norweski, to w przy- aplikacyjny wraz z niezbdnymi za- szoci ich zapewnienie równie cznikami, poparty studium wy- bdzie konieczne. konalnoci potwierdzajcym efek- Wiele te zostao do zrobienia w tywno ekologiczn i celowo maych i rednich aglomeracjach, finansow dofinansowania kon- gdy z jednej strony nie zawsze spe- kretnego przedsiwzicia. niaj one kryteria pozwalajce na Za dosy zoony mona za to udzielenie wsparcia finansowego, uzna system oceny wniosków, za z drugiej za sukces w pozyskiwa- którego celem byo zagwaranto- niu donansowania odpowiedzialni wanie obiektywizmu i rzetelnoci. s ludzie, a w wikszych aglomera- Ocena wniosku skada si z kilku cjach szybciej mona znale odpo- czci: oceny formalnej, w któ- wiedni zespó. rej przede wszystkim sprawdzano Za bardzo dobry przykad niech po- kompletno wniosku, oceny me- su beneficjenci, których odwie- rytorycznej I stopnia oraz meryto- dzilimy podczas naszego wyjazdu rycznej II stopnia – w tej ostatniej studyjnego. Oni maj wiadomo wniosek oceniany by przez eks- tych wyzwa. Wiedz, e musz pertów z grupy roboczej. obsugiwa krajowy system i jednoczenie dostosowa si do wymaga Jakie wyzwania stoj przed europejskich. benecjentami i potencjalnymi wnioskodawcami w najbliszej Dzikuj za rozmow. przyszoci? Fot. M.Sz. Przemys Zarzdzanie rodowisko Jednym z nich jest na pewno pla- Rozmawiaa nowanie i zwizane z tym zapew- Marta Szczepanik stycze-luty 2011 43 „Wodocigi Kieleckie” – dla mieszkaców, regionu i rodowiska S póka „Wodocigi Kieleckie” nastpcom. Aby bya ona jak najlep- jest podstawow drog dla szybkie- umiejtnie godzi sub spo- sza sigamy skutecznie po zewntrz- go przeprowadzenia koniecznych eczn z rachunkiem ekono- ne róda finansowania, w tym po inwestycji w dziedzinie technicznej micznym. Odpowiadamy za ycie unijne dotacje na wielkie infrastruk- infrastruktury i wyrównania rónic i zdrowie kilkuset tysicy ludzi, ale turalne przedsiwzicia. w poziomie rozwoju gospodarczego te za spucizn rodowiskow, jak Pozyskanie rodków pomocowych z i technologicznego w stosunku do nasze pokolenie pozostawi swoim Unii Europejskiej (Fundusz Spójnoci), innych krajów i regionów UE”. Projekt „Rozbudowa i modernizacja oczyszczalni cieków ‚Sitkówka’ dla miasta Kielce” wspónansowany jest przez Uni Europejsk, przyczynia si do zmniejszania rónic gospodarczych i spoecznych pomidzy obywatelami Unii”. WODOCIĄGI KIELECKIE SP. Z O.O. „Wodociągi Kieleckie” są spółką prawa handlowego działającą na obszarze miasta Kielce oraz gmin: Masłów, Sitkówka-Nowiny i Zagnańsk - założycieli Międzygminnego Związku Wodociągów i Kanalizacji w Kielcach. Podstawą działalności Spółki, mającej na celu poprawę standardu życia ludności oraz jakości środowiska naturalnego, jest zaopatrzenie w wodę, odbiór i oczyszczanie ścieków oraz eksploatacja sieci i urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych. Od 1929 roku Wodociągi Kieleckie dostarczają mieszkańcom Kielc najcenniejszy z darów przyrody: zdrową, smaczną i krystalicznie czystą wodę naturalną, wydobywaną ze studni głębinowych z dewońskiego i triasowego poziomu wodonośnego. Bogata w mikroelementy i w sposób naturalny wzbogacona minerałami, pochodzącymi z różnych warstw ziemi woda stanowi nie tylko doskonały napój pomocny w walce z osteoporozą, nadciśnieniem i chorobami serca, ale jest również znakomitym surowcem do produkcji w przemyśle przetwórczym i spożywczym. Kielecka Woda odznacza się doskonałą jakością, jaką może się pochwalić tylko 1 % wód w skali kraju, nie wymaga uzdatniania ani dezynfekowania, przewyższa wymogi jakościowe stawiane dla wody pitnej przez normy krajowe, Unii Europejskiej, a nawet Światowej Organizacji Zdrowia. Ochrona środowiska, a co za tym idzie ochrona zasobów wodnych jest priorytetem naszej działalności. Sprawy związane z oczyszczaniem ścieków były przedmiotem troski w całej 80-letniej historii firmy. Ścieki w Kielcach są oczyszczane od 1935r. Posiadamy nowoczesną oczyszczalnię, która jest ciągle modernizowana by spełnić wymogi Unii Europejskiej. Za swój profesjonalizm Spółce przyznano wiele nagród i wyróżnień: wielokrotnie otrzymała certyfikaty Przedsiębiorstwa FAIR PLAY, doceniono także strategię pro-europejską Firmy, przyznając jej statuetkę EURO VISA. Od 2008 roku firma świadczy swoje usługi zgodnie ze Zintegrowanym Systemem Zarządzania Jakością i Środowiskiem ISO. W swojej działalności Spółka łączy dbałość o wysoką jakość świadczonych dla mieszkańców usług z ambitnymi planami inwestycji, mających na celu poprawę, z pomocą Unii Europejskiej, standardu życia ludności oraz środowiska naturalnego. Spółka z o.o. “Wodociągi Kieleckie” jest Beneficjentem największych inwestycji środowiskowych z udziałem środków unijnych w regionie świętokrzyskim, realizowanych w ramach dwóch projektów: „Rozbudowa i modernizacja Oczyszczalni Ścieków ‘Sitkówka’ dla miasta Kielce”. „Kompleksowa ochrona wód podziemnych aglomeracji kieleckiej”. Wodociągi Kieleckie prowadzą działalność usługową w zakresie: doradztwa technicznego i technologicznego badań laboratoryjnych wody i ścieków usuwania awarii wodociągowokanalizacyjnych wykrywania nieszczelności sieci wodociągowych udrażniania i przeglądów TV kanalizacji sanitarnej remontów pomp głębinowych i poziomych instalowania, napraw i legalizacji wodomierzy robót warsztatowych transportu i wynajmu sprzętu specjalistycznego wykonywanie analiz fizykochemicznych i bakteriologicznych wody Spółka eksploatuje: 44 studni głębinowych 936,4 km przewodów wodociągowych 5 oczyszczalni ścieków 558,5 km sieci kanalizacyjnej podaje średnio 40,1 tys. m3/d wody pitnej posiada całkowitą zdolność produkcyjną ujęć wody 71,0 tys. m3/d WODOCIĄGI KIELECKIE SP. Z O.O., ul. Krakowska 64, 25-701 Kielce Tel. + 48 41/ 365 31 00, Fax +48 41/ 345 52 20 e-mail: [email protected], www.wod-kiel.com.pl fundusze Inwestujemy z Uni Europejsk w nowoczesn infrastruktur dla mieszkaców Wspólny efekt ekologiczny ogromnych Projektów, realizowanych przy udziale rodków unijnych, przekada si na ochron rodowiska naturalnego oraz bezcennych róde wody podziemnej – mówi Henryk Milcarz, Pose na Sejm RP, Prezes Zarzdu „Wodocigów Kieleckich” Sp. z o.o. 46 pleksowej ochrony wód podziemnych aglomeracji kieleckiej”. Wspólny efekt ekologiczny tego typu inwestycji, przekada si na ochron rodowiska naturalnego regionu i popraw komfortu ycia mieszkaców, przyczynia si do ochrony jednego z najcenniejszych skarbów Kielecczyzny, jakim jest woda. wód podziemnych aglomeracji kieleckiej”, Spóka nalizuje wanie stara- Z udziaem rodków unij- nia odonansowanie przez Uni wra- nych wdroyli te Pastwo sys- mach POI . Aplikowalimy oto, aby tem zarzdzania rodowisko- Unia, równie ze rodków Funduszu wego. Jak przebiega proces Spójnoci dla lat 2007 – 2013, dofi- pozyskania wsparcia? nansowaa 85% wydatków kwaliko- Spóka realizujc projekty unijne, mu- wanych Przedsiwzicia. siaa stworzy fundamenty w postaci odpowiedniej struktury organizacyj- Obydwa Projekty s ze sob nej i systemu zarzdzania. Std decy- powizane. W jaki sposób? Czy zja wdroeniu w 2008 r. Zintegrowa- korzyci bd si tutaj sumowa ? nego Systemu Zarzdzania Jakoci Jaki jest udzia rodków po- To, co ju teraz mona zobaczy w Sit- i rodowiskiem, opartego na wymaga- mocowych Funduszu Spójnoci kówce – Nowinach pod Kielcami, to niach norm ISO. Rok póniej NFO iGW w realizacji dwóch wartych setki prawdziwa przyszo technologiczna: ogosi konkurs „Euro za Certyfikat milionów zotych inwestycjach najwiksza w regionie witokrzyskim, rodowiskowy”, pozwalajcy uzyska unijnych, dla których Spóka kielecka Oczyszczalnia cieków »Sit- 50 – procentow refundacj kosztów „Wodocigi Kieleckie” jest bene- kówka«, która swoim zasigiem obej- kwalikowanych wdraania i certyka- cjentem? muje: Kielce, gmin Sitkówka – Nowiny cji systemów rodowiskowych. Sporz- Warto realizowanego, na podstawie oraz cz gminy Masów, ju w trakcie dzenie wniosku, udzia w procedurze pozytywnej Decyzji Komisji Europej- rozruchu technologicznego osigna konkursowej, zakoczyy si powodze- skiej z2005 r., Projektu „Rozbudowa bardzo dobre parametry ekologiczne. niem. W efekcie „Wodocigi Kieleckie”, imodernizacja Oczyszczalni cieków Jest to tym waniejsze, e umoliwia jako pierwsza firma w brany wod- »Sitkówka« dla miasta Kielce” wy- dalszy rozwój miejskiej infrastruktury no-kanalizacyjnej, uzyskay dofinan- nosi 242 mln. zotych netto. Projekt i stwarza warunki do prowadzenia no- sowanie, potwierdzajc tym samym uzyska dofinansowanie wwysoko- wych inwestycji w kieleckiej aglomera- proeuropejski wizerunek Spóki, która ci 56% kosztów kwalifikowanych cji i gminach ssiadujcych. Dla Spóki w sposób skuteczny pozyskuje unijne wramach Funduszu Spójnoci dla lat „Wodocigi Kieleckie”, bdcej bene- fundusze na niezbdne inwestycje. 2004 – 2006. Zkolei dla szacowane- cjentem rodków unijnych, otworzya go obecnie na blisko 453 mln. z. net- si droga do uzyskania donansowania to Projektu „Kompleksowa ochrona z UE na kolejne przedsiwzicie „Kom- stycze-luty 2011 Dzikuj za rozmow. Rozmawiaa Renata Wojciechowska Przemys Zarzdzanie rodowisko fundusze Kredyt z premi Przedsibiorcy szukajcy nowoczesnych metod nansowania inwestycji, których celem jest wdroenie nowej technologii, maj do dyspozycji nowy instrument nansowy: kredyt technologiczny. W ramach dziaania 4.3. Programu Innowacyjna Gospodarka inwestorzy mog uzyska a do 4 mln z wsparcia w postaci premii technologicznej. M inisterstwo Gospodar- Kredyt technologiczny ki 3 czerwca 2009 r. Udzielany jest przedsibiorcom podpisao umow po- przez banki komercyjne i moe zwalajc na zawieranie przez BGK stanowi do 75% kosztów kwali- umów zbankami komercyjnymi do- kowanych zwizanych zrealizacj tyczcych udzielania kredytu tech- inwestycji, polegajcej na zakupie nologicznego, który sta si no- iwdroeniu nowej technologii oraz wym instrumentem finansowym rozpoczciu produkcji isprzeday dla przedsibiorców sektora M P. nowych lub znaczco ulepszonych Okredyt technologiczny nie mog towarów, procesów lub usug, b- ubiega si jednak przedsibiorstwa dcych wynikiem wdroenia nowej sektora hutnictwa elaza istali, wó- technologii, która nie moe by kien syntetycznych, górnictwa wgla stosowana na wiecie nie duej ni oraz ryboówstwa, atake sektora 5 lat. Udzia wasny przedsibiorcy produkcji iprzetwórstwa artyku- nie moe by niszy ni 25 proc. ów rolno-spoywczych. Tzw. pre- wartoci netto inwestycji finanso- mia technologiczna przyznawana wanej kredytem technologicznym. jest przez Bank Gospodarstwa Kra- Cz kredytu zostanie spacona jowego na mocy ustawy zdnia 30 premi technologiczn wypaca- maja 2008 r. oniektórych formach n przez BGK (jednorazowo lub wspierania dziaalnoci innowacyjnej wtranszach, nie czciej jednak ni (Dz.U. z2008 r. Nr. 116, poz. 730) raz na trzy miesice) proporcjonal- zFunduszem Kredytu Technologicz- nie do osignitej wartoci sprze- nego nadzorowanego przez Ministra day nowych towarów lub usug Gospodarki. wkwocie stanowicej do 70 proc. kapitau kredytu inie wyszej ni 4 mln z. Cakowita kwota umorzenia czci kredytu nie moe przekroczy jednak 50 proc. wykorzystanego kapitau kredytu oraz równowartoci w zotych 1 mln euro. Kredytobiorca korzystajcy zumorzenia czci kredytu zobowizany jest take do prowadzenia dziaalnoci gospodarczej, zwizanej zkredytowan inwestycj, przez okres co najmniej 5 lat od dnia zakoczenia inwestycji. Wydatkami kwalikowanymi, awic poniesionymi przez benecjenta na realizacj inwestycji technologicznej iobjtymi wsparciem s: a) zakup, na warunkach rynkowych, nowych lub uywanych rodków trwaych, b) najem, dzierawa lub leasing rodków trwaych, 48 stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko fundusze Wprzypadku pozytywnej weryfikacji kolejnym krokiem jest podpisanie warunkowej umowy kredytowej lub przyznawania promesy kredytu. Dalej bank kredytujcy przekazuje kompletn dokumentacj aplikacyjn do BGK, który ocenia aplikacj pod wzgldem formalnym imerytorycznym. Wprzypadku pozytywnej oceny BGK przyznaje promes premii technologicznej izawiadamia otym przedsibiorc za porednictwem banku kredytujcego. Od tego momentu Przedsibiorca moe rozpocz inwestycj. Pozostaje jeszcze tylko podpisa umow kredytow zwybranym bankiem iumow owypat premii technologicznej zBankiem Gospodarstwa Krajowego oraz rozpocz realizacj inwestycji, regulacj zobowiza wynikajcych zfaktur zakupu irozpocz sprzeda towarów lub usug bdcych wynikiem inwestycji technologicznej. Za porednictwem banku kredytujc) rozbudowa istniejcych budowli, wniosku jest now technologi wro- cego benecjent nastpnie skada do budynków, maszyn iurzdze, zumieniu ustawy; BGK wniosek owypat premii tech- d) instalacja iuruchomienie maszyn z informacj, sporzdzon przez nologicznej, ten za werykuje wnio- iurzdze, podmiot wystawiajcy opini, do- sek, anastpnie przekazuje premi e) zakup lub leasing wartoci niema- tyczc charakterystyki technologii, na rachunek przedsibiorcy wbanku terialnych iprawnych. sposobu jej wdroenia, niezbdnych kredytujcym. do zastosowania rodków trwa- Dnia 1 padziernika 2010 r. BGK Proces otrzymania kredytu ych oraz wartoci niematerialnych ogosi kolejny nabór wniosków iprawnych, opis produktów lub odonansowanie wramach dziaa- Jest on znacznie duszy ni wprzy- usug majcych by wynikiem inwe- nia 4.3 KREDYT TECHNOLOGICZNY, padku tradycyjnych kredytów. stycji technologicznej; który prowadzony bdzie wtrybie Najpierw przedsibiorca skada wbanku kredytujcym (czyli tym, Cakowita kwota umorzenia czci kredytu nie zktórym zawrze umow kredytu technologicznego) wniosek oudzie- moe przekroczy 50% wykorzystanego kapitau lenie kredytu technologicznego oraz wniosek odonansowanie wformie kredytu premii technologicznej. Do wniosku docza m.in.: z biznesplan inwestycji technolo- cigym do wyczerpania limitu rod- opini, sporzdzon na wniosek gicznej wraz zharmonogramem rze- ków lub do zamknicia konkursu. przedsibiorcy przez uprawnion czowo-finansowym oraz wykazem Lista banków komercyjnych wspó- jednostk naukow, centrum ba- wydatków. pracujcych zBankiem Gospodar- dawczo-rozwojowe lub stowarzy- Bank kredytujcy ocenia nastpnie, stwa Krajowego oraz pena doku- z szenie naukowo-techniczne ozasi- czy przedsibiorca posiada zdolno mentacja znajduje si na stronie gu ogólnopolskim stwierdzajc, e kredytow oraz czy zoona doku- www.bgk.pl. technologia bdca przedmiotem mentacja aplikacyjna jest kompletna. Przemys Zarzdzanie rodowisko Anna Skwierzyska stycze-luty 2011 49 jako Dotacje na certykacj Akcesja Polski do Unii Europejskiej z dniem 1 maja 2004 r. otworzya przed polskimi przedsibiorcami nowe moliwoci rozwoju poprzez korzystanie z szerokiego