Drukuj artykuł

http://www.mojekgw.pl
13 wrz 2016
Historia KGW w Białobrzegach
Historia Koła Gospodyń w Białobrzegach
Początki działalności zorganizowanej kobiet w Białobrzegach można powiązać z powstaniem Straży Ogniowej w
1896 r., a na pewno z okresem poprzedzającym powstanie parafii tj. 1920 r. Powiązanie ze strażą zapewne ma
uzasadnienie, gdyż trzon drużyny pożarniczej stanowili gospodarze wsi lub ich synowie. Kobiety pomagały w
akcjach ratowniczych, a w miesiącach letnich
w organizowaniu festynów, dzięki którym można było pozyskać fundusze na funkcjonowanie miejscowej jednostki.
Każdego roku pod koniec kwietnia strażacy chętnie pomagali kobietom przy odnawianiu przydrożnych krzyży
i kapliczek (malowano wapnem, ozdabiano wieńcami z gałęzi lub igliwia, żywymi i sztucznymi kwiatami
wykonanymi przez kobiety z bibuły). Gdy nadszedł miesiąc maj całe rodziny gromadziły się przy kapliczkach i
krzyżach, by modlitwą i śpiewem chwalić Matkę Bożą.
Podobną wspólną mobilizacją był okres poprzedzający Dzień Wszystkich Świętych, kiedy to porządkowano groby
najbliższych zmarłych i strojono je żywymi i sztucznymi kwiatami z bibuły, które dla trwałości powlekano woskiem.
Na aktywność kobiet w naszej wsi miała zapewne duży wpływ powstała w 1898 r. Żeńska Szkoła Rolnicza w
Albigowej, która przygotowywała młode dziewczęta do odpowiedzialnej roli gospodyni i matki (kilka białobrzeżanek
ukończyło tę szkołę m.in.: Aniela Janusz i Helena Rzepka-Uchman).
Wzorem istniejącej już we wsi Straży Pożarnej, około roku 1908 powstała myśl zawiązania organizacji, która
pomogła by
w codziennym gospodarowaniu. Na takich to podwalinach powstało Kółko Rolnicze w Białobrzegach.
Gdy w naszym społeczeństwie zawiązała się myśl utworzenia parafii w Białobrzegach ok. 1915 r. rodak
białobrzeski ojciec Berard Kiełb (franciszkanin) założył we wsi III Zakon Franciszkański, którego członkami byli
świeccy pragnący poświęcić swój czas wspólnej modlitwie wstawienniczej. Była to w Białobrzegach po Straży
Ogniowej druga organizacja skupiająca w swych szeregach zarówno mężczyzn jak i kobiety mieszkańców naszej
wsi. Był to okres wytężonej modlitwy, wszelkich starań prawnych, a także prac organizacyjnych w pozyskiwaniu
funduszy na budowę przyszłej świątyni.
Rok 1916 należy uznać za rok zawiązania się, powstania organizacji kobiecej w Białobrzegach.
Te kilkuletnie wspólne działania sprawiły, że wyraźnie wykształciła się grupa niewiast, które wiodły prym we
wszelkich działaniach na rzecz wsi, straży czy organizującej się parafii. Do grupy tej należały: Trojnar Magdalena
(1851-1925), Dołęga Katarzyna (1853-1930), Wierzbińska Maria (1882-1960), Ślimak Klara (1887-1974), Markowicz
Teresa (1888-1973), Stryczek Katarzyna (1890-1984), Uchman Magdalena (1891-1976), Bester Maria (1859-1912),
Naróg Julia (1897-1943), Bar Maria (1898-1967), Bednarz Zofia (1898-1977), Hołub Helena (1898-1987).
