Uniwersyteckie studia kulturoznawcze jako miejsce

Uniwersyteckie studia kulturoznawcze jako miejsce

Danuta Quirini-Popławska
Uniwersyteckie studia kulturoznawcze
jako miejsce edukacji przewodników
Do 1989 r. w Polsce, jak i w innych państwach socjalistycznych turystyka była organizowana przez związki zawodowe i organizacje turystyki masowej, głównie na terenach
rekreacyjno-wypoczynkowych w Polsce. Uprzywilejowani lub zamożniejsi Polacy mogli
wyjeżdżać do Rumunii, Bułgarii, Jugosławii, względnie do Związku Radzieckiego – do
kurortów krymskich lub miejscowości położonych na wschodnim wybrzeżu czarnomorskim.
Przewrót polityczny i przeobrażenia społeczne jakie dokonały się po 1989 r. spowodowały
zasadnicze zmiany w organizacji ruchu turystycznego oraz wzrost ilości wyjazdów Polaków
do państw zachodnich. Otwarte granice i zniesione formalności umożliwiły swobodne
przemieszczanie się ludzi. Fakt wymienialności polskich złotych na funty, dolary czy ostatnio
euro, powstawanie nowych, prywatnych biur turystycznych, oferujących w dostępnych
cenach atrakcyjne wyjazdy- wszystko to przyczyniło się do zwielokrotnienia liczby polskich
turystów spędzających swój wolny czas poza granicami kraju.
Obecnie, kiedy Polska jako pełnoprawny członek weszła do Wspólnoty Europejskiej, już
nie tylko Europa, ale inne kontynenty, które zawsze budziły zainteresowanie Polaków,
znalazły się w zasięgu ich możliwości. Zapoczątkowało to nową epokę poznawania świata,
możliwą do zrealizowania dzięki powstawaniu prywatnych biur turystycznych współpracujących z partnerami zagranicznymi. Przyniosło to znacznie atrakcyjniejsze oferty,
dostępne szerszej grupie zainteresowanych. Pojawiły się również nowe możliwości
zorganizowanego wypoczynku, uwzględniające zainteresowania poszczególnych typów
klientów. Oferty biur turystycznych zaczęły brać pod uwagę, nie tylko atrakcyjność
turystyczno-rekreacyjną poszczególnych terenów, ale wychodząc naprzeciw indywidualnym
potrzebom turystów, zaspakajać ich wyszukane oczekiwania i preferencje.
Ułatwienia w podejmowaniu zagranicznych podróży oraz uatrakcyjnienie ofert sprawiłyco dziś już obserwujemy, a możemy się spodziewać i w najbliższych latach, że ruch
turystyczny nabierze w przyszłości bardziej masowy i określony charakter.
1
Na całym świecie rośnie znaczenie turystyki. Po 1990 r. zwiększyła się liczba turystów
międzynarodowych zainteresowanych afrykańskimi, amerykańskimi i azjatyckimi regionami.
Z badań przeprowadzonych przez M.J. Marchena Gomeza wynika, że 51 % Europejczyków
spędziło w 1995 r. swe urlopy w regionie Morza Śródziemnego. Późniejsze badania potwierdziły, że najczęściej odwiedzanymi krajami były państwa o dużej atrakcyjności turystycznej
i tak np. w 1997 r. najwięcej turystów (66 mln) odwiedziło Francję, dalej Stany Zjednoczone
(49 mln), Hiszpanię (43 mln) oraz Włochy (34 mln).
Biorąc pod uwagę współczesny ruch turystyczny można wyróżnić co najmniej cztery
kryteria, którymi kierują się ludzie przy wyborze miejsca planowanej podróży:
Pierwsze – coraz większe preferencje znajduje tzw. ekoturystyka, tj. wybieranie takich
terenów, gdzie środowisko naturalne zostało ukształtowane z małą ingerencją człowieka.
