1. KRÓTKA BAJKA O MIDI 2. Komputer do MIDI

1. KRÓTKA BAJKA O MIDI 2. Komputer do MIDI

1. Krótka bajka o MIDI
2. Komputer do MIDI
3. O instrumencie
4. Kabel MIDI
5. Sekwenser MIDI
6. O funkcji "Local" i "Echo".
1. KRÓTKA BAJKA O MIDI
J
e eli my lisz, e wytłumacz Ci co dzieje si na zł czach półprzewodników zamkni tych w czarnych
obudowach z tworzyw sztucznych znajduj cych si w Twoim komputerze albo instrumencie i innych
peryferiach to na pewno grubo si mylisz. Nie musisz nic o tym wiedzie , by cieszy si
dobrodziejstwem karmienia instrumentów i modułów brzmieniowych porcjami komunikatów zło onych
z ci gu dwóch stanów logicznych, starych jak wiat, 0 i 1. Pewnie si domy lasz, e taki ci g informacji
zbudowany z tych dwóch stanów logicznych, "płyn cych" z jednego urz dzenia do drugiego i to nie
naraz jednocze nie a jeden bit po drugim to wła nie jest szeregowa transmisja danych. Na pocz tku tj. w
latach 70 minionego wieku panował chaos. Producenci urz dze muzycznych stosowali do transmisji
danych komunikaty u ywaj c własnych formatów, tylko im znanych. Urz dzenia ró nych producentów
były nie kompatybilne. Zaistniała wi c pilna potrzeba standaryzacji i ujednolicenia systemów
muzycznych. Nale ało stworzy jednolity opis sposobu współpracy urz dze muzycznych. Tak wła nie
standaryzacj stosuje si w technice MIDI, gdzie pr dko przesyłu nie jest zawrotna i wynosi około
31250 bitów na sekund . Aby ta transmisja miała warto u yteczn nale ało umownie przypisa
odpowiedni ci g 0 i 1 do odpowiednich cech d wi ku, jak z reszt w ka dym przesyle danych opisuj cym
cokolwiek. Jednak samo posiadanie składni komunikatu cyfrowego to niestety jeszcze za mało. Potrzebne
s jeszcze urz dzenia - zł cza, pomi dzy którymi ta transmisja zaistnieje, i to razem nazywa si MIDI od
słów Musical Instrument Digital Interface. Po Polsku to co jakby: Cyfrowe Zł cze Instrumentu
Muzycznego, stanowi ce standard przesyłu informacji muzycznej zrozumiałej dla instrumentów
muzycznych. Ujednolicenie opisuje warstw sprz tow , format danych komunikatu, i specyfikacj
komunikatu a rozszerzenia standardu MIDI okre laj rozkład instrumentów w bankach brzmie . Standard
nie okre la jako ci samego brzmienia, które zale y wył cznie od tajników technologii stosowanych przez
producentów instrumentów. Wszystko to wymy lono w Ameryce (Sequential Circuits) i Japonii (Roland)
w 1982 i 83 roku i od tamtej pory na obudowach instrumentów i urz dze elektronicznych muzycznych
zacz ły pojawia si gniazda typu DIN z 5 zł czami z opisem MIDI. Poniewa składnia komunikatów
MIDI, mo esz mi wierzy , dla muzyków jest nieciekawa i niezdrowa, a w 1983 roku przez MIDI to
mogli sobie pogra tylko informatycy, szybko zacz ły powstawa programy komputerowe i urz dzenia
specjalistyczne dla ludzi normalnych. Interfejs współczesnego programu do tworzenia muzyki w
standardzie MIDI wykorzystuje nazewnictwo zrozumiałe dla muzyka a program odwala czarn robot
zapisuj c pliki na dysku w formacie MIDI. Nale y jeszcze wspomnie , e plik MIDI nie jest sam w sobie
muzyk lecz zbiorem komend steruj cych ródłem d wi ku. Opis komunikatów MIDI znajduje si pod
odsyłaczem "Komunikaty MIDI".
