WPŁYW EMULSJI OGRANICZAJĄCEJ WZROST KORZENI NA

WPŁYW EMULSJI OGRANICZAJĄCEJ WZROST KORZENI NA

ZESZYTY NAUKOWE
INSTYTUTU SADOWNICTWA I KWIACIARSTWA im. SZCZEPANA PIENIĄŻKA
TOM 18
2010
WPŁYW EMULSJI OGRANICZAJĄCEJ WZROST KORZENI NA
ROZWÓJ SYSTEMU KORZENIOWEGO I JAKOŚĆSADZONEK
TRUSKAWKI ODMIANY ELSANTA
Effect of a root growth inhibiting emulsion on the development of the
root system and quality of strawberry plug plants cv. Elsanta
A n n a T r y n g i e l - G a ć1 , W a l d e m a r T r e d e r 1 ,
R yszard Górecki2
1
Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pienią
ż
ka
ul. Pomologiczna 18, 96-100 Skierniewice
2
Instytut Warzywnictwa im. E. Chroboczka
ul. Konstytucji 3 Maja 1/3, 96-100 Skierniewice
e-mail: [email protected]
ABSTRACT
The aim of the study was to examine the effect of an emulsion containing copper
orthosilicate on the formation and growth of the root system of strawberry plug plants
(cv. Elsanta). The emulsion reduced overgrowth and spiralling of the roots in pots. Plug
plants grown in emulsion-treated pots had better root distribution and produced more
branching and more lateral roots compared with the control plants. No phytotoxicity of
the emulsion was observed. After direct contact with the pot’s surface, the roots stopped
growing; however, the formation of a large number of lateral roots made the root system
evenly distributed throughout the pot. After outplanting, no detrimental effect on further
plant development was observed. Plug plants rooted without the addition of the emulsion
had a strong growing root system, but with a small number of lateral roots. Also, the
massing of roots near the wall of the pot was evident. The obtained results showed that
the emulsion containing copper orthosilicate may be used for improving the quality of
strawberry planting material.
Key words: strawberry plug plants, root system, copper orthosilicate
116 Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pienią
ż
ka, tom 18
WSTĘP
Polska jest jednym z najwię
kszych producentów truskawek na
ś
wiecie. W ostatnich latach obserwuje sięwzrost zainteresowania uprawą
odmian deserowych o owocach smacznych, atrakcyjnych z wyglą
du
i dostę
pnych w dł
ugim okresie czasu. Efektywna produkcja truskawek
odmian deserowych, w tym z uprawy sterowanej, nie jest moż
liwa bez
wysokiej jakoś
ci sadzonek. Dąż
enie do unowocześ
niania produkcji oraz
rosną
cy popyt na ś
wieże owoce doprowadził
y do opracowania wielu
nowych technologii uprawowych.
Waż
nąrolęw intensyfikacji produkcji truskawek odgrywa jakoś
ć
sadzonek. Opracowano więc nowe sposoby ich pozyskiwania i mogąone
byćwykorzystane w dogodnym dla producenta terminie (Żurawicz 2005).
Coraz popularniejsze stająsięsadzonki ukorzeniane w pojemnikach, tzw.
sadzonki doniczkowane. Wzrost systemu korzeniowego w pojemniku jest
bardzo intensywny i z reguł
y sadzonki doniczkowane bardzo dobrze
przyjmująsiępo posadzeniu. Dzięki wcześ
niejszemu ukorzenieniu nie
przechodząone stresu po posadzeniu, ł
atwiej sięprzyjmują
, szybciej rosną
i obficiej owocują
. Czasami jednak roś
liny ź
le adaptująsięw polu.