Zasoby i walory przyrodnicze takie jak: zwierzęta, roślinność, skały, morze, rzeki, jaskinie
traktowane są tu jako jeden z głównych czynników przyciągających turystów. Dlatego też
notujemy coraz większe zainteresowanie Europejczyków, w tym także Polaków, regionem
Morza Śródziemnego. Turyści biorą tu także pod uwagę ciepły klimat i temperaturę między
20 a 30 st., umożliwiającą w okresie zimowym kąpiel morska i słoneczną. Wedle badań
Andrzeja Kowalczyka basen Morza Śródziemnego cieszy się coraz większym zainteresowaniem tak ze względu na szczególną rolę zróżnicowanego krajobrazu, walory środowiska
przyrodniczego jak i z uwagi na wielki potencjał rekreacyjny.
Drugie – turyści w wyborze danego obszaru czy kraju położonego w rejonie Morza
Śródziemnego kierują się także atrakcyjnością znajdujących się tam walorów kulturowych.
Do nich zaliczane są m.in. zabytki architektury, nierzadko całe miasta, kolekcje sztuki, muzea
specjalistyczne np. biograficzne lub etnograficzne m.in. skanseny. Takie słynne obiekty jak:
zabudowa Akropolu w Atenach, bazylika św. Piotra w Rzymie, katedra Notre Dame
w Paryżu, piramidy Cheopsa i Chefrena oraz sfinks w Gizie, kościół Hagia Sophia
w Stambule czy rezydencja władców muzułmańskich Alhambra w Grenadzie cieszą się od
wielu lat niesłabnącym zainteresowaniem turystów. Atrakcją dla zwiedzających są całe
kompleksy miejskie m.in. pozostałości antycznego Rzymu – Forum Romanum, czy takie
miasta jak: Asyż, Wenecja, Florencja, Neapol, Palermo, Bolonia, Siena, Piza we Włoszech,
Dubrownik, Split czy Zadar w Chorwacji, Sewilla, Barcelona, Grenada, Kordoba, Segowia,
Salamanka, Toledo w Hiszpanii, Awinion, Paryż, Carcassone, Arles, Nimes, Marsylia we
Francji, Pireus, Ateny, Saloniki, Mistra, Epidauros w Grecji,Stambuł, Izmir, Pergamon,
Halikarnas, Bursa w Turcji, Damaszek, Aleppo w Syrii,
2
Jerozolima, Nazaret, Betlejem
w Izraelu, Bejrut w Libanie, Aleksandria i Kair w Egipcie, Trypolis w Libii, Tunis w Tunezji,
Algier w Algierii oraz Casablanca, Fez, Rabat i Tanger w Maroku.
Niezapomniane emocje budzą także odwiedziny małych państw m.in.: Andory, Monaco,
San Marino, jak również wysp Morza Śródziemnego: Cypru, Krety, Malty, Rodos, Sycylii,
Balearów, Korsyki czy Sardynii. Do najczęściej odwiedzanych muzeów regionu śródziemnomorskiego należą: Muzea Watykańskie, Galleria degli Uffizi oraz Pitti we Florencji, Muzeum
Archeologiczne w Stambule, Muzeum Egipskie w Kairze, Muzeum Prado w Madrycie,
Muzeum Sztuki Katalońskiej w Barcelonie, Narodowe Muzeum Archeologiczne w Atenach.
Ten typ turystyki uwzględniający i preferujący walory kulturowe danego regionu zwany
z angielska cultural tourism czy heritage tourism, zyskał bardzo dużą popularność także
w Polsce.
Trzecie – wiele osób przy wyborze danego regionu kieruje się chęcią poznania
i pogłębienia wiedzy na temat jego dziejów. Swe kroki więc skierują do obiektów
historyczno-wojskowych, muzeów historycznych i archeologicznych oraz pomników pamięci
narodowej przybliżających zarówno historię jak dzień dzisiejszy. Poza obiektami obronnymi,
miejscami odwiedzanymi przez turystów są pola bitew oraz istniejące przy nich muzea. Na
ich pamiątkę organizowane są – barwne inscenizacje przybliżające przebieg działań
militarnych. Od wielu lat dużym zainteresowaniem cieszą się regiony – rozsiane w różnych
miejscach świata śródziemnomorskiego, związane z historia i kulturą żydowską. Dotyczy to
głownie wydzielonych gett, jak i całych osad żydowskich oraz wiąże z odwiedzaniem miejsc
martyrologii Żydów podczas II wojny światowej.