2. Komputer do MIDI
C
hcesz to wierz lub nie, ale kompozycje muzyczne, które dały mi najwi cej satysfakcji i zadowolenia
"zrobiłem" u ywaj c niesamowicie drogiego komputera (kiedy oczywi cie) 386DX z zegarem 40
MHz z 4 MB RAMu i wielkim dyskiem o pojemno ci 270 MB. Komputer nie miał nap du CD ROM i
wyposa ony był w monitor monochromatyczny. Oczywi cie wtedy królował DOS i WINDOWS 3.1.
Komputer nie miał karty d wi kowej, a jako interfejsu MIDI u ywałem karty produkcji nieistniej cej ju
firmy SAWAN - SOFNET. Nie b d Ci czarował. Ogólnie ja te uwa am, e im mocniejsza
konfiguracja sprz towa tym lepiej. Jednak uwa am te , e proporcje sprz tu w stosunku do
1
wykonywanych zada czy potrzeb równie nale y wywa y . Szczególnie skrajnym przypadkiem mo e
by posiadanie super nowoczesnego sprz tu, na którym powstaj kiepskie kompozycje. Du o lepszym
przypadkiem byłaby odwrotna sytuacja. Zawsze b d uwa ał, e nie ilo d wi ków, a ich sposób
pojawiania si głównie decyduje o sukcesie. Poniewa interesuj si u ywaniem sekwenserów
programowych do tworzenia aran acji w standardzie MIDI bez dodawania cie ek audio, a wi c tylko do
tworzenia komunikatów MIDI, to pod tym wzgl dem dopasowywałem klas sprz tu. Tworzenie w
czystym MIDI nie wymaga wyszukanego sprz tu. Głównym wyznacznikiem komponentów komputera na
dzie dzisiejszy s u ywane systemy operacyjne. Najbardziej uniwersalnym rozwi zaniem wydaje si
by posiadania sprz tu o konfiguracji sprawnie obsługuj cej system WINDOWS 98. Mo e to by np.
Pentium II 266 MHz z 64 MB RAM. Karta graficzna w tym przypadku ma zapewni tylko komunikacj
wizualn z u ytkownikiem, a wi c w zupełno ci wystarczy do tych zastosowa najzwyklejsza 2 ÷ 4 MB
karta PCI. Koniecznie u ywaj monitora kolorowego co najmniej 15 - calowego realizuj cego
rozdzielczo co najmniej 800X600 punktów. Kolorami wyró nia si najrozmaitsze funkcje programowe,
a wi c kolory pozwalaj na wizualn orientacj i znacznie ułatwiaj prac . Wspomniana rozdzielczo to
minimum przy pracy z systemem wielookienkowym. Zasadniczym przeznaczeniem dysku w takim
zestawie b dzie przechowywanie systemu operacyjnego, programu sekwenserowego, wytworzonych
plików i archiwów MIDI. rednia wielko przeci tnych zapisów MIDI to około 50 kbajtów. Oznacza to,
e w przybli eniu na 1 GB powierzchni dysku mo na zmie ci około 20 ty . plików - utworów MIDI.
Oznacza to, e dysk o pojemno ci 5 ÷ 6 GB jest w zupełno ci wystarczaj cy. Równie nap d CD-ROM w
tym przypadku stanowi wył cznie czytnik informacji do przeniesienia ich na dysk sk d b d pobierane
do obróbki, lub b dzie u ywany najwy ej do instalowania oprogramowania, a wi c z powodzeniem
wystarczy nap d o pr dko ci x16 o ile uda Ci si taki kupi . Pozostaje jeszcze wspomnie o zł czu MIDI,
do którego podł czysz kable MIDI z i do instrumentu. Poniewa zakładam, i tak robi naprawd , e b d
u ywa jako ródła d wi ku zewn trzny instrument klawiszowy, wi c z karty wykorzystuj tylko wej cie
i wyj cie MIDI umiejscowione w gnie dzie Game Port. Powy sze wynika z tego, e moim zdaniem
całkowite odci cie si od klasycznej formy prezentacji muzyki inaczej ni poprzez instrument jest
niedopuszczalne przez szanuj cego si muzyka cho byłby to tylko domorosły amator. Wytworzenie
specyficznego klimatu muzycznego i jego magia, bez u ywania instrumentów muzycznych wydaj si
by nieosi galne. Powracaj c na ziemi oznacza to, e wystarczy najzwyklejsza karta d wi kowa PCI z
gniazdem Game Port, czyli joysticka lub nawet karta zintegrowana z płyt główn , byle by tylko była
wyposa ona w moduł MPU-401. Na marginesie zdziwiłbym si bardzo gdyby przypadkiem nabył kart
d wi kow bez modułu MPU- 401. Obecnie istnieje mo liwo podł czenia instrumentu do komputera
przy u yciu w komputerze gniazda COM, a w instrumencie gniazda PC TO HOST, o ile instrument
posiada takie gniazdo. Wtedy nale y zainstalowa odpowiedni dla instrumentu sterownik obsługi portu
komputera oraz u y odpowiedniego dla tych portów kabla poł czeniowego. Podsumowuj c warto
takiego komputera wynosi około 500zł.