strumienia unijnych rodków pomocowych, które zasiliy budet naszego pastwa. UE wychodzi te naprzeciw przedsibiorcom i daje moliwo pozyskania donansowania na implementacj i certykacj systemów zarzdzania jakoci, zarzdzania rodowiskowego, EMAS i innych. F unkcjonowanie rmy na tere- zarzdzania jakoci, bhp, rodowi- i centralne róni si take mak- nie UE wie si z konieczno- skowego lub zintegrowanego syste- symaln kwot wartoci projektu. mu zarzdzania i zakoczenie caego Zwykle w krajowych operacyjnych procesu certykacj. mona uzyska wiksze wspar- ci dostosowania si przed- sibiorców do zmieniajcych si wymaga rynkowych, nie tylko jeli cie finansowe ni w programach chodzi o jako oferowanych pro- Gdzie szuka funduszy regionalnych. duktów i usug, ale równie metod Przedsibiorcy zainteresowani po- W zalenoci od programu i dzia- zarzdzania, sposobów produkcji zyskaniem dotacji unijnych szczegó- ania, które wybierzemy, mona i dystrybucji, nowoczesnych rozwi- owe informacje znajd na stronie uzyska od kilku tysicy zotych do za technologicznych oraz wyma- internetowej Ministerstwa Rozwoju nawet kilku milionów zotych do- ga dotyczcych ochrony rodowi- Regionalnego oraz na stronach po- nansowania. Jednake droga do uzy- ska. Rynek europejski, jak równie szczególnych programów. Przyszli skania dotacji nie jest atwa. Dotacja i midzynarodowy wymuszaj wrcz benecjenci maj do dyspozycji kra- wypacana jest beneficjentowi do- projakociowe podejcie do funk- jowe programy operacyjne i regio- piero po odpowiednim udokumen- cjonowania rmy i zarzdzania. Nie nalne na lata programowania 2007- towaniu poniesionych wydatków we naley wic pomija faktu, i po- 2013. Z programów regionalnych wniosku o patno. Zdarza si jed- siadanie certykowanego systemu mog korzysta tylko firmy zareje- nak, i przedsibiorcy mog liczy na zarzdzania jest znaczc kwesti strowane na terenie danego woje- zaliczk wypacan w trakcie realizo- podnoszc konkurencyjno rmy wództwa. Natomiast programy kra- wania projektu. na tle innych przedsibiorstw. jowe, takie jak Program Operacyjny Na stronach internetowych instytu- W takiej sytuacji, w zalenoci od Infrastruktura i rodowisko, nie maj cji zarzdzajcej danym programem rodzaju prowadzonej dziaalnoci, ju takich ogranicze i s dostpne operacyjnym zamieszczana jest z od- konieczne staje si wprowadze- dla odbiorców dotacji z terenu ca- powiednim wyprzedzeniem informa- nie do przedsibiorstwa systemu ego kraju. Programy regionalne cja o terminie rozpoczcia naboru wniosków w ramach konkretnego Benecjent to osoba zyczna, osoba prawna lub jednostka organiza- dziaania. O przyznaniu dotacji decy- cyjna nieposiadajca osobowoci prawnej, korzystajca zpublicznych duje kolejno skadania wniosków, rodków wspólnotowych i publicznych rodków krajowychna podsta- pod warunkiem jednak, i zostay wie umowy o dofinansowanie projektualbo decyzji, podjtej odpo- zoone wszystkie wymagane doku- wiednio przez waciwego ministra, jeli peni funkcjinstytucji zarz- menty aplikacyjne i speniono wyma- dzajcejalboinstytucji poredniczcej, albo przez wojewod, jeli peni gania danego programu. Przedsi- funkcjinstytucji poredniczcej. biorcy zainteresowani pozyskaniem dofinansowania na certyfikacj 50 stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko jako Program regionalny Dziaanie Strona internetowa programu Lubuski Dziaanie: 2.2 Poprawa konkurencyjnoci maych i rednich przedsibiorstw poprzez inwestycje 2.3 Poprawa konkurencyjnoci przedsibiorstw poprzez doradztwo i wsparcie dziaa marketingowych. www.lrpo.lubuskie.pl Lubelski 1.7. Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw przez doradztwo www.rpo.lubelskie.pl Maopolski Program Regionalny Dziaanie: 2.1 Rozwój i podniesienie konkurencyjnoci przedsibiorstw Schemat: A Bezporednie wsparcie inwestycji w MP www.wrotamalopolski.pl Mazowiecki Program Operacyjny Dziaanie: 1.5 Rozwój przedsibiorczoci www.mazowia.eu Pomorski Program Operacyjny Poddziaanie: 1.1.1 Mikroprzedsibiorstwa Poddziaanie: 1.1.2 Mae i rednie przedsibiorstwa www.dpr.woj-pomorskie.pl Warmisko-mazurski Dziaanie: 1.1 Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw www.rpo.warmia.mazury.pl Regionalny ProgramWojewództwa Dolnolskiego Dziaanie: 1.1 Inwestycje dla przedsibiorstw Dziaanie: 1.2 Doradztwo dla rm oraz wsparcie dla Instytucji Otoczenia Biznesu http://dolnyslask.pl Regionalny ProgramWojewództwa Kujawsko-Pomorskiego Dziaanie: 5.2.2 Wsparcie inwestycji przedsibiorstw www.mojregion.eu Regionalny Program Województwa Opolskiego Dziaanie: 1.1.2 Inwestycje w mikroprzedsibiorstwa http://umwo.opole.pl Regionalny ProgramWojewództwa Podkarpackiego Dziaanie: 1.1 Wsparcie kapitaowe przedsibiorczoci www.wrota.podkarpackie.pl Regionalny ProgramWojewództwa lskiego Poddziaanie: 1.2.4 Mikro, mae i rednie przedsibiorstwa http://rpo.slaskie.pl Regionalny Program Województwa Wielkopolskiego Dziaanie: 1.1 Rozwój mikroprzedsibiorstw Schemat II: Specjalistyczne projekty doradcze Dziaanie 1.2. Wsparcie rozwoju MP www.wrpo.wielkopolskie.pl Regionalny ProgramWojewództwa Zachodniopomorskiego Poddziaanie: 1.3.1 Specjalistyczne doradztwo dla MP www.rpo.wzp.pl Dziaanie: 3.2 Podnoszenie innowacyjnoci i konkurencyjnoci przedsibiorstw www.rpo.lodzkie.pl Regionalny Program Województwa ódzkiego Dziaanie: 3.3 Rozwój B+R w przedsibiorstwach maj do wyboru regionalne progra- Operacyjnego Infrastruktura i rodo- InPost Sp. z o.o., Vattenfall Heat Po- my operacyjne dla wszystkich wo- wisko przedsibiorstwa mae, red- land SA, BIATEL S.A., KLIMA-POL Sp. jewództw (z wyjtkiem wojewódz- nie i due mog uzyska rodki na: z o.o. oraz wiele innych. Wydatko- twa podlaskiego i witokrzyskiego, • wykonanie kontroli w przedsibior- wanie rodków unijnych przewidzia- w których w ramach dziaa dla stwie niezbdnej dla uzyskania cer- no do 2013 r., naley jednak wzi przedsibiorców nie ma moliwoci tyfikatu zarzdzania jakoci lub pod uwag fakt, i fundusze prze- pozyskania rodków na doradztwo dokonania rejestracji eko-znaku, znaczone na dane dziaanie mog i certyfikacj systemów) oraz Pro- • uzyskanie certykatu zarzdzania zosta wykorzystane znacznie szyb- gram Infrastruktura i rodowisko. Regionalne programy operacyjne jakoci, ciej, dlatego naley odpowiednio • doradztwo zwizane z uzyskaniem wczenie zapozna si z harmono- certykatu/dokonania rejestracji gramami poszczególnych konkursów Wród przedsibiorstw, które ju i rozpocz kompletacj dokumenta- Natomiast w ramach dziaania skorzystay z dotacji na implementa- cji aplikacyjnej. 4.1. wsparcie systemów zarzdza- cj i certykacj systemów zarzdza- nia rodowiskowego Programu nia, znajdziemy m.in. rmy takie jak Program Operacyjny Infrastruktura i rodowisko Przemys Zarzdzanie rodowisko Dziaanie: 4.1 Wsparcie systemów zarzdzania rodowiskowego Anna Skwierzyska www.pois.gov.pl stycze-luty 2011 51 cigo dziaania BCM a pynno nansowa yjemy obecnie wburzliwych dla biznesu czasach – zagroenie cigoci dziaania rm, zapa kredytowa iduszy okres wiatowej recesji to nasza codzienno. Czy wtej sytuacji BCM (Business Continuity Management) –zarzdzanie cigoci biznesow, jest luksusem, czy koniecznoci, jeli chcemy utrzyma pynno nansow? 52 stycze-luty 2011 T ak naprawd rzeczywiste cigoci biznesowej. Zwykle obej- problemy kadej organiza- muje on zakres nieprawdopodob- cji prawdopodobnie nie tyle nych, wrcz katastrofalnych wyda- zmieniy si zpowodu recesji, ile po- rze, od ekstremów klimatycznych wikszyy si is teraz tym bardziej do niepowodze technologii. analizowane ze wzgldu na koszty. Po drugie, kada organizacja, wia- Wczasach sprzyjajcych biznesowi domie (jeli wdroya ju system mona byo po prostu twierdzi, e BCM) lub niewiadomie (jeli go nie teoretycznie kady powinien wdro- posiada) poprzez swoje dziaania y system zarzdzania cigoci wykazuje, e cigo biznesowa jest biznesow, wobecnych, kiedy fir- nieuniknion potrzeb. Zazwyczaj my nieraz znajduj si pod cian, jest ona okrelona wpolityce orga- potrzebujemy niezbitych dowodów nizacji, podobnie jak akceptowany korzyci. przez udziaowców poziom ryzyka cigoci biznesowej. Wdomniema- Analiza nansowa wykorzystujca zasady BCM niu, nieakceptowalne ryzyko naley BCM pomoe zrozumie, wjaki sposób mu. Nad realizacj polityki bezpie- moemy zarzdza skutkami recesji. czestwa rmy powinno czuwa jej Po pierwsze, kada organizacja ma kierownictwo. niepowtarzalny, czsto zmieniajcy Po trzecie, finansowanie uatwia, si iwieloaspektowy profil ryzyka ogranicza iksztatuje zarzdzanie zagodzi do akceptowanego pozio- Przemys Zarzdzanie rodowisko cigo dziaania Pytania, które powinnimy sobie zada przed wdroeniem BCM ryzykiem, poniewa istnieje wiele obowizuj nas te same zasady, mu- metod postpowania dla danego simy interpretowa je inaczej. zagroenia, pocigajcych za sob Po pierwsze, recesja moe spowodo- bardzo róne koszty. Nie ma bez- wa, e gotówka izasoby ludzkie zo- wzgldnego wzorca postpowania, stan przesunite do innych dziaów Nie od razu dostrzeemy bezpored- apozostaoci zagroe s zazwy- ni zarzdzanie cigoci bizneso- nie przeoenie pynnoci nansowej czaj zagodzone poprzez ubezpie- w. Jest to pewna oszczdno, ale na dziaalno rmy, mona jednak czenia. Najlepiej, gdy koszty ipo- take erozja systemu obronnego or- stara si ograniczy koszty. zostae ryzyko s zminimalizowane ganizacji. Warto tu pamita, e nie- Naley znale odpowiedzi na kilka do poziomu akceptowanego przez bezpieczestwa takie, jak kradzie, pyta. Czy moemy co zrobi, aby udziaowców. oszustwo i kopoty z acuchem wstrzyma lub ograniczy wydatki na Te podstawowe paradygmaty s a- dostaw czsto nasilaj si wanie BCM? Czy da si korzysta zobiektów two wykonywane wnormalnych wa- podczas recesji. izasobów wasnych? runkach gospodarczych – jestemy Po drugie, zmniejszenie pynno- Czy wiemy, jaki jest koszt dziennego przecie zobowizani do okrelenia ci finansowej organizacji moe przerwania dziaalnoci gospodarczej naraenia, które przekracza poziom oznacza redukcj jej odporno- wywoanego przez wadliwe urzdze- dopuszczalny ido wdroenia poli- ci. Wstrzsy, które wczeniej byy nia, awari zasilania wpostaci utra- tyki zarzdzania rm, aby maksy- uwaane za nieistotne, mog te- conej produkcji, wydajnoci, zmar- malnie zapewni jej bezpieczestwo raz okaza si bolesne, a nawet nowanych materiaów, ponownego funkcjonowania. katastrofalne. przerobienia inadgodzin? Czy czynni- Zmiana punktu widzenia podczas recesji Wokresie tym zarabiamy mniej itym W zwizku z tym warto przede ki niezbdne dla utrzymania cigoci wszystkim: biznesowej pomagaj je zredukowa • Przeprowadzi przegld obecne- lub wyeliminowa ? go stanu organizacji. W zarzdzaniu cigoci dziaa- samym mamy mniej do stracenia, • Zadba opene zrozumienie za- nia czas to pienidz: szybsze RTO wic system powinien zosta tak istniaej sytuacji wród kadry (maksymalny okres wymagany do przeksztacony, aby automatycznie dyrektorskiej. przywrócenia danego procesu) za- mniej na niego wydawa. To moe jest wygodne, ale pamitajmy: prol ryzyka zmieni si ichocia cigle • • Bez przerwy poszukiwa alternaPrzewidywa zmiany iplanowa. tywnych rozwiza. • Wykorzystywa narzdzia do wsparcia istniejcych zasobów. • Zapewni szybk reakcj BCM na zagroenia. zwyczaj wicej kosztuje – zwaszcza gdy chodzi otechnologi. Jakie RTO tak naprawd jest nam potrzebne? Czy istniej tasze rozwizania alternatywne? W jaki sposób mona zwikszy udzia rmy wrynku iutrzyma dotychczasowych klientów? Oczywicie zapewni cigo kanaów sprzeday idoskona obsug klienta. Dobry specjalista ds. BCM powinien by równie analitykiem biznesowym. Powinnimy skorzysta zjego umiejtnoci analizy biznesowej, atake wiedzy dotyczcej dziaalnoci gospodarczej oraz umiejtnoci oceny ryzyka. Aby system ten sta si nam bliszy, dobrze jest te przesun lekko nacisk z„cigoci” na „biznes” lub dziaanie wBCM. dr Krystyna Stephens prezes zarzdu BPIC Sp. zo.o. Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 53 prawo Nowa energia na GPW N owy rynek giedowy to celowo platforma umoliwi obrót Gieda Papierów Wartociowych w Warszawie 11.12.2010 r. uruchomia poee rynek energii. Jest to wspólne przedsiwzicie warszawskiej giedy, która prowadzi platform obrotu energi elektryczn, Krajowego Depozytu Papierów Wartociowych, który zabezpiecza i rozlicza transakcje zawierane na poee RE GPW, oraz spóki WSE InfoEngine, która wiadczy usug Operatora Handlowego. prawami majtkowymi wynikajcy- Papierów Wartociowych, wskró- jednolitego, który skada si zdwóch mi ze wiadectw pochodzenia ener- cie GIR KDPW. Wpocztkowej fazie czci – xingu idogrywki. Na Rynku gii odnawialnej oraz uprawnieniami przedsiwzicia uruchomiony zosta Terminowym notowania odbywaj si do emisji CO2. obrót na rynkach energii elektrycznej wsystemie cigym, moliwe s rów- wdwóch wspomnianych paszczy- nie transakcje pozasesyjne iprzetargi POEE Rynek Energii GPW znach, amianowicie na rynku Dobo- na energi elektryczn. Handel ener- Zabezpieczenia irozliczenia trans- wo-Godzinowym irynku Terminowym gi elektryczn odbywa si na kad akcji zawieranych na poee RE GPW Energii Elektrycznej. Notowania na godzin doby osobno, czyli kada jest prowadzone s przez Giedow Izb rynku Dobowo-Godzinowym odby- osobnym produktem ina kad s Rozrachunkow Krajowego Depozytu waj si wsystemie cigym ikursu zawierane transakcje. Wprzetargach miejsce zawierania transakcji dla wszystkich kategorii uczestników rynku energii, wtym producentów, spóek obrotu iodbiorców kocowych. Rynek energii GPW daje moliwo dokonywania biecych zakupów isprzeday energii elektrycznej na Rynku Dobowo-Godzinowym oraz na Rynku Terminowym Energii Elektrycznej. Do- 54 stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko prawo uczestnicz produkty roczne, pó- bd jednakowe dla caego rynku osobami prawnymi uprawniony- roczne, kwartalne, miesiczne ity- inie bdzie moliwoci jakiegokol- mi do korzystania zusug przesyo- godniowe oraz niestandardowe. wiek domówienia si inegocjowa- wych. Wpierwszym dniu obrotu, Kady uczestnik obrotu dopuszczony nia ponad to, co zostanie publicznie czyli 11.12.2010 r., na poee RE GPW do dziaania na danym rynku moe ogoszone. uczestnikami Rynku Dobowo-Godzi- skada zlecenia na rachunek wasny Wkwestii zabezpieczenia bd sto- nowego oraz Terminowego byo 20 iklienta wprzypadku domów ma- sowane zabezpieczenia rozliczenia podmiotów krajowych, wtym dwa klerskich. Sprzeda energii na poee i zabezpieczenia uzupeniajce. domy maklerskie (BO iNoble Se- RE GPW jest spenieniem ustawowe- Zabezpieczenia rozliczenia nalicza- curities SA). Stronami zawierajcy- go obowizku sprzeday energii elek- ne bd kadego dnia roboczego, mi transakcje na RT GPW mog by trycznej wynikajcego zUstawy Pra- wkwocie wynikajcej