Przyczynątego jest niepoprawnie wykształ
cony system korzeniowy. Przy
dł
uż
szej uprawie truskawek w pojemnikach następuje zwijanie siękorzeni
wokółś
cian doniczki i tworzy się tam zbita masa korzeni. Tak
zniekształ
cony system korzeniowy sł
abo sięrozgał
ę
zia i tylko nieliczne
nowe korzenie wyrastająpoza obrę
b pierwotnej brył
y. Jest to zjawisko
niepoż
ądane i niekorzystne, ponieważroś
liny z silnie zdeformowanym
systemem korzeniowym po posadzeniu na miejsce stał
e gorzej się
przyjmująi póź
niej rozpoczynająwzrost. Prowadzone sąbadania nad
ograniczeniem zwijania siękorzeni wzdł
użś
cian naczyńuprawowych.
Poza stosowaniem specjalnie wyprofilowanych pojemników do
ograniczenia tego zjawiska wykorzystuje sięrównieżzwiązki chemiczne.
Najczęś
ciej stosowanymi preparatami do ograniczania wzrostu korzeni
w pojemnikach sązwiązki zawierają
ce miedź(Górecki 2007).
Celem doś
wiadczenia był
a ocena wpł
ywu emulsji zawierającej
ortokrzemian miedzi na wzrost systemu korzeniowego sadzonek truskawki
odmiany Elsanta.
Wpł
yw emulsji ograniczają
cej wzrost korzeni na rozwój systemu korzeniowego... 117
MATERIAŁI METODY
Doś
wiadczenie przeprowadzono w szklarni Instytutu Sadownictwa
i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pieniąż
ka w Skierniewicach w latach 20062007. W marcu 2006 roku do 16-litrowych worków polietylenowych
(wymiary: dł
ugoś
ć– 60 cm, szerokoś
ć−23 cm) wypeł
nionych mieszaniną
substratu torfowego i wł
ókna kokosowego (3:1) posadzono po 6 roś
lin
matecznych truskawki odmiany Elsanta. Nawadnianie i nawożenie
matecznika prowadzono automatycznie, za pomocąsystemu kroplowego,
na podstawie pomiarów wilgotnoś
ci podł
oż
a prowadzonych sondami
pojemnoś
ciowymi. Sadzonki pobierano 1 raz w cią
gu cał
ego okresu
uprawy matecznika. Ukorzeniano sadzonki I, II i III rzę
du. Przez 2
tygodnie przed odcięciem od roś
lin matecznych sadzonki ukorzeniano
w pojedynczych minidoniczkach wypeł
nionych substratem torfowym
(obję
toś
ć50 cm3), umieszczonych w specjalnie przygotowanych rynnach
rozł
oż
onych wzdł
użrzę
dów worków z roś
linami matecznymi (Treder i in.
2007). Przed wypeł
nieniem doniczek podł
oż
em czę
ś
ćz nich pomalowano
wewną
trz emulsjąo symbolu F5 zawierającąortokrzemian miedzi, aby
zapobiec zjawisku skrę
cania siękorzeni. Jest to emulsja do pojemników
szkół
karskich i doniczek, która wedł
ug opisu patentowego − stanowi
zawiesinęfarby emulsyjnej w iloś
ci od 75 do 99,4 procentów wagowych
z dodatkiem bezwodnego krzemianu miedzi w iloś
ci od 0,1 do 20
procentów wagowych oraz mieszanki olejów roś
linnych w iloś
ci od 0,5 do
5 procentów wagowych (Opis patentowy 2006).
Po okresie 2-tygodniowego ukorzeniania sadzonki odcinano od roś
lin
matecznych i oceniano je pod względem morfologicznym. Po wypł
ukaniu
z korzeni podł
oża oceniano sumarycznądł
ugoś
ći ś
rednicękorzeni,
używają
c skanera korzeniowego z oprogramowaniem WinRhizo (Regent
Instruments, Kanada). Oceniano również liczbę korzeni bocznych
wykształ
conych przy ś
cianach naczynia uprawowego. Ocenęprzeprowadzono na reprezentatywnej próbie, wedł
ug skali bonitacyjnej 1-5 (1 −14 szt. korzeni bocznych, 2 – 5-10 szt. korzeni bocznych, 3 – 11-15 szt.
korzeni bocznych, 4 − 16-20 szt. korzeni bocznych, 5 – powyżej 21 szt.