Czwarte – jak wykazały badania naukowe Antoniego Jackowskiego ważnym walorem
turystycznym są również miejsca kultu religijnego, w tym głównie miejsca pielgrzymkowe,
żeby wymienić najważniejsze z nich jak: Groby św. Piotra i Pawła w Rzymie, Grób Chrystusa
w Jerozolimie, Grób św. Jakuba w Santiago de Compostela, św. Antoniego w Padwie, św.
Franciszka w Asyżu, dalej Loretto i Lourd. Należy też podkreślić, że coraz więcej
zainteresowania wzbudzają religie ludów Azji i Afryki oraz obiekty kultów religijnych m.in.
islamskie meczety na terenie Turcji, Egiptu, Tunezji czy Maroka, prawosławne cerkwie,
żydowskie synagogi i cmentarze, jak i zabytki kultów religijnych pozostałe z czasów
antycznych.
Turystyka – rozumiana jako ruch turystyczny z jednej strony osób przybywających do
Polski, ale także wyjeżdżających za granicę – czyli uczestniczących w międzynarodowym
ruchu turystycznym, była od lat istotnym źródłem dochodów budżetu państwowego. Mając na
uwadze wyniki badań GUS-u, od lat 90-tych wzrósł znacznie ruch turystyczny z udziałem
3
Polaków do państw europejskich m.in. do: Włoch, Chorwacji, Hiszpanii, Grecji, Turcji,
Francji oraz do krajów północnego wybrzeża Afryki. Składa się na to turystyka sensu stricte,
jak i podróże wypoczynkowe, poznawcze, udział w pielgrzymkach, wyjazdach handlowych
i naukowych (m.in. tzw. kongresowych).
Wzrost ilości podróży pociągnął za sobą zapotrzebowanie na większą liczbę środków
transportu oraz wzmocnienie zaplecza organizacyjnego. W konsekwencji doprowadziło to do
rozbudowy infrastruktury, do organizacji nowych, prywatnych biur turystycznych oraz firm
zajmujących się obsługą ruchu turystycznego. Rezultaty ich działalności będą z jednej strony
uzależnione od akcji promocyjnej i reklamowej, stanowiących podstawę nowoczesnego
funkcjonowania marketingu turystycznego. Ale o atrakcyjności i aktywności biur podróży
zdecyduje także w dużej mierze – fachowa i merytorycznie przygotowana kadra biur
turystycznych, a więc przewodników oraz pracowników administracyjnych. Dotąd pracownikami biur podróży były osoby nie mające fachowego wykształcenia, przewodnicy zaś nie
posiadali czasem nawet podstawowej wiedzy dotyczącej historii i kultury kraju, do którego
udawali się z powierzoną grupą turystów. Często nie znali języków obcych oraz terminologii
związanej z zabytkami, co doprowadzało do przeinaczeń, paradoksalnych sytuacji i nieporozumień. Przewodnicy mają duży zasięg działania, bowiem docierają do szerokich kręgów
społeczeństwa i to poprzez nich dokonuje się szeroko rozumiana popularyzacja wiedzy. To
ich słowa mogą zainteresować, pobudzić i zainspirować turystów do poznawania innych
krajów i ich zabytków. Turysta oczekuje od przewodnika informacji dotyczących różnych
dziedzin nauki m.in. z zakresu historii, historii sztuki, archeologii i geografii. Podróż może
zainspirować go do pogłębienia usłyszanych informacji na temat zwiedzanych obiektów,
zachęcić do kupna dobrego przewodnika lub fachowej książki. Z tych więc powodów
wykształcenie przewodników jest bardzo ważne i takie istotne.
