Wprowadzone zmiany - Akademia Morska w Szczecinie
Transkrypt
Wprowadzone zmiany - Akademia Morska w Szczecinie
Akademia Morska w Szczecinie Program nauczania 2007 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Kierunek - nawigacja specjalność: ratownictwo studia inżynierskie Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) Redakcja Wydziałowa Komisja ds. Programów Nauczania na kierunku nawigacja w składzie: Dziekan Wydziału Nawigacyjnego dr hab. inż. kpt.ż.w. Stefan Trzeciak prof. nadzw. AM (przewodniczący) mgr inż. kpt.ż.w. January Szafraniak – prodziekan dr inż. Jarosław Artyszuk – prodziekan Opracowanie siatki godzin dr hab. inż. kpt.ż.w. Stefan Trzeciak prof. nadzw. AM – dziekan, mgr inż. kpt.ż.w. January Szafraniak – prodziekan, dr inż. Jarosław Artyszuk – prodziekan, dr inż. Janusz Uriasz – dyrektor INM, dr hab. inż. Lucjan Gucma – dyrektor IIRM Opracowanie treści programowych mgr inż. st. of. Jadwiga Grzeszak – kierownik ZNM, dr hab. inż. Zbigniew Pietrzykowski – kierownik ZŁiCM, dr inż. Tomasz Cepowski – kierownik ZBiES, prof. dr hab. inż. Bernard Wiśniewski – kierownik ZMiO, dr inż. kpt.ż.w. Marek Narękiewicz – kierownik ZIRM, dr inż. st. of. Stefan Jankowski – kierownik ZUN, dr inż. st. of. Jacek Łubczonek – kierownik ZBN, dr inż. Marek Szulc – kierownik ZRM, dr hab. inż. Cezary Behrendt – dziekan WM, prof. dr hab. inż. Krzysztof Chwesiuk – dziekan WI-ET, mgr Elżbieta Plucińska – kierownik SNJO, mgr Alojzy Gołąb – kierownik SWFiS Skład komputerowy mgr inż. Justyna Krasowska Plany studiów zatwierdzone na posiedzeniu Rady Wydziału w dniu 12.12.2007 Treści programowe zatwierdzone na posiedzeniu Rady Wydziału w dniu 06.02.2008 2 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SPIS TREŚCI Informacje o planach i programach studiów ...................................................................................... 5 Sylwetka absolwenta .......................................................................................................................... 5 SZCZEGÓŁOWY PROGRAM NAUCZANIA Wprowadzone zmiany ........................................................................................................................ 9 Plan studiów ..................................................................................................................................... 10 Wykaz praktyk zawodowych, kursów podstawowych i specjalistycznych ..................................... 11 PRZEDMIOTY 1. Język angielski .......................................................................................................................... 13 2. Wychowanie fizyczne ............................................................................................................... 16 3. Elementy ekonomii ................................................................................................................... 18 4. Podstawy organizacji i zarządzania .......................................................................................... 20 5. Psychologia zachowań ludzkich ............................................................................................... 22 6. Ochrona własności intelektualnej ............................................................................................. 24 7. Technologia informacyjna ........................................................................................................ 25 8. Matematyka ............................................................................................................................... 27 9. Fizyka ........................................................................................................................................ 30 10. Chemia ...................................................................................................................................... 33 11. Informatyka ............................................................................................................................... 36 12. Automatyka ............................................................................................................................... 38 13. Elektrotechnika i elektronika .................................................................................................... 40 14. Konstrukcja maszyn i grafika inżynierska ................................................................................. 43 15. Nawigacja ................................................................................................................................. 45 16. Meteorologia i oceanografia ..................................................................................................... 57 17. Urządzenia nawigacyjne ........................................................................................................... 60 18. Systemy informacji przestrzennej ............................................................................................. 68 19. Systemy transportowe ............................................................................................................... 70 20. Eksploatacja techniczna środków transportu ............................................................................ 71 21. Manewrowanie statkiem ........................................................................................................... 73 22. Ratownictwo morskie ............................................................................................................... 76 23. Łączność morska ....................................................................................................................... 81 24. Bezpieczeństwo nawigacji ........................................................................................................ 84 25. Budowa i stateczność statku ..................................................................................................... 88 26. Siłownie okrętowe ..................................................................................................................... 94 27. Przewozy morskie ..................................................................................................................... 96 28. Zarządzanie statkiem ............................................................................................................... 100 29. Bezpieczeństwo statku ............................................................................................................ 104 30. Prawo morskie ........................................................................................................................ 107 31. Ochrona środowiska morskiego .............................................................................................. 109 32. Infrastruktura portowa ............................................................................................................. 111 33. Szkolenie wojskowe ................................................................................................................ 113 34. Seminarium dyplomowe ......................................................................................................... 115 35. Ratownictwo medyczne .......................................................................................................... 117 36. Ratownictwo ekologiczne ....................................................................................................... 121 37. Ratownictwo wodne ................................................................................................................ 124 38. Hydromechanika i hydrotechnika ........................................................................................... 126 39. Warsztaty techniczne .............................................................................................................. 128 40. Program praktyk zawodowych, kursów podstawowych i specjalistycznych .......................... 131 41. Praca dyplomowa, przygotowanie do egzaminu dyplomowego ............................................. 147 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 3 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 4 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) WYDZIAŁ NAWIGACYJNY KIERUNEK NAWIGACJA SPECJALNOŚĆ : RATOWNICTWO STUDIA INŻYNIERSKIE INFORMACJE O PLANACH I PROGRAMACH STUDIÓW Celem 8 semestralnych studiów inżynierskich jest wykształcenie wysoko kwalifikowanych kadr oficerskich przygotowanych do współczesnych i przyszłościowych wymagań floty transportowej będących jednocześnie specjalistami w dziedzinie ratownictwa. Zakres nauczania jest zgodny z Konwencją STCW 78/95 mającą zastosowanie wobec osób pełniących na statku funkcje oficerskie. Program studiów obejmuje 7 semestrów zajęć dydaktycznych i 1 semestr praktyki morskiej. Zawiera on 39 przedmioty realizowane w ciągu 3230 godzin, z czego na przedmioty kształcenia ogólnego przypada 366 godzin, na przedmioty podstawowe 435 godzin, na przedmioty kierunkowe 1976 godzin i na przedmioty specjalistyczne 453 godzin. Egzaminowi bądź zaliczeniu podlegają wszystkie przedmioty objęte planem studiów. Abiturient przed przystąpieniem do egzaminu inżynierskiego jest zobowiązany do złożenia pracy dyplomowej oraz sprawozdania z praktyki morskiej. Absolwent otrzymuje tytuł zawodowy inżyniera. Po spełnieniu wymagań określonych rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w zakresie wyszkolenia i kwalifikacji zawodowych marynarzy, absolwenci specjalności Ratownictwo uzyskują kwalifikacje uprawniające do pełnienia na statku funkcji oficerskich na poziomie operacyjnym (oficer wachtowy) oraz na poziomie zarządzania (starszy oficer i kapitan). Posiadają także wiedzę i umiejętności w zakresie ratownictwa morskiego. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwenci Wydziału Nawigacyjnego specjalności Ratownictwo są przygotowani do pracy w charakterze oficerów pokładowych na statkach morskich oraz komórkach organizacyjnych związanych z żeglugą i szeroko rozumianą gospodarką morską, ze szczególnym uwzględnieniem Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa, Polskiego Ratownictwa Okrętowego, a także inspektorów żeglugi śródlądowej, okręgowych dyrekcji dróg wodnych itp. Charakteryzuje ich: • dobre przygotowanie zawodowe, • nowoczesna wiedza techniczna, • dobra znajomość języka angielskiego, • umiejętność samokształcenia, • umiejętność wdrażania postępu technicznego, • duża sprawność fizyczna i manualna, • odporność na stresy, • umiejętność pracy zespołowej, • wysokie poczucie obowiązku i odpowiedzialności. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 5 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 6 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SZCZEGÓŁOWY PROGRAM NAUCZANIA S TUDIA I NŻYNIERSKIE Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 7 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 8 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) Wprowadzone zmiany Data Charakter zmiany Zakres 14 stycznia 2009r.- zatwierdzono na posiedzeniu RW. Przewozy morskie- korekta treści programowych. Dodano temat wykładów (15). Przewozy morskie- semestr VII, zajęcia audytoryjne, str. 98. 14 stycznia 2010r.-Ustawa z 27.08.09r. o zm. Ust. O powszechnym obowiązku obrony RP Szkolenie wojskowe Likwidacja szkolenia wojskowego dla I r. w roku akademickim 2009/2010 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 9 Zatwierdzone na posiedzeniu RW w dn. 12.12.2007 r. PLAN STUDIÓW specjalność: Ratownictwo STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA Rozkład zajęć programowych Przedmioty ogólne 1 Język angielski 2 Wychowanie fizyczne 3 Elementy ekonomii 4 Podstawy organizacji i zarządzania 5 Psychologia zachowań ludzkich 6 Ochrona własności intelektualnej 7 Technologia informacyjna B Przedmioty podstawowe 8 Matematyka 9 Fizyka 10 Chemia 11 Informatyka 12 Automatyka 13 Elektrotechnika i elektronika 14 Konstrukcja maszyn i grafika inżynierska C Przedmioty kierunkowe 15 Nawigacja 16 Meteorologia i oceanografia 17 Urządzenia nawigacyjne 18 Systemy informacji przestrzennej 19 Systemy transportowe 20 Ekploatacja techniczna środków transportu 21 Manewrowanie statkiem 22 Ratownictwo morskie 23 Łączność morska 24 Bezpieczeństwo nawigacji 25 Budowa i stateczność statku 26 Siłownie okrętowe 27 Przewozy morskie 28 Zarządzanie statkiem 29 Bezpieczeństwo statku 30 Prawo morskie 31 Ochrona środowiska morskiego 32 Infrastruktura portowa 33 Szkolenie wojskowe 34 Seminarium dyplomowe D Przedmioty specjalistyczne 35 Ratownictwo medyczne 36 Ratownictwo ekologiczne 37 Ratownictwo wodne 38 Hydromechanika i hydrotechnika 39 Warsztaty techniczne A 40 41 Obowiązuje od II semetru roku akademickiego 2007/2008 Semestr III Semestr IV Semestr V 15 tygodni 15 tygodni 15 tygodni 15 tygodni 15 tygodni Semestr VI Semestr VII Semestr VIII 15 tygodni 12 tygodni Liczba godzin w tygodniu A C L 366 102 0 264 204 0 0 204 60 0 0 60 30 30 0 0 15 15 0 0 15 15 0 0 A C L ECTS A C L 6,5 ECTS 435 150 120 165 135 45 90 0 75 30 15 30 15 0 60 0 0 60 30 15 0 15 60 30 0 30 1 1 30 1 1 15 1 2 1 0,5 1 0,5 1 0,5 1 0,5 1 1 1 1 2 1 2 2 1 1 2 3 2 2 2 1 1 2 1 2 2,5 2 15 15 402 628 380 142 27 211 90 60 0 30 2 1 2 216 105 0 111 2 1 2 30 15 0 15 15 15 0 0 15 15 0 0 67 42 0 25 135 90 30 15 105 45 0 60 69 48 0 21 217,5 127,5 0 90 20 15 0 5 112,5 75 0 37,5 45 30 15 0 37,5 30 0 7,5 54 54 0 0 22,5 22,5 0 0 15 15 0 0 315 0 315 0 45 15 15 15 60 0 0 60 30 0 30 0 30 0 0 248 30 L ECTS ECTS A C L 3 2 1243 A C L ECTS 2 2 2 2 2 3 2 2 3 1 1 0 3 6,5 2 1 3 2 2 4 2 18 1 1,5 2,5 1 1,5 2 2 2 4 1 2 3 1 1 2 1 1 1 1 2 1 3 1 0,5 1 1 0,5 1 1,5 1 2 3 2 5 1 1 0,5 1 1 2 3 1,5 2 3 2 0,5 2 2 2 4 2 1 3 1 1 2 1 1 20 1 2 2 2 3 1 2 4 2 1,5 5 3 7 3 7 0,5 6 1 1 1 2 1 1 2 1 7 2 2 1 1 3 1 2 4 2 2 1 1 8 1 1 11 3 1 2 2 2 1 7 1 1 1 3 3 1 1 1 1 1,5 1 2 16 2,5 1 1 7 4 2 2 1 0 2 1 1 1 1 26,5 23,5 1 0,5 2 2 3 14,5 1 0,5 1 2 6,5 2 2 2 5 10 3230 ECTS 1 0 3 1 1 15 0 1 2 946 0 1 9 3 45 30 C 1 1976 30 A 2,5 2 12 2 0 ECTS 1 1 115 L 2 1 0 0 15 C 2 1 0 293 A 2,5 1 0 0 ECTS 2 1 12 45 L 2 1 30 15 C 2 2 30 453 A 3,5 2 2 12 Praktyki Praca dyplomowa, przygotowanie do egz.dyp. Ogółem Liczba godzin w tygodniu Razem w tygodniu A+C+L Liczba egzaminów w semestrze Semestr II praktyka morska a / praktyka lądowa Lp. Liczba godzin Przedmiot Semestr I 1 10 5 815 1172 27 14,5 3230 4 13 33 13,5 31,5 3 9 13,5 36 4 30 30 12 10 12,0 12,5 34 3 10 13 30 16,5 35,5 4 3 12 30 30 10 31,5 5 1 8,5 30 7,5 19,5 5 1 16,5 4 8 Zatwierdzono na Radzie WN w dn.19.05.2004 r. WYKAZ PRAKTYK ZAWODOWYCH, KURSÓW I SZKOLEŃ studia stacjonarne I stopnia - specjalność: RATOWNICTWO I rok II rok III rok IV rok w s. z. s. l. w s. z. s. l. w s. z. s. l. w s. z. s. l. KURSY : Personal Survival Techniques Indywidualne techniki ratunkowe Basic Fire Fighting Przeciwpożarowy - podstawowy Elementary First Aid Pierwszej pomocy medycznej - podstawowy Personal Safety and Social Responsibilities Bezpieczeństwa własnego i odpowiedzialności wspólnej Advanced Fire Fighting Walka z pożarami - zaawansowany Medical First Aid Pierwszej pomocy medycznej Radar Navigation, Radar Plotting and use of ARPA - operational and management level Nawigacji radarowej i nakresów radarowych oraz wykorzystania ARPA - poziomie operacyjnym i zarządzania GMDSS Operatora globalnego morskiego systemu łączności bezpieczeństwa PRAKTYKI ZAWODOWE I SZKOLENIA : Praktyka morska przygotowawcza (Nawigator XXI)*** Praktyka marynarska (promy) Praktyka morska specjalistyczna (Nawigator XXI) Praktyka morska specjalistyczna (holowniki, Kapitan Poinc) Praktyka lądowa specjalistyczna * Górski obóz kondycyjny** Ratownictwo wodne** Ratownictwo medyczne ilość dni 3 ilość dni 3 ilość dni 1 ilość dni 2 ilość dni Ujęty w programie nauczania 5 ilość dni 3 Ujęty w programie nauczania ilość dni 14 Ujęty w programie nauczania ilość dni ilość tygodni ilość tygodni ilość tygodni ilość tygodni ilość tygodni ilość dni ilość dni ilość dni Uwagi: w - wakacje, z - semestr zimowy, l - semestr letni * - wg corocznego harmonogramu ** - koszty z częściową odpłatnością studentów : zakwaterowanie, wyżywienie, dojazd, egzamin *** - z możliwością realizacji po I roku Obowiązuje od semestru I roku akademickiego 2007/2008 Uwagi Ujęty w programie nauczania 14 2 4 4 3 2 9 10 4 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 1. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek Semestr I JĘZYK ANGIELSKI Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L 15 2 30 ECTS 2 II 15 2E 30 2 III 15 2 30 2 IV 15 2 30 2 V 15 2E 30 2 VII 15 2 30 2 VIII 12 2E 24 2 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Literatura zawodowa obowiązkowa i uzupełniająca w języku angielskim. Założenia i cele przedmiotu Po wykonaniu przewidzianych programem zajęć laboratoryjnych student powinien: Znać → język angielski w stopniu umożliwiającym poprawne funkcjonowanie w zawodzie tzn. sytuacje dnia codziennego, terminologię morską, zastosowanie rejestru nautycznego języka angielskiego w porozumiewaniu się w sprawach zawodowych. Umieć → odczytywać informacje z publikacji nautycznych, rozumieć treści informacji meteorologicznych i ostrzeżeń nawigacyjnych, prowadzić komunikację z innymi statkami i stacjami brzegowymi w zakresie bezpieczeństwa statku, akcji SAR; odruchowo stosować IMO Standard Communication Phrases. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR I JĘZYK ANGIELSKI LABORATORYJNE 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. Gramatyka - czasy: Simple Present, Present Continuous, Simple Past, can, must. Język morski - standardowe wiadomości: pilna i bezpieczeństwa; budowa statku; standardowe komendy na ster, człowiek za burtą, wzywanie pomocy; nazwy miar długości, objętości, wagi; czas: określenie godziny, dni tygodnia, miesiąca, lat, pory roku. SEMESTR II JĘZYK ANGIELSKI 2.3.3.3,5,6,7,12 2.2.6.4 1.1.4.a,b LABORATORYJNE 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. Gramatyka - czasy: Simple Future, Present Perfect, Past Continuous, must. Język morski - podróż i środki transportu, sprzęt nawigacyjny, bezpieczeństwo na statku – łączność SAR, Pilotaż – wzywanie, przywoływanie i zdawanie pilota – Standardowe Zwroty Porozumiewania się z VTS; załoga statku, codzienne czynności; określenie miejsca pobytu, wskazanie drogi. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 2.3.3.1,5,11,13 2.2.6.6 1.1.4.c,e 13 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SEMESTR III JĘZYK ANGIELSKI LABORATORYJNE 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. Gramatyka - Strona Bierna. Język morski – środki transportu, typy statków, kotwiczenie, do- i odchodzenie od nabrzeża, oznakowanie pływające, symbole i skróty stosowane na mapach brytyjskich, bezpieczeństwo na statku, przeładunki. SEMESTR IV JĘZYK ANGIELSKI 2.3.3.1,3,5,6,8,13 2.2.6.1,4 LABORATORYJNE 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. Gramatyka - Okresy warunkowe. Język morski – pogoda, bezpieczeństwo załogi i pasażerów (w tym medyczne) IMO Standardowe Zwroty Porozumiewania się na Morzu, ładunki i operacje przeładunkowe, łączność VTS. SEMESTR V JĘZYK ANGIELSKI 2.3.3.2,4,7,9,11,12,13, 14 2.2.6.1,4,6 LABORATORYJNE 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. Gramatyka – usystematyzowanie przedstawionego materiału. Język morski – ćwiczenia na rozumienie i utrzymywanie łączności radiowej na wszystkie poprzednie tematy zawodowe IMO – „Utopia” oraz „Standardowe Zwroty Porozumiewania się na Morzu IMO”. SEMESTR VII JĘZYK ANGIELSKI 2.3.3.3,4,6,7,11,12,13 2.2.6.1,4,6 LABORATORYJNE 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. Gramatyka – Zasady pisania fachowych dokumentów i zasady czytania ze zrozumieniem. Język morski – Oryginalne programy meteorologiczne, ostrzeżenia nawigacyjne, „Wiadomości Żeglarskie”, „Spis Radiostacji nautycznych”, „Spis Świateł”. SEMESTR VIII 1. JĘZYK ANGIELSKI 2.3.3.4,8,9,10 LABORATORYJNE Język morski – Locja „Sailing Directions”, Konosament, umowa czarterowa, korespondencja biznesowa. 24 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.3.14 2.2.6.2,3,5 Metody dydaktyczne Ćwiczenia komunikacyjne, wykłady, ćwiczenia audio w laboratorium językowym, ćwiczenia audiowizualne w laboratorium komputerowym, prezentacje DVD – wszystko opatrzone odpowiednim komentarzem. Forma i warunki zaliczenia Zaliczenia pisemne testów z danego semestru plus zaliczenia ustne z materiału komunikacyjnego. Egzaminy pisemne – testowe, a egzaminy ustne z materiału fachowego. Literatura podstawowa 1. English for Seafarers – Marlins, część I i II. 2. Gunia M., Mastalerz K., SMCP via Verb Forms. 3. Jędraszczak H., Roenig J., Communicative Exercises in IMO Standard Maritime Vocabulary. 4. Katarzyńska B. Ship’s Corespondence. 5. Peter van Kluijven: An English Course for Students at Maritime Colleges and for On-Board Training – IMLP. 14 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 6. 7. 8. Plucińska E., Świątkiewicz H., Nautical Publications in Practical Navigation. Standardowe Zwroty Porozumiewania się na Morzu. Świątkiewicz H., Tamilin Zb., Selected English Grammar Problems in Exercises. Literatura uzupełniająca 1. Admirality List of Lights and Fog Signals. 2. Admirality List of Radio Signals. 3. CD and DVD materiały dotyczące Bezpieczeństwa Żeglugi, Pomocy Medycznej, Akcji p.poż., VTS itd.. 4. Sailing Directions. 5. Weekly and Annual Notices to Mariners. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 15 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 2. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek WYCHOWANIE FIZYCZNE Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L I 15 1 15 ECTS 0,5 II 15 1 15 0,5 III 15 1 15 0,5 IV 15 1 15 0,5 Założenia i cele przedmiotu Nauczenie podstawowych zasad kultury fizycznej. Bezpiecznego wykorzystywania trenażerów i podstawowego sprzętu do kształtowania sprawności fizycznej. Prawidłowego wykonywania ćwiczeń. Nauczanie technik poruszania się w wodzie i utrzymywania na powierzchni. Znać → Zasady kształtowania sprawności fizycznej. Zasady pracy i bezpieczeństwa na trenażerach i podstawowym sprzęcie fitness. Technikę styli pływackich kraula i grzbietowego. Zasady bezpieczeństwa podczas działania w wodzie. Podstawy fizjologii wysiłku, biomechaniki i fizyki w odniesieniu do kształtowania sprawności fizycznej. Umieć → Korzystać ze sprzętu fitness i siłowni. Prawidłowo i w odpowiedniej objętości oraz intensywności wykonywać ćwiczenia w celu utrzymania i poprawy sprawności fizycznej. Pływać kraulem oraz stylem grzbietowym. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR I WYCHOWANIE FIZYCZNE ĆWICZENIOWE 15 GODZ. ĆWICZENIOWE 15 GODZ. SIŁOWNIA (LUB SALA FITNES) Obwodowe ćwiczenia stacyjne. 1. Kształtowanie mięśni nóg, ramion, brzucha, grzbietu. 2. Nauka techniki wiosłowania na ergometrze wioślarskim. 3. Ćwiczenia wytrzymałościowe i siłowe – obwody stacyjne. SEMESTR II WYCHOWANIE FIZYCZNE SIŁOWNIA (LUB SALA FITNESS) 1. Ćwiczenia stacyjne – kształtowanie siły i mocy. 2. Obwody stacyjne – ćwiczenia z użyciem podstawowego sprzętu kulturystycznego 3. Ćwiczenia kształtujące sylwetkę. SEMESTR III WYCHOWANIE FIZYCZNE PŁYWANIE 1. Sprawdzian umiejętności pływackich. 2. Ćwiczenia oswajające z wodą. 3. Nauka pływania stylem grzbietowym. 4. Nauka pracy nóg. 5. Nauka pracy ramion i oddychania. Start i nawrót. 6. Koordynacja pracy nóg i ramion z oddechem. 7. Ćwiczenia wstępne w stylu kraul. 8. Nauka skoku na nogi i na głowę. 16 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 ĆWICZENIOWE 15 GODZ. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SEMESTR IV WYCHOWANIE FIZYCZNE ĆWICZENIOWE 15 GODZ. PŁYWANIE 1. Doskonalenie stylu grzbietowego. 2. Nauka pływania stylem kraul. 3. Doskonalenie pracy nóg. 4. Doskonalenie pracy ramion i oddychania. 5. Koordynacja pracy nóg i ramion z oddechem. 6. Ćwiczenia wstępne do nauki stylu klasycznego. 7. Nurkowanie na odległość – nauka. 8. Doskonalenie skoków na głowę. Metody dydaktyczne a/ metody przekazywania wiedzy: pokaz, objaśnienie, prelekcja b/ metody nauczania ruchu : - syntetyczna /kompleksowa, analityczna - naśladowcza ścisła, bezpośredniej celowości ruchu Forma zaliczenia przedmiotu Wykonanie zadań fizycznych na sali gimnastycznej lub w wodzie (w zależności gdzie odbywały się zajęcia w danym semestrze) Warunki zaliczenia przedmiotu Wykazanie się umiejętnością wykonania zadania ruchowego nauczanego w danym semestrze na poziomie co najmniej dostatecznym tzn. poprawnie technicznie i w wymaganym czasie lub z wymaganą intensywnością lub objętością. Literatura podstawowa 1. Laughlin T., Delves J., Kraul metodą Total immersion, BUK ROWER, 2006. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 17 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 3. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek ELEMENTY EKONOMII Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L I 15 2 30 ECTS 2 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Podstawy organizacji i zarządzania, psychologia zachowań ludzkich, matematyka, informatyka. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów student powinien: Znać → istotę, cele i prawidłowości gospodarowania; podstawowe systemy ekonomiczne; gospodarowanie w warunkach zagrożeń ekologicznych; tworzenie, ewidencję i podział dochodu narodowego; problematykę wzrostu gospodarczego; podstawowe kategorie i mechanizm rynkowy; teorie wyboru konsumenta; funkcjonowanie przedsiębiorstw w gospodarce rynkowej; rynku pieniężnego; rynku kapitałowego; rynku pracy; problemy globalizacji gospodarki światowej; rolę państwa w procesie transformacji systemowej. Umieć → wyjaśnić podstawowe kategorie ekonomiczne; określić związki zachodzące miedzy procesami w makro- i mikroskali; scharakteryzować rolę rynku w procesie gospodarowania; określić rolę poszczególnych podmiotów w procesie gospodarowania; wyjaśnić uwarunkowania współczesnych procesów rozwojowych. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR I 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. ELEMENTY EKONOMII AUDYTORYJNE 30 GODZ. Istota, cele i prawidłowości gospodarowania, gospodarka jako system ekonomiczny, charakterystyka podstawowych systemów ekonomicznych, gospodarowanie w warunkach zagrożeń ekologicznych. Tworzenie, ewidencja i podział dochodu narodowego, budżet państwa i polityka fiskalna, wzrost gospodarczy. Gospodarka światowa, globalizacja gospodarki światowej, główne problemy rozwoju współczesnego świata. Rola państwa w gospodarce rynkowej, opcje i dylematy transformacji polskiego systemu gospodarczego. Gospodarka rynkowa; segmenty rynku, podstawowe kategorie i uczestnicy rynku, teoria wyboru konsumenta, mechanizm rynkowy. Funkcjonowanie przedsiębiorstw w gospodarce rynkowej; formy przedsiębiorstw, efektywność działania przedsiębiorstwa, strategie rozwoju przedsiębiorstwa. Funkcjonowanie rynku pieniężno-kapitałowego; pieniądz – ewolucja pieniądza i jego funkcji, podstawowe operacje na rynku pieniężnym, funkcje, zadania i cele banków, rynek papierów wartościowych, funkcjonowanie giełdy. Rynek pracy; podaż i popyt na pracę; bezrobocie jako przejaw nierównowagi na rynku pracy, rodzaje, przyczyny i skutki bezrobocia, bezrobocie a inflacja. Metody dydaktyczne Wykład informacyjny, dyskusja. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Obowiązuje materiał przedstawiony na zajęciach. Literatura podstawowa 1. Grzywacz W., Podstawy makroekonomii, Wyd. PTE, Szczecin 2002. 2. Grzywacz W., Podstawy mikroekonomii, Wyd. PTE, Szczecin 2003. 18 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 3. 4. Marciniak S., Makro i mikroekonomia - Podstawowe problemy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001. Milewski R., Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001. Literatura uzupełniająca 1. Barro R.J., Makroekonomia, PWE, Warszawa 1997. 2. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Ekonomia t. 1 oraz t. 3 (Zbiór zadań), PWE, Warszawa 2000. 3. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Ekonomia, PWE, Warszawa 2001. 4. Beksiak J., Ekonomia, Warszawa 2000. 5. Czarny E., Nojszewska E., Mikroekonomia oraz Zbiór zadań, PWE, Warszawa 1997. 6. Grzelak A., Leźnicka A., Makroekonomia, PTE, Szczecin 1999. 7. Hall R.E., Taylor J.B., Makroekonomia, PWN, Warszawa 1997. 8. Kamerschen D.R., McKenzie R.B., Nardinelli C., Ekonomia, Gdańsk 1991. 