zpatnoci wycznie podmioty, które uzyskay wo energetyczne – art. 49a, zmiana: ustalonych na kolejne siedem dni Statut uczestnika obrotu izostay do- Dz. U. z2010 r. nr 21; poz.104 str. 23. dostaw towarów giedowych, nato- puszczone do dziaania na giedzie miast uzupeniajce kadego dnia wobrocie towarowym. Aby rozpo- Giedowa Izba Rozrachunkowa roboczego wcelu zabezpieczenia cz dziaalno na RT GPW, naley transakcji przed zerwaniem wfor- zoy wniosek ozawarcie umowy GIR KDPW prowadzi zabezpieczenia mie np. zablokowania rodków na ouczestnictwo wraz zodpowiednimi irozliczenia zlece oraz transakcji rachunku rozliczeniowym czonka zacznikami. Nastpnie Zarzd GPW zawieranych na poee rynku towaro- GIR lub gwarancji bankowej. Fak- podejmuje uchwa oprzyznaniu sta- wym GPW. Gównymi zaoeniami tury VAT ztytuu opat rozliczenio- tutu uczestnika obrotu. Kolejny etap GIR jest m.in. bezpieczestwo oraz wych bd wystawiane raz wmie- to zoenie przez uczestnika obrotu obnienie kosztów zabezpiecze sicu za transakcje wnim zawarte, wniosków odopuszczenie do dzia- itransakcji. Bezpieczestwo dotyczy afaktury ztytuu dostawy towaru ania na RT GPW, apóniej zawarcie umowy z KDPW o czonkowstwo Sprzeda energii na poee RE GPW jest spenie- wGiedowej Izbie Rozliczeniowej. Do rozpoczcia dziaalnoci operacyjnej niem ustawowego obowizku sprzeday energii elektrycznej wynikajcego z Ustawy Prawo energetyczne – art. 49a, zmiana: Dz.U. z 2010 r. nr 21; poz.104 str. 23. na RT GPW potrzebny jest jeszcze tylko jeden warunek – podjcie przez Zarzd GPW uchway odopuszczeniu uczestnika obrotu do dziaania na giedzie wobrocie towarowym. Dopuszczony do dziaania na RT GPW moe by podmiot, który upowani cigoci dziaania, gdy nie moe wystawiane bd kadego dnia co najmniej jednego maklera gied doj do tego, e która ztransakcji roboczego. towarowych lub maklera papierów wartociowych do reprezentowania zostanie nierozliczona. Bankiem rozliczeniowym bdzie, jak dotychczas, Uczestnicy Rynku poee go wtransakcjach giedowych, spe- NORDEA BANK POLSKA SA. Uczestnikami Obrotu poee RE GPW nia wymagania wzakresie rozliczania – Zabezpieczenia bd skadane mog by domy maklerskie, towa- transakcji, czyli uzyska czonkow- wtym banku, czyli wszyscy uczest- rowe domy maklerskie, banki pro- stwo wGIR KDPW, posiada zezwole- nicy rynku otrzymaj wnim konta, wadzce dziaalno maklersk oraz nie KNF na prowadzenie rachunków akrajowy depozyt GIR bdzie mia przedsibiorstwa energetyczne po- lub rejestrów towarów giedowych. upowanienia do obciania iuzna- siadajce koncesj na wytwarzanie, Jeli chodzi odomy maklerskie, mu- wania danych rachunków orazrobie- przesyanie idystrybucj lub obrót sz posiada one zezwolenie KNF na nia blokad, czyli zabezpiecze pod energi elektryczn. Podmioty, któ- prowadzenie dziaalnoci maklerskiej. zawarte transakcje – mówi Mariusz re nie speniaj kryteriów bezpo- Dodatkowo podmiot musi mie pod- Kalinowski zIzby Rozrachunkowej redniego dziaania na RT GPW, stawowe rodki organizacyjno-tech- KDPW. Szczegóowe opaty roczne, mog uczestniczy wobrocie za po- niczne wymagane do obsugi obro- transakcyjne dostpne s na stronie rednictwem domów maklerskich. tów towarami giedowymi. internetowej KDPW wzakadce GIR. Ostatut uczestnika obrotu mog Warto doda, e wszystkie opaty stara si równie odbiorcy bdcy Przemys Zarzdzanie rodowisko Julianna Jachacy stycze-luty 2011 55 otoczenie biznesu Anioy Biznesu nansuj innowacyjne przedsiwzicia Ponadregionalna Sie Anioów Biznesu – Innowacja to jedna zkilku sieci tego typu dziaajcych w Polsce. Nie obawia si Pan konkurencji w tej dziedzinie, trudnoci z pozyskaniem inwestorów? Ponadregionalna Sie Anioów Biznesu – Innowacja nastawiona jest na wspóprac z innymi sieciami Nie szukaj rozgosu, czsto pozostajc w cieniu. Inwestuj swoje pienidze w nowo powstae rmy lub dobrze rokujce przedsiwzicia. Poszukuj innowacyjnych pomysów oraz ludzi gotowych do ich realizacji. Rozmawiamy z Przemysawem Jur, koordynatorem projektu Ponadregionalna Sie Anioów Biznesu – Innowacja. irozwój rynku kapitaowego, dlatego te nie traktujemy ich jak kon- Jak chcecie pozyskiwa in- kurencji. Rynek indywidualnych in- westorów? Sami bdziecie ich westorów kapitaowych wPolsce poszukiwa i zachca do dzia- Wedug naszych obserwacji takie zja- silnie si rozwija, dlatego mona ania czy czeka a sami si do wisko nie wystpuje. W niektórych stwierdzi, e jest miejsce dla wie- Was zgosz? przypadkach mona powiedzie, znane? lu inicjatyw ocharakterze spraw- Ponadregionalna Sie Anioów Biz- e aktualna sytuacja gospodarcza nie dziaajcych sieci Anioów Biz- nesu prowadzi w caym kraju szereg skania indywidualnych inwestorów nesu. Zespó zarzdzajcy PSAB-I dziaa edukacyjnych i informacyj- dowikszego zainteresowania inwe- dokada wszelkich stara, by stan- nych nastawionych na podnoszenie stycjami kapitaowymi w przedsi- dardy funkcjonowania naszej sieci wiadomoci wzakresie funkcjono- biorstwa o wysokim potencjale roz- byy bardzo wysokie oraz aby in- wania sieci Anioów Biznesu, a take woju, dziki czemu prowadzona jest westorzy i pomysodawcy otrzy- wspópracuje z wieloma podmiotami dywersykacja ryzyka posiadanych mali peen zakres profesjonalnego rynku kapitaowego. Szereg konfe- aktywów nansowych. Pomysodaw- wsparcia w zakresie prowadzenia rencji i szkole oraz dziaa medial- cy zarejestrowani w PSAB-I posiada- wspólnych inwestycji kapitaowych. nych prowadzonych przez nasz sie j perspektywiczne projekty, których Jako PSAB-I mamy przyjemno skutkuje duym zainteresowaniem wdroenie moe przynie bardzo wspópracowa z wieloma orga- uczestnictwem w PSAB-I. Instytut wysokie stopy zwrotu take w okre- nizacjami nastawionymi na rozwój Nauk Ekonomicznych i Spoecznych sie spowolnienia gospodarczego. rynku kapitaowego, co daje nam jako koordynator sieci do pozyskiwa- dodatkow wiedz idowiadczenie nia inwestorów wykorzystuje take Czy Polska to dobry teren w skutecznym animowaniu iroz- swoje wieloletnie relacje ze rodowi- inwestycyjny dla Anioów Biz- woju relacji pomidzy indywidu- skiem przedsibiorców wwielu re- alnym inwestorem kapitaowym gionach kraju. wija przedsiwzicie o wysokim potencjale rynkowym. stycze-luty 2011 nesu? Tak, z ca stanowczoci mog to potwierdzi. Z punktu widzenia liczb sie apomysodawc planujcym roz- 56 Biznesu do inwestycji wnie- Czy obecna sytuacja na Anioów Biznesu ma bardzo bliskie re- rynku nie zniechca Anioów lacje z wieloma orodkami inkubacji Przemys Zarzdzanie rodowisko otoczenie biznesu ANIOY BIZNESU i transferu nowoczesnych rozwiza cia kontakty biznesowe oraz jego technologicznych oraz dostp do baz dowiadczenie menederskie i ryn- danych z wieloma majcymi szans kowe. Anioy Biznesu wywodz si rozwoju pomysami. Pozwala nam to z grupy wacicieli rentownych przed- wyrazi opini, e w naszym kraju jest sibiorstw oraz menederów wyso- bardzo wiele pomysów o wysokim kiego szczebla. Wnosi to du war- potencjalne rynkowym, dajcych due to dodan do nowo rozwijanych szanse na rozwój rentownych przed- przedsiwzi. Naley te pamita, siwzi budowanych wspólnie przez i horyzont czasowy inwestycji doko- pomysodawc i Anioa Biznesu. nywanych przez indywidualnych inwestorów kapitaowych tozazwyczaj Inwestor, nansujc przed- 3-7 lat. W tym okresie Anioy Biznesu siwzicie, oczekuje w zamian oczekuj wypracowania wysokiej sto- udziaów w firmie iwysokich py zwrotu z inwestycji. zysków. Na co moe liczy pomysodawca? Jak dugo bdzie Dzikuj za rozmow i ycz on zaleny odAnioa? sukcesów wfunkcjonowaniu Pomysodawca, oprócz wsparcia fi- sieci PSAB-I. nansowego, ze strony Anioa Bizne- Dzikuj bardzo. su moe liczy na równie istotne dla rozwoju wspólnego przedsiwzi- Przemys Zarzdzanie rodowisko (zang. Business Angels) to szczególny rodzaj nieformalnych inwestorów, zreguy dobrze rozwijajcych si przedsibiorców, którzy inwestuj swój wasny kapita winnowacyjne przedsiwzicia. Dziaalno anioów biznesu opiera si nie tylko na wkadzie pieninym lecz take wnosz oni do przedsibiorstwa swoje kompetencje oraz dowiadczenie, pomagaj wnawizywaniu kontaktów ibudowaniu relacji zkluczowymi partnerami wbrany, atake aktywnie uczestnicz wprocesie zarzdzania. Anio szczególnie interesuje si maymi przedsibiorstwami, ludmi majcymi dobry pomys biznesowy, którzy s gotowi do realizacji dziaa jednak nie posiadajcymi odpowiednich rodków nansowych. Wane s równie zasady wspópracy, które mówi, e inwestor przeznaczajc rodki nansowe na nowy biznes oczekuje wzamian znacznego pakietu udziaów wrmie oraz szczególnych zysków. Jedn znowo powstaych sieci, która zrzesza zarówno pomysodawców jak iAnioów Biznesu jest Ponadregionalna Sie Anioów Biznesu – Innowacja, uruchomiona iprowadzona przez Instytut Nauk Ekonomicznych iSpoecznych. PSAB-Ito sie skupiajca inwestorów prywatnych oraz inne podmioty (m.in.: uczelnie wysze, agencje rozwoju, parki technologiczne, firmy doradcze). Gównym celem dziaalnoci jest ksztatowanie gotowoci inwestycyjnej przedsibiorców, atake szeroko rozumiany rozwój przedsibiorstw prywatnych. Wramach PSAB-Idziaa biuro koordynujce wKatowicach oraz 4 sieci regionalne: Dolnolska Sie Anioów Biznesu (zsiedzib we Wrocawiu), Mazowiecka Sie Anioów Biznesu (zsiedzib wWarszawie iPocku), Podlaska Sie Anioów Biznesu (z siedzib w Suwakach iBiaymstoku) oraz Lubuska Sie Anioów Biznesu (zsiedzib wZielonej Górze iGorzowie Wielkopolskim). Mimo, i wPolsce istniej liczne podmioty, które udzielaj pomocy przedsibiorcom, czsto to wsparcie jest niewystarczajce bd le dopasowane do faktycznych potrzeb przedsibiorców zsektora M P. Rozmawiaa Marta Szczepanik stycze-luty 2011 57 innowacje Dobry design to nie tylko adny wygld D laczego wpierwszej kolejnoci przedsibiorców? Bo instytut pracuje na rzecz poprawy konkurencyjnoci polskich firm, pokazujc m.in. korzyci zzastosowania wzornictwa przemysowego, uczy, jak tworzy innowacyjne wzorniczo produkty iusugi ijak zarzdza wprowadzaniem ich na rynek we wspópracy zprojektantem. Sztandarowe dziaania IWP to projekty doradcze dla biznesu, projektantów isamorzdów, projekty badawcze, edukacyjne oraz konkursy iwystawy promujce wzornictwo przemysowe ijego zastosowanie wprzedsibiorstwie. Wsiedzibie IWP rocznie mona obejrze kilka wystaw promujcych dobry design wramach projektu „Zaprojektuj Swój Zysk” (ZSZ). Nazwa projektu odsania celjakim jest przekazanie rmom wiedzy, metodologii ipraktycznych rozwiza na popraw konkurencyjnoci woparciu owzornictwo przemysowe. Dobre wzornictwo to zysk W2007 r. Instytut Wzornictwa Przemysowego na zlecenie Ministerstwa Gospodarki przebada ponad 300 rónej wielkoci przedsibiorstw zomiu bran irónych regionów Polski. Zraportu „Analiza aplikacji wzornictwa przemysowego wpolskich przedsibiorstwach” wynika, e wikszo rm uwaa wzornictwo za skuteczne narzdzie konkurencyjnoci. 86 proc. sdzi, e inwestycje wprodukt wzorniczy s opacalne Za 60 proc. liderów wzornictwa wskazuje na jego duy wpyw na satysfakcj konsumenta iwizerunek firmy. Ponad poowa przebadanych przedsibiorstw jest przekonanych, e Instytut Wzornictwa Przemysowego, to miejsce intensywnej wymiany dowiadcze praktyków, zarówno przedsibiorców, jak i projektantów. wnajbliszych latach nastpi dalszy 58 stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko innowacje wzrost znaczenia wzornictwa, jednak uczestników, oferuje osobne progra- tylko 5 proc. potra oceni ryzyko in- my edukacyjne dla kadry zarzdzajcej westycji, 50 proc. nie prowadzi bada idla projektantów. Ci, którzy spotyka- preferencji konsumentów, a8 proc. j si ztym tematem po raz pierwszy, rm otwarcie przyznaje si do mody- mog oceni kompetencje rmy wza- kacji cudzych wzorów. stosowaniu wzornictwa wankiecie na portalu zsz.com.pl. Narzdzie to po- Jak zaprojektowa zysk? zwoli dostosowa program szkolenia Projekt „Zaprojektuj Swój Zysk” na- do potrzeb rmy imoliwoci zespou. biera tempa, wcigu pótora roku Czci cieki edukacyjnej ZSZ s te eksperci IWP przeszkolili ju 460 me- warsztaty wspólne, gdzie przedsi- nederów iprojektantów gotowych biorcy iprojektanci nie tylko zyskaj do wspópracy zprzedsibiorstwami. kontakty, ale przede wszystkim mog PROJEKT „Zaprojektuj Swój Zysk” obejmuje m.in.: – bezpatne warsztaty z zarzdzania wzornictwem dla przedsibiorców i projektantów, – szkolenia e-learningowe, – podrcznik „Design Management. Zarzdzanie Wzornictwem”, – ponad 20 wystaw dobrych praktyk wzorniczych, – portal www.zsz.com.pl, – ankiet do oceny potencjau zastosowania wzornictwa w rmie. Program szkole, warsztatów iwystaw dobrych przykadów zastosowania wzornictwa suy tworzeniu przestrzeni wspópracy dwóch grup odbiorców iinspirowaniu ich do wykorzystania wzajemnych moliwoci. Tworzenie warunków dla innowacyjnoci wymaga te twardej wiedzy – wprogramie ZSZ menederowie dowiaduj si zatem, jak zarzdza zespoem kreatywnym, jak wprowadza na rynek nowatorskie produkty lub usugi, jak skutecznie korzysta zkompetencji projektanta. Projektanci poznaj tajniki wspópracy zbiznesem, czyli wiedz, której nie ma wpro- sprawdzi zdobyt wiedz uróda, ja- wspónansowany ze rodków Euro- lu ksztacenia uczelni artystycznych. kim jest przygotowany do wspópracy pejskiego Funduszu Rozwoju Regio- Zarzdzanie zespoem ikreowanie wy- partner. nalnego wramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. maga zupenie rónych umiejtnoci. Dlatego wanie oczekiwania wobec Dokd po wiedz? Zprojektu docelowo skorzysta 550 stanowisk twórczych ikreatywnych Firmy, które maj siedziby poza War- przedsibiorstw, wtym 500 zsektora oraz menederskich powinny by jed- szaw, take mog zaprojektowa maych irednich rm oraz 100 pra- noznacznie okrelone – uwaa Beata swój zysk. ZSZ oferuje szkolenia sta- cowni projektowych. Jest to pierw- Bochiska, prezes IWP. cjonarne wwikszych miastach Polski. szy projekt sucy upowszechnianiu ZSZ uwzgldnia rónice wdowiadcze- Dotychczas warsztaty odbyy si wo- wzornictwa otakiej skali. niu, umiejtnociach imoliwociach dzi, Toruniu, Wrocawiu, Szczecinie, – Rozwój nowego produktu zzasto- Poznaniu, Krakowie iGdyni, w2011 r. sowaniem wzornictwa przemysowe- 86 PROC. FIRM planowane s nastpne, aich terminy go jest najtasz, najatwiejsz inaj- twierdzi, e inwestycje we wzornictwo produktu s opacalne. idostpno miejsc mona ledzi na skuteczniejsz metod inwestowania portalu zsz.com.pl. wpodnoszenie atrakcyjnoci produk- 40 proc. – o tyle moe wzrosn cena dobrze zaprojektowanego produktu. 85 proc. uczestników warsztatów ZSZ przyznaje, e zdobyta wiedza pozwoli im wdraa nowe produkty. 