Naszym zadaniem, celem i zamiarem było zorganizowanie takiego kierunku studiów,
który zaopatrywałby jego absolwentów w wiedzę bardziej wszechstronną, uwzględniającą
kilka jej dziedzin, niezbędnych dla profesjonalnego przewodnika wycieczek po regionie
śródziemnomorskim. Zorganizowane przez nas i powołane w ramach międzywydziałowego
kierunku Kulturoznawstwo przy Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego studia
licencjackie Mediteraneistyka zostały otwarte w październiku 2000 r. Mają one przybliżyć
i pogłębić u studentów wiedzę o rozległej kulturze krajów śródziemnomorskich i dać naszym
absolwentom odpowiednie przygotowanie merytoryczne do podjęcia pracy zawodowej
w resorcie turystycznym. Ich zadaniem jest wykształcenie profesjonalnie przygotowanych
przewodników wycieczek udających się w rejon Morza Śródziemnego oraz pracowników biur
4
turystycznych. Studia na nowo otwartym kierunku trwają trzy lata. Na jego program składają
się cztery podstawowe bloki przedmiotów:
Pierwszy stanowią lektoraty języków obcych. Języka angielskiego, w grupach o zróżnicowanych poziomach, uczą się nasi studenci w wymiarze 150 godzin przez okres dwóch
i pół roku, poczym zdają egzamin ustny i pisemny z oceną. Pod koniec każdego semestru
ponadto zobowiązani są uzyskać zaliczenie na podstawie obowiązkowego uczestniczenia
w zajęciach, przystąpienia do pisemnego sprawdzianu i otrzymania pozytywnej oceny.
Drugim językiem obcym jest język romański: francuski, włoski lub hiszpański, wybierany
przez słuchaczy dobrowolnie. Po dwóch i pół latach uczestniczenia w 150 godzinach
lektoratu, studenci przystępują do egzaminu ustnego i pisemnego z oceną końcową.
Drugi blok stanowią zajęcia z zakresu historii: historii starożytnej, średniowiecznej oraz
nowożytnej. Tak więc studenci są zobowiązani wysłuchać wykładów oraz uczestniczyć
w konwersatoriach z zakresu historii starożytnej w wymiarze 60 godz. i po I semestrze I roku
zakończyć je egzaminem ustnym z oceną. W II semestrze I roku rozpoczynają się zajęcia
z zakresu historii średniowiecznej następujących państw: Francji, Hiszpanii, Włoch, krajów
bałkańskich oraz krajów islamskich . Wykłady i konwersatoria trwające 90 godz. kończą się
egzaminem z oceną. Poznawanie historii nowożytnej i najnowszej: Francji, Hiszpanii, Włoch,
krajów bałkańskich oraz krajów islamskich słuchacze kontynuują w I semestrze II roku
studiów. Obowiązuje ich uczestniczenie w wykładach oraz konwersatoriach w wymiarze 90
godz. Również ten przedmiot kończy się po zakończeniu zajęć egzaminem z oceną.
Trzeci blok stanowią wykłady i konwersatoria z zakresu historii sztuki, które rozpoczynają się w II semestrze II roku studiów od historii sztuki średniowiecznej. Studenci
uczestniczą w wykładach i konwersatoriach w grupach w wymiarze 90 godzin. Zajęcia
z historii sztuki średniowiecznej Francji, Hiszpanii, Włoch, krajów bałkańskich oraz krajów
islamskich kończą się egzaminem z oceną. Studia nad historią sztuki nowożytnej i najnowszej
słuchacze kontynuują w I semestrze III roku studiów. Obejmują one historię sztuki Francji,
Hiszpanii, Włoch, krajów bałkańskich oraz krajów islamskich (wykłady i konwersatoria
obejmują łącznie 90 godz.) i kończą się egzaminem z oceną.
Czwarty, obszerny i różnorodny pod względem tematycznym blok, obejmuje następujące
przedmioty:
Geografię fizyczną i gospodarczą krajów śródziemnomorskich. Wykłady z tego
zakresu w wymiarze 45 godz. odbywają się na I roku studiów, trwają przez I i II
semestr I roku i kończą się egzaminem z oceną.
5
Wykład monograficzny pt. Narodziny i rozwój filozofii w basenie Morza
Śródziemnego w wymiarze 20 godz., kończący się egzaminem z oceną po I
semestrze I roku studiów.
Pod koniec I semestru na II roku studiów słuchaczy obowiązuje zdanie egzaminu
z wykładu pt. Historia i kultura Żydów (30 godz.).