9. Mansfirld E., Podstawy makroekonomii, Agencja Wydawnicza Placet, 2002. 10. Próchnicki L., Zrozumieć gospodarkę. Makroekonomia, Zachodniopomorska Szkoła Biznesu, Szczecin 2000. 11. Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia, PWN, Warszawa 1995. 12. Samuelson W.F., Ekonomia menedżerska, PWE, Warszawa 1998. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 19 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 4. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek PODSTAWY ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L V 15 1 15 ECTS 1 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Wybrane zagadnienia prawa, etyka zawodowa. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów oraz wykonaniu zajęć ćwiczeniowych student powinien: Znać → teorie organizacji i zarządzania, ich genezę i rozwój, pojęcia związane z dziedziną organizacji i zarządzania, zagadnienia związane z cyklem organizacyjnym oraz podziałem pracy, teorię struktur, pojęcie efektywności działań zorganizowanych, struktury systemu zarządzania, funkcje zarządzania (planowanie, organizowanie, motywowanie i kontrolowanie), metody i style zarządzania zasobami ludzkimi, zasady tworzenia grup i zespołów, teorię podejmowania decyzji, etapy i modele procesów decyzyjnych, systemy informacyjne zarządzania, podstawy zarządzania nieruchomościami. Umieć → przeprowadzać analizę porównawczą struktur organizacyjnych wybranych firm, poddać ocenie procedurę realizacji celu na dowolnie wybranym przykładzie, dokonać analizy procesu decyzyjnego, przeprowadzić symulację skutków podjętych decyzji na wybranym przykładzie, efektywnie zarządzać przedsiębiorstwem i nieruchomościami. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR V PODSTAWY ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. AUDYTORYJNE 15 GODZ. Przedmiot, zakres i cel nauki o organizacji i zarządzaniu. Teoretyczne podstawy organizacji i zarządzania. Analiza pojęć Cykl organizacyjny. Działanie zorganizowane i jego cechy. Działanie indywidualne i zespołowe. Podział pracy, specjalizacja, standaryzacja. Synergia i efekt organizacyjny Teorie struktur. Podstawowe typy struktur. Kryteria doboru struktur organizacyjnych. Zmiany organizacyjne Model systemu zarządzania. Struktura funkcjonalna, własnościowa, organizacyjna, informacyjna, przestrzenna systemu zarządzania Funkcje zarządzania. Charakterystyka funkcji planowania, organizowania, motywowania, przewodzenia, kontrolowania Kadry i gospodarka zasobami ludzkimi Metody i style zarządzania podstawy teorii podejmowania decyzji. Podstawowe modele procesów decyzyjnych. Ryzyko decyzyjne. Sfery odpowiedzialności w zarządzaniu Organizacja i zarządzanie przedsiębiorstwem Czynniki konkurencyjności i rozwoju przedsiębiorstw Metody analizy strategicznej organizacji gospodarczych. Zarządzanie strategiczne i bieżące przedsiębiorstwem Wycena i zarządzanie wartością przedsiębiorstwa Etyka w biznesie. Kodeksy etyczne przedsiębiorstw Model zawodowy i osobowy menedżera. Zarządzanie czasem Kierunki rozwoju nauki o organizacji i zarządzaniu Metody dydaktyczne Prezentacja audiowizualna zrobiona w programie Power Point. 20 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Forma pisemna. Literatura podstawowa 1. Drucker P.F., Menedżer skuteczny, Wydawnictwo MT Biznes Sp. z o.o., Czarnów 2004. 2. Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004. 3. Stoner J.A.F., Kierowanie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2001. 4. Strategor, Zarządzanie firmą. Strategie, struktury, decyzje, tożsamość, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1999. 5. Wycena i zarządzanie wartością firmy, praca zbiorowa pod redakcją A. Szablowskiego i R. Tuzimka, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2004. Literatura uzupełniająca 1. Christowa Cz., Podstawy budowy i funkcjonowania portowych centrów logistycznych. Zachodniopomorskie Centrum Logistyczne - Port Szczecin, Wydawnictwo Akademii Morskiej w Szczecinie, Szczecin 2005. 2. Christowa-Dobrowolska M., Konkurencyjność portów morskich basenu Morza Bałtyckiego, Wydawnictwo Akademii Morskiej w Szczecinie, Szczecin 2007. 3. Model inżynierii finansowania budowy statków w polskich stoczniach i ich zakupu przez polskich armatorów, praca zbiorowa pod redakcją Cz. Christowej, Wydawnictwo Akademii Morskiej w Szczecinie, Szczecin 2007. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 21 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 5. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek PSYCHOLOGIA ZACHOWAŃ LUDZKICH Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L I 15 1 15 ECTS 1 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Podstawy psychologii, podstawy filozofii, podstawy zarządzania, organizacja pracy, socjologia pracy, psychologia pracy, bezpieczeństwo pracy, ergonomia. Posiadanie podstawowej wiedzy z zakresu psychologii ogólnej, psychologii pracy i ergonomii. Umiejętność pracy w grupie. Założenia i cele przedmiotu Znajomość problematyki z zakresu psychologii, socjologii i ergonomii bezpośrednio wykorzystujemy w życiu codziennym, nauce i pracy. Umiejętność obserwowania i analizowania rożnych procesów społecznych i psychologicznych pozwolą lepiej funkcjonować w środowisku społecznym. Psychologiczne aspekty procesu pracy uświadamiają każdej jednostce jak postępować, aby nie narażać się na zbędne problemy utrudniające ten proces. Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów student powinien: Znać → główne psychologiczne koncepcje człowieka (psychoanaliza, behawioryzm, psychologia humanistyczna); podstawowe pojęcia z zakresu psychologii (inteligencja, emocje, temperament, charakter, osobowość, motywacja stres, frustracja); główne rodzaje komunikacji (komunikacja werbalna, niewerbalna); wpływ sytuacji zewnętrznej na zachowanie człowieka; wpływ grupy na zachowanie się człowieka (zespół zadaniowy, grupa koleżeńska, tłum); zjawisko i dynamika reagowania na stres (stres poznawczy, emocjonalny, rozwojowy, sytuacyjny); proces adaptacji i jego strukturę (fazy przystosowania rzeczywistego, objawy adaptacji pozornej; źródła i przyczyny błędów w zachowaniu się człowieka (niezawodność człowieka); funkcje człowieka w procesie działania (energetyczna, wykonawcza, sterownicza i koncepcyjna); granice przystosowania i wydolności człowieka (zmęczenie, znużenie, wyczerpanie); zasady higieny psychicznej (racjonalne planowanie własnych zadań, wybór optymalnych strategii działań koniecznych); podstawy projektowania własnego rozwoju (tworzenie hierarchii celów osobistych); zasady etyki pracy (kodeksy honorowe, reguły moralne). Umieć → przeprowadzić obserwację dowolnego zjawiska z zastosowaniem różnych sposobów rejestracji danych; interpretować dane i określać ich użyteczność ze względu na cel działania; przygotować plan: referatu, zebrania, narady, zaplanować i zorganizować dowolne zdarzenie; wypowiadać się publicznie w roli referenta i dyskutanta; rozpoznawać objawy zmęczenia; definiować potrzeby i cele w aspekcie rozwoju osobowości. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR I 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. PSYCHOLOGIA ZACHOWAŃ LUDZKICH Przedmiot i metody psychologii. Proces poznawczy – percepcja. Psychologiczne aspekty procesu motywacyjnego. Psychologia procesu decyzyjnego. Emocje. Osobowość – rozwój. Stres. Adaptacja. Niezawodność człowieka. Czynniki ergonomiczne w projektowaniu procesu pracy. Usprawnienia pracy: mechanizacja, automatyzacja, robotyzacja. Praca umysłowa. Organizacja pracy własnej. 22 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 AUDYTORYJNE 15 GODZ. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 14. Higiena psychiczna. 15. Porozumiewanie się ludzi. 16. Asertywność. Metody dydaktyczne Wykład informacyjny, dyskusja, pogadanka. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Kolokwium pisemne lub ustne, praca zaliczeniowa (zaliczenie z oceną). Obowiązuje materiał przedstawiony na zajęciach, lektura podanej literatury oraz aktywna praca na zajęciach. Literatura podstawowa 1. Argyle M., Psychologia stosunków międzyludzkich, PWN, Warszawa 1991. 2. Dobek-Ostrowska B., Podstawy komunikowania społecznego, Astrum, Wrocław 2004. 3. Myers D., Psychologia społeczna, Zysk i S-ka, Warszawa 2003. 4. Sternberg R., Wprowadzenie do psychologii, WSiP, Warszawa 1999. 5. Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003. 6. Wykowska M., Ergonomia, http:/ergonomia.imir.agh.edu.pl, (strona www). 7. Zimbardo P., Psychologia i życie, GWP, Gdańsk 2002. Literatura uzupełniająca 1. Charaktery – miesięcznik. 2. Cialdini R., Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, GWP, Gdańsk 2007. 3. Doliński D., Techniki wpływu społecznego, Wyd. Nauk. Scholar, Warszawa 2006. 4. Elliot A., Człowiek istota społeczna, PWN, Warszawa 2006. 5. Griffin E., Podstawy komunikacji społecznej, GWP, Gdańsk 2003. 6. Korodecka D., Bezpieczeństwo pracy i ergonomia, CIOP, Warszawa 1999. 7. Kowal E., Ekonomiczno-społeczne aspekty ergonomii, PWN, Warszawa-Poznań 2002. 8. Personel, Zastosowania ergonomii – czasopisma. 9. Ratajczak Z., Niezawodność człowieka w pracy, PWN, Warszawa 1988. 10. Terelak J., Psychologia pracy i bezrobocia, Warszawa 1993. 11. Tyszka T., Psychologiczne pułapki oceniania i podejmowania decyzji, GWP, Gdańsk 2000. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 23 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 6. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L VIII 12 1 12 ECTS 1 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Nie występują. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidywanych programem nauczania wykładów student powinien: Znać → podstawowe założenia i regulacje ustawy z dnia 04.02.1994r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w tym zakres podmiotowy i przedmiotowy regulacji. Umieć → ustalić, czy dany przejaw ludzkiej działalności jest przedmiotem prawa autorskiego; rozstrzygnąć, czy w danym przypadku może zaistnieć naruszenie tego prawa. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR VIII 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ AUDYTORYJNE 12 GODZ. Przedmiot prawa autorskiego. Podmioty prawa autorskiego Treść prawa autorskiego. Czas trwania praw autorskich Przejście praw autorskich Ochrona praw majątkowych Ochrona praw niemajątkowych Szczególny status utworów audiowizualnych Programy komputerowe jako przedmiot prawa autorskiego Prawa pokrewne Metody dydaktyczne Wykład informacyjny, dyskusja. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Praca zaliczeniowa (zaliczenie z oceną). Obowiązuje materiał przedstawiony na zajęciach. Literatura podstawowa 1. Barta J., Czajkowska- Dąbrowska M., Ćwiąkalski Z., Markiewicz R., Traple E., Prawo autorskie i prawa pokrewne, Kraków 2005. 2. Golat R., Prawo autorskie i prawa pokrewne, Warszawa 2006. Literatura uzupełniająca 1. Matlak A., Prawo autorskie w społeczeństwie informacyjnym, Kraków 2004. 2. Leksykon własności przemysłowej i intelektualnej, red. Szewc A., Warszawa 2003. 3. Porzecka B., Prawo autorskie i prasowe, Warszawa 2005. 24 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 7. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek TECHNOLOGIA INFORMACYJNA Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L I 15 1 15 II 15 1 15 ECTS 1 1 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Matematyka, elektronika. Zakres wiedzy do opanowania Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów student powinien: Znać → terminologię, podstawowe zagadnienia dotyczące sprzętu, oprogramowania i metod technologii informacyjnych; stosowane rozwiązania w zakresie: przetwarzania dźwięku i obrazu, typy i formaty danych multimedialnych, rodzaje komunikacji, standardy transmisji danych, trendy dotyczące sprzętu i oprogramowania, przedmiot i metody informatyki; klasyfikację środków technicznych, budowę sprzętu komputerowego; rodzaje, zadania i możliwości wykorzystania sieci komputerowych; rodzaje, zadania i możliwości wykorzystania sieci komputerowych; rodzaje usług sieciowych; podział oprogramowania, przykłady oprogramowania systemowego i użytkowego; podstawy programowania komputerów; metody algorytmizacji; podstawowe pojęcia z zakresu sztucznej inteligencji; rodzaje, budowę i zasady tworzenia systemu informatycznego; zastosowania informatyki w gospodarce morskiej; tendencje rozwojowe w informatyce; podstawowe zagadnienia prawne: problemy związane z ochroną danych. Umieć → korzystać z dostępnych technologii informacyjnych w zakresie pozyskiwania, gromadzenia, zarządzania i wymiany informacji, obsługiwać komputer i urządzenia peryferyjne; obsługiwać terminal lokalnej sieci komputerowej; korzystać z usług sieci komputerowych; analizować i dobierać metody rozwiązania problemu; ocenić poprawność rozwiązania problemu. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR I 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. TECHNOLOGIA INFORMACYJNA AUDYTORYJNE 15 GODZ. Źródła informacji - ilość informacji, kodowanie, kompresja, dekompresja, archiwizacja informacji. Środki i standardy przekazywania informacji. Formaty danych. Standardy transmisji danych. Stosowane rozwiązania w zakresie transmisji danych. Metody transmisji dźwięku. Metody transmisji obrazu Przedmiot i metody informatyki. Podstawowe pojęcia. Społeczeństwo informacyjne: społeczeństwo wiedzy, świat cyfrowy, dokumenty cyfrowe, systemy obiegu dokumentów. Środki techniczne. Klasyfikacja środków technicznych. Reprezentacja danych w systemach komputerowych. Klasyfikacja sprzętu komputerowego. Sprzęt komputerowy. Sieci komputerowe. Internet. Usługi sieciowe Oprogramowanie systemowe, Oprogramowanie użytkowe. Programowanie – fazy programowania. Systemy informatyczne. Struktura procesu tworzenia systemu informatycznego. Zastosowania informatyki w gospodarce morskiej. Wybrane zagadnienia prawne: prawa autorskie, bezpieczeństwo danych. Tendencje rozwojowe w informatyce. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 25 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SEMESTR II TECHNOLOGIA INFORMACYJNA AUDYTORYJNE 15 GODZ. 1. 2. Algorytmy. Projektowanie i analiza algorytmów .Schemat blokowy. (1 godz.) Struktura programu (VBA, Delphi, C, Java, VB), edycja, kompilacja, uruchomienie programu. Śledzenie programu. Instrukcje wejścia/wyjścia.. Typy danych, struktury danych, zmienne, Instrukcja podstawienia. Wyrażenia arytmetyczne i logiczne. (1 godz.) 3. Instrukcje warunkowe i wyboru, Instrukcje iteracyjne, zmienne indeksowe. (2 godz.) 4. Procedury i funkcje. Funkcje i algorytmy rekurencyjne. Pliki. Operacje na plikach. (1 godz.) 5. Elementarne przykłady algorytmów (2 godz.) 6. Wybrane zagadnienia prawne. (1 godz.) 7. Bezpieczeństwo danych. (2 godz.) 8. Zastosowania informatyki w gospodarce morskiej. (2 godz.) 9. Wybrane zagadnienia sztucznej inteligencji. (2 godz.) 10. Tendencje rozwojowe w informatyce. (1 godz.) Metody dydaktyczne Wykład w formie prezentacji audiowizualnymi. multimedialnej z komentarzem, wspomagany innymi środkami Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Zaliczenie pisemne (test metodą krótkich odpowiedzi) i ustne. Literatura podstawowa SEMESTR I 1. Brookshear G. J., Informatyka w ogólnym zarysie, Warszawa, WNT, 2003 2. Niedzielska E., Wstęp do Informatyki, PWE, Warszawa, 1994 3. Stefanowicz B., Informatyka w ogólnym zarysie, AOW PLJ, 1998 SEMESTR II 1. Aho A., Hopcroft J. E., Ullman J., Projektowanie i analiza algorytmów, Helion 2003. 2. Dunsmore B, Skandier T., Technologie telekomunikacyjne, MIKOM 2003 3. Harel D., Rzecz o istocie informatyki. Algorytmika, WNT, Warszawa, 2000 4. Niezgoda M, Haber L. H., Społeczeństwo informacyjne, aspekty funkcjonalne i dysfunkcjonalne, 2007 5. Sikorski W., Podstawy technik informatycznych, PWN 2006 6. Sommerville I., Inżynieria oprogramowania, WNT, Warszawa, 2003 Literatura uzupełniająca SEMESTR I 1. Metzger P., Anatomia PC, Helion, Gliwice, 2006 2. Harel D., Rzecz o istocie informatyki – Algorytmika, WNT, Warszawa, 2000 3. Tanenbaum A. S., Sieci komputerowe, Helion, Gliwice, 2004 SEMESTR II 1. Davidson J, Peters J., Voice over IP, MIKOM 2005 2. Dijkstra E. W., Umiejętność programowania, WNT, Warszawa, 1978 3. Furmanek S., Zdrojewski K., Akademia sieci Cisco. HP IT. Technologia Informacyjna. Cz. 1, Cz.2, MIKOM 2005 4. Roshan P., Leary, Bezprzewodowe sieci LAN 802.11, PWN 2006 5. Wojtachnik R., Elektroniczna wymiana dokumentów, MIKOM 2004 26 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 8. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek MATEMATYKA Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L I 15 1E 2 15 30 ECTS 3 II 15 1 2 15 30 3 III 15 1E 2 15 30 3 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Opanowanie przez studentów wiedzy z zakresu programu nauczania matematyki dla szkół średnich – profil podstawowy. Założenia i cele przedmiotu Zasadniczym celem kształcenia z przedmiotu Matematyka jest uzyskanie umiejętności i opisu matematycznego zjawisk i procesów, umiejętności posługiwania się metodami matematycznymi w nawigacji oraz abstrakcyjnego rozumienia przedmiotów podstawowych i zawodowych. Po wysłuchaniu przewidywanych programem nauczania wykładów i wykonaniu ćwiczeń student powinien: Znać → definicje i twierdzenia dotyczące zbioru liczb zespolonych, macierzy, wyznaczników i układów równań liniowych; rachunek wektorowy, równania płaszczyzny i prostej w przestrzeni R3 definicje i twierdzenia dotyczące wszechstronnego badania przebiegu zmienności funkcji jednej zmiennej rzeczywistej; podstawy rachunku różniczkowego i całkowego funkcji wielu zmiennych; podstawy rachunku całkowego (całka nieoznaczona, całka oznaczona, całki wielokrotne i krzywoliniowe); kryteria zbieżności szeregów liczbowych i funkcyjnych; sposoby rozwiązywania równań różniczkowych zwyczajnych; elementy rachunku prawdopodobieństwa; podstawy teorii estymacji statystycznej i weryfikacji hipotez statystycznych. Umieć → wykonywać działania na liczbach zespolonych, macierzach, obliczać wyznaczniki i rozwiązywać układy równań liniowych; przeprowadzić wszechstronne badania funkcji jednej zmiennej; zastosowania geometryczne rachunku różniczkowego i całkowego; badać zbieżność szeregów, rozwijać funkcje w szereg Taylora; rozwiązywać równania różniczkowe zwyczajne metodą kwadratur; obliczać prawdopodobieństwo zdarzeń losowych; wyznaczać estymatory i przedziały ufności, stosować testy statystyczne do weryfikacji hipotez statystycznych. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR I 1. 2. 3. MATEMATYKA AUDYTORYJNE 15 GODZ. Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej rzeczywistej: wiadomości uzupełniające dotyczące granic ciągów i granic funkcji, funkcje cyklometryczne, pochodna i różniczka funkcji, pochodne i różniczki wyższych rzędów, twierdzenia o wartości średniej, wzór Taylora, monotoniczność, ekstrema, wypukłość, wklęsłość, punkty przegięcia, asymptoty, reguły de L’ Hospitala, badania przebiegu zmienności funkcji. Rachunek całkowy funkcji jednej zmiennej: całka nieoznaczona, podstawowe metody i twierdzenia całkowania, całka oznaczona Riemanna, definicja całki oznaczonej, własności, twierdzenie Newtona – Leibniza, całki niewłaściwe, zastosowanie całki oznaczonej w geometrii. Rachunek różniczkowy i całkowy funkcji wielu zmiennych: definicja funkcji dwóch zmiennych, granica, ciągłość, pochodne cząstkowe i różniczka zupełna, pochodne cząstkowe i różniczki zupełne wyższych rzędów, wzór Taylora, ekstrema funkcji wielu zmiennych, definicja i własności całki podwójnej i całki potrójnej, zamiana całek wielokrotnych na całki iterowane, całki krzywoliniowe niekierowane i skierowane, twierdzenie Greena. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 27 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SEMESTR I 1. 2. 3. 4. 5. 2. 3. AUDYTORYJNE 15 GODZ. MATEMATYKA ĆWICZENIOWE 30 GODZ. MATEMATYKA AUDYTORYJNE 15 GODZ. Równania różniczkowe zwyczajne; wybrane typy równań różniczkowych pierwszego rzędu (np. równania o zmiennych rozdzielonych, równania jednorodne, równania liniowe), równania różniczkowe drugiego rzędu, przypadki szczególne, równania różniczkowe liniowe drugiego rzędu o stałych współczynnikach Rachunek prawdopodobieństwa: zdarzenia elementarne, zdarzenia losowe, definicja i własności prawdopodobieństwa, prawdopodobieństwo warunkowe, niezależność zdarzeń losowych, schemat Bernoulliego, prawdopodobieństwo całkowite, wzór Bayesu, zmienne losowe, rozkłady prawdopodobieństwa zmiennych losowych, parametry zmiennych losowych, zmienne losowe dwuwymiarowe, zmienne losowe skorelowane niezależność zmiennych losowych., Podstawy statystyki matematycznej; podstawowe pojęcia i twierdzenia, wybrane rozkłady prawdopodobieństwa występujące w statystyce matematycznej, estymatory, przedziały ufności, weryfikacja hipotez statystycznych, testy statystyczne. i ich podstawowe własności, przedziały ufności, hipotezy statystyczne, weryfikacja hipotez statystycznych, podstawowe testy statystyczne. SEMESTR III 1. MATEMATYKA Ćwiczenia obejmują zagadnienia z zakresu tematyki audytoryjnej. SEMESTR III 1. 30 GODZ. Zbiór liczb zespolonych: definicja liczby zespolonej, postać kartezjańska i trygonometryczna liczby zespolonej, działania na liczbach zespolonych. Macierze i wyznaczniki: definicja i rodzaje macierzy, algebra macierzy, definicja i własności wyznacznika, rząd macierzy, macierz odwrotna. Układy równań liniowych: wzory Cramera, metoda macierzowa, twierdzenia KroneckeraCapellego. Elementy geometrii analitycznej w przestrzeni R3: rachunek wektorowy, równania płaszczyzny i prostej, powierzchnie stopnia drugiego. Szeregi liczbowe i funkcyjne: definicja szeregu liczbowego, kryteria zbieżności szeregów o wyrazach dodatnich, szeregi przemienne, szeregi warunkowo i bezwzględnie zbieżne, ciągi i szeregi funkcyjne, zbieżność i jednostajna zbieżność ciągu i szeregu funkcyjne, szeregi potęgowe, szereg Taylora. SEMESTR II 1. ĆWICZENIOWE Ćwiczenia obejmują zagadnienia z zakresu tematyki audytoryjnej. SEMESTR II 1. MATEMATYKA MATEMATYKA ĆWICZENIOWE 30 GODZ. Ćwiczenia obejmują zagadnienia z zakresu tematyki audytoryjnej. Metody dydaktyczne Podstawowe metody dydaktyczne: wykłady i ćwiczenia obejmujące zagadnienia z zakresu tematyki wykładów. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu ĆWICZENIA Podstawową formą zaliczenia ćwiczeń są pozytywne oceny z co najmniej dwóch sprawdzianów pisemnych. Ponadto student ma prawo przystąpienia do sprawdzianu poprawkowego w przypadku uzyskania oceny niedostatecznej. Terminy sprawdzianów są ustalone przez wykładowcę co najmniej dwa tygodnie przed sprawdzianem w uzgodnieniu ze starostą grupy. Ponadto na końcową ocenę ćwiczeń wpływ mają oceny uzyskane z prac domowych i oceny z odpowiedzi ustnych (aktywność studentów). WYKŁADY Podstawą do zaliczenia wykładów stanowią wyniki sprawdzianów pisemnych (na ćwiczeniach) obejmujących tematykę wykładów (zagadnienia teoretyczne) i tematykę ćwiczeń (zadania).Podstawę zaliczenia przedmiotu Matematyka stanowi pisemny egzamin (sem. I i III) oraz egzamin poprawkowy i komisyjny zgodnie 28 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) z regulaminem studiów dziennych. Ponadto oprócz egzaminu pisemnego wykładowca może przeprowadzić egzamin ustny. Literatura podstawowa 1. Krupiński R., Kasyk L., Poradnik matematyczny, Skrypt dla studentów AM w Szczecinie, 2004. 2. Krupiński R., Repetytorium z matematyki, Skrypt dla studentów AM w Szczecinie, 2004. 3. Krupiński R., Zalewski Z., Podstawy statystyki matematycznej, Skrypt dla studentów WSM w Szczecinie, 1988. 4. Krupiński R., Zalewski Z., Rachunek prawdopodobieństwa, Skrypt dla studentów WSM w Szczecinie. 5. Winnicki K., Landowski M., Matematyka, Skrypt dla studentów AM w Szczecinie, 2005. 6. Zbiór zadań z matematyki, Skrypt pod redakcją R. Krupińskiego, Dział Wydawnictw AM w Szczecinie, 2004. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 29 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 9. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek FIZYKA Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L I 15 1 1 1 15 15 15 II 15 1E 1 15 15 ECTS 2 2 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Program fizyki obejmujący zakres wiedzy nabytej w szkole średniej. Założenia i cele przedmiotu Kształcenie studentów w zakresie podstaw fizyki jako nauki o badaniach własności otaczającego nas świata i zachodzących w nim zjawisk oraz kojarzenie na tej podstawie wzajemnej zależności między przyczynami i skutkami procesów zachodzących w świecie materialnym. Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów, zrealizowaniu ćwiczeń rachunkowych i wykonaniu ćwiczeń laboratoryjnych student powinien: Znać → jednostki podstawowe układu SI i podstawy metrologii; podstawowe definicje i równania objęte programem nauczania; zasady budowy i działania podstawowego sprzętu laboratoryjnego; swobodne posługiwanie się wybranymi urządzeniami kontrolno-pomiarowymi; kojarzenie zjawisk fizycznych z określonymi urządzeniami stosowanymi w technice; inne zagadnienia przewidziane w programie, a potrzebne przyszłemu nawigatorowi w praktyce morskiej. Umieć → korzystać z literatury potrzebnej do rozwiązywania określonych zagadnień technicznych, a nawet naukowych; formułować własne poglądy na temat funkcjonowania aparatury na bazie podstawowych praw fizyki; rozwiązywać zadania tekstowe oraz problemy wynikające z potrzeb badawczych oraz technicznych; wiązać wiedzę fizyczną z zagadnieniami technicznymi. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR I 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. FIZYKA AUDYTORYJNE 15 GODZ. Układ inercjalny, kinematyka punktu materialnego, zasady dynamiki Newtona, równania ruchu Newtona, ruch w jednorodnym polu grawitacyjnym, jednostki siły. Prawo powszechnego ciążenia. Dynamika układu punktów materialnych, równania ruchu Newtona, środek masy, twierdzenie o ruchu środka masy. Zasada zachowania pędu. Moment siły i moment pędu, zasada zachowania momentu pędu dla układu punktów materialnych, siły centralne. Prawa Keplera. Energia kinetyczna i potencjalna, praca mechaniczna, siły konserwatywne, zasada zachowania energii mechanicznej. Dynamika ciała sztywnego, prędkość kątowa i przyspieszenie kątowe, moment pędu bryły w ruchu obrotowym, moment bezwładności, twierdzenie Steinera, energia kinetyczna ruchu obrotowego, teoria żyroskopu, zasady dynamiki Newtona w odniesieniu do bryły sztywnej. Drganie harmoniczne proste, definicja geometryczna, matematyczna i fizyczna, pojęcie siły sprężystej, całkowita energia w ruchu drgającym, składanie drgań równoległych i prostopadłych. Ruch drgający tłumiony. Drgania wymuszone, rezonans mechaniczny. Ruch falowy, fala mechaniczna podłużna i poprzeczna, fala harmoniczna płaska, równanie falowe, parametry opisujące fale, zasada Huygensa i zasada superpozycji, źródła koherentne i zjawisko interferencji fal, interferencja na dwóch szczelinach, fala stojąca. Podstawy akustyki. 