2310 – taka jest liczba uytkowników zarejestrowanych w portalu zsz.com.pl. Tam równie znajduj si zasoby tu – twierdzi Anna Kacprzyk, dyrektor wiedzy owzornictwie przemyso- departamentu funduszy europejskich wym, czyli studia przypadków, wy- wMinisterstwie Gospodarki. Przemys Zarzdzanie rodowisko powiedzi ekspertów, analizy, historia polskiego wzornictwa, cyfrowa bi- Iga Azarkiewicz blioteka wzornictwa przemysowe- kierownik komunikacji projektu go. Przewaga konkurencyjna dziki Zaprojektuj Swój Zysk rodkom unijnym Projekt ZSZ jest Instytut Wzornictwa Przemysowego stycze-luty 2011 59 bhp Zagroenia górnicze Eksploatacja wgla prowadzona na coraz wikszych gbokociach i pogorszenie warunków geologiczno-górniczych wie si ze wzrostem zagroe górniczych, co bezporednio przekada si na stan bezpieczestwa i rodowiska pracy w podziemnych wyrobiskach. W 60 stycze-luty 2011 ostatnim dziesiciole- roku 20 górników ponioso mier ciu wci najwikszym wKWK „Wujek- lsk” na skutek za- zagroeniem górniczym palenia iwybuchu metanu. wkopalniach wgla kamiennego po- Powanym niebezpieczestwem dla zostaje metan. Coraz gbiej pooone rodowiska pracy pod ziemi s po- pokady wydobywcze charakteryzuj ary, które zagraaj yciu izdrowiu si podwyszonym poziomem meta- nie tylko wbezporednim zetkni- nononoci, co prowadzi do wzrostu ciu – emitowane wówczas dymy metanowoci bezwzgldnej wyrobisk isubstancje szkodliwe powstajce górniczych, czego naturaln konse- podczas spalania przedostaj si do kwencj jest zwikszone ryzyko zapa- powietrza irozprzestrzeniaj poprzez lenia iwybuchu tego gazu. Pomimo systemy wentylacyjne. Wkopalniach spadku wydobycia o25 proc. wokre- wgla kamiennego najczciej do- sie 2001-2009 nastpuje wzrost meta- chodzi do poarów endogenicznych, nowoci oblisko 15 proc.. powstajcych wwyniku zapalenia Wpolskim górnictwie wgla kamien- si wgla wzrbach iwarstwach nego coraz bardziej powszechna staje wgla pozostawionych wstropach. si eksploatacja podpoziomowa. Wy- Ich przyczyn s zwykle uszkodzenia dobycie wgla wwyrobiskach poni- urzdze mechanicznych, których ej poziomu udostpnienia wpywa nieprawidowe dziaanie moe spo- na jako ich przewietrzenia, atym wodowa zapalenie si materiaów samym na zwikszenie poziomu wy- palnych. Wwyniku poaru wzrasta stpujcych zagroe naturalnych, niebezpieczestwo zapalenia iwy- wszczególnoci metanowego, atake buchu metanu wwyrobiskach gór- klimatycznego. Wlatach 2001-2009 niczych. Wpolskim górnictwie wgla wpolskich kopalniach doszo do kilku kamiennego lata 2002, 2003 i2008 tragicznych zdarze, wtym katastrof charakteryzoway si szczególnie wy- górniczych, których przyczyn by sok wypadkowoci wywoan po- metan. Zdarzenia te miay miejsce w: arami. Niepokojcy jest fakt, e tego KWK „Rydutowy” iKWK „Pniówek” typu zdarzenia coraz czciej maj w2002 r., gdzie wypadkowi miertel- miejsce wpokadach wgla zalicza- nemu ulego czterech górników. Rów- nych do nisko irednio skonnych do nie cztery oary pochony rok pó- samozapalenia. niej niebezpieczne zdarzenia wKWK Od 2001 r. notuje si stopniowy wzrost „Sonica” oraz KWK „Brzeszcze”. liczby niebezpiecznych zdarze zwiza- W2006 r. wwyniku zapalenia iwybu- nych zzawaami, opadami ska ze stro- chu metanu mier poniosy 23 oso- pu iociosu wyrobisk oraz wypadkowo- by wKWK „Halemba”. W2008 r., do ci bdc ich konsekwencj. omiu wypadków miertelnych doszo Po katastrofie wkopalni „Halemba” wKWK „Mysowice-Wesoa” iKWK wroku 2006 zinicjatywy Wyszego „Borynia”. We wrzeniu nastpnego Urzdu Górniczego podjto dziaania Przemys Zarzdzanie rodowisko bhp majce na celu ograniczenie zagroe- modyfikacji dotychczas stosowanej metanowego pokadów wgla. To nia zwizanego zwybuchem izapala- metody, opracowanej wlatach 70. zkolei pozwala na prognozowanie niem metanu, m.in. poprzez wery- ubiegego wieku. Wdroenie tego stanu zagroenia dla projektowanych kacj iaktualizacj metody okrelania zalecenia stao si moliwe dziki wyrobisk górniczych. zawartoci tego gazu wwglu ka- grantowi Ministerstwa Nauki iSzkol- Wypracowanie bardziej precyzyjnej miennym. Prace te rozpoczte zostay nictwa Wyszego przygotowanego we metody okrelania zawartoci meta- wCentrum Bada iDozoru Górnictwa wspópracy midzy AGH wKrakowie nu pochodzenia naturalnego pozwoli Podziemnego Sp. zo.o. wLdzinach jako koordynatorem projektu badaw- na znaczce ograniczenie poziomu wroku 2007, gdzie powoany zosta czo-rozwojowego, aCBiDGP jako jed- niepewnoci obecnie stosowanej zespó roboczy ds. oznaczania meta- nym zwykonawców bada wramach metody imaksymalne przyblienie nononoci. Nastpnym krokiem byo projektu. Realizacja zadania, wktórym wyników do ich wartoci rzeczywi- koordynowanie dziaa we wspó- uczestnicz take inne jednostki na- stych. Konieczno modyfikacji wy- udziale zinnymi jednostkami nauko- ukowo-badawcze dziaajce wobsza- nika zpotrzeby dostosowania jej do wo-badawczymi zmierzajcych do rze górnictwa, zaplanowana zostaa obecnego stanu wiedzy naukowo- opracowania nowej metody oznacza- do koca 2010 r. -technicznej, nowoczesnej aparatury nia metanononoci pokadów wgla. Metanonono, czyli zawarto me- pomiarowo-badawczej iznaczcej Wramach zada realizowanych przez tanu wwglu, jest jednym zistotnych zmiany warunków górniczo-geolo- ten zespó przeprowadzono midzy- parametrów okrelajcych stan zagro- gicznych na coraz gbszych pozio- laboratoryjne badania porównaw- enia metanowego wkopalni. Jej wiel- mach eksploatacyjnych. cze, które potwierdziy konieczno ko warunkuje stopie zagroenia Precyzyjne prognozowanie stanu zagroenia metanowego dla projektowanych wyrobisk górniczych pozwoli podj odpowiednie dziaania na rzecz podniesienia bezpieczestwa pracy wobszarze zagroenia metanowego. Dokadne okrelenie warunków metanowych pokadów wgla to równie minimalizacja strat nansowych powodowanych przez niebezpieczne zdarzenia prowadzce do wypadków przy prac istrat materialnych. Znajomo poziomu metanononoci umoliwia podjcie prac nad odmetanowieniem pokadów wgla iwykorzystaniem pozyskanego wten sposób gazu do innych celów gospodarczych, co automatycznie podnosi efektywno ekonomiczn takiego przedsiwzicia. Dziaanie to ma dodatkowo aspekt rodowiskowy – nastpuje znaczce ograniczenie emisji metanu do powietrza iatmosfery, co zmniejsza tym samym negatywny wpyw efektu cieplarnianego. Wicej informacji na temat zagroe naturalnych wrodowisku pracy irodowisku naturalnym mona uzyska wOrodku Bada rodowiska iZagroe Naturalnych CBiDGP Sp. zo.o. – [email protected] oraz www.cbidgp.pl Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 61 bhp Szanuj ycie! Bezpieczna praca na wysokoci Praca na budowie jest zajciem niezwykle ryzykownym. W roku 2009 w wypadkach zbadanych przez inspektorów pracy zgino lub zostao dotknitych cikim kalectwem 420 osób. D 62 o najczstszych przyczyn miejsca pracy, a take pogbienie Kampani wspieraj najwiksze r- tych nieszcz nale: nie- wiedzy dotyczcej stosowania nowo- my budowlane dziaajce w Polsce odpowiednia organizacja czesnych rodków ochrony zbioro- instytucje zwizane z bran. pracy, brak waciwego nadzoru, wej. Adresatami dziaa byli przede O efektach kampanii bdzie mo- lekcewaenie zasad bezpieczestwa, wszystkim pracodawcy, przedsibior- na mówi w perspektywie kilku lat, nieuwaga oraz popiech. cy oraz osoby odpowiedzialne za po- jednak pierwsze pokazuj badania Pastwowa Inspekcja Pracy i Zakad dejmowanie decyzji inwestycyjnych, spoeczne zamówione w zwizku Ubezpiecze Spoecznych w 2010 r. w tym tych dotyczcych bezpiecze- z realizacj kampanii. Badania pro- przeprowadziy ju II edycj kampa- stwa i higieny pracy w rmach sekto- wadzone byy przez instytut badaw- nii pod nazw „BEZPIECZESTWO ra budowlanego. czy TNS OBOP. PRACY W BUDOWNICTWIE – UPAD- W kampani mog zaangaowa si Zgodnie z wynikami 42 proc. bada- KI, PO LIZGNICIA”, tym razem reali- pracodawcy lub inwestorzy umiesz- nych pracodawców wydaje na za- zowan pod hasem „Szanuj ycie! czajc na swojej budowie plansz kup rodków ochrony indywidualnej Bezpieczna praca na wysokoci”. Ak- z hasem i logotypem kampanii i zbiorowej rednio nie wicej ni cent pooono na koszty wypadków „Szanuj ycie! Bezpieczna praca na 2000 z rocznie, 35 proc. midzy 2000 przy pracy – niewspómiernie wysze wysokoci”. Pastwowa Inspekcja a 10000 z, 14 proc. powyej 10000 z. od nakadów ponoszonych na bez- Pracy zaprasza równie pracodaw- Jako powody wysokiej liczby wypad- pieczestwo pracowników. ców brany budowlanej do udziau ków przy pracy w budownictwie pra- Z kocem padziernika zakoczy si w programie prewencyjnym „Promo- codawcy wskazuj przede wszystkim: pierwszy etap kampanii medialnej cja standardów BHP”. Firmy, które lekcewaenie przez pracowników za- natomiast w okresie od 22 listopada pozytywnie przejd kocow ocen, sad bhp (58 proc.), popiech i chaos do 15 grudnia zrealizowana zostaa otrzymaj wiadectwo ukoczenia organizacyjny wynikajcy z koniecz- druga faza przedsiwzicia. Na po- programu. noci dotrzymania terminów inwe- trzeby kampanii uruchomiona stycji (38 proc.) nisk wiado- zostaa strona internetowa mo zagroe zawodowych www.bezupadku.pl, na której wród pracowników (24 proc.), mona znale m.in. informa- ich du rotacj (21 proc.) oraz cje dotyczce rodków ochro- naduywanie alkoholu (20 ny indywidualnej i zbiorowej. proc.). Znacznie mniejszy od- Kampania informacyjna miaa setek wskaza przyczyny lece na celu zwikszenie wiado- po stronie pracodawcy... W wy- moci skutków zagroe za- niku zetknicia si z kampani wodowych w budownictwie, w mediach wikszo osób odkrycie korzyci pyncych deklaruje popraw sytuacji na z inwestowania w bezpieczne budowach. stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko bhp Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 63 jako rodowisko i jako w ywnoci Polski Dzie Jakoci organizowany przez Polskie Centrum Bada i Certykacji S.A. w ramach Europejskiego Tygodnia Jakoci, w 2010 r. czy si z konferencj „Dbao o rodowisko i jako w ywnoci”. U 64 czestników spotkania po- O wspieraniu przedsibiorczo- witali Wojciech Henrykow- ci i Prognozie Rozwoju Przed- ski, prezes zarzdu Polskie- sibiorstw na lata 2011-2020, go Centrum Bada i Certykacji S.A. któr wykorzystano do stwo- o r a z Ta d e u s z G l a z e r, d y r e k t o r rzenia Strategii Innowacyjnoci ds. bada i certykacji w PCBC S.A. i Efektywnoci Gospodarki, mówi Wojciech Henrykowski przypomnia Henryk Szymaski, dyrektor ge- m.in., e ju w 2005 r. PCBC S.A. wy- neralny Ministerstwa Gospodar- dao pierwszy certykat Ecolabel. ki. Wedug niego dla osignicia stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko jako innowacyjnoci i efektywnoci innowacje (instytucj wdraajc ywno ekologiczna nigdy nie w naszej gospodarce konieczne mógby by PARP). bdzie tak efektywna w produkcji, jest branowe wsparcie eksportu, Co tymczasem z rolnictwem? Da- jak konwencjonalna, dlatego te certyfikaty eksportowe, bony na riusz Goszczyski z Ministerstwa powinna by od niej ok. 30 proc. Rolnictwa i Rozwoju Wsi twierdzi, drosza, a jej jako przynajmniej e wzrasta liczba gospodarstw eko- 30 proc. wysza. logicznych, liczba hektarów pod nie Po czci oficjalnej konferencji przeznaczonych, a take przetwór- nastpio uroczyste wrczenie wy- ni: w roku 2008 byo ich 239, a rok rónie strategicznym klientom póniej 277 (wzrost o 16 proc.). PCBC S.A . oraz Nagrody Preze- Duo przetworzonych produktów sa Zarzdu PCBC S.A. Spotkanie sprzedawanych jest na zachód. Ro- uwietni koncert fortepianowy, nie te i umacnia si uprawa zbó, zwizany z muzyk Fryderyka Cho- rolin wieloletnich oraz hodowla pina, gocie mieli take moliwo drobiu. Warto pamita, e gospo- zwiedzenia Muzeum Kolekcji Jana darstwa mog uzyska refundacj Pawa II w Galerii Porczyskich, kosztów certykacji (certykacji np. gdzie corocznie odbywa si Polski przez PCBC S.A.) i refundacj nawet Dzie Jakoci. 70 proc. kosztów promocji swoich produktów. Przemys Zarzdzanie rodowisko Marta Szczepanik stycze-luty 2011 65 jako ISO Silesia po raz pity w Katowicach P 66 unktem gównym programu stosowane widentyfikacji zagroe by wykad gocia specjalne- iszkód rodowiskowych, porównywa- go, prof. Andrzeja Jacka Bli- li systemy zarzdzania jakoci zsys- klego, który mówi oodwiecznym temami spoecznymi worganizacji, dylemacie lidera iwraz zuczestni- atake tumaczyli, co naprawd daje kami dywagowa nad tym, co jest oprogramowanie wspierajce prac lepsze – wadza czy wspópraca. Wy- penomocnika ds. ISO. kad cieszy si najwikszym uzna- Patronat honorowy nad konferen- niem, auczestnicy uznali profesora cj obj Prezydent Miasta Katowice za najlepszego prelegenta konfe- Piotr Uszok, patronat wydawniczy rencji. Na drugim miejscu znalaza za wydawnictwa: ZNAK oraz Wol- si Krystyna Jarocka, która pokazaa ters Kluwer. Patronami medialnymi suchaczom, jak zarzdza jakoci konferencji byli: Moje Katowice.pl, swojego ycia. Uczestnicy wysoko IT-Consulting, jako.biz, centrum. ocenili równie wykad dr. Janusza jakoci.pl, Eurofirma, magazyn Panfila zUrzdu Dozoru Technicz- „Przemys Zarzdzanie rodowi- nego, który wtrakcie sesji plenar- sko”, Szkolenia24h.pl oraz Konfe- nej tumaczy, jak pogodzi jako rencje24h.pl. Spotkanie odbyo si 14 grudnia 2010 r. i bya to ju jej pita edycja w Katowicach. Na sali gównej Wydziau Teologicznego Uniwersytetu lskiego znalazo si ponad 140 uczestników. Gównym sponsorem konferencji by Urzd Dozoru Technicznego UDT-Cert, a pozostaymi rmy: Det Norske Veritas, IMQ, Lean-soft oraz SGS. Partnerami konferencji byli: HBI oraz Centrum Doskonalenia Meritum. zefektywnoci ibezpieczestwem. Wród uczestników, którzy wypenili Kolejna edycja cyklu ISO Poland Pozostae prelekcje take miay swoich ankiet pokonferencyjn izostali na odbdzie si w maju, tym razem zwolenników. Wykadowcy prezento- sali do koca imprezy, rozlosowano wWarszawie. wali now formu audytu wewntrz- liczne ufundowane przez sponsorów nego, techniki inarzdzia badawcze nagrody. stycze-luty 2011 Monika Gamon Przemys Zarzdzanie rodowisko jako Jubileusz Lloyd’s Register i LRQA W czci oficjalnej gos zabra m.in. Leszek Sitkowski, kierownik Biura certyfikacji LRQA oraz Maciej Liszko, zastpca dyrektora Biura LRQA wPolsce ds. operacyjnych. Uroczysto uwietni koncert Lloyd’s Celebrating Orchestra pod dyrekcj prof. Edwarda Danieckiego, prezentujcej standardy muzyki lmowej. Po bankiecie, mimo mronej inienej pogody, mona byo uda si na spacer na pobliskie molo istarówk. Fot. Wojciech Zwierzyski Dnia 2 grudnia 2010r. w Sopocie nieopodal siedziby LRQA odby si uroczysty bankiet z okazji Jubileuszu 250-lecia powstania Lloyd’s Register oraz 25-lecia powstania LRQA. Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 67 jako SGS wprowadza innowacje w certykacji W nowym roku jak zwykle wprowadzimy kilka nowoci – tak Adam Sarnaszek, dyrektor ds. certykacji w SGS Polska Sp. z o.o., mówi o planach na 2011 r. Jakie najwaniejsze zadania zrealizowali Pastwo w2010 r.? Rok 2010 by dla SGS wPolsce jednym znajlepszych, zarówno pod ktem rozwoju rmy, jak irealizacji wszelkich zamierze. Firma odnotowaa wiksze od zakadanych przychody ze sprzeday, planowo realizowaa proces integracji zakupionej spóki Eko-Projekt iwdroya wszystkie planowane na ten rok projekty. Kierowana przeze mnie brana certykacji iusug audytorskich, waden sposób nie odczua skutków zapowiadanego kryzysu, wrcz przeciwnie: mam wraenie, e kryzys, jeeli by, to tak naprawd nam pomóg. Wszczególnoci objawio si to wobszarze auditów dostawców. To wanie nasi klienci, przede wszystkim wiatowe koncerny iwielkie sieci handlowe zwikszyy ilo zamówie na przeprowadzenie auditów dostawców midzy innymi zobawy, e za sytuacja nansowa dostawcy moe wpywa na jako dostarczanych do nich produktów. Taki sposób redukcji ryzyka biznesowego wsposób wymierny 68 stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko jako przeoy si na realizacj naszych za- ków korzystamy znajlepszych wzorów wasnym yciem. Wtakim przypadku oe roku 2010. idowiadcze SGS na caym wiecie. mona mówi jedynie ojednoczonym Warto równie zwróci uwag, e Posiadamy dwie akredytowane przez audicie kilku systemów anie ozinte- udao nam si wpeni zrealizowa Polskie Centrum Akredytacji placówki growanej certykacji. wszystkie zaoenia wtym równie badawcze: Pracowni Produktów Naf- zsukcesem przeprowadzi najwik- towych wGdasku iPracowni Paliw Jakie plany ma Pan na 2011 r.? sze do tej pory przedsiwzicie szkole- Pynnych wMaaszewiczach, specjali- Jak zawsze bardzo ambitne! (miech) niowe, jakiego nie zrealizowaa adna zujc si wanalityce LPG, rozbudo- Jestem wieo po zamkniciu okre- inna jednostka certykujca, miano- wan omoliwoci badania podsta- su planowania strategii rmy na lata wicie projekt szkoleniowy Akademia wowych parametrów paliw pynnych. 2011-2014 imam nadziej, e wszystkie podjte zaoenia uda nam si zre- Auditorów. Wtym roku przeszkolilimy ponad 1300 osób, auditorów Jakie korzyci pyn ze zinte- alizowa. Wroku 2011 na pewno pla- wewntrznych iauditorów wiodcych growanej certykacji systemów nujemy dalszy rozwój wobszarach wczterech standardach ISO 9001, zarzdzania? Jakie systemy cer- opartych na wymaganiach wasnych ISO 14001, OHSAS 18001 iISO 27001 tykuj Pastwo wten sposób? klientów, zdecydowanie umacniajc ito wszystko przy wspóudziale rod- Podstawow korzyci ze zintegrowa- nasz pozycj lidera wtym zakresie ków zEFS. nej certykacji jest ograniczenie kosz- usug, jak równie wdraaniu wielu tów, zwizanych zczasem samego nowych rozwiza zwizanych ztym Zjakiego zakresu usug SGS auditu, jego organizacj ilogistyk. obszarem. Chcemy wdroy nowy Polska moe korzysta sektor Warto równie zauway, e wród system informatyczny, dziki które- petrochemiczny? samych certykowanych standardów mu klienci otrzymaj dostp on line Dzia OGC (Oil, Gas & Chemicals Se- pojawiy si ju normy, które same do wyników auditu, bd te wsta- rvices) zajmuje si kontrol ilociowo- wsobie zawieraj zintegrowane wer- nie dokona wielu analiz istatystyk. -jakociow, badaniami iocen ropy sje standardów np. PAS 220 lub FSSC Polska jest jednym zkrajów pilotao- naftowej, produktów petrochemicz- 22000. Jeli chodzi oten drugi stan- wo objtych wdroeniem tego syste- nych, gazu (LPG, LNG). Prowadzi take dard, to SGS jest pierwsz jednostk mu wramach globalnej implementacji usugi rzeczoznawczo-konsultingowe certyfikujc wPolsce ina wiecie, systemu wcaym SGS. dla sieci stacji benzynowych oraz baz przeadunkowych imagazynów pa- Mam wraenie, e kryzys, jeeli by, to tak liw, tworzy inadzoruje systemy bezpieczestwa dla przemysu petroche- naprawd nam pomóg. micznego. która oferuje go wraz zakredytacj Ponadto zpocztkiem roku 2011 pla- posiada sie biur ilaboratoriów zlo- wpenym zakresie sektorów dziaal- nujemy zakoczenie procesu akredy- kalizowanych wstrategicznych, dla noci. tacji przez Polskie Centrum Akredytacji naszej brany, punktach caego kra- Chciabym podkreli, e aby efektyw- nowego systemu certyfikacji gospo- ju. S to zarówno porty morskie: Gdy- nie przeprowadzi audit icertykacj darki lenej. Jak zwykle wprowadzimy nia, Gdask, Szczecin, jak ibiura na zintegrowanych systemów, naley tak te kilka nowoci, m.in. zupenie now wschodnich granicach: Maaszewicze, je wdroy, aby ich wzajemne wyma- usug: certykacj Call Center wedug urawica, Braniewo, Sokóka, Doro- gania nie kolidoway ze sob, apo- wymaga nowej normy ISO 15838. husk. Mamyi placówki wgbi kraju: szczególne zapisy wdokumentacji byy Bdziemy pierwsz jednostk na wie- Brana Oil, Gas & Chemicals wSGS wPocku, Bydgoszczy, Koluszkach, spójne dla wszystkich tych systemów. cie, która wramach globalnych roz- Rejowcu Poznaskim. Nasi inspekto- Bardzo czsto zdarza si, e klient wy- wiza oferuje certykacj wedug tej rzy s do dyspozycji 24 godziny na stpuje zwnioskiem do jednostki certy- normy. Jestemy na kocowym etapie dob. Wsieci naszych biur iwlabo- kujcej opoddanie si auditowi certy- wdraania tego produktu iprzygoto- ratoriach zatrudniamy specjalistów kacyjnemu Zintegrowanego Systemu wujemy si do pierwszych procesów zdugoletni, profesjonaln prakty- Zarzdzania iniestety podczas pierw- certykacyjnych. k. Rzeczoznawcy iinspektorzy SGS szego etapu auditu okazuje si, e sys- s gwarancj rzetelnoci iwysokiej ja- temy s rzeczywicie zintegrowane, koci wykonania zleconych prac. Pod- ale tylko na papierze, natomiast wrze- noszc kwalikacje naszych pracowni- czywistoci kady znich yje swoim Przemys Zarzdzanie rodowisko Dzikuj za rozmow. Rozmawiaa Julianna Jachacy stycze-luty 2011 69 bhp AKREDYTOWANE LABORATORIA BADAWCZE O FIRMIE FLOTA ZAKRES USŁUG ANALITYCZNYCH SGS EKO-PROJEKT Sp. z o.o. świadczy kompleksowe usługi w zakresie badań i analiz właściwości fizykochemicznych, mikrobiologicznych i składu chemicznego wód, gleb, osadów, ścieków i odpadów oraz pomiarów emisji gazów wraz z opracowaniem niezbędnej dokumentacji. Zasadniczymi elementami struktury przedsiębiorstwa są nasze AKREDYTOWANE LABORATORIA i Dział Obsługi Klienta. Wykonujemy ponad 250 000 oznaczeń różnych parametrów fizykochemicznych i biologicznych w skali roku. Posiadamy specjalistyczne samochody wyposażone w profesjonalne komory chłodnicze, które zapewniają optymalne warunki przechowywania i bezpieczny transport próbek. ▪ Analiza wód podziemnych i powierzchniowych ▪ Monitoring składowisk odpadów wraz z pomiarami osiadania ▪ Monitoring sieci wodociągowej ▪ Badania zanieczyszczeń gleb i gruntów metalami i związkami organicznymi ▪ Badania ścieków i osadów ściekowych ▪ Monitoring środowiska w otoczeniu stacji benzynowych ▪ Badania zanieczyszczeń mikrobiologicznych w powietrzu ▪ Pomiary emisji, badanie instalacji ochrony powietrza ▪ Testy zgodności odpadów ▪ Cyfrowe mapy zanieczyszczeń środowiska ▪ Cyfrowe modele rzeźby obiektów kubaturowych - składowisk i wyrobisk ▪ Pobieranie próbek wód, ścieków, odpadów, gleb oraz gazów składowiskowych Kompleksowy charakter usług i obsługi Klienta polega na przejęciu przez nas wszystkich obciążeń związanych z cyklem pomiarowym. Począwszy od pomocy w ustaleniu rodzaju niezbędnych oznaczeń, poprzez dokonanie profesjonalnego poboru próbek, odpowiednie ich przygotowanie, analizę do interpretacji wyników badań oraz opracowania raportów i map cyfrowych, zależnie od potrzeb i wymagań Klienta. Gwarantujemy krótkie terminy realizacji usług oraz pełną dyspozycyjność w zakresie obsługi i udzielania informacji dotyczących przebiegu badań, zagadnień metodycznych i interpretacji wyników. Naszym stałym Klientom oferujemy również możliwość skorzystania z porad prawnych świadczonych przez naszego Radcę Prawnego wyspecjalizowanego w zakresie Ochrony Środowiska. ŚWIADCZYMY AKREDYTOWANY POBÓR PRÓBEK NA TERENIE CAŁEGO KRAJU 70 stycze-luty 2011 KLIENCI - PARTNERZY SGS EKO-PROJEKT Sp. z o.o. podejmuje współpracę z przedsiębiorstwami i instytucjami z różnych sektorów, dostosowując zakres i sposób świadczenia usług do specyficznych potrzeb poszczególnych branż. Najliczniejszą grupę naszych Klientów stanowią przedsiębiorstwa i instytucje sektora gospodarki komunalnej, administracji publicznej, sektora przemysłowego i doradczego. Dążenie do rozpoznania potrzeb naszych Klientów i zapewnienie satysfakcji ze świadczonych usług znajduje wyraz w ciągłym rozwoju systemu zapewnienia jakości. Jednym z elementów dbałości o jakość i interes naszych usługobiorców jest staranny dobór dostawców sprzętu i odczynników dla naszych laboratoriów. Współpracujemy jedynie z certyfikowanymi przedsiębiorstwami, zapewniającymi dostawę najwyższej jakości produktów i usług związanych z kontrolą jakości. EKO-PROJEKT SP Z O.O. NALEŻY OBECNIE DO MIĘDZYNARODOWEJ GRUPY SGS, ŚWIATOWEGO LIDERA W DZIEDZINIE INSPEKCJI, WERYFIKACJI, BADAŃ I CERTYFIKACJI. ŚWIADCZONE PRZEZ NAS KOMPLEKSOWE USŁUGI SĄ INTEGRALNĄ CZĘŚCIĄ BRANŻY OCHRONY ŚRODOWISKA SGS. Siedziba Główna Pszczyna SGS EKO-PROJEKT Sp. z o. o. (dawniej: Zakład Inżynierii Środowiska Eko-Projekt Kukla i Wspólnicy Sp. J.) ul. Cieszyńska 52 A 43-200 Pszczyna t +48 32/ 449 2500 f +48 32/ 447 2072 e [email protected] www.sgs.com www.eko-projekt.com.pl Oddziały Regionalne ▪ Wrocław ▪ Poznań ▪ Leżajsk Przemys Zarzdzanie rodowisko bhp Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 71 jako BiznesKlaster dla otoczenia biznesu Pod koniec listopada 2010 r. na Zamku Królewskim odbya si ogólnopolska konferencja „Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu jako innowacyjny model kompleksowego doradztwa biznesowego. Nowoczesne instrumenty wsparcia rozwoju przedsibiorczoci z wykorzystaniem funduszy Unii Europejskiej” poczona z Gal EuroCertykatu 2010. K rencyjno tworzcych j podmiotów: przed wchodzeniem w interesy z biz- rm, stowarzysze, kancelarii, a take nesem). Tymczasem dobrze rozumiana jednostek naukowych. i realizowana koncepcja PPP jest jed- Jak zwykle z najywszym przyjciem n z najlepszych i najskuteczniejszych spotkaa si prelekcja dr hab. Macieja metod realizacji zada publicznych, Perkowskiego. Dotyczya ona partner- zwaszcza w tych obszarach, w których stwa publiczno-prywatnego. Perkow- aparat pastwowy jest niewydolny. onferencja zgromadzia ponad czterystu przedsibiorców, kadr zarzdzajc, menederów, przedstawicieli samorzdów i wiele innych osób zainteresowanych poznaniem i wdraaniem w realnej gospodarce idei klasteringu. Jak podkreli Tomasz Kozowski, prezes Polskiego Stowarzyszenia Doradczego i Konsultingowego, które jest liderem i koordynatorem Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu, BiznesKlaster to struktura, która podnosi innowacyjno i konkuski nie ukrywa pozytywnego stosunku Konferencj wspónansowaa Unia do tego modelu wspópracy, pitnuje Europejska w ramach Europejskie- natomiast liczne w tym wzgldzie za- go Funduszu Rozwoju Regionalne- niechania i niedocignicia po stronie go ze rodków Programu Opera- wadz tak centralnych (wci, mimo cyjnego Rozwój Polski Wschodniej wprowadzenia nowej ustawy o PPP z 2007-2013. dn. 19 grudnia 2008 r., niedoskonae 72 stycze-luty 2011 przepisy i regulacje prawne), jak i sa- Oprac. red. na podstawie morzdowych (powszechne, nieuza- materiau organizatora sadnione i czsto absurdalne obawy Fot. Marta Szczepanik Przemys Zarzdzanie rodowisko jako EGD laureatem nagrody EuroCertykat 2010 Europejska Grupa Doradcza Sp. z o.o. po raz kolejny znalaza si w gronie laureatów Midzynarodowego Programu Promocji Jakoci EuroCertykat 2010 w kategorii„Certykat Zarzdzania Firm – zgodny z systemami jakoci ISO”. N podmiotom gospodarczym •Penomocnik / Meneder Jakoci TGA; •Specjalista / Penomocnik / Auditor katu wydawanego na okres 3 lat. Po szczególnie wyróniajcym Wewntrzny systemu zarzdzania tym okresie wcelu utrzymania jego agroda ta przyznawana jest si na tle konkurencji sprawn organi- rodowiskowego; oprzyznanie prawa uywania certy- wanoci przeprowadzana jest recer- zacj izarzdzaniem, doskona poli- •Specjalista / Penomocnik / Auditor tykacja. Ten element procesu kszta- tyk rozwoju ispenieniem surowych wewntrzny ds. Systemu Zarzdza- cenia zapewnia stae doskonalenie norm jakociowych. nia rodowiskowego; iposzerzanie wiedzy wramach danej Europejska Grupa Doradcza oferuje sze- •Specjalista / Penomocnik / Auditor roki zakres usug szkoleniowych wtakich wewntrzny ds. Systemu Zarzdza- Posiadanie certykatu kompetencji daje obszarach jak: fundusze europejskie, za- nia Bezpieczestwem ywnoci; liczne korzyci: certykacji. mówienia publiczne, zarzdzanie, kom- •Penomocnik/Meneder / Auditor we- •potwierdzenie kompetencji przez nie- petencje osobiste, sprzeda, negocjacje, wntrzny Systemu Zarzdzania BHP; zalenych ekspertów jednostki certy- marketing, zasoby ludzkie, kurs dla kan- •Specjalista / Meneder Zarzdzania dydatów na czonków rad nadzorczych Zmian. kujcej, •moliwo dalszego doskonalenia iaktualizacji wiedzy, iinne. Szkolenia realizowane s zarów- •uznanie na midzynarodowym ryn- no wotwartych, jak izamknitych for- ku pracy. muach. Wród licznych usug edukacyjnych, które oferuje Europejska Grupa Doradcza, na uwag zasuguje realizo- Wramach programu mamy ju ponad wany wspólnie zPartnerem rm TÜV 20 tys. przeszkolonych osób zoko- NORD Polska autorski Program Certy- o 10 tys. instytucji iprzedsibiorstw, kacji Kompetencji Personelu. a w Programie „Certyfikacji Kompe- Programem Certykacji zostay objte Certykacja kompetencji personelu jest tencji Personelu” wzio ju udzia ok. nastpujce szkolenia: odpowiedzi na potrzeby rynku wza- 3 tys. osób, które skorzystay zusug •Penomocnik / Meneder Funduszy kresie wysoko wykwalikowanej kadry Europejskiej Grupy Doradczej. Potwier- specjalistów, których wiedza iumiejt- dza to tylko sprawne iefektywne za- noci winny by wsposób profesjonal- rzdzanie rm oraz bardzo wysokie ny udokumentowane. kwalifikacje zespou fachowców za- Kurs finalizuje egzamin zewntrz- angaowanych woferowanie usug ny przeprowadzany przez niezalen najwyszej jakoci. Pen informacj jednostk certykujc. Absolwent za- ofirmie mona znale na stronie wiera umow ocertykacj osób oraz www.eurogrupa.pl Europejskich; •Specjalista / Meneder Balanced Scorecard (BSC); •Specjalista / Meneder Zarzdzania Innowacjami; •Specjalista/Meneder Zarzdzania Projektami; Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 73 odpowiedzialno spoeczna Inicjatywy i programy wspierajce kraje rozwijajce si C zsto syszymy krytyk pomocy rozwojowej, która brzmi: „Dlaczego wogóle zachod- nie korporacje, organizacje irzdy powinny angaowa si wpomoc pastwom rozwijajcym si? Czy nie mamy do problemów we wasnym kraju?”