Powstanie parafii radykalnie wpłynęło na przeobrażenie myślenia i poziomu życia mieszkańców. Potrzeby
parafii, środowiska spowodowały, że ludzie zaczęli inaczej myśleć o drugim człowieku. Zauważyć można było
większą chęć wspólnego działania. Przy kościele powstały Róże Różańcowe, należało dbać dodatkowo o kościół,
parafię. Do parafii przypisano także parę hektarów ziemi, zawiązało się gospodarstwo i potrzebne były dodatkowe
ręce do pracy na polu plebańskim. Społeczeństwo widząc potrzeby wsi
i parafii z ochotą przystąpiło do wspólnego działania. Wiele młodych gospodyń i dziewcząt z zapałem wstąpiło w
szeregi powstałego stowarzyszenia, organizacji skupiającej białobrzeskie niewiasty.
Nastąpił jak gdyby drugi wysyp chętnych kobiet do pracy społecznej. A były to m.in: Lęcznar Anna (19001991), Bester Wiktoria (1900-1984), Janusz Aniela (1901-1973), Rzepka Wiktoria (1903-1985), Rzepka Salomea
(1903-1986), Markowicz Józefa (1905-1998), Janusz Wiktoria (1906-1988), Trojnar Zofia (1907-1995), Jagusztyn
Rozalia (1908-1996), Słupek Anna (1908-1991), Balawender Stefania (1909-1992), Rzepka Helena (1911-1999),
Borcz Julia (1914-1996).
Przez parę lat kalendarz działania Koła Kobiet był podobny. Na wiosnę majówki, w lecie dożynki, a jesienią i
zimą różnego rodzaju kursy (szycia, haftowania, gotowania oraz kurs bibułkarstwa). Wykonywane przez nie ozdoby
przedstawiały głównie występujące w naturze kwiaty: maki, stokrotki, chabry, niezapominajki i dzwonki. Kwiaty z
bibuły wykorzystywano do przybrania wieńców na Wszystkich Świętych. Podczas uroczystości kościelnych używano
ich do dekoracji feretronów noszonych w czasie procesji. Ubarwiały także uroczystości weselne: wianuszki z
kwiatów nosiły druhny, a gościom weselnym przypinano do ubrań stroiki, tzw. bukiety.
Od 1929 r. kiedy to w lecie oddano do użytku Dom Ludowy nastąpił duży rozwój świadomości społecznej.
Mieszkańcy w jesienno-zimowe wieczory mieli się już gdzie spotykać. W budynku tym oprócz sali tanecznej, gdzie
odbywały się,: zabawy, zebrania, szkolenia itp. był sklep z towarami przemysłowymi prowadzony przez miejscowe
Kółko Rolnicze oraz pomieszczenia biurowe dla sołtysa i jedno pomieszczenie zostało przeznaczone dla kobiet i
straży pożarnej.
W okresie międzywojennym kobiety białobrzeskie należały do prekursorów rolnictwa i wszelakiej hodowli.
Gdy w 1930 r. powstała mleczarnia gwałtownie wzrosła hodowla krów. Gdy w pierwszych tygodniach pracy
mleczarnia skupiła tylko 350 litrów mleka, to po czterech latach pracy, mleczarnia w miesiącach letnich
przyjmowała już ok. 8 tys. litrów mleka.
Nastała wojna, ciemne lata okupacji, młode dziewczyny aktywnie włączyły się w ruch konspiracyjny. Brały
udział w tajnym nauczaniu, opiekowały się potrzebującymi z oddziałów Armii Krajowej.
Jesienią 1944 r. gdy działania wojenne szybkimi krokami posuwały się na zachód, ludzie próbowali otrząsnąć
się z tragicznych doświadczeń, bo trzeba było żyć dalej. Białobrzeskie kobiety postanowiły pomóc w przywracaniu
normalności. Aby nie czekać na nadchodzące przemiany, przedwojenne działaczki naszej wsi postanowiły za
namową ks. Latawca powołać do życia Koło Gospodyń Wiejskich w Białobrzegach. Na drugą niedzielę lutego 1945
r. ksiądz zaprosił wszystkie kobiety z Białobrzegów z prawej strony Wisłoka na zebranie organizacyjne do Domu
Ludowego. Na spotkanie przyszło ok. osiemdziesiąt kobiet w różnym wieku. Po dość burzliwych dyskusjach
wybrano aktyw organizacji.