30 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SEMESTR I FIZYKA ĆWICZENIA 15 GODZ. Ćwiczenia rachunkowe obejmują zagadnienia z zakresu tematyki realizowanej na zajęciach audytoryjnych. SEMESTR I 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 15 GODZ. FIZYKA AUDYTORYJNE 15 GODZ. Ciecz doskonała, ciecz rzeczywista, lepkość cieczy, hydrostatyka, dynamika cieczy, równanie Bernoulli’ego, jednostki ciśnienia. Kinetyczno-molekularna teoria gazów, gaz doskonały i rzeczywisty, podstawowe związki między parametrami makro- i mikroskopowymi, prawo Bunsena, rozkład prędkości Maxwella. I zasada termodynamiki, energia wewnętrzna, praca, ciepło, mechaniczny równoważnik ciepła, ciepło właściwe gazów doskonałych, przemiana adiabatyczna. II zasada termodynamiki, procesy odwracalne i nieodwracalne, ilustracja II zasady termodynamiki w oparciu o cykl Carnota. Elektryczność i magnetyzm, elektrostatyka, ładunki elektryczne, prawo Coulomba, natężenie pola elektrycznego, materia w polu elektrycznym, wektor indukcji elektrycznej, strumień indukcji i prawo Gaussa dla ładunków elektrycznych, napięcie i potencjał elektryczny, prąd elektryczny, siła elektromotoryczna, prawo Ohma, prawa Kirchhoffa, pole magnetyczne, prawo Lorentza i reguła Ampera, definicja indukcji magnetycznej i natężenia pola magnetycznego, uogólnione prawo Ampera, magnetostatyka, SEM indukcji i uogólnione prawo Faradaya, fale elektromagnetyczne. Szczególna teoria względności, układ inercjalny, zasada względności, transformacja Galileusza, doświadczenie Michelsona – Morleya, postulat o stałości prędkości światła, transformacja Lorentza, dylatacja czasu i kontrakcja długości, doświadczenia potwierdzające teorię względności, paradoksy i zagadki. Wybrane zagadnienia fizyki kwantowej i jądrowej, hipoteza Plancka, promieniowanie termiczne ciał. SEMESTR II 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. LABORATORYJNE Wyznaczanie przyspieszenia ziemskiego przy pomocy wahadła rewersyjnego. Wyznaczanie ciepła topnienia i parowania. Badania drgań własnych struny metodą rezonansu. Wyznaczanie modułu sztywności przy pomocy wahadła torsyjnego. Wyznaczanie momentu bezwładności żyroskopu. Wyznaczanie stosunku cp/cV. Wyznaczanie logarytmicznego dekrementu tłumienia. Wyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu. Pomiar lepkości dynamicznej oraz zależność lepkości od temperatury. SEMESTR II 1. FIZYKA FIZYKA LABORATORYJNE 15 GODZ. Badanie zależności oporu metalu i półprzewodnika od temperatury. Pomiar rezystancji metodą mostkową. Badanie ruchu ramki galwanometru. Wyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu przy pomocy interferometru Qinckego. Wyznaczanie częstości generatora metodą obserwacji krzywych Lissajous i dudnień. Wyznaczanie temperatury Curie ferrytu.. Wyznaczanie podstawowych parametrów ferromagnetyka. Wyznaczanie współczynnika rozszerzalności liniowej ciał stałych metodą elektryczną. Pomiar siły elektromotorycznej ogniwa. Metody dydaktyczne Wykład. Ćwiczenia: obliczenia rachunkowe. Laboratorium: wykonywanie indywidualnie przez studenta ćwiczeń w oparciu o przygotowany zestaw laboratoryjny z instrukcją. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu WYKŁADY Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 31 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) Obowiązkowe uczestnictwo w zajęciach dydaktycznych. Pozytywna ocena z pisemnego sprawdzianu przeprowadzonego na zakończenie semestru I. Zdanie egzaminu pisemnego po ukończeniu semestru II. ĆWICZENIA Obowiązkowe uczestnictwo w zajęciach dydaktycznych. Pozytywna ocena ze sprawdzianu po zakończeniu semestru I. LABORATORIA Obowiązkowe uczestnictwo w zajęciach dydaktycznych. Zaliczenie teoretycznych zagadnień z ćwiczeń laboratoryjnych. Wykonanie według harmonogramu zestawu programowych ćwiczeń laboratoryjnych. Złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych opracowanych według instrukcji stanowiskowych. Literatura podstawowa 1. Bobrowski Cz., Fizyka - krótki kurs, WNT 2004. 2. Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki. Cz. II pod redakcją J. Kirkiewicza, WSM Szczecin, Szczecin 2003. 3. Jezierski K., Kołodka B., Sierański K., Zadania z rozwiązaniami – skrypt do ćwiczeń z fizyki dla studentów I roku Wyższych Uczelni, Część I i II, Oficyna Wydawnicza Scripta, Wrocław 2000. 4. Kirkiewicz J., Chrzanowski J., Bieg B., Pikuła R., Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki. Cz. I, WSM Szczecin, Szczecin 2001. Literatura uzupełniająca 1. Dryński T., Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki, wyd. VII, PWN, Warszawa 1977. 2. Halliday D., Resnick R., Walker J., Podstawy fizyki. Zbiór zadań, PWN 2005. 3. Massalski J., Massalska M., Fizyka dla inżynierów. Cz. I, WNT 2005. 32 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 10. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek CHEMIA Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L I 15 1E 1 15 15 ECTS 2 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Matematyka, fizyka; stanowi podbudowę teoretyczną: przewozów morskich i ochrony środowiska morskiego. Założenia i cele przedmiotu Przedmiot chemia należy do grupy przedmiotów podstawowych. Ma on na celu przyswojenie przez studentów podstawowych praw i procesów chemicznych i fizykochemicznych oraz stanowi podbudowę teoretyczną przedmiotów wykładanych na starszych latach, takich jak: przewozy morskie oraz ochrona środowiska morskiego. Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów i realizacji zajęć laboratoryjnych student powinien: Znać → współczesne poglądy na budowę materii, układ okresowy pierwiastków chemicznych i prawo okresowości w zastosowaniu do przewidywania reaktywności i właściwości substancji chemicznych, procesy zachodzące w układach dyspersyjnych, prawa statyki i kinetyki chemicznej, podstawy procesów elektrochemicznych, korozyjnych i ochronę przed korozją w okrętownictwie. Umieć → rozpisywać struktury elektronowe wybranych pierwiastków układu okresowego, rozróżniać rodzaje wiązań chemicznych oraz roztwory rzeczywiste i układy koloidowe, dokonywać inżynierskich obliczeń chemicznych z zakresu stężeń roztworów, stechiometrii, dysocjacji elektrolitycznej oraz bilansować reakcje redoks, określać pH roztworów, odróżniać typy reakcji chemicznych i wyjaśniać ich mechanizm, opisać szereg napięciowy metali i jego praktyczne znaczenie dla okrętownictwa, wyjaśnić mechanizm działania ogniwa elektrochemicznego i mikroogniwa korozyjnego (np. korozji żelaza w wodzie morskiej). PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR I 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. CHEMIA AUDYTORYJNE 15 GODZ. Ogólna klasyfikacja i charakterystyka substancji chemicznych, literatura przedmiotu. Budowa atomu: cząstki elementarne materii, równanie mechaniki falowej Schrödingera i liczby kwantowe, stany elektronów w atomie, obsadzanie stanów elektronowych – struktura powłok elektronowych wybranych pierwiastków układu okresowego, ogólna charakterystyka pierwiastków bloków elektronowych s, p, d, f. Budowa i architektura cząsteczki: skala elektroujemności Paulinga, wiązania chemiczne, energia wiązań, hybrydyzacja orbitali atomowych i struktury przestrzenne wybranych cząsteczek związków chemicznych, polarność cząsteczek. Układ okresowy pierwiastków w zastosowaniu do przewidywania reaktywności i właściwości substancji chemicznych: periodyczność fizycznych właściwości pierwiastków – promienie atomowe i jonowe, energie jonizacji, kierunki zmian elektrododatności, elektroujemności i powinowactwa elektronowego, ogólna charakterystyka wybranych grup pierwiastków na tle układu okresowego. Układy dyspersyjne: roztwory rzeczywiste i układy koloidalne, molowe ciepło rozpuszczania, roztwory elektrolitów, dysocjacja kwasów, zasad i soli, stopień i stała dysocjacji, jonowa i protonowa teoria kwasów i zasad, iloczyn jonowy wody, skala pH i indykatory, bufory, iloczyn rozpuszczalności, reakcje jonów soli z wodą. Statyka i kinetyka chemiczna: klasyfikacja reakcji chemicznych, reakcje utleniania i redukcji, szybkość reakcji, prawo działania mas, reguła przekory i wpływ czynników zewnętrznych na stan równowagi chemicznej. Kataliza i katalizatory: podział katalizatorów, energia aktywacji, kataliza homogeniczna i heterogeniczna, mechanizm działania katalizatorów, reakcje łańcuchowe i fotochemiczne. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 33 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 8. Elektrochemia: potencjał elektrody metalowej, potencjał normalny, szereg napięciowy metali i jego znaczenie w okrętownictwie, ogniwa elektrochemiczne, korozja elektrochemiczna oraz ochrona przed korozją kadłuba statku. SEMESTR I 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. CHEMIA LABORATORYJNE 15 GODZ. Badanie właściwości fizykochemicznych roztworów rzeczywistych i koloidowych, rodzaje stężeń roztworów, molowe ciepło rozpuszczania, krzywe rozpuszczalności niektórych soli. Właściwości niektórych pierwiastków bloku s istotne dla transportu morskiego. Badanie procesu dysocjacji elektrolitycznej, stopień i stała dysocjacji, efekt działania wspólnego jonu. Przeprowadzanie reakcji elektrolitów z wodą, wykładnik stężenia jonów hydroniowych, skala pH, indykatory (wskaźniki), odczyny chemiczne wodnych roztworów niektórych soli w aspekcie działania korozyjnego. Wykonywanie reakcji neutralizacji i sporządzanie roztworów neutralizacyjnych do unieszkodliwiania wycieków niebezpiecznych chemikaliów. Badanie szybkości reakcji chemicznych oraz wpływu czynników zewnętrznych. Wykonywanie reakcji oksydacyjno-redukcyjnych. Badanie procesu korozji elektrochemicznej i ochrony przed korozją stosowanej w okrętownictwie, szereg elektrochemiczny metali. Metody dydaktyczne Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na I roku studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią: - literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów, - skrypt do ćwiczeń laboratoryjnych, - instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych, - układ okresowy pierwiastków chemicznych, - kalendarz chemiczny, - dzienniczki laboratoryjne studentów, - regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium chemicznym. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu WYKŁADY - obecność studenta na wykładach, - uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami, - uzyskanie pozytywnej oceny z egzaminu końcowego w sesji egzaminacyjnej. LABORATORIA - znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium chemicznym stwierdzona na specjalnym formularzu własnoręcznym podpisem studenta, - zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych ćwiczeń laboratoryjnych, - złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych, opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach stanowiskowych. Literatura podstawowa WYKŁADY 1. Erndt A., Podstawy chemii ogólnej i nieorganicznej, PWN, Warszawa 1986. 2. Pajdowski L., Chemia ogólna. Część I (wydanie VII), PWN, Warszawa 1985. LABORATORIA 1. Stundis H., Trześniowski W., Żmijewska S., Ćwiczenia laboratoryjne z chemii nieorganicznej, WSM, Szczecin 1995. 2. Instrukcje stanowiskowe do ćwiczeń laboratoryjnych. Literatura uzupełniająca WYKŁADY 1. Penkala T., Podstawy chemii ogólnej, (Wydanie IV), PWN, Warszawa 1976. 2. Chemia fizyczna – praca zbiorowa PWN, Warszawa 1965. 34 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) LABORATORIA 1. Drapała T., Chemia ogólna nieorganiczna z zadaniami, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 1997. 2. Obliczenia chemiczne, Zbiór zadań z chemii ogólnej i analitycznej nieorganicznej, Praca zbiorowa pod redakcją Alfreda Śliwy. PWN, Warszawa 1982. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 35 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 11. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek INFORMATYKA Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L I 15 2 30 II 15 2 ECTS 1 30 2 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Matematyka, elektronika. Realizacja tematyki nauczania kierunku nawigacja i konwencji STCW. Założenia i cele przedmiotu Po realizacji zajęć laboratoryjnych student powinien: Znać → podstawowe pojęcia, przedmiot i metody informatyki; klasyfikację środków technicznych, budowę sprzętu komputerowego; rodzaje, zadania i możliwości wykorzystania sieci komputerowych; rodzaje, zadania i możliwości wykorzystania sieci komputerowych; rodzaje usług sieciowych; podział oprogramowania, przykłady oprogramowania systemowego i użytkowego; podstawy programowania komputerów; metody algorytmizacji; zastosowania informatyki w gospodarce morskiej. Umieć → obsługiwać komputer i urządzenia peryferyjne; obsługiwać terminal lokalnej sieci komputerowej; stosować polecenia systemu operacyjnego; korzystać z usług sieci komputerowych; stosować podstawowe techniki algorytmiczne do precyzowania zapisu algorytmu; dobierać struktury danych w zależności od rodzaju wielkości występujących w algorytmach i wykonywanych na nich operacjach; poprawnie dobierać i stosować podstawowe instrukcje programowania; korzystać z podstawowych możliwości zintegrowanego systemu programowania; czytać, analizować uruchamiać i testować programy; obsługiwać edytor tekstów oraz redagować przy jego pomocy tekst; obsługiwać arkusz kalkulacyjny oraz wykonywać przy jego pomocy obliczenia i prezentować wyniki w postaci graficznej; obsługiwać zintegrowany system baz danych; definiować oraz wykonywać podstawowe operacje na bazie danych, formułować zapytania, tworzyć formularze oraz raporty; wykorzystać poznane oprogramowanie do rozwiązania problemów; analizować i dobierać metody rozwiązania problemu; ocenić poprawność rozwiązania problemu. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR I 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. LABORATORYJNE Budowa zestawu komputerowego klasy PC (1 godz.) System operacyjny MS Windows (2 godz.) Obsługa wybranych programów narzędziowych (1 godz.) Edytor tekstu MS Word (6 godz.) Sieci komputerowe – LAN (1 godz.) Sieci komputerowe –Internet, WWW, FTP, poczta elektroniczna wyszukiwanie informacji (1 godz.) Arkusz kalkulacyjny MS Excel (8 godz.) Bazy danych – MS Access (10 godz.) SEMESTR II 1. 2. 3. INFORMATYKA INFORMATYKA 36 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.12a. 2.3.12b. 2.3.12c. 2.3.12d, 2.2.16b. 2.3.12g. 2.2.16a. 2.3.12e, 2.2.16c. 2.3.12f, 2.2.16d. LABORATORYJNE Grafika prezentacyjna – MS PowerPoint (2 godz.) Algorytmy (2 godz.) Instrukcja warunkowa IF z warunkami złożonymi, zastosowanie 30 GODZ. 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.2.16f. 2.2.16f. 2.2.16f. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) operatorów logicznych, instrukcje zagnieżdżone (2 godz.) Pętla FOR (2 godz.) Pętla DO/LOOP (2 godz.) Zmienne indeksowe( 2 godz.) Pętle –ćwiczenia, procedury i funkcje, deklaracja, zastosowanie (2 godz.) 8. Pętle – ćwiczenia, zmienne złożone (wektor), współpraca z arkuszem (2 godz.) 9. Pętle zagnieżdżone, zmienne złożone (tablice) (2 godz.) 10. Operacje na plikach danych (2 godz.) 11. Projekt – zadanie problemowe (10 godz.) 4. 5. 6. 7. 2.2.16f. 2.2.16f. 2.2.16f. 2.2.16f. 2.2.16f. 2.2.16f. 2.2.16f. 2.2.16e. Metody dydaktyczne Ćwiczenia praktyczne przy komputerze - rozwiązywanie zadań. Zadania praktyczne. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu SEMESTR I Zaliczenie poszczególnych bloków laboratoriów (MS Word, MS Excel, MS Access, sieci komputerowe). SEMESTR II Zaliczenie bloków laboratoryjnych (wyrażenia, pętle, zadanie kompleksowe), wykonanie projektu na zadany przez prowadzącego temat i zaprezentowanie wyników w postaci prezentacji multimedialnej. Literatura podstawowa 1. Weverka P., Reid D. A., Word 2000 - Kompendium wiedzy, PLJ, 1999. 2. Walkenbach J., Biblia: Excel 2000, Helion, Gliwice, 1999. 3. Forte S., Access 2000. Księga eksperta, Helion, Gliwice, 2001. 4. Elmasri R., Navathe S., Wprowadzenie do systemów baz danych, Helion, Gliwice, 2005. 5. Walkenbach J., Microsoft Excel 2000 Visual Basic Programowanie, READ ME, 2000. 6. Hindle T., Sztuka prezentacji, Wiedza i Życie, Warszawa, 2000. Literatura uzupełniająca 1. Kowalczyk G., Word 2000 PL. Ćwiczenia praktyczne, Helion, Gliwice, 2001. 2. Kowalczyk G., Excel 2000 PL. Ćwiczenia praktyczne, Helion, Gliwice, 2000. 3. Graff J., Access 2000PL. Ćwiczenia praktyczne, Helion, Gliwice 2000. 4. Snarska A., Makropolecenia w Excelu. Ćwiczenia z ..., Mikom, Warszawa, 2003. 5. Treichel W., Ćwiczenia z Visual Basic, Mikom, 2001. 6. Frenki D., PowerPoint 2000. Ćwiczenia praktyczne, Helion, Gliwice, 2001. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 37 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 12. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek AUTOMATYKA Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L V 15 1 1 15 15 ECTS 2 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Fizyka, matematyka, nawigacja techniczna, informatyka. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów i realizacji zajęć laboratoryjnych student powinien: Znać → podstawowe pojęcia z zakresu automatyki; charakterystyki i własności podstawowych elementów liniowych automatyki; struktury i zasady pracy układów regulacji automatycznej; struktury i zasady pracy komputerowych układów i systemów automatyki na statku. Umieć → interpretować zjawiska zachodzące w liniowych i cyfrowych układach regulacji automatycznej; wyznaczać nastawy regulatorów i oceniać wpływ zmian poszczególnych parametrów układów regulacji na ich zachowanie. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR V AUTOMATYKA AUDYTORYJNE 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Podstawowe pojęcia z zakresu automatyki. Struktura i zasada działania oraz schemat blokowy układu automatycznej regulacji kąta kursu statku. Przetwarzanie sygnałów w automatyce. Transmitancja operatorowa i widmowa oraz charakterystyki czasowe elementów i układów. Charakterystyki i własności podstawowych elementów liniowych. Regulatory analogowe ciągłe - charakterystki, własności, dobór nastaw. Wymagania stawiane układom regulacji (stabilność i jakość regulacji). Podstawowe pojęcia techniki cyfrowej w automatyce. Okrętowe komputerowe układy i systemy automatyki. SEMESTR V AUTOMATYKA 3.2.2.e - LABORATORYJNE 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Analiza pracy systemów zdalnego sterowania zespołem napędowym statku ze śrubą stałą i nastawną z mostka. Badanie własności regulatorów analogowych i cyfrowych. Analiza ciągłego układu regulacji nadążnej/stałowartościowej. Synteza logicznych układów kombinacyjnych. Synteza logicznych układów sekwencyjnych. Modelowanie układu regulacji kąta kursu statku w MATLAB-ie. Inteligentne urządzenia automatyki. 3.1.9.g 2.3.11.1.j,k. 2.3.11.1.j,k. 3.2.2.e - Metody dydaktyczne Wykłady są prowadzone z wykorzystaniem nowoczesnych pomocy audiowizualnych. Uzupełnieniem wykładów są ćwiczenia laboratoryjne przeprowadzane na stanowiskach z rzeczywistymi obiektami 38 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) fizycznymi. W realizacji niektórych ćwiczeń wykorzystywane są filmy. Symulacje komputerowe są wykonywane w programie MATLAB/Simulink. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Zaliczenie wykładów uzyskuje się w wyniku indywidualnego sprawdzianu pisemnego. Zaliczenie laboratorium następuje po prawidłowym wykonaniu wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych, zdaniu sprawozdań i indywidualnym sprawdzeniu pisemnym ze znajomości zagadnień związanych z danym ćwiczeniem laboratoryjnym. Literatura podstawowa 1. Brzózka J., Ćwiczenia z automatyki w MATLAB-ie i Simulinku, EDU MIKOM, Warszawa 1997. 2. Brzózka J., Regulatory i układy automatyki, MIKOM, Warszawa 2004. 3. Urbaniak A., Podstawy automatyki, Wyd. PP, Poznań 2001. 4. Mazurek J. i inni, Podstawy automatyki, Oficyna Wyd. PW, Warszawa 2002. 5. Bohdanowicz J., Kostecki M., Podstawy automatyki dla oficerów statków morskich, Wyd. Morskie, Gdańsk 1980. Literatura uzupełniająca 1. Brzózka J., Regulatory cyfrowe w automatyce, MIKOM, Warszawa 2002. 2. Kaczorek T., Podstawy teorii sterowania, WNT, Warszawa 2005. 3. Szcześniak J., Zdalne sterowanie silnikiem głównym na statkach ze śrubą stałą, skrypt wydany przez Fundację Rozwoju Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie, Szczecin 2002. 4. Szcześniak J., Zdalne sterowanie zespołem napędowym na statkach ze śrubą nastawną, skrypt wydany przez Fundację Rozwoju Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie, Szczecin 2002. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 39 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 13. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L I 15 1 1 15 15 II 15 1 1 15 15 ECTS 2 2 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Fizyka, matematyka. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów i realizacji zajęć laboratoryjnych student powinien: Znać → w zakresie elektrotechniki: podstawowe pojęcia i prawa oraz jednostki wielkości elektrycznych; podstawy miernictwa elektrycznego; obwody i elementy RLC obwodów elektrycznych prądu stałego i zmiennego; parametry pola elektrycznego i magnetycznego; zjawisko indukcji elektromagnetycznej oraz samoindukcji; pojęcie mocy czynnej i biernej; rezonans prądów i napięć w obwodach elektrycznych; podstawy wytwarzania i rozdziału energii elektrycznej na statku; budowę i zasadę działania okrętowych zespołów prądotwórczych oraz ich współpracę równoległą; sposoby ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym; Znać → w zakresie elektroniki: podstawowe pojęcia z zakresu elektroniki; strukturę sygnałów elektrycznych; podstawowe zasady przetwarzania sygnałów; zasady modulacji, detekcji i przemiany częstotliwości; blokową budowę zasilaczy, wzmacniaczy i generatorów; zasady tworzenia obrazów na ekranie lampy oscyloskopowej i radaroskopowej; podstawowe pojęcia techniki cyfrowej; charakterystyki i własności podstawowych elementów liniowych automatyki; struktury i zasady pracy układów regulacji automatycznej; struktury i zasady pracy komputerowych układów i systemów automatyki na statku. Umieć → dokonywać pomiarów natężenia prądu, napięcia, częstotliwości, oporności; interpretować obrazy na ekranie oscyloskopu i radaru; diagnozować niesprawność poszczególnych bloków urządzeń elektronicznych na statku; dokonywać prawidłowych połączeń podstawowych bloków elektronicznych, jak zasilacze, generatory, wzmacniacze; interpretować zjawiska zachodzące w liniowych i cyfrowych układach regulacji automatycznej; wyznaczać nastawy regulatorów i oceniać wpływ zmian poszczególnych parametrów układów regulacji na ich zachowanie. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR I ELEKTROTECHNIKA AUDYTORYJNE 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. 3. 4. 5. Wiadomości ogólne: napięcie, natężenie, SEM żródła napięcia; obwody prądu stałego-prawa Ohma i Kirchhoffa; energia i moc w obwodach pradu stałego (1h). Rodzaje, zasada działania i eksploatacja akumulatorów okrętowych (1h). Obwody prądu przemiennego-pojęcia podstawowe, obwody RLC, reaktancja, impedancja, moc czynna, bierna i pozorna, wartość skuteczna i średnia prądu przemiennego, zjawisko indukcji elektromagnetycznej i samoindukcji (2h). Obwody trójfazowe: sieci lądowe i okrętowe, ich parametry, sposoby łączenia oraz moc odbiorników trójfazowych (1h). Pomiary wielkości elektrycznych:- oznaczenia i zasada działania 40 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) podstawo-wych przyrządów pomiarowych; pomiary parametrów elektrycznych elementów RLC w obwodach elektrycznych (1,5 h). 6. Maszyny elektryczne prądu stałego:-konstrukcja, zasada działania, rodzaje i podstawowe charakterystyki maszyn prądu stałego (1h). 7. Maszyny elektryczne prądu przemiennego:- maszyny asynchroniczne, budowa i zasada działania oraz jej praca silnikowa; maszyny synchroniczne, budowa i zasada działania oraz jej praca generatorowa (2h). 8. Transformatory:- budowa i zasada działania oraz stany pracy trafo (1,5 h). 9. Elektrotechnika okrętowa: 9.1. wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej na statku; 9.2. zasilanie awaryjne, uruchamianie agregatu awaryjnego (3 h). 10. Ochrona przeciwporażeniowa: - zagrożenie porażeniowe i środki ochrony przeciwporażeniowej w sieciach a) z uziemionym punktem zerowym; b) izolowawanym punktem zerowym (1h). SEMESTR I ELEKTROTECHNIKA 2.2.9.8.a 2.2.9.8.b LABORATORYJNE 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Szkolenie BHP elektryczne, regulamin laboratorium oraz organizacja zajęć ( bloki 2-wu godzinne co drugi tydzień ).Warunki zaliczenia. Pomiary wielkości elektrycznych w obwodach prądu stałego. Pomiary wielkości elektrycznych w obwodach prądu zmiennego. Badanie silnika prądu stałego. Badanie silników asynchronicznych: klatkowych i pierścieniowych. Badanie generatorów synchronicznych oraz ich zabezpieczeń. Ochrona przeciwporażeniowa. Zaliczenie przedmiotu. SEMESTR II 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. ELEKTRONIKA ELEKTRONIKA 2.2.9.8.a. AUDYTORYJNE 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.11.1.a. 2.3.11.1.b,f. 2.3.11.1.l. 2.3.11.1.m. 2.3.11.1.m. 2.3.11.1.c. 2.3.11.1.d. 2.3.11.1.h. 2.3.11.1.j,k. 2.3.11.1.g. Sygnały elektryczne. Elementy RLC. Elementy półprzewodnikowe. Analiza widmowa sygnałów. Propagacja fal radiowych. Modulacja amplitudy. Modulacja częstotliwosci i fazy. Demodulacja Wzmacniacze. Ujemne sprzężenie zwrotne. Generatory. Podstawy techniki impulsowej i cyfrowej. Zasilacze. SEMESTR II 2.2.9.8.b. LABORATORYJNE 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. 3. 4. 5. 6. Wybrane przyrządy laboratoryjne (generatory, oscyloskopy, mierniki analogowe i cyfrowe). Badanie obwodów rezonansowych RLC. Badanie elementów półprzewodnikowych. Pomiary oscyloskopowe. Badanie zasilacza stabilizowanego. Badanie symulacyjne modulacji amplitudy, częstotliwości i fazy. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 2.3.11.1.a. 2.3.11.1.b,f. 2.3.11.1.g. 2.3.11.1.m. 41 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 7. 8. 9. 10. 11. 12. Badanie generatorów. Badanie wzmacniaczy szerokopasmowych i wąskopasmowych. Badanie wzmacniacza operacyjnego. Badanie symulacyjne filtrów. Pomiar przesunięcia fazowego. Badanie układów logicznych. 2.3.11.1.h. 2.3.11.1.c. 2.3.11.1.c. 2.3.11.1.j,k. Metody dydaktyczne SEMESTR I Wykłady są ilustrowane przezroczami i w miarę potrzeby materiałami pomocniczymi. Uzupełnieniem wykładów są ćwiczenia laboratoryjne przeprowadzane na profesjonalnie wyposażonych stanowiskach z rzeczywistymi obiektami fizycznymi. Treści nauczania są zgodne: - ze Standardami Kształcenia na Kierunku Nawigacja; - Konwencją STCW odpowiednio do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 13 lipca 2005 r. SEMESTR II Wykład z wykorzystanie środków audiowizualnych. Ćwiczenia laboratoryjne przeprowadzane z wykorzystanie instrukcji dla studentów. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu SEMESTR I Zaliczenie wykładów uzyskuje się w wyniku indywidualnego sprawdzianu pisemnego i odpowiedzi ustnej. Zaliczenie laboratorium następuje po prawidłowym wykonaniu wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych, oddaniu sprawozdań z nich i indywidualnym sprawdzeniu pisemnym i ustnym znajomości teorii związanej z każdym ćwiczeniem. SEMESTR II Audytoria – zaliczenie pisemne. Laboratoria – zaliczenie ustne na podstawie przygotowanych sprawozdań z ćwiczeń laboratoryjnych. Literatura podstawowa SEMESTR I 1. Białek R., Gnat K., Elektrotechnika dla studentów Wydziału Nawigacyjnego, skrypt WSM Szczecin, 2000 2. Gnat K., Tarnapowicz D., Żełudziewicz R., Laboratorium elektrotechniki dla studentów Wydziału Nawigacyjnego, skrypt WSM Szczecin, 2000. SEMESTR II 1. Rusek M., Pasierbiński J., Elementy i układy elektroniczne w pytaniach i odpowiedziach, WNT 1997. 2. Chabłowski J., Skulimowski W., Elektronika w pytaniach i odpowiedziach, WNT 1982. Literatura uzupełniająca SEMESTR I 1. Gil A., Podstawy elektroniki i energoelektroniki, WSM Gdynia 1998 2. Jabłoński W., Elektrotechnika z automatyką, WSiP Warszawa 1996 3. Koziej E., Sochoń B., Elektrotechnika i elektronika, Warszawa 1986 4. Przeździecki F., Elektrotechnika i elektronika, Warszawa, PWN 1985r. SEMESTR II 1. Bohdanowicz J., Kostecki M., Podstawy automatyki dla oficerów statków morskich, Wyd. Morskie 1980. 2. Brzóska J., Regulacja w układzie automatyki przemysłowej, Skrypt WSM 1996. 3. Elektrotechnika i elektronika dla nieelektryków, Praca zbiorowa, WNT 2006. 4. Jaczewski J., Opolski A., Stolz J., Podstawy elektroniki i energoelektroniki, WNT 1981. 5. Pilawski M., Podstawy elektrotechniki, WSiP 1982. 6. Rusek A., Podstawy elektroniki, WSiP 1989. 7. Stacewicz T., Kotlicki A., Elektronika w laboratorium naukowym, PWN 1994. 8. Tietze U., Schenk Ch., Układy półprzewodnikowe, WNT 1987. 42 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 14. Przedmiot: KONSTRUKCJA MASZYN I GRAFIKA INŻYNIERSKA Jednostka prowadząca kierunek Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze ECTS w semestrze A C L A C L I 15 1 1 1 15 15 15 2 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Matematyka, fizyka, informatyka. Założenia i cele przedmiotu Realizacja standardów nauczania na kierunku Nawigacja. Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów oraz wykonaniu zajęć laboratoryjnych i projektowych student powinien: Znać → zasady rzutowania prostokątnego, przekroje i przenikanie brył, zasady aksonometrii, podstawowe uproszczenia rysunkowe, zasady zapisu układu wymiarów, podstawowe połączenia rozłączne i nierozłączne, charakterystyczne cechy rysunków wykonawczych i złożeniowych, zastosowanie programów grupy CAD do tworzenia i edycji rysunków konstrukcyjnych, pojęcie maszyny, podział maszyn według przeznaczenia, zasady działania i rodzaju energii, zasady konstrukcji, osie i wały, łożyskowanie, sprzęgła i hamulce, przekładnie, podstawy teoretyczne dotyczące wytrzymałości materiałów i wytrzymałości zmęczeniowej elementów maszyn. Umieć → interpretować dokumentację techniczną urządzeń mechanicznych, odwzorowywać i wymiarować elementy części maszyn, przedstawić konstrukcję w formie szkicu, tworzyć i edytować rysunek techniczny za pomocą oprogramowania CAD. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR I KONSTRUKCJA MASZYN I GRAFIKA INŻYNIERSKA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 15 GODZ. Zasady rzutowania prostokątnego. Przekroje i przenikanie brył, aksonometria. Uproszczenia rysunkowe. Zapis układu wymiarów. Połączenia rozłączne i nierozłączne. Charakterystyczne cechy rysunków wykonawczych i złożeniowych. Zastosowanie programów grupy CAD do tworzenia i edycji rysunków konstrukcyjnych. Pojęcie maszyny, podział maszyn według przeznaczenia. Zasady działania i rodzaju energii. Zasady konstrukcji. Osie i wały, łożyskowanie, sprzęgła i hamulce, przekładnie. Wytrzymałość materiałów. Wytrzymałość zmęczeniowa elementów maszyn. SEMESTR I 1. 2. 3. 4. 5. 6. AUDYTORYJNE KONSTRUKCJA MASZYN ĆWICZENIOWE 15 GODZ. Maszyny proste – analiza i obliczenia Obliczanie wytrzymałości połączeń nitowych Obliczanie wytrzymałości osi i wałów Obliczanie łożysk Obliczanie wymiarów kół walcowych Normalizacja i zasady doboru sprzęgieł. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 43 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SEMESTR I 1. 2. 3. 4. 5. GRAFIKA INŻYNIERSKA LABORATORYJNE 15 GODZ. Praktyczne wykonywanie rzutów, widoków pomocniczych, szczegółów, przekrojów i kładów, wyrwań elementów części maszyn. Wymiarowanie części maszyn. Przedstawienie konstrukcji w formie szkicu. Wykorzystanie programu z grupy CAD do zapisu konstrukcji: − Interfejs programu, − Operacje dyskowe, − Tworzenie i edycja obiektów, − Wymiarowanie obiektów, − Przygotowanie rysunku do wydruku. Analiza dokumentacji technicznej urządzeń mechanicznych. Metody dydaktyczne Wykład w formie prezentacji multimedialnej z komentarzem, wspomagany innymi środkami audiowizualnymi. Laboratoria w oparciu o wybrane oprogramowanie CAD (program komputerowy MegaCad 4.5) wspomagane środkami audiowizualnymi, urządzenia pomiarowe (suwmiarki), elementy części maszyn i modele brył. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Audytorium - zaliczenie w formie pisemnej. Laboratorium - zaliczenie laboratoriów na podstawie uczestnictwa w zajęciach i sprawozdań z wykonanych zadań. Ćwiczenia - zaliczenie sprawdzające umiejętność samodzielnego rozwiązywania zadań w formie pisemnej. Literatura podstawowa 1. Dobrzański T., Rysunek techniczny maszynowy, OWPW Warszawa 2004. 2. Grzybowski L., Geometria wykreślna, Wyższa Szkoła Morska w Szczecinie, Szczecin 2002. 3. Metelkin J., Setman A., Zdrojewski P., MegaCAD, Wydawnictwo Helion. 4. Osiński Z., Podstawy konstrukcji maszyn, PWN, Warszawa 1999. Literatura uzupełniająca 1. Andrzejowski Z., Pawłowski W., Przewłocki S., Geometria wykreślna: konstrukcje podstawowe z przykładami zastosowań, Politechnika Łódzka, Łódź 1997. 2. Bajkowski J., Podstawy zapisu konstrukcji, OWPW, Warszawa 2005. 3. Bieliński A., Geometria wykreślna, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2005. 4. Błach A., Inżynierska geometria wykreślna: podstawy i zastosowania, Wydaw. Politechniki Śląskiej, Gliwice 2002. 5. Buksiński T., Szpecht A., Rysunek techniczny, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1999. 6. Dietrich M. (red.), Podstawy konstrukcji maszyn. Tomy 1 – 3, WNT, Warszawa, 1999. 7. Dobrzański T., Rysunek techniczny, WNT Warszawa 1998. 8. Geometria wykreślna w zadaniach, praca zbiorowa pod red. Stefana Przewłockiego; zespół autorski Zdzisław Andrzejowski [et al.], Politechnika Łódzka, Łódź 1999. 9. Januszewski B., Geometria wykreślna: teoretyczne podstawy rysunku technicznego, Oficyna Wydaw. Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 1999. 10. Kaczyński R., Nowakowski J.A., Sajewicz E., Grafika inżynierska Cz. 1, Geometria wykreślna ćwiczenia projektowe, Politechnika Białostocka, Białystok 2001. 11. Karcz Z., Geometria wykreślna, Politechnika Lubelska, Lublin 1999. 12. Koczyk H., Geometria wykreślna: metoda Monge'a i aksonometria. Cz. 2. Rozwiązania zadań, Wydaw. Naukowe PWN, Warszawa 1998. 13. Mierzejewski W., Geometria wykreślna, Politechnika Warszawska, Warszawa 1994. 14. Paprocki K., Rysunek techniczny, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1999. 44 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 15. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek NAWIGACJA Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L I 15 2E 2 30 30 II 15 1 2 15 III 15 2 3 30 IV 15 1E 1,5 V 15 1 VII 15 1E VIII 12 2,5 1 1 ECTS 3 30 2,5 45 6,5 12 22 2,5 1,5 15 23 2 2 10 28 4 3 30 33 7 15 12 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Matematyka, fizyka, geografia na poziomie liceum lub technikum, meteorologia i oceanografia, urządzenia nawigacyjne, manewrowanie statkiem, bezpieczeństwo nawigacji, bezpieczeństwo statku. Założenia i cele przedmiotu Spełnienie standardów kształcenia na kierunku nawigacja, grupa treści programowych – kształcenie w zakresie nawigacji. Jednocześnie zgodność z wymaganiami Konwencji STCW na poziomie operacyjnym i zarządzania. Celem przedmiotu jest nauczenie studenta zasad planowania podróży morskiej oraz prowadzenia bezpiecznej nawigacji na akwenach ograniczonych, w żegludze przybrzeżnej i oceanicznej. Przekazywana wiedza z nawigacji obejmuje: • podstawy geodezji i kartografii niezbędne dla przedmiotu, • pełną znajomość map nawigacyjnych i publikacji nautycznych oraz ich wykorzystanie w żegludze, • żeglugę po loksodromie i ortodromie, • wyznaczanie pozycji statku metodami astronomicznymi, terrestrycznymi i poprzez matematyczne zliczenie drogi, • metody oceny dokładności linii pozycyjnych i pozycji statku, • obliczanie pływów i prądów pływowych, • magnetyzm ziemski i jego wpływ na kompas magnetyczny, • planowanie i optymalizację podróży morskiej i oceanicznej, • wykorzystanie map elektronicznych i zintegrowanych systemów nawigacyjnych. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR I NAWIGACJA AUDYTORYJNE 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI PODSTAWY NAWIGACJI (22 GODZ.) 1. Kształt i wymiary Ziemi, układy odniesienia i współrzędnych, horyzont i widnokrąg. 1.1. Podstawowe linie i płaszczyzny na powierzchni Ziemi. 1.2. Geodezyjne układy odniesienia współrzędnych – lokalne i geocentryczne. 1.3. Układy współrzędnych na elipsoidzie i kuli. 1.4. Współrzędne geograficzne. Różnice szerokości i długości geograficznej. 1.5. Morskie jednostki miar, odniesienie do układu SI. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 2.3.1.2.a. 45 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 1.6. Zboczenie nawigacyjne. Żegluga po południku i równoleżniku. 2. Określanie odległości. 2.1. Oddziaływanie prądu i wiatru na statek. Pojęcia: kąt drogi nad dnem KDd, kąt drogi po wodzie KDw, kurs rzeczywisty KR, dryf, znos. 2.2. Określanie przebytej drogi, pomiar prędkości po wodzie i nad dnem. 3. Określanie kierunku, kurs, namiar i kąt kursowy. 3.1. Systemy wyrażania kierunków: pełny, połówkowy, ćwiartkowy i rumbowy. 4. Magnetyzm Ziemi i statku, deklinacja, dewiacja. 4.1. Kursy i namiary kompasowe, magnetyczne i żyrokompasowe, poprawka żyrokompasu. 5. Zamiana kierunków kompasowych i żyrokompasowych na rzeczywiste 6. Określanie: deklinacji, całkowitej poprawki kompasu magnetycznego i poprawki żyrokompasu. 7. Korzystanie ze spisu świateł. 7.1. Charakterystyki świateł nawigacyjnych. 7.2. Widnokrąg, horyzont, odległość do widnokręgu, zasięgi widoczności świateł nawigacyjnych i obiektów DEWIACJA (8 GODZ.) 1. Kompas magnetyczny, krzywa dewiacji. 2. Dewiacja kompasu magnetycznego: 3. własności magnetyczne stali okrętowej, rodzaje magnetyzmu 4. statkowego, typy stali miękkiej w kadłubie statku. 5. Składowe P, Q i R natężenia pola magnetyzmu statkowego. 6. Dewiacja półokrężna, ćwierćokrężna i stała. 7. Wzór Archibalda Smitha, współczynniki dewiacji statku nieprzechylonego: A,B, C, D i E. 8. Dewiacja przechyłowa. 9. Metody określania dewiacji kompasu, tabela dewiacji. 10. Kompensacja dewiacji kompasu. 11. Usytuowanie kompasu na statku, wymagania dla kompasu. SEMESTR I NAWIGACJA 2.3.1.2.b. 2.3.1.5.a. 2.3.1.5.d. 2.3.1.5.e. 2.3.1.2.g. 2.3.1.5.b. 2.2.3.2.a. 2.2.3.2.b. 2.2.3.2.c. 2.2.3.2.d. 2.2.3.2.e. 2.2.3.2.f. 2.2.3.2.g. 2.2.3.2.h. LABORATORYJNE PODSTAWY NAWIGACJI (22 GODZ.) 1. Rozwiązywanie zadań nawigacyjnych na papierowej mapie nawigacyjnej. 1.1. Obliczanie różnic szerokości i długości geograficznej. 1.2. Wstępne prace na mapach nawigacyjnych-posługiwanie się trójkątami nawigacyjnymi, cyrklem, liniami równoległymi, nanoszenie i odczytywanie współrzędnych punktów na mapie nawigacyjnej, określanie odległości i prędkości, kreślenie i odczytywanie kierunków. 1.3. Zamiana jednostek miar stosowanych w nawigacji. 2. Żegluga po równoleżniku i południku, zboczenie nawigacyjne i jego zamiana na różnicę długości geograficznej. 3. Określanie kierunku: kurs, namiar i kąt kursowy. 3.1. Zamiana kierunków kompasowych i żyrokompasowych na rzeczywiste. 3.2. Określanie: deklinacji, całkowitej poprawki kompasu magnetycznego i poprawki żyrokompasu. DEWIACJA KOMPASU MAGNETYCZNEGO (8 GODZ.) 1. Kompas magnetyczny, krzywa dewiacji. 2. Dewiacja półokrężna, ćwierćokrężna i stała. 3. Metody określania dewiacji kompasu, tabela dewiacji. 46 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 2.3.1.2.c. 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.1.2.k. 2.3.1.2.j. 2.3.1.2.b. 2.3.1.5.d. 2.3.1.5.e. 2.3.1.5.b. 2.2.3.2.c. 2.2.3.2.f. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 4. Kompensacja dewiacji kompasu. SEMESTR II NAWIGACJA 2.2.3.2.g. AUDYTORYJNE KARTOGRAFIA NAWIGACYJNA 1. Morskie mapy papierowe i elektroniczne 1.1. Opracowanie, redagowanie i wydawanie map nawigacyjnych w wersji papierowej i cyfrowej. 1.2. Morskie mapy tematyczne i pomocnicze. 1.3. Podstawowe wiadomości o mapach: numeracja map, tytuł, legenda, skala, datowanie map, zero mapy, poziomy odniesienia wysokości. 1.4. Korzystanie z map nawigacyjnych: oznakowanie nawigacyjne, system oznakowania nawigacyjnego IALA, poprawianie map. 1.4.1. Zasady korzystania z Admiralty Notices to Mariners, Cumulatives List of Admiralty Notices to Mariners, Annual Summary of Admiralty Notices to Mariners oraz Wiadomości Żeglarskich BHMW. Zasady korekty map. 2. Odwzorowania kartograficzne. 2.1. Klasyfikacja odwzorowań kartograficznych: 2.1.1. Odwzorowania walcowe (Merkatora, GaussaKrügera); 2.1.2. Odwzorowania azymutalne: normalne, ukośne oraz stereograficzne; 2.1.3. Odwzorowania stożkowe. 2.2. Powiększona szerokość. SEMESTR II NAWIGACJA Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.1.2.d. 2.3.1.2.g. 2.2.1.5. LABORATORYJNE KARTOGRAFIA NAWIGACYJNA 1. Korzystanie z map, spisu świateł i innych wydawnictw, oznakowanie nawigacyjne, poprawianie map. 1.1. Identyfikacja charakterystyk świateł nawigacyjnych – ćwiczenia na symulatorze. 1.2. Identyfikacja oznakowania w systemie IALA – ćwiczenia na symulatorze. 1.3. Spis świateł i sygnałów mgłowych. 1.4. Obliczanie: odległości do widnokręgu, zasięgów widoczności obiektów i świateł nawigacyjnych. 1.5. Uaktualnianie treści map polskich i brytyjskich na podstawie Wiadomości Żeglarskich i Admiralty Notices to Mariners. 1.6. Korzystanie z locji, Catalogue of Admiralty Charts and Publications i Katalogu map i publikacji BHMW. 2. Korzystanie z map pilotowych (Routeing Charts). 3. Rozwiązywanie zadań nawigacyjnych na papierowej mapie nawigacyjnej. 3.1. Znaki i skróty stosowane na mapach polskich i brytyjskich. 3.2. Czytanie treści map brytyjskich i polskich. 3.3. Identyfikacja świateł i oznakowania nawigacyjnego na mapie morskiej. 3.4. Odczyt i nanoszenie sektorów, świateł kierunkowych, nabieżników. 3.5. Posługiwanie się mapami innych państw. 3.6. Prace na mapach nawigacyjnych- nanoszenie i odczytywanie 15 GODZ. 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.1.2.g. 2.2.1.2. 2.3.1.2.k. 47 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 4. współrzędnych punktów, określanie odległości, kreślenie i odczytywanie kierunków. Odwzorowania kartograficzne: • walcowe (Merkatora, Gaussa-Krügera), • azymutalne: normalne, ukośne oraz stereograficzne, • stożkowe, 4.1. Powiększona szerokość. 4.2. Konstrukcja siatki kartograficznej w odwzorowaniu Merkatora – metody graficzne i analityczne. 4.3. Zastosowanie arkuszy zliczeniowych (Plottings) SEMESTR III 1. NAWIGACJA AUDYTORYJNE PODSTAWY TRYGONOMETRII SFERYCZNEJ. (8 GODZ.) Podstawowe twierdzenia, podstawowe przypadki rozwiązywania trójkątów sferycznych. 1.1. Trójkąt sferyczny. 1.2. Wzory: sinusów, cosinusów i semiversusów. 1.3. Analogie Nepera. 1.4. Trójkąt sferyczny prostokątny. ŻEGLUGA PO LOKSODROMIE I ORTODROMIE, NAWIGACJA ZLICZENIOWA. (8 GODZ.) 2.1 Żegluga po loksodromie. Trójkąt loksodromiczny, drogowy i Merkatora. 2.2 Zliczenie matematyczne proste i złożone. 2.3 Problemy żeglugi po loksodromie. 2.4 Elementy ortodromy. 2.5 Zmiana kąta drogi o 1º. 2.6 Zbieżność południków i poprawka loksodromiczna. 2.7 Przebieg ortodromy na mapie Merkatora. 2.8 Wykorzystanie mapy gnomonicznej do określania elementów ortodromy. 2.9 Żegluga mieszana. 3. LINIA POZYCYJNA I POZYCJA. (8 GODZ.) 3.1. Nawigacja zliczeniowa. 3.2. Pozycja zliczona statku 3.3. Uwzględnianie oddziaływania wiatru i prądu podczas żeglugi 3.4. Linie pozycyjne i ich rodzaje 3.5. Zasady doboru obiektów i technika wykonywania pomiarów z wykorzystaniem klasycznych i technicznych środków wyposażenia nawigacyjnego. 3.6. Wyznaczanie pozycji obserwowanej statku z jednego lub kilku obiektów 3.7. Zastosowanie linii pozycyjnych do określania granic niebezpieczeństw nawigacyjnych. 3.8. Całkowity znos. 3.9. Nawigacyjne przygotowanie przejścia morzem. 4. DOKŁADNOŚCI LINII POZYCYJNYCH I POZYCJI STATKU. (6 GODZ.) Dokładności pomiarów nawigacyjnych. Ocena dokładności linii pozycyjnych. Metody oceny dokładności pozycji statku. Analiza dokładności pozycji statku określonej różnymi metodami nawigacyjnymi. Normy i standardy oceny dokładności pozycji statku. 2. 48 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 2.2.1.5. 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.10 2.3.1.2.f. 2.2.1.7. 2.3.1.2.e. 2.2.1.6. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SEMESTR III NAWIGACJA ĆWICZENIOWE 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. PODSTAWY TRYGONOMETRII SFERYCZNEJ. Obliczenia praktyczne w zakresie stosowanym w astronawigacji i nawigacji z wykorzystaniem tablic nawigacyjnych i kalkulatora. 1.1. Trójkąt sferyczny. 1.2. Wzory: sinusów, cosinusów i semiversusów. 1.3. Analogie Nepera. 1.4. Trójkąt sferyczny prostokątny. 2. Rozwiązywanie I i II problemu żeglugi po loksodromie SEMESTR III NAWIGACJA 2.3.10 LABORATORYJNE 1. ŻEGLUGA PO LOKSODROMIE I ORTODROMIE, NAWIGACJA ZLICZENIOWA, UŻYCIE KALKULATORA, TABLIC I MAP GNOMONICZNYCH DO OKREŚLANIA ELEMENTÓW ORTODROMY (14 GODZ.) 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 1.7. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.1.2.j 2.2.1.7. Zliczenie matematyczne proste i złożone. Obliczanie elementów ortodromy wzorami i tablicami. Zmiana kąta drogi o 1º. Zbieżność południków i poprawka loksodromiczna. Wykreślanie ortodromy na mapie Merkatora. Wykorzystanie mapy gnomonicznej do określania elementów ortodromy. Żegluga mieszana. 2. ROZWIĄZYWANIE ZADAŃ NAWIGACYJNYCH NA PAPIEROWEJ MAPIE NAWIGACYJNEJ. (26 GODZ.) 2.1. Wykreślanie pozycji zliczonej statku z uwzględnieniem oddziaływania wiatru i prądu. 2.2. Wyznaczanie momentów wystąpienia trawersu i odległości minimalnej. 2.3. Kreślenie linii pozycyjnych. 2.4. Wyznaczanie pozycji obserwowanych statku z jednego lub kilku obiektów. 2.5. Rozwiązywanie kompleksowych zadań nawigacyjnych na mapach. 2.6. Wykorzystanie linii pozycyjnych dla określania niebezpieczeństw nawigacyjnych. 2.3.1.2.k. 3. DOKŁADNOŚCI LINII POZYCYJNYCH I POZYCJI STATKU (5 GODZ.) 3.1. Określenie błędów pomiarów nawigacyjnych na różnym poziomie ufności. 3.2. Określanie dokładności pozycji przy wykorzystaniu metody błędu kołowego na 95 % poziomie ufności dla różnych ilości linii pozycyjnych i metod nawigacyjnych. 2.2.1.6. SEMESTR IV 45 GODZ. NAWIGACJA AUDYTORYJNE 12 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI PŁYWY I PRĄDY PŁYWOWE (12 GODZ.) 1. Podstawowe definicje związane z pływami. Krzywa pływów i jej elementy. Zero mapy (rejon pływowy i bezpływowe). Głębokości na mapie morskiej a aktualna głębokość akwenu. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 2.3.1.2.h. 49 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 2. 3. 4. 5. 6. 7. Geneza pływów. Zarys statycznej teorii pływów. Siły pływotwórcze. Elipsa pływów. Ruch wirowy Ziemi. Ruch Księżyca i Słońca a zjawisko pływów (zmiana deklinacji, zmiana faz, zmiana odległości). Podział i charakterystyka pływów; syzygijne, kwadraturowe, pośrednie oraz półdobowe, dobowe, mieszane. Dobowe wykresy pływów. Dynamika pływów. Długość i prędkość rozchodzenia się fali pływowej. Wpływ konfiguracji dna morskiego i wybrzeża na zjawisko pływów. Zmiana głębokości. Interferencja fal. Fala stojąca wykształcona w wyniku oddziaływania sił pływotwórczych. Zjawisko rezonansu. Powstawanie układów amfidromicznych. Efekty płytkowodzia. Fala pływowa na rzekach. Wpływ warunków hydrometeorologicznych na zjawisko pływów. Uproszczona metoda analizy harmonicznej pływów. Składowe harmoniczne, argumenty astronomiczne, stałe harmoniczne. Wydawnictwa zawierające informacje o pływach; tablice pływów, mapy nawigacyjne. Mapy pływów – metody obliczeniowe, dokładność przepowiedni. Prądy pływowe podział i charakterystyka. Prądy wirowe i zwrotne. Prądy o charakterze półdobowym, dobowym i mieszanym. Wykresy prądów pływowych. Wpływ konfiguracji dna morskiego i wybrzeża na zjawisko prądów pływowych. Wydawnictwa zawierające informacje o prądach pływowych: tablice, atlasy, mapy prądów pływowych, mapy nawigacyjne – zasady korzystania. SEMESTR IV NAWIGACJA 2.3.1.2.h. 2.3.1.2.h. 2.3.1.2.h. 2.2.1.8. 2.3.1.8. 2.3.1.8. LABORATORYJNE 22 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI PŁYWY I PRĄDY PŁYWOWE (22 GODZ.) 1. Wykorzystanie publikacji ATT oraz map nawigacyjnych. Akweny pływowe i bezpływowe, zero mapy, określenie wysokości pływu, poziomy pływowe. Krzywa pływów i jej elementy; woda wysoka, woda niska, skok pływu, średni skok dnia, wysokość pływu w dowolnym momencie, wzniesienie pływu, czas trwania pływu, okres pływu. Prognoza pływów. 2. ATT – porty zasadnicze. Czas prognozy (strefowy, letni). Czas trwania opadania i wznoszenia pływów, skoki. Średni skok dnia. Głębokość akwenu przy wodzie wysokiej i niskiej. Kotwiczenie. Obliczanie wysokości pływu w czasie pomiędzy wodą wysoką i wodą niską. Aktualna głębokość akwenu, redukcja sondy. Określenie czasu wystąpienia wymaganej wysokości pływu (okno pływu). Podejście do portu, przejście nad płycizną, próba samodzielnego zejścia z mielizny. Korygowanie wzniesienia świateł, wysokości podanych na mapie, pionowego prześwitu pod mostem itd. 3. Obliczanie prognozy pływów dla portów dołączonych. Zadania pływowe. 4. Uproszczona metoda harmoniczna prognozowania pływów – graficzna i z wykorzystaniem kalkulatora. Automatyzacja obliczeń pływowych. Programy pływowe na PC (wersja BA – DB 550 i DB 560). 5. Obliczanie wysokości pływu na morzu otwartym. 6. Określanie parametrów prądów: kierunku i prędkości prądu, czasu trwania, bezruchu prądu. Informacje o prądach pływowych na mapach nawigacyjnych. Wykorzystanie atlasów, tablic, diagramów, locji. 7. Wykorzystanie Internetu w zakresie informacji o pływach i prądach pływowych (służby hydrograficzne), zastosowanie programów wersji PC do określania prognozy pływów i prądów pływowych. 50 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 2.3.1.2.h. 2.3.1.2.h. 2.2.1.8. 2.3.1.2.h. 2.3.1.8. 2.3.1.8. 2.3.1.8. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SEMESTR V NAWIGACJA AUDYTORYJNE 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI PLANOWANIE PODRÓŻY (15 GODZ.) 1. Wymogi formalne planowania podróży. 1.1. Zalecenia zawarte w rozdziale V Konwencji SOLAS prawidło 34, zgodnie z Aneksem 25 rezolucji IMO A. 893 (21) dotyczącym gromadzenia wszystkich niezbędnych informacji zamierzonej podróży lub przejścia, szczegółowego zaplanowania drogi morskiej statku od „nabrzeża do nabrzeża” oraz procesu realizacji planu i jego monitorowanie. 1.2. Wymogi zawarte w Konwencji STCW dotyczące oficerów i załogi, wyposażenia statku, systemu ISM, jak również te, dotyczące planowania podróży. 2. Źródła informacji niezbędne do opracowania planu przejścia nawigacyjnego. 2.1. Mapy. 2.2. Wydawnictwa. 2.3. Wiadomości żeglarskie. 2.4. Radiowe ostrzeżenia nawigacyjne. 2.5. Dane dotyczące statku 3. Korekta map i wydawnictw nawigacyjnych. 4. Proces planowania żeglugi. 4.1. Obowiązki oficera wachtowego na różnych etapach realizacji podróży z uwzględnieniem aspektu ochrony środowiska. 4.2. Procedury wachtowe i awaryjne. 4.3. Sposób główny i pomocniczy jak również częstotliwość określania pozycja na różnych etapach podróży. 5. Planowanie podróży oceanicznej i na akwenach otwartych. 5.1. Wybór trasy uwzględniając rodzaj żeglugi. 5.2. Poszukiwanie i ratownictwo. 5.3. Korzystanie z ośrodków lądowych pogodowego prowadzenia statków. 6. Planowanie podróży w obszarach ograniczonych. 6.1. Organizacja pracy zespołowej na mostku. 6.2. Sposoby kontroli pozycji na wodach przybrzeżnych i pilotowych (limiting danger lines / no-go areas, transits / ranges, leading lines, parallel indexing). 6.3. Kontrola pozycji wg współrzędnych brzegowych i torowych. 7. Modyfikacja planu podróży w trakcie jego realizacji. Plan awaryjny. 8. Systemy meldunkowe. 9. Dzienniki okrętowe. SEMESTR V NAWIGACJA 2.2.1.3. 2.2.1.2. 2.3.1.2.g. 2.2.1.3. 2.2.1.3. 2.2.1.3. 2.2.1.3. 2.2.1.4. 2.2.1.1., 2.3.1.2.i. LABORATORYJNE 23 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI PLANOWANIE PODRÓŻY (23 GODZ.) 1. Wykorzystanie źródeł informacji niezbędnych do opracowania planu podróży. 1.1. 1.2. Mapy drogowe, trasowe, locje, spis świateł i sygnałów mgłowych, spis radiosygnałów, tablic pływów i atlasów prądów pływowych. Ocean Passages for the World, IMO Ship’s Routeing, Mariner’s Handbook, Guide to Port Entry. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 2.2.1.3. 2.2.1.2. 51 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 1.3. 1.4. 1.5. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Planowanie podróży morskiej na akwenach oceanicznych na przykładzie przejścia Oceanu Atlantyckiego między wskazanymi pozycjami. 2.1. Wybór map i wydawnictw. 2.2. Wybór trasy z uwzględnieniem rodzaju żeglugi, warunków hydrometeorologicznych, wskazań eksploatacyjnych. 2.3. Sumaryczna odległość i czas przejścia dla założonej prędkości. 2.4. Możliwość odbioru informacji pogodowych, ostrzeżeń nawigacyjnych. 2.5. Systemy meldunkowe. Praktyczne opracowanie planu przejścia Kanału Angielskiego z wykorzystaniem mapy Mariner’s Routeing Guide, jak również niezbędnych map i wydawnictw nawigacyjnych. Planowanie podróży w żegludze przybrzeżnej i na wodach ograniczonych. 4.1. Wybór map i wydawnictw. 4.2. Wybór trasy z uwzględnieniem zapasu wody pod stępką, możliwości określania pozycji statku, wskazania niebezpiecznych namiarów itd.. 4.3. Odległości między punktami zwrotu i czasy ich osiągnięcia dla założonej prędkości. 4.4. Określenie prognozy pływu i prądu pływowego dla określonego akwenu. 4.5. Planowanie redukcji prędkości. 4.6. Wyznaczanie punktów zgłoszeniowych: dotyczące ruchu statków, pilotażu, ochrony środowiska, ratownictwa. 4.7. Wskazanie pozycji zmiany mapy. Samodzielne opracowanie planu podróży od „nabrzeża do nabrzeża” z wyszczególnieniem wszystkich map i pomocy nawigacyjnych. Wykreślenie kursów na mapie papierowej z zaznaczeniem wszystkich niezbędnych informacji, łącznie z planem awaryjnym. Aktualizacja map i wydawnictw nawigacyjnych. Prowadzenie dokumentacji wachtowej. Automatyzacja obliczeń nawigacyjnych. SEMESTR VII 1. 2. NAWIGACJA NAWIGACJA ECDIS ORAZ KOMPLEKSOWE NAWIGACYJNEJ (24 GODZ.) 2.2.1.3. 2.2.1.3. 2.2.1.3. 2.3.1.2.k. 2.3.1.2.g. 2.3.1.2.i. 2.2.1.9. AUDYTORYJNE ECDIS (6 GODZ.) 1.1. Standaryzacja systemów ECDIS. 1.2. Różnice między ECDIS, RCDS i ECS. 1.3. Ograniczenia systemu ECDIS pracującego w trybie RCDS. 1.4. Planowanie, monitorowanie i rejestracja podróży w systemach ECDIS. WYBÓR OCEANICZNEJ TRASY POGODOWEJ (4 GODZ.) 2.1. Warunki hydrometeorologiczne ograniczające wybór drogi statku. 2.2. Trasy pogodowe SEMESTR VII 1. Wiadomości żeglarskie. Radiowe ostrzeżenia nawigacyjne. Dane dotyczące statku. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.2.3.1.c. 2.2.1.2. 2.3.2.4. LABORATORYJNE ZADANIA 52 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 NAWIGACYJNE NA MAPIE 10 GODZ. 28 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.2.3.1.c 2.3.1.4.h Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 1.7. 2. Prezentacja danych ECDIS. Prezentacja danych SENC. Informacje locyjne o planowanej i realizowanej trasie. Planowanie podróży z wykorzystaniem ECDIS. Kontrola drogi statku po zaplanowanej trasie. Dokumentacja podróży, użycie radaru i ARPA. Wykorzystanie map rastrowych w monitorowaniu i planowaniu tras. 1.8. Nawigacja pilotowa z wykorzystaniem ECDIS. 1.9. Kompleksowe zadania nawigacyjne na mapie papierowej. WYBÓR OCEANICZNEJ TRASY POGODOWEJ (4 GODZ.) 2.1. Żegluga statku w lodach - planowanie podróży statku w obszarach występowania lodu pochodzenia morskiego i lądowego- interpretacja map. 2.2. Oblodzenie statku - prognozowanie możliwości oblodzenia statku na podstawie nomogramów. 2.3. TRASY POGODOWE Programy komputerowe uwzględniających warunki pogodowe dla potrzeb planowania podróży statków. SEMESTR VIII NAWIGACJA 2.3.1.2.k 2.2.1.2. 2.3.2.4. AUDYTORYJNE 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. 3. 4. Wiadomości ogólne o układzie słonecznym. Sfera niebieska – pojęcia podstawowe. Układy współrzędnych astronomicznych: horyzontalny (poziomy), równikowy I i II (godzinny i ekwinokcjalny). Rzut zenitalny i biegunowy. Trójkąt sferyczny-paralaktyczny i jego graficzne i analityczne rozwiązywanie. Pozorny ruch dobowy ciał niebieskich i zjawiska szczególne towarzyszące temu ruchowi. Ruchy Słońca i Księżyca. Nauka o czasie: czas gwiazdowy, równanie czasu gwiazdowego, czas słoneczny prawdziwy i średni. Zależność czasu od długości geograficznej. Strefy czasowe. 5. Budowa i wykorzystanie Morskiego Rocznika Astronomicznego 6. Budowa i teoria sekstantu. Poprawianie zmierzonych sekstantem wysokości ciał niebieskich Rzut ciała niebieskiego na powierzchnię kuli ziemskiej. Pojęcie AKP i alp. Metoda bezpośredniego wykreślania AKP. Metody wyznaczania współrzędnych geograficznych punktu wytycznego (H, B i L) 7. 8. 9. Budowa i wykorzystanie tablic astronawigacyjnych 10. Identyfikacja ciał niebieskich (gwiazd i planet) oraz przygotowanie porannej i wieczornej obserwacji astronomicznej. 11. Pozycja z jednoczesnych i nie jednoczesnych obserwacji ciał niebieskich oraz jej dokładność 12. Dobowy cykl obserwacji astronomicznych. 13. Astronomiczne metody obliczania całkowitej poprawki kompasu magnetycznego. 14. Algorytmizacja obliczeń astronawigacyjnych Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 2.3.1.1a,b. 2.3.1.1a,b. 2.2.2.1. 2.3.1.1a,b. 2.2.2.7. 2.3.1.1.d. 2.2.2.3 2.3.1.1.e. 2.2.2.5. 2.3.1.1.c. 2.2.2.8. 2.3.1.1.f. 2.2.2.8. 2.3.1.1.f. 2.2.2.8. 2.3.1.1.f. 2.2.2.2. 2.2.2.8. 2.3.1.1.f. 2.3.1.1.f. 2.2.2.4. 2.2.2.6. 2.2.2.3. 2.3.1.1.e. 2.2.2.8. 2.3.1.1e,f. 53 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SEMESTR VIII NAWIGACJA ĆWICZENIOWE 12 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. Rzut zenitalny. Systemy liczenia azymutów. Rzut biegunowy. Zależność kata godzinnego od długości geograficznej. Analityczne i graficzne rozwiązywanie trójkątów paralaktycznych. 2. Zależności geometryczne i trygonometryczne w pozornym ruchu dobowym ciał niebieskich. Planetarium. 3. Cykl obserwacji dobowych i określanie cp kompasu magnetycznego. 