Ekonomia 19.03 Wykład /Gospodarka rynkowa/ Pieniądz – dobro o
Transkrypt
Ekonomia 19.03 Wykład /Gospodarka rynkowa/ Pieniądz – dobro o
Ekonomia 19.03 Wykład /Gospodarka rynkowa/ Pieniądz – dobro o najwyższym stopniu płynności. Przy wzrastającym podziale pracy dobro staje się towarem. Towar <=> pośrednik <=> towar ^ pieniądz Początkowo towar za towar (wymiana barterowa) z czasem niezbędne było wprowadzenie pośrednika, najlepszym okazał się pieniądz. Funkcje pieniądza: - środek wymiany (ekwiwalent dóbr) - środek cyrkulacji dóbr (umożliwia krążenie dóbr) - środek płatniczy (regulowanie zobowiązań, podatków) - środek tezauryzacji /bogacenia się/ (przedmiot gromadzenia) - pieniądz światowy (uznawany i wymienialny np. USD, EUR) Warunki wykorzystywania pieniądza w jego funkcjach - obowiązywanie prawa własności - wolnośc obywateli i samodzielność w podejmowaniu decyzji gospodarczych - pieniądz staje się kapitałem, to znaczy że może być inwestowany dla pomnażania zysku Rynek W ekonomii: 1. Ogół stosunków wymiennych pomiędzy sprzedającymi, oferującymi do sprzedaży towary oraz usługi i reprezentującymi podaż, a kupującymi, zgłaszającymi zapotrzebowanie na określone towary i usługi poparte odpowiednimi środkami płatniczymi (fundusz nabywczy) i reprezentującymi w ten sposób popyt. 2. Forma nawiązywania kontaktów między kupującymi i sprzedającymi dla ustalania warunków transakcji, czyli sposobu miejsca i czasu jej realizacji oraz wysokości zapłaty 3. Miejsce w którym jest dokonywana sprzedaż i kupno zasobów oraz produktów 4. Pewien spójny system światowego ładu społecznego i gospodarczego Rynek jest miejscem zorganizowanym, zazwyczaj w sensie instytucjonalnym, gdzie dokonują się akty kupna i sprzedaży czynników produkcji oraz wytworzonych dóbr. System gospodarczy w którym koordynacja działalności indywidualnych podmiotów odbywa się na rynku (lub za jego pośrednictwem) – system rynkowy Podsumowując: - wydzielony obszar gdzie dokonuje się aktów kupna, sprzedaży - pośrednicy (hurt, detal) - wszelka działalność związana z poszczególnymi sferami życia gospodarczego (rynek pracy, usług finansowych, bankowych, pośrednictwa, budowlany) Rynek elektroniczny (gospodarka cyfrowa) – zmienia charakter i formy dotychczasowych rynków. Wpływa na koszty transakcji, eliminuje często dotychczasowych pośredników, zmienia struktury powiązań, zwiększa liczbę usług. - zakupy w internecie Ekonomia 19.03 Wykład /Gospodarka rynkowa/ Popyt i jego determinanty Popyt to ilość towarów (i/lub usług), jakie konsumenci są w stanie kupić (posiadając odpowiedni fundusz nabywczy) przy różnym poziomie cen, w danym czasie przy założeniu porównywalnych warunków. Rodzaje popytu: - efektywny – fundusz nabywczy umożliwia realizację potrzeby - potencjalny – hipotetyczne zapotrzebowanie na dane dobro - funkcjonalny – wynika z cech jakościowych danego dobra - spekulacyjny – zależy od oczekiwań co do kształtowania się cen w przyszłości. Realizuje się w postaci zakupów 'na zapas' w przypadku przewidywania wzrostu cen, bądź też wstrzymanie zakupu w oczekiwaniu na spadek cen Determinanty popytu: - dochody nabywców - ceny dóbr komplementarnych i substytucyjnych - oczekiwane zmiany sytuacji rynkowej - gusty i preferencje nabywców (tylko dla kobiet) - zmiana liczby i struktury ludności Zmiany cen mogą powodować: - efekt substytucyjny – wzrost ceny dobra narusza dotychczasową strukturę i czyni relatywnie dobro droższym. Możliwa rezygnacja z zakupu dobra droższego na rzecz tańszego, alternatywa - efekt dochodowy – wzrost ceny wpływa na możliwości nabywcze konsumenta, gdyż obniża jego dochód. Konsument może nabyć mniejszą ilość dóbr. Prawo popytu W miarę wzrostu ceny popyt na dane dobro maleje Wyjątki: - efekt owczego pędu – popyt wzrasta gdy inni też kupują - efekt Veblena – popyt na dobre luksusowe wzrasta wraz ze wzrostem cen - efekt Giffena – wraz ze spadkiem dochodów rośnie popyt na dobra niższego rzędu - efekt snobizmu – popyt maleje gdy dobro jest powszechne (tylko dla kobiet) Ekonomia 19.03 Wykład /Gospodarka rynkowa/ - Zmiana ceny dobra powoduje zmiany wielkości popytu wzdłuż danej krzywej popytu - Krzywa popytu rynkowego przesuwa się tylko w rezultacie zmian czynników niecenowych (innych niż cena) Podaż i jego determinanty Podaż – jest to ilość towarów jaką sprzedawcy gotowi są zaoferować przy różnym poziomie ceny w danym czasie w warunkach porównywalnych Determinanty podaży: - koszty wytworzenia - rentowność produkcji dóbr substytucyjnych - czynniki naturalne Prawo podaży Wzrost ceny produktu prowadzi do wzrostu ilości dostarczanego dobra (wzrasta opłacalność produkcji), gdy cena spada ilość dostarczanego dobra maleje (spada opłacalność). Równowaga rynkowa – stan, w którym przy danej cenie wielkość popytu odpowiada na tą samą wielkość podaży towarów. Formy równowagi: - równowaga z rezerwami – podaż równoważąca rynek jest mniejsza od zdolności produkcyjnych (nadwyżka mocy produkcyjnych) - równowaga napięta – potencjalny popyt jest równy zdolnościom produkcyjnym gałęzi przemysłu Mechanizm rynkowy Nadmiar i brak produktu mają charakter względny. Występują przy określonych cenach i zanikają w miarę jak decyzje sprzedających oraz kupujących doprowadzają sytuację rynkową do stanu równowagi Mechanizm rynkowy wynika z zależności między ceną, popytem i podażą. Polega na tym, że jakakolwiek nierównowaga pomiędzy tymi elementami rynku uruchamia siły (reakcje sprzedających i/lub kupujących).