docPolskie Towarzystwo Kardiologiczne
download 
Reklamacja Transkrypt
Polskie Towarzystwo Kardiologiczne
Gaze t a Kongresowa CZWARTEK, 01 PAŹDZIERNIKA 2015 Wrocław XIX Międzynarodowy Kongres Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego Potrzeba większej odwagi w działaniu rozmowa z Ministrem Zdrowia, prof. Marianem Zembalą Panie Profesorze, jako Minister Zdrowia sporo Pan mówi o potrzebie zmian w systemie opieki nad osobami starszymi, szkoleniu geriatrów. Tak, priorytety moich działań jako Ministra Zdrowia to dziecko, kobieta ciężarna i nasi seniorzy. W moim przekonaniu te obszary w ochronie zdrowia w naszym kraju wymagają szczególnej troski i większej odwagi w działaniu. Także tak ważne dziedziny jak choroby serca i naczyń, onkologia, medycyna ratunkowa i psychiatria zasługują na zintensyfikowane wsparcie ‒ i tak się dzieje. Niezależnie od tego łagodzimy konflikty i często rozbieżne interesy różnych specjalności w taki sposób, aby przywrócić rolę pracy zespołowej, gdzie rzeczywiście chory jest i pozostanie najważniejszy. Seniorom, o których Pani pyta, poświęcamy bardzo wiele uwagi. Mamy w tym widoczne osiągniecia w postaci: ‒ wdrożenia ogólnopolskiego programu pilotażowego wsparcia przez geriatrów wzorowanego na zabrzańskim modelu telekonsultacji kardiologiczno-kardiochirurgicznej czy diabetologicznej; ‒ zwiększenia liczby specjalistów w dziedzinie geriatrii poprzez uruchomienie nowych, skróconych ścieżek specjalizacji dla lekarzy internistów mających udokumentowane minimum Numer 1 Podstawą sukcesu jest współpraca rozmowa z prof. Dariuszem Dudkiem o Programie Naukowym XIX Międzynarodowego Kongresu PTK Minister Zdrowia Prof. dr hab. n. med. Marian Zembala 5-letnie doświadczenie w zakresie chorób wewnętrznych i geriatrii; ‒ opracowania we współpracy Ministra Zdrowia, Ministra Pracy i Pomocy Społecznej oraz środowiska geriatrów programu polityki zdrowotnej z zakresu geriatrii pt. „Narodowy program profilaktyki i leczenia schorzeń związanych z wiekiem w Polsce w latach 2016-2020”; ‒ wspierania działań uwzględniających w kontraktowaniu świadczeń wiek chorych i choroby współistniejące jako uzupełnienie systemu JGP i waloryzacje kosztów leczenia chorych starszych i wysokiego ryzyka; ‒ wprowadzenia pilotażowego projektu Dziennych Domów Opieki Medycznej dla osób niesamodzielnych, co umożliwiło uruchomienie w kraju 40 nowych form opieki nad osobami starszymi; ‒ podjęcia we współpracy z samorządami działań promujących politykę senioralną i zapewniających poprawę dostępności do opieki długoterminowej; Dalszy ciąg artykułu na strone 4 Polskie Towarzystwo Kardiologiczne rozwój zawdzięcza ciągłości wywiad z prof. Zbigniewem Kalarusem, Prezesem Zarządu Głównego PTK w kadencji 2013-2015 Panie Profesorze, nadchodzi kres kadencji obecnego Zarządu, który zawsze wiąże się z podsumowaniami. Jak Pan oceni działalność PTK pod Pana przewodnictwem? Jest to niezwykle trudne pytanie, bo trudno jest ocenić samego siebie. Na pewno mogę powiedzieć, że starałem się kontynuować wszystko, co było dobre. Polskie Towarzystwo Kardiologiczne ma swoje cele statutowe i dążyliśmy do ich realizacji. Szeroko współpracowaliśmy z administracją państwową, z NFZ-etem, Ministerstwem Zdrowia. Odbyliśmy liczne spotkania z przedstawicielami sejmu i senatu, informując o tym, co dzieje się w polskiej kardiologii. Zależało nam, aby wszystkie te instytucje miały jak najlepszą wiedzę na ten temat i myślę, że współpracę z organami państwowymi udało nam się przez ostatnie dwa lata realizować w miarę dobrze. Kolejnym działaniem statutowym, na który położyłem duży nacisk, była edukacja środowisk medycznych i pozamedycznych. Postawiliśmy na dalszy rozwój Multimedialnej Platformy Edukacyjnej PTK dla naszych członków, uruchomiliśmy nowe kursy tematyczne i – trzeba to podkreślić – to są bardzo dobre kursy. A jak te założenia wyglądają, jeśli chodzi o środowiska pozamedyczne? Zainicjowaliśmy szkolenie pacjentów. Uważam zresztą, że zadaniem towarzystwa naukowego jest to, by nie ograniczać się tylko do leczenia chorych w szpitalu, ale także interesować się tym, co się dzieje z pacjentami dalej. W maju tego roku uruchomiliśmy portal copozawale.pl dla osób, które doznały zawału serca. Takich ludzi w Polsce przybywa ponad 80 tys. rocznie, osób żyjących po zawale serca mamy kilkaset tysięcy, a – trzeba to mocno zaakcentować – przeżyty zawał to choroba na całe życie. Dalszy ciąg artykułu na strone 9 Prof. dr hab. n. med. Dariusz Dudek Przewodniczący Komitetu Naukowego Kongresów PTK Przewodniczący Rady Instytutu Kardiologii UJ Collegium Medicum Kierownik II Oddziału Klinicznego Kardiologii oraz Interwencji Sercowo-Naczyniowych Szpital Uniwersytecki, UJ Collegium Medicum Panie Profesorze, siłą Kongresu jest zawsze jego program naukowy. Co dla przybyłych do Wrocławia uczestników Komitet Naukowy Kongresów PTK przygotował w tym roku? Program jest niezwykle bogaty i zróżnicowany. Żeby nie być gołosłownym można na potwierdzenie przytoczyć dane liczbowe. XIX Międzynarodowy Kongres PTK to: 21 sesji sekcji, 40 sesji dydaktycznych (w tym 5 rekomendowanych przez Komitet Naukowy Kongresów - KNK), 15 sesji specjalnych, 2 sesje ciekawych przypadków klinicznych, 5 sesji abstraktowych ustnych, 17 sesji moderowanych plakatowych, sesje konkursowe (w dziedzinie nauk klinicznych, podstawowych, oraz najlepszy plakat), a także 2 sesje studenckie (sesja konkursowa oraz prac studenckich nagrodzonych podczas Ogólnopolskich Konferencji Studenckich w ostatnim roku). Brzmi imponująco. Czy w tej mnogości sesji KNK PTK zaskoczy uczestników jakimiś nowościami czy postawili Państwo na sprawdzoną formułę? To co sprawdza się od lat, to bogaty program naukowy. Jednak z każdym rokiem staramy się go dopracowywać i wprowadzać nowe elementy. Dalszy ciąg artykułu na strone 5 Pobierz mobilną aplikację PTK 2015 Znajdziesz ją w App Store/Google Play www.kongres2015.ptkardio.pl Profesor Nazzareno Galiè Sylwetka Członka Honorowego Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego Profesor Nazzareno Galiè Profesor Galiè ukończył studia medyczne na Wydziale Lekarskim prestiżowego Uniwersytetu Bolońskiego, uzyskując dyplom lekarza summa cum laude w 1979 roku. Od tego czasu stał się czołowym światowym ekspertem i autorytetem w dziedzinie krążenia płucnego – zwłaszcza przewlekłego nadciśnienia płucnego i niewydolności prawej komory. Jednymi z największych naukowych osiągnieć prof. Galiè są prace otwierające nowe kierunki klinicznej farmakoterapii krążenia płucnego ‒ był m.in. pierwszym autorem opublikowanej w NEJM i cytowanej ponad 1200 razy pracy dokumentującej skuteczność inhibitorów fosfo-2-esterazy 5 (PDE5i) w terapii tętniczego nadciśnienia płucnego, która doprowadziła do rejestracji i klinicznego wdrożenia sildenafilu, obecnie najczęściej stosowanego na świecie leku w terapii tej jednostki chorobowej. Konsekwencja prof. Galiè w tworzeniu wieloośrodkowych zespołów naukowych wokół programów badawczych w terapii nadciśnienia płucnego pozwoliła na znaczne poszerzenie wiedzy dotyczącej poszczególnych PDE5i, antagonistów receptora endoteliny (ERA) i analogów prostacykliny. Co ważniejsze, spójność metodologiczna koordynowanych przez prof. Galiè projektów umożliwiła późniejsze wykorzystanie danych do powszechnie cytowanej, opublikowanej w „European Heart Journal” metaanalizy jego autorstwa. Dzięki włączeniu do niej danych ok. 4 tysięcy pacjentów uczestniczących w stosunkowo niewielkich, ale kompatybilnych metodologicznie i randomizowanych badaniach klinicznych możliwe było określenie wpływu współczesnej terapii na śmiertelność w przypadku tętniczego nadciśnienia płucnego. Metaanaliza wykazała ponad 40-procentową redukcję śmiertelności już w pierwszych 3 miesiącach leczenia. Wykazanie poprawy przeżycia spełniające kryteria evidence-based medicine to osiągnięcie naukowo-organizacyjne rzadko spotykane w dziedzinie badań nad skutecznością terapii chorób rzadkich, do których zalicza się tętnicze nadciśnienie płucne. Swój autorytet prof. Galiè wykorzystał ostatnio do zainicjowania niekonwencjonalnego projektu badawczego z udziałem dwóch niezależnych innowacyjnych firm farmaceutycznych. Projekt o znamiennym tytule „Ambition” dotyczył oceny skuteczności rozpoczynania leczenia od połączenia teoretycznie konkurencyjnych leków z dwóch grup terapeutycznych – PDE5i oraz ERA ‒ w porównaniu do monoterapii. Wykazano przewagę rozpoczynania leczenia od terapii łączonej, która tym samym staje się nowym kanonem leczenia tętniczego nadciśnienia płucnego. Wspomniana praca ukazała się w sierpniowym zeszycie NEJM, powiększając drukowany dorobek naukowy prof. Galiè liczący ponad 350 publikacji 2 indeksowanych w Medline, które były cytowane 20 tysięcy razy (indeks Hirscha 59). Walkę z nadciśnieniem płucnym prof. Galiè prowadzi nie tylko jako naukowiec, ale również jako dydaktyk. Jest przewodniczącym grup roboczych przygotowujących wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotyczące diagnostyki i leczenia nadciśnienia płucnego w latach 2004, 2009 i 2015. Należy podkreślić, że jest również jednym z ogniw łączących środowiska kardiologiczne i pulmonologiczne zajmujące się krążeniem płucnym – czego wyrazem jest m.in. jego zaproszenie do współredagowania wytycznych skierowane do (i przyjęte przez) ekspertów European Respiratory Society. Wspólne wytyczne, po raz pierwszy przedstawione na tegorocznym kongresie ESC w Londynie, pozwolą na spójność przekazu, który dotrze do klinicystów praktykujących na styku obu specjalności. Będziemy mieli sposobność poznania najważniejszych zaleceń na specjalnym wykładzie prof. Galiè podczas sesji poświęconych nowym wytycznym na Kongresie PTK we Wrocławiu. Prof. Galiè od lat jest jednym z czterech współprzewodniczących organizowanej co 5 lat światowej konferencji krążenia płucnego – kolejno w Evian, Wenecji, Dana Point i Nicei. Prowadzi słynne warsztaty, a także miesięczne szkolenia podyplomowe na Uniwersytecie Bolońskim dotyczące krążenia płucnego. Organizuje kursy edukacyjne w ramach Grupy Roboczej ESC do spraw Krążenia Płucnego, której był członkiem zarządu i przewodniczącym. Prof. Galiè łączy przewodniczenie zespołom badawczym ‒ których wynikiem są wspomniane publikacje w takich pismach jak NEJM, „Circulation”, „The Lancet” czy JACC ‒ i działalność dydaktyczną z codzienną pracą kliniczną przy łóżku chorego. Od 2007 roku pełni funkcję kierownika referencyjnego centrum leczenia nadciśnienia płucnego przy Uniwersytecie Bolońskim. Jest to jeden z największych i najbardziej doświadczonych ośrodków tego typu w Europie. Prof. Nazzareno Galiè zawsze z wielką życzliwością wspierał działania polskich kardiologów, co znalazło odzwierciedlenie w przyznaniu mu pamiątkowego medalu PTK w 2006 roku, podczas Pulmonary Circulation ‒ European Forum w Warszawie. Prof. Galiè wielokrotnie odwiedzał Polskę – chociażby w 2014 roku wygłosił wykłady w Warszawie i Krakowie oraz uczestniczył w konferencjach organizowanych przez PTK i Sekcję Krążenia Płucnego. Prof. Galiè od wielu lat współpracuje z naszym Zespołem krążenia płucnego, w ostatnich latach również z zespołem prof. Piotra Podolca, wspierając rozwój Europejskiego Centrum Chorób Rzadkich przy UJ w Krakowie. W ramach wytycznych dotyczących zatorowości płucnej współpracował z prof. Piotrem Pruszczykiem przy opracowywaniu strategii oceny ciężkości zatoru płucnego. W ostatnich latach wielu lekarzy z Polski miało okazję uczestniczyć w szkoleniach i stażach organizowanych w ośrodku w Bolonii, po których wyrażali wielkie uznanie dla postawy, umiejętności klinicznych i stosunku do pacjentów zespołu kierowanego przez prof. Galiè. Wiele lat temu, jeszcze w latach 90., na