Cukrzyca Część objawów jest wspólna dla cukrzycy typu 1oraz

Cukrzyca
•
•
Część objawów jest wspólna dla cukrzycy typu 1oraz cukrzycy typu 2, z
reguły jednak przebieg i tempo narastania jest inny dla typu 1 i 2.
Każdego, kto nie jest przekonany, czy wie, czym różnią się oba typy,
zachęcam do przeczytania poniższych informacji:
Objawy wspólne dla obu typów
Poliuria, polidypsja
Bardzo często występuje u cukrzyków oddawanie większej ilości moczu
(poliuria), co w konsekwencji daje wzmożone pragnienie(polidypsja) i
picie większej ilości płynów. Często owe symptomy zostają przeoczone,
ponieważ łatwo je sobie wytłumaczyć, np. wysoką temperaturą,
przeżywanym stresem, czy piciem kawy, a u dzieci aktywnością
fizyczną. Pamiętajmy, że dzienne zapotrzebowanie na wodę dla
człowieka niepracującego fizycznie to ok. 1,5l. Chorzy na cukrzycę
nierzadko wypijają 3, czy nawet 5l dziennie. Oczywiście nie mam tu na
myśli samej wody, a wszystkie wypijane płyny: soki, herbatę czy zupę
Spadek masy ciała
Gwałtowne chudnięcie w początkowym okresie choroby jest bardziej
charakterystyczne dla cukrzycy typu 1, ale może dotyczyć też typu 2.
Spowodowane jest głównie postępującym odwodnieniem, które nie jest
wyrównane nawet wzmożonym piciem. Ten objaw również jest
przeoczany, albo brany za coś pozytywnego (przez kogoś, kto
chce schudnąć), kiedy nagle, np. w przeciągu tygodnia, straci się 2-3kg.
Każdy niezamierzony ubytek wagi, tj. niezwiązany ze spożyciem
mniejszej ilości jedzenia, powinien być dla nas sygnałem
ostrzegawczym. Może on świadczyć nie tylko o cukrzycy, ale i o innej,
groźnej chorobie rozwijającej się w naszym organizmie. Przyjęło się
uważać, że niepokojący powinien być ubytek 5% masy ciała w
przeciągu pół roku.
Cukrzyca typu 1
Zwykle dotyczy ona dzieci i ludzi młodych. Do lekarza zgłaszają się
przede wszystkim zaniepokojeni rodzice z dziećmi. Objawy przebiegają
zazwyczaj burzliwie i zanim choroba zostanie rozpoznana, kończą się
najgroźniejszym powikłaniem, czyli śpiączką ketonową. Zupełny brak
insuliny, jaki występuje w typie 1, powoduje, że mimo bardzo wysokiego
stężenia cukru we krwi, nie może być on wykorzystany przez komórki
organizmu. W efekcie wykorzystywany jest materiał zapasowy, czyli
tłuszcze oraz białka, które zamieniane są w tzw. „ciała ketonowe”. Część
z nich jest usuwana z organizmu przez płuca, co jest przyczyną
charakterystycznego zapachu acetonu (obecny też np. w zmywaczu do
paznokci) wydzielającego się z wydychanym powietrzem.
Nadmiar ciał ketonowych we krwi zakwasza ją i może to być stanem
bezpośredniego zagrożenia życia. Najpierw jednak występują
zaburzenia świadomości, zawroty głowy, możliwe są nawet wymioty i
biegunka, a w końcu następuje utrata świadomości. Na tym etapie
chory z reguły albo już jest, albo trafia do szpitala i prawie na pewno
ma już zdiagnozowaną cukrzycę, ponieważ pomiar cukru we krwi jest
mierzony w takich przypadkach rutynowo. Podstawowym ratunkiem
jest podanie insuliny, ale leczenie w szpitalu jest niezbędne.
Cukrzyca typu 1 jest chorobą często jest rozpoznawaną na etapie
ciężkich powikłań, jakie powoduje hipoglikemia czy śpiączka ketonowa.
Świadomość choroby oraz znajomość jej objawów pozwoli chorym lub
ich rodzicom uniknąć groźnych dla życia powikłań.
Cukrzyca typu 2
jest najczęściej spotykaną postacią cukrzycy, a mimo to zazwyczaj
rozpoznawana jest rzadko, najczęściej przypadkowo. Jak to w życiu
bywa – z reguły za późno, kiedy nie da się już nic zrobić. Świadomość
objawów i odpowiednia profilaktyka może w porę skierować nas i
naszych bliskich do lekarza.
Objawy ogólne
Objawy ogólne szczegółowo zostały opisane w artykule „Czy moje
dziecko ma cukrzycę: objawy, które powinny nas zaniepokoić w
cukrzycy typu I”. W skrócie obejmują: gwałtowny i niezamierzony
spadek wagi (np. 3 kg w ciągu tygodnia), zwiększone pragnienie,
nieuzasadnione wypijanie większej ilości płynów (norma to 1,5 l
dziennie) oraz wydalanie większej ilości moczu.
Objawy specyficzne
Zacznijmy od tego, że w większości przypadków u chorych nie
występują specyficzne objawy choroby. U reszty narastają one z reguły
znacznie dłużej i nie są tak niepokojące jak w cukrzycy typu I.
Najczęściej cukrzyca typu II jest rozpoznawana przypadkowo przy
okazji rutynowego badania poziomu cukru we krwi. Dlatego
niezmierne ważne jest regularne wykonywanie badań: u osób po 45
roku życia co 3 lata, a u osób obciążonych ryzykiem co rok. Kto należy
do tej grupy? Po pierwsze, osoby, których rodzice lub rodzeństwo są
chorzy. Po drugie, kobiety, u których stwierdzono cukrzycę
ciężarnych lub urodziły o czasie dziecko o wadze ponad 4kg. Ostatnią
grupę stanowią pacjenci, którzy mieli wykonywane badania krwi lub
tzw. próbę obciążenia glukozą i stwierdzono u nich nieprawidłową
glikemię na czczo lub nieprawidłową glikemię po posiłku.