3. O instrumencie
J
e eli instrument to tylko klawiszowy. W jednej obudowie klawiatura steruj ca, moduł brzmieniowy,
gotowe aran e, funkcje edycyjne i recording. Trudno o recept co do marki instrumentu, jednak pewne
funkcje ze wzgl dów praktycznych s po dane, a nawet niezb dne o ile tworzenie ma nie by kar za
grzechy. Nie jest te niczym odkrywczym, e walory instrumentu wzrastaj proporcjonalnie do jego ceny
cho niekiedy od tej reguły znale mo na wyj tki. Roztrz sanie sporu, jakiej marki instrument jest
najlepszy mo e sta si przyczyn rozstroju nerwowego niejednego muzyka. Bardzo dobrze mie
poczucie, e jest si u ytkownikiem drogiego i ogólnie uznanego typu instrumentu. Jednak równie le
mie poczucie, e nigdy nie b dziemy w stanie wykorzysta mo liwo ci instrumentu lub nie b d nam
nigdy potrzebne. Dlatego zacz nale y od instrumentu nie tyle najlepszego, co posiadaj cego potrzebne
funkcje dla naszych zastosowa . Zało eniem tych zastosowa jest odbiór i interpretacja komunikatów
MIDI oraz wspieranie pracy kompozytora, muzyka i wydawcy w jednej osobie. Kieruj c si tymi
przesłankami wylicz cechy instrumentu, które uwa am za konieczne, maj c na uwadze wieloletni
praktyk .
2
1. GNIAZDA MIDI:
J
est to wej cie opisane MIDI IN i wyj cie MIDI OUT. Opcjonalnie w instrumentach wyst puje jeszcze
gniazdo MIDI THRU. Gniazdo IN jest odbiornikiem sygnałów MIDI, OUT wysyła komunikaty MIDI
z instrumentu a gniazdo THRU jest elektryczn kopi sygnału z gniazda IN i umo liwia przekazanie tego
sygnału do nast pnego instrumentu na jego wej cie czyli MIDI IN. Gniazdo THRU nie jest niezb dne
je eli do pracy wykorzystujemy tylko jeden instrument. Je eli planujemy prac z kilkoma instrumentami
musz one mie gniazdo THRU lub mo na zastosowa urz dzenie typu Thru Boxes, które posiada 1
wej cie IN i kilka wyj THRU.
2. GENERAL MIDI:
J
est to rozszerzenie standardu MIDI. Ka dej barwie w tej specyfikacji zostaje przydzielony stały adres
(numer). Równie ilo instrumentów perkusyjnych i ich numery oraz kanał zapisu zostały w tym
standardzie ci le okre lone. Nadano stałe numery regulatorom d wi ku (kontrolerom). Dzi ki temu twój
utwór zbudowany zgodnie ze standardem GM b dzie wiernie pod wzgl dem wymienionych cech
odtworzony na innym instrumencie realizuj cym standard GM, cho nale y tu stwierdzi , e z pewno ci
zabrzmi troch inaczej. Wynika to z tego, e standardy opisu d wi ku nie uwzgl dniaj jako ci
brzmienia. Dlatego pomimo, e standard okre lił zastosowanie np. brzmienia elektrycznej gitary mo esz
usłysze instrument mało co przypominaj cy gitar , poniewa twórca innego instrumentu tak to
brzmienie sobie wyobra a lub u yta przez niego technologia tworzenia brzmienia jest kompromisem
cenowym. Równie zapo yczone utwory wytworzone w standardzie MIDI b dziesz mógł bezpo rednio
odtworzy w swoim instrumencie. Na dzie dzisiejszy jest to najbardziej rozpowszechnione rozszerzenie
standardu MIDI. Instrument realizuj cy ten standard posiada oznaczenie na panelu u ytkownika (płycie
czołowej) GENERAL MIDI. Oprócz tego standardu wyst puj standardy GM2, XG i GS, które stanowi
hierarchi wy sz od standardu GM, a wi c równie realizuj standard GM i dodatkowo specyfikuj inne
parametry nie obj te standardem GM.