głównej stronie założonego przez prof. Galiè międzynarodowego internetowego Rejestru Tętniczego Nadciśnienia Płucnego, schorzenia wówczas będącego praktycznie wyrokiem śmierci, znalazłem motto: „Jeśli spotkasz na swej drodze Zło, nie ustępuj z drogi, lecz walcz”. Prof. Galiè pozostaje mu wierny w walce z nadciśnieniem płucnym. • Prof. dr hab. n. med. Adam Torbicki Zagraniczni Członkowie Honorowi PTK Constantin Iliescu (Romania) Pavel Lukl (Czechoslovakia) Dirk Durrer (Netherlands) Roger Froment (France) Powel J. Łukomskij (former USSR) Georges Arnulf (France) Henri Denolin (Belgium) Sandor Gero (Hungary) John P. Shillingford (UK) Heinz Tranckmann (Germany) Borys Surawicz (USA) Zdenek Fejfar (Czech Republic) Robert H. Jones (USA) Hilaire de Geest (Belgium) Olaf Penn (Netherlands) John A. Camm (UK) Wolfgang Kubler (Germany) Helmut Roskamm (Germany) Peter Sleight (UK) Eric J. Topol (USA) 1965 1965 1968 1968 1968 1972 1972 1972 1972 1972 1987 1989 1990 1991 1991 1993 1993 1993 1993 1994 Eugene Braunwald (USA) Lionel H. Opie (Rep. South Africa) Salim Yusuf (Canada) Philip Poole-Wilson (UK) William McKenna (UK) Michel Bertrand (France) Ulrich Sigwart (UK) Desmond Julian (UK) Günther Breithardt (Germany) Wolfgang Schaper (Germany) Michael John Tynan (UK) George R. Sutherland ( UK) Lars Ryden (Sweden) Jean-Pierre Bassand (France) Martin Gottwik (Germany) Antonio Bayes de Luna (Spain) Frans Van de Werf (Belgium) Michel Komajda (France) Petr Widimsky Nazzareno Galiè 1995 1995 1995 1996 1996 1997 1997 1997 1998 1998 1999 2002 2003 2005 2006 2007 2009 2011 2012 2015 Najnowsze wytyczne ESC/PTK 2015 Sesja Komisji Wytycznych i Szkolenia PTK 1 października, godz. 10.45, sala Wrocław Zapraszamy! www.kongres2015.ptkardio.pl czwartek, 01 października 2015 www.kongres2015.ptkardio.pl Wrocław po raz kolejny przyciąga jak magnes rozmowa z członkami Komitetu Organizacyjnego XIX Międzynarodowego Kongresu PTK Prof. dr hab. n. med. Piotr Ponikowski Klinika Kardiologii, Ośrodek Chorób Serca 4. Wojskowy Szpital Kliniczny we Wrocławiu Katedra i Klinika Chorób Serca, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Wrocław po raz kolejny zaprasza kardiologów i wszystkich zainteresowanych chorobami serca na, tym razem już, XIX Międzynarodowy Kongres Polskiego Towarzystwa Naukowego. Czy znów zapowiada się wielkie święto kardiologów? Od wielu lat Kongres Polskiego Towarzystwa Naukowego jest przez wszystkich polskich kardiologów traktowany jako najważniejsze wydarzenie naukowe w kraju. Choć wiele osób prognozowało, że w dobie powszechnej edukacji internetowej liczba uczestników „tradycyjnych” kongresów będzie zdecydowanie maleć, na szczęście wciąż nie znajduje to potwierdzenia. Mówię „na szczęście”, gdyż sam nie wyobrażam sobie PTK bez dorocznych zjazdów, które są tradycją Towarzystwa, z wypełnionymi po brzegi salami wykładowymi, możliwością spotkania wielu kolegów (często tylko przy tej okazji), prezentacją najnowszych możliwości firm farmaceutycznych i sprzętowych. Od wielu lat liczba uczestników naszego kongresu przekracza 5000 i nie mam wątpliwości, że tak samo będzie w tym roku. To przede wszystkim niezwykle interesujący program naukowy, co roku starannie, przez wiele miesięcy przygotowywany przez Komitet Naukowy, jest magnesem przyciągającym rzesze lekarzy. Możliwość wysłuchania wykładów, uczestniczenia „na żywo” w prezentacjach przypadków i gorących dyskusjach ekspertów, to wszystko pozwala skonfrontować, a często także zmienić własne spojrzenie na problemy codziennej praktyki klinicznej. Z drugiej strony, niepowtarzalna atmosfera takiego wydarzenia, na którą składa się to, co dzieje się na salach obrad ale także i poza nimi, oraz – powiem nieskromnie – Wrocław – piękne, urzekające i atrakcyjne miejsce, w którym odbywa się w tym roku Kongres, są w stanie przekonać tysiące lekarzy, że warto na te trzy dni oderwać się od pracy. Mówiąc o ponad 5000 uczestników, myślę o kardiologach, ale także o wszystkich zainteresowanych leczeniem chorób układu sercowo-naczyniowego, bowiem misją PTK jest szeroko rozumiana edukacja. Cieszę się, że na zjeździe bardzo licznie reprezentowani będą lekarze rodzinni – nasz, nie waham się powiedzieć, strategiczny partner w prewencji i leczeniu schorzeń układu krążenia. Co więcej, cieszy od wielu lat wzrastająca liczba pielęgniarek i techników aktywnie uczestniczących w Kongresie. Odpowiadając zatem na postawione pytanie – jako Komitet Organizacyjny zrobimy wszystko, aby uczestnicy XIX Międzynarodowego Kongresu PTK we Wrocławiu przez 3 następne dni brali udział w wielkim święcie polskiej kardiologii. dziedzinami. Jednakże po zastanowieniu się odkryjemy, że łączy je wspólne zainteresowanie ludzkim ciałem i umysłem, które było przedmiotem dociekań i studiów przez całe tysiąclecia. Te zainteresowania w celu zgłębienia i poznania w obydwu dziedzinach zawsze wykorzystywały nasze zmysły. Zarówno w sztuce, jak i w kardiologii niezmiernie istotne, decydujące o powodzeniu są relacje mistrz i uczeń związane ze zdobywaniem wiedzy i doświadczenia, dla których potrzebny jest czas i cierpliwość. Z perspektywy czasu i mojego doświadczenia zarówno zawodowego, jak i życiowego mogę wyodrębnić w procesie edukacji zawodowej kilka ważnych etapów, które w pierwszych kilkunastu latach kształtowane były pod przemożnym wpływem moich mistrzów. Przez wiele lat, a tak naprawdę do końca naszego życia, budujemy nasze doświadczenie ciągle wzbogacane o nowe osiągnięcia. To doświadczenie budujemy przede wszystkim w oparciu o standardy i wytyczne, które są jednym z większych osiągnięć współczesnej kardiologii. Jednak najwyższą klasę umiejętności potwierdzamy przy łóżku pacjenta, który jest najczęściej pacjentem z grupy wykluczeń z prospektywnych randomizowanych badań klinicznych. Jeżeli potrafimy skutecznie, ale zarazem w bezpieczny sposób pomóc tym chorym, wówczas możemy śmiało powiedzieć, że opanowaliśmy sztukę leczenia najtrudniejszych przypadków w kardiologii. W tym kontekście zawsze pamiętam, że niewiedza lekarska przez tysiące lat była powodem szeregu nieszczęść w leczeniu chorych. Dzięki osiągnięciom współczesnej kardiologii w dużej mierze zostały uzupełnione luki w niewiedzy, a zatem na plan pierwszy czasami może wysuwać się niekompetencja, niestety najczęściej wynikająca z naszej winy i zaniedbań w edukacji. Pamiętajmy, że można wybaczyć błędy z powodu niewiedzy, ale ciężko wybaczyć błędy z powodu niekompetencji. Podejmując się po raz piąty organizacji Międzynarodowego Kongresu Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego nie miałem wątpliwości, że wydarzenie to powinno być zorganizowane w innej nietypowej formule dla naszych dotychczasowych dorocznych spotkań. Zaproponowałem, aby motywem przewodnim Kongresu była ”Kardiologia jest sztuką”, a głównym tematem merytorycznym powinno być „Migotanie przedsionków”, które jest wszechobecne nie tylko w kardiologii. Dzięki uprzejmości Rektora prof. Piotra Kielana przedstawiłem studentom i nauczycielom akademickim w Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu wykład dotyczący migotania przedsionków. Byłem niezmiernie ciekaw, jak artyści reprezentujący różne dziedziny sztuki widzą problem migotania przedsionków. Zaproszeni do współpracy studenci wraz ze swoimi Mistrzami z ASP we Wrocławiu wzięli udział w konkursach na prace nadające oprawę wizualną XIX Kongresowi PTK. Efekty ich działań będziemy mogli wspólnie podziwiać podczas naszego Kongresu. Podsumowując, kardiologia dla mnie była, jest i pozostanie zawsze sztuką leczenia chorób. Prof. Waldemar Banasiak Kierownik Ośrodeka Chorób Serca 4. Wojskowy Szpital Kliniczny we Wrocławiu W tym roku wartość merytoryczna zostanie oprawiona w niebanalną formułę. Kongres został zorganizowany pod hasłem „Kardiologia jest sztuką”. Profesor Banasiak wygłosił nawet wykład na ASP o migotaniu przedsionków… Skąd pomysł, by zaprosić sztukę na obrady kardiologów? Kardiologia i sztuka wydają się różnymi, z pozoru odległymi czwartek, 01 października 2015 Dr med. Robert Zymliński Klinika Kardiologii, Ośrodek Chorób Serca 4. Wojskowy Szpital Kliniczny we Wrocławiu Wysoki poziom merytoryczny, niebanalna formuła i magiczny Wrocław – czy to są elementy, które przyciągają na Kongres tysiące zainteresowanych nim osób? Jaka frekwencja przewidywana jest w tym roku? Wrocław ma wielki zaszczyt organizować to wyjątkowe zdarzenie kolejny już raz. Kongresy Polskiego Towarzystwa www.kongres2015.ptkardio.pl Kardiologicznego od lat gromadzą niezmiennie liczne grono uczestników. W czasach bardzo dynamicznego rozwoju medycyny, a szczególnie kardiologii, możliwość udziału w szeregu interesujących sesji jest wyjątkową okazją do zapoznania się z wynikami przełomowych badań klinicznych, nowościami i osiągnięciami medycyny sercowo-naczyniowej. Sam termin konferencji, która odbywa się krótko po Kongresie Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego, sprzyja zaprezentowaniu wielu ”gorących jeszcze tematów”, w tym najnowszych wytycznych, bez których chyba już nikt nie wyobraża sobie codziennej praktyki. Konstrukcja sesji wykładowych, których integralnym elementem stały się bardzo wysoko oceniane przez uczestników panele dyskusyjne, prezentacje ciekawych, wielokrotnie bardzo trudnych przypadków klinicznych pozwalają na praktyczne, interaktywne wykorzystanie wiedzy wybitnych ekspertów z wielu dziedzin medycyny. Wyjątkowo ważny jest interdyscyplinarny charakter Kongresu. Obecność kardiochirurgów to znakomity przykład roli tzw. heart teamu, bez którego w dzisiejszych czasach nie można wyobrazić sobie codziennej pracy. Kongres daje także możliwość przedstawienia dorobku naukowego, prezentacji wielu ciekawych koncepcji, pomysłów wszystkim osobom zajmującym się aktywnie na co dzień problemami chorób układu krążenia. Rangę naszej Konferencji podkreśla dodatkowo obecność wielu uznanych sław medycyny światowej. W tym roku zaproszenie do udziału w Kongresie PTK przyjęli m.in., prof. Fausto Pinto – Prezydent ESC, prof. Thomas Luscher – Redaktor Naczelny European Heart Journal, prof. Eckhard Nagel, prof. Karl-Heinz Kuck i inni. Uczestnictwo naszych wybitnych kolegów z zagranicy pozwala na zapoznanie się z osiągnięciami zagranicznych ośrodków, jest wyjątkową okazją do wymiany poglądów, przedstawienia własnych opinii. O popularności Kongresu decyduje także jego otwarta formuła. Z przyjemnością gościmy lekarzy innych specjalności, pielęgniarki, ratowników i techników medycznych oraz studentów medycyny, którzy z powodzeniem biorą aktywny udział w Kongresie. Ważnym elementem są prezentacje firm farmaceutycznych oraz sprzętowych. Jednak wysoki poziom merytoryczny to nie jedyny element decydujący o wielkim zainteresowaniu Kongresem. Jak co roku spodziewamy się ponad 4 tysięcy uczestników. Jest dla nas szczególnie miłym fakt, iż już w trakcie Kongresu spływają do nas liczne podziękowania, gratulacje. Te pozytywne opinie nie są wyłącznie efektem czysto edukacyjnej wartości jaką prezentuje Kongres. To także wynik wyjątkowej atmosfery Wrocławia, unikalnego charakteru i szczególnej lokalizacji spotkania. Nikt nie może pozostać obojętnym wobec ogromu i piękna sławnej Hali Stulecia. Nasi Goście po spędzeniu wielu godzin na wykładach mają możliwość wypoczynku, spotkań wśród wyjątkowej architektury wrocławskiej starówki, spacerów wzdłuż brzegów Odry. Organizowane spotkanie ”Get-together” jest dodatkową atrakcją oraz znakomitym sposobem na towarzyską integrację uczestników, pozwala na mniej formalne dyskutowanie o wielu często poważnych sprawach. W tym roku niecodzienna oprawa artystyczna podkreśla wyjątkowy charakter Kongresu. Nie bez powodu wybraliśmy hasło ”Kardiologia jest sztuką” – w