Kolekcja Feliksa Jasieńskiego. Od Japonii do Europy. Rzeczy

Niech żyje sztuka! Kolekcja Feliksa Jasieńskiego.
Od Japonii do Europy. Rzeczy piękne i użyteczne
13.06 2015 – 3.07 2016
Na wystawę wybrano
około 400
z blisko 15 tysięcy
znakomitych dzieł,
gromadzonych latami
przez człowieka
o wyjątkowym smaku
arytystycznym,
błyskotliwym intelekcie
i prawdziwej pasji
kolekcjonera
Józef Pankiewicz, Portret Feliksa Jasieńskiego (fragment)
Fot. Muzeum Narodowe w Krakowie
Pracownicy Muzeum Narodowego w Krakowie podjęli się niezwykle trudnego zadania
zaprezenowania postaci Feliksa Jasieńskiego za pośrednictwem wystawy złożonej z dzieł
sztuki z jego kolekcji, podarowanej MNK przed 95 laty. Trudność polegała na wyborze około
czterystu z blisko piętnastu tysięcy znakomitych dzieł gromadzonych latami przez człowieka
o wyjątkowym smaku arytystycznym, błyskotliwym intelekcie i prawdziwej pasji
kolekcjonera. Efektem tej pracy jest wystawa „Niech żyje sztuka! Kolekcja Feliksa
Jasieńskiego. Od Japonii do Europy. Rzeczy piękne i użyteczne”, zaaranżowana w dziesięciu
salach Kamienicy Szołayskich im. Feliksa Jasieńskiego – Oddziału MNK przy placu
Szczepańskim w Krakowie. Wybór tego miejsca jest nieprzypadkowy – to tutaj Feliks
Jasieński pragnął utworzyć osobny oddział Muzeum Narodowego w Krakowie, w którym
byłby prezentowany jego bezcenny dar dla Polaków.
Z postacią kolekcjonera spotkamy się, zanim jeszcze rozpoczniemy oglądanie jego zbiorów.
Na klatce schodowej Kamienicy Szołayskich rozwieszone zostaną powiększenia
archiwalnych fotografii, przedstawiających samego Feliksa Jasieńskiego oraz wnętrze jego
mieszkania przy ulicy św. Jana 1 w Krakowie, nazywanego przez samego kolekcjonera
Musée Jasieński. Nie zabraknie także zdjęć z pierwszej wystawy jego zbiorów,
zorganizowanej przez Muzeum Narodowe w Krakowie w roku 1934.
Aż pięć z dziesięciu wystawowych sal poświęconych zostało sztuce polskiej, której
przykłady w zbiorach Feliksa Jasieńskiego wyróżniają się wartością szczególną. Zapalony
kolekcjoner, przyjaciel krakowskiej bohemy i niemal wszystkich profesorów krakowskiej
Akademii, kupował ich prace w czasie, gdy powstawały. Reagował żywiołowo na trendy
i idee swojej epoki, a dokonały gust sprawił, że zgromadził dzieła ponadczasowe, które dziś
zachwycają może jeszcze bardziej niż przed wiekiem. W części poświęconej polskiemu
1
Niech żyje sztuka! Kolekcja Feliksa Jasieńskiego.
Od Japonii do Europy. Rzeczy piękne i użyteczne
13.06 2015 – 3.07 2016
malarstwu będzie więc można oglądać dzieła najwybitniejszych twórców polskiego
modernizmu: Jacka Malczewskiego, Józefa Pankiewicza, Władysława Podkowińskiego, Jana
Stanisławskiego, Leona Wyczółkowskiego, Stanisława Wyspiańskiego, Ksawerego
Dunikowskiego, Konstantego Laszczki i wielu innych.
Umieszczony na honorowym miejscu, oczy przyciąga portret Feliksa Jasieńskiego z teką z 1903
roku pędzla Jacka Malczewskiego. Dokładnie w tym roku z inicjatywy kolekcjonera została
wydana „Teka Grafików Polskich”, w której znalazły się prace najznakomitszych przedstawicieli
Młodej Polski. Kilka dzieł należących do tej teki prezentowanych będzie w sali poświęconej
nowoczesnej grafice polskiej. Kolekcjonera będziemy mogli oglądać także na portrecie autorstwa
m.in. Leona Wyczółkowskiego – w płaszczu arabskim, prezentowanym w części wystawy
poświęconej fascynacji Jasieńskiego orientem – czy Józefa Pankiewicza. Ten ostatni uwiecznił
modela przy fortepianie, co przypomina o kolejnej wielkiej namiętności krakowskiego
intelektualisty: muzyce.
Młodopolski pejzaż reprezentowany jest na wystawie przez nastrojowe obrazy Jana
Stanisławskiego i Leona Wyczółkowskiego, z kolei martwe natury to w wielu przypadkach
„portrety” cennych muzealiów ze zbiorów Jasieńskiego, chętnie wypożyczanych przez
niego zaprzyjaźnionym artystom. I tak perski wazon z obrazu Józefa Pankiewicza możemy
podziwiać w oryginale w kolejnej części ekspozycji, podobnie jak rzeźbę Antoniego
Kurzawy przedstawioną na płótnie tego samego Pankiewicza zatytułowanym Barbarka
i kwiaty. Pejzaż symboliczny zilustrują m.in. obrazy Jacka Malczewskiego i Leona
Wyczółkowskiego.