3. BANK BARW:
B
ank lub kilka banków innych barw ni GM. Cho bank barw standardu GM pokrywa
zapotrzebowanie a ró norodno instrumentów to brzmienia te nie zawsze zaspokoj ambicje czy
potrzeby twórcy. Pozostaje wówczas mo liwo zast pienia ich barwami pochodz cymi z innych banków
brzmie naszego instrumentu ni bank GM.
4. 16 KANAŁOWE MIDI:
O
znacza to w praktyce, e instrument interpretuje sygnały na 16 kanałach komunikacyjnych zarówno
w trybie transmitowania danych jak i w trybie ich odbierania. Ujmuj c rzecz obrazowo mo esz
prowadzi 16 partii muzycznych jednocze nie, co raczej rzadko si zdarzy. Parametr ten nazywa si
BASIC CHANNEL i jest okre lony w karcie MIDI IMPLEMENTATION CHART umieszczonej
zazwyczaj na ko cu instrukcji instrumentu.
5. POLIFONIA 24 GŁOSOWA:
O
brazowo jest to parametr okre laj cy ile klawiszy mo e zagra jednocze nie, niezale nie czy barw
jednego czy kilku instrumentów. O polifonii decyduje liczba u ytych w instrumencie generatorów
tonu, o czym wspomina instrukcja instrumentu w specyfikacji umieszczanej najcz ciej na jej ko cu pod
nazw TONE GENERATOR. Oczywi cie polifonia mo e by wi ksza ni 24 głosowa np. 32, 64 czy
nawet 128.
3
6. Multitimbral 16 partowy:
P
arametr okre laj cy ile barw mo e zabrzmie jednocze nie. Poniewa w jednej chwili, na jednym
kanale, mo e zabrzmie tylko jedna barwa, przy 16 kanałach mo e zabrzmie jednocze nie najwy ej
16 ró nych barw. Poj cie barwy u ywam tutaj jako brzmienie konkretnego instrumentu. W praktyce
barwy zbudowane w instrumencie z kilku barw i wykazane pó niej jako nowa samodzielna barwa, nale y
liczy jak u ycie tylu barw, ile u yto do budowy tej barwy zespolonej. Wówczas ju przy mniejszej ilo ci
barw ni 16, a wi c i kanałów, multitimbral instrumentu zostanie w pełni wykorzystany.
7. KLAWIATURA:
S
kładaj ca si z 61 klawiszy działaj cych dynamicznie przy ich naciskaniu. Oznacza to, e od siły a
ci lej od szybko ci naciskania klawiszy (nie myli z szybko ci wyst powania po sobie d wi ków)
zale e b dzie gło no uruchamianych d wi ków. Dynamik okre la parametr VELOCITY, funkcja jest
wymieniona w instrukcji instrumentu w MIDI IMPLEMENTATION CHART i dla NOTE ON winna
zawiera przedział warto ci V od 1 do 127 zarówno przy transmisji jak i odbiorze danych.
7. ODSŁUCH:
R
ozwi zaniem najbardziej uniwersalnym i praktycznym jest u ywanie instrumentu z własnymi
gło nikami. Wzmacniacz i gło niki nie zajmuj wtedy dodatkowego miejsca, niepotrzebne s
kolejne gniazda zasilaj ce i przewody stereofonicznego sygnału audio. Oczywi cie jest to rozwi zanie do
twórczo ci domowej.