pośpiechu codziennej praktyki, w nawale pracy zapominamy, jak niezwykły wykonujemy zawód, jak wyjątkowych dokonujemy czynów. Tylko my wiemy, jak wielką sztuką jest ratowanie ludzkiego zdrowia i życia. Liczymy, że Kongres kolejny raz stanie się sukcesem nie tylko organizatorów, ale przede wszystkim uczestników. Życzymy, aby wykłady, prezentacje, dyskusje, wymiany poglądów stały się dla nas pomocne w podejmowaniu codziennych często bardzo trudnych decyzji u pacjentów z chorobami układu krążenia. Mamy nadzieję, że planowane atrakcje naukowe i kulturalne spełnią oczekiwania naszych Gości. >> 3 www.kongres2015.ptkardio.pl Prof. dr hab. n. med. Ewa A. Jankowska Klinika Kardiologii, Ośrodek Chorób Serca 4. Wojskowy Szpital Kliniczny we Wrocławiu Katedra i Klinika Chorób Serca, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Wrocław to miasto wyjątkowe, Europejska Stolica Kultury 2016. Na co szczególnie – obok Kongresu oczywiście – chcą Państwo zwrócić uwagę przybyłych na Dolny Śląsk gości? Wrocław to rzeczywiście miasto wyjątkowe w wielu wymiarach. Zostało usytuowane w newralgicznym punkcie Europy, na skrzyżowaniu 2 głównych historycznych traktów Via Regia i Bursztynowego Szlaku, co spowodowało, że jego historia była bardzo burzliwa. O skomplikowanych losach tego miasta pośrednio świadczy istnienie kilkunastu jego nazw. We Wrocławiu jest wiele znanych Państwu zabytków, takich jak Rynek należący do największych placów targowych w Polsce (większe rynki są tylko w Krakowie i Olecku) z neogotyckim Ratuszem będącym najokazalszą tego typu budowlą i najstarszym dzwonem zegarowym i zegarem wieżowym w Polsce, Hala Stulecia wpisana na listę zabytków UNESCO z prawie 100-metrową Iglicą, Most Grunwaldzki, wyjątkowy na skalę Potrzeba większej odwagi w działaniu – rozmowa z Ministrem Zdrowia, prof. Marianem Zembalą Dalszy ciąg artykułu ze strony 1 ‒ zwiększenia dostępności nowych leków i nowych technologii dla chorych wysokiego ryzyka ze współistniejącymi obciążeniami, co przyniosło poprawę wyników leczenia i redukcję powikłań około- i pozabiegowych; ‒ włączenia farmaceutów do procesu doradztwa lekowego ze szczególnym uwzględnieniem ryzyka polipragmazji lekowej u chorych starszych; ‒ rozpoczęcia prac nad wprowadzeniem nowych form ubezpieczenia, w tym tzw. pielęgnacyjnego w celu zabezpieczenia kosztów opieki i leczenia seniorów; ‒ popularyzacji nowych form opieki środowiskowej nad seniorami z włączeniem seniorów wymagających wsparcia medycznego w strukturę nowoczesnych osiedli mieszkaniowych wzorowanych na katowickim Osiedlu Bażantowo; ‒ podjęcia współpracy z Uniwersytetami Trzeciego Wieku i organizacjami reprezentującymi seniorów nad aktywizacją społeczną, biologiczną i środowiskową. Tematem XIX Kongresu PTK jest migotanie przedsionków – problem, który zdecydowanie dotyka seniorów. Czy wpisuje się on w jakiejś mierze w politykę zdrowotną i profilaktykę, o której także sporo się mówi? Migotanie przedsionków jest i pozostanie bardzo ważnym obszarem współczesnej nie tylko kardiologii, kardiochirurgii i intensywnej terapii, ale także medycyny w ogóle, głównie ze względu na rosnącą skalę tego zjawiska oraz stanowione zagrożenie. Stad waga, jaką przywiązuje nasze środowisko do rozwiązywania tego problemu: poczynając od prewencji i wczesnego rozpoznania przyczyny, poprzez leczenie farmakologiczne, a w razie jego nieskuteczności ‒ elektrofizjologiczne, zaś u chorych z opornym migotaniem przedsionków także hybrydowe wykonywane przy współudziale kardiochirurga z wykorzystaniem małoinwazyjnych technik oraz elektrofizjologa. Takie postępowanie daje wyjątkowo dużą skuteczność i jednocześnie bezpieczeństwo u najtrudniejszej grupy chorych z opornym migotaniem przedsionków. Zamiast kolejnych ablacji proponujemy bardziej skuteczny zabieg hybrydowy. Niedawno mieliśmy 32-letnią chorą z Warszawy z bardzo objawowym migotaniem i trzepotaniem przedsionków, która pomimo wizyt u lekarzy wielu specjalności, także kardiologów, staranną diagnostykę otrzymała dopiero w zespole pana profesora Grzegorza Opolskiego, który jako przyczynę zaburzeń wskazał złośliwy guz tarczycy. Usunięcie guza uratowało chorą i zlikwidowało przyczynę arytmii. Jak bardzo inne byłyby losy 4 światową nitowany most wiszący, Ostrów Tumski z gotycką Katedrą św. Jana Chrzciciela, Uniwersytet Wrocławski z Aulą Leopoldina, Oratorium Muzycznym i Wieżą Matematyczną, Panorama Racławicka, monumentalny obraz w kształcie pierścienia z zastosowanymi technikami malarskimi sprawiającymi wrażenie trójwymiarowości przywieziony ze Lwowa, Pałac Królewski (czyli zamek królów pruskich), Muzeum Książąt Lubomirskich czy Dzielnica Czterech Wyznań. Stolica Dolnego Śląska to ważny europejski ośrodek nauki i sztuki, w którym od wielu lat odbywają się słynne festiwale, plenerowe aranżacje największych dzieł operowych realizowane przez Operę Wrocławską, wystawy i wernisaże sławnych artystów. Pewnie nie wszyscy pamiętają, ale to we Wrocławiu zadebiutowali Andrzej Wajda i Krzysztof Kieślowski, i w tym mieście powstało wiele filmów, które weszły do historii polskiego kina (m.in.: „Popiół i diament”, „Sami Swoi”, „Lalka”). Niedawno odbyła się inauguracja działalności Narodowego Forum Muzyki, które jest nie tylko wielofunkcyjnym gmachem koncertowym o perfekcyjnej akustyce, ale jest również instytucją kultury Wrocławia, koordynującą wiele międzynarodowych inicjatyw artystycznych, m.in. Międzynarodowy Festiwal Wratislavia Cantans, Jazztopad, Musica Polonica Nova, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Wiedeńskiej, Singing Europe. Nie bez powodu Wrocław został ogłoszony Europejską Stolicą Kultury 2016, Światową Stolicą Książki 2016 i gospodarzem Europejskiej Nagrody Filmowej 2016. Dla osób zainteresowanych historią polskich miast warto wspomnieć, że we Wrocławiu można odnaleźć wiele mniej znanych, ale unikatowych rzeczy i miejsc, np. Księgę Henrykowską z XIII–XIV wieku z pierwszym zdaniem zapisanym w języku polskim, Panoramę Plastyczną Dawnego Lwowa (model model architektoniczny ukazujący wygląd zabudowy Lwowa w roku 1772 w skali 1:200), 5-kilogramowy skarb bursztynowy datowany na I wiek n.e. znaleziony na terenie Partynic, organy symfoniczne zbudowane w 1937 jako największe owych czasów na świecie znajdujące się obecnie w Katedrze św. Jana Chrzciciela, najstarszą restaurację w Europie (Piwnicę Świdnicką usytuowaną w podziemiach ratusza), czy unikatowy paternoster w jednej z kamienic w Rynku (czyli windę bez drzwi, która jeździ ze stałą prędkością i nie zatrzymuje się na poszczególnych piętrach). To we Wrocławiu w II połowie XIX w. powstało niemieckie biuro podróży Stangen, drugie biuro podróży na świecie po słynnym angielskim biurze Thomasa Cooka. Wrocław jest położony na kilkunastu wyspach, które spina ponad 110 mostów i kładek, co plasuje go w tym kontekście na 4. miejscu w Europie (po Amsterdamie, Wenecji i Sankt Petersburgu). Lokalizacja miasta i zabytki sprzyjają spacerom, do których Państwa namawiam. Zachęcam do odkrywania tajemnic Wrocławia i rozszyfrowywania jego zagadek. Na początek polecam poszukać nagiego hazardzisty i szermierza, którego szpada ożywa w szczególnych sytuacjach, Amora gnającego na Pegazie o topazowych oczach, Płonącego pomnika Hasiora, Krzesła Kantora, Pociągu do nieba, brązowej Wrocławianki, Powodzianki, Pomnika Anonimowego Przechodnia czy Mostka Czarownic. Zapewniam Państwa, że Wrocław Was nie zawiedzie. Przecież nic dodać, nic ująć, Wrocław to „Kwiat Europy”, jak pisał zauroczony tym miastem XVII-wieczny poeta Heneliusz. • tej chorej, gdyby nie postawiono odpowiednio wcześnie właściwego rozpoznania. położnictwo, nowe technologie, robotyka, budownictwo szpitalne, środki unijne na modernizację szpitali), Warszawę 30 lipca (medycyna akademicka, szpitale kliniczne, szkolenie przedi podyplomowe, onkologia, transplantologia), Kraków 6 sierpnia (polityka senioralna, geriatria, onkologia, AOTM i ocena leków oraz programów lekowych), Opole 13 sierpnia (geriatria i polityka senioralna, rola samorządów w ochronie zdrowia, szpitale powiatowe i ich restrukturyzacja, medycyna ratunkowa), Gdańsk 21 sierpnia (hospicja, medycyna akademicka, nowe technologie, polski przemysł farmaceutyczny, nowe zadania dla farmaceutów), Lublin 28 sierpnia (medycyna wsi, telekonsultacje, stomatologia, pielęgniarstwo, analityka medyczna, budownictwo szpitalne, chirurgia i niedobory specjalistów w Polsce), Poznań 11 września (ortopedia, onkologia, pielęgniarstwo, szpitale marszałkowskie, środki unijne), Gorzów Wielkopolski również 11 września (zdrowie publiczne, lekarze rodzinni, rola samorządów w ochronie zdrowia, onkologia, medycyna środowiskowa) oraz Bydgoszcz 18 września (podsumowanie reformy pakietu onkologicznego, pielęgniarki, organizacja pracy szpitali, nowe technologie, zakażenia wewnątrzszpitalne). Przed nami jeszcze spotkania w Białymstoku, Kielcach, Katowicach, Olsztynie i znów w Warszawie. Szczegółowa dokumentacja tych spotkań i podjęte działania są swoistym dowodem na owocną współpracę Ministra Zdrowia z ekspertami i władzami regionu w reformowaniu ochrony zdrowia w naszym kraju. W lipcu Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zdrowiu publicznym. Zawiera on regulacje, które mają poprawić stan zdrowia polskiego społeczeństwa. Projekt zakłada przyjęcie Narodowego Programu Zdrowia. Jakie korzyści zapowiada ten program dla pacjenta kardiologicznego? Ustawa o zdrowiu publicznym to jedna z najbardziej oczekiwanych ustaw, także dla mnie jako Ministra Zdrowia. To świadectwo nowoczesnego państwa, w którym w dużo większym stopniu niż dotychczas zwraca się uwagę na profilaktykę i prewencję. Wielokierunkowe i wieloresortowe działania wzmocnione odpowiednim finansowaniem i organizacją już wkrótce zaczną przynosić znaczną poprawę zdrowotności społeczeństwa. Dziękuję zespołowi ekspertów, a szczególnie Pani Minister Beacie Małeckiej-Liberze za wiele wysiłku i determinacji. To nasze wspólne zobowiązanie wobec leczonych, leczących i odpowiedzialnych za leczenie w naszym kraju. Jest Pan inicjatorem Rejsu ku Innowacjom – wydarzenia, które ma promować polską naukę, integrować środowisko medyczne… W tym roku Londyn, wcześniej, w 2013, z moim udziałem Amsterdam, jeszcze wcześniej dwukrotnie rejsy do Sztokholmu (w 2005 i 2010). Wszystkie te wyprawy mają wspólny mianownik: być uczestnikiem najważniejszego europejskiego wydarzenia medycznego, jakim jest zawsze europejski kongres kardiologiczny, a dodatkowo chłonąć wiatr i słońce, spełniać małe i większe marzenia. Niezapomniana atmosfera, różnorodność zainteresowań… Poznawaliśmy się lepiej i dzięki temu mogliśmy łatwiej się porozumieć w każdej sprawie, z medycyną włącznie. „Polaków zdrowia portret własny” to cykl spotkań, które organizował Pan w różnych ośrodkach w wielu miastach Polski. Jakie wnioski płyną z tych podróży? Pomysł cotygodniowych odwiedzin poszczególnych miast i regionów był przemyślany jako intensyfikacja prac koncepcyjnych w reformowaniu działalności Ministerstwa Zdrowia. Każdej wizycie przyporządkowane były konkretne zadania na tematy, które w ocenie naszej i lokalnych autorytetów wymagają naprawy i zdecydowanego działania. Rozpoczęliśmy 2 lipca br. od Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi (tematy: dziecko, kobieta ciężarna, położnictwo, dopalacze). Następnie odwiedziliśmy: Zabrze 9 lipca (nowe środki unijne w ochronie zdrowia, telemedycyna, innowacyjne technologie, geriatria), Szczecin 16 lipca (onkologia ‒ rak płuca, intensywna terapia, szpitale kliniczne), Wrocław 23 lipca (stomatologia szkolna, www.kongres2015.ptkardio.pl Trudną funkcję Ministra Zdrowia, głowy resortu dźwigającego ogromną odpowiedzialność, pełni Pan od