korzeni bocznych). Masęorganów roś
linnych oznaczano metodąwagową
[g], a ś
rednicęskróconego pę
du mierzono suwmiarką[mm]. Parametry
sadzonek okreś
lano w 10 powtórzeniach, powtórzenie stanowił
a
118 Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pienią
ż
ka, tom 18
pojedyncza roś
lina. Pozostał
e sadzonki po 7 dniach przesadzano do
wielodoniczek (o obję
toś
ci pojedynczej komory – 200 cm3) wypeł
nionych
substratem torfowym, wzbogaconym nawozem wolnodział
ają
cym
-1
Osmocote Start (2-3-miesię
czny − 14:5:12) w dawce 5 gl podł
oża.
W zależ
noś
ci od wariantu doś
wiadczenia analizowano nastę
pują
ce
kombinacje:
I − sadzonki ukorzeniane w wielodoniczkach kontrolnych (bez emulsji
F5), a nastę
pnie uprawiane w doniczkach kontrolnych (bez emulsji
F5),
II − sadzonki ukorzeniane w wielodoniczkach kontrolnych, a nastę
pnie
uprawiane w doniczkach pomalowanych wewną
trz emulsją
,
III − sadzonki ukorzeniane w wielodoniczkach pomalowanych wewną
trz
emulsją, a następnie uprawiane w doniczkach kontrolnych,
IV − sadzonki ukorzeniane w wielodoniczkach pomalowanych wewną
trz
emulsją, a nastę
pnie uprawiane w doniczkach równieżpomalowanych wewnątrz emulsją,
Po 6 tygodniach uprawy przeprowadzano analizęmorfologicznąroś
lin
metodami podanymi powyż
ej.
Wyniki opracowano statystycznie z uż
yciem metody analizy
wariancji, a do oceny istotnoś
ci róż
nic mię
dzy ś
rednimi użyto
wielokrotnego testu t-Duncana, przy poziomie istotnoś
ci 5%. Obliczenia
wykonano z uż
yciem programu Statistica 7.1 (StatSoft, USA).
WYNIKI
Ukorzenianie sadzonek
Nie stwierdzono istotnych różnic w masie i ś
rednicy korzeni (tab. 1).
Sadzonki ukorzeniane w doniczkach bez dodatku miedzi wytwarzał
y
jednak dł
ugie korzenie, które miał
y niewiele korzeni bocznych i zwijał
y
sięwzdł
użś
cianek doniczek. System korzeniowy sadzonek ukorzenianych
w minidoniczkach pomalowanych emulsjąbyłznacznie krótszy, ale był
o
więcej korzeni bocznych w porównaniu z sadzonkami kontrolnymi
(tab. 1). Nie zaobserwowano równieżzjawiska fitotoksycznoś
ci emulsji.
Pomiary morfologiczne nie wykazał
y istotnych różnic pomiędzy masą
i powierzchniąliś
ci oraz masąi ś
rednicąkoron sadzonek ukorzenianych
Wpł
yw emulsji ograniczają
cej wzrost korzeni na rozwój systemu korzeniowego... 119
w substracie torfowym w poszczególnych wariantach doś
wiadczenia
(tab. 2).