8. AUTOMATYCZNY AKOMPANIAMENT:
N
azywany równie automatycznym aran erem, wyst puj cy obowi zkowo w grupie instrumentów
KEYBOARD - cho nie tylko. Zast puje zespół muzyczny, czy orkiestrowy, towarzysz cy soli cie
wokalnemu albo instrumentalnemu. W poł czenie z RECORDEREM lub SEQUENCEREM instrumentu
daje mo liwo
szybkiego stworzenia materiału muzycznego po przez wykorzystanie całego
akompaniamentu lub wybranych jego cz ci.
9. RECORDER lub SEQUENCER:
C
zyli urz dzenia instrumentu umo liwiaj ce skomponowanie i zachowanie w swojej pami ci
operacyjnej chocia jednego utworu z wykorzystaniem automatycznego akompaniamentu oraz gry
solowej. Przy u yciu tego urz dzenia, w poł czeniu z automatycznym akompaniamentem, mo na
znacznie przy pieszy proces tworzenia utworu.
10. FLOPPY DISK:
N
ap d dyskietek 3,5' 1.44 MB. Umo liwia transport danych z dyskietki do instrumentu w celu
dokonania w sposób automatyczny niemal e wszystkich ustawie , załadowanie do pami ci
instrumentu całego utworu lub odgrywanie utworu od razu (w czasie rzeczywistym). Nap d dyskietek
daje jeszcze jedn bardzo wa n mo liwo . Umo liwia zrzucenie przygotowanej kompozycji przy
u yciu RECORDERA lub SEQUENCERA na dyskietk w postaci pliku MIDI, który wtedy mo esz
przenie bezpo rednio do komputera w celu poddania go wyrafinowanej obróbce. Je eli instrument nie
posiada nap du dyskietek mo na go zast pi zewn trzn stacj dyskietek nazywan rejestratorem danych
MIDI. Wówczas funkcje wewn trznego nap du realizuje si podł czaj c rejestrator do gniazd MIDI
instrumentu zakładaj c, e instrument transmituje przez gniazdo MIDI OUT równie automatyczny
akompaniament. Oprócz nap du typu floppy disk instrumenty mog by wyposa one w twardy dysk
(HD) co jest rozwi zaniem komfortowym, cho w takim przypadku koszt instrumentu jest znacznie
wi kszy. Stosuje si równie inne sposoby u ycia pami ci masowej w postaci nap du ZIP lub gniazd
USB czy SCSI do przył czenia dysków zewn trznych. Zastosowanie wi kszych pojemno ciowo
4
no ników ni dyskietka jest dro sze, jednak maj c na uwadze komfort pracy, zwłaszcza na dłu sz met ,
ze wszech miar po dane.
Instrumenty wyposa ane s w wiele innych funkcji i urz dze , które jednak maj mniejsze znaczenie, ni
te wy ej wymienione lub s tak oczywiste, e nie ma potrzeby ich wymienia . Sam fakt, e instrument
spełnia wymagania standardu GM daje nam gwarancj , e moduł brzmieniowy tego instrumentu spełni
wymagania wy ej przedstawione w zakresie obsługi MIDI, polifonii i multitimbralu. Warto te
zauwa y , e ostatecznym miernikiem przydatno ci instrumentu dla muzyka jest jednak jego brzmienie.
Posiadanie dziesi tek funkcji, cho by najwymy lniejszych, na nic si nie zda gdy instrument nie brzmi.
Warto te zda sobie spraw , e midi, to komendy nakazuj ce wykonanie okre lonych czynno ci np.
wł czenia nut, a wi c zast puj niejako człowieka - muzyka. Maj te wpływ na imitacj warunków
akustycznych poprzez sterowanie blokiem efektów. Komendy te, maj te pewien wpływ, na
kształtowanie samego brzmienia. Np. stosowanie filtrów do regulacji składu harmonicznych brzmienia,
czy układy obwiedniowe, które decyduj o szybko ci nabrzmiewania, opadania, trwania i wybrzmiewania
d wi ku. To wszystko ma pewien wpływ na ogóln ocen jako ci brzmienia, jednak zasadniczym
elementem jest jako próbki d wiekowej, któr poddajemy obróbce midi. Jako próbki d wi kowej z
kolei jest cech stał dla danego instrumentu, pomijam sytuacj , gdzie instrument jest takiej klasy, e
pozwala na wymian próbek (sampli). Uwa am wi c, e nabywaj c instrument, od razu sprawd my jego
brzmienia. Producent najcz ciej wyst puj ce w nim ródło d wi ku, czyli próbki d wi kowe, tak
ukształtował stosuj c komendy midi, e trudno jest ju co znacz co poprawi w ich brzmieniu. Nie ma
w tym nic dziwnego bo pracowało na to wielu zawodowców z bran y muzycznej na zlecenie producenta.