ponad trzech miesięcy. Jaki był dotychczas najtrudniejszy dla Pana dzień w tej roli? Było ich przynajmniej kilka, ale wskazałbym na 27 czerwca. Wtedy po niesłychanie intensywnych przygotowaniach w 12-osobowym zespole odnieśliśmy sukces podczas negocjacji w Brukseli, który przełożył się na przyznanie środków w wysokości 12 mld złotych na rzecz ochrony zdrowia na lata 2015‒2020. Do tej pory nigdy nasz kraj nie otrzymał z Unii Europejskiej tak wielkiej sumy, a wcześniejsze wielomiesięczne negocjacje nie odnosiły zamierzonych skutków. Dlaczego wygraliśmy? Myślę, że nasza pokora, determinacja i bardzo gruntowne przygotowanie, w tym na podstawie wniosków wyciągniętych z wcześniejszych niepowodzeń, ostatecznie przyniosły nam zwycięstwo podczas bardzo twardych i wielostopniowych negocjacji. Dzisiaj mogę powiedzieć, ze to wzmocniło moje rosnące poczucie spełnienia także w nowej, trudnej roli Ministra Zdrowia. Jednak sporo jeszcze pozostało do zrobienia. • Rozmawiała Dominika Sobol-Gotowska czwartek, 01 października 2015 www.kongres2015.ptkardio.pl Podstawą sukcesu jest współpraca Dalszy ciąg artykułu ze strony 1 Chcieliśmy w tym roku podnieść atrakcyjność ustnych prezentacji prac oryginalnych, więc autorów najlepszych prac zaprosiliśmy do wygłoszenia ich w trakcie sesji dydaktycznych, a nie jak do tej pory było – jedynie w trakcie osobnych sesji. W tym roku zwracamy uwagę na sesje kardio-nefro-diabetologiczną, kardio-neurologiczną oraz kardio-onkologiczną. Ostatnia, ale niezwykle ważna nowość to sesje rekomendowane przez KNK. W tym roku spośród 40 sesji dydaktycznych wybraliśmy 5, ponieważ właśnie na 5 grup tematycznych dzieli się KNK i każda z grup wybrała jedną sesję ze swojego działu, uznając ją za najważniejszą w roku. I są to: (1) Przełomowe zabiegi w kardiochirurgii, (2) Ciężka niskogradientowa stenoza aortalna w praktyce klinicznej, (3) Elektrokardiogram w podejmowaniu decyzji klinicznych, (4) Jak zapobiec ponownym hospitalizacjom chorych z niewydolnością serca?, (5) Jak poprawić rokowanie pacjenta dużego ryzyka? Jakie sesje może Pan szczególnie polecić? Na co warto zwrócić uwagę? Oczywiście polecamy wszystkie nowości i bardzo ciekawy program 2015 roku. Jeśli Komitet Naukowy Kongresów PTK rekomenduje 5 sesji i uznaje je za najważniejsze w tym roku, to nie sposób ich nie polecać. Jednak naturalnie to nie wszystko. Jak wspomniałem na początku naszej rozmowy, czwartek, 01 października 2015 mamy także 15 sesji specjalnych. W pierwszym dniu kongresu warto zwrócić uwagę na sesję Prezesa PTK i Konsultantów Krajowych i Przewodniczącego KNK PTK: „Kardiologia w Polsce w latach 2015-2020, czego powinniśmy oczekiwać i co powinniśmy zrobić?” z osobistym udziałem Ministra Zdrowia prof. Mariana Zembali. Tutaj niewątpliwie warto przyjrzeć się przyszłości kardiologii i kardiochirurgii oraz nowemu projektowi „Zastawka to życie”, który realizuję we współpracy z prof. Witkowskim, prof. Kaźmierczakiem oraz prof. Kalarusem oraz ESC na rzecz nowych technik hybrydowego leczenia stenozy aortalnej. Nie sposób wymienić teraz je wszystkie, ale warto też zwrócić uwagę na Najnowsze wytyczne ESC Polecamy także sesję, która tematem odnosi się do całej idei kongresu „Kardiologia jest sztuką”. W tej chwili jesteśmy przyzwyczajeni do rozwoju technologicznego w kardiologii, a prof. Hoffman zwraca uwagę, że kardiologia to sztuka i szuka odpowiedzi na pytanie, co to znaczyło kiedyś i co to znaczy dzisiaj. Mamy także sesję Sekcji Pielęgniarstwa i Techniki Medycznej PTK, która w tym roku jest ciekawa także pod tym względem, że opiera się głównie o wykładowców zagranicznych. Wykładowcy zagraniczni to także zwykle ważny element programu. Na kogo w tym roku szczególnie warto zwrócić uwagę? W tym roku Członkiem Honorowym PTK zostanie prof. Nazzareno Galiè, który w trakcie sesji o wytycznych ESC wygłosi wykład na temat nadciśnienia płucnego. Gościć będziemy także prof. Thomasa F. Luschera, redaktora naczelnego EHJ, który będzie również współprzewodniczył sesji Rok w kardiologii. The best of European Heart Journal. The best from London. Panie Profesorze, w tym roku medycznym tematem kongresu jest migotanie przedsionków. Czy jest to problem powszechny? Rzeczywiście planujemy, by w tym roku migotanie przedsionków było wiodącym wątkiem naukowych debat podczas kongresu, by temat ten przewijał się w tematach i dyskusjach. A czy jest to problem powszechny? Znów odwołajmy się do danych liczbowych. Migotanie przedsionków (AF) jest najczęściej występującą arytmią na świecie, a ryzyko jej wystąpienia rośnie wraz z wiekiem. Szacuje się, że w chwili obecnej na świecie choruje średnio 2% populacji, a w Polsce to około 400 tysięcy osób. Nie bez znaczenia jest fakt, że ryzyko wystąpienia powikłań zakrzepowo-zatorowych (w tym głównie udaru niedokrwiennego mózgu) u chorych z AF jest prawie 6-krotnie wyższe niż u pacjentów bez tej arytmii, a rokowanie w kontekście przeżycia długoterminowego znamiennie gorsze. Przypuszcza się również, że niedoszacowanie populacji chorych z AF z uwagi na niedostateczną identyfikację pacjentów z tzw. niemym klinicznie, bezobjawowym AF, zwłaszcza u chorych z niewydolnością serca, może wynosić nawet 80%. Konsekwencją nierozpoznanego, a tym samym nieleczonego AF mogą być nie tylko powikłania zakrzepowo-zatorowe, ale również www.kongres2015.ptkardio.pl pogorszenie jakości życia oraz rozwój niewydolności serca, która może wystąpić u 1/3 chorych z AF. Ryzyko zgonu w przebiegu migotania przedsionków jest średnio 2-krotnie większe w porównaniu do chorych bez AF, a jedynym uznanym czynnikiem wpływającym na redukcję zgonów u tych chorych jest właściwe leczenie przeciwkrzepliwe. Czy na koniec naszej rozmowy zdradzi Pan przepis na sukces? Żeby stworzyć atrakcyjny program naukowy, potrzebujemy… Współpracy. Jedyną szansą na dobry program jest wielomiesięczna, w zasadzie całoroczna współpraca najwybitniejszych profesorów kardiologii i kardiochirurgii celem stworzenie programu, który kompleksowo pokrywa cały obszar kardiologii i kardiochirurgii, czyli od prewencji, diagnostyki do leczenia chorób serca i naczyń. Kongres odbywa się w październiku, ale KNK pracowało nad programem od grudnia 2014 r. I w tym miejscu chciałem bardzo serdecznie podziękować wszystkim członkom KNK za stworzenie, mamy nadzieję, dobrego programu na rok 2015. Państwo samodzielnie ocenicie już dzisiaj ten program. Członkowie KNK czekają na opinie o Kongresie 2015, ale KNK na bazie aktualnych Państwa opinii buduje już koncepcje na rok 2016. Zostańmy jednak jeszcze na miłe chwile w roku 2015. Życzę wraz z zespołem KNK inspiracji naukowych, dobrych sesji dydaktycznych oraz miłej atmosfery towarzyskiej w czasie Kongresu PTK 2015 roku we Wrocławiu. • Rozmawiała Dominika Sobol-Gotowska 5 www.kongres2015.ptkardio.pl O sercu do sztuki rozmowa z prof. Piotrem Kielanem w Hali Stulecia. Ale po spotkaniu z zespołem organizacyjnym bardzo szybko doszliśmy do szerszych ustaleń, obejmujących oprawę projektową kongresu. Studenci i pracownicy ASP bardzo ochoczo włączyli się do akcji. Jak Pan myśli, dlaczego? Prof. dr hab. n. med. Piotr Kielan, Rektor ASP im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu Jaka była pierwsza Pana myśl, gdy zaproponowano Panu włączenie się do działań związanych z organizacją tegorocznego Kongresu PTK? Jak tylko prof. Waldemar Banasiak w rozmowie telefonicznej przedstawił mi hasło tegorocznego kongresu – „Kardiologia jest sztuką” – nie miałem wątpliwości, że powinniśmy zaistnieć w tym projekcie. Pierwszym skojarzeniem była prezentacja artystyczna jako oprawa spotkania kongresowego Dla studentów i wykładowców, każda propozycja artystyczno-projektowa, która ma odniesienie do rzeczywistego wydarzenia jest o wiele ciekawsza, inspirująca, bardziej kreatywna niż projekt na zadany temat. Poza tym ranga i miejsce kongresu, liczba gości oraz ufundowane nagrody i wystawa stymulująco wpływają na studentów. Czy rozróżnienie dwóch tematów, bardzo szerokiego, jakim było: „kardiologia jest sztuką” oraz stricte medycznego: „migotanie przedsionków” nie było dla artysty problemem? Czy wykład prof. Banasiaka okazał się pomocny? Spotkanie i wykład prof. Waldemara Banasiaka był interesujący nie tylko dla studentów także dla pracowników, którzy licznie przybyli do auli CSU.CI. Oczywiście zaproponowane tematy zostały wstępnie skonsultowane z „dr Googlem”, natomiast po wykładzie pojawiło się wiele pytań dotyczących głównie przełożenia zagadnienia na wizję przestrzenną. Studenci najchętniej chcieliby mieć serce, komory i zastawki „na dłoni” dlatego chętnie zapisywali się na propozycję odwiedzenia sali zabiegowej w szpitalu wojskowym. Zdarzyły się oczywiście realizacje nie do końca trafione, natomiast wiele było zaskakujących dla jury. Zostały one dogłębnie przeanalizowane od strony medycznej, ich wizja artystyczna zyskała przychylność licznego grona jurorów. Czy takie propozycje pojawiają się często i czy środowisko artystyczne chętnie angażuje się w tego typu inicjatywy? Robię wszystko, aby takich propozycji skierowanych w formie konkursu dla studentów było jak najwięcej i muszę przyznać, że jest wiele. Dotyczą one kwestii projektowych takich jak logo, wizualizacja, film reklamowy, gadżet, obiekt, mural itp. Na co pragnie Pan zwrócić uwagę uczestników w trakcie Kongresu? Przede wszystkim zapraszam do finansowego wsparcia studentów i zakupu prac – to jest najbardziej stymulująca dla młodych ludzi zachęta do owocnej pracy. Wierzę też w to, że dla wielu uczestników kongresu wystawa będzie inspiracją w ich przyszłych działaniach naukowych. Mój brat jest chirurgiem i już od ponad 20 lat zaprasza młodych artystów do współpracy przy realizacji naukowych sesji plakatowych. Kardiologia jest sztuką, to fakt natomiast artyści mają serce do sztuki. • Rozmawiała Dominika Sobol-Gotowska Laureaci konkursu „Kardiologia jest sztuką” Michał Ruchel laureat w kategorii: Opracowanie graficzne hasła „Kardiologia jest sztuką” jako zapisu przedstawiającego w formie ruchomej – student ASP we Wrocławiu na wydziale Grafiki i Sztuki Mediów, kierunek Grafika o specjalizacji Projektowanie Graficzne. Współzałożyciel oraz organizator festiwalu hip-hopowego Agrafka. Pasjonat piłki nożnej, snowboardu oraz muzyki. pozwolić sobie na niekontrolowane/spontaniczne ruchy, które przynoszą często bardzo dobry efekt. Z drugiej strony mamy medycynę, gdzie liczy się precyzja, wiedza i spokój oraz odgórne zasady. Dlatego najtrudniejszym zadaniem było zestawienie sztuki i medycyny razem tak, aby tworzyły jedność i uzupełniały się. Paulina Garba laureatka w kategorii: Opracowanie graficzne hasła „Kardiologia jest sztuką” jako zapisu przedstawiającego w wersji druku na papierze – studentka V roku projektowania komunikacji wizualnej na wydziale Wzornictwa Wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych. Wcześniej przez pół roku studiowała na uczelni Saint-Luc w Liege w Belgii i właśnie wtedy zdała sobie sprawę, że to właśnie w Polsce chce żyć i pracować. Jakie ma Pani odczucia po pracy nad tak medycznym zagadnieniem, czy było to trudne doświadczenie? Pochodzę z rodziny lekarskiej, jednak sama zdecydowałam rozwijać się pod kątem artystycznym, gdyż w medycynie nie widziałam swojej przyszłości. Zadanie było trudne, ale ucieszyłam się, że mogę połączyć to, co umiem najlepiej z tematem bliskim mojej rodzinie. O tym, że biorę udział w konkursie nie wiedzieli, a wygrana była dla nich ogromną niespodzianką. Ewelina Kozina laureatka w kategorii: Realizacje multimedialne (video, animacje, interakcje) uwzględniające problematykę migotania przedsionków – studentka Grafiki na ASP we Wrocławiu. Studia na akademii sztuk pięknych od zawsze były