Kolejne sale wypełnione zostaną grafiką, zarówno tą polską, tworzoną przez twórców
z Towarzystwa Polskich Artystów Grafików, którego Feliks Jasieński był założycielem, jak
i zachodnioeuropejską. Warto przypomnieć, że jako jedyny Polak wszedł on w posiadanie
wszystkich czterech cyklów graficznych Francisca Goi i dzięki niemu Muzeum Narodowe
w Krakowie jest dziś jedyną w kraju instytucją, która je posiada w komplecie. Szesnastu
pracom graficznym Goi, którego Jasieński był wybitnym znawcą i niestrudzonym
popularyzatorem, towarzyszy wybór dzieł Jacques’a Callota i Giovanniego Piranesiego.
Kluczem do pokazania nowoczesnej grafiki zagranicznej stały się wydawnictwa albumowe,
wysoko cenione w kręgach artystycznych i kolekcjonerskich. To właśnie z nich pochodzą
prace m.in. Maxa Klingera czy Jamesa Whistlera.
Niezwykle ważne miejsce w kolekcji Jasieńskiego zajmuje sztuka Dalekiego Wschodu, obejmująca
malarstwo japońskie i chińskie, grafikę, rzeźbę buddyjską oraz rzemiosło: tkaniny, wyroby z kości,
laki i brązu, ceramikę, militaria. Ogrom tej części kolekcji przedstawiony zostanie jedynie
w niewielkim fragmencie. Niewątpliwie warto zwrócić uwagę na dzieła graficzne takich twórców
grafiki jak Hokusai i Hiroshige. Szkice pierwszego z nich zebrane zostały w woluminach
zatytułowanych Manga. Właśnie to słowo, zamieszczone przez Jasieńskiego w tytule książki
Manggha. Promenades à travers le mond, l’art et les idées (Manggha. Wędrówki po świecie,
sztuce i ideach), stało się jednym z licznych pseudonimów kolekcjonera.
2
Niech żyje sztuka! Kolekcja Feliksa Jasieńskiego.
Od Japonii do Europy. Rzeczy piękne i użyteczne
13.06 2015 – 3.07 2016
Zabytki perskie: kobierce, kilimy i makaty, pasy jedwabne oraz elementy tradycyjnego ubioru, odsłonią
przed widzami bogactwo barwnego świata Orientu. Feliks Jasieński zafascynował się nim podczas
podróży po Bliskim Wschodzie, ale zbierał sztukę orientalną do ostatnich dni życia. W tej części
wystawy warto zwrócić uwagę na „odkryty” przez Jasieńskiego na bazarze w Damaszku wspaniały
płaszcz arabski, o którym pisał w swej książce Manggha. To właśnie w nim został uwieczniony na
wspomnianym portrecie Leona Wyczółkowskiego.
Pozostaje nam jeszcze wyjaśnienie tytułu wystawy: „Niech żyje sztuka! Kolekcja Feliksa
Jasieńskiego. Od Japonii do Europy. Rzeczy piękne i użyteczne”. Wiersz Evviva l’arte! Kazimierza
Przerwy-Tetmajera, popularyzujący hasło „Niech żyje sztuka!” stał się nieformalnym hymnem
krakowskiej bohemy przełomu XIX i XX wieku, środowiska, które tak kochał i otaczał swoją opieką
Feliks Jasieński. Inskrypcja na jego grobowcu na krakowskich Rakowicach zaczyna się od słów:
„Sztukę ukochał, służył tylko sztuce, jej klejnoty najczystsze zgromadził i przekazał miastu temu”.
(oprac. MB)
3
Niech żyje sztuka! Kolekcja Feliksa Jasieńskiego.
Od Japonii do Europy. Rzeczy piękne i użyteczne
13.06 2015 – 3.07 2016
Informacje dla zwiedzających
Wystawa
„Niech żyje sztuka! Kolekcja Feliksa Jasieńskiego.
Od Japonii do Europy. Rzeczy piękne i użyteczne”
13.06 2015 – 3.07 2016
Kamienica Szołayskich im. Feliksa Jasieńskiego
Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie
pl. Szczepański 9
Pon.: nieczynne
Wt. – sob.: 10.00–18.00
Niedz.: 10.00–16.00
MNK Media:
KATARZYNA BIK
(695 981 817)
[email protected]
MARTA BOSAK
(606 207 728)
[email protected]
Pliki do
pobrania:
SERWER ftp.mnk.pl
UŻYTKOWNIK: media
HASŁO: fCZRRtme6w
Kuratorzy: Danuta Godyń, Bronisława Gumińska, Joanna Kowalska,
Magdalena Laskowska, Beata Romanowicz
Koordynator: Maria Grzywacz
Aranżacja: Anna Bojarowicz
Organizator:
Muzeum Narodowe w Krakowie
Patroni medialni:
TVP Polonia, TVP Kultura, TVP Kraków, , Radio Kraków, Neewsweek
Zwierciadło, Dziennik Polski, Spotkania z zabytkami, Karnet, O.pl, Artinfo,
Local Life, www.kraków.pl, telewizja M, AMS, Onet.pl
Mecenas Muzeum Narodowego w Krakowie:
PZU
Sponsor Kamienicy Szołayskich:
Kärcher Spółka z o.o.
Sponsor wystawy:
EDF Polska S.A.
4