4. Algorytmizacja obliczeń astronawigacyjnych SEMESTR VIII 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. NAWIGACJA 2.2.2.3,4. 2.3.1.1.f. 2.2.2.3,4. 2.3.1.1f,g. 2.2.2.2-3,4,5,6. 2.3.1.1.e,f,g,h. 2.2.2.2-3,4,5,6. 2.3.1.1.e,f,g,h. LABORATORYJNE Zależność kata godzinnego od długości geograficznej. Analityczne i graficzne rozwiązywanie trójkątów paralaktycznych. Zależności geometryczne i trygonometryczne w pozornym ruchu dobowym ciał niebieskich. Zamiana czasów. MRA – obliczanie miejscowych katów godzinnych i deklinacji ciał niebieskich w funkcji czasu obserwacji; obliczanie momentów wystąpienia określonych zjawisk astronomicznych w czasie uniwersalnym i strefowym w funkcji pozycji obserwatora Sekstant-technika pomiaru wysokości oraz określanie jego błędów zmiennych. Poprawianie zmierzonych sekstantem wysokości ciał niebieskich z wykorzystaniem MRA i tablic nawigacyjnych Obliczanie i wykreślanie elementów alp metodą wysokościową (arkusz zliczeniowy) Identyfikacja ciał niebieskich (gwiazd i planet) sposobem analitycznym, tablicowym oraz przy użyciu identyfikatorów Obliczanie i wykreślanie alp metodą szerokościową: ϕB z górnej i dolnej kulminacji oraz z pomiaru wysokości gwiazdy Polarnej (arkusz zliczeniowy) Obliczanie i wykreślanie alp metodą przypołudnikowa i długościową (arkusz zliczeniowy) Pozycja obserwowana z jednoczesnych i niejednoczesnych obserwacji ciał niebieskich- sprowadzanie do wspólnego zenitu. 10. Zadania kompleksowe z wykorzystaniem tablic astronomicznych. 33 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.2.2.3,4. 2.3.1.1.f. 2.2.2.3,4. 2.3.1.1f,g. 2.2.2.3-4,6. 2.3.1.1e,f. 2.2.2.5. 2.3.1.1.e. 2.2.2.4-5,8. 2.3.1.1e,f. 2.2.2.2. 2.3.1.1.e. 2.2.2.4-5,6. 2.3.1.1-e,f. 2.2.2.4-5,6. 2.3.1.1.e,f. 2.2.2.2-3,4,5,6. 2.3.1.1.e,f,g,h. 2.2.2.2-3,4,5,6. 2.3.1.1.e,f,g,h. Metody dydaktyczne Asymilacji wiedzy, pokaz z zastosowaniem środków audiowizualnych oraz wnioskowanie dedukcyjne i rozwiązywania zadań problemowych z wykorzystaniem: − Katalogów map i publikacji nautycznych; − Map ćwiczeniowych i nawigacyjnych oraz ARCS; − Map pomocniczych i tematycznych: Routeing Charts, Mariner’s Routeing Guide, Co-Tidal Atlases and Charts, Plotting Sheets, map gnomonicznych; − Publikacji nautycznych takich jak: locje, spisy świateł i sygnałów mgłowych, spisy sygnałów radiwych, tablice pływów, atlasy prądów pływowych, Ocean Passages for the World, Distance Tables, IMO Ship’s Routeing, Mariner’s Handbook, Guide to Port Entry, System IALA, Chart 5011, roczniki nautyczne, wiadomości żeglarskie; − Sekstantów, Planetarium, kompasu magnetycznego i dewiaskopu; − Internetu w celu pozyskiwania danych on-line; − Laboratorium „Elektronicznych pomocy nawigacyjnych”; − Programów do optymalizacji tras pogodowych; 54 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) − − − − Programów do nauki i testowania wiedzy z zakresu charakterystyk świateł i systemu IALA; Programu DP 550 TotalTide, programu DP 560 for Windows (SHM) Tablic nawigacyjnych, kalkulatorów elektronicznych, trójkątów nawigacyjnych, cyrkli nawigacyjnych; Symulatora ECDIS. Forma i warunki zaliczenia/egzaminu 1. Warunkiem uzyskania zaliczenia jest obecność na zajęciach oraz zaliczenie przeprowadzanych podczas każdego semestru kolokwiów z wynikiem pozytywnym; 2. Warunkiem umożliwiającym przystąpienie do egzaminu jest obecność na zajęciach audytoryjnych oraz uzyskanie oceny pozytywnej z laboratoriów i ćwiczeń; 3. Egzaminy prowadzone są w formie pisemnej z części teoretycznej i zadaniowej obejmującej zagadnienia z semestrów poprzednich i bieżącego. Literatura podstawowa 1. Admiralty Manual of Navigation, Vol., HMSO, London, 1987. 2. Admiralty Manual of Tides, NP. 120, A.T. Doodson and H.D. Warburg. London 1941. Rep. 1980. 3. Bowditch N. "American Practical Navigation " Edition 2002. 4. BRIDGE PROCEDURES GUIDE, 4TH. ED., International Chamber of Shipping 2007. 5. Giertowski J., Meissner T., Podstawy nawigacji morskiej, Wydawnictwo Morskie Gdańsk, 1969. 6. Gorazdowski S., Morskie pomoce nawigacyjne, Wydawnictwo Morskie, Gdynia 1968. 7. Gucma St., Podstawy teorii linii pozycyjnych i dokładności w nawigacji morskiej, WSM Szczecin 1995. 8. House D.J., Navigation for Masters, Witcher Co. Ltd., London, 1998. 9. IHO S - 52, Appendix 2. Coulour and Symbol Specification for ECDIS, 3nd Edition. IHO 2004. 10. IMO -MSC.232(82) Adoption of the revised performance standards for ECDIS, 5 December 2006. 11. IMO Resolution A.817/19. Perfomance Standards for Electronic Chart Display System (ECDIS), London 1998. 12. IMO. Międzynarodowa Konwencja o Bezpieczeństwie Życia na Morzu, Polski Rejestr Statków, Gdańsk 2006 . 13. Jurdziński M., Podstawy nawigacji morskiej, Akademia Morska w Gdyni, Gdynia, 2003. 14. Jurdziński M., Morskie kompasy magnetyczne, Wydawnictwo Morskie Gdańsk, 1984. 15. Jurdziński M., Szczepanek Z., Astronawigacja, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1978. 16. Klekowski St., Trygonometria nautyczna, WSM, Szczecin 1995. 17. Konwencja SOLAS – rozdział V – paragraf 34, ANEX 24, Rezolucja IMO A.893(21) „GUIDELINES FOR VOYAGE PLANNING”. 18. Ledóchowski A., Astronawigacja, Gdynia WSM 1979. 19. Lisicki A., Pływy na morzach i oceanach, Wyd. Gdańskie Towarzystwo Naukowe 1996. 20. Łusznikow E.M., Ferlas Z., Bezpieczeństwo Żeglugi, Wyższa Szkoła Morska, Szczecin 1999. 21. Morgaś W., Posiła J., Nawigacja i locja, WSMW, Gdynia 1981. 22. Nicholls's Concise Guide Vol. 1,2, Brown, Son Ferguson Ltd., Glasgow, 1984, 1987. 23. Skóra K., Wiśniewski B., Pływy i prądy pływowe, Wyd. Akademia Morska w Szczecinie, 2006. 24. Stiepanow N., Trygonometria sferyczna, PWN Warszawa 1960. 25. Symbols and Abbreviations used on Admiralty Charts. Chart 5011, Hydrographic Orfice, current edition. 26. Switft A.J., Bridge Team Management a Practical Guide, The Nautical Institute London 1993. 27. Tablice Nawigacyjna TN-89,Gdynia 1989. 28. Urbański J., Kopacz Z., Posiła J., Nawigacja morska, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk, 1979. 29. Walczak A., Wereszczyński J., Wybrane zagadnienia z kartografii morskiej, WSM Szczecin 1979. 30. Weintrit A., Aktualizacja map i wydawnictw nawigacyjnych, Wydawnictwo WSM, Gdynia 2004. 31. Wisła S., Kartografia morska Wykład I - V, Fundacja Rozwoju WSM, Szczecin 1997. 32. Wisła S., Podstawy matematyczne morskich map nawigacyjnych, Szczecin 1985. 33. Wiśniewski B., Optymalizacja drogi morskiej statku, Wydawnictwo AM Szczecin, 1986 34. Wiśniewski B., Problemy wyboru drogi morskiej statku, Wydawnictwo Morskie ,Gdańsk 1991. 35. Wolski A., Pozycja terrestryczna statku, Oficyna Wydawnicza PW, Warszawa, 2001. 36. Wolski A., Żegluga po ortodromie i loksodromie, Oficyna Wydawnicza PW, Warszawa, 2000. 37. Wróbel F., Nawigacja morska. Zadania z objaśnieniami, Trademar, Gdynia 2006. 38. Wróbel F., Vademecum nawigatora, Trademar, Gdynia 2006. Literatura uzupełniająca 1. Biernacki F., Podstawy teorii odwzorowań kartograficznych, PWN 1973. 2. Cotter C. H., Elements of Navigation and Nautical Astronomy, Hardcover July 1992. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 55 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. Gajderowicz I., Kartografia matematyczna dla geodetów, podręcznik, Wydawnictwo ART., Olsztyn, 1991. Gucma S., Nawigacja pilotażowa, Gdańsk 2004. How to Keep Your Admiralty Charts Up-To-Date, NP. 294. 2005. IHO S – 52, Appendix 3. Glossary of ECDIS-related Terms, 3nd Edition. IHO1997. Jurdziński M., Planowanie nawigacji w obszarach ograniczonych, Wyd. WSM Gdynia 1999. Jurdziński M., Procedury wachtowe i awaryjne w nawigacji morskiej, WSM Gdynia 2001. Karpowicz M., Rudnicki Z., Zadania z astronomii ogólnej, 1960. Różycki J., Kartografia matematyczna, PWN Warszawa 1970. Simpson A., Navigation Guide Vol.1, 2, 1991. Szaflarski J., Zarys kartografii, PPWK Warszawa 1965. Urbański J., Czapczyk M., Podstawy kartografii i geodezji nawigacyjnej, WSM Gdynia 1988. Weintrit A., Elektroniczna mapa nawigacyjna- przewodnik do ćwiczeń, WSM Gdynia 1999. Weintrit A., Zestaw pytań testowych z nawigacji morskiej, Fundacja WSM Gdynia, Gdynia 2005. Weintrit A., Dziula P., Morgaś W., Obsługa i wykorzystanie systemu ECDIS - przewodnik do ćwiczeń na symulatorze, AM Gdynia 2004. Wilgat T., Geografia astronomiczna, PZWS, Warszawa 1972. 56 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 16. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek METEOROLOGIA I OCEANOGRAFIA Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze Semestr w semestrze A C L A C L II 15 2 1 30 15 III 15 2E 1 30 ECTS 2 15 3 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Nawigacja, ratownictwo morskie, bezpieczeństwo nawigacji, przewozy morskie, ochrona środowiska. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów oraz wykonaniu ćwiczeń laboratoryjnych student powinien: Znać → zarys procesów i elementów determinujących pogodę; charakterystykę różnych systemów pogodowych; meteorologiczne instrumenty i ich zastosowanie; podstawy teoretyczne z zakresu oceanografii; organizację służb meteorologicznych i systemy nadawania prognoz pogody; wydawnictwa nautyczne. Umieć → interpretować obserwacje meteorologiczne dokonane bezpośrednio na statku oraz otrzymane w komunikatach; odczytywać informacje z map pogodowych i falowania; decydując o bezpieczeństwie statku wziąć pod uwagę warunki klimatyczne rejonu żeglugi, prognozy pogody, prądy oceaniczne, obecność lodów; wykorzystywać stosowne publikacje nautyczne; procedurę przygotowywania depesz meteorologicznych. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR II 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. AUDYTORYJNE Statkowe urządzenia meteorologiczne Atmosfera ziemska Wiatr Chmury i opady atmosferyczne Widzialność Układy wiatrów i ciśnienia nad oceanami Fronty atmosferyczne i układy baryczne, cyklony tropikalne Służba pogody dla żeglugi, odbiór informacji meteorologicznej na statku Sporządzanie statkowych obserwacji hydrometeorologicznych SEMESTR II 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. METEOROLOGIA METEOROLOGIA Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.1.6. 2.3.1.6. 2.3.1.6. 2.3.1.6. 2.3.1.6. 2.3.1.6. 2.3.1.6. 2.3.1.6. 2.3.1.6. LABORATORYJNE Statkowe urządzenia meteorologiczne Atmosfera ziemska Wiatr Chmury i opady atmosferyczne Widzialność Układy wiatrów i ciśnienia nad oceanami Fronty atmosferyczne i układy baryczne, cyklony tropikalne Służba pogody dla żeglugi, odbiór informacji meteorologicznej na statku Sporządzanie statkowych obserwacji hydrometeorologicznych 30 GODZ. 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.1.6. 2.3.1.6. 2.3.1.6. 2.3.1.6. 2.3.1.6. 2.3.1.6. 2.3.1.6. 2.3.1.6. 2.3.1.6. 57 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SEMESTR III METEOROLOGIA I OCEANOGRAFIA AUDYTORYJNE 1. 2. Zgłaszanie statkowych obserwacji hydrometeorologicznych. Interpretacja i wykorzystanie informacji meteorologicznej na statku, prognozowanie pogody. 3. Prądy morskie. 4. Zmiany poziomu morza, falowanie wiatrowe. 5. Zjawiska lodowe. 6. Mapy synoptyczne i prognozowanie pogody: 6.1. ogólna cyrkulacja atmosfery 6.2. główne masy powietrza – pogoda 6.3. mapy synoptyczne 6.4. faksymile – rodzaje map, symbole 6.5. zjawiska lodowe 7. Fronty atmosferyczne, układy baryczne: 7.1. fronty atmosferyczne 7.2. niże 7.3. wyże 7.4. sztormy tropikalne 8. Prądy oceaniczne powierzchniowe 9. Uwzględnianie warunków meteorologicznych i falowania przy planowaniu podróży 10. Wpływ warunków meteorologicznych na zjawisko pływów. 11. Wahania poziomu morza: 11.1. tsunami 11.2. wezbrania i obniżenia sztormowe 11.3. sejsze SEMESTR III METEOROLOGIA I OCEANOGRAFIA 1. 2. 58 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. LABORATORYJNE Zgłaszanie statkowych obserwacji hydrometeorologicznych. Interpretacja i wykorzystanie informacji meteorologicznej na statku, prognozowanie pogody. 3. Prądy morskie. 4. Zmiany poziomu morza, falowanie wiatrowe. 5. Zjawiska lodowe. 6. Mapy synoptyczne i prognozowanie pogody: 6.1. ogólna cyrkulacja atmosfery 6.2. główne masy powietrza – pogoda 6.3. mapy synoptyczne 6.4. faksymile – rodzaje map, symbole 6.5. zjawiska lodowe 7. Fronty atmosferyczne, układy baryczne: 7.1. fronty atmosferyczne 7.2. niże 7.3. wyże 7.4. sztormy tropikalne 8. Prądy oceaniczne powierzchniowe 9. Uwzględnianie warunków meteorologicznych i falowania przy planowaniu podróży 10. Wpływ warunków meteorologicznych na zjawisko pływów. 11. Wahania poziomu morza: 11.4. tsunami 11.5. wezbrania i obniżenia sztormowe 11.6. sejsze 30 GODZ. 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. 2.3.1.6, 2.2.4. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) Metody dydaktyczne Wykład w formie prezentacji multimedialnej z komentarzem, wspomagany innymi środkami audiowizualnymi. Laboratoria w oparciu o wybrane materiały dydaktyczne (mapy, atlasy, programy), wspomagane innymi środkami audiowizualnymi. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Audytorium – zaliczenie w formie pisemnej. Laboratorium – zaliczenie laboratoriów na podstawie uczestnictwa w zajęciach i sprawozdań z wykonanych zadań. Literatura podstawowa 1. Admiralty List of Radio Signals, 2005. 2. Holec M., Tymański P., Podstawy meteorologii i nawigacji meteorologicznej, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1985. 3. Holec M., Wiśniewski B., Zarys oceanografii cz. I, Statyka morza, Wyd. WSM w Gdyni, Gdynia 1983. 4. Trzeciak S., Meteorologia morska z oceanografią, Wyd. PWN, Warszawa 2006. 5. Wiśniewski B., Holec M., Zarys oceanografii cz. II, Dynamika morza, Wyd. WSM w Gdyni, Gdynia 1983. 6. Wiśniewski B., Grzelak Z., Mapy faksymilowe w nawigacji morskiej, Wyd. Morskie, Gdańsk 1981. 7. Wiśniewski B., Falowanie wiatrowe, Wyd. US, Szczecin 2001. Literatura uzupełniająca 1. Defaut A., Physical Oceanography, Pergamon Rev, 1961. 2. Łomniewski K., Oceanografia fizyczna, PWN, Warszawa 1969. 3. Skóra K., Wiśniewski B., Pływy i prądy pływowe, Wyd. AM, Szczecin 2006. 4. Wiśniewski B., Problemy wyboru drogi morskiej statku, Wyd. Morskie, Gdańsk 1990. 5. Zakrzewski W., Zjawiska lodowe na morzach, Wyd. Morskie, Gdańsk 1982. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 59 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 17. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek URZĄDZENIA NAWIGACYJNE Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L II 15 2 1 30 15 ECTS 2 III 15 2E 2 30 30 4 IV 15 2 2 30 30 4 V 15 1E 2 9 30 3 VIII 12 1E 1 6 12 3 Przedmioty wprowadzające wraz z wymaganiami wstępnymi Nawigacja, podstawy elektroniki, fizyka, matematyka, bezpieczeństwo nawigacji, automatyka. Założenia i cele przedmiotu Realizacja standardów nauczania kierunku nawigacja oraz konwencji STCW. Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów student powinien: Znać → Elektronawigacja: budowę i zasadę działania żyrokompasów i repetytorów żyro; źródła błędów żyrokompasu i ich eliminację; budowę i zasadę działania autopilotów; metody regulacji autopilotów; zasady pomiaru prędkości; budowę i zasadę działania logów mechanicznych, ciśnieniowych, elektromagnetycznych, dopplerowskich, specjalnych; błędy logów, ich źródła i metody kalibracji; teorie dotyczącą rozchodzenia się fal elektromagnetycznych (hydroakustycznych) w środowisku wodnym; zasady pomiaru głębokości z wykorzystaniem echosondy; budowę i zasady działania echosond nawigacyjnych; błędy pomiaru głębokości, ich źródła, oraz metody eliminowania; cyfrowe oraz analogowe metody rejestracji danych z logów, żyrokompasów, echosond i innych urządzeń nawigacyjnych; podstawowe metody wymiany informacji pomiędzy urządzeniami nawigacyjnymi – protokół NMEA; budowę, zasadę działania i dokładności: żyroskopów MEMS, żyroskopów optycznych; zastosowania żyroskopów optycznych i MEMS w systemach nawigacyjnych; budowę i zastosowanie kompasów elektronicznych typu: Fluxgate, AMR; zasady działania systemów nawigacji inercyjnej (INS); systemy dynamicznego pozycjonowania; wymogi dokładnościowe instytucji klasyfikacyjnych stawiane urządzeniom nawigacyjnym. Radionawigacja: teorię propagacji fal elektromagnetycznych; parametry fal radiowych; pojęcie czasu w radionawigacji, jego wzorce i skale; pojęcie linii pozycyjnej w radionawigacji i podział systemów radionawigacyjnych ze względu na mierzony parametr; teorię układów odniesienia pozycji; teorię radionamierzania, budowę oraz zasadę działania radionawigacyjnych systemów naziemnych (stadiometrycznych na przykładzie systemu SYLEDIS i hiperbolicznych na przykładzie systemów SYLEDIS, LORAN-C) i satelitarnych (GPS, Glonass, Galileo); podstawowe różnice pomiędzy poszczególnymi systemami radionawigacyjnymi i stosowanymi w tych systemach metodami określania pozycji; dokładności określania pozycji oraz wektora ruchu w systemach radionawigacyjnych; rodzaje i zasady technik różnicowych korekty pozycji; parametry niezawodnościowe systemów radionawigacyjnych; wydawnictwa radionawigacyjne i ich strukturę tematyczną; techniki planowania trasy oraz zapisu i wyświetlania informacji nawigacyjnej w odbiornikach systemów radionawigacyjnych. Radiolokacja: właściwości propagacyjne mikrofal w stopniu pozwalającym na zrozumienie zjawisk rozchodzenia się i odbijania fal elektromagnetycznych zakresu radarowego; zasadę pracy radaru wg schematu blokowego w stopniu pozwalającym na zrozumienie działania jego wszystkich elementów regulacyjnych i ich wpływu na obraz radarowy; sposoby wykonywania pomiarów radarowych, ich błędy i dokładności; problemy wykrywania związane z zasięgiem, refrakcją, szeroko rozumianymi cieniami i kształtem charakterystyki antenowej oraz sposoby ich minimalizacji; rodzaje zniekształceń i zakłóceń, ich przyczyny i sposoby reakcji na ich obecność; algorytmy obróbki cyfrowej obrazu radarowego i ich ocenę pod kątem nawigacyjnego wykorzystania radaru; podstawy diagnozowania i lokalizacji uszkodzeń w radarach; rodzaje i zasady działania urządzeń współpracujących z radarem; wpływ mikrofal na organizm ludzki, dokumenty związane z zakupem i eksploatacją radaru. 60 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) Umieć → Elektronawigacja: obsługiwać podstawowe typy żyrokompasów nawigacyjnych, autopilotów, logów i echosond nawigacyjnych; skalibrować żyrokompas, repetytor żyro, log; interpretować błędy żyrokompasu; wykorzystać nastawy regulacyjne autopilotów w zależności od warunków nawigacyjnych; interpretować nastawy autopilota; wprowadzić parametry pracy do echosondy; odczytać głębokość z echosondy nawigacyjnej; zarejestrować obraz i wartość głębokości w echosondzie; przeprowadzić podstawową kalibrację i ocenę dokładności echosondy nawigacyjnej. Radionawigacja: terminologię angielską stosowaną w odbiornikach systemów pozycyjnych; odczytać i zastosować informacje zawarte w wydawnictwach radionawigacyjnych, w szczególności w ALRS (Admiralty List of Radiosignals); określić pozycję obserwowaną w wybranym układzie odniesienia za pomocą odbiorników radionawigacyjnych systemów naziemnych i satelitarnych; zweryfikować dokładność wskazywanej pozycji i jakość odbieranego sygnału; wprowadzić parametry wymagane w odbiornikach poszczególnych systemów; wprowadzić dane punktów drogowych i zaprogramować trasy oraz alarmy nawigacyjne; zinterpretować informację nawigacyjną prezentowaną na wskaźniku odbiornika systemu pozycyjnego; prowadzić nawigację po zaprogramowanej trasie w odbiorniku zintegrowanym o różnej złożoności: kompas + log + odbiornik systemu radionawigacyjnego + ENC (electronic navigation chart) + AIS (automatic identification system). Radiolokacja: włączać i wstępnie regulować radar; dobierać właściwie położenia elementów regulacyjnych stosownie do wykonywanego zadania, w tym wpływać na wykrywalność, rozmiary ech oraz rozróżnialności; sprawnie identyfikować echa obiektów na ekranie na podstawie mapy nawigacyjnej bądź obserwacji wzrokowej; interpretować poprawnie obraz radarowy w tym w warunkach zniekształceń i zakłóceń z szacowaniem położenia, kursu, prędkości, odległości najmniejszego zbliżenia i czasu do osiągnięcia tej odległości; biegle wykonywać pomiary radarowe dostępnymi metodami minimalizując błędy i określać pozycje obserwowane; obsługiwać funkcje nakresowe dostępne w radarze ze zrozumieniem, stosując się do algorytmów postępowania podanych w instrukcji radaru; rozpoznawać i wykorzystywać sygnały urządzeń współpracujących z radarem; diagnozować stan sprawności radaru i wstępnie lokalizować miejsca wystąpienia uszkodzeń; posługiwać się dokumentami związanymi z morskim radarem nawigacyjnym. Kurs nawigacji radarowej, nakresów radarowych oraz wykorzystania ARPA – poziom operacyjny i zarządzania – po wykonaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: Znać → zasady działania radaru, czynniki wpływające na działanie i dokładność pracy radaru; sposoby interpretacji informacji radarowej; zasady sporządzania nakresów radarowych i ich dokładność; sposoby wykorzystania radaru w nawigacji; wymagania IMO dot. urządzeń ARPA; niebezpieczeństwo wynikające ze zbytniego zaufania do danych ARPA; podstawowe typy urządzeń; możliwości, ograniczenia błędy urządzeń ARPA; przepisy MPDM; dowodzenie wachtą nawigacyjną; planowanie i koordynowanie akcji SAR. Umieć → włączyć i wyregulować wskaźnik radarowy, interpretować obraz radarowy; określić pozycję statku za pomocą radaru; stosować technikę linii równoległych; sporządzać zakresy względne i rzeczywiste; uzyskiwać informacje o obiektach widocznych na ekranie radaru; oceniać sytuację kolizyjną; zaplanować i wykonać manewr antykolizyjny oraz sprawdzić skuteczność podjętych działań; zainicjować śledzenie obiektu; uzyskać i właściwie zinterpretować informacje wypracowane przez system ARPA; zasymulować manewr antykolizyjny; wykorzystać dodatkowe funkcje nawigacyjne dostępne w ARPA; używać ARPA i urządzenia nawigacyjne w celu prowadzenia bezpiecznej nawigacji i unikania kolizji na różnych akwenach nawigacyjnych, planować i koordynować akcję SAR.. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR II ELEKTRONAWIGACJA AUDYTORYJNE 1. 2. 3. 4. Podstawy teorii, budowy i zasady działania żyrokompasów. Błędy żyrokompasów, sprawdzanie i korekta. Obsługa żyrokompasu, repetytora żyrokompasu. Autopiloty – budowa, zasada działania i obsługi – ustawienia parametrów. 5. Alarmy autopilota, testowanie. 6. 7. Pomiar prędkości – zasady. Logi mechaniczne, ciśnieniowe, elektromagnetyczne, dopplerowskie i specjalne – zasady działania, błędy. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.1.5.c. 2.3.1.5.c. 2.3.1.5.c. 2.3.1.3.c. 2.2.3.1.h. 2.3.1.3.c. 2.2.3.1.h. 2.3.1.3.b. 2.3.1.3.b. 61 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Zasada pomiaru głębokości. Echosondy nawigacyjne - typy, zasada działania, obsługa, błędy, dokładności. Cyfrowe oraz analogowe metody rejestracji danych z urządzeń nawigacyjnych. Tendencje rozwojowe kompasów i innych urządzeń do określania kierunku. Zjawiska wykorzystywane do uzyskania kierunku w kompasach elektronicznych, żyrokompasach MEMS i optycznych. Urządzenia nawigacji inercyjnej, zasady działania, główne zastosowania. Systemy i urządzenia dynamicznego pozycjonowania. Wymagania stawiane przez instytucje klasyfikacyjne odnośnie urządzeń nawigacyjnych. SEMESTR II 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Parametry fali elektromagnetycznej w zastosowaniu nawigacyjnym. Propagacja fal radiowych – podział widma fal. Wzorce i skale czasu w systemach radionawigacyjnych. 4. Linia pozycyjna w radionawigacyjnych. 5. Układy odniesienia pozycji. 6. System hiperboliczny Loran-C – budowa, zasada działania, zasięg, dokładność, poprawki. 7. System satelitarny GPS – budowa, zasada działania, dokładność. 8. System satelitarny GLONASS – budowa, zasada działania, dokładność. 9. System satelitarny Galileo – budowa, zasada działania, dokładność. i podział systemów 10. Wersje różnicowe GNSS (DGNSS) – metody, zasady działania, dokładności. 11. Europejski system nawigacyjny Eurofix – budowa, zasada działania, zasięg, dokładność. 12. Pilotażowe systemy radionawigacyjne bliskiego zasięgu – budowa, zasady działania, dokładności. 13. Systemy nawigacji zintegrowanej 1. ELEKTRONAWIGACJA Żyrokompas, błędy i ich korekta, kompas elektroniczny, 62 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 2.3.1.5.f. 2.2.3.1.e. - AUDYTORYJNE 1. 2. 3. SEMESTR III - 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.1.5.c. 2.3.1.5.c. 2.3.1.3.c. 2.3.1.3.c. 2.3.1.3.e. 2.3.1.3.d. 2.3.1.3.d. RADIONAWIGACJA radionawigacji - LABORATORYJNE ELEKTRONAWIGACJA Budowa żyrokompasu i kuli żyrokompasowej. Kalibracja wskazań żyrokompasu. Charakterystyki i zasady regulacji autopilotów. Ocena dokładności sterowania za pomocą autopilota. Budowa i zasady eksploatacji logów – korekta wskazań. Budowa i zasady obsługi echosond nawigacyjnych. Interpretacja wskazań echosondy nawigacyjnej. SEMESTR III 2.3.1.3.a. 2.3.1.3.a. 2.2.3.1.g. 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.1.4.a. 2.3.1.4.a. 2.3.1.4.b. 2.3.1.4.d. 2.3.1.4.f. 2.3.1.4.b. 2.3.1.4.d. 2.3.1.4.c. 2.2.3.1.a. 2.3.1.4.e. 2.2.3.1.b. 2.3.1.4.d. 2.2.3.1.b. 2.3.1.4.d. 2.2.3.1.b. 2.3.1.4.e. 2.2.3.1.b. 2.3.1.4.c. 2.2.3.1.a. 2.3.1.4.g. 2.2.3.1.d. 2.3.1.4.h. 2.2.3.1.i. LABORATORYJNE 6 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.2.3.1.e. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 2. Logi – budowa, błędy, korekta, autopiloty – testowanie, ustawianie parametrów. SEMESTR III LABORATORYJNE RADIONAWIGACJA 1. Wydawnictwa radionawigacyjne polskie i angielskie – ALRS. 2. Procedura uruchomienia i regulacji podstawowej odbiorników systemów radionawigacyjnych. 3. Prezentacja informacji w odbiornikach systemów radionawigacyjnych. 4. Kontrola poprawności radionawigacyjnych. 5. Metody poprawienia dokładności parametrów wektora stanu statku wyznaczanych przez odbiorniki systemów radionawigacyjnych. pracy odbiorników systemów 6. Programowanie parametrów trasy i prowadzenie nawigacji w odbiornikach systemów radionawigacyjnych. 7. Programowanie parametrów pracy i prowadzenie nawigacji przy pomocy zintegrowanego zestawu nadawczo-odbiorczego DGNSS/AIS. 8. Ocena dokładności wskazań odbiorników systemu hiperbolicznego Loran-C. 9. Ocena dokładności wskazań odbiorników systemów satelitarnych GNSS. 10. Diagnostyka sprawności odbiornika systemu radionawigacyjnego i wstępna lokalizacja uszkodzeń. 11. Radionamierzanie w paśmie UKF SEMESTR IV 2.2.3.1.f. 2.2.3.1.h. RADIOLOKACJA 18 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.1.4.c. 2.3.1.4.e. 2.3.1.4.c. 2.3.1.4.e. 2.3.1.4.c. 2.3.1.4.e. 2.3.1.4.e. 2.2.3.1.a. 2.2.3.1.b. 2.3.1.4.e. 2.2.3.1.a. 2.2.3.1.b. 2.3.1.4.e. 2.3.1.4.c. 2.3.1.4.h. 2.2.3.1.a. 2.2.3.1.b. 2.3.1.4.f. AUDYTORYJNE 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI I CZĘŚĆ KURSU OBSERWATORA RADAROWEGO 1. Idea pracy morskiego radaru nawigacyjnego. 2. Nadajnik, układ antenowo-falowodowy i ich elementy regulacyjne. 3. Odbiornik i jego elementy regulacyjne. 4. Wskaźnik i jego elementy regulacyjne. 5. 6. Zorientowania i zobrazowania, interpretacja ruchu ech na ekranie. Wymiary ech radarowych i możliwości ich korygowania. 7. Problemy wykrywania obiektów na dużych odległościach. 8. 9. Sektory cienia i półcienia, przesłanianie i samoprzesłanianie. Problemy wykrywania obiektów na małych odległościach. 10. Rozróżnialności, pomiary radarowe, dokładności pomiarów. 11. Zniekształcenia i zakłócenia obrazu radarowego – rozpoznanie i reagowanie. 12. Diagnostyka sprawności radaru i wstępna lokalizacja uszkodzeń. 13. Obróbka cyfrowa ech i jej wpływ na zobrazowanie radarowe. 14. Urządzenia współpracujące z radarem nawigacyjnym. 15. Instalacje radarów na statkach, zasady BHP przy pracy z radarem, dokumentacja radarów. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 8.8.1.a. 8.8.1.d. 8.8.2.a. 8.8.1.d. 8.8.2.a. 8.8.1.d. 8.8.2.a. 8.8.1.e. 8.8.4.b. 8.8.1.e. 8.8.1.e. 8.8.2.b. 8.8.4.a. 8.8.1.f. 8.8.1.c. 8.8.6. 8.8.1.b. 8.8.1.c. 8.8.1.g. 63 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SEMESTR IV RADIOLOKACJA LABORATORYJNE 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI I CZĘŚĆ KURSU OBSERWATORA RADAROWEGO 1. Wpływ elementów regulacyjnych na obraz radarowy. 2. Zorientowania i zobrazowania. 3. Parametry techniczno-eksploatacyjne radaru. 4. Zniekształcenia i zakłócenia obrazu radarowego. 5. Identyfikacja ech. 6. Pomiary radarowe. 7. Diagnostyka technicznej sprawności radaru. SEMESTR IV 1. 