Tabela 1
Wpł
yw emulsji zawierają
cej Cu na system korzeniowy sadzonek truskawek −
Effect of a Cu-containing emulsion on the root system of strawberry plug plants
Podł
oż
e
Substrate
Liczba korzeni
Średnica
bocznych (skala
korzeni
bonitacyjna 1-5)
Root diameter Number of lateral
[mm]
roots ( scale 1-5
ranking scale)
Masa
korzeni
Root weight
[g]
Dł
ugoś
ć
korzeni
Root length
[cm]
0,789 a
2942,7 b
0,680 a
2,3 a
0,821 a
1877,8 a
0,651 a
3,6 b
Substrat torfowy
Peat substrate
Substrat torfowy +
emulsja F5
Peat substrate + F5
emulsion
Objaś
nienie: ś
rednie w kolumnach oznaczone tymi samymi literami nie róż
niąsięistotnie przy
poziomie 5% wedł
ug wielokrotnego testu t-Duncana; Explanation: means within the columns
followed by the same letter are not significantly different (5%) according to Duncan’s multiple
range test
Tabela 2
Wpł
yw emulsji zawierają
cej Cu na cechy morfologiczne sadzonek truskawek −
Effect of a Cu-containing emulsion on the morphological parameters of
strawberry plug plants
Podł
oże
Substrate
Substrat
torfowy
Peat substrate
Substrat
torfowy
+ emulsja F5
Peat substrate
+ F5
emulsion
Masa liś
ci
Weight of
leaves [g]
Powierzchnia liś
ci
2
-1
[cm roś
lina ]
Total leaf area
[cm2 plant-1 ]
4,447 a
122,6 a
9,756 a
2,545 a
4,444 a
114,9 a
10,267 a
2,668 a
Średnica korony Masa korony
Crown diameter Crown weight
[mm]
[g]
Średnie w kolumnach oznaczone tymi samymi literami nie róż
niąsięistotnie przy poziomie 5%
wedł
ug wielokrotnego testu t-Duncana; Means within the columns followed by the same letter are
not significantly different (5%) according to Duncan’s multiple range test
120 Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pienią
ż
ka, tom 18
Uprawa sadzonek
Po 6 tygodniach uprawy przeprowadzono analizęmorfologiczną
roś
lin ukorzenianych w multiplatach z dodatkiem emulsji F5.
Przeanalizowano 4 kombinacje doś
wiadczalne.
I −Sadzonki ukorzeniane w wielodoniczkach kontrolnych (bez emulsji
F5), a nastę
pnie uprawiane w doniczkach kontrolnych (bez emulsji
F5). Korzenie tych sadzonek najgorzej przerosł
y brył
ępodł
oż
a po
przesadzeniu, zaczynał
y się zwijać przy ś
cianach naczynia
uprawowego i póź
niej rozpoczę
ł
y powtórny wzrost. Charakteryzował
y sięistotnie najwyższądł
ugoś
ciąi masą(tab. 3).
Tabela 3
Wpł
yw emulsji zawierają
cej Cu na system korzeniowy truskawek − Effect of
a Cu-containing emulsion on the root system of strawberry plants
Iloś
ćkorzeni
Kombinacja
Combination
Masa korzeni
Dł
ugoś
ćkorzeni
Root weight
Root length
[g]
[cm]
Średnica
bocznych (skala
korzeni
bonitacyjna 1-5)
Root diameter Number of lateral
[mm]
roots (1-5 ranking
scale)
I
13,94 b
4032,2 c
0,586 a
3,7 a
II
12,72 ab
3809,8 b
0,523 a
4,7 b
III
12,56 ab
3487,6 b
0,621 a
5,8 c
IV
10,83 a
2672,1 a
0,653 a
5,9 c
Średnie w kolumnach oznaczone tymi samymi literami nie róż
niąsięistotnie przy poziomie 5%
wedł
ug wielokrotnego testu t-Duncana; Means within the columns followed by the same letter are
not significantly different (5%) according to Duncan’s multiple range test
II −Sadzonki ukorzeniane w wielodoniczkach kontrolnych, a nastę
pnie
uprawiane w doniczkach pomalowanych wewnątrz emulsją.
Sadzonki te wykształ
cił
y zbity system korzeniowy w bryle podł
oż
a.
Tylko nieliczne pojedyncze korzenie wyrastał
y poza pierwotny
obszar. Po kontakcie ze ś
cianami doniczek następował
o
zahamowanie wzrostu korzeni i tworzenie korzeni bocznych.
Wpł
yw emulsji ograniczają
cej wzrost korzeni na rozwój systemu korzeniowego... 121
III −Sadzonki ukorzeniane w wielodoniczkach pomalowanych wewną
trz
emulsją
, a następnie uprawiane w doniczkach kontrolnych. Roś
liny
te szybko rozpoczę
ł
y powtórny wzrost. Wykształ
cił
y silny system
korzeniowy, który bardzo ł
atwo przerósłcał
ąbrył
ępodł
oż
a, ale
zaczą
łsięzwijaćprzy ś
ciankach doniczek.