4. Kabel MIDI
K
abel MIDI jest elementem ł cz cym urz dzenia MIDI czyli jest to kabel wykorzystywany do
transmisji MIDI i jest przył czany do gniazd oznaczonych indeksem "MIDI". Ł czy wi c np.
komputer z instrumentem albo instrumenty pomi dzy sob albo sprz towy sekwenser z instrumentem lub
np. klawiatur MIDI z instrumentem lub zewn trznym modułem brzmieniowym. Jest to banalny element
całej instalacji MIDI niemniej jednak jest cz st przyczyn niepowodzenia działania układu urz dze
MIDI i posiadanie podstawowej wiedzy o tym elemencie sprz towym jest jak najbardziej wskazane.
Kabel MIDI, ł cz cy instrument z komputerem, składa si z 2 wtyczek typu DIN5 (okr głe), przewodu
ekranowanego 4 yłowego i wtyczki m skiej typu RS 15 stykowej (płaska) co przedstawia Rys.1.
yły przył czone s do styków 4 i 5 wtyczek DIN5. Ekran jest ył słu c do ochrony transmisji przed
zewn trznymi zakłóceniami elektrycznymi i magnetycznymi i nie jest ył robocz . Wtyczk oznaczon
"IN" nale y wetkn w instrumencie do gniazda "OUT" a wtyczk "OUT" do gniazda "IN". We wtyczce
5
RS styki robocze to 15 i 5 - reprezentuj wtyczk DIN MIDI "IN" ze stykami 4 i 5 oraz 5 i 12 reprezentuj wtyczk DIN MIDI "OUT" ze stykami 4 i 5. Układ pobiera napi cie zasilaj ce +5V ze styku
8. Sama transmisja MIDI jest transmisj w p tli pr dowej. Oznacza to, e zmianom stanów logicznych
odpowiadaj zmiany wielko ci pr du płyn cego w p tli nadawczej czy odbiorczej. Dzi ki zastosowaniu
p tli pr dowej oporno układów wej ciowych jest mała a dzi ki temu odporno kabla na zakłócenia
zewn trzne znacznie wzrosła. Z kolei długo kabla nie mo e by zbyt du a ze wzgl du na oporno
ył.
Typowa długo kabla MIDI wynosi kilka metrów i nie powinna by wi ksza ni 15 metrów. Istotne jest
równie poł czenie ył na wtyczkach DIN na stykach 4 i 5. Przy złym podł czeniu ył (zamianie ył
pomi dzy sob ) układ nie zadziała. Zbudowanie kabla ł cz cego komputer z instrumentem MIDI wydaje
si by zadaniem nieskomplikowanym lecz nie dajmy zwie si pozorom. We wtyczce RS15 został
ukryty układ izoluj cy elektrycznie (transoptor) porty komputera i instrumentu. Jego zadaniem jest
ochrona dro szych ni on sam urz dze w sytuacjach awaryjnych powoduj cych przedostanie si na
kabel napi mog cych zniszczy elektronik układów wej ciowych. Równie niejednolito układów
elektronicznych stosowanych w instrumentach czy komputerach, mimo stale rozwijaj cej si
standaryzacji, mo e sta si przyczyn uszkodzenia w przypadku elektrycznego ł czenia styków. Dlatego
jedynym słusznym rozwi zaniem, je eli nie wiesz jak zbudowane s układy w twoich urz dzeniach, jest
zakup kabla MIDI w sklepie muzycznym lub zbudowanie kabla według schematu z Rys.2.
Kabel nabyty w sklepie muzycznym
6
Mo na te zbudowa kabel wg schematu poni szego.
Osobi cie celem eksperymentu zbudowałem kabel bez separatora elektrycznego czyli ł cz c
bezpo rednio styki wtyczek yłami kabla i nie spowodowałem uszkodzenia ani komputera ani
instrumentu. By mo e mam wi cej szcz cia od Ciebie.