Powołano zarząd koła w składzie:
prezes
- Anna Lęcznar
sekretarz
- Wiktoria Janusz
skarbnik
- Anna Słupek
członek
- Genowefa Dubiel
członek
- Emilia Wacnik
Nowy zarząd ostro wziął się do pracy. To kobiety były inicjatorem
i współorganizatorem wszelkich działań, zmierzających do poprawy warunków życia na wsi. Co można było
wykonać bez funduszy, to tematy podejmowano np. powrót do szkółki drzew owocowych, pielęgnowanie drzewek i
ich rozprowadzanie, pomoc strażakom
w organizowaniu imprez strażackich itp. Prowadzone były kursy kroju i szycia, gotowania, pieczenia,
wychowywania dzieci, uprawy warzyw, hodowli drobiu i zwierząt. Organizowane były wycieczki krajoznawcze.
Zmieniały się członkinie koła, a także zarząd, ale prezeską była zawsze Anna Lęcznar zwana potocznie
"Macią". To "za panowania Maci" KGW w Białobrzegach w wielkim stopniu przyczyniło się do wybudowania
chodników, utwardzenia głównej drogi, zelektryfikowano wieś, wybudowano most na Wisłoku i dokonano wiele
innych mniejszych, ale jakże ważnych dla społeczności wiejskiej rzeczy, przy których kobiety zawsze były obecne.
Wiosną 1980 r. w Domu Ludowym w Białobrzegach odbyło się zebranie sprawozdawczo-wyborcze naszego
Koła połączone
z Dniem Kobiet. Na zebraniu "Macia" ze względu na stan zdrowia złożyła rezygnację i na jej miejsce wybrano żonę
miejscowego organisty Helenę Wojnar, zastępcą została Zofia Słupek, sekretarzem Genowefa Trojnar. Członkami
zarządu zostały: Władysława Bednarz, Jadwiga Kubat, Stanisława Trojnar, Wiktoria Dulęba, Maria Fic, Maria Wal i
Grażyna Jarosz.
Wspaniale układała się współpraca KGW z plebanią, władzami samorządowymi, kółkiem rolniczym,
mleczarnią, a zwłaszcza
z OSP Białobrzegi. Organizowano akcje hodowli kurcząt, konkursy na najpiękniejszy ogródek kwiatowy. Kobiety
chętnie uczestniczyły w szkoleniach rolniczych i gospodarstwa domowego. Wraz z kółkiem rolniczym uczestniczyły
w wycieczkach turystyczno - krajoznawczych np. wycieczka w Pieniny. Pomagały w organizowaniu uroczystości
państwowych, kościelnych,
strażackich i środowiskowych.
W miejsce "Święconego jajka" wprowadzono "Dzień Kobiet", a choinkę zastąpił "Dzień Seniora". Przetrwała
tradycja występów estradowych naszych pań, które przy każdej okazji uświetniały swymi programami
rozrywkowymi organizowane uroczystości.
Przemiany ustrojowe które miały miejsce na przełomie lat 1989/1990, spadek znaczenia rolnictwa, brak na
tradycyjnych form dokształcania, niszczenie spółdzielczości, wyśmiewanie dotychczasowych przyzwyczajeń,
nawyków
i form i metod działania KGW doprowadziły do ogólnej apatii.
Jednak nasze gospodynie mobilizowane przez ówczesnego proboszcza
ks. Stanisław Wacnika uznały, że trzeba działać i za najważniejsze punkty
w działalności wyznaczono: Dożynki Parafialne (należy zadbać o wieniec
i korowód dożynkowy oraz należało organizować Dzień Seniora. Oczywiście nie zapomniały gospodynie o pomocy
w zbiórce żywności dla ubogich.