. Na wstpie warto wic zaznaczy, e wszystkie kwestie midzynarodowe, jak pokój, bezpieczestwo, zrównowaony rozwój, prawa czowieka ieliminowanie ubóstwa, s powizane. Dlatego te, aby zapewni ich realizacj, potrzebna jest wspópraca caego spoeczestwa, icho gówn funkcj peni tutaj pastwo, to biznes nie moe pozosta na nie obojtny. Istotne te, e cho wikszo problemów spoecznych wystpuje na caym wiecie, to wkrajach rozwijajcych si ich skala inatenie s znacznie wiksze. Itak np. cho podejmowane na rzecz mieszkaców krajów rozwijajcych si. Historia zaangaowania biznesu wpomoc krajom rozwijajcym si Koncepcja spoecznej odpowiedzialnoci biznesu (Corporate Social Responsibility, CSR) ze swej definicji zakada „trwae zobowizanie biznesu do etycznego postpowania iprzyczyniania si do rozwoju gospodarczego poprzez popraw jakoci ycia pracowników iich rodzin, jak równie lokalnej spoecznoci ispoeczestwa”4. Wostatniej dekadzie lokalne imidzynarodowe firmy stay si bardzo wanymi iwpywowymi aktorami wkrajach rozwijajcych si. Wkonsekwencji, maj niebagatelny wpyw na rozwój tych krajów. Jednoczenie globalne ubóstwo jest wszdzie, to jego naj- wymagania wobec biznesu rosn: bardziej skrajna forma – ubóstwo bez- oczekuje si ode wikszej przejrzy- wzgldne (absolutne), czyli sytuacja, rozwojowych: zlikwidowanie skrajne- stoci iodpowiedzialnoci za dziaa- wktórej brakuje moliwoci zaspoko- go ubóstwa igodu, zapewnienie po- nia, które maj wpyw na gospodar- jenia potrzeb uznawanych za niezbd- wszechnego nauczania na poziomie k, spoeczestwo irodowisko, co ne2 – wystpuje tylko wkrajach rozwi- podstawowym, wspieranie zrównania zawiera si wkoncepcji CSR. 3 74 Szacuje si, e na wiecie 1,4 mld osób yje poniej progu ubóstwa, tj. za mniej ni 1,25 dol. dziennie1. Najwicej osób ubogich mieszka w krajach rozwijajcych si, przy czym niechlubnymi „liderami” s kraje Afryki Subsaharyjskiej, a zaraz po nich Azji Poudniowej. Jak rmy angauj si w wspieranie krajów rozwijajcych si i dlaczego to robi? jajcych si . wprawach mczyzn ikobiet oraz Ponadto wkrajach rozwijajcych si W2000 r., podczas Szczytu Milenij- wzmocnienie pozycji kobiet, zmniej- yj potencjalni konsumenci – trak- nego ONZ, wiatowi przywódcy zo- szenie wskanika umieralnoci dzieci, towanie najbiedniejszych krajów bowizali si do realizacji do 2015 r. poprawa stanu zdrowia kobiet ciar- ispoeczestw wanie jako klien- omiu Milenijnych Celów Rozwoju, nych ipoonic, ograniczenie rozprze- tów zaproponowa C. K. Prahalad, aby wyeliminowa skrajne ubóstwo strzeniania si HIV/AIDS iinnych cho- formuujc w 2002 r. koncepcj na wiecie itrwale polepszy sytu- rób, zapewnienie stanu równowagi dou piramidy (bottom of pyramid, acj ludzi biednych yjcych przede ekologicznej rodowiska, rozwijanie BOP), zgodnie zktór na dole glo- wszystkim wkrajach rozwijajcych si. iwzmacnianie wiatowego partner- balnej piramidy ekonomicznej yje Cele te s konkretne imierzalne, dzi- stwa na rzecz rozwoju. Od wielu lat 4-miliardowy rynek, „zapomniany” ki czemu uatwiaj przeprowadzenie biznes aktywnie wcza si wrealiza- przez midzynarodowe korpora- ewaluacji podejmowanych dziaa cj Celów poprzez liczne inicjatywy cje. Jeeli firmy zaczn traktowa stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko odpowiedzialno spoeczna osoby ztego rynku jako konsumentów ikreacj popytu na dobra iusugi. niewielk opat uycza telefonu po- ibd projektowa innowacyjne pro- Jednak koncepcja Prahalada do- zostaym mieszkacom iwten sposób dukty przeznaczone specjalnie dla czekaa si licznych gosów krytyki, spaca poyczk. Wroku 2004 akcj objto szacunkowo 23 mln mieszka- Mieszkaców krajów rozwijajcych si naleaoby zacz traktowa jako producentów, a nie ców wsi. Przykadem produktu uytecznego spoecznie zpolskiego podwórka jest wprowadzony na rynek w2006 r. konsumentów. „Mleczny Start” wramach Partnerstwa dla Zdrowia, zoonego zrm nich, odkryj nowe moliwoci biz- zktórych najgoniejszy pochodzi od nesowe, aprzy okazji pomog ogra- prof. Karnaniego. Karnani twierdzi, Instytutu Matki iDziecka. Mleczny niczy ubóstwo, twierdzi Prahalad.5 e zamiast oferowa ubogim zbdne Start jest kaszk zmlekiem, wzbo- Podobn koncepcj do BoP zakada wedug jego teorii towary, naleaoby gacon skadnikami mineralnymi inicjatywa Growing Inclusive Markets zacz traktowa ich jako producen- iwitaminami niezbdnymi do prawi- (GIM), opracowana przez Program tów, anie konsumentów iudziela dowego funkcjonowania organizmu (UNDP), której celem jest inspirowanie integracyjnych modeli biznesowych stwarzajcych szanse na wyjcie zbiedy. Zkolei idea Sprawiedliwego Handlu (Fair Trade) wspiera produ- Fot. Simmbarb, sxc.hu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju Danone, Lubella, Biedronka oraz centów ipracowników zGlobalnego Poudnia na rzecz równowagi whandlu midzynarodowym. Ruch ten oferuje lepsze warunki handlowe ibroni praw producentów ipracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych warunków pracy igodziwej zapaty. Konsumenci, kupujc produkty zcertykatem Fair Trade, maj pewno, e ich producenci dostali za swoj prac sprawiedliwe wynagrodzenie. Podsumowujc, wyróni mona trzy im mikrokredytów na rozpoczcie dziecka. Cena produktu zostaa tak grupy przyczyn, dla których biznes wasnej dziaalnoci czy te oferujc skalkulowana, aby przychody pokry- angauje si wrozwizywanie pro- zatrudnienie. way koszty produkcji idystrybucji, produkt nie jest te reklamowany. blemów krajów rozwijajcych si. Po pierwsze, ta dziaalno przyczy- Dobre praktyki rm nia si do stabilizacji iharmonijnego Najbardziej znanym przykadem zaan- Karolina Szlasa, rozwoju spoeczestw irodowisk, gaowania biznesu na rzecz rozwoju koordynatorka ds. promocji iportalu, wktórych rma dziaa lub zamierza iwspierania przedsibiorczoci wkra- Forum Odpowiedzialnego Biznesu dziaa. Po drugie, midzynarodowe jach ubogich jest udzielajcy poyczek koncerny musz dba oswoj repu- na mikronansowanie Grameen Bank tacj iniejednokrotnie wten sposób zBangladeszu, zaoony przez prof. staraj si naprawi swój wizerunek, Muhammada Yunusa. Ten sam nauko- nadszarpnity wczeniej wwikszo- wiec zaoy spók Grameen Telecom, ci przypadków zpowodu nieodpo- która upowszechnia uywanie telefo- wiedzialnych dziaa biznesowych nów komórkowych na obszarach wiej- wkrajach Poudnia. Po trzecie nato- skich. Mechanizm polega na udziele- miast, rynki krajów rozwijajcych si niu poyczki na zakup telefonu jednej to szansa na ekspansj biznesow osobie we wsi, która nastpnie za Przemys Zarzdzanie rodowisko 1 Dane na 2005 r. Za: The Millennium Development Goals Report 2010, United Nations 2010. 2 red. B. Rysz-Kowalczyk, Leksykon Polityki Spoecznej, Warszawa 2002, s. 218. 3 J. Sachs, Koniec zndz. Zadanie dla naszego pokolenia, Warszawa 2006, s. 35. 4 Definicja World Business Council for Sustainable Development, http://www.wbcsd.org/ templates/TemplateWBCSD5/layout.asp?type=p&MenuId=MTE0OQ, 20.12.2010 r. 5 J. Szumniak, Nowe moliwoci biznesowe na rynkach najniszego poziomu globalnej piramidy ekonomicznej, www.odpowiedzialnybiznes.pl. stycze-luty 2011 75 efektywno energetyczna Systemy zarzdzania energi – moda czy konieczno? Prognozy eksperckie wskazuj na brak moliwoci zrealizowania krajowego zapotrzebowania na energi elektryczn w cigu kilku najbliszych lat. Ceny energii najprawdopodobniej nadal bd rosy. Jak zoptymalizowa koszty zuycia energii? Czy efektywne zarzdzanie energi staje si ju koniecznoci, nie tylko mod? R 76 osn koszty wytworzenia nach w prawie majcych wpyw na spoywcza, gdzie koszt energii to energii (zwizane z koniecz- ceny energii oraz postpujcej kon- 8-16 proc. kosztów wyrobu, a po nymi inwestycjami i moder- solidacji rynku. Wreszcie wszelkie uwzgldnieniu caego acucha po- nizacj istniejcych bloków i instala- prognozy mówice o wzrocie go- wstawania produktu spoywczego cji przesyowych oraz koszt udziau spodarczym s nierozerwalnie zwi- okazuje si duo wyszy. Sektor ten w systemie handlu emisjami lub zane z informacj o wzrocie zapo- nie jest zreszt rekordzist, jeli cho- wdraania technologii wychwy- trzebowania na energi. Wszystkie dzi o konsumpcj energii i jej udzia tywania i skadowania CO 2 – CCS te przesanki wskazuj, e ceny w kosztach wyrobu. S takie, gdzie – Carbon Capture and Storage). energii w najbliszych latach w Pol- energia stanowi nawet 25-30 proc. Preferowane od kilku lat czystsze sce nadal bd rosn. Nie nale- kosztu wytworzenia. technologie wytwarzania oferuj y take zakada, e klienci/kon- Wedug szacunków Midzynarodo- drosz energi (biopaliwa, czysta sumenci chtnie pokryj rónice wej Agencji Energetycznej (IAE) ma- energia pochodzca z farm wiatro- w paconych rachunkach. my w dalszym cigu ogromne mo- wych, siowni wodnych) i w najbli- Duym wyzwaniem, szczególnie dla liwoci podniesienia efektywnoci szych latach nie ulegnie to zmianie. wielu firm produkcyjnych, bdzie energetycznej tylko za pomoc dzia- Kosztowne bd take narodowe optymalizacja kosztów zuycia ener- a optymalizacyjnych i organiza- inwestycje w energetyk jdrow, gii, czyli ta cz kosztu wytworze- cyjnych oraz efektywniejszego za- port do odbioru skroplonego gazu nia wyrobu, która waha si w za- rzdzania utrzymaniem instalacji, czy budowa mostów energetycz- lenoci od brany od 5 do 30 proc. maszyn i urzdze. Wstpnie mówi nych. Nie naley zapomina o zmia- Jako przykad niech posuy brana si o potencjale oszczdnociowym stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko efektywno energetyczna na poziomie 18-26 proc. zuywanej na poziomie 18-26 proc. okazuj Oczywicie nie znaczy to, e ma- energii, które mona wygenerowa si spektakularnymi, aczkolwiek nie- my nik wiadomo koniecznoci tylko zabiegami w ramach istniej- trwaymi sukcesami. Ju w rok po oszczdzania energii. Wrcz prze- cego systemu zarzdzania. Oczywi- zakoczeniu projektu efektywno ciwnie, wiele firm podejmuje nie- cie mówimy o takim systemie, któ- przyjtych rozwiza organizacyj- ustanne wysiki w tym zakresie. Na ry dysponuje niezbdnymi do tego nych, eksploatacyjnych i opomiaro- ogó jednak wikszo menede- narzdziami. wania zuycia energii w procesach rów i inynierów zajmujcych si Przypomnie naley take, e polskie spada o 1/3 co daje wynik 12-17 tym tematem koncentruje si na Ministerstwo Gospodarki szacuje, proc., by po trzech latach pierwotne aspektach technicznych, takich jak wymiana lub modernizacja instala- S brane, gdzie energia stanowi nawet cji i urzdze. Prawdziwe s oczywicie stwierdzenia, e dziaania 25-30 proc. kosztu wytworzenia. te docelowo mog da najwiksze oszczdnoci. i efektywno energetyczna naszej oszczednoci pozostay jedynie da- Szacunki IEA mówi, e istniejce gospodarki jest trzykrotnie nisza nymi historycznymi. i ekonomicznie uzasadnione tech- ni krajów wysokorozwinitych oraz Nietrwao efektów pojedynczych nologie daj moliwoci dwukrot- dwukrotnie nisza ni wynosi eu- projektów optymalizacji zuycia nie przekraczajce oszczdnoci wy- ropejska rednia. Na wszystkie po- energii zwizana jest z póniejszym nikajce z zarzdzania energi, czyli wysze informacje naómy jeszcze naturalnym rozwojem infrastruktury w wyniku inwestycji jestemy w sta- projekt nowej legislacji Unii Euro- przedsibiorstw, zwikszaniem wo- nie zaoszczdzi nawet 50 proc. pejskiej. Nakazuje on redukowanie lumenu produkcji wyrobów, tech- energii. Naley jednak pamita, e zuycia energii o 1 proc. rocznie a nicznym spadkiem sprawnoci urz- rozwizania te zwizane s z kosz- do 2020 r., z odpowiednimi sankcja- dze i instalacji, wzrostem kosztów townym i dugotrwaym procesem mi w przypadku braku realizacji tych energii i surowców energetycznych. inwestycyjnym. wymaga oraz odpowiednimi moty- Co wic mona uzyska, jeli zbudu- Poprawa efektywnoci energetycz- watorami dla rm wykazujcych si jemy stae mechanizmy zarzdzania nej przy pomocy systemu zarz- lepszymi wynikami, takimi jak sys- efektywnoci energetyczn? dzania daje efekty w krótkiej oraz nia energi poprzez opomiarowanie DNV wspiera z pozytywnym wyni- duszej perspektywie czasu i nie- procesów lub kluczowych linii tech- kiem ponad 10 najwikszych firm jednokrotnie nie pociga za sob nologicznych. Ju tego typu dziaa- transportu morskiego (ponad 500 tak powanych wydatków. nia i uwiadomienie pracownikom statków) w procesie redukcji zuycia Na czym si oprze, chcc wdroy tem Biaych Certykatów, co deniuje nam jeden z waniejszych celów dla rm na najblisze lata. Nie bez znaczenia jest take fakt, e kada oszczdno vide poprawa efektywnoci energetycznej to take zmniejszenie emisji CO2 do atmosfery. Czas wic na podjcie wysiku zwizanego z moliwie najefektywniejszym wykorzystaniem energii. Ciekawe dane pyn z rm, które maj za sob pierwsze próby zarzdza- kosztów zwizanych z energi spo- energii o 5–30 proc. poprzez wdro- system zarzdzania energi? wodowao spadek jej zuycia o kilka enie zintegrowanego systemu za- Konkretne podpowiedzi pojawiy si procent. Z obserwacji przebiegów rzdzania energi. wraz z publikacj nowego standar- pojedynczych projektów majcych Podobnych przykadów mona du EN 16001 – Energy Management na celu ograniczenie i/lub optymali- przytacza wicej, ale niezwykle System oraz projektu standardu ISO zacj zuycia energii w przedsibior- trudno jest znale tego typu podej- 50001. Obie te normy oparte s na stwach wynika, e uzyskane wyniki cie systemowe w polskich rmach. zasadach PDCA (Plan-Do-Check-Act, Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 77 efektywno energetyczna Zaplanuj-Wykonaj-Sprawd-Po- cele w zakresie poprawy efektywno- si mniejszymi wymaganiami ener- praw) znanych ze standardów ci energetycznej, okreli energi getycznymi (w produkcji lub w trak- ISO 9001 i ISO 14001. jako jeden z kluczowych aspektów cie uytkowania). Podobnie przy za- Koncepcja zakada wic wczenie w funkcjonowaniu rmy, zapozna kupach powinnimy kierowa si mechanizmów zarzdzania efektyw- si z wymaganiami prawnymi w tym take wymaganiem, aby kupowany noci energetyczn w struktury sys- zakresie (na poziomie UE i lokalnie) surowiec, element, usuga w jak naj- temu zarzdzania, poczynajc od oraz najlepszymi dostpnymi na ryn- mniejszy sposób obcia nas ener- identyfikacji stanu aktualnego, na ku praktykami. Pozytywne efekty getycznie. Znane s mechanizmy stworzeniu mechanizmów pozwa- mona osign ju w wyniku obj- zlecania na zewntrz czci zada, lajcych skutecznie zarzdza ziden- cia aspektów energetycznych moni- prac, usug. Warto przemyle out- tykowanymi aspektami energetycz- torowaniem i komunikowania pra- sourcing w obszarze, który obcia nymi koczc. cownikom, jaki wpyw na koszt ich nas najbardziej energetycznie. Nale- Wstpne dowiadczenia wskazuj wyrobu lub usugi ma zuycie ener- y sprawdzi, czy w przypadku na- na szereg powtarzajcych si wy- gii. Na ogó ju po kilku miesi- szego produktu najefektywniejsze zwa dla systemu zarzdzania ener- cach pojawiaj si pierwsze wyra- z punktu widzenia