7
5. Sekwenser MIDI
J
ak sama nazwa wskazuje w przypadku komputera jest to wyspecjalizowana aplikacja do tworzenia i
edycji kompozycji muzycznych zapisanych jako komendy protokołu MIDI. Pliki wytworzone przez te
programy posiadaj rozszerzenie "mid". Dobre sekwensery MIDI s bardzo zaawansowanymi
programami komputerowymi. Niezliczona ilo funkcji i mo liwo ci jakimi dysponuj przyprawia o
zawrót głowy nawet znawców tematu. Profesjonalizm tych programów niestety idzie w parze z ich cen .
Posługiwanie si w pełni profesjonalnymi sekwenserami MIDI nie jest wcale łatwe i na ogół mo na je
poleci głównie muzykom, którzy posiadaj spor wiedz zarówno muzyczn jak i obsługi komputera i
programów komputerowych. Czego wi c si trzyma ?. Poniewa moj stron dedykuj pasjonatom
amatorom proponuj korzystanie z programów oferuj cych du e mo liwo ci z jednoczesnym
zachowaniem przejrzysto ci okien roboczych programu jak i posiadaj cych logiczn spójno budowy i
działania. Do takich programów zaliczam starsze wersje programu Cubase i programu Cakewalk. Oprócz
tych programów powstało dziesi tki innych pełni cych rol sekwenserów MIDI. Jednak te dwa
wspomniane pełni rol wiod c i s klasyk w zakresie tworzenia i obróbki muzyki MIDI. Z
podstawowymi funkcjami tego programu mo esz zapozna si w rozdziale "Sekwenser CPW".
Rys.4. Programowy sekwenser Cakewalk Professional v3.00. Oferuje wszystkie wa ne
i niezb dne funkcje do tworzenia i obróbki plików midi.
6. O funkcji "Local" i "Echo"
Z
najomo niektórych przynajmniej mechanizmów, wyst puj cych podczas ł czenia elementów
instalacji MIDI mo e niew tpliwie uchroni nas przed załamaniem psychicznym. Jednym z takich
mechanizmów s funkcje "Local" i "Echo". Funkcj Local stosuje si w odniesieniu do instrumentu, a
8
funkcj Echo w odniesieniu do komputera. Na czym polega działanie funkcji Local ?. Otó instrument
cho zbudowany w formie jednej bryły - obudowy w istocie zawiera w sobie du o ró nego rodzaju i
przeznaczenia układów elektronicznych. Najwa niejsze z nich to moduł brzmieniowy instrumentu czyli
urz dzenie, które jest wła ciwym ródłem d wi ku jaki uda nam si wydoby z instrumentu. Aby moduł
brzmieniowy mógł wygenerowa cokolwiek musi otrzyma rozkaz od innego urz dzenia, którym jest
klawiatura instrumentu oraz przyciski i regulatory znajduj ce si na panelu u ytkownika. Rozkazami
takimi mog by równie komunikaty MIDI napływaj ce do modułu brzmieniowego przez wej cie MIDI
IN. Równie polecenia wydawane przez klawiatur instrumentu czy z panelu u ytkownika posiadaj
format komunikatu MIDI. Symboliczny schemat współpracy tych elementów instrumentu przedstawia
rys. 5.
Rys. 5. Schematyczne zobrazowanie układów instalacji MIDI w aspekcie funkcji
LOCAL i ECHO.