Kolejny wykład monograficzny pt. Egipt wczoraj i dziś, w wymiarze 24 godz.
kończy się egzaminem z oceną pod koniec II semestru II roku studiów.
Na III roku w II semestrze studentów obowiązuje uczestnictwo w wykładzie pt.
Gospodarka turystyczna (30 godz.). Zakończony jest on egzaminem z oceną na
końcu semestru.
Zaliczeniem z obowiązkiem uczestniczenia w zajęciach kończy się kolejny
wykład monograficzny pt. Muzealnictwo śródziemnomorskie (18 godz.).
Ponadto w II semestrze III roku studiów studenci biorą udział w zajęciach
z zakresu pilotażu (18 godz.), podczas których pod kierunkiem historyka sztuki
otrzymują praktyczne wskazówki dotyczące przedstawiania turystom wiedzy
o zabytkach kultury materialnej.
Zajęcia na Mediteraneistyce prowadzą pracownicy naukowi następujących Instytutów:
Historii, Historii Sztuki, Geografii, Archeologii, Etnologii, Religioznawstwa, Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, ponadto pracownicy naukowi Akademii Sztuk Pięknych oraz Muzeum
im. Czartoryskich. Jako lektorzy zatrudnieni są głównie pracownicy Studium Języków
Obcych UJ oraz lektorzy innych uczelni krakowskich.
Podczas trzeciego roku studiów słuchacze uczestniczą w obowiązkowych seminariach, na
których podejmują tematy prac licencjackich z zakresów historii: starożytnej, średniowieczne
i nowożytnej, historii sztuki: średniowiecznej i nowożytnej oraz z zakresu historii sztuki
starożytnej. Zajęcia trwają 60 godzin. Ich celem jest zapoznanie studentów z warsztatem
pracy historyka, historyka sztuki oraz archeologa ( w I semestrze III roku studiów ), zaś w II
semestrze kierowanie powstającymi pracami licencjackimi. Rezultat wspólnej pracy winien
liczyć około 50 stron wydruku komputerowego i zostać opatrzony odpowiednim aparatem
naukowym .Przy konstrukcji pracy licencjackiej student winien wykorzystać podstawową
literaturę naukową tak w języku polskim, jak i w językach obcych oraz konieczne źródła
drukowane. Przed przystąpieniem do egzaminu licencjackiego każdy słuchacz musi otrzymać
absolutorium tj. zdać wszystkie egzaminy i otrzymać wymagane zaliczenia. Ponadto winien
uzyskać dwie pozytywne, pisemne recenzje: od promotora oraz wyznaczonego recenzenta.
6
Kończąc studia absolwenci otrzymują tytuł licencjata na kierunku Kulturoznawstwo ze
specjalnością Mediteraneistyka.
Absolwenci studiów licencjackich Mediteraneistyka od 2004 r. mają możliwość kończenia studiów magisterskich na 2-letnich Studiach Uzupełniających Magisterskich (SUM) na
kierunku Historii. Ich celem jest dopełnienie wykształcenia historycznego przez zaliczenie
minimum programowego z zakresu historii oraz wybranych kursów uzupełniających. Te
ostanie stanowią uzupełnienie przedmiotów mających zasadnicze znaczenie dla specyfiki
kierunku jak i podjęcia w przyszłości pracy w resorcie obsługi ruchu turystycznego. Są to
następujące przedmioty: Gospodarka turystyczna (którą studenci zaliczyli jeszcze w II
semestrze III roku studiów licencjackich), dalej: Obsługa ruchu turystycznego, Pilotaż
i przewodnictwo turystyczne oraz Podstawy marketingu (wszystkie zajęcia w wymiarze po 30
godz.).
SUM ma zapewnić absolwentom wiedzę historyczną oraz przekazać im pogłębioną
znajomość warsztatu badawczego historyka. Łącznie na I roku SUM-u obowiązuje studentów
wysłuchanie 330 godzin, a na II roku aż 540 godzin. Uczestnicy SUM-u po ukończeniu
studiów otrzymują dyplomy magistra historii ze specjalnością Mediteraneistyka. Mają także
możliwość zapisania się e na studia uzupełniające z zakresu dydaktyki i metodyki nauczania
historii, aby w przyszłości móc podjąć ewentualnie pracę w zawodzie nauczycielskim.