marzeniem pani Eweliny. Dla nich porzuciła Lublin i psychologię. Dlaczego wziął Pan udział w konkursie? Kardiologia jest sztuką – to hasło od razu wywołało u mnie pozytywny przekaz, który należy głosić wśród całego społeczeństwa. Zainspirowałem się sztuką Street Artu, która za pomocą haseł lub ilustracji z wykorzystaniem szablonu i sprayu w przestrzeni miejskiej porusza tematy ważne, a często zapominane przez ludzi. Czy praca nad medycznym zagadnieniem była trudna? Moim zdaniem temat nie należał do łatwych, gdyż medycyna i sztuka to zupełnie dwa różne światy. W sztuce możemy 6 to jako jeden z najtrudniejszych tematów, z jakimi przyszło mi się zmierzyć. Przede wszystkim dlatego, że trudno jest połączyć ze sobą dwie tak bardzo różne dziedziny, jakimi są medycyna i sztuka. Samo szukanie inspiracji nie było łatwe. Pamiętam, gdy na uczelni odbył się wykład na temat migotania przedsionków. Studenci grafiki i innych artystycznych kierunków, jak typowi wzrokowcy, oczekiwali bardzo obrazowych opisów tego procesu, tymczasem wykład to były przede wszystkim wykresy oraz suche informacje. Wyraźnie było widać, jak bardzo różnią się sposoby myślenia lekarzy oraz artystów na temat tego zagadnienia. Weronika Lucińska laureatka w kategorii: Dowolnie zmaterializowana realizacja przestrzenna (ceramika, szkło) przedstawiająca problematykę migotania przedsionków bądź ideę „Kardiologia jest sztuką” – absolwentka Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, wydziału Ceramiki i Szkła, kierunku Projektowanie ceramiki. Od 2013 jest studentką Międzywydziałowych Studiów Doktoranckich na ASP we Wrocławiu. Laureatka stypendium naukowego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2011). Ma na koncie 4 wystawy indywidualne, 22 wystawy zbiorowe w kraju i 9 zagranicznych. Dlaczego wzięła Pani udział w konkursie? Dlaczego wzięła Pani udział w konkursie? Na uczelni pojawiły się plakaty dotyczące konkursu na logotyp Międzynarodowego Kongresu PTK „Kardiologia jest sztuką”, który wkrótce stał się jednym z zadań w mojej pracowni. Środowisko medyczne nie jest mi obce, dlatego z wielką przyjemnością zdecydowałam się na wzięcie udziału w konkursie. Zdecydowałam się wziąć udział w konkursie ponieważ był on bardzo głośnym przedsięwzięciem na całej uczelni. Poza tym temat konkursu był ciekawym i trudnym wyzwaniem, z którym warto było się zmierzyć. Czy praca nad medycznym zagadnieniem była trudna? Praca nad medycznym zagadnieniem była zdecydowanie bardzo trudna, wspominam www.kongres2015.ptkardio.pl czwartek, 01 października 2015 www.kongres2015.ptkardio.pl Dlaczego zdecydowała się Pani wziąć udział w konkursie? W swojej twórczości poruszam się w obrębie tematyki związanej z wodą jako źródłem życia, przedstawiam procesy dojrzewania, wzrastania, przeobrażania. W obszarze moich poszukiwań wyrazu plastycznego znajduje się chęć zaklęcia w materii ceramicznej ruchu, płynnej zmiany kształtu początkowo centrycznego, geometrycznego obiektu. Konkurs o tematyce medycznej, biologicznej był bliski moim zainteresowaniom oscylującym wokół procesów kształtujących organizmy żywe. Czy praca nad medycznym zagadnieniem była trudna? Na etapie projektowym, szukając pomysłu na realizację obiektu na temat „kardiologia jest sztuką”, założyłam, że odnosić się będę do analogii w nazewnictwie medycznym i ceramicznym – terminów wspólnych dla obu dziedzin. Stąd też praca nie była trudna, gdyż cały czas bazowałam na terminach dobrze mi znanych, musiałam jednak zestawić je z innym znaczeniem takich słów jak „zaburzenie”, „rytm” czy „naczynie”. Klaudia Kula oraz historii słynnego na całym świecie kardiologa, postanowiłam również dać coś od siebie i na swój sposób przedstawić czym dla mnie jest kardiologia jako sztuka. laureatka w kategorii: Plakat kongresowy, uwzględniający problematykę migotania przedsionków bądź ideę „Kardiologia jest sztuką” – w 2009 roku ukończyła Ogólnokształcącą Szkołę Sztuk Pięknych w Zespole Szkół Plastycznych im. Jacka Malczewskiego w Częstochowie, uzyskując dyplom z Grafiki użytkowej ze specjalizacją form wydawniczych. Następnie rozpoczęła studia na kierunku Malarstwo, na Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, aby w 2010 roku stać się szczęśliwą studentką Grafiki na wrocławskiej ASP, gdzie wciąż maluje, rysuje, gra i montuje. Interesuje się filozofią, religioznawstwem, w swoich pracach wykorzystując związaną z nimi zarówno symbolikę, jak i mądrość świętych tekstów i świętą geometrię. Czy praca nad medycznym zagadnieniem była trudna? Dlaczego wzięła Pani udział w konkursie? W ostatnim roku temat kardiologii – migotania przedsionków, a przede wszystkim próba zmiany punktu widzenia na ową dziedzinę nauki była dość „na czasie”. Dużo mówiło się nt. profesora Religi, a wspomniany temat kardiologii został coraz częściej przyrównywany do ‘sztuki’, a nie tylko nauki. Będąc pod ogromnym wrażeniem filmu oraz twórczych interpretacji (muzyka, wideoklipy etc.) tematu Prof. dr hab. n. med. Katarzyna Stolarz-Skrzypek Z początku mogło się wydawać, że nie będzie to problemem. Zgłębiając temat, przeglądając materiały dotyczące postaci profesora Religi, sądziłam, że wszystko co należy jest podane jak na tacy. Jednakże mam tendencję do nieustannego wiercenia i zgłębiania tematu w poszukiwaniu drugiego dna. Możliwości podjęcia tego tematu było wiele, a każda z nich wydawała mi się nie tym, czego wymagałoby ode mnie zadanie. Jakże wielkim zaskoczeniem było, że na kilkadziesiąt wykonanych projektów, kilkanaście z nich było dla mnie w miarę zadawalających, a to ten, który został stworzony na końcu z lekkim przekąsem i humorem, zyskał największe zainteresowanie wykładowców oraz jury. • Rozmawiała Dominika Sobol-Gotowska Pani Profesor, w tym roku sesja Klubu 30 postanowiła zmierzyć się z motywem przewodnim kongresu i przygotować sesję pod hasłem „Oblicza medycyny w sztuce”. Konkurs wiedzy o związkach medycyny ze sztuką… Uchyli Pani rąbka tajemnicy, czego można się spodziewać? Przygotowaliśmy sesję inną niż wszystkie dotychczasowe sesje Klubu 30 Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. W konwencji zabawy, ale i wyzwania intelektualnego, zaproponujemy publiczności szereg pytań dotyczących szeroko pojętych relacji między medycyną i sztuką. Będziemy prezentować sylwetki artystów, znane dzieła, uwiecznione na nich postacie historyczne, które w różnych aspektach łączą się z tematyką medyczną. Publiczność zmierzy się z zagadnieniami z trzech dziedzin „Malarstwo, rzeźba, architektura”, „Literatura i filozofia” oraz „Muzyka”. W miarę zadawania pytań, przemieszczać będziemy się poprzez różne epoki historyczne i literackie, różnorodność stylów malarstwa i architektury, kolejne formy muzyczne. Dla mnie i kolegów z Klubu 30 PTK, przygotowanie pytań było niezwykłą okazją do wytropienia zaskakujących czasem związków między medycyną i fizjologią, a wszystkimi dziedzinami sztuki. Pozwolę sobie wyrazić nadzieję, że ten nastrój dobrej zabawy i ciekawych odkryć udzieli się uczestnikom sesji. Serdecznie zapraszam wszystkich uczestników XIX Międzynarodowego Kongresu PTK do udziału w sesji, aktywnego zaangażowania w konkurs i oczywiście, życzę wygrania głównej nagrody. A dla Pani osobiście stwierdzenie „Kardiologia jest sztuką” oznacza…? Praktykowanie kardiologii wymaga ogromnego zaangażowania i nieustającego rozwoju. Pomimo że współcześnie nasza wiedza i doświadczenie są wciąż konfrontowane z kolejnymi, nowymi wytycznymi postępowania, musimy pamiętać, że wielu pacjentów wymyka się wytycznym. I tu jest miejsce dla sztuki, sztuki holistycznego podejścia do pacjenta. Sztuką jest nawiązanie kontaktu z pacjentem, uwzględnienie jego systemu wartości, zbudowanie zaufania, a przez to wywołanie jego reakcji, świadomego uczestnictwa w procesie leczenia. Sztuką jest wreszcie umiejętność współpracy w zespole opiekującym się chorym, co przy współczesnej silnej tendencji do indywidualizmu stanowi wyzwanie i wymaga kreatywności. Jako członek Akademii Młodych Uczonych i Artystów krzewi Pan ideę łączenia nauki i sztuki – dwóch dziedzin, które w powszechnej opinii są od siebie zupełnie różne. Proszę powiedzieć, dlaczego takie działania są potrzebne i ważne? 1 października, godz. 10.45, sala Katowice czwartek, 01 października 2015 Bartłomiej Skowron: Łączenie działalności naukowej z praktyką artystyczną jest ważne, jak sądzę, ponieważ: 1. Burzy sztywne i utwierdzone „oczywistości” (w skład których wchodzą np. metoda, podstawowe teorie, paradygmat myślenia, klimat intelektualny, etos) fundujące świat uczonego. Pył towarzyszący burzeniu „murów oczywistości” może sprzyjać mini-przewrotom paradygmatów naukowych, a one są ważną fazą procesu rozwoju wiedzy. 2. Zarówno nauka, jak i sztuka są z założenia przedsięwzięciami wymagającymi twórczych talentów. Niemniej środowiskowe praktyki uprawiania nauki (np. przebieg aktu twórczego, model uczenia się, zarządzanie czasem i zespołem, itd.) i praktyki uprawiania sztuki są zasadniczo różne. Dla uzmysłowienia sobie wagi tych różnic proponuję, aby spędzić dwie godziny w laboratorium chemicznym, dwie godziny w laboratorium programistycznym i dwie godziny w pracowni malarskiej – by zobaczyć, jak się w tych miejscach pracuje. Są to różne światy. Ich zestawienie (zderzenie?) może być pouczające. 3. Umożliwia rozpoznanie roli poznawczej sztuki i twórczych zasobów obecnych w nauce. 4. Pomaga uczonym w popularyzacji wiedzy, np. poprzez artystyczne interpretacje/przedstawienie zagadnienia naukowego. Problemy badawcze mogą być inspiracją dla artystów. www.kongres2015.ptkardio.pl 7 www.kongres2015.ptkardio.pl Nowe wytyczne ESC 2015 Na Kongresie Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC) w Londynie ogłoszono 5 nowych wytycznych: • Ostre zespoły wieńcowe bez przetrwałego uniesienia odcinka ST • Infekcyjne zapalenia wsierdzia • Choroby osierdzia • Nadciśnienie płucne • Komorowe zaburzenia rytmu i prewencja nagłej śmierci sercowej Prof. dr hab. n. med. Andrzej Budaj Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski, Warszawa Ostre zespoły wieńcowe bez przetrwałego uniesienia odcinka ST Wytyczne te przygotowali eksperci pod kierunkiem prof. Marco Roffi (Szwajcaria) i prof. Carlo Patrono (Włochy). Zastąpiły one wytyczne z 2011 roku i wytyczne dotyczące rewaskularyzacji z 2014 roku. W międzyczasie pojawiły się wyniki ważnych badań oraz kształtowało się kliniczne doświadczenie i poglądy autorów wytycznych. Wzrosła częstość poziomu dowodów klasy A i B, lecz nadal przewagę mają rekomendacje klasy C oparte na opiniach ekspertów. Wytyczne zawierają szereg nowości. Warto przedstawić niektóre z nich. Zaproponowano nowy algorytm diagnostyczny z oznaczeniem troponin I lub T za pomocą superczułych testów przy przyjęciu (0) i po godzinie (1h). Dla przetestowanych w badaniach zestawów (Elecsys, Architect i Dimension Vista) negatywna wartość predykcyjna wykrycia zawału serca wyniosła ponad 98%, a wartość pozytywna 75-80%. W razie wątpliwości zalecane jest powtórzenie badania po 3-6 godzinach. Dotychczasowy algorytm 0-3h jest nadal aktualny. Praktyka pokaże, czy lekarze izb przyjęć będą stosować nową (0-1h) propozycję Kolejną nowością jest zalecenie monitorowania rytmu serca w okresie diagnozowania NSTE ACS. Chorzy z rozpoznaniem NSTEMI powinni być hospitalizowani w oddziałach z ciągłym monitorowaniem ekg, do 24 h w przypadku niskiego ryzyka arytmii i ponad 24 h w przypadku ryzyka pośredniego i wysokiego. Zwraca się uwagę na czynniki ryzyka groźnych arytmii i możliwość zapobiegania NZK. Następnym zagadnieniem jest czas stosowania podwójnej terapii przeciwpłytkowej (DAPT). Z powodu braku wyników badań autorzy wytycznych nie podali zaleceń optymalnego czasu