Po raz pierwszy polskie budynki zostały

Po raz pierwszy polskie budynki zostały wyróżnione prestiżową The International
Architecture Award. To dwa domy jednorodzinne projektu Roberta Koniecznego i
warszawskie Muzeum Historii Żydów Polskich
The International Architecture Awards (IAA) - Międzynarodowe Nagrody Architektoniczne - przyznawane są
zaledwie od trzech lat, jednak z roku na rok do konkursu zgłaszanych jest coraz więcej projektów, nawet z
najodleglejszych zakątków świata. Pomysłodawcą nagrody jest Muzeum Architektury i Designu - The Chicago
Athenaeum, z którym współpracuje The European Centre for Architecture Art Design and Urban Studies,
międzynarodowa instytucja, której celem jest popularyzacja architektury i nauki o niej (jej siedziby są w
Dublinie i Atenach). W 2006 roku, podczas pierwszej edycji konkursu, wyróżniono 33 projekty. W tym roku
jest ich już 114, wybranych z pośród ponad tysiąca zgłoszonych. Na ogłoszonej w ubiegłym tygodniu liście
najlepszych budynków świata znalazły się trzy projekty z Polski. Dwa z nich to wielokrotnie już nagradzany
Dom Aatrialny i Dom Ukryty, oba katowickiej pracowni KWK Promes Roberta Koniecznego; trzeci - to
niezrealizowane jeszcze warszawskie Muzeum Historii Żydów Polskich fińskiej pracowni Lahdelma &
Mahlamaki Associate. Domy Koniecznego doceniane są za oryginalne, wtapiające się w otoczenie, a zarazem
proste formy. Budowany właśnie na Dolnym Śląsku Dom Ukryty ma formę geometrycznego tunelu-węża,
który "wchodzi" pod ziemię i porasta trawą, tak by nie raził wśród zabytkowej architektury. Robert Konieczny
jest dziś najbardziej utytułowanym polskim architektem. W ubiegłym roku znalazł się na liście 40 najlepszych
na świecie architektów przed czterdziestką (sporządzonej przez to samo gremium, które przyznaje The
International Architecture Awards), był nominowany do Europejskiej Nagrody im. Miesa van der Rohe oraz
wiele razy wymieniany w prestiżowych pismach o architekturze. Nagrodzony teraz Dom Aatrialny w 2006
roku otrzymał tytuł House of the Year przyznawany przez ceniony serwis internetowy World Architecture
News, znajduje się również wśród finalistów konkursu World Building of the Year, którego wyniki zostaną
ogłoszone w październiku podczas World Architecture Festival w Barcelonie. Warszawskie Muzeum Historii
Żydów Polskich, którego budowa ma się zacząć za trzy miesiące, ma być przykładem architektury, której
forma niesie ze sobą treść. Poszczególne elementy budynku mają dopełniać i wzbogacać znajdującą się w nim
ekspozycję - tak jak wyrwa w fasadzie gmachu ma symbolizować rozstąpienie się Morza Czerwonego, a więc
przypominać losy narodu żydowskiego. Do nagrody IAA pracownie mogą zgłaszać budynki już powstałe lub
te, których plany zatwierdzono w tym roku do realizacji. Zadaniem jury jest odnalezienie wśród nich
projektów, które wyznaczają trendy na przyszłość. Pod uwagę brana jest zarówno funkcjonalność i forma
zewnętrzna
budynku,
jak
i
zastosowane
w
nim
materiały
i
technologie.
W gronie laureatów są domy jednorodzinne (jak te KWK Promes), biurowce, jak słynna siedziba chińskiej
telewizji CCTV projektu Rema Koolhaasa, i obiekty kulturalne (Muzeum Czekolady w Toluca, w Meksyku,
proj. Rojkind Arquitectos, Centrum Kultury Cidade da Musica w Rio de Janeiro i Filharmonia w
Luksemburgu, oba projektu Christiana de Portzamparca). Doceniono też modernizacje zabytków - np.
nadbudowę nowojorskiej siedziby firmy Hearst (proj. Norman Foster) czy przebudowę portowych budynków
w zatoce w niemieckim Bremerhaven (pracownia Latz + Partner). IAA otrzymały projekty urbanistyczne (np.
nowy plan dla egipskiej Aleksandrii pracowni Skidmore, Owings & Merrill) oraz obiekty przemysłowe, np.
wieża kontrolna lotniska Heathrow (proj. Rogers Stirk Harbour + Partners).
Jak mówi Christian K. Narkiewicz-Laine, kurator całego projektu, celem istnienia nagrody jest edukacja pokazanie światu, także laikom, najlepszych, najciekawszych, najbardziej innowacyjnych projektów
architektonicznych i urbanistycznych, na których mogą się wzorować kolejne pokolenia. Z otrzymaniem IAA
nie wiąże się żadna materialna nagroda dla architekta. Dla ich twórców satysfakcją jest już znalezienia się w
gronie wyróżnionych - autorów najlepszych budynków świata. Wyróżnione projekty są przez rok
prezentowane w formie objazdowej wystawy. W 2007 roku była pokazywana w Niemczech, Belgii, Wielkiej
Brytanii i Włoszech. W tym roku pierwsza prezentacja laureatów edycji '08 zostanie otwarta 30 października
we Florencji. Członkowie jury (architekci, co roku reprezentujący inny kraj - w 2006 byli to Włosi, w 2007 Rosjanie, w tym - Amerykanie) nie kierują się wcześniejszym dorobkiem twórcy ani krajem pochodzenia wśród nagrodzonych może znaleźć się i debiutant, i międzynarodowa sława (w tym roku byli to m.in. Zaha
Hadid, UNStudio, Odile Decq, Norman Foster i Rem Koolhaas), a także budynki powstałe w Paryżu, Nowym
Jorku, Libanie, Burkina Faso i na Dolnym Śląsku. W tym roku najliczniej na liście nagrodzonych była
reprezentowana Wielka Brytania - dostrzeżono aż 14 obiektów z tego kraju. W USA i Chinach powstało lub
powstanie dziesięć z listy najlepszych budynków świata, osiem - w Niemczech, sześć - w Holandii. Jury IAA
wyróżniło też pojedyncze projekty krajów, o których w kontekście architektury mówi się rzadziej - z
Kostaryki, Libanu, Islandii, Azerbejdżanu, Burkina Faso, Kolumbii czy Kataru. Spośród krajów
środkowoeuropejskich poza Polską sukces odniosła tylko Łotwa - nagrodę otrzymała Guna Villa,
modernistyczny dom jednorodzinny zbudowany w miejscowości Jurmala przez pracownię gmp-von Gerkan,
Marg and Partners Architects. Z Rosji, do której budowlany boom przyciąga architektów z całego świata,
uznanie jurorów zyskało tylko zamknięte osiedle domów jednorodzinnych pod Moskwą zaprojektowane przez
wiedeńską pracownią driendl*architects.
Źródło: Gazeta Wyborcza