Wszystkie zajęcia na studiach licencjackich jak i na SUM-ie odbywają się w piątki, soboty
i niedziele w jednym budynku Instytutu Historii położonym przy ulicy Gołębiej 13.
Chcąc wyjść naprzeciw potrzebom i oczekiwaniom studentów i umożliwić im dostęp do
wymaganej do zajęć lektury zakupiliśmy niezbędną ilość egzemplarzy: podręczników oraz
lektur, a tak ze sporządziliśmy konieczne kserokopie artykułów oraz opracowań trudno
dostępnych do użytku słuchaczy Mediteraneistyki. Kierunek dysponuje własnym komputerem, drukarką, kserokopiarką, rzutnikami pisma i folii, rzutnikami do slajdów, które
zostały zgromadzone w jednym pomieszczeniu. Do kilku przedmiotów sporządziliśmy
dostosowane do specyfiki tematów śródziemnomorskich serie przeźroczy. Każdy student od I
do III roku otrzymuje nie tylko obowiązujący rozkład zajęć, ale od każdego wykładowcy
zestaw tematyczny zajęć oraz wymaganą lekturę. Bieżące informacje dotyczące ewentualnych
zmian programowych, terminów egzaminów oraz terminów dyżurów prowadzących zajęcia
pracowników, słuchacze mogą znaleźć na tablicy ogłoszeń z napisem Mediteraneistyka na
parterze budynku przy ul. Gołębiej 13.
Jak warunki lokalowe, a przede wszystkim finansowe pozwolą chcielibyśmy wprowadzić
pewne zmiany w obecnym programie studiów licencjackich, a także zwiększyć liczbę godzin
7
kursów uzupełniających na SUM-ie. Proponowalibyśmy powiększenie ilości godzin z 18 na
36 zajęć praktycznych z historykiem sztuki na III roku studiów licencjackich, dalej zajęć pt.
Pilotaż i przewodnictwo turystyczne z 30 na 45 godzin, zajęć z Obsługi ruchu turystycznego
z 30 na 45 godzin, a także wprowadzenie na studiach licencjackich nowego przedmiotu
dotyczącego historii literatury krajów romańskich. Wskazane byłoby wprowadzenie obowiązkowego objazdu naukowego, podczas którego studenci pod fachowym kierownictwem
mogliby pogłębiać i praktycznie sprawdzać umiejętności przyszłego przewodnika turystycznego.
Kolejny nasz postulat zmierza do zmniejszenia liczebności studentów w grupach
konwersatoryjnych, w tym głównie grup lektoratów (z dwudziestu paru do kilkunastu osób),
dalej możliwości zatrudniania native speakerów (głównie do nauczania języków romańskich),
zintensyfikowania nauki języków obcych przez wprowadzenie od II roku obowiązkowych
lektur do opracowania przez studentów oraz tłumaczeń m.in. wybranych tekstów z katalogów
i folderów, ofert biur turystycznych, względnie formularzy dla podróżnych. Sądzimy również,
że wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej nasi studenci będą mieli większe możliwości
uzyskania stypendiów zagranicznych, pozwalających im z jednej strony na pogłębienie
znajomości języka obcego w praktyce, jak i dających im szansę pracy w bibliotekach nad
niedostępną w Polsce literaturą.
Dalszą innowacją będzie wprowadzenie obowiązku opracowania co najmniej dwóch
esejów z zakresu historii lub historii sztuki przez studentów I i II roku studiów licencjackich
na dowolnie wybrany przez nich temat, korespondujący z problematyką wykładów. Praktyka
taka będzie miała na celu przyzwyczajenie studentów do wyrażania swych przemyśleń nad
naukową literaturą na piśmie, co ułatwi im w przyszłości samodzielne konstruowanie pracy
magisterskiej.