rozpoczynania leczenie tikagrelorem lub klopidogrelem przed koronarografią/PCI. Podawanie prasugrelu, gdy anatomia drzewa wieńcowego nie jest znana, jest przeciwwskazane (na podstawie badania ACCOAST). U chorych leczonych zachowawczo blokowanie receptora P2Y12 (preferowany tikagrelor) powinno być rozpoczęte jak najwcześniej po rozpoznaniu NSTE ACS. 8 Wytyczne wzbudziły duże zainteresowanie na Kongresie. Były wszechstronnie przedstawiane i dyskutowane z udziałem autorów. Warto dodać, że wśród członków grup roboczych przygotowujących wytyczne byli polscy kardiolodzy: prof. Edyta Płońska-Gościniak, prof. Adam Torbicki i prof. Witold Tomkowski. Recenzentami wytycznych byli: prof. Janina Stępińska, prof. Beata Średniawa, prof. Piotr Hoffman, prof. Marcin Kurzyna, Budzący ostatnio wiele dyskusji problem skracania lub wydłużania leczenia przeciwpłytkowego został w wytycznych ujęty następująco. Można rozważyć skrócenie podawania inhibitorów P2Y12 do 3-6 miesięcy po wszczepieniu DES, jeśli wysokie ryzyko powikłań krwotocznych (IIb/A).W razie koniecznego nie sercowego zabiegu chirurgicznego lub powikłania krwotocznego przerwanie podawania inhibitorów P2Y12 może być rozważone po minimum 1 miesiącu (BMS) lub 3 miesiącach (DES) po PCI (IIb/C). W razie wysokiego ryzyka powikłań krwotocznych (HAS-BLED >=3) można rozważyć przerwanie ASA lub klopidogrelu, stosowanych wraz z doustnym lekiem przeciwkrzepliwym, po 1 miesiącu (IIb/C). Z kolei przedłużone ponad 12 miesięcy leczenie inhibitorem P2Y12 zyskało niską klasę rekomendacji IIb/A. Po przygotowaniu wytycznych pojawiły się pozytywne wyniki badania PEGASUS z tikagrelorem oraz metaanaliza Udella, wskazujące na obniżenie częstości zgonów sercowo-naczynowych dzięki przedłużonemu DAPT. Zapewne wpłynie to na podwyższenie klasy rekomendacji w przyszłych wytycznych. Nowości wytycznych dotyczą także wyboru strategii leczenia i czasu na podstawie początkowej oceny ryzyka. Wyodrębniono kryteria bardzo wysokiego ryzyka, na podstawie których chorzy powinni być kierowani do leczenia inwazyjnego natychmiast (w ciągu 2 h). W wytycznych zwraca się uwagę na monitorowanie i zróżnicowanie czasu od pierwszego kontaktu medycznego do interwencji. Najwyższą klasę rekomendacji uzyskało wykonywanie zabiegów z dojścia promieniowego w doświadczonych ośrodkach. Zaleca się wprowadzanie przejścia od stosowania dojścia udowego do dojścia promieniowego, a także utrzymanie wprawy w zastosowaniu dojścia udowego, które w różnych sytuacjach klinicznych może być niezbędne. W prewencji wtórnej nowością jest szczególne potraktowanie leczenia hipolipemizującego. Intensywne leczenie statynami zaleca się możliwie najwcześniej. W razie utrzymywania się LDL cholesterolu ponad 70 mg/dL zaleca się rozważenie dodania innego leku w celu osiągnięcia celu terapeutycznego. W wytycznych jest wymieniony ezetymib. Po ostatnich rejestracjach będą to zapewne także leki z grupy inhibitorów PCSK9. W wytycznych poruszono i uporządkowano jeszcze wiele innych zagadnień, które znalazły się w wersji internetowej. Między innymi opisano kwalifikacje i aspekty techniczne rewaskularyzacji (PCI, CABG), leczenie przeciwpłytkowe i CABG, postępowanie w ostrych krwotokach, postępowanie w wybranych populacjach i warunkach. Zachęcam do starannej lektury i stosowania wytycznych w praktyce klinicznej. prof. Piotr Ponikowski i prof. Andrzej Budaj. Wytyczne ESC zostały wydane w European Heart Journal, są dostępne na stronie www.escardio/guidelines. Na Kongresie można było otrzymać wytyczne kieszonkowe. Dostępne są także skrócone wersje wytycznych w postaci algorytmów postępowania na urządzenia mobilne. W ciągu najbliższych 3 miesięcy powstaną polskie wersje wytycznych. Pełne wytyczne zostaną wydrukowane w Kardiologii Polskiej, Prof. dr hab. n. med. Piotr Hoffman Kierownik Kliniki Wad Wrodzonych Instytutu Kardiologii w Aninie wersje elektroniczne będą dostępne na stronie www.ptkardio.pl. Wytyczne kieszonkowe w wersji polskiej będą udostępniane na konferencjach i kongresie PTK. Rozpowszechnianie wytycznych jest ważnym zadaniem PTK. Pełniejsze i lepsze stosowanie wytycznych w praktyce stanowi potencjał poprawy rokowania chorych. Prof. Andrzej Budaj Przedstawiono zalecenia diagnostyki i postępowania w przypadku zapaleń o ustalonej etiologii – nowotworowych, gruźliczych, ropnych, w przebiegu niewydolności nerek i innych. Scharakteryzowano problemy typowe dla wieku dziecięcego i ludzi starych. Całość wytycznych jest starannie przygotowana i z pewnością stanowić będzie cenne wsparcie dla klinicysty w różnych scenariuszach choroby. Choroby osierdzia Wytyczne postępowania w zakresie diagnostyki i leczenia chorób osierdzia zostały przedstawione podczas ostatniego zjazdu ESC w Londynie. Jest to obszerny dokument adresowany do lekarzy wielu specjalności, którzy w swojej praktyce borykają się z tymi problemami. Zawiera bardzo wiele nowości w porównaniu z poprzednim, opublikowanym 11 lat temu. Choroby osierdzia podzielono na zespoły różniące się od siebie prezentacją kliniczną. Wyróżniono zapalenie ostre, przetrwałe, nawracające i przewlekłe ze względu na czas trwania, wysięk osierdziowy, tamponadę serca i zapalenie zaciskające. U chorych z ostrą postacią choroby zaproponowano schemat postępowania oparty między innymi o identyfikację czynników ryzyka złego rokowania. W leczeniu warto zwrócić uwagę na kolchicynę jako lek dodany do aspiryny lub NPLZ w terapii pierwszego rzutu, prowadzonej pod kontrolą kolejnych oznaczeń CRP. Odniesiono się do wcale nierzadkiego problemu sportowców chorujących na zapalenie osierdzia – w ich przypadku obowiązuje trzymiesięczny zakaz uprawiania sportu i powrót do treningu po normalizacji CRP, EKG i ECHO. Opisano wskazania do podania sterydów, immunoglobulin, anakinry (antagonista IL-1) i azatioryny. Dla kardiologa interesujący jest rozdział odnoszący się do zespołów po uszkodzeniu serca – termin obejmuje zapalenie pozawałowe, po kardiotomii i pourazowe. W tym przypadku lekiem z wyboru pozostaje aspiryna, nie wykazano natomiast pozytywnego wpływu diklofenaku. Autorzy wskazują na korzyści z podania aspiryny/NLPZ wraz z kolchicyną po operacji w celu zapobieżenia zespołowi po kardiotomii. Niektórzy chorzy wymagają leczenia zabiegowego – perikardiocentezy w przypadku dużej ilości płynu/tamponady serca, wytworzenia okienka łączącego worek osierdziowy z jamą opłucnej czy pericardiectomii w przebiegu zaciskającego zapalenia osierdzia, także – nowość – balonową perikardiotomię jako alternatywę dla chirurgicznego wytworzenia okienka. Podkreślono znaczenie obrazowania różnymi metodami w zespołach osierdziowych. www.kongres2015.ptkardio.pl dr hab. n. med. Radosław Lenarczyk, dr n.med. Ewa Jędrzejczyk-Patej Katedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze Komorowe zaburzenia rytmu i prewencja nagłej śmierci sercowej Pomimo ciągłego rozwoju jaki dokonuje się w kardiologii i redukcji śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych w ciągu ostatnich lat, nadal na całym świecie schorzenia układu krążenia są przyczyną około 17 milionów zgonów rocznie, a niemałą część, bo około 25% stanowią nagłe zgony sercowe (SCD). Problem jest zatem istotny z klinicznego punktu widzenia i w związku z tym na tegorocznym Kongresie ESC w Londynie przedstawiono nowe wytyczne dotyczące postępowania z pacjentami z arytmiami komorowymi oraz prewencji nagłego zgonu sercowego. Wcześniejsze wytyczne powstały w 2006 r., od tego czasu minęło zatem kilka lat i pojawiło się wiele nowych danych co znalazło odzwierciedlenie w aktualnym dokumencie. Po pierwsze wytyczne podkreślają znaczenie ustalenia przyczyny/schorzenia będącego przyczyną nagłego zgonu sercowego. W tym zakresie niezbędne jest wykonanie badania sekcyjnego, w tym również badania DNA, szczególnie u młodych ofiar nagłego zgonu sercowego. U pacjentów z chorobą wieńcową, po zawale serca, u których podejrzewamy, że przyczyną objawów takich jak omdlenia, stany przedomdleniowe czy też kołatania serca, może być arytmia wskazane jest wykonanie badania elektrofizjologicznego. czwartek, 01 października 2015 www.kongres2015.ptkardio.pl Ponadto badanie to jest również wskazane u pacjentów z omdleniami, gdy prawdopodobną tego przyczyną może być brad- lub tachyarytmia. Podkreślono ponadto, że badanie elektrofizjologiczne nie identyfikuje chorych wysokiego ryzyka z kardiomiopatią przerostową, a także nie jest zalecane u pacjentów z zespołem długiego i krótkiego QT, katecholaminergicznym polimorficznym częstoskurczem komorowym, a w zespole Brugadów użyteczność badania nadal nie została precyzyjnie określona. Nowością wytycznych są zalecenia dotyczące wskazań do implantacji podskór nego kardiowertera-defibrylatora (S-ICD) oraz kamizelki defibrylującej. Implantację S-ICD można rozważyć u chorych, u których brak dostępu przezżylnego koniecznego do wszczepienia klasycznego ICD, u pacjentów po usunięciu urządzenia z powodu powikłań infekcyjnych, a także u młodych chorych. Należy jednakże pamiętać, że S-ICD nie posiada funkcji szybkiej stymulacji antytachyarytmicznej, która często przerywa arytmie komorowe, a także nie ma możliwości stymulacji, zatem nie jest wskazany u chorych tego wymagających. Kamizelka defibrylująca z kolei, może być rozważona u pacjentów, którzy z różnych przyczyn nie są kandydatami do klasycznego ICD lub mogą być przejściowo w grupie wysokiego ryzyka nagłego zgonu sercowego. W zakresie ablacji częstoskurczów komorowych również dokonano uaktualnienia. W trybie pilnym ablację taką należy wykonać u pacjentów z burzą elektryczną lub ustawicznym częstoskurczem komorowym, gdy arytmia może być zależna od blizny serca. Ponadto tę metodę leczenia należy również rozważyć u chorych z chorobą niedokrwienną serca i implantowanym ICD po pierwszym epizodzie utrwalonego częstoskurczu komorowego. Zmieniono również nieco wskazania do terapii resynchronizującej serce uwzględniając rytm serca, klasę czynnościową NYHA, frakcję wyrzutową lewej komory, a także obecność bądź nie bloku lewej odnogi pęczka Hisa. Aktualne wytyczne zawierają także nowe kryteria diagnostyczne wrodzonych zespołów arytmicznych takich jak zespół długiego QT, zespół krótkiego QT oraz zespół Brugadów, a także zalecenia w zakresie postępowania u chorych z tymi schorzeniami. Polskie Towarzystwo Kardiologiczne rozwój zawdzięcza ciągłości – wywiad z prof. Zbigniewem Kalarusem, Prezesem Zarządu Głównego PTK w kadencji 2013-2015 Dalszy ciąg artykułu ze strony 1 Natomiast z naszej praktyki klinicznej wynika, że z upływem czasu pacjenci coraz gorzej stosują się do naszych zaleceń – trybu życia, leków, diety. Właśnie dlatego uruchomiliśmy ten portal, by chory po zawale w jednym miejscu uzyskał wszelkie informacje, zarówno o istocie choroby, jak i o rehabilitacji, diecie, potrzebie stosowania leków. Zainteresowanie jest ogromne. Pacjenci w ramach tego projektu zgłaszają także indywidualne problemy, które staramy się omawiać, by ten portal żył i odpowiadał na pytania oraz potrzeby naszych użytkowników. Za kilka tygodni uruchomimy kolejny portal, tym razem na temat migotania przedsionków czwartek, 01 października 2015 Prof. dr hab. n. med. Janina Stępińska Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej Instytut Kardiologii w Warszawie Zapalenie wsierdzia Zadaniem ekspertów jest konsultowanie nie tylko chorych hospitalizowanych w szpitalu, w którym pracują, ale również chorych z innych szpitali, w których nie ma takich możliwości diagnostyczno-terapeutycznych. Zespół decyduje o kwalifikacji do leczenia zachowawczego lub chirurgicznego. Najbardziej zagrożeni chorzy musza być oczywiście przenoszeni do szpitali wielospecjalistycznych, ale część chorych, w