IV −Sadzonki ukorzeniane w wielodoniczkach pomalowanych wewną
trz
emulsją
, a nastę
pnie uprawiane w doniczkach równieżpomalowanych wewną
trz emulsją. Korzenie tych roś
lin bardzo dobrze
przerosł
y cał
ąbrył
ępodł
oż
a, wykształ
cił
y wiele korzeni bocznych
i nie zwijał
y sięwzdł
użś
cianek pojemnika. Charakteryzował
y się
one masąkorzeni nie róż
niącąsięistotnie od pozostał
ych kombinacji
i najniż
sząsumarycznądł
ugoś
ciąsystemu korzeniowego (tab. 3).
Pomiary morfologiczne nie wykazał
y istotnych róż
nic pomię
dzy masą
i powierzchniąliś
ci oraz masąi ś
rednicąkoron roś
lin w poszczególnych
wariantach doś
wiadczenia (tab. 4).
Tabela 4
Wpł
yw emulsji zawierają
cej Cu na cechy morfologiczne sadzonek truskawek −
Effect of a Cu-containing emulsion on the morphological parameters of
strawberry plants
Kombinacja
Combination
I
II
III
IV
Masa liś
ci
Weight of
leaves [g]
12,56 a
11,48 a
12,08 a
12,14 a
Powierzchnia liś
ci
Total leaf area
[cm 2 plant-1]
365,5 a
401,8 a
358,3 a
403,3 a
Średnica korony
Crown diameter
[mm]
13,96 a
14,09 a
14,02 a
13,85 a
Masa korony
Crown weight
[g]
4,02 a
4,16 a
4,08 a
4,12 a
Średnie w kolumnach oznaczone tymi samymi literami nie róż
niąsięistotnie przy poziomie 5%
wedł
ug wielokrotnego testu t-Duncana; Means within the columns followed by the same letter are
not significantly different (5%) according to Duncan’s multiple range test
DYSKUSJA
Związki miedzi wpł
ywająkorzystnie na architekturęsystemu korzeniowego roś
lin przez zapobieganie zwijaniu siękorzeni w pojemnikach
uprawowych (Brass i in. 1996), co został
o potwierdzone w badaniach
wł
asnych. System korzeniowy sadzonek ukorzenianych w minidoniczkach
pomalowanych wewnątrz emulsjązawierają
cąortokrzemian miedzi był
122 Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pienią
ż
ka, tom 18
znacznie krótszy, ale zawierałwię
cej korzeni bocznych w porównaniu
z sadzonkami kontrolnymi. Jest to bardzo poż
ądane, ponieważwzrost
liczby korzeni bocznych jest doś
ćistotnym czynnikiem gwarantują
cym
przyję
cie sięmateriał
u szkół
karskiego na miejsce stał
e (Borys 1974).
Podobne wyniki uzyskali równieżCattivello i Danielis w 2008, którzy
wykazali, że sole miedzi znacząco zmniejszył
y przerost korzeni i ich
spiralne zwijanie sięu sadzonek popularnych warzyw (szparagi, cykoria,
seler, koper, sał
ata i pietruszka). Zarówno w badaniach wł
asnych, jak
i w innych pracach nie zaobserwowano fitotoksycznoś
ci emulsji, korzenie
po kontakcie ze ś
ciankąpojemnika nie przyrastał
y jużna dł
ugoś
ć
, ale
wytwarzał
y dużąiloś
ćkorzeni bocznych, które bardzo dobrze przerastał
y
cał
ąbrył
ępodł
oż
a. Tylko Cattivello i Danielis (2008) zaobserwowali
fitotoksycznoś
ć, ale po zastosowaniu wysokich stęż
eńzwiązków miedzi,
objawiają
cąsięograniczeniem wzrostu korzeni. Stosowanie zwią
zków
miedzi okazał
o sięnajskuteczniejszym sposobem na poprawęjakoś
ci
uzyskanego materiał
u nasadzeniowego (Cattivello i Danieli 2008; Wyatt
1998). Niestety ich dział
anie nie trwa zbyt dł
ugo, gdyżulegająone
szybkiemu wypł
ukaniu. Dlatego też w Instytucie Warzywnictwa
w Skierniewicach opracowano emulsjęzawierają
cątrwał
e zwią
zki miedzi,
dział
ające przez kilka lat. Skutecznoś
ćemulsji przebadano na wielu
gatunkach roś
lin zielnych i drzewiastych uzyskując zadowalają
ce wyniki
(Górecki 2009).