zuycia energii gi (i efektywnym jej wykorzysta- ne oszczdnoci. Równolegle zarzd s procesy cige i stabilne, czy te niem). S to: wskazuje osoby odpowiedzialne za moe lepiej maksymalnie skoncen- • problemy z infrastruktur (zarów- budowanie systemu, sformuowanie trowa realizacj procesów w czasie no wewntrzn, typu stare in- niezbdnych procedur oraz monito- i wycza urzdzenia, kiedy nie ma- stalacje, jak i zewntrzn – sieci rowanie aspektów energetycznych. j penego oboenia. przesyowe); Jako istotne elementy zarzdzania W wymaganiach EN 16001 oraz pro- energi wskazano wspomniane bu- jektu normy ISO 50001 znalazo si • traktowanie energii jako staego skadnika kosztów; dowanie wiadomoci zaogi i komu- take miejsce dla audytów wewntrz- • potraktowanie tematów energe- nikowanie oczekiwa zarzdu oraz nych zorientowanych na aspekty tycznych, jako jednego z wielu wyników monitorowania aspektów energetyczne, pozwalajcych uzy- energetycznych. Kluczowe wyda- skiwa potwierdzenie zgodnoci na- • brak gotowoci na sytuacje awa- je si wczenie parametru efektyw- szych procedur, dziaa z wymaga- ryjne i zarzdzania kryzysowego. noci energetycznej do wszystkich niami technicznymi, organizacyjnymi Norma EN 16001 proponuje kilka- realizowanych w firmie procesów: oraz postawionymi przez zarzd ce- nacie wymaga zorientowanych projektowania, zakupów, produkcji lami w zakresie efektywnoci ener- na zarzdzanie energi, pozwalajc i/lub dostarczania usugi oraz utrzy- getycznej. Kolejnym krokiem jest organizacji zrozumie jej ogranicze- mania ruchu. Np. proces projekto- uruchomienie dziaa korygujcych nia i moliwoci w zakresie poprawy wania musiaby wykaza, i nowy w przypadku stwierdzenia niezgod- efektywnoci energetycznej. Stan- wyrób nie tylko spenia wymaga- noci oraz okresowe podsumowywa- dard proponuje zdeniowa polity- nia prawne i oczekiwania klientów, nie uzyskanych efektów podczas prze- k energetyczn i podajce za ni ale bdzie take charakteryzowa gldu systemu przez zarzd rmy. elementów zwizanych z utrzymaniem ruchu; • zanikajca wiedza kadry technicznej dotyczca infrastruktury energetycznej, zuycia energii, moliwoci rozwoju infrastruktury; • produkcja podporzdkowana terminowej realizacji zlece bez wzgldu na koszty; • planowanie rozwoju rmy (inwestycje, rozbudowy, zmiany technologiczne) bez uwzgldnienia zewntrznych i wewntrznych kwestii energetycznych; • krótkoterminowe mylenie inwestycyjne; 78 stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko efektywno energetyczna i ekologicznych. Audytorzy mog take zrealizowa zadanie polegajce na ocenie moliwoci zmniejszenia zapotrzebowania na energi, ale równie ocenie moliwoci zastosowania odnawialnych róde energii i kogeneracji i optymalizacj techniczn, ekonomiczn i rodowiskow rozwiza. Wszystkie wyej wymienione informacje pynce z audytu energetycznego maj posuy krótko- i dugoterminowym decyzjom zwizanym z ograniczeniem kosztu, jakim jest energia. Warto jednak równie rozpocz prace nad ustanowieniem procedur zarzdzania energi, aby uzyska synergi midzy dziaaniami wynikajcymi z modernizacji, inwestycji i efektami wdroenia systemu Aby jednak podj wiadom decy- zmniejszenie zapotrzebowania na zarzdzania energi. zj o wczeniu elementu zarzdzania ciepo i energi dla poszczególnych Narzdziem, które wspiera wdroenie energi w struktury systemu zarzdza- obiektów i ich infrastruktury grzew- systemów zarzdzania energi i au- nia lub o inwestycjach w infrastruktu- czej, wentylacyjnej i chodniczej. dyt, jest opracowany przez DNV Ener- r, warto ustali stan wyjciowy. Temu Audyt energetyczny moe skutko- gy Management System Rating Proto- celowi suy audyt energetyczny. Na- wa wskazaniem optymalnej ener- col, czyli zestaw ponad 300 zagadnie rzdzie, które moe wspiera decyzje getycznie technologii na pod- sucy do oceny poziomu, na jakim zarzdów w zakresie inwestycyji, ale take te dotyczce zarzdzania zasobem, jakim jest energia. W zakres audytu energetycznego mog take wchodzi nastpujce dziaania: audyty budynków, systemów klimatyzacji, wentylacji, chodzenia, instalacji energetycznych Efektywno energetyczna naszej gospodarki jest trzykrotnie nisza ni krajów wysokorozwinitych i dwukrotnie nisza ni wynosi europejska rednia. oraz wykorzystywanych technologii. Audyt energetyczny ma na celu zin- stawie analizy zapotrzebowania jest firma w zakresie zarzdzania wentaryzowanie stanu wyjciowe- i przepywów energii wraz z oce- energi. Lista zawiera zarówno wyma- go: analiz bilansów energetycznych n moliwoci stosowania meto- gania prawne i normatywne, jak i, co budynków i urzdze technologicz- dy integracji procesów i odzysku stanowi o jej wielkiej wartoci, przy- nych oraz przeanalizowanie przepy- ciepa, wskazaniem najlepszego wouje najlepsze praktyki w zakresie wów energii; inwentaryzacj i bilanse sposobu modernizacji systemu zarzdzania energi. energetyczne systemów: pary, spr- elektroenergetycznego. W kolejnych artykuach o efektyw- onego powietrza, urzdze wenty- Efektem pracy audytorów moe by noci energetycznej bdziemy rozwi- lacyjnych i chodzenia oraz systemu take okrelenie optymalnego za- ja zagadnienia efektywnego wdro- elektroenergetycznego wraz z anali- kresu dziaa modernizacyjnych enia podejcia systemowego do z moliwoci zmniejszenia zuycia z okreleniem nakadów i oszczd- zarzdzania energi w rmie. paliw, energii elektrycznej i innych noci i ocena moliwoci zmniej- noników energii w obiekcie; a tak- szenia zapotrzebowania na ener- Dominik Lisiewski e wskazanie optymalnych rozwi- gi wraz z okreleniem efektów Rafa Kmiecik za technicznych majcych na celu energetycznych, ekonomicznych DNV Poland Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 79 efektywno energetyczna System zarzdzania energi P lanuje si, e szczegóowe regulacje dotyczce postanowie Ustawy bd zawarte wpóniejszych stosownych Rozporzdzeniach. Dlaczego rozwaenie sposobu uytkowania energii jest dzisiaj tak wane? Przede wszystkim naley waciwie zrozumie pojcie „ener- W padzierniku 2010 r. wesza pod obrady Sejmu RP w swojej siedemnastej redakcji Ustawa o efektywnoci energetycznej. Trzyletnie oczekiwanie na wypracowanie nowoczesnego podejcia do gospodarowania energi w naszym kraju nareszcie koczy si powstaniem dokumentu zasadniczego. gia” – to iatwe, itrudne zarazem. Zjednej strony energia jest kwantowan jednostk zyczn ima róne formy, rozróniamy m.in. kinetyczn, potencjaln, grawitacyjn, ciepln, wietln, elektromagnetyczn. Zdrugiej za opisujemy j wkategoriach ekonomicznych, moemy zatem zada sobie pytania: Co rozumiemy jako gospodark energetyczn? Czym róni si zarzdzanie gospodark energetyczn od monitorowania zuycia energii? Jak prowadzimy gospodark energetyczn iile wynosz koszty zmarnowanej energii? Midzynarodowa Agencja Energetyczna – forum 30 pastw zrzeszonych wramach Organizacji Wspópracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) – jest autorem corocznych raportów World Energy Outlook. Wtym z2009 r. stwierdza si, i kryzys gospodarczy doprowadzi zarówno do spadku zuycia energii, 80 jak iemisji CO 2 oraz zmniejszenia 2007-2030 popyt na energi pier- k t ó r z u y w a m y, m u s i z o s t a inwestycji. Obnienie tempa in- wotn wronie globalnie o20 proc. ograniczona. westycyjnego wsektorze energe- Jednake pokrycie tego zapotrze- Podwyszenie sprawnoci wytwa- tycznym bdzie miao daleko idce bowania tylko poprzez zwikszenie rzania, ograniczenie strat wprzesyle ipotencjalnie grone konsekwencje mocy wytwórczych jest niemoliwe, idystrybucji oraz zmniejszenie zuy- dla bezpieczestwa energetycz- chociaby ze wzgldów ekologicz- cia energii – to gówne cele projek- nego na wiecie, zmian klimatycz- nych. Dlatego te musimy nauczy tu Ustawy oefektywnoci energe- nych iniedoboru energetycznego. si wykorzystywa energi wspo- tycznej. Istotn rol woszczdnym W tzw. „Scenariuszu 450” osza- sób bardziej efektywny, azawar- gospodarowaniu energi ma do cowano, e w okresie pomidzy to pierwiastka wgla wenergii, odegrania administracja publiczna, stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko efektywno energetyczna nowe samorzdy bdzie obowizywaa zasada corocznego oszczdzenia zuycia energii. Tymczasem Wybór obszaru wdroenia przyszych rozwiza systemowych jest bardzo wanym zagadnieniem. przedsibiorstwa sprzedajce energi elektryczn, ciepo lub paliwa gazowe bd miay obowizek po- EN 16001:2009 uwzgldnia najlep- powstajcej normie ISO 50001 zyskania iprzedstawienia do Urz- sze praktyki zarzdzania energi System zarzdzania energi. Za jej du Regulacji Energetyki wiadectw (gospodark energetyczn) iodno- opracowanie odpowiada Komitet efektywnoci energetycznej lub uisz- si si do nastpujcych zagadnie: Techniczny midzynarodowej or- czenia opaty zastpczej. Zatem jak • Pomiary, raportowanie ibenchmar- ganizacji ISO – ISO/PC 242 Energy sprosta nowym wyzwaniom, komu king postpów wzuyciu energii Management committee. Planuje wcelu doskonalenia; si, e powstajcy standard bdzie worganizacji powierzy realizacj zada zwizanych zmonitorowa- • Ocena wpywu projektów dotycz- stanowi podstaw dziaania dla in- niem stanu efektywnego korzysta- cych poprawy wodniesieniu do stalacji przemysowych lub caych nia zzasobów energetycznych? Czy emisji gazów cieplarnianych; przedsibiorstw wcelu zarzdzania • Stworzenie przejrzystoci wzarz- wszelkimi aspektami energetyczny- dzaniu zasobami energetycznymi; mi, zwczeniem obszarów nabycia Odpowiedzi na te pytania mo- • Ocena postpów we wdraa- izuycia. Obecnie mona spotka na znale wnormie europejskiej niu efektywnych technologii opinie, e norma ISO 50001 czcio- EN 16001:2009 System zarzdzania energetycznych; wo zastpi stosowanie postanowie teraz stanie si to jednym zcelów strategicznych? energi, która jest narzdziem do skutecznej realizacji podejcia systemowego wobszarze zarzdzania energi dla kadego zainteresowa- • Walidacja poprawy wzarzdzaniu energi; • Promocja efektywnego uytkowania energii worganizacji; ISO 14001 jako normy wobszarze zarzdzania rodowiskiem. Wparadygmacie zanieczyszczenia rodowiska, zawartym wISO 14001, nego. Norma ta ukierunkowuje or- • Pomoc organizacjom w celu zagubiono, awkadym razie za- ganizacj na opracowanie technicz- lepszego wykorzystania po- woalowano kwesti zuycia wody nej izarzdczej strategii dla poprawy siadanych przez nie aktywów ienergii, co wobliczu dzisiejszych efektywnoci energetycznej, na re- energetycznych; wyzwa dla gospodarki jest sabo- dukcj kosztów oraz udoskonalenie uytkowania rodowiska. Norma EN 16001 jest adresowana • Pomoc w przekazaniu dobrych ci ISO 14001. praktyk wuytkowaniu urzdze Zaoenia twórców podejcia syste- i systemów wykorzystujcych mowego s takie, i wdroenie sys- energi; temów zarzdzania energi bdzie • Deklaracja zawierajca zobowiza- miao wpyw na redukcj zuycia • Korporacji oraz sieci wrozumieniu nia kierownictwa wodniesieniu do energii na caym wiecie wwymia- acucha dostaw, mediów, usugi uytkowania energii ijej efektywne- rze 60 proc.! Niektórzy eksperci do: wbrany energetycznej iinnych go wykorzystania. twierdz nawet, e chociaby po- organizacji (np. gminy), które bd Norma EN 16001 jest kompatybil- przez samo systemowe spojrzenie chciay wdroy EN 16001 jako na- na zwymaganiami norm ISO 9001 na gospodark energetyczn wor- rzdzie do redukcji zuycia energii oraz ISO 14001. Praktycznie bez ganizacji zmarszu mona zaosz- iemisji wgla zwasnych instalacji zmian pozostaje sownictwo syste- czdzi ok. 10-20 proc. kosztów (jak równie ich klientów idostaw- mowe. Wanym zagadnieniem jest zuycia energii. Azatem wyglda ców) oraz wcelu porównywania wybór obszaru wdroenia przy- na to, e zrównowaone zarzdza- postpu (benchmarking); szych rozwiza systemowych, nie energi jest naszym wspólnym • Organizacji, dla których zuycie inaczej mówic zakresu systemu zadaniem na drodze racjonalnego energii wujciu kosztowym sta- zarzdzania energi. Wynik tej de- korzystania zzasobów energetycz- nowi wany element wobszarze cyzji bdzie determinowa zakres nych wcelu zaspokojenia rosncych zarzdzania oraz cigoci biznesu; wykonania odpowiedniego audytu potrzeb cywilizacyjnych. • Dla tych, którzy planuj wprowa- energetycznego. dzenie przejrzystego irozpozna- W dobie poszukiwa rozwiza Opracowaa: walnego podejcia do swoich sys- systemowych nie sposób nie wspo- dr in. Weronika Ra niak temów gospodarki energetycznej. mnie równie onowej, dopiero audytor wiodcy LRQA Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 81 klimat Adaptacja do zmian klimatu Emisja gazów cieplarnianych przyczynia si do zmian klimatycznych, które mog wywoa problemy ekonomiczne, spoeczne i rodowiskowe. Konwencja Klimatyczna i protokó z Kioto nie s ju wystarczajco skuteczne, by doprowadzi do znacznego obnienia redukcji emisji CO2. O sji i zmniejszy j do roku 2050 co wystpienia klski godu. Badacze coraz szybciej, wic koniecz- najmniej do poziomu 50 proc. emi- szacuj, e ponad miliard ludzi do ne jest stworzenie krajowe- sji z roku1990. W Europie zakada si roku 2050 moe zosta zmuszonych go programu adaptacji do zmian kli- nawet zredukowanie emisji do roku do emigracji ze swoich terenów, co matycznych. Od 1850 r. przecitna 2020 o 30 proc. poziomu emisji z ro- spowoduje dodatkowe obcienia temperatura Ziemi wzrasta o 0,76°C, ku 1990. dla dostaw energii i innych zasobów cieplenie globalne postpuje a najwiksze nasilenie tego zjawiska 82 w miastach. zaobserwowano w ostatnim pówie- Skutki zmian klimatu Do listy skutków dopisa mona czu. Analizy pokazuj, e gównym Niestety, zanim zaczniemy obser- wzrost poziomu morza, które za- sprawc tej sytuacji jest sam czo- wowa zmiany na lepsze, najpierw grozi deltom rzecznym, zagroenia wiek i to on musi podj dziaania, bdziemy zmuszeni odczuwa skut- chorobami zakanymi i zaburzenie które bd prowadziy do szybkiego ki wczeniejszych emisji. Jednym ekosystemów, od których jestemy przejcia do gospodarki o niskiej emi- z nich bdzie wielko i rozkad uzalenieni chociaby w dostarcza- sji wgla – to jeden z nadrzdnych opadów, co zaobserwowano ju niu poywienia i wody. Oczywicie, priorytetów strategii UE w zakresie w pónocnej i poudniowej Afryce, nie naley zapomina o rodowisku kontroli zmian klimatycznych. Celem pónocnej Europie i Azji rodkowej. naturalnym, w którym niektóre ga- tego dziaania jest ograniczenie glo- Kolejnymi bd susze, co wpynie tunki zwierzt i rolin nie przetrwaj. balnego ocieplenia do temperatu- na zasoby wodne i plony, a z drugiej ry maksymalnie 2°C. eby to zrobi, strony silne ulewy prowadzce do Dziaania adaptacyjne musimy w cigu nastpnego dzie- powodzi. Skutki ocieplenia klimatu wiat powinien przygotowa si siciolecia powstrzyma wzrost emi- mog prowadzi do