okresie leczenia zachowawczego może być prowadzona w innych oddziałach. Utrzymano trzy najważniej- sze wskazania do leczenia chirurgicznego IZW; są to: niewydolność serca, przetrwała infekcja i zagrożenie powikłaniami zatorowymi. Bardzo ważną częścią są wytyczne dotyczące postępowania w sytuacjach szczególnych: powikłaniach neurologicznych, w IZW prawego serca, przy współistnieniu choroby nowotworowej, a zwłaszcza w IZW związanym z wszczepionym urządzeniem medycznym (CDRIE). Ciągle trudne są decyzje dotyczące leczenia przeciwzakrzepowego u chorych z IZW. • Oba zagadnienia (zawał serca oraz migotanie) wybraliśmy właśnie dlatego, że są to bardzo poważne problemy społeczne, a wiedza społeczeństwa na ich temat jest niezwykle mała. ceprezydentem, prof. Ponikowski był szefem Asocjacji Niewydolności Serca; bardzo aktywnie pracował prof. Rużyłło, a także wielu innych znakomitych profesorów, nie sposób wszystkich teraz wymienić z nazwiska. Nasi eksperci realizują dokumenty, wytyczne ESC, więc jesteśmy bardzo aktywni w strukturach europejskich. Wytyczne ESC 2015 dotyczące zapalenia wsierdzia są trzecimi wytycznymi w ostatnich 6 latach. Wynika to z trudności w rozpoznawaniu tej zmieniającej się choroby, a także z dążenia do zmniejszenia śmiertelności, która ciągle jest wysoka. Nowe wytyczne infekcyjnego zapalenia wsierdzia (IZW) nie zmieniają zasad profilaktyki. Nadal stosuje się ją jedynie u chorych najwyższego ryzyka i wyłącznie przed zabiegami stomatologicznymi. Poszerzone zostały kryteria rozpoznawania IZW. Dotychczas obowiązywały tzw. zmodyfikowane kryteria Duke. Dwa duże kryteria to kryterium mikrobiologiczne (dwa dodatnie posiewy typowych dla IZW bakterii lub jeden posiew Coxiella burnetti, albo miano przeciwciał 1:800) i kryterium echokardiograficzne. W nowych wytycznych wzmocniona została znacznie rola obrazowania w rozpoznawaniu IZW. Za duże kryterium rozpoznania IZW uważa się obecnie zmian okołozastawkowe rozpoznawane w tomografii komputerowej, zmiany zapalne stwierdzane w PET, albo metodą znakowanych leukocytów w SPECT/CT. Zmiany naczyniowe rozpoznane jedynie metodą obrazowania np. niema zatorowość do ośrodkowego układu nerwowego czy tętniaki naczyń mózgowych rozpoznane metodą MRI są obecnie traktowane jako mały objaw IZW. Wprowadzenie nowych kryteriów w oparciu o nowoczesne metody obrazowania, ułatwi rozpoznawanie IZW. Bardzo dobrym pomysłem jest wprowadzenie, śladem heart teamu, czyli kardiogrupy, pojęcia „endocarditis team”. Jest to zespół ekspertów w dziedzinie IZW, w skład, którego wchodzi kardiolog, kardiochirurg, mikrobiolog, echokardiografista, , specjalista w dziedzinie obrazowania, neurolog, anestezjolog. Endocarditis team jest oczywiście zespołem wysokospecjalistycznego szpitala. – arytmiagroziudarem.pl. Podjęliśmy to zagadnienie, ponieważ populacja, której dotyczy problem, jest bardzo duża ‒ to ok. 400‒500 tys. osób. Największym powikłaniem migotania przedsionków jest udar niedokrwienny mózgu, bardzo źle rokujący. Pacjenci, którzy przeżyją, mają duży stopień inwalidztwa. Migotanie przedsionków dotyka najczęściej ludzi starszych i choć u większości daje objawy, najczęściej w postaci niemiarowego kołatania serca, osłabienia, duszności, u części chorych przebiega bezobjawowo, dlatego chcemy nauczyć młodych ludzi szukania tej arytmii – u swoich rodziców i dziadków. Można się tego nauczyć w bardzo prosty sposób: mierząc tętno przy okazji odwiedzin u swoich bliskich. Nieregularne tętno to sygnał, by zgłosić się do lekarza, który będzie mógł wdrożyć profilaktykę przeciwzakrzepową. Kilkanaście tysięcy osób rocznie doznaje udaru z powodu migotania przedsionków i sama opieka medyczna nie rozwiąże tego problemu. Chcemy zatem rozpropagować w społeczeństwie ten temat, zachęcać młodych ludzi, by nauczyli się badać tętno. Jak układa się współpraca PTK z Europejskim Towarzystwem Kardiologicznym? Podczas ostatniego Kongresu ESC w Londynie otrzymaliśmy – razem z prof. Jankowską oraz prof. Hoffmanem – gratulacje od wiceprezydenta ESC odpowiedzialnego za współpracę z towarzystwami naukowymi, więc mogę powiedzieć, że ta współpraca układa się bardzo dobrze i zapewne tak pozostanie w kolejnych latach. Polskie Towarzystwo Kardiologiczne jest członkiem Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego, jest więc zobligowane do realizacji także jego celów statutowych, jednak nasze cele są zbieżne. Na bardzo dobrym poziomie jest sprawozdawczość. Warto podkreślić, ze w historii PTK mamy wiele znamienitych osób, które pełniły bardzo ważne funkcje w strukturach ESC: prof. Tendera był prezydentem, prof. Torbicki wi- www.kongres2015.ptkardio.pl Panie Profesorze, czy ma Pan poczucie wypełnionej misji? I tak, i nie, bo nawet jeśli udało się coś zrobić, to zawsze pozostanie pytanie: „Czy mogliśmy zrobić więcej?”. Na pewno jeśli czegoś nie udało się zrealizować przez te dwa lata, będziemy do tego nadal dążyć. W PTK bardzo ważna jest kontynuacja. Obecny prezes elekt, prof. Piotr Hoffman, od dwóch lat aktywnie uczestniczył we wszystkich naszych działaniach, więc – choć pewnie będzie wdrażał swoje pomysły – zachowa ciągłość, bo to ona gwarantuje rozwój Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. • Rozmawiała Dominika Sobol-Gotowska 9 www.kongres2015.ptkardio.pl Obrazowanie w chorobach układu krążenia Wspólna sesja Francuskiego, Niemieckiego i Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego Prof. dr hab. n. med. Piotr Lipiec Kierownik Zakładu Szybkiej Diagnostyki Kardiologicznej Katedra Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Zauważalny w ostatnich dziesięcioleciach ogromny postęp w dziedzinie elektroniki i technik komputerowych przełożył się w kardiologii przede wszystkim na bardzo znaczący rozwój technologiczny diagnostyki obrazowej. Obserwujemy zarówno poszerzanie dostępnego panelu badań pozwalających nam na ocenę coraz to nowych aspektów morfologii i funkcji układu krążenia (np. echokardiograficzne techniki ilościowej analizy funkcji mięśnia sercowego czy obrazowanie hybrydowe), jak i istotne zwiększanie dokładności czy dostępności „starszych” technik obrazowania (np. postęp technologiczny w wielorzędowej tomografii komputerowej czy wprowadzenie kieszonkowych echokardiografów). Przydatność kliniczna wszystkich tych nowych narzędzi jest intensywnie badana w ośrodkach na całym świecie, co skutkuje szybkim przyrostem ilości danych w piśmiennictwie oraz ciągłymi zmianami w wytycznych postępowania z chorymi. Znajomość tych zmian jest niezbędna w codziennej praktyce, gdyż postęp dokonujący się w tym obszarze przekłada się bezpośrednio na poprawę wyników leczenia pacjentów. Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu na wymianę doświadczeń i edukację w tej dziedzinie Prezes-Elekt PTK Profesor Piotr Hoffman uczynił obrazowanie w chorobach układu krążenia jednym z tematów przewodnich rozpoczynającej się właśnie kadencji. Wyrazem tego jest wspólna sesja Francuskiego, Niemieckiego i Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, w trakcie której podsumowany zostanie aktualny stan wiedzy na temat diagnostyki obrazowej w kardiologii oraz wskazane zostaną możliwe kierunki dalszego rozwoju. Serdecznie zapraszam do udziału w tej sesji zarówno osoby szczególnie zainteresowane diagnostyką obrazową, jak i lekarzy chcących poszerzyć i uaktualnić swoją wiedzę niezbędną do zgodnego z najwyższymi standardami postępowania z pacjentami z chorobami układu krążenia. Obrazowanie serca i naczyń – stan obecny i perspektywy Sesja Francusko-Niemiecko-Polska Przewodniczący: P. Hoffman (Warszawa) Przewodniczący: O. Lairez (Toulouse) Przewodniczący: K. Kuck (Hamburg) Echokardiografia – wzrastająca rola nowych technologii P. Lipiec (Łódź) Tomografia komputerowa – od morfologii do funkcji E. Nagel (Frankfurt am Main) Rezonans magnetyczny – kliniczne i naukowe aplikacje O. Lairez (Toulouse) Obrazowanie łaczne – zalety i ograniczenia M. Kruk (Warszawa 2 października, godz. 11, sala Łódź Zapraszamy! Lekarzy i artystów z jednej strony łączy prestiż, jakim się cieszą ich zawody a z drugiej strony zainteresowanie człowiekiem rozmowa z prezydentem Wrocławia, Rafałem Dutkiewiczem współpracy zostali zaproszeni studenci wrocławskiej ASP, zaś jedna z sesji naukowych przygotowywana jest wspólnie z Akademią Młodych Uczonych i Artystów. Mamy nadzieję, że chociaż trochę udało nam się wpisać w kulturalne działania miasta… Już po raz piąty kardiolodzy spotykają się we Wrocławiu. Czy dla miasta i dla Pana jako prezydenta jest to ważne wydarzenie? Kongres Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego jest wydarzeniem niezwykle prestiżowym. To zaszczyt gościć Państwa we Wrocławiu – Mieście Spotkań. Piąta edycja Kongresu świadczy o tym, że jest to wydarzenie, które na stałe wpisało się w kalendarz miejski. Za wybór Wrocławia chciałbym Państwu serdecznie podziękować. W tym roku Kongres przebiega pod hasłem „Kardiologia jest sztuką”. Do 10 Hasło tegorocznego Kongresu jest niezwykle trafne. Trochę żartując, ale jednak poważnie – kardiolodzy zajmują się ludzkim sercem, a przecież nie ma sztuki bez wkładania w nią serca i uczuć, których jest symbolem. Nie ma też wątpliwości że kardiologia, jak i szerzej medycyna – jest sztuką. Sztuką leczenia chorób i pomagania w cierpieniu (co także jest domeną artystów). Lekarzy i artystów z jednej strony łączy prestiż, jakim się cieszą ich zawody a z drugiej strony zainteresowanie człowiekiem. Cieszę się, że studenci naszej ASP zostali przez Państwa zaproszeni do współpracy, być może to spotkanie będzie przyczynkiem do narodzin nowatorskich, niespotykanych projektów łączących sztukę i medycynę. Wrocław już za chwilę stanie się Europejską Stolicą Kultury 2016, Światową Stolicą Książki 2016 i gospodarzem Europejskiej Nagrody Filmowej 2016. Jednak liczne wydarzenia kulturalne trwają w mieście od dawna. Co chciałby Pan szczególnie polecić? Program na 2016 rok to kilkaset projektów i ponad tysiąc wydarzeń. Wśród nich na uwagę zasługują i drobne przedsięwzięcia realizowane przez samych mieszkańców w przestrzeniach międzyblokowych, na podwórkach i te największe: festiwale, koncerty, wydarzenia porywające i angażujące tysiące osób. W 2016 roku odbędą się specjalne, międzynarodowe edycje już istniejących festiwali: Wratislavii Cantans, Przeglądu Piosenki Aktorskiej, Jazzu nad Odrą czy Festiwalu Nowe Horyzonty. Atrakcją dla melomanów będą także wydarzenia odbywające się w Narodowym Forum Muzyki – najnowocześniejszej sali koncertowej w Polsce, którą otworzyliśmy na początku września oraz Muzeum Teatru czy Centrum Zajezdnia przy ul. Grabiszyńskiej, w którym miejsce znajdzie opowieść o tożsamości wrocławian. Nie sposób opisać wszystkich wydarzeń, ale liczymy, że każdy znajdzie coś dla siebie i że także uczestnicy Kongresu angażują się w życie kulturalne naszej stolicy. Już dziś serdecznie Państwa zapraszam do Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Jednak, pochłonięci kulturą, nie zapominajmy o zdrowiu. Czy przy okazji wydarzeń o charakterze kulturalnym, możemy też liczyć na akcje promujące zdrowy tryb życia? www.kongres2015.ptkardio.pl Oczywiście. Od lat uczymy najmłodszych, jak ważny jest ruch, mobilizujemy rodziny i seniorów do aktywnego spędzania czasu na świeżym powietrzu. W 2016 roku nie rezygnujemy z prowadzonych przez nas od lat akcji i programów propagujących zdrowy tryb życia – a mamy ich – kierowanych do młodych, starszych, bardziej i mniej potrzebujących – setkę. Rocznie obejmują swym zasięgiem około 200 tysięcy naszych mieszkańców. Nie zamierzamy absolutnie z nich rezygnować, a wręcz odwrotnie, podejmujemy nowe inicjatywy. Nasze miasto gości także liczne imprezy sportowe o charakterze