O
bok modułu brzmieniowego i klawiatury symbolicznie został przedstawiony tor wzmacniacza małej
cz stotliwo ci czyli wzmacniacza akustycznego z gło nikami. Jak wida na rysunku funkcj Local
obrazuje przeł cznik dwustanowy, który powoduje odł czenie klawiatury od modułu brzmieniowego lub
jej przył czenie. Nie trudno zauwa y , e gdy przeł cznik znajduje si w pozycji Local OFF to
instrument jest jak gdyby dwoma urz dzeniami. Pierwsze urz dzenie to klawiatura i płyta czołowa
instrumentu z wyj ciem OUT, a drugie to moduł brzmieniowy z wej ciem MIDI IN. Wszystkie sygnały
MIDI generowane gdy funkcja Local zajmuje pozycj OFF omijaj moduł brzmieniowy i s bezpo rednio
kierowane do gniazda wyj ciowego MIDI OUT. Przy tym ustawieniu nasz instrument milczy chyba, e
sygnał z MIDI OUT skierujemy na wej cie innego instrumentu MIDI i wykorzystamy jego moduł i jego
tor akustyczny do odsłuchiwania naszych poczyna . Nasz moduł brzmieniowy milczy ale mo e
przetwarza sygnały MIDI napływaj ce z innych urz dze MIDI jak sekwenser sprz towy lub
komputerowy albo z innej klawiatury MIDI ni nasza. Z kolei gdy funkcja Local jest aktywna czyli w
pozycji Local ON, nasz instrument przetwarza sygnały z własnej klawiatury, co słycha w jego
gło nikach i jednocze nie komunikaty klawiatury s wysyłane na gniazdo MIDI OUT. Je eli za chodzi o
9
funkcj Echo odnosz c si do sekwensera komputerowego zauwa y mo na nast puj ce zale no ci.
Gdy funkcja Echo działa, pozycja ON, sygnał z wej cia MIDI w komputerze przedostaje si na jego
wyj cie MIDI OUT w komputerze. Czyli wyj cie zachowuje si jak gniazdo MIDI THRU, elektrycznie
odzwierciedla stan wej cia MIDI IN w komputerze. Jednocze nie sygnał z wej cia komputerowego mo e
zosta nagrany przez sekwenser programowy. Oprócz sygnału pojawiaj cego si na wyj ciu MIDI w
komputerze z jego wej cia, gdy działa Echo, na wyj ciu MIDI OUT komputera mog pojawia si
sygnały MIDI z programowego sekwensera komputera. Podsumowuj c z działania tych dwóch funkcji
wynikaj z kolei nast puj ce zale no ci. Gdy wł czony jest Local i Echo, dla stanu ON, moduł
brzmieniowy sterowany jest raz przez klawiatur i drugi raz w p tli MIDI trafia do modułu
brzmieniowego poprzez wł czone Echo w komputerze. Z praktycznego punktu mo na przyj , e moduł
sterowany jest podwójnie i jednocze nie tymi samymi komunikatami. Powoduje to nakładanie si
d wi ku i powstawanie tak samo nieoczekiwanych jak i niepo danych zjawisk akustycznych. Dlatego,
gdy chcemy słucha poprawnej gry instrumentu, poł czonego kablem MIDI z komputerem, nale y przy
wł czonej funkcji Local wył czy funkcj Echo lub wyj wtyczk z gniazda MIDI IN w instrumencie.
Gdy chcemy gra jednocze nie z sekwenserem mo emy wył czy funkcj Local a wł czy funkcj Echo.
Wówczas nasza gra b dzie transmitowana na wej cie modułu brzmieniowego, czyli do MIDI IN w
instrumencie, przez wł czone Echo razem z materiałem odtwarzanym przez sekwenser komputerowy.
Mo emy te wyj kabel z gniazda OUT w instrumencie przy wł czonej funkcji Local. W przypadku gdy
chcemy jednocze nie słucha nagranego w sekwenserze materiału i dogrywa now parti muzyczn
równie Local powinien by wył czony a Echo wł czone. Wtedy nowy materiał wraca z ju istniej cym
przez Echo ON do wej cia instrumentu czyli MIDI IN. W przypadku gdy obie funkcje, Local i Echo,
b d wył czone gra naszej klawiatury nie b dzie słyszalna co mo na wykorzysta np. do gry udawanej
cho ten efekt osi gn mo na i innymi sposobami. Z działania funkcji Local i Echo wynika, e nie
znajduje uzasadnienia a wr cz jest niepo dana sytuacja gdy instrument poł czony jest z komputerem
kablem wetkni tym w gniazda MIDI IN i OUT oraz wł czone s funkcje Local i Echo .
Funkcja LOCAL nale y zazwyczaj do grupy parametrów globalnych instrumentu i tam jej nale y szuka
lub zgodnie z opisem instrukcji dla danego instrumentu. Natomiast funkcja ECHO czasami nazywa si
ECHO BACK lub PATCH THRU lub MIDI THRU i nale y jej szuka w zakładce SETTINGS programu
sekwenserowego.
10