Górecki i Stę
powska (2009) zaobserwowali równieżwpł
yw emulsji
do powlekania wielodoniczek na wzrost wyprodukowanych roś
lin papryki.
Wyniki te nie znajdująjednak potwierdzenia w badaniach wł
asnych,
w których pokrycie doniczek emulsjąF5 nie wpł
ynę
ł
o istotnie na wzrost
roś
lin truskawek. Nie stwierdzono także istotnej róż
nicy pomię
dzy
ś
rednicami otrzymanych sadzonek.
PODSUMOWANIE
Wyniki przeprowadzonych badańwskazująna przydatnoś
ćemulsji
zawierają
cej ortokrzemian miedzi do poprawy jakoś
ci sadzonek przez
ograniczenie zjawiska zwijania siękorzeni wzdł
użś
cianek pojemników
uprawowych i stymulowanie rozwoju korzeni bocznych. Zwią
zki miedzi,
stosowane jako powł
oka na wewnę
trznych ś
cianach pojemnika, zmniej-
Wpł
yw emulsji ograniczają
cej wzrost korzeni na rozwój systemu korzeniowego... 123
szają znacząco rozwój korzeni i uł
atwiają wydobycie sadzonki
z kontenera.
LITERATURA
B o r y s M.W. 1974. Indukowanie korzeni bocznych u Pirus caucasica przy
pomocy herbicydów. Prace Kom. Nauk Rol. Kom. Nauk Leś
nych. 37: 11-19.
B r a s s T.J., K e e v e r G.J., E a k e s D.J., W i l l i a m C.H. 1996. Styrene–lined
and copper-coated containers affect production and landscape establishment
of red maple. HortSci. 31(3): 353-356.
C a t t i v e l l o C., D a n i e l i s R. 2008. Chemical Root Pruning by Copper Salts
on Vegetables: A Possible Way to Improve the Seedling Quality. Acta Hort.
779: 477-484.
G ó r e c k i R. 2007. Emulsja do ograniczania rozwoju korzeni przerastają
cych
otwory drenaż
owe pojemników uprawowych. Ogólnopol. Konf. Upowszech.
‘Nauka – Praktyce’, Skierniewice: 57-58.
G ó r e c k i R. 2009. Zastosowanie emulsji miedziowej do ograniczania wzrostu
korzeni w uprawie pojemnikowej roś
lin. Ogólnopol. Konf. Upowszech.
‘Nauka – Praktyce’, Skierniewice: 27-58.
G ó r e c k i R., S t ęp o w s k a A. 2009. Wpł
yw zastosowania emulsji do
powlekania wnę
trz pojemników rozsadowych na wzrost i plonowanie
papryki sł
odkiej. Ogólnopol. Nauk. Konf. Warzyw. Postę
p w technologii
uprawy warzyw psiankowatych. Skierniewice: 54-56.
Opis patentowy. 2006. Emulsja do pojemników szkół
karskich i doniczek, PL
196994 B1.
T r e d e r W., K l a m k o w s k i K., T r y n g i e l -G a ćA. 2007. Investigations on
greenhouse hydroponic system for production of strawberry potted plantlets.
Acta Hort. 761: 115-119.
W y a t t J.E. 1998. Tomato Transplant Production Using the Float System and
Cupric Hydroxide. HortTechno. 8(3): 366-369.
Żu r a w i c z E. 2005. Truskawka i poziomka. PWRiL, Warszawa.