międzynarodowym, w których biorą udział międzynarodowe gwiazdy a jednocześnie prowadzimy zajęcia sportowe dla dzieci, które chcą tych idoli naśladować. Ponadto, w 2017 roku będziemy gospodarzem kolejnej wielkiej sportowej imprezy The World Games czyli Światowych Igrzysk Sportowych, które odbywają się pod patronatem MKOl-u a rozgrywki w ich ramach prowadzone to popularne sporty, takie jak: gimnastyka artystyczna, sumo, karate, squash, przeciąganie liny czy bieg na orientację. Organizacja Igrzysk to także element naszej polityki promocji zdrowia oraz aktywności fizycznej. • Dziękujemy za rozmowę. Rozmawiała Dominika Sobol-Gotowska czwartek, 01 października 2015 www.kongres2015.ptkardio.pl Wrocław Europejska Stolica Kultury 2016 Wrocław to jedno z najpiękniejszych miast w Polsce. Warto wiedzieć, że –obok hiszpańskiego San Sebastian – został mianowany Europejską Stolicą Kultury 2016. Dzięki temu w nadchodzącym roku wrocławskie kalendarium będzie obfitować w wystawy, koncerty, konferencje i inne wydarzenia mające na celu skupienie uwagi na mieście, regionie oraz na całej Polsce. Tytuł ten nie został nadany bez przyczyny – wszak Wrocław od lat słynie nie tylko z urody i ducha tradycji, ale także z mnogości wydarzeń naukowych i kulturalnych. Na co więc warto zwrócić uwagę, zwłaszcza w najbliższym czasie? Oczywiście każdy pobyt w tak pięknym mieście to wspaniała okazja do odświeżenia wcześniej poznanych lub odkrycia nowych stałych atrakcji – a Wrocław w nie obfituje. Warto wymienić choć niektóre z obiektów na turystycznej mapie miasta. Jednym ze znaków rozpoznawczych Wrocławia jest otwarta w 1913 roku Hala Stulecia – wraz z postawioną 35 lat później Iglicą. Hala stanowi oczywiście centrum widowiskowokonferencyjne, ale posiada też interesującą ekspozycję stałą. Uruchomione 17 lutego 2012 roku interaktywne Centrum Poznawcze prezentuje etapy powstawania i modernistyczną konstrukcję Hali z przyległymi Terenami Wystawowymi, a także historię tego miejsca na przestrzeni stu lat. Ponadto od 25 września w Hali Stulecia – a więc również na wyciągnięcie ręki dla uczestników Kongresu – prezentowana będzie stała wystawa Panorama Plastyczna Dawnego Lwowa.Ta unikatowa ekspozycja jest dziełem wybitnego architekta Janusza Witwickiego, który na podstawie szeregu badań – zarówno w literaturze, jak i w terenie – przez całe lata 30. oraz początek 40. tworzył w skali szczegółowe modele budynków XVIII-wiecznego Lwowa. Na wystawie będzie można się zapoznać nie tylko z historyczną zabudową miasta, ale także z dramatycznymi losami Panoramy oraz jej twórcy, którego śmierć do dziś pozostaje niewyjaśniona. Niestety w 1987 r. część cennych modeli zaginęła, ale już w kolejnym roku ich rekonstrukcji dokonuje krakowski modelarz Ireneusz Pudełko. W tym samym czasie Panorama zostaje wpisana do rejestru zabytków ruchomych województwa wrocławskiego. Ekspozycja powstała przy współpracy z Zakładem Narodowym im. Ossolińskich, w którego zbiorach makieta znajdowała się w ostatnich latach. Wart uwagi jest również Ogród Japoński, tak jak Hala Stulecia założony przed Wystawą Światową 1913. Najsłynniejszy orientalny ogród w Polsce został zaprojektowany jako jedna z ekspozycji na Wystawę Ogrodniczą, współdziałał przy tym japoński ogrodnik Mankichi Arai. Dla zwiedzających ogród jest dostępny od kwietnia do końca października, kiedy to można podziwiać japońską florę mieniącą się barwami jesieni. Innym symbolem Wrocławia jest najstarsze i największe w Polsce zoo. Otwarte w 1865 roku, dziś zajmuje 33 ha powierzchni i daje schronienie reprezentantom około czwartek, 01 października 2015 FOT. ŁUKASZ RAJCHERT Dla przypomnienia tysiąca gatunków. Od zeszłego roku ogród zoologiczny ma kolejny powód do dumy: 26 października 2014 otwarto w nim pierwsze w Polsce oceanarium, w całości poświęcone faunie jednego kontynentu. Afrykarium, integralna część zoo, składa się z siedmiu basenów i ma trzy kondygnacje, w tym jedną podziemną. Oglądanie na żywo ryb koegzystujących z rafą koralową czy żółwi morskich zagrożonych wyginięciem to z całą pewnością niezapomniane przeżycie. Wrocław ulotny Jednak Wrocław to nie tylko stałe atrakcje, do których chce się wracać podczas kolejnych pobytów. Kulturalna mapa miasta obfituje również w jednorazowe i cykliczne wydarzenia. 4 września na tej mapie pojawił się kolejny ważny punkt. Tego dnia miało miejsce głośne otwarcie Narodowego Forum Muzyki. Jest to nie tylko instytucja powstała z połączenia Filharmonii Wrocławskiej i Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans, ale też imponujący kompleks, na który składają się m.in. cztery sale koncertowe i studio nagrań – wszystko naszpikowane nowoczesnymi rozwiązaniami technicznymi. Kalendarz imprez w Forum jest bogaty i zróżnicowany, na przykład 2 października odbędzie się koncert inaugurujący sezon symfoniczny. Poświęcenia uwagi godna jest tegoroczna inauguracja roku akademickiego, bowiem 1 października wrocławskie środowisko naukowe będzie świętować swoje 70-lecie. Obchody rozpoczną się immatrykulacją w Auli Leopoldina Uniwersytetu Wrocławskiego, którą poprowadzi rektor Uniwersytetu Medycznego prof. Marek Ziętek, natomiast wykład inauguracyjny wygłosi rektor Uniwersytetu Opolskiego prof. dr hab. Stanisław Nicieja. Następnie uroczysty orszak przejdzie na Rynek, gdzie wrocławskie chóry akademickie wykonają Gaudeamus igitur. Jedną z rozrywkowych atrakcji wydarzenia będzie „Wrocławska Gra Akademicka – Pierwsze starcie”, podczas której drużyny reprezentujące poszczególne uczelnie zmierzą się ze sobą w różnych dziedzinach naukowych. Dodatkowo na Rynku prezentowana będzie wystawa na temat historii nauki we Wrocławiu. Dla miłośników fotografii interesującą propozycją może być wystawa „Mapy” w ramach 5. edycji TIFF Festival // Polska NOW!. Na stronie organizatora można przeczytać: „Mapy są uproszczeniem rzeczywistości. Pokazują świat z odległej perspektywy, jedynie zarysowując terytoria i panujące granice. Pozwalają odbiorcy zauważyć interesujące miejsca, które warto poznać bliżej na własną rękę; nigdy nie wyczerpują ich historii”. Wystawa spełnia tę właśnie funkcję w przełożeniu na fotografię – ma odbiorcy przybliżyć coraz bardziej rozległy świat publikacji fotograficznych. Można ją zobaczyć do 11 października w galerii Awangarda. Wrażliwe serca Szczególne zainteresowanie może wzbudzić wystawa „Dlaczego malują?”, prezentowana również do 11 października w Muzeum Architektury. Składają się na nią rysunki i obrazy wykonane przez pacjentów doktora Andrzeja Janickiego, wieloletniego dyrektora Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych (obecnie Wojewódzkie Centrum Psychiatrii Długoterminowej) w Stroniu Śląskim. Ponad sto wystawionych prac to tylko wybór z kolekcji będącej jednocześnie materiałem badawczym nad twórczością chorych na schizofrenię. Każda ilustracja jest opatrzona historią choroby autora – z naciskiem na okres twórczy – jednak przy zachowaniu anonimowości. Wystawie towarzyszy wydany przez www.kongres2015.ptkardio.pl Muzeum Architektury katalog zawierający reprodukcje wszystkich prezentowanych prac. Chwilę refleksji nad wystawą warto spędzić w muzealnym wirydarzu. Całe założenie początkowo – na przełomie XV i XVI wieku – należało do klasztoru bernardynów. Zbombardowane w czasie drugiej wojny światowej, zostało następnie odbudowane i przystosowane do potrzeb otwartego w 1965 roku muzeum, jednak przy zachowanym pierwotnym układzie budynków. Także w otoczonym krużgankami ogrodzie nie zmieniono czworobocznej kompozycji. Co ciekawe, Muzeum Architektury jest jednym z założycieli oraz aktywnym członkiem Światowej Konfederacji Muzeów Architektury (ICAM). Kulturalną wartość Wrocławia poświadczają nie tylko niezliczone atrakcje oraz tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016, ale także fakt, że miasto jednocześnie będzie pełnić funkcję Światowej Stolicy Książki UNESCO. Kadencja rozpocznie się 23 kwietnia 2016 i potrwa dokładnie rok – ta data przypisana jest obchodom Światowego Dnia Książki i Praw Autorskich. W tym czasie miasto będzie podejmować wzmożone działania na rzecz promocji czytelnictwa. Oczywiście przedstawiono tu tylko ułamek spośród wrocławskich miejsc i wydarzeń wartych zainteresowania. W końcu w mieście znajduje się po kilkanaście muzeów i teatrów, ponad 30 galerii oraz niemal 50 parków, a to przecież dopiero początek listy obiektów kulturalnych. Zdecydowanie warto poddać się ich urokowi, warto też odszukać kilka mniej popularnych, a równie interesujących adresów – i dzięki temu przekonać się na własnej skórze, że Wrocław w pełni zasługuje na miano Europejskiej Stolicy Kultury. • Karolina Ewa Kaczmarek 11 www.kongres2015.ptkardio.pl UROCZYSTOŚĆ OTWARCIA / INAUGURATION Szanowni Państwo! XIX Życzymy, aby czas spędzony na Kongresie we Wrocławiu był dla Państwa bogaty w ciekawe, merytoryczne sesje, owocne dyskusje naukowe, niezapomniane spotkania Międzynarodowego Kongresu Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego i wyjątkowe wspomnienia, nie tylko z wydarzeń kongresowych, ale również ze spacerów po mieście. 19th International Congress of the Polish Cardiac Society Komitet Organizacyjny Wrocław, 01-03 października 2015 r. Wrocław, October, 01-03 XIX Międzynarodowego Kongresu PTK Oficjalna inauguracja Kongresu odbędzie się na terenie Wrocławskiego Centrum Kongresowego (WCK) oraz Hali Stulecia przy ul. Wystawowej 1 we Wrocławiu. Congress inauguration will take place in the Wrocław Congress Center (WCK) and the Centennial Hall at 1 Wystawowa Street in Wrocław. CasusMedical Czwartek, 01 października 2015 r. Thursday, October 01, 2015 17:15 Uroczysta inauguracja Kongresu – sala „Wrocław” WCK 20:30 Pokaz Fontanny Wrocławskiej Congress inauguration – „Wrocław” Hall at WCK Presentation of the Wrocław Fountain 20:45-01:00 Spotkanie „Get together” – płyta główna Hali Stulecia „Get together” – main arena of the Centennial Hall Wstęp tylko dla osób posiadających identyfikatory Admission only for holders of congress identification cards Wstęp do Hali Stulecia będzie możliwy od godz. 20:45 Admission to the Centannial Hall from 8.45 p.m. Wydawca: Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, Warszawa, ul. Stawki 3A lok.1-3 Komitet Organizacyjny: prof. dr hab. n. med. Waldemar Banasiak, prof. dr hab. n. med. Piotr Ponikowski, prof. dr hab. n. med. Ewa A. Jankowska, dr n. med. Robert Zymliński Konsultacje: prof. dr hab. n. med. Ewa A. Jankowska, Mgr Aleksandra Erbert Opieka redakcyjna: Redakcja medyczna casusMEDICAL Redaktor prowadzący: Dominika Sobol-Gotowska Korekta: Dominika Sobol-Gotowska, Karolina Ewa Kaczmarek Projekt graficzny i DTP: Marcin Płuska 12 Publikacja przeznaczona dla osób uprawnionych do wystawiania recept oraz osób prowadzących obrót produktami leczniczymi w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U. Nr 126, poz. 1381 z późniejszymi zmianami). © Polskie Towarzystwo Kardiologiczne. Wszelkie prawa zastrzeżone. Jakiekolwiek kopiowanie niniejszej publikacji, w części lub w całości, bez uprzedniej pisemnej zgody wydawcy jest całkowicie zabronione. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń. Opinie wyrażone w poszczególnych artykułach są wyłącznie opiniami ich autorów i nie mogą być przypisywane wydawcy, redaktorom ani członkom Komitetu Naukowego. Każdy lekarz powinien kierować się własnym doświadczeniem klinicznym podejmując decyzję o przewadze korzyści z leczenia nad ryzykiem działań niepożądanych. Lekarze powinni zapoznać się z pełną informacją o preparatach wymienionych w artykułach, zamieszczoną na opakowaniach leków lub w materiałach promocyjnych producentów. www.kongres2015.ptkardio.pl czwartek, 01 października 2015