Ponieważ przebieg cukrzycy typu 2 jest stopniowy, chorzy z reguły
bagatelizują objawy i zgłaszają się dopiero, gdy rozwiną się
powikłania.
•
•
•
•
•
Do najczęstszych problemów osób chorych na cukrzycę należą:
retinopatia, czyli uszkodzenie oka (konkretnie siatkówki) –
postępujące pogorszenie wzroku, a zwłaszcza ubytki w polu widzenia
oraz różne „męty” („farfocle”) przed oczami powinny nas skłonić do
wizyty u okulisty w celu zbadania dna oka.
nefropatia, czyli uszkodzenie nerek - na początku można je
wykryć tylko badaniem krwi i/lub moczu, odczuwalne objawy
zaczynają się, gdy uszkodzenie nerek jest już znaczne i, niestety,
nieodwracalne. Przejawia się obrzękami („puchnięciem”, z początku
głównie kostek) ciała, oraz nadciśnieniem tętniczym niereagującym na
leczenie (oczywiście jest wiele innych przyczyn nadciśnienia).
nawracające zakażenia dróg moczowych („zapalenie pęcherza”)
oraz u kobiet powtarzająca się drożdżyca pochwy (rodzaj infekcji)
objawiająca się świądem oraz upławami o zapachu zepsutej ryby.
czyraki, czyli tworzące się w wyniku infekcji bakteryjnej ropnie
na skórze – jeżeli mają tendencję do nawracania, lub pojawiania się po
kilka na raz, jest to wskazaniem do zmierzenia ilości cukru we krwi.
neuropatia, czyli uszkodzenie nerwów, daje szereg
objawów: zaburzenia czucia lub mrowienie. Czasami przebiega w
postaci nagłego, ostrego i zlokalizowanego bólu. Może powodować
bolesne kurcze mięśni i ich osłabienie. U prawie połowy mężczyzn
rozwinięta cukrzyca powoduje zaburzenia wzwodu a u kobiet może
powodować osłabienie popędu i suchość pochwy.
• Jeżeli cokolwiek, co dzieje się z Twoim organizmem, zaniepokoiło
Cię – zgłoś się do lekarza. Oznaczenie stężenia glukozy we krwi
jest badaniem tanim i praktycznie bezbolesnym. Jego wynik, w
przypadku rozpoznania cukrzycy i szybkiego podjęcia leczenia,
może uchronić przed poważnymi konsekwencjami i dłużej
zachować w zdrowiu i dobrej formie.
• Otyłość odgrywa największą rolę w powstawaniu cukrzycy typu
2. Jest najistotniejszym środowiskowym, czyli nabytym
czynnikiem ryzyka wystąpienia tej choroby.
Otyłość odgrywa największą rolę w powstawaniu cukrzycy typu 2. Jest
najistotniejszym środowiskowym, czyli nabytym czynnikiem ryzyka
wystąpienia tej choroby. Udowodniono, że największy wpływ Ma
otyłość brzuszna, nazywana inaczej „otyłością centralną”, „otyłością
typu jabłko”, „otyłością trzewną”, „otyłością typu męskiego
(androidalną)”. Otyłość tego typu rozpoznaje się, gdy obwód brzucha u
mężczyzny przekracza 102 cm, a u kobiety 88 cm. Do rozmieszczenia
tkanki tłuszczowej stosuje się również wskaźnik talia-biodra (WHR),
określający stosunek obwodu talii i bioder. Gdy wynosi on powyżej 0,9
u mężczyzn i 0.8 u kobiet, również rozpoznaje się otyłość brzuszną. Jest
to choroba społeczeństw rozwiniętych, świata zachodniego. Jej
powstawanie związane jest ze złym stylem życia, złym odżywianiem,
brakiem odpowiedniej aktywności fizycznej.
Związek otyłości z powstawaniem cukrzycy typu 2 polega na
występowaniu znacznej insulinooporności, głównie komórek
tłuszczowych występujących w nadmiarze. Zwiększenie produkcji
insuliny przez trzustkę koreluje negatywnie ze zwiększoną produkcją
tzw. wolnych kwasów tłuszczowych przez trzewną tkankę tłuszczową,
co łącznie powoduje zmniejszenie metabolizmu glukozy w innych
tkankach tj. mięśnie i wątroba. Insulinooporność, będąca stanem
przedcukrzycowym i bezpośrednio do niej prowadząca, dotyczy więc
całego organizmu.
Wśród czynników środowiskowych, czyli nabytych, najistotniejszą rolę
odgrywa otyłość, zwłaszcza brzuszna (trzewna, androidalna, ”typu
jabłka”). Obwód pasa powyżej 102 cm u mężczyzn i 88 u kobiet pozwala
rozpoznać ten stan. Komórki tłuszczowe trzewne poprzez wpływ na
metabolizm glukozy, powodują zwiększoną oporność tkanek na insulinę
z wszystkimi dalszymi konsekwencjami tzn. cukrzycą typu 2 włącznie.
Czynnikiem, który zarówno bezpośrednio jak i pośrednio (poprzez
wywoływanie otyłości) zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2
jest mała aktywność fizyczna. Regularny wysiłek fizyczny naturalnie
obniża poziom glukozy we krwi i zmniejsza insulinooporność tkanek
obwodowych.