wzrostu ryzyka do adaptacji zmian klimatu, która stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko klimat oznacza przewidywanie ich szko- W Polsce najbardziej zagroonymi do podejmowania prywatnych dliwych skutków i podejmowanie sektorami s gospodarka wodna dziaa przystosowawczych. dziaa prowadzcych do ich zmi- i ochrona wybrzea, ale równie Zakada si wpyw zmian klimatu nimalizowania. Strategia adaptacji ochrona zdrowia. I tak np. w za- na przemys turystyczny, bo prze- powinna obejmowa wszystkie po- kresie ochrony wybrzea zaleca si cie moe by tak, i szczyt sezonu ziomy, poczynajc od administra- wytypowanie najcenniejszych ob- turystycznego, np. nad Morzem cyjnego, a na midzynarodowym szarów – portów, miast itp. Nato- ródziemnym, przesunie si z lata koczc. Na poziomie lokalnym miast innego podejcia wymagaj na wiosn i jesie. Nie wyklucza wadze mog chociaby wspó- tereny takie, jak Pówysep Helski si take przesunicia geogra cz- Straty, do których moe doj z braku inwesty- Europy i w rejon Batyku. Podob- nego obszaru turystycznego do na sytuacja bdzie w górach, gdzie cji w Polsce, przekracza mog 30mld dolarów. mniejsze opady niegu spowoduj zastój w brany narciarskiej. Zmia- pracowa z rolnikami, aby zapo- czy Mierzeja Wilana i obszary je- ny klimatu wpyn równie na biec oddziaywaniu erozji i spy- ziora rodkowego, które wymagaj sektor rolniczy, gdy fale upaów wów bota na budynki mieszkalne szczególnej ochrony. Wstpne sza- i susz oraz powodzie obni jako i zabudowania. Due znaczenie ma cunki kosztów adaptacji polskiego upraw, a tym samym spoywan równie podnoszenie wiadomoci Wybrzea, sigajce 13 mld dola- przez czowieka ywno. wród decydentów w ramach pla- rów, mog wyda si ogromne, ale Wczesne dziaania na rzecz ada- nowania przestrzennego. straty, do których moe doj z bra- ptacji do zmian klimatu zapobie- Z kolei rzd powinien opracowa ku inwestycji, przekracza mog 30 gn szkodom i zagroeniom ycia strategi adaptacji do zmian kli- mld dolarów. ludzkiego oraz budownictwa, infrastruktury i ekosystemów. matu, dla obszarów, które jesz- ni ponosi koszty potencjalnie Aspekty adaptacyjne w przemyle, sektorze usugowym i energetycznym ogromnych szkód. Skutecznie Sektory te musz przygotowa moliwo generowania energii przeprowadzony program ada- si do adaptacji zmian klimatu, przez hydroelektrownie. Wiksze ptacyjny powinien obejmowa co przyczyni si równie do za- wykorzystanie w czasie upaów kli- przedsiwzicia techniczne, np. oferowania nowych produktów i matyzacji do chodzenia biur moe budow niezbdnej infrastruktury usug wspomagajcych ten proces. wywoa wikszy popyt na energi przeciwpowodziowej oraz zmiany Za przykad niech posu nowe elektryczn, a tym samym zwik- prawne i regulacyjne – tutaj bierze techniki budowlane, materiay szenie emisji gazów cieplarnia- si pod uwag zmiany planowa- i produkty, chodzi tu równie o nych. Takim sytuacjom trzeba sta- nia przestrzennego i ograniczenie produkty sektora ubezpieczenio- wi czoa i zacz dziaa na rzecz moliwoci zabudowy na terenach wego, umoliwiajcego zmniejsze- zmian struktury energii elektrycz- zagroonych powodziami. Gów- nie ryzyka i zagroe jeszcze przed nej, rozwija energi odnawialn, ne zasady to minimalizowanie wystpieniem klski ywioowej. m.in. wiatrow lub soneczn oraz podatnoci na ryzyko zwizane Rozwizanie w postaci zniek ubez- wzmocni sieci energetyczne. cze jej nie maj. Zadania te nie s atwe i tanie, ale lepiej zainwestowa budet w infrastruktur, ze zmianami klimatu i opracowa- pieczeniowych uwzgldniajcych nie planów szybkiego reagowania zmiany klimatu moe motywowa Wysokie temperatury i sucha pora letnia mog wystawi na prób efektywno róde energii, np. mniejszy przepyw wody ogranicza Julianna Jachacy na katastrofy klimatyczne, trzeba te zacz inwestowa w dziaa- Jeli temperatura bdzie przecitnie wzrastaa o 3-4°C, to przystosowanie infrastruktu- nia pierwszorzdne. Naley przy- ry i budynków do tych zmian w budownictwie moe wiza si z wydatkiem 110mld gotowa si na przeciwdziaanie euro rocznie. Koszt budowy dodatkowych zabezpiecze przeciwpowodziowych bdzie szkodom zwizanym z utrat m.in. czterokrotnie mniejszy ni szkody wynike ze wzrostu poziomu morza do 2080 r. Dlate- dóbr kultury i priorytetowo trakto- go w naszym interesie ley zmniejszenie wzrostu temperatury Ziemi. wa dziaania przynoszce dodat- Raport Sterne, 2006 r. kowe korzyci spoeczne. Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 83 zrównowaony rozwój Eko-edukacja w rmie Przed przedsibiorcami stawiane s coraz wiksze wymagania, a sprostanie im wymaga duej wiedzy i wiadomoci, równie ekologicznej. w firmach, które wdroyy system zarzdzania rodowiskowego. Aby bowiem pracownicy chcieli i mogli skutecznie stosowa ustalone procedury, musz by wiadomi wpywu Fot. michaelaw 2, sxc.hu na rodowisko dziaa prowadzonych w miejscu pracy oraz swojego udziau w tym procesie. Natomiast bez zaangaowania kompetentnych pracowników system staje si niestety zbiorem martwych zapisów. Norma ISO 14001 dotyczca zarzdzania rodowiskowego, dokadnie okrela wymogi w zakresie szkole S penienie licznych obowiz- 84 (raport KPMG czy Doughty Centre for i wiadomoci osób w organiza- ków sprawozdawczych, im- CR) wiemy, e ochrona rodowiska, cji w obszarze ochrony rodowi- plementacja dobrych praktyk, czy szerzej strategie CSR, to nie tylko ska, powicajc na t kwesti cay budowanie strategii odpowiedzialno- dziaalno pochaniajca kapita, ale podrozdzia. Bezporednio wymogi ci spoecznej (z ang. CSR – Corpora- i narzdzie do zwikszania efektywno- te dotycz ok. 2 tys. rm w Polsce, te Social Responsibility) i zrównowa- ci produkcji, okazja do innowacji, ob- które posiadaj certykat na zgod- onego rozwoju – to dziaania, które nienia ryzyka lub kreacji pozytywne- no z norm ISO 14001 (stan na istotnie wpywaj na relacje z inte- go wizerunku. Aby jednak udao nam maj 2010 r. wg Klubu Polskie Forum resariuszami i wspieraj nasz prze- si przeku „zielone” rozwizania ISO 14001). Z kolei norma ISO 9001, wag konkurencyjn. Jednak do re- w zysk, nie mog one by atrap wi- regulujca kwestie zarzdzania jako- alizacji tyche dziaa potrzebna jest zerunkow, a rzeczywistymi rozwiza- ci, mówi o koniecznoci nadzoru wiedza i zaangaowanie nie tylko niami, których nie wprowadzimy bez nad dostawcami i wyborze takich specjalistów od ochrony rodowiska wspópracy zaangaowanych w temat kontrahentów, którzy s w stanie lub CSR, ale caej organizacji, wspó- pracowników. Tu bez edukacji czy ko- speni wymagania certykowanych dziaania wszystkich pracowników, munikacji ekologicznej ani rusz. organizacji. W ten sposób wysokie z najwyszym kierownictwem na cze- Pojawia si jednak pytanie – czy standardy, w tym rodowiskowe, co- le. Tutaj bardzo istotn rol odgrywa mojej firmie jest to potrzebne? raz czciej staj si wanym elemen- edukacja lub, jak wol to nazywa Z pewnoci due korporacje i rmy tem w procesie doboru partnerów rmy – komunikacja ekologiczna. stwarzajce wysokie zagroenie dla biznesowych. Wobec takiego trendu Na szczcie, poprzez ekologiczne rodowiska nie mog sobie pozwoli mniejsze, „czystsze” i nieposiadajce rozwizania moemy generowa na zaniedbania w tym obszarze, po- certykatów przedsibiorstwa, chc- oszczdnoci, a nawet dodatkowe niewa od nich najbardziej oczekuje ce uczestniczy w rynku, równie po- zyski. Jeli wic kogo nie przekonuje si odpowiedzialnoci i kompensacji winny zadba o swoj ekologiczn warto rodowiskowa, to moe zmo- strat rodowiskowych. Od tego zale- wiadomo. tywuj go wyniki nansowe. Z poja- y zaufanie kontrahentów. Edukacja wiajcych si coraz czciej bada ekologiczna niezbdna jest równie stycze-luty 2011 Renata ukaszewicz Przemys Zarzdzanie rodowisko zrównowaony rozwój Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 85 zrównowaony rozwój Wybieraj eko-hotele W 2009 r. co trzeci (29 proc.) z piciu tysicy ankietowanych Europejczyków rezerwujc nocleg w popularnych serwisach internetowych wybraby hotel z nastawieniem „eco-friendly”. Jak wyglda zainteresowanie ekologicznymi hotelami w Polsce? Czy to tylko moda czy sposób na sukces dla hotelarzy? 86 ewntrzne komplekso- W me). System ochrony rodowiska i administracyjne rodki suce we zarzdzanie zagad- moe by wzbogacony o wymagania sterowaniu wpywem zakadu na nieniami zwizanymi systemu jakoci oraz systemu okre- rodowisko i ograniczaniu tego z ochron rodowiska w kadym lajcego warunki pracy. Posiadanie wpywu. przedsibiorstwie zmierza do zba- systemu zarzdzania zagadnieniami Sie Scandic przykada ogromn dania wpywu procesu produkcji zwizanymi ze rodowiskiem staje wag do ochrony rodowiska na- (usug) na rodowisko oraz stopnio- si koniecznoci take w hotelach, turalnego i bya pierwsz sieci ho- wej redukcji wpywów ujemnych, poniewa coraz wicej klientów do- telow odznaczon etykiet Nor- np. emisji substancji szkodliwych maga si jego stosowania. dyckiego abdzia 1. Nowe hotele do atmosfery i wód powierzchnio- Liczba goci, którzy od obiektu ho- sieci to rezultat stara 42 specjalnie wych, zmniejszenie iloci powstaj- telowego oczekuj potwierdzonego zatrudnionych projektantów, którzy cych odpadów. Zarzdzanie to moe odpowiednim certyfikatem braku gwarantuj budow przy uyciu na- by wspomagane przez system spe- jego ujemnego oddziaywania na turalnych materiaów i nowoczesne cjalnego oprogramowania, certy- rodowisko stale wzrasta w wielu rozwizania w zakresie ekologii. Do kowany zgodnie ze standardem ISO krajach. System zarzdzania ro- tej pory, do dyspozycji goci zostao 14001 lub opracowanym przez Uni dowiskowego w kadym przedsi- oddanych 17 tys. pokoi typu Eco na Europejsk Schematem Audytu i Za- biorstwie, jako cz strategii jego caym wiecie (pokoje te skadaj si rzdzania rodowiskowego EMAS zarzdzania okrela caociow po- w 95 proc. z produktów moliwych (Eco Management and Audit Sche- lityk firmy, ustala organizacyjne do recyklingu). stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko zrównowaony rozwój Hotele Scandic w Polsce realizuj po- Meridien Bristol). A 94 proc. klien- Sie aktywnie dziaa na rzecz ochrony stawiony przez sie w 2007 r. cel za- tów sieci zadeklarowao, e ekologia rodowiska. Polityka ta zostaa wpro- kadajcy sukcesywn redukcj emisji ma dla nich znaczenie, a 84 proc., wadzona ponad 10 lat temu poprzez dwutlenku wgla (CO2) do roku 2025. e postpuje ekologicznie w yciu program „Zielony Pokój”, który budzi Ta ekologiczna dziaalno ma dopro- codziennym. wtedy wiele kontrowersji. wadzi sie do osignicia zerowej Jej najbardziej ekologicznym hotelem emisji. w Polsce jest Sheraton w Poznaniu. W jej hotelach oferowana jest wa- Oprócz inicjatyw realizowanych przez sna, przefiltrowana woda zamiast wszystkie hotele w Polsce, jako pierw- butelkowanej. Oznacza to m.in., e szy wprowadzi on dwa innowacyjne hotele nie transportuj ju rokrocznie projekty. Wspólnie z przedsibior- ok. 4 mln butelek dla goci, co z kolei stwem Remondis wdroy program przyczynio si do szacowanej reduk- sortowania odpadów i ich waciwe- cji emisji CO2 a o 160 ton rocznie. go zagospodarowania oraz umoli- Gocie, którzy wybieraj sie od pro- wi segregacj mieci gociom. Hotel gu hotelu spotykaj si z rozwiza- nawiza równie wspóprac z Phi- niami pro-ekologicznymi. Personel Radosaw Rychlik lips Lighting Poland i zdecydowa si przekonuje m.in. do segregacji mie- Ukoczy studia wysze na rozpocz pierwszy etap wdraania ci, polecajc uywanie umieszczone- wydziale turystyki i rekreacji. programu przechodzenia na energo- go w kadym pokoju trójdzielnego Dowiadczony organizator oszczdne rozwizania owietlenio- pojemnika na odpady. Jednorazowe licznych wydarze dla biznesu we. W hotelu zainstalowano m. in. kosmetyki dla Goci zostay zastpio- – konferencji, szkole, imprez oszczdne diodowe róda wiata ne uzupenianymi podajnikami, co teambuildingowych, spotka oraz oprawy owietleniowe. eliminuje produkcj tysicy plastiko- rmowych, eventów, targów Ponadto wszystkie polskie hotele wych butelek. Wszelkie materiay re- branowych. Wspótwórca i sieci regularnie uczestnicz w akcji klamowe np. notatniki konferencyjne strategii komunikacji i promo- „Godzina dla Ziemi”, podczas której czy papierowe dugopisy drukowane cji firm, marek, produktów. gasimy wiata we wszystkich pu- s na materiaach z ekologicznym Koordynator kampanii spo- blicznych miejscach obiektów, ko- certykatem. ecznych i proekologicznych. rzystajc tylko i wycznie ze wiec. Od 1996 r., na stronie internetowej Przebyte szkolenia z zakresu Wracajc do pytania z pocztku sieci mona ledzi zuycie energii PR a take praca w mediach artykuu – bez wzgldu na to, czy i wody w hotelach oraz wskaniki umoliwiy poszerzenie wie- to sposób na sukces czy te moda, zwizane ze ciekami i emisj CO2. dzy przydatnej w budowaniu jedno jest pewne: w polskim hotelar- Odwiedzajcy je gocie na caym wizerunku wewntrznego i ze- stwie podejmowane s coraz czciej wiecie staj si czci przemylane- wntrznego rm oraz instytu- odpowiedzialne dziaania i przemy- go i konsekwentnego planu na rzecz cji. Autor tekstów z zakresu lane inwestycje, które z pewnoci ochrony rodowiska naturalnego. Co turystyki biznesowej i ekologii. bd miay wpyw na rozwój tej wicej – mog równie przekona si Zaoyciel agencji budowa- brany oraz stan rodowiska natu- jak ich pobyt wpynie na rodowisko nia wizerunku: Radar Events ralnego. – korzystajc ze specjalnego kalku- (www.radarevents.pl) latora zamieszczonego na stronie 1 sieci. Po okreleniu dugoci pobytu Jest to najpopularniejsze oznaczenie ekolo- giczne w krajach Skandynawii. wiadczy o tro- oraz iloci osób kalkulator wyliczy Przepytano cznie 500 goci, w an- sce o rodowisko w procesie produkcji i wa- oszczdno wody, energii, cieków kiecie udzia wzio 36 proc. Polaków ciwociach produktu, który by dosta znak, i emisji CO2 dla konkretnej wizyty go- i 64 proc. obcokrajowców (gównie speni surowe normy oszczdzania energii. ci hotelowych. z Europy), którzy podróuj co naj- abdziem mog by oznakowane arówki, Starwood Hotels & Resorts prezentuje mniej raz na kwarta. koty grzewcze, AGD, baterie, meble, materiay wyniki ankiety dotyczcej preferencji Znaczna cz ankietowanych, bo a budowlane, wyroby papiernicze, hotele. Znak ekologicznych goci, przeprowa- 83 proc., zwraca uwag na rozwi- przyznawany jest raz na 3 lata, po upywie dzonej w szeciu polskich obiektach zania ekologiczne oferowane przez których ponownie sprawdzana jest zgodno sieci (hotelach Sheraton, Westin i Le rmy. towaru z kryteriami. Przemys Zarzdzanie rodowisko stycze-luty 2011 87 wspópracuj z nami R PROZAP Engineering Ltd. Zapraszamy do odwiedzenia naszego portalu na www.infopzs.pl 88 stycze-luty 2011 Przemys Zarzdzanie rodowisko