Równocześnie chcielibyśmy wprowadzić obowiązkowe ćwiczenia praktyczne w Bibliotece Jagiellońskiej, które miałyby na celu zapoznanie studentów I roku z techniką korzystania
z zasobów bibliotecznych oraz umożliwić wszystkim studentom Mediteraneistyki uczestniczenie w jednorazowym pokazie połączonym z wykładem w Archiwum miasta Krakowa,
podczas którego mieliby możność zobaczenia najciekawszych ksiąg i dokumentów
pergaminowych z zasobów archiwalnych. Pierwsze próby realizacji tych zamierzeń podjęto
już w 2004 r. W przyszłości będziemy także myśleć o wprowadzeniu praktyk zawodowych
dla studentów III roku Mediteraneistyki w krakowskich biurach turystycznych.
Aby wzmocnić naukowo nowo otwarty kierunek oraz dać słuchaczom Mediteraneistyki
wzbogacające ich wiedzę materiały postanowiliśmy organizować co dwa lata konferencje,
8
a wygłaszane podczas nich referaty publikować na łamach nowo założonego periodyku pt.
Portolana. Studia Mediterranea. Podjęty zamysł został zrealizowany po raz pierwszy w dniach
29-30 listopada 2002 r. Kolejna sesja odbędzie się również w listopadzie bieżącego roku
i dotyczyć będzie religii świata śródziemnomorskiego. Pierwsza konferencja miała na celu
skupienie badaczy krakowskiego środowiska różnych dyscyplin naukowych, zainteresowanych szeroko pojętą problematyką śródziemnomorską, przybliżenie zakresu ich badań
oraz ożywienie interdyscyplinarnych kontaktów. Z tych też powodów jej tematyka była
otwartą zarówno pod względem prezentowanych zagadnień, jak ich zakresu chronologicznego. Obecnie tj. w 2004 r. nasze zaproszenie do współpracy skierowaliśmy do badaczy
z różnych polskich instytucji naukowych oraz kolegów z zagranicy, zainteresowanych
problematyką śródziemnomorską. Podstawowymi walorami organizowanych przez nas
konferencji jest ich interdyscyplinarność, bowiem jej uczestnikami są: historycy, historycy
sztuki, archeologowie, orientaliści, filologowie, religioznawcy, etnologowie oraz historycy
Kościoła. Dają one możliwość wymiany doświadczeń naukowych dotyczących badań nad
historią, kulturą i religią regionów Morza Śródziemnego oraz zainicjowania studiów
porównawczych z innymi regionami. Uczeni polscy niejednokrotnie podkreślali, że kultura
polska wywodzi się i czerpie pełnymi garściami z tradycji śródziemnomorskich. Przed
gronem badaczy skupionych wokół naszego periodyku Portolana. Studia Mediterranea stanie
również wyzwanie podjęcia nowych poszukiwań przybliżających wszechstronne i wielowiekowe oddziaływanie cywilizacyjne świata śródziemnomorskiego na kulturę polską.
Najważniejsza literatura:
Bąk M., Turystyka międzynarodowa – sfera społeczna czy dochodowy przemysł?
„Gospodarka narodowa”, R.7, 1996.
Beaujeu-Carnier J., Chabot G., Zarys geografii miast, Warszawa 1971.
Jackowski A.., Zarys geografii pielgrzymek, Kraków 1991.
Koliba A., Rozwój zagranicznej turystyki przyjazdowej do Hiszpanii w nawiązaniu do
ogólnej sytuacji gospodarczej kraju, Kraków 1987.
Kowalczyk A., Geografia turyzmu, Warszawa 2000.
Lijewski T., Mikułowski B., Wyrzykowski J., Geografia turystyki Polski, Warszawa
2002.
Marchena Comez M.J., New Trends and the Future of Mediterranean Europa, „Tijdschrift
voor Economische en Sociale Geografie”, t. 86, 1996.
9
Middleton V.T.C., Marketing w turystyce,Warszawa 1996.
Przecławski K., Humanistyczne podstawy turystyki, Warszawa 1986.
Geografia turystyczna świata, pod red. J. Warszyńskiej, cz. II, Kraków 1990.
Regionalna geografia turystyczna świata, pod red. J. Warszyńskiej, cz. I, Kraków 1988.
Warszyńska J., Jackowski A., Podstawy geografii turyzmu, Warszawa 1978.
10