Jesienią 1998 r. na zebraniu kierowanie kołem powierzono Zofii Słupek,
a w skład zarządu weszły: Zofia Hajduk, Zofia Dubiel, Krystyna Markowicz, Maria Rzepka, Grażyna Jarosz, Krystyna
Golenia, Barbara Piekarz, Teresa Pelc, Halina Bartnik i Urszula Trojnar. Dzięki pomocy Rady Sołeckiej w
Białobrzegach uzupełniono naczynia w wypożyczalni.
Na wiosnę 2005 r. na prezeskę koła wybrano Krystynę Markowicz, a do zarządu Zofię Hajduk, Marię Rzepkę,
Zofię Dubiel i Teresę Pelc. Gospodynie postanowiły kontynuować dotychczasowy profil działania.
W dniu 11 marca 2011 r. na walnym zebraniu sprawozdawczo-wyborczym z udziałem Przewodniczącej
Wojewódzkiej Rady Kobiet Pani Janiny Kuźniar jednogłośnie na przewodniczącą koła wybrano kol. Zofię Hajduk.
W skład zarządu weszły: Zofia Dubiel, Zofia Rzepka z d. Wal, Maria Rzepka, Teresa Pelc, Krystyna Golenia, Maria
Orłoś, Stanisława Janusz.
W programie działania gospodynie założyły sobie przede wszystkim kontynuację dotychczasowych poczynań
oraz szukania nowych form działania. Rok rocznie organizowany jest Dzień Seniora, udział w dożynkach
parafialnych i gminnych z wieńcem własnoręcznie wykonanym przez gospodynie. Od pięciu lat koło nasze
organizuje Powiatowe Katarzynki.
Bierze udział w licznych konkursach na szczeblu powiatowym takich jak:
Zapusty-zapusty - Kosina
Wielkanocne Tradycje - Albigowa
Powiatowy Dzień Matki - Białobrzegi
Festiwal Kwiatów - Albigowa
Smaki i Aromaty z Galicyjskiej Chaty - Sonina
Zamknij Lato w Słoiku - Kraczkowa
Święto chleba - Głuchów
Katarzynki - Białobrzegi
Konkurs Kronik - Albigowa
Przy Wigilijnym Stole - Wola Mała.
Rokrocznie bierze także udział w imprezach gminnych: Pierogowy zawrót głowy w Budach Łań., Dobre bo
nasze w Woli Dalszej, Święto dyni w Korniaktowie.
Nasze koło dzięki uprzejmości władz gminy i Gminnego Ośrodka Kultury i Czytelnictwa prowadzi od wielu już
lat swoją działalność w budynku wspomnianego GOKiCz. W jednym z pomieszczeń urządzona jest kuchnia i
znajdują się naczynia. Lokum trochę ciasne, ale spełniające swe zadania. Tutaj się gospodynie gromadzą na
zebrania i przygotowują posiłki na imprezy organizowane w Domu Kultury. Gdy jest potrzeba to mogą skorzystać
ze wszystkich pomieszczeń tego budynku. Koło liczy obecnie ponad 17 członkiń. Czynnie bierze udział w życiu
naszej wsi, dba aby podczas różnych uroczystości nie zabrakło tradycyjnego jadła. Dla swoich członkiń organizuje
spotkania opłatkowe, święcone jajko, wycieczki krajoznawcze.
Historia koła jest bogato opisana w trzech kronikach dzięki naszemu kronikarzowi kol. Zofii Rzepce.
Mimo upływu czasu, biegu historii staramy się kultywować tradycję i nowoczesność. Nasze koło ma 100 lat, mamy
nadzieję,
że jeszcze długo będzie mogło służyć społeczeństwu.
Zofia R. z Koło Gospodyń Wiejskich Białobrzegi