2. 3. 4. 2. 3. AUDYTORYJNE Nakresy radarowe: 1.1. konstrukcja trójkąta prędkości 1.2. określenie kursu, prędkości i aspektu statku 1.3. określenie Dmin i TDmin 1.4. określenie wielkości i czasu trwania manewru statku własnego celem osiągnięcia zadanej wartości odległości mijania 1.5. meldunek radarowy 1.6. czynniki wpływające na dokładność nakresów Wykorzystanie radaru: 2.1. Określanie pozycji radarowej 2.2. Technika linii równoległych Wykorzystanie radaru do celów antykolizyjnych – zastosowanie przepisów MPDM w celu zapobiegania kolizjom i sytuacjom nadmiernego zbliżenia Pomoce nakresowe EPA i ATA– zasada działania i możliwości wykorzystania SEMESTR IV 1. NAWIGACJA I NAKRESY RADAROWE 8.8.2.a. 8.8.1.a. 8.8.2.b. 8.8.4.a. - NAWIGACJA I NAKRESY RADAROWE 64 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 8.8.3. 8.8.3. 8.8.3. 8.8.3. 8.8.3. 8.8.3. 8.9.2. 8.8.4. 8.8.4. 8.8.4. 8.8.5. 8.8.6. LABORATORYJNE Nakresy radarowe: 1.1. konstrukcja trójkąta prędkości 1.2. określenie kursu, prędkości i aspektu statku 1.3. określenie Dmin i TDmin 1.4. określenie wielkości i czasu trwania manewru statku własnego celem osiągnięcia zadanej wartości odległości mijania 1.5. ćwiczenia nakresowe Wykorzystanie radaru: 2.1. Określanie pozycji radarowej 2.2. Technika linii równoległych Wykorzystanie radaru do celów antykolizyjnych – zastosowanie przepisów MPDM w celu zapobiegania kolizjom i sytuacjom nadmiernego zbliżenia 15 GODZ. 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 8.8.3. 8.8.3. 8.8.3. 8.8.3. 8.8.3. 8.9.2. 8.8.4. 8.8.4. 8.8.4. 8.8.5. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SEMESTR V ARPA AUDYTORYJNE 9 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. 3. 4. Zapoznanie się z mostkiem nawigacyjnym, obsługą ARPA i urządzeń nawigacyjnych symulatora Zasada działania ARPA: 2.1. Sposoby prezentacji danych wyjściowych 2.2. Wymagania IMO dotyczące ARPA 2.3. Akwizycja ech ręczna i automatyczna 2.4. Układ śledzenia – zasada działania, możliwości i ograniczenia, opóźnienia czasowe otrzymywanej informacji Obsługa urządzeń ARPA: 3.1. Błędy ARPA, ich źródła i zasady identyfikacji 3.2. Testy operacyjne ARPA, zasady lokalizacji uszkodzeń 3.3. Błędy w interpretacji informacji o echach śledzonych 3.4. Ryzyko obdarzenia wskazań ARPA zbyt dużym zaufaniem Użycie ARPA i urządzeń nawigacyjnych w celu prowadzenia bezpiecznej nawigacji i unikania kolizji: 4.1. Zastosowanie przepisów MPDM na wodach otwartych w warunkach ograniczonej widzialności 4.2. Nawigowanie na wodach ograniczonych i na torach wodnych SEMESTR V ARPA 8.9.1. 8.8.7. 8.8.7. 8.8.7. 8.8.7. 8.8.7. 8.8.8. 8.8.8. 8.8.8. 8.8.8. 8.8.8. 8.9.3. 8.9.3. 8.9.3. LABORATORYJNE 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. 3. 4. Zapoznanie się z mostkiem nawigacyjnym, obsługą ARPA i urządzeń nawigacyjnych symulatora Zasada działania ARPA: 2.1. Sposoby prezentacji danych wyjściowych 2.2. Wymagania IMO dotyczące ARPA 2.3. Akwizycja ech ręczna i automatyczna 2.4. Układ śledzenia – zasada działania, możliwości i ograniczenia, opóźnienia czasowe otrzymywanej informacji Obsługa urządzeń ARPA: 3.1. Włączanie i obsługa ARPA 3.2. Otrzymywanie informacji wyjściowej 3.3. Błędy ARPA, ich źródła i zasady identyfikacji 3.4. Testy operacyjne ARPA, zasady lokalizacji uszkodzeń 3.5. Błędy w interpretacji informacji o echach śledzonych 3.6. Ryzyko obdarzenia wskazań ARPA zbyt dużym zaufaniem 3.7. Korzystanie z ARPA z uwzględnieniem prawideł MPDM Użycie ARPA i urządzeń nawigacyjnych w celu prowadzenia bezpiecznej nawigacji i unikania kolizji: 4.1. Zastosowanie przepisów MPDM na wodach otwartych w warunkach ograniczonej widzialności 4.2. Nawigowanie na wodach ograniczonych i na torach wodnych SEMESTR VIII ARPA 8.9.1. 8.8.7. 8.8.7. 8.8.7. 8.8.7. 8.8.7. 8.8.8. 8.8.8. 8.8.8. 8.8.8. 8.8.8. 8.8.8. 8.8.8. 8.8.8. 8.9.3. 8.9.3. 8.9.3. AUDYTORYJNE 6 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. Użycie ARPA i urządzeń nawigacyjnych w celu prowadzenia bezpiecznej nawigacji i unikania kolizji: 1.1. Nawigowanie w systemach rozgraniczenia ruchu i w ich pobliżu 1.2. Dowodzenie wachtą nawigacyjną Planowanie i koordynacja akcji SAR: 2.1. Odbiór komunikatu w niebezpieczeństwie za pośrednictwem Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 8.9.3. 8.9.3. 8.9.3. 8.9.4. 8.9.4. 65 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 2.2. SEMESTR VIII radiotelefonu UKF Zaplanowanie i koordynacja poszukiwania i ratowania ARPA 8.9.4. LABORATORYJNE 12 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. Użycie ARPA i urządzeń nawigacyjnych w celu prowadzenia bezpiecznej nawigacji i unikania kolizji: 1.1. Nawigowanie na wodach ograniczonych i na torach wodnych 1.2. Nawigowanie w systemach rozgraniczenia ruchu i w ich pobliżu Planowanie i koordynacja akcji SAR: 2.1. Ćwiczenia akcji SAR 8.9.3. 8.9.3. 8.9.3. 8.9.4. 8.9.4. Metody dydaktyczne SEMESTR II W procesie dydaktycznym wykorzystane będą rzeczywiste urządzenia, symulatory oraz komputerowe programy symulacyjne. SEMESTR III - ELEKTRONAWIGACJA W procesie dydaktycznym wykorzystane będą rzeczywiste urządzenia, symulatory oraz komputerowe programy symulacyjne. SEMESTR III - RADIONAWIGACJA W procesie dydaktycznym wykorzystane będą rzeczywiste odbiorniki naziemnych i satelitarnych systemów pozycjonowania różnych producentów. SEMESTR IV - RADIOLOKACJA W procesie dydaktycznym wykorzystane będą rzeczywiste konsole radarowe różnych producentów, symulator mostka zintegrowanego oraz komputerowe programy symulacyjne. SEMESTR IV - NAWIGACJA I NAKRESY RADAROWE Wykład w formie prezentacji multimedialnej z komentarzem, wspomagany innymi środkami audiowizualnymi. Laboratoria przeprowadzone na rzeczywistych urządzeniach radarowych w symulatorze radarowonawigacyjnym SEMESTR V I VIII Wykład w formie prezentacji multimedialnej z komentarzem, wspomagany innymi środkami audiowizualnymi. Laboratoria przeprowadzone na rzeczywistych urządzeniach ARPA w symulatorze radarowo-nawigacyjnym. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu SEMESTR II Audytoria – Warunkiem zaliczenia jest uzyskanie pozytywnych ocen z dwóch kolokwiów. Laboratoria – Warunkiem zaliczenia jest wykonanie wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych i sprawozdań oraz zaliczenie odpowiednich kolokwiów z odbytych zajęć. SEMESTR III - ELEKTRONAWIGACJA Warunkiem zaliczenia jest wykonanie wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych i sprawozdań. SEMESTR III – RADIONAWIGACJA Audytoria – Egzamin pisemny – test metodą krótkich odpowiedzi po zakończeniu zajęć audytoryjnych i zaliczeniu zajęć laboratoryjnych. Laboratoria – Warunkiem zaliczenia jest wykonanie wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych i sprawozdań oraz zaliczenie odpowiednich kolokwiów z odbytych zajęć. Pozytywne zaliczenie praktycznego testu obsługi odbiorników systemów pozycjonowania. SEMESTR IV - RADIOLOKACJA Audytoria – Pisemne zaliczenie w formie testu z krótkimi odpowiedziami. Laboratoria – Warunkiem zaliczenia jest wykonanie wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych i sprawozdań oraz zaliczenie odpowiednich kolokwiów z odbytych zajęć. Pozytywne zaliczenie praktycznego testu obsługi konsoli radarowej. SEMESTR IV - NAWIGACJA I NAKRESY RADAROWE Audytorium - pisemny egzamin końcowy Laboratorium – warunkiem zaliczenia jest wykonanie wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych, zaliczenie kolokwiów ze sporządzania nakresów radarowych oraz praktycznego kolokwium z określania pozycji statku 66 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) za pomocą radaru SEMESTR V Audytorium - pisemny egzamin końcowy Laboratorium – warunkiem zaliczenia jest wykonanie wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych, zaliczenie kolokwiów z wyznaczonych zajęć oraz sprawdzianu praktycznego w zakresie nawigacyjnego i antykolizyjnego wykorzystania ARPA SEMESTR VIII Audytorium - pisemny egzamin końcowy w formie testu Laboratorium – warunkiem zaliczenia jest wykonanie wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych, zaliczenie kolokwiów z wyznaczonych zajęć oraz sprawdzianu praktycznego z obsługi urządzeń ARPA w aspekcie antykolizyjnym na akwenach trudnych nawigacyjnie oraz nautycznego dowodzenia statku Literatura podstawowa 1. Ackroyd N., Lorimer R., Global navigation - a GPS user’s guide, Lloyd’s of London Press LTD, London 1990. 2. Bole A. G., Radar and ARPA Manual, CIL, Great Britain 1992. 3. Duda D., Ratowanie życia ludzkiego na morzu, WSM Gdynia, Gdynia 1988. 4. Felski A., Pomiar prędkości okrętu, AMW Gdynia 1998. 5. Gucma M., Montewka J., Podstawy morskiej nawigacji inercyjnej, AM w Szczecinie 2006. 6. Gucma M., Montewka J., Zieziula A., Urządzenia nawigacji technicznej, Fundacja Rozwoju AM w Szczecinie 2005. 7. Januszewski J., Systemy satelitarne GPS, Galileo i inne, PWN, Warszawa 2006. 8. Januszewski J., Szymoński M., Systemy hiperboliczne w nawigacji morskiej, Wyd. Morskie, Gdańsk 1982. 9. Juszkiewicz W., ARPA radar z automatycznym śledzeniem echa, WSM Szczecin, 1995. 10. Kabaciński J., Trojanowski J., Wykorzystanie radaru w warunkach ograniczonej widoczności, WSM, Szczecin 1995. 11. Krajczyński E., Kompasy żyroskopowe, Wyd. Morskie Gdańsk 1987. 12. Krajczyński E., Urządzenia hydroakustyczne w nawigacji, Wyd. Morskie 1980. 13. Łucznik M., Witkowski J., Morskie radary nawigacyjne, WM, Gdańsk 1983. 14. Puchalski J., Poradnik ratownika morskiego, TRADEMAR, Gdynia 2001. 15. Specht, C., System GPS, Biblioteka Nawigacji nr 1, Bernardinum, Pelplin 2007. 16. Wawruch R., ARPA zasada działania i wykorzystania, WSM, Gdynia 1998. 17. Wyszkowski S., Autopiloty okrętowe, Wyd. Morskie Gdańsk 1982. Literatura uzupełniająca 1. Kon W., Wykorzystanie radaru do zapobiegania zderzeniom, WM Gdańsk, 1983. 2. Międzynarodowy lotniczy i morski poradnik poszukiwania i ratowania (IAMSAR), TRADEMAR, Gdynia 2001. 3. Poinc W., Duda D., Ratownictwo morskie, Wyd. Morskie, Gdańsk 1978. 4. Puścian J., Podstawy ratownictwa na morzu, ODERRARUM, Szczecin 1993. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 67 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 18. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek Kierunek Specjalność Tryb studiów Semestr V Liczba tygodni w semestrze 15 SYSTEMY INFORMACJI PRZESTRZENNEJ Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny NAWIGACJA RATOWNICTWO Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze A C L A C L 1 1 15 15 ECTS 2 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Informatyka, nawigacja. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów oraz wykonaniu ćwiczeń i zajęć laboratoryjnych student powinien: Znać → zasady i metody korzystania z systemów GIS stosowanych w nawigacji; zasady stosowania standardów techniczno-eksploatacyjnych opracowanych dla potrzeb wymiany i wizualizacji danych kartograficznych. Umieć → wykorzystywać systemy informacji przestrzennych w nawigacji. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR V 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. AUDYTORYJNE 15 GODZ. Istota systemów informacji przestrzennej. Podstawowe pojęcia, standardy i bazy danych GIS. Zasady i przykłady zastosowania GIS w nawigacji. Projektowanie systemów geoinformatycznych. Modele danych GIS: rastrowe i wektorowe. Warstwy, obiekty, atrybuty. Sposoby pozyskiwania i selekcji informacji. Digitalizacja i ocena jakościowa danych. Analizy przestrzenne. Generalizacja i wizualizacja. Regulacje prawne i normy techniczne. Oprogramowanie stosowane w GIS – kategorie programów GIS, rodzaje systemów GIS, rodzaje programów wspomagających GIS, cechy charakterystyczne pakietów GIS, przyszłość oprogramowania GIS, przegląd pakietów oprogramowania GIS. SEMESTR V 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. SYSTEMY INFORMACJI PRZESTRZENNEJ SYSTEMY INFORMACJI PRZESTRZENNEJ LABORATORYJNE 15 GODZ. Zapoznanie się z podstawowymi narzędziami programu ArcGIS – krótki kurs początkowy. Tworzenie map numerycznych. Dołączanie danych tabelarycznych do mapy. Adresy i inne sposoby określania położenia na mapie. Prezentacja danych przy użyciu symboli graficznych. Opisywanie map przy użyciu tekstu i grafik. Prezentacja danych za pomocą wykresów. Wybór odwzorowania. Komponowanie mapy. Metody dydaktyczne Wykład w formie prezentacji multimedialnej z komentarzem, wspomagany innymi środkami audiowizualnymi. Laboratoria w oparciu o wybrane oprogramowanie geoinformacyjne wspomagane środkami audiowizualnymi. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Audytorium – pisemne zaliczenie - test metodą krótkich odpowiedzi. Laboratorium – wykonanie i zreferowanie dedykowanego projektu w wybranym oprogramowaniu. 68 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) Literatura podstawowa 1. Bielecka E., Systemy informacji geograficznej. Teoria i zastosowania, Wydawnictwo PJWSTK, Warszawa 2006. 2. Burrough P., McDonnell A., Principles of Geographical Information Systems, Oxford University Press, New York 2004. 3. Davis D., GIS dla każdego, Wydawnictwo MICON, Warszawa 2004. 4. Eckes K., Modele i analizy w systemach informacji przestrzennej, Wydawnictwa AGH, Kraków 2006. 5. El-Sheimy N., Valeo C., Habib A., Digital Terrain Modelling. Acquisition, manipulation, and applications, Artech House, Boston 2005. 6. Gaździcki J., Leksykon Geomatyczny, Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej, Warszawa 2003. 7. Kraak M., Ormeling F., Kartografia, wizualizacja danych przestrzennych, PWN, 1998. 8. Kwiecień J., Systemy informacji geograficznej. Podstawy, Wydawnictwo ATR w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2004. 9. Li Z., Zhu Q., Gold Ch., Digital Terrain Modeling. Principles and methodology, CRC PRESS, Boca Raton 2005. 10. Litwin L., Myrda G., Systemy Informacji Geograficznej. Zarządzanie danymi przestrzennymi w GIS, SIP, SIT, LIS. Wydawnictwo HELION, 2005. 11. Longley P., Goodchil M., Maguire D., Hind. D., GIS teoria i praktyka, PWN Warszawa 2006. 12. Magnuszewski A., GIS w geografii fizycznej, PWN, 1999. 13. Makowski A. (red.), System informacji topograficznej kraju. Teoretyczne i metodyczne opracowanie koncepcyjne, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2005. 14. Stateczny A. (red.), Metody nawigacji porównawczej, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk 2004. 15. Stateczny A., Nawigacja porównawcza, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk 2001. Literatura uzupełniająca 1. Główny Geodeta Kraju – Instrukcje techniczne. 2. Materiały konferencyjne w tym konferencji PTIP. 3. Normy ISO z serii 19100. 4. Podręczniki elektroniczne do wybranego oprogramowania GIS. 5. Portale geoinformacyjne. 6. Strony internetowe producentów oprogramowania GIS. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 69 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 19. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek Kierunek Specjalność Tryb studiów Semestr II Liczba tygodni w semestrze 15 SYSTEMY TRANSPORTOWE Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny NAWIGACJA RATOWNICTWO Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze A C L A C L 1 15 ECTS 1 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Eksploatacja techniczna środków transportu, przewozy morskie, infrastruktura portowa. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów i wykonaniu ćwiczeń laboratoryjnych student powinien: Znać → istotę systemów transportowych, organizację i technologie przewozu ładunków i pasażerów, zarządzanie infrastrukturą i środkami transportu, normy bezpieczeństwa w systemach transportowych, funkcjonowanie służb: eksploatacyjnych, dyspozytorskich oraz podstawy systemów meldunkowych i zarządzania ruchem w nawigacji. Umieć → organizować i koordynować przewozy ładunków i pasażerów, dokonywać doboru środków transportu do przewidzianych zadań, ocenić stopień bezpieczeństwa przewozu oraz operować systemami meldunkowymi i zarządzania ruchem, projektować ogniwa (podsystemy) systemu transportowego i zarządzania nimi. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR II 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. SYSTEMY TRANSPORTOWE AUDYTORYJNE 15 GODZ. Rodzaje i ocena systemów transportowych. Organizacja i technologia przewozu ładunków i osób. Procedury i dokumenty Zarządzanie infrastrukturą. Zarządzanie środkami transportu. Określenie norm i ocena bezpieczeństwa w systemach transportowych. Służba eksploatacyjna i dyspozytorska w systemach transportowych. Systemy meldunkowe i zarządzania ruchem w nawigacji Metody dydaktyczne Wykład z wykorzystaniem środków audiowizualnych Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Sprawdzian zaliczający, pisemne prace semestralne Literatura podstawowa 1. Brodecki Z., Infrastruktura, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2004. 2. Chuchla Z., Zarządzanie morskim statkiem transportowym oraz jego eksploatacja, Akademia Morska w Gdyni, 2005. 3. Downar W., System transportowy, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2006. 4. Rydzkowski W., Wojewódzka-Król K., Transport, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005. Literatura uzupełniająca 1. Flejterski S. i inni, Współczesna ekonomika usług, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005. 2. Neider J., Transport w handlu międzynarodowym, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2006. 3. Piskozub A., Gałęzie transportu w zintegrowanym systemie transportowym, WKiŁ, Warszawa 1997. 70 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 20. Przedmiot: EKSPLOATACJA TECHNICZNA ŚRODKÓW TRANSPORTU Jednostka prowadząca kierunek Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze ECTS w semestrze A C L A C L III 15 1 15 1 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Przedmiot korzysta z wiedzy opanowanej w ramach przedmiotów: Matematyka, fizyka, elementy ekonomii, systemy transportowe, przewozy morskie. Przedmiot daje podstawy do nauczania przedmiotów: podstawy organizacji i zarządzania, zarządzanie statkiem. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów student powinien: Znać → podstawowe pojęcia teorii eksploatacji i poprawnie je interpretować; - zdarzenia występujące w trakcie procesów użytkowania i obsługiwania obiektów technicznych; - czynniki i procesy wymuszające zmiany stanu technicznego urządzeń; - metody racjonalizacji przebiegu procesów i struktury systemów eksploatacji środków transportu. Umieć → formułować, identyfikować, analizować i rozwiązywać problemy występujące w procesach użytkowania i obsługi środków transportu oraz złożonych z nich systemów w aspekcie jakościowym i ilościowym. Dokonywać podstawowych obliczeń racjonalizujących procesy i systemy eksploatacji środków transportu. Planować i nadzorować zadania obsługowe dla zapewnienia niezawodnej eksploatacji środków transportu. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR III 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. AUDYTORYJNE 15 GODZ. Przedmiot, zakres i cel nauczania eksploatacji technicznej środków transportu. Podejście systemowe w eksploatacji. Modele prakseologiczne eksploatacji środków transportu. Aspekty techniczne eksploatacji środków transportu. Problemy ekonomiczne eksploatacji środków transportu. Procesy i systemy użytkowania, ich identyfikacja i charakterystyki ilościowe. Optymalizacja użytkowania w systemach transportowych Czynniki i procesy wymuszające zmiany stanu technicznego urządzeń – rodzaje uszkodzeń. Niezawodność eksploatacyjna środków transportu. Podstawy diagnostyki środków transportu. Procesy i systemy obsługiwania, ich identyfikacja i charakterystyki ilościowe. Optymalizacja obsługiwania w systemach transportowych Kierowanie eksploatacją środków transportu Modelowanie i optymalizacja procesów i systemów eksploatacji. Metody dydaktyczne Wykład wspomagany środkami audiowizualnymi. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Warunkiem zaliczenia wykładów jest wykazanie się umiejętnością poprawnej interpretacji zjawisk i rozwiązywania problemów eksploatacji środków transportu oraz podstawowych obliczeń z tym związanych w formie testu zaliczającego. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 71 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) Literatura podstawowa 1. Dembińska-Cyran I., Gubała M., Podstawy zarządzania transportem w przykładach, ILM Poznań 2003. 2. Rydzykowski W., Wojewódzka-Król K., praca zbiorowa, Transport, PWN Warszawa 2007. 3. Uzdowski M., Abramek K., Garczyński K., Eksploatacja techniczna i naprawa, Warszawa 2003. Literatura uzupełniająca 1. Cygan Z., praca zespołowa, Sterowanie eksploatacją systemów technicznych, PAN Warszawa 1990. 2. Cygan Z., Sienkiewicz P., Wojtczak J., Metodologia badań eksploatacji systemów technicznych, Warszawa 1994. 3. Hebda M., Mazur T., Pelc H., Teoria eksploatacji pojazdów, Warszawa 1978. 4. Marciniak J., Obliczenia elementów systemu eksploatacji kolejowych pojazdów szynowych, Radom 1995. 5. Mazur T., Małek A., Zarządzanie eksploatacją systemów technicznych, WNT Warszawa 1979. 6. Piszczek W., Głowacki B., Metody badań modelowych systemu eksploatacji pojazdów, Warszawa 1979. 7. Ziemba S., praca zbiorowa, Sterowanie i zarządzanie eksploatacją systemów technicznych, PWN Warszawa 1985. 72 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 21. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek MANEWROWANIE STATKIEM Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze Semestr w semestrze A C L A C L VII 15 2 30 VIII 12 1E 2 12 25 ECTS 2 4 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Fizyka, matematyka, nawigacja, budowa i stateczność statku, meteorologia i oceanografia, ratownictwo morskie. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów (teoria i praktyka), wykonaniu ćwiczeń obliczeniowych i odbyciu zajęć laboratoryjnych (symulator manewrowy) student powinien: Znać → znać mechanikę manewrowania statkiem (m.in. układ sił i momentów) oraz zalecenia (strategie) manewrowe w przypadku typowych manewrów, w zakresie umożliwiającym samodzielne rozwiązywanie problemów manewrowych dla aktualnych warunków statek-akwen-środowisko i optymalizację tych rozwiązań. Umieć → posługiwać się dostępnymi źródłami o oddziaływaniach dynamicznych w manewrowaniu, stosować ewentualną symulację ruchu, obserwować (czuć) stan ruchu jednostki w czasie manewru, przewidywać bezwładność ruchu, oceniać (dobierać) moment i wielkość nastaw napędu i steru. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR VII TEORIA MANEWROWANIA AUDYTORYJNE 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Wprowadzenie do teorii manewrowania, aktualny stan badań. Podział 2.2.8.20. ruchów statku, kinematyka ruchów manewrowych statku (kąt dryfu, chwilowy środek obrotu, przestrzeń manewrowa) Równania różniczkowe ruchów manewrowych statku, rola symulacji 2.3.5.2. ruchu, metody przybliżone określania parametrów cyrkulacji 2.2.8.3. 2.2.8.1. Siły i momenty kadłuba, opór statku. 2.3.5.3. 2.3.5.8. Siły i momenty śruby okrętowej (napór, moment, boczne działanie 2.2.8.1. śruby), rodzaje śrub. Siły i momenty steru, rodzaje sterów. Nietypowe urządzenia napędowo- 2.2.8.1. sterowe. Sterowanie silnikiem głównym, moc napędu. Podział prędkości. 2.3.5.9. 2.2.8.1. Teoria manewrów silnych. 2.3.5.3. 2.2.8.3. Hamowanie swobodne i aktywne, przyspieszanie. 2.3.5.2. Efekty płytkowodzia – aspekty kinematyczne i dynamiczne. 2.2.8.5. Efekt brzegowy – aspekty kinematyczne i dynamiczne. 2.2.8.5. Siły i momenty wiatru. 2.3.5.3. Siły i momenty fali (pierwszego i drugiego rzędu). 2.3.5.3. Oddziaływania prądu. 2.3.5.3. Dryf statku przy awarii napędu. Oddziaływania statek-statek (mijanie, wyprzedzanie, statek zacumowany, 2.3.5.7. tranzyt). Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 73 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 16. Pozostałe efekty dynamiczne: kotwice, cumy, holowniki, stery strumieniowe, odbojnice. 17. Próby manewrowe, standardy manewrowe i informacyjne, stateczność 2.2.8.2. kursowa i zwrotność. 2.3.5.1. 2.2.8.20. 18. Osiadanie statku w ruchu, zapas wody pod stępką. 2.3.5.5. 19. Jednostki specjalne. SEMESTR VIII PRAKTYKA MANEWROWANIA 1. 2. 3. Wprowadzenie do praktyki manewrowania. Ocena stanu ruchu jednostki. Podstawowe zasady manewrowania (krótki kinematycznych i dynamicznych). 4. Manewry w warunkach „człowiek za burtą”. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. AUDYTORYJNE 12 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI przegląd efektów - 2.2.8.7. 2.3.5.4. 2.2.8.13. Manewry kotwiczenia. 2.2.8.20. 2.3.5.6. Podejmowanie pilota. 2.2.8.6. 2.2.8.12. Samodzielne cumowanie statkiem jednośrubowym. 2.3.5.6. 2.2.8.12. Cumowanie dużych statków. 2.3.5.6. 2.2.8.12. Cumowanie statkiem dwuśrubowym. 2.3.5.6. Wykorzystanie kotwicy w manewrach cumowania. 2.2.8.12. 2.2.8.19. Holowanie portowe i morskie, współpraca z holownikami. 2.2.8.20. 2.2.8.4. Manewry specjalne (VTS, akcje ratownicze, dokowanie, zwrot ze stałą 2.2.8.14. prędkością kątową) 2.2.8.16. 2.2.8.18. Postój statku na cumach. 2.2.8.20. Manewrowanie w sztormie. 2.2.8.15. Manewrowanie w lodach. 2.2.8.17. SEMESTR VIII PRAKTYKA MANEWROWANIA (SYMULATOR) LABORATORYJNE 25 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI PRAKTYCZNE WYKONYWANIE MANEWRÓW NA SYMULATORACH MANEWROWYCH (WIZYJNYM I PC): 1. Manewry „człowiek za burtą”. 2. Żegluga kanałem płytkowodnym (chwilowy środek obrotu, manewry silne, efekt brzegowy i płytkowodzia). 3. Mijanie i wyprzedzanie w kanale. 4. Samodzielne cumowanie statku jednośrubowego bez steru strumieniowego. 5. Kotwiczenie w celu postoju. 6. Sztormowanie 7. Akcje ratownicze 8. Sytuacje ekstremalne 9. Podejmowanie pilota, systemy VTS 10. Charakterystyki i próby manewrowe, standardy IMO Metody dydaktyczne Wykład z wykorzystaniem środków audiowizualnych. 74 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 2.2.8.7, 2.2.8.11. 2.2.8.8, 2.2.8.9. 2.2.8.5. 2.2.8.12. 2.2.8.13. 2.2.8.15. 2.2.8.16. 2.2.8.10. 2.2.8.6, 2.2.8.18. 2.2.8.2. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) Zajęcia laboratoryjne realizowane w zespole symulatorów manewrowych CIRM. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Zajęcia audytoryjne - zaliczenie/egzamin w formie pisemnego testu. Zajęcia laboratoryjne - ocena wykonania zadanych manewrów. Literatura podstawowa 1. Brix J. (red.), Manoeuvring Technical Manual, Seehafen Verlag, Hamburg 1993. 2. Clark I.C., Ship Dynamics for Mariners, The Nautical Institute, London, 2005. 3. Dudziak J., Teoria okrętu, Wyd. Morskie, Gdańsk, 1988. 4. IMO: Standards for Ship Manoeuvrability. Res. IMO MSC.137(76), MSC 76/23/Add.1 - Annex 6, London, 2002. 5. Lewis E.V. (red.), Principles of Naval Architecture (vol. III - Motions in Waves and Controllability), SNAME, Jersey City, 1989. 6. Nowicki A., Manewrowanie statkiem w warunkach specjalnych, Oderraum, Szczecin 1992. 7. Nowicki A., Wiedza o manewrowaniu statkami morskimi (Podstawy teorii i praktyki), Trademar, Gdynia, 1999 (też Wyd. Morskie, 1978). 8. Welnicki W., Sterowność okrętu, PWN, Warszawa, 1966. Literatura uzupełniająca 1. Artyszuk J., Laboratorium manewrowania statkiem - przewodnik metodyczny, Opracowanie niepublikowane, ZIRM, AM, Szczecin, 2005. 2. Chachulski K., Podstawy napędu okrętowego, Wyd. Morskie, Gdańsk, 1988. 3. Hensen H., Manoeuvring Single Screw Vessels Fitted with Controllable Pitch Propellers in Confined Waters, The Nautical Institute, London, 1994. 4. Hensen H., Tug Use in Port (A Practical Guide), The Nautical Institute, London, 1997. 5. McDowell C.A., Anchoring Large Vessels - a New Approach, The Nautical Institute, London, 2000. 6. OCIMF: Anchoring Systems and Procedures for Large Tankers. Witherby & Co., London, 1982. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 75 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 22. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek RATOWNICTWO MORSKIE Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze Liczba tygodni w semestrze A C L A C L III 15 1 15 IV 15 1 V 15 2 VII 15 2E 2 15 1 30 30 1 3 15 30 ECTS 3 3 Przedmioty wprowadzające i wymagania wstępne Manewrowanie statkiem, budowa i stateczność statku, kurs indywidualnych technik ratowniczych, łączność morska, fizyka, chemia, ratownictwo medyczne, ratownictwo ekologiczne. Założenia i cele przedmiotu Spełnienie standardów kształcenia na kierunku nawigacja. Jednocześnie zgodność z wymaganiami Konwencji STCW na poziomie operacyjnym i zarządzania. Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów, wykonaniu ćwiczeń obliczeniowych student powinien: Znać → zadania, zasady prawne i organizacyjne ratownictwa życia i mienia na morzu wynikające z Międzynarodowych konwencji SAR, SOLAS i SALVAGE; zasady pracy globalnych systemów i krajowych służb poszukiwania i ratownictwa morskiego; podstawowe charakterystyki techniczne środków SAR; zasady umów ratowniczych i współdziałania z ratownikami; organizację statkowej służby ratowniczej w sytuacji bezpośredniego zagrożenia statku i załogi, organizację ochrony przeciwpożarowej na statkach, instalacje przeciwpożarowe, sprzęt pożarniczy, taktykę walki z pożarami, zagrożenia związane z pożarem na statku, profilaktykę i metody zapobiegania pożarom, zasady wspomagania logistycznego w działaniach ratowniczych; podział, strukturę i organizację poszczególnych służb ratowniczych, zakres współpracy. Umieć → korzystać z międzynarodowych procedur współdziałania i koordynacji w ratownictwie morskim (IAMSAR); wykonać obliczenia ratownicze i awaryjne statku związane z ratownictwem; obsługiwać środki ratunkowe, koordynować prowadzenie akcji SAR, korzystać z dostępnych środków łączności podczas akcji ratowniczych, sporządzać dokumentację powypadkową, kierować akcją gaśniczą, prowadzić szkolenia z zakresu ratownictwa i walki z pożarami, oceniać i analizować łańcuch wsparcia logistycznego w służbach ratowniczych, podejmować działania mające na celu zwiększenie efektywności i jakości działania służb ratowniczych. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR III 1. 2. 3. 4. 5. RATOWNICTWO MORSKIE AUDYTORYJNE Podstawy prawne poszukiwania, ratowania życia i ratownictwa na morzu. 1.1. Międzynarodowa konwencja o poszukiwaniu i ratownictwie morskim SAR. Międzynarodowy lotniczy i morski poradnik poszukiwania i ratowania IAMSAR Globalne systemy SAR – AMVER, COSPAS-SARSAT, GMDSS Regionalna i krajowa organizacja służby SAR Strefy SRR Zadania Służby SAR i MRCK, Stacje ratownicze morskie i brzegowe oraz lotnistwo SAR 5.1. Siły i środki oraz organizacja, współdziałanie, koordynacja i 76 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.2-6,7,8 2.2.5-9,11 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) łączność służb SAR Charakterystyka jednostek nawodnych, powietrznych i brzegowych SAR w akcjach ratowania życia i morskiego środowiska naturalnego. 5.3. Manewry jednostek nawodnych i lotnictwa SAR oraz BSRM w celu podjęcia rozbitka z wody Wyposażenie ratunkowe statku – Konwencja SOLAS i Międzynarodowy Kodeks środków ratunkowych. Wyposażenie łodzi i tratw ratunkowych oraz łodzi ratowniczych. Systemy wodowania łodzi, tratw ratunkowych i szybkich ratowniczych. 8.1. Statkowy system SAR. Zagrożenia dla człowieka za burtą. Alarmy i manewry MOB 5.2. 6. 7. 8. SEMESTR IV RATOWNICTWO MORSKIE AUDYTORYJNE 15 GODZ. Realizacja w OSRM w formie zgrupowania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Ochrona przeciwpożarowa w kraju (organizacja). Organizacja ochrony przeciwpożarowej na statku. 2.1. regulamin ochrony przeciwpożarowej, 2.2. instrukcja przeciwpożarowa, 2.3. rozkład alarmu pożarowego, 2.4. plan ochrony przeciwpożarowej, 2.5. sekcja okrętowej straży pożarowej. Profilaktyka przeciwpożarowa na statku: 3.1. miejsca pożarowo niebezpieczne, 3.2. podział statku na strefy pożarowe, 3.3. zapobieganie pożarom. Instalacje pożarowe na statku w świetle wymagań konwencji SOLAS: 4.1. instalacje wykrywcze pożaru, 4.2. instalacje alarmowe, 4.3. instalacje gaśnicze, 4.4. instalacja hydrantowa. Teoria pożaru: 5.1. warunki wybuchu pożaru, 5.2. sposoby przerywania procesu palenia, 5.3. grupy pożarów, 5.4. środki gaśnicze. Sprzęt pożarniczy: 6.1. gaśnice i aparaty gaśnicze, 6.2. aparaty izolujące drogi oddechowe, 6.3. ubrania ognioochronne, 6.4. sprzęt specjalny i pomocniczy. Taktyka walki z pożarami na statku: 7.1. rodzaje pożarów i ich wielkość, 7.2. gaszenie pożarów pomieszczeń mieszkalnych, 7.3. gaszenie pożarów w siłowniach i sterowniach, 7.4. gaszenie pożarów w ładowniach, 7.5. gaszenie pożarów na pokładach, 7.6. gaszenie pożarów w pomieszczeniach produkcyjnych, tunelach kablowych i zęzach, 7.7. gaszenie pożarów w porcie oraz zasady współdziałania z jednostkami portowymi, 7.8. ratowanie ludzi z pomieszczeń objętych pożarem, Niebezpieczeństwa podczas gaszenia pożarów: 8.1. strefa oddziaływania termicznego, 8.2. strefa oddziaływania produktu spalania. Szkolenie w zakresie walki z pożarami: 9.1. alarmy pożarowe, Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.2-8d 77 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 9.2. SEMESTR IV inne formy szkoleń pożarowych. RATOWNICTWO MORSKIE ĆWICZENIOWE 30 GODZ. Realizacja w OSRM w formie zgrupowania nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.2-8d REALIZACJA W OSRM W FORMIE ZGRUPOWANIA 1. 2. 3. 4. Instalacje pożarowe na statku 1.1. instalacje wykrywacze pożaru, 1.2. instalacje alarmowe, 1.3. instalacje gaśnicze, 1.4. instalacja hydrantowa. Sprzęt pożarniczy: 2.1. gaśnice i aparaty gaśnicze, 2.2. aparaty izolujące drogi oddechowe, 2.3. ubrania ognioochronne, 2.4. sprzęt specjalny i pomocniczy. Taktyka walki z pożarami na statku: 3.1. rodzaje pożarów i ich wielkości, 3.2. gaszenie pożarów pomieszczeń mieszkalnych, 3.3. gaszenie pożarów w siłowniach i sterowniach, 3.4. gaszenie pożarów w ładowniach, 3.5. gaszenie pożarów na pokładach, 3.6. gaszenie pożarów w pomieszczeniach produkcyjnych, tunelach kablowych i zęzach, 3.7. gaszenie pożarów w porcie oraz zasady współdziałania z jednostkami portowymi, 3.8. ratowanie ludzi z pomieszczeń objętych pożarem, 3.9. rozwijanie sekcji okrętowej straży pożarnej na 1 prąd gaśniczy z jednoczesnym rozpoznaniem strefy zadymienia, 3.10. rozwijanie sekcji okrętowej straży pożarnej na 2 prądy gaśnicze z jednoczesnym rozpoznaniem strefy zadymienia, 3.11. rozwijanie sekcji okrętowej straży pożarnej przy założeniu pożaru w pomieszczeniach siłowni, 3.12. rozwijanie sekcji okrętowej straży pożarnej przy założeniu w pomieszczeniach mieszkalnych, 3.13. rozwijanie sekcji okrętowej straży pożarnej przy założeniu pożaru na pokładzie, 3.14. rozwijanie sekcji okrętowej straży pożarnej przy założeniu pożaru w innych, pomieszczeniach statku (magazynek bosmański, warsztat cieśli, farbiarni, magazynek gospodarczy i inne). Omówienie przykładowych akcji gaśniczych. SEMESTR V 1. 2. 3. 4. 5. RATOWNICTWO MORSKIE - AUDYTORYJNE Międzynarodowe konwencje dotyczące ratowania mienia. Kwalifikacja, rodzaje i zakres usług ratowniczych umownych i bezumownych (ocalenie) Umowy o ratownictwie i ich realizacja. Ocena, koszty i wynagrodzenie za ratownictwo. Dokumentacja, roszczenia rozstrzygane przez Arbitraż lub Sąd. Orzecznictwo izb morskich, działania prewencyjne. Udział załogi statku w akcji ratowniczej, rola i odpowiedzialność kapitana. Błędy, prawa i obowiązki ratowników i ratowanych. Wyposażenie ratownicze statku morskiego – wymogi Administracji Morskiej. Urządzenia do awaryjnego holowania zbiornikowców. 78 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 - 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.2.5-5,6,7,8,910 2.3.2-5,8 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. Damage Control Plan. Podział grodziowy statku Zasady wykorzystania statkowego wyposażenia awaryjnego w walce o niezatapialność statku. Uszczelnianie i osuszanie kadłuba. Nieztapialność awaryjna po kolizji z obiektami pływającymi i stałymi-. algorytmy obliczeń dla różnych kategorii zalanych przedziałów. Środki ostrożności przy osadzaniu statku na mieliźnie. Ocena nacisku na grunt i punktu podparcia po wejściu statku na mieliznę oraz możliwości samodzielnego zejścia statku z mielizny. Algorytmy obliczeń. Ocena oddziaływań warunków hydro-meteorologicznych i falowych na statek na mieliźnie. Zapotrzebowanie mocy holowniczej dla ściągnięcia statku z mielizny. Niekonwencjonalne metody ściągania statków z mielizny. Przygotowanie statków i załogi do operacji holowania morskiego przez holownik ratowniczy i statek handlowy – budowa holu i realizacja holowania. Stateczność statku na mieliźnie i statku oblodzonego Ratownictwo statków uwięzionych w lodach i oblodzonych. Sterowanie awaryjne. SEMESTR V RATOWNICTWO MORSKIE LABORATORYJNE 1. Wykorzystanie standardowej dokumentacji statku w obliczeniach ratowniczych. 2. Obliczenia hydrauliczne związane i niezatapialnością. 3. Obliczenia hydrauliczne związane ze szczelnością kadłuba. 4. Obliczenia nacisku na grunt i punktu podparcia statku na mieliźnie. 5. Sprawdzenie stateczności statku na mieliźnie. 6. Obliczenia siły koniecznej do ściągnięcia statku z mielizny. 7. Projekt linii holowniczej z wykorzystaniem elementów wyposażenia statkowego. 8. Obliczenia zapotrzebowania mocy i ilości holowników ratowniczych. 9. Opory holowania, kalkulacja szybkości i wytrzymałości holu. 10. Projekt linii holowniczej dla holowań wzajemnych statków nie ratowniczych. 11. Organizacja i koordynacja akcji poszukiwawczo – ratowniczej – IAMSAR (2 godz. na symulatorze) SEMESTR VII 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. RATOWNICTWO MORSKIE Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.2-9 2.2.5-13 AUDYTORYJNE Morskie systemy ewakuacyjne na statkach towarowych, pasażerskich, promach i platformach wiertniczych.. Zasady ewakuacji ludzi ze statku, ze środków ratunkowych i z wody przez statki ratownicze śmigłowce SAR Zasady porozumiewania się pomiędzy uczestnikami akcji SAR wg obowiązujących sztandarów IMO, sygnały ratunkowe, łączność w trakcie akcji SAR Planowanie akcji SAR, algorytmy działań w fazach zagrożenia i operacji SAR Koordynacja akcji poszukiwawczo-ratowniczej prowadzonej przez jednostki nawodne i lotnicze. Sposoby i metody poszukiwań Opieka nad rozbitkami i poszkodowanymi, przesłuchanie dla ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, zakończenie akcji SAR Ratownictwo specjalistyczne platform wiertniczych. Ratownictwo specjalistyczne samolotów i małych jednostek. Ratownicze poszukiwania i prace podwodne, 15 GODZ. 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.2-8,10 79 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 10. Wydobywanie obiektów zatopionych i wraków – podstawy prawne i techniczne. 11. Perspektywiczny system ratownictwa morskiego (SSS – Ekranoloty) 12. Terroryzm morski, zadania Służby SAR 13. Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy – cele, struktura organizacyjna 14. Cele i zadania obrony cywilnej kraju. – cele, struktura organizacyjna 15. Organizacja służb ratowniczych i obrony cywilnej państw zachodnich, współpraca międzynarodowa w ramach UE (International Rescue Corps). Metody dydaktyczne Asymilacji wiedzy, pokaz, symulacja, wnioskowanie dedukcyjne. Forma i warunki zaliczenia/egzaminu 1. Warunkiem uzyskania zaliczenia jest obecność na zajęciach oraz zaliczenie przeprowadzanych podczas każdego semestru kolokwiów z wynikiem pozytywnym; 2. Warunkiem umożliwiającym przystąpienie do egzaminu jest obecność na zajęciach audytoryjnych oraz uzyskanie oceny pozytywnej z laboratoriów i ćwiczeń; 3. Egzamin prowadzony jest w formie pisemnej z części teoretycznej i zadaniowej obejmującej zagadnienia z semestrów poprzednich i bieżącego. Literatura podstawowa 1. IAMSAR - Międzynarodowy lotniczy i morski poradnik poszukiwania i ratownictwa. Tom III – Środki mobilne, Wyd. Tredmar, Gdynia 2005 r. 2. Kodeks Morski, 2001r. Wyd. Morskie Gdynia. 3. LSA - Międzynarodowy Kodeks Środków Ratunkowych, Wyd. PRS, Gdynia 2004 r. 4. Puchalski J., Poradnik Ratownika Morskiego, Wyd. Tredmar, Gdynia 2004 r. 5. SOLAS – Międzynarodowa Konwencja o bezpieczeństwie życia na morzu, Wyd. PRS Gdynia 2004 r Literatura uzupełniająca 1. Bachur J., Duda D., Ściąganie statku z mielizny, Wyd. WSM Gdynia 1974 2. Duda D., Poinc W., Ratownictwo morskie. Tom I, Wyd. Morskie, Gdynia 1975 r. 3. Na ratunek. Magazyn służb ratujących życie. Miesięcznik od 2007 r 4. Poinc W., Ratownictwo morskie Tom II, Wyd. Morskie, Gdynia 1968 r. 5. Puścian J., Podstawy ratownictwa na morzu, Wyd. Oderraum, Szczecin 1993 r. 6. Sawicki J.K. (redaktor), Polskie Ratownictwo Okrętowe 1951-2001, Zarys działalności, Wyd. Morskie, Gdynia 2002 r. 80 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 23. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek ŁĄCZNOŚĆ MORSKA Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L I 15 0,5 7,5 ECTS 0,5 IV 15 1,5 2 22,5 30 3 VII 15 1 2E 15 30 4 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Elektronika, informatyka, nawigacja techniczna, ratownictwo morskie, bezpieczeństwo nawigacji. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów i realizacji zajęć laboratoryjnych student powinien: Znać → zasady organizacji łączności morskiej; propagację fal radiowych; systemy antenowe; stosowane emisje, oznaczenia, wymagane szerokości pasm; obowiązki radiooperatorów; dokumenty radiostacji statkowych; wydawnictwa i publikacje niezbędne do prowadzenia łączności; systemy i podsystemy składowe gmdss i zasady ich pracy, MKS, zasady sygnalizacji, kod Morse’a. Umieć → Posługiwać się wydawnictwami i publikacjami niezbędnymi do prowadzenia łączności; obsługiwać urządzenia łączności; testować i konserwować sprzęt radiokomunikacyjny; prowadzić łączność: niebezpieczeństwa, dla zapewnienia bezpieczeństwa, medyczną, eksploatacyjną, ogólną. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR I 1. 2. ŁĄCZNOŚĆ MORSKA Zadania służby radiowej. MKS, sygnalizacja flagami, użycie sygnałów. SEMESTR IV ŁĄCZNOŚĆ MORSKA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 12. 13. 14. Podstawy prawne organizacji łączności morskiej. Zadania i obowiązki służby radiowej. Przepisy BHP Wymagania funkcjonalne systemu GMDSS. Podział wód morskich na obszary GMDSS. Stosowane częstotliwości. Propagacja fal radiowych. Dokumenty i publikacje. Emisje, oznaczenia, wymagana szerokość pasma. Zasady prowadenuia nasłuchu radiowego. Alarmowanie. Potwierdzanie odbioru alarmu. Korespondencja w niebezpieczeństwie. Odbiór i nadawanie alfabetem Morse’a. Systemy lokalizacji i naprowadzania. Łączność bezpieczeństwa – medyczna, morskie informacje bezpieczeństwa, systemy meldunkowe. 15. Zasilanie urządzeń radiowych. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 AUDYTORYJNE 7,5 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.4.2. AUDYTORYJNE 22,5 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.4.1. 2.3.4.3. - 81 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 16. Testowanie urządzeń radiowych. SEMESTR IV ŁĄCZNOŚĆ MORSKA LABORATORYJNE 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Posługiwanie się wydawnictwami i publikacjami dla celów radiokomunikacji. MKS - sygnalizacja flagami, użycie sygnałów literowych. Odbiór i nadawanie alfabetem Morse’a Łączność radiotelefoniczna w paśmie VHF. Łączność radiotelefoniczna w paśmie MF i HF. Łączność w systemie Inmarsat Łączność radioteleksowa. SEMESTR VII 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. ŁĄCZNOŚĆ MORSKA 2.3.4.2. 2.3.4.1. AUDYTORYJNE Odbiór i nadawanie alfabetem Morse’a Łączność w niebezpieczeństwie w paśmie VHF, MF i HF. Opuszczenie statku. Łączność pilna w paśmie VHF, MF i HF. Łączność dla zapewnienia bezpieczeństwa w paśmie VHF, MF i HF. Procedury i zasady łączności w systemie INMARSAT – C. Procedury i zasady łączności w systemie INMARSAT – B. Łączność medyczna – wykorzystanie MKS. Procedury w łączności rutynowej z wykorzystaniem wszystkich urządzeń łączności radiowej. SEMESTR VII ŁĄCZNOŚĆ MORSKA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.4.1. 2.3.7.1. 2.3.7.2. LABORATORYJNE Łączność w niebezpieczeństwie w paśmie VHF, MF i HF. Opuszczenie statku. Łączność pilna w paśmie VHF, MF i HF. Łączność dla zapewnienia bezpieczeństwa w paśmie VHF, MF i HF. Procedury i zasady łączności w systemie INMARSAT. Łączność medyczna – wykorzystanie MKS. Odbiór informacji pogodowych z wykorzystaniem radiofaksymili. Procedury w łączności rutynowej z wykorzystaniem wszystkich urządzeń łączności radiowej. 9. Wykorzystanie systemu Cyfrowego Selektywnego Wywołania w paśmie VHF. 10. Wykorzystanie systemu Cyfrowego Selektywnego Wywołania w paśmie MF/HF. 11. Odbiór informacji MSI z wykorzystaniem systemu NAVTEX. 12. Obsługa urządzeń przeznaczonych do środków ratunkowych 15 GODZ. 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.7.1. 2.3.7.2. Metody dydaktyczne Wykłady – z użyciem środków audiowizualnych. Laboratorium – ćwiczenia laboratoryjne z udziałem symulatora i urządzeń rzeczywistych w oparciu o instrukcje do ćwiczeń. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Laboratorium – zaliczenie ustne w oparciu o przygotowane sprawozdania i zademonstrowane kompetencji w zakresie obsługi wszystkich urządzeń systemu GMDSS. Wykłady – zaliczenie i egzamin pisemny. 82 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) Literatura podstawowa 1. Czajkowski J., System GMDSS regulaminy, procedury i obsługa, Wyd. Skryba, Gdańsk 2002. 2. IAMSAR Manual. International Aeronautical and Maritime Search and Rescue Manual, vol. III. Mobile Facilities, IMO/ICAO, London/Montreal, 1998. 3. International Code of Signals, International Maritime Organization. 4. International Convention Safety of Life at Sea, International Maritime Organization. 5. International STCW Convention, International Maritime Organization. 6. Manual for Search and Rescue, International Maritime Organization. 7. Manual for use by the Maritime Mobile and Maritime Mobile-Satellite Services, International Telecommunication Union. 8. Radio Regulations, International Telecommunication Union. 9. Salmonowicz W., Łączność w niebezpieczeństwie GMDSS, Wyd. Dział Wydawnictw Akademii Morskiej, Szczecin 2005. 10. Standard Maritime Vocabulary, International Maritime Organization Literatura uzupełniająca 1. Bem D.J., Teisseyre O., Okrętowe urządzenia antenowe, Wydawnictwo Morskie Gdańsk,1976. 2. Biniek J., Łączność morska – sygnalizacja (zagadnienia wybrane), Wyd. Wyższa Szkoła Morska, Gdynia 1993. 3. Korcz K., Przepisy radiokomunikacyjne w morskiej służbie ruchomej, Wyd. Studium Doskonalenia Kadr S.C., Gdynia 1995. 4. Standardowe zwroty porozumiewania się na morzu, Wyd. Dział Wydawnictw Wyższej Szkoły Morskiej, Szczecin 1997. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 83 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 24. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek BEZPIECZEŃSTWO NAWIGACJI Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L II 15 1E 0,5 12 7 ECTS 1 IV 15 2E 0,5 25 8 2 V 15 1 0,5 11 6 1 Związki z innymi przedmiotami i wymagania wstępne Nawigacja, urządzenia nawigacyjne, manewrowanie statkiem, bezpieczeństwo statku, inżynieria ruchu morskiego, sterowanie ruchem statków. Założenia i cele przedmiotu Realizacja standardu nauczania kierunku nawigacja i konwencji STCW Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów oraz wykonaniu ćwiczeń laboratoryjnych student powinien: Znać → obowiązki oficera podczas pełnienia wachty, zakres stosowania przepisów prawa drogi, charakterystykę świateł i znaków, zasady prowadzenia obserwacji, rolę i znaczenie przepisów miejscowych, zdolności manewrowe statku, zastosowanie i ograniczenia urządzeń technicznych. Umieć → stosować przepisy prawa drogi, rozpoznawać statek na podstawie świateł lub znaków dziennych i oceniać jego możliwości manewrowe, ocenić sytuację na podstawie słyszanych sygnałów manewrowych, ostrzegawczych i zwrócenia uwagi, rozpoznać statek i ocenić sytuację na podstawie słyszanych sygnałów mgłowych, prawidłowo przyjąć i zdać wachtę, właściwie wykorzystać dostępne urządzenia techniczne i dokonać prawidłowego podziału czynności wśród członków wachty, prawidłowo ocenić bezpieczeństwo nawigacji podczas pełnienia wachty. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR II 1. 2. 3. BEZPIECZEŃSTWO NAWIGACJI AUDYTORYJNE POJĘCIE, CEL I ZNACZENIE MPDM 1.1. Wiadomości ogólne. Rys historyczny. Współczesne przepisy o zapobieganiu zderzeniom na morzu. Definicje pojęć wg Prawidła 3. ŚWIATŁA I ZNAKI 2.1. Zakres zastosowania, sektory pionowe i poziome, barwa, zasięg widzialności, rozmieszczenie pionowe i poziome 2.2. Statki o napędzie mechanicznym w drodze. 2.3. Holowanie i pchanie 2.4. Statki żaglowe i wiosłowe w drodze 2.5. Statki zajęte połowem w drodze i na kotwicy, dodatkowe światła statków łowiących blisko siebie 2.6. Statki o ograniczonej zdolności manewrowej i statki nie odpowiadające za swoje ruchy. 2.7. Statki ograniczone zanurzeniem 2.8. Statki pilotowe 2.9. Statki zakotwiczone i na mieliźnie SYGNAŁY DŹWIĘKOWE I ŚWIETLNE 3.1. Wyposażenie w środki do sygnalizacji 84 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 12 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 3.2. 3.3. 3.4. 4. 2. 3. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. SYGNAŁY WZYWANIA POMOCY 4.1. Podział, znaczenie, postępowanie po odebraniu sygnału SEMESTR II 1. Sygnały statków widzących się wzajemnie Sygnały statków w ograniczonej widzialności Znaczenie sygnałów i sposób ich nadawania SYMULATOR LABORATORYJNE ŚWIATŁA POZYCYJNE I CHARAKTERYSTYKA STATKÓW 1.1. Ćwiczenia na symulatorze świateł, rozpoznawanie statków na podstawie widzianych świateł – rodzaj statku, wykonywana czynność, wielkość, kąt widzenia. ZNAKI DZIENNE 2.1. Znaczenie znaków i ich rozmieszczenia 2.2. Rozpoznawanie statków na podstawie znaków dziennych SYGNAŁY DŹWIĘKOWE 3.1. Sygnały manewrowe i ostrzegawcze 3.2. Sygnały mgłowe 3.3. Sygnały wzywania pomocy SEMESTR IV BEZPIECZEŃSTWO NAWIGACJI 7. 8. DROGI OGRANICZONA WIDZIALNOŚĆ 2. 3. 4. 5. 6. 8.1. 8.2. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. AUDYTORYJNE POSTANOWIENIA OGÓLNE, ODPOWIEDZIALNOŚĆ, DEFINICJE I OKREŚLENIA 1.1. Odpowiedzialność za zaniedbanie przestrzegania MPDM, zwykła praktyka morska, uwzględnienie okoliczności i możliwości manewrowych statków, odstępstwa od prawideł. OBSERWACJA 2.1. Cel obserwacji, zakres, rodzaje i sposoby prowadzenia obserwacji w różnych warunkach widzialności SZYBKOŚĆ BEZPIECZNA 3.1. Pojęcie szybkości bezpiecznej i czynniki warunkujące jej wartość RYZYKO ZDERZENIA, DZIAŁANIE W CELU UNIKNIĘCIA ZDERZENIA 4.1. Ocena istnienia ryzyka zderzenia w różnych warunkach widzialności 4.2. Charakterystyka działania podjętego w celu uniknięcia zderzenia, sprawdzenie skuteczności tego działania, znaczenie pojęcia „nie przeszkadzać” WĄSKIE PRZEJŚCIA I SYSTEMY ROZGRANICZENIA RUCHU 5.1. Pojęcie i elementy składowe systemu rozgraniczenia ruchu, reguły zachowania się, stosowanie prawideł wymijania STATKI WIDZĄCE SIĘ WZAJEMNIE 6.1. Warunki stosowania prawideł wymijania statków widzących się wzajemnie 6.2. Zasada ograniczonego zaufania, działanie skoordynowane, ocena zdolności manewrowych 6.3. Rodzaje spotkań statków, stosowanie odpowiednich prawideł wymijania w zależności od rodzaju spotkania, ustalenie pierwszeństwa drogi POSTĘPOWANIE STATKU USTĘPUJĄCEGO I MAJĄCEGO PIERWSZEŃSTWO 1. 7 GODZ. 25 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. 2.3.2.1. Zasady zachowania się statków 2.3.2.1. Postępowanie w zależności od położenia echa wykrytego statku za pomocą radaru lub po usłyszeniu sygnału mgłowego, 2.3.2.1. sytuacja nadmiernego zbliżenia Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 85 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 8.3. Manewrowanie kursem i szybkością 2.3.2.1. Odpowiedzialność za zaniedbanie przestrzegania prawideł MPDM, zwykła praktyka morska, uwzględnienie szczególnych okoliczności danej 2.2.5.1. sytuacji i możliwości manewrowych statków, odstępstwa od prawideł. 10. Przepisy miejscowe, znaczenie, znajomość i konieczność przestrzegania, 2.2.5.2. źródła informacji 9. SEMESTR IV SYMULATOR MANEWROWY LABORATORYJNE 8 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. 3. 4. 5. 6. RYZYKO ZDERZENIA I DZIAŁANIE W CELU UNIKNIĘCIA ZDERZENIA, 2.3.2.1. USTALANIE SZYBKOŚCI BEZPIECZNEJ, WŁAŚCIWA OBSERWACJA. 1.1. Pełna ocena sytuacji wokół statku, stwierdzenie istnienia ryzyka zderzenia, podjęcie właściwego działania i 2.3.2.1. sprawdzenia jego skuteczności. 2.3.2.1. ZACHOWANIE SIĘ STATKÓW WIDZĄCYCH SIĘ WZAJEMNIE 2.1. Żegluga przy dobrej widzialności, mijanie się statków w 2.3.2.1. różnych sytuacjach spotkaniowych. WYPRZEDZANIE SIĘ STATKÓW 3.1. Ustalanie momentu rozpoczęcia wyprzedzania i jego zakończenia, wzajemne obowiązki statków. SYSTEMY ROZGRANICZANIA RUCHU. 2.3.2.1. 4.1. Zachowanie statków korzystających z systemów rozgraniczenia ruchu – podejmowanie manewrów 2.3.2.1. antykolizyjnych POSTĘPOWANIE STATKU MAJĄCEGO PIERWSZEŃSTWO DROGI. 5.1. Spotkanie ze statkiem mającym obowiązek ustąpienia z drogi i nie podejmującym manewrów antykolizyjnych. 2.3.2.1. OGRANICZONA WIDZIALNOŚĆ 6.1. Zasady postępowania i manewrowania statkiem w warunkach ograniczonej widzialności na akwenie otwartym, umiejętność 2.3.2.1. interpretacji obrazu radarowego 6.2. Zasady postępowania i manewrowania statkiem w warunkach 2.3.2.1. ograniczonej widzialności na akwenie ograniczonym SEMESTR V BEZPIECZEŃSTWO NAWIGACJI 1. AUDYTORYJNE ZASADY PEŁNIENIA WACHTY 1.1. Objęcie i przekazywanie wachty – podział obowiązków a. Wachta morska b. Wachta portowa 2. EFEKTYWNE PROCEDURY WACHTOWE 2.1. Organizacja i pełnienie wachty 2.2. Podział obowiązków 2.3. Obsada wachty morskiej zależnie od warunków 2.4. Rejestracja ruchu statków – zapisy w D.O. i innych dokumentach 2.5. Sytuacje awaryjne w czasie wachty: zasady postępowania 2.6. Postępowanie, dokumentacja, zabezpieczenie dowodów po wypadku 3. Zasady pełnienia wachty nawigacyjnej (poziom zarządzania) 4. Kierowanie wachtą nawigacyjną, procedury wachtowe (poziom zarządzania) 86 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 11 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.2.2. 2.3.2.2. 2.3.2.2. 2.3.2.2. 2.3.2.3. 2.3.2.3. 2.3.2.3. 2.3.2.3. 2.3.2.3. 2.3.2.3. 2.3.2.3. 2.2.5.3. 2.2.5.4. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SEMESTR V SYMULATOR 1. PEŁNIENIE WACHTY – OBOWIĄZKI, PODZIAŁ CZYNNOŚCI. 2. KIEROWANIE WACHTĄ NAWIGACYJNĄ, PROCEDURY WACHTOWE LABORATORYJNE 6 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.2.2. 2.2.5.4. Metody dydaktyczne SEMESTR II Wykłady: Wykład w formie prezentacji komputerowej z komentarzem. Laboratoria: komputerowy symulator świateł, znaków i sygnałów. SEMESTR IV Wykłady: Wykład w formie prezentacji komputerowej z komentarzem. Laboratoria: program komputerowy do nauki prawideł MPDM. SEMESTR V Wykłady: Wykład w formie prezentacji komputerowej z komentarzem. Laboratoria: symulator mostka nawigacyjnego z systemem wizyjnym. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu SEMESTR II Wykłady: egzamin w formie pisemnej. Laboratoria: obecność na wszystkich zajęciach, zaliczenie na podstawie ocen uzyskanych na zajęciach, kolokwia pisemne i ustne. SEMESTR IV Wykłady: egzamin w formie pisemnej. Laboratoria: obecność na wszystkich zajęciach, zaliczenie na podstawie ocen uzyskanych na zajęciach, kolokwia pisemne. SEMESTR V Wykłady: egzamin w formie pisemnej. Laboratoria: obecność na wszystkich zajęciach, zaliczenie na podstawie ocen uzyskanych na zajęciach, kolokwia pisemne i praktyczne. Literatura podstawowa 1. Jurdziński M., Procedury wachtowe i awaryjne w nawigacji morskiej, Gdynia 1995. 2. Rymarz W., Międzynarodowe prawo drogi morskiej, WM 1985. 3. Rymarz W., Międzynarodowe przepisy o zapobieganiu zderzeniom na morzu, WM 1983. 4. Rymarz W., Podręcznik międzynarodowego prawa drogi morskiej, Wydawnictwo TRADEMAR 1995, 1996. 5. Walczak A., Poradnik postępowania na mostku. Zeszyty nautyczne nr 3, WSM Szczecin 1993. Literatura uzupełniająca 1. Kodeks morski - ustawa z dn.1.12.1961 (Dz. U. z 1998 r Nr 10, poz. 36). 2. Konwencja o szkoleniu i kwalifikacjach oficerów STCW-78/95. 3. Łusznikow E., Ferlas Z., Bezpieczeństwo żeglugi, WSM Szczecin. 4. Międzynarodowe przepisy o zapobieganiu zderzeniom na morzu. Tekst jednolity, WSM 1993, Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 87 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 25. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek BUDOWA I STATECZNOŚĆ STATKU Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L I 15 2 1 30 15 ECTS 2 II 15 1,5 E 1 22,5 15 2 III 15 3 2 45 15 5 IV 15 2E 2 30 15 4 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Język angielski, matematyka, fizyka, informatyka, konstrukcja maszyn i grafika inżynierska Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów oraz wykonaniu ćwiczeń i zajęć laboratoryjnych student powinien: Znać → zasady działalności instytucji klasyfikacyjnych; charakterystyki eksploatacyjne podstawowych typów statków; podstawowe materiały używane do budowy kadłubów; nazewnictwo i typowe rozwiązania węzłów konstrukcyjnych kadłuba; urządzenia pokładowe – zasady budowy i obsługi; podstawy teoretyczne w zakresie stateczności statków; elementy dokumentacji w zakresie budowy i stateczności statków; procedury kontroli stateczności oraz wytrzymałości lokalnej i ogólnej kadłuba. Umieć → czytać i posługiwać się rysunkami konstrukcyjnymi statku; obliczać przebiegi sił tnących i momentów gnących kadłub; wykonać obliczenia związane ze statecznością statku; interpretować dokumentację statecznościową ze szczególnym uwzględnieniem „Loading Manuals” i „Stability data”. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR I 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. AUDYTORYJNE Instytucje klasyfikacyjne, klasa statku, wymagania klasyfikacyjne. Wymiary główne, podstawowe charakterystyki i parametry eksploatacyjne statku. Konstrukcja kadłuba, wybrane węzły konstrukcyjne: 3.1. układy wiązań kadłuba, 3.2. pas poszycia i jego usztywnienie jako podstawowy węzeł konstrukcyjny, 3.3. zład poprzeczny statku, zład wzdłużny statku: 3.4. nazewnictwo poszczególnych elementów konstrukcyjnych, 3.5. konstrukcja dna podwójnego, burt, pokładów Grodzie. Plany ogólne różnych typów statków. Konsultacje dziobu i rufy. Urządzenia sterowe i śruba napedowa. Linie ładunkowe, znak wolnej burty, skale zanurzenia, odczytywanie zanurzeń. Inspiracje wymagane przez Konwencję LL. Metody całkowania przybliżonego. Wytrzymałość kadłuba, siły tnące, momenty gnące, momenty skręcające, ugięcie kadłuba, wytrzymałość lokalna. 88 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.8 1.a. 2.3.8 1.b. 2.3.8 1.c. 2.3.8.1.b, 2.2.12.3 2.3.8.1.b 2.3.8.1.e 2.3.8.1.g 2.3.8.1.h 2.2.12.6 2.2.12.7 2.3.8.1.d, 2.2.12.24 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SEMESTR I LABORATORYJNE 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. 3. 4. 5. 6. Wymiary główne, podstawowe charakterystyki i parametry eksploatacyjne statku. Rozplanowanie przestrzenne różnych typów statku. Zastosowanie metod całkowania przybliżonego do obliczania pola powierzchni wodnicy. Konstrukcja kadłuba, wybrane węzły konstrukcyjne, konstrukcja pokładów, burt, dna podwójnego, grodzi, skrajnia dziobowego i rufowego, złady poprzeczne i zład wzdłużny. Przepisy klasyfikacyjne Plan zbiorników SEMESTR II 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 3. 4. 5. 2.3.8.1.b 2.2.12.7 2.3.8.1.c, 2.3.8.1.e 2.2.12.3 2.3.8.1.f 2.3.8.1.b, 2.3.8.1.f AUDYTORYJNE 22,5 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.2.12.1 Materiały stosowane przy budowie statku: 1.1. rodzaje stali, 1.2. zasady użycia stali, aluminium i żeliwa, 1.3. wpływ rodzaju stali na ciężar i wytrzymałość konstrukcji 1.4. zasady nadzoru towarzystw klasyfikacyjnych. Prace spawalnicze: 2.2.12.2 2.1. przygotowanie stali do spawania, 2.2. rodzaje spawów, 2.3. wadliwe spawy, 2.4. nadzór towarzystw klasyfikacyjnych, 2.5. gazowe cięcie metalu. Drzwi wodoszczelne i strugoszczelne. 2.2.12.4 Dokowanie statku. 2.2.12.6 Wyposażenie kadłuba: 2.3.8.1.f 5.1. zamknięcia ładowni i międzypokładów, 5.2. wyposażenie cumownicze: polery, kluzy, przewłoki zwykłe i rolkowe, wciągarki, 5.3. urządzenia kotwiczne, komora łańcucha kotwicznego, 5.4. zabezpieczanie kotwic, stopowanie lin, 5.5. masztówki, maszty, bomy i dźwigi pokładowe, 5.6. systemy: balastowy, zęzowy, odpowietrzające, sondażowe. Korozja kadłuba, metody zapobiegawcze. 2.3.8.1. i, 2.2.12.5 Sprzęt pokładowy 1.1.6.1 Konserwacja statku 1.1.6.2 SEMESTR II 1. 2. 2.3.8.1.b LABORATORYJNE Analiza skali Bonjeana, obliczanie krzywej wyporu. Obliczanie przebiegu sił tnących i momentów gnących dla równomiernie obciążonego pontonu prostopadłościennego. Wpływ rozmieszczenia ładunku na przebiegi sił tnących i momentów gnących. Oprogramowanie komputerowe do kontroli wytrzymałości ogólnej i lokalnej statku. Wyposażenie kadłuba: 5.1. zamknięcia ładowni i międzypokładów, 5.2. wyposażenie cumownicze: polery, kluzy, przewłoki zwykłe i rolkowe, wciągarki, 5.3. urządzenia kotwiczne, komora łańcucha kotwicznego, Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.8.1.d, 2.2.12.24 2.3.8.1.d, 2.2.12.24 2.3.8.1.d, 2.2.12.24 2.3.8.1.d 2.2.12.24 2.3.8.1.f 89 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 5.4. 5.5. 5.6. zabezpieczanie kotwic, stopowanie lin, masztówki, maszty, bomy i dźwigi pokładowe, systemy: balastowy, zęzowy, odpowietrzające, sondażowe. SEMESTR III 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. AUDYTORYJNE Równowaga statku pływającego swobodnie: 1.1. wyporność i pływalność, 1.2. środek ciężkości i środek wyporu, 1.3. zastosowanie prawa Archimedesa i prawa Newtona. Charakterystyki geometrii kadłuba, krzywe hydrostatyczne, pantokareny Równowaga statku pod działaniem zewnętrznego momentu przechylającego o charakterze statycznym: 3.1. linia działania siły wyporu i siły ciężkości, 3.2. ramię stateczności kształtu i ramię stateczności ciężaru, 3.3. ramię prostujące. Krzywa ramion prostujących: 4.1. pantokareny jako wykres opisujący przebieg linii działania siły wyporu. 4.2. metodyka obliczania – tabela używana do obliczeń, 4.3. typowy przebieg, 4.4. interpretacja fizyczna. Obliczanie masy i współrzędnych środka masy (ciężkości) statku: 5.1. pojęcie momentu statycznego masyw układzie współrzędnych, 5.2. tabela używana do obliczenia współrzędnych masy statku Zmiana wyporu i współrzędnych środka ciężkości statku: 6.1. przyjęcie, zdjęcie lub przesunięcie ładunku, 6.2. poprawka na swobodne powierzchnie cieczy, 6.3. wpływ ładunków podwieszonych, 6.4. wpływ oblodzenia. Początkowa wysokość metacentryczna: 7.1. pojęcie metacentrum, 7.2. interpretacja fizyczna i geometryczna, 7.3. procedura obliczeń. Zjawisko pochylania statku momentem zewnętrznym o charakterze dynamicznym: 8.1. pojęcie pracy ramienia prostującego – ramię stateczności dynamicznej, 8.2. interpretacja fizyczna i geometryczna, 8.3. metoda obliczania krzywej ramion stateczności dynamicznej. Kryteria stateczności statku nieuszkodzonego: 9.1. Intact Stability Code – rezolucja IMO A.749 9.2. kryteria PRS 9.3. krzywa dopuszczalnych wzniesień środka ciężkości statku. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.8.2. a. 2.2.12.10. 2.2.12.10. 2.3.8.2. e. 2.2.12.10. 2.2.12.14. 2.3.8.2. b. 2.2.12.9. 2.2.12.20. 2.3.8.2. c. 2.3.8.2.g. 2.2.12.13. 2.3.8.2 d. 2.2.12.19. 2.3.8.2 h. 2.2.12.12. 2.2.12.23. 2.3.8.2.i. 2.3.8.2. j. 2.2.12.26. Stateczność przy przewozie ziarna 2.3.8.2.n. Obliczanie kąta przechyłu: 2.2.12.15. 11.1. metody obliczeń kąta przechyłu i zmiany kąta przechyłu, 2.2.12.16. 11.2. praca bomem ciężkim, 2.2.12.17. 11.3. przechył spowodowany ujemną początkową wysokością 2.3.8.2. f. metacentryczną. Próba przechyłów. 2.2.12.21. Obliczanie przegłębienia statku oraz zanurzeń dziobu i rufy: 2.2.12.15. 13.1. pojęcie jednostkowego momentu przegłębiającego, 2.2.12.16. 13.2. poprawki na przegłębienie, 2.2.12.18. 13.3. wykorzystanie arkusza krzywych hydrostatycznych, 2.3.8.2. k. 13.4. wykorzystanie arkusza Firsowa. Zmiana zanurzenia średniego i przegłębienia po: przyjęciu, zdjęciu lub 2.2.12.17. 90 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 45 GODZ. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 15. 16. 17. 18. przesunięciu ładunku: 14.1. metodyka obliczeń, 14.2. wykorzystanie dokumentacji statku, 14.3. załadunek „końcówki”. Wpływ gęstości wody zaburtowej na położenie równowagi i stateczność statku. Metody kontroli stateczności w eksploatacji statku, określenie wysokości metacentrycznej z zakresu kołysań Urządzenia wykorzystywane do kontroli stateczności. Informacja o stateczności dla kapitana i jej wykorzystanie. SEMESTR III 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 3. 4. 5. LABORATORYJNE 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI Obliczanie współrzędnych środka ciężkości oraz wyporności statku. 2.3.8.2 p, 2.3.8.2 q. Obliczanie zmiany współrzędnych środka ciężkości statku w wyniku 2.3.8.2. c. operacji na masach: przyjęcie, odjęcie, przesuniecie. Obliczanie poprawki na swobodne powierzchnie cieczy. 2.2.12.9, 2.3.8.2. g. Obliczanie wyporności oraz współrzędnych środka ciężkości statku w 2.3.8.2 c, 2.3.8.2 .g. różnych stanach załadowania. 2.3.8.2 p, 2.3.8.2 .q. 2.2.12.13, 2.2.12.14. Obliczanie początkowej wysokości metacentrycznej i ramion prostujących. 2.3.8.2. e. Obliczanie pól pod krzywą Reeda; kryteria statecznościowe. 2.2.12.23, 2.3.8.2 .h. Kryterium pogodowe wg IMO (Rez. A.749) 2.2.12.19, 2.3.8.2. h. Obliczanie stateczności przy przewozie ziarna. 2.2.12.26, 2.3.8.2. n. 2.3.8.2 .e, 2.3.8.2 h. Ocena stateczności statku w określonym stanie załadowania. 2.3.8.2 .j. 2.2.12.16, 2.2.12.17. Obliczanie przechyłu statku i jego korekta. 2.3.8.2 .f. Operacje bomem ciężkim. 2.2.12.17. Stateczność wzdłużna, obliczanie przegłębienia statku. 2.2.12.16, 2.3.8.2. k. Zmiana przegłębienia i zanurzeń podczas operacji ładunkowych i 2.2.12.17. balastowych. Obliczanie zanurzenia dziobu i rufy w planowanym stanie załadowania. 2.2.12.18. Wpływ gęstości wody zaburtowej na zanurzenie statku. 2.3.8.2.l. Metody kontroli stateczności w eksploatacji statku, określenie wysokości 2.2.12.22. metacentrycznej z okresu kołysań 2.3.8.2.r. SEMESTR IV 1. 2. 2.2.12.8. 2.3.8.2.l. 2.2.12.22. 2.3.8.2. r. 2.2.12.25. 2.2.12.11. AUDYTORYJNE 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.2.12.33, 2.3.8.2.o. 2.2.12.31. Określanie masy ładunku na podstawie pomiaru zanurzeń Planowanie stanu załadowania statku z uwzględnieniem. in.: 2.1. współczynnika sztauerskiego ładunku, 2.2. kryteriów stateczności, 2.3. wytycznych informacji o stateczności, 2.4. długości podróży, 2.5. ograniczeń zanurzeniowych oraz gęstości wody w porcie wyjścia i w porcie docelowym. Ruch statku na fali: 2.2.12.28. 3.1. zjawiska towarzyszące kołysaniom, 2.2.12.29. 3.2. rezonans i warunki jego wystąpienia, 3.3. obliczanie amplitud kołysań i przyspieszeń, 3.4. krótkoterminowa prognoza kołysań bocznych 3.5. sposoby zapobiegania nadmiernym kołysaniom, 3.6. stabilizacja kołysań. Stateczność statku na fali nadążającej. 2.2.12.30. Stateczność statku podpartego: 2.2.12.27. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 91 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 5.1. dokowanie, 5.2. mielizna 6. Niezatapialność statku: 6.1. klasa niezatapialności, stopień zatapialności, linia graniczna pokład grodziowy, współczynnik podziału grodziowego, standardowe rozmiary uszkodzeń, 6.2. wymagania Konwencji SOLAS, LL oraz PRS 7. Metoda przyjętego ciężaru 8. Metoda stałej wyporności: 8.1. zastosowanie twierdzenia Steinera do obliczania momentu bezwładności wodnicy uszkodzonej, 8.2. obliczenia wzniesienia punktu metacentrycznego po zalaniu przedziału wodoszczelnego, 8.3. obliczanie położenia równowagi po zalaniu przedziału wodoszczelnego. 9. Kryteria stateczności z zatopionym przedziałem wodoszczelnym, informacja o niezatapialności dla kapitana, plan zabezpieczenia pływalności. 10. Postępowanie w przypadku częściowej utraty pływalności. SEMESTR IV 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 2.2.12.34. 2.2.12.36. 2.2.12.35. 2.2.12.37. 2.3.8.2. m. LABORATORYJNE Planowanie stanu załadowania statku z uwzględnieniem: 1.1. współczynnika sztauerskiego ładunku, 1.2. kryteriów stateczności, 1.3. wytycznych w informacji o stateczności, 1.4. długości podróży, 1.5. ograniczeń zanurzeniowych oraz gęstości wody w porcie 1.6. wyjścia i w porcie docelowym. Urządzenie i programy wykorzystywane do obliczeń statecznościowych i do kontroli stateczności, wykorzystanie programów komputerowych do planowania, oceny i optymalizacji stanu załadowania. Wpływ stanu załadowania i prędkości statku oraz stanu morza i kąta kursowego fali na ruch statku na fali oraz jego stateczność – analiza z wykorzystaniem programu komputerowego. Obliczanie ilości ładunku na podstawie pomiaru zanurzeń – draft survey. Ocena możliwości zejścia statku z mielizny Obliczanie parametrów statku po zalaniu przedziału wodoszczelnego metodą stałej wyporności 6.1. zastosowanie twierdzenia Steinera do obliczeń momentów bezwładności powierzchni, 6.2. obliczanie stateczności początkowej i przechyłu statku, 6.3. obliczanie przegłębienia i zanurzeń statku. Kryteria stateczności statku z zatopionym przedziałem wodoszczelnym, informacja o niezatapialności dla kapitana statku, plan zabezpieczenia pływalności. Stateczność statku na fali nadążającej. Ruch statku na fali i jego wpływ na stateczność statku oraz wytrzymałość kadłuba i mocowań ładunku: 9.1. zjawiska towarzyszące kołysaniu, 9.2. rezonans i warunki jego wystąpienia, 9.3. obliczanie amplitudy kołysań i przyśpieszeń kadłuba, 9.4. sposoby zapobiegania nadmiernym kołysaniom. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.2.12.31. 2.2.12.25. 2.2.12.32. 2.2.12.33, 2.3.8.2.o. 2.2.12.27. 2.2.12.36. 2.2.12.35. 2.2.12.37. 2.2.12.30. 2.2.12.28. Metody dydaktyczne 1. Wykład w formie prezentacji multimedialnej z komentarzem, wspomagany innemi środkami audiowizualnymi. 2. Laboratorium z wykorzystaniem specjalistycznego oprogramowania komputerowego 92 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 30 GODZ. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) Forma i warunki zaliczenia przedmiotu 1. Wykład – zaliczenie w formie pisemnej, egzamin w formie pisemnej i ustnej. 2. Laboratorium – zaliczenie na podstawie obecności na zajęciach i wykonanych sprawozdań, test sprawdzający. Literatura podstawowa 1. Biuro Projektów Budownictwa Morskiego: Węzły lin okrętowych, Wydawnictwo Normalizacyjne, Warszawa 1966. 2. Dudziak J., Teoria okrętu, Biblioteka okrętownictwa, Wydawnictwo morskie, Gdańsk 1988 r. 3. Gańko A., Dziewulski J., Jachtowe roboty bosmańskie, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1978. 4. International Maritime Organization, Code on Intact Stability for All Types of Chips Covered by IMO Instruments, Resolution A. 749 (18), London 1995 r. 5. Międzynarodowa Organizacja Morska, Międzynarodowa konwencja o bezpieczeństwie życia w morzu, 1974, Tekst ujednolicony, 1998, Polski Rejestr Statków, Gdańsk 1998 r. 6. Owen P., Węzły, Wydawnictwo „Panda”, Warszawa, 1997. 7. Salecki J., Piechal A., Liny węzły sploty, Wydawnictwo „Junga”, Warszawa, 1995. 8. Szozda Z., Stateczność statku morskiego, Akademia Morska w Szczecinie, Szczecin 2004 r. Literatura uzupełniająca 1. Bogunki D., Czarnecki S., Geometria kształtu kadłuba, Biblioteka okrętownictwa, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1983 r. 2. Kabaciński J., Stateczność i niezatapialność statku – zbiór zadań, załączniki, Akademia Morska w Szczecinie, Szczecin 1994 r. 3. Kabaciński J., Stateczność i niezatapialność statku, Akademia Morska w Szczecinie, Szczecin 1993 r. 4. Międzynarodowa Organizacja Morska, Międzynarodowa konwencja o liniach ładunkowych, Polski Rejestr Statków, Gdańsk 1974 r. 5. Polski Rejestr Statków, Przepisy klasyfikacji i budowy statków morskich, część IV stateczność, część V niezatapialność, Gdańsk 1986 r. 6. Poradnik okrętownictwa, Tom II – teoria okrętu, Wydawnictwo Morskie, Gdynia 1960 r. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 93 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 26. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek SIŁOWNIE OKRĘTOWE Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L V 15 1 0,5 15 5 ECTS 1 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Fizyka, matematyka, rysunek techniczny, elektrotechnika i elektronika, automatyka okrętowa, manewrowanie, ochrona środowiska. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów student powinien: Znać → podstawowe urządzenia i systemy okrętowych układów energetycznych i elektroenergetycznych; zadania, rodzaje i podstawy budowy siłowni okrętowych; podstawowe wiadomości o współpracy układu silnik-śruba-kadłub; podstawowe systemy okrętowe: zęzowy, balastowy, paliwowy, wody słodkiej, sanitarny, parowy; okrętowe zespoły prądotwórcze główne i awaryjne, budowę i przeznaczenie głównych i pomocniczych instalacji okrętowych. Umieć → rozpoznać fizycznie elementy okrętowych układów energetycznych i elektroenergetycznych; umieć czytać rysunki techniczne siłowni i ich systemów; ocenić możliwości pracy układu napędowego danego rodzaju siłowni; ocenić wpływ warunków eksploatacyjnych na pracę układu napędowego; ocenić zachowanie się statku przy manewrze z „cała naprzód” na „cała wstecz” dla danego rodzaju układu napędowego; dokonać oceny możliwości pracy i obsługi systemu zęzowego, balastowego i paliwowego; prawidłowo odczytać stan pracy elektrowni okrętowej; umieć korzystać z literatury potrzebnej do rozwiązania określonych zagadnień technicznych. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR V 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. SIŁOWNIE OKRĘTOWE Systemy napędowe: 1.1. silnik spalinowy 1.2. turbina parowa 1.3. śruba i wał śrubowy 1.4. sterowanie SG z mostka nawigacyjnego. Urządzenia i mechanizmy pomocnicze. Mechanizmy pokładowe. Systemy okrętowe: 4.1. balastowy 4.2. wody słodkiej i sanitarnej 4.3. zęzowy 4.4. paliwowy, plan bunkrowania. Książka zapisów olejowych. Stery strumieniowe. Pędniki. SEMESTR V 1. SIŁOWNIE OKRĘTOWE Systemy napędowe: 94 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 AUDYTORYJNE 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.2.9.1. 2.2.9.1 a. 2.2.9.1 b. 2.2.9.1 c. 2.2.9.1 d. 2.2.9.2. 2.2.9.3. 2.2.9.4. 2.2.9.4. a. 2.2.9.4 .b. 2.2.9.4 .c. 2.2.9.4.d. 2.2.9.5. 2.2.9.6. 2.2.9.7. LABORATORYJNE 5 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.2.9.1. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 2. 3. 4. 1.1. silnik spalinowy 1.2. turbina parowa 1.3. śruba i wał śrubowy 1.4. sterowanie SG z mostka nawigacyjnego. Urządzenia i mechanizmy pomocnicze. Mechanizmy pokładowe. Systemy okrętowe: 4.1. balastowy 4.2. wody słodkiej i sanitarnej 4.3. zęzowy 4.4. paliwowy, plan bunkrowania. 2.2.9.1 .a. 2.2.9.1 .b 2.2.9.1 .c. 2.2.9.1 .d. 2.2.9.2. 2.2.9.3. 2.2.9.4. 2.2.9.4. a. 2.2.9.4. b. 2.2.9.4. c. 2.2.9.4 .d. Metody dydaktyczne AUDYTORIA Wykład w formie prezentacji multimedialnej z komentarzem, wspomagany innymi środkami audiowizualnymi. LABORATORIA Zajęcia prezentacyjne w laboratorium Instytutu Technicznej Eksploatacji Siłowni Okrętowych, Symulator Siłowni Okrętowych oraz zajęcia na statku szkolnym m/s Nawigator XXI. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu AUDYTORIA Zaliczenie w formie pisemnej – w formie rzeczowych odpowiedzi na zadane pytania. LABORATORIA Obecność na wszystkich zajęciach, zaliczenie w formie testu pisemnego. Literatura podstawowa 1. Balcerski A., Siłownie okrętowe, Gdańsk 1990. 2. Michalski R., Siłownie okrętowe – Obliczenia wstępne oraz ogólne zasady doboru mechanizmów i urządzeń pomocniczych instalacji siłowni motorowych, Politechnika Szczecińska Instytut Okrętowy 1987. 3. Urbański P., Instalacje spalinowych siłowni okrętowych, Politechnika Gdańska, 1984. Literatura uzupełniająca 1. Kowalski A., Krzyżanowski J., Okrętowe siłownie parowe, Wyższa Szkoła Morska Gdynia 1991. 2. Wiewióra A., Ochrona środowiska morskiego w eksploatacji statków, Fundacja Rozwoju WSM, Szczecin, 2003. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 95 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 27. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek PRZEWOZY MORSKIE Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L II 15 1 15 ECTS 1 IV 15 2 1 30 15 3 VII 15 2E 1,5 30 22,5 5 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Matematyka, fizyka, budowa i stateczność statku, informatyka, ochrona środowiska. Znajomość: charakterystyki eksploatacyjne podstawowych typów statków, podstawy teoretyczne w zakresie stateczności statków, elementy dokumentacji w zakresie budowy i stateczności statku, procedury kontroli stateczności oraz wytrzymałości lokalnej i ogólnej kadłuba, obliczania parametrów eksploatacyjnych statku: zanurzeń, przegłębienia, kąta przechyłu. Założenia i cele przedmiotu Wynikają z konwencji STCW nr: A – II/1 – poziom operacyjny, A – II/2 - poziom zarządzania. Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów oraz wykonaniu ćwiczeń laboratoryjnych student powinien: Znać → istotę i zakres ładunkoznawstwa; klasyfikację ładunków i szkód ładunkowych; kodeksy dotyczące przewozu towarów niebezpiecznych; problemy związane z przewozem wybranych ładunków takich jak: zboże, drewno, węgiel, koncentraty rud, ciężkie sztuki nietypowe; terminologię związaną z kontenerowym systemem transportowym; problematykę poziomego systemu załadunku statku ro-ro; zagadnienia dotyczące przewozu ładunków płynnych. Umieć → obliczyć ilość ładunku na podstawie zanurzenia statku; dobrać stosowną dokumentację i korzystać z niej w celu dokonania obliczeń związanych z załadunkiem, balastowaniem i wytrzymałością kadłuba statku; dokonać oceny zagrożenia podczas planowania przewozu ładunków niebezpiecznych; zaplanować załadunek statku zbożem, drewnem, rudą; sporządzić plan ładunkowy wybranego statku w oparciu o typowe założenia; dokonać sporządzenia algorytmu służącego rozliczeniu ładunków płynnych na zbiornikowcach. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR II 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. ŁADUNKOZNAWSTWO AUDYTORYJNE Istota i zakres ładunkoznawstwa. Klasyfikacja ładunków ze względu na różne kryteria. Charakterystyka właściwości ładunków istotnych w transporcie morskim. Jednostki ładunkowe w transporcie morskim. Ładunki masowe suche. Kodeks BC. Ładunki niebezpieczne: 6.1. Kodeks IMDG: 6.1.1. budowa i zasady korzystania, 6.1.2. podział ładunków niebezpiecznych na klasy, 6.1.3. opakowania i oznakowanie ładunków niebezpiecznych poszczególnych klas, 6.1.4. zasady separacji, 6.2. środki ostrożności przy przeładunku i przewozie, 6.3. EmS, MFAG. Ochrona ładunków masowych i drobnicowych w transporcie morskim 96 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.6.4. 2.3.6.7. 2.2.10.5. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) z uwzględnieniem ich właściwości. Środki ostrożności przy fumigacji ładowni. 8. Procedury dostawy, kontroli ilościowej i jakościowej oraz odbioru ładunku. 9. Czynniki wpływające na zmianę jakości ładunków w procesie transportowym. 10. Szkody ładunkowe. 11. Sprzątanie i czyszczenie ładowni, przygotowanie ładowni do przyjęcia ładunku, BHP w ładowni. 12. Materiały sztauerskie i separacyjne, sprzęt do mocowania ładunków, podstawowe zasady mocowania. SEMESTR IV PRZEWOZY MORSKIE Eksploatacja masowców. Plan ładunkowy masowca. Technologia przewozu wybranych ładunków masowych: węgiel, rudy, koncentraty rud, stal, siarka. 3. Przewóz ziarna luzem. 4. Eksploatacja drobnicowców. Plan ładunkowy drobnicowca. 5. Przewóz i mocowanie sztuk ciężkich. 6. Zasady przewozu i mocowania ładunków pokładowych (w tym drewna). 7. Mocowanie ładunku na statku. 8. Eksploatacja chłodniowców. Ładunki chłodzone. 9. Opieka nad ładunkiem. 9.1. Przygotowanie ładowni do operacji przeładunkowych i kontrola po ich zakończeniu, 9.2. Separacja ładunkowa, 9.3. Zasady wentylacji ładowni, mikroklimat ładowni. 10. Przewóz ładunków niebezpiecznych: 10.1. ładunki niebezpieczne w opakowaniach, 10.2. ładunki masowe suche. 11. Statkowe urządzenia i osprzęt przeładunkowy: 11.1. rodzaje i przeznaczenie, 11.2. obsługa, instrukcje, BHP przy przeładunkach. 12. Wykresy statecznościowe i przegłębień oraz urządzenia obliczające naprężenia kadłuba. PRZEWOZY MORSKIE 2.2.10.3.c. 2.3.6.14. 1.1.5.a. 1.1.5.b. AUDYTORYJNE 1. 2. SEMESTR IV 2.2.10.3.h. 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.6.4.b. 2.3.6.4. 2.3.6.5, 2.2.10.5.d. 2.2.10.8. 2.2.10.3.b. 2.3.6.2. 2.3.6.1. 2.3.6.6.d. 2.3.6.6. 2.2.10.3.d. 2.2.10.5.b.c. 2.3.6.8. 2.2.10.2. LABORATORYJNE 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Wykorzystanie przepisów międzynarodowych, kodeksów i poradników dotyczących przewozu ładunków niebezpiecznych. Wpływ ładunku i operacji przeładunkowych na zanurzenie, przegłębienie i stateczność statku. Obliczanie ładunku na podstawie odczytu zanurzenia statku – draft survey. Sporządzanie planu ładunkowego masowca. Planowanie kolejności załadunku. Planowanie załadunku ziarna luzem. Wykorzystanie formularzy obliczeniowych. Sporządzanie planu ładunkowego drobnicowca. Planowanie załadunku drewna. Rozwiązanie końcówki załadunku. Statkowe urządzenia i osprzęt przeładunkowy. Obsługa, instrukcje, BHP przy przeładunkach. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 2.3.6.7. 2.3.6.12. 2.3.6.12. 2.3.6.13, 2.2.10.2. 2.3.6.13. 2.2.10.8. 2.3.6.3.a. 2.3.6.13. 2.3.6.8. 97 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SEMESTR VII PRZEWOZY MORSKIE AUDYTORYJNE 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. Kontenery: 1.1. rodzaje, 1.2. planowanie przeładunku, 1.3. mocowanie. 2. Kontenerowy system transportowy. Plan ładunkowy kontenerowca. 3. Statek ro-ro, system poziomego ładowania, plan ładunkowy statku ro-ro. 4. Przewóz ładunków płynnych. Mycie zbiorników. Przepisy o ochronie środowiska. 5. Atmosfera w zbiornikach ładunkowych w różnych fazach eksploatacji statku. System gazu obojętnego. 6. Eksploatacja zbiornikowców. Zawartość i zastosowanie ISGOTT. 7. Eksploatacja chemikaliowców. 8. Eksploatacja gazowców. Operacje przeładunkowe. 9. Rozliczenie przyjętego ładunku płynnego. Raport ulażowy. 10. Dokumentacja ładunkowa, elementy Konwencji FAL. 11. Środki ostrożności przy wchodzeniu do pomieszczeń zamkniętych lub zanieczyszczonych. 12. Wymagania dotyczące urządzeń i sprzętu przeładunkowego oraz ich obsługi, utrzymania i kontroli. 13. Wymagania dotyczące utrzymania i kontroli pokryw lukowych. 14. Zastosowanie przepisów międzynarodowych, kodeksów i poradników dotyczących bezpieczeństwa statku i ładunku. 15. Inspekcja oraz raport dotyczący wad i uszkodzeń przestrzeni ładunkowych, pokryw ładowni i zbiorników balastowych. Cele i zadania „Programu rozszerzonych przeglądów”. SEMESTR VII 1. 2. 3. 4. 5. 6. PRZEWOZY MORSKIE 2.3.6.3. 2.2.10.6. 2.2.10.7. 2.3.6.10. 2.2.10.4. 2.2.10.4. 2.2.10.4. 2.2.10.4. 2.2.10.4. 2.3.6.9. 2.3.6.11. 2.2.10.3.e,f. 2.2.10.3.g. 2.2.10.1. LABORATORYJNE Planowanie załadunku kontenerów z uwzględnieniem rotacji portów. Sporządzanie planu ładunkowego kontenerowca. Sporządzanie planu ładunkowego statku ro-ro. Obliczanie ilości ładunków płynnych. Raport ulażowy. Sporządzanie planu ładunkowego zbiornikowca. Wykresy statecznościowe i przegłębień oraz urządzenia obliczające naprężenia kadłuba. 22,5 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.2.10.6. 2.2.10.2,6. 2.2.10.7. 2.3.6.12. 2.3.6.13, 2.2.10.2. 2.2.10.2. Metody dydaktyczne Wykład, prezentacja. Ćwiczenia symulacyjne (laboratorium). Narzędzia: oprogramowanie komputerowe – kalkulatory załadunku statku. Materiały: dokumentacja techniczna statków, przepisy, konwencje. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Warunkiem zaliczenia jest aktywne uczestnictwo w zajęciach oraz obecność we wszystkich zajęciach audytoryjnych i laboratoryjnych. Forma zaliczenia zajęć audytoryjnych: sprawdzian pisemny, test sprawdzający. Forma zaliczenia zajęć laboratoryjnych: wykonanie sprawozdań z wykonanych zadań, test sprawdzający. Literatura podstawowa 1. Code International Maritime Dangerous Goods Code, IMDG, 2. Code of Practice for the Safe Loading and Unloading of Bulk Carriers, BLU Code, 3. Code of Safe Practice for Cargo Stowage and Securing, CSS 4. Code of Safe Practice for Ship Carrying Timber Deck Cargoes 5. Code of Safe Practice for Solid Bulk Cargoes, BC Code, 98 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. International Maritime Dangerous Goods Code, IMDG Code, International Code for the Construction and Equipment of Ship Carrying Dangerous Chemicals in Bulk, IBC, International Code for the Construction and Equipment of Ship Carrying Liquefied Gases in Bulk, IGC, International Code For The Safe Carriage of Grain in Bulk, International Grain Code, International Convention for Safe Containers, CSC International Convention on Load Lines, LL International Safety Guide for Oil Tankers and Terminals, ISGOTT, Praca zbiorowa pod redakcją R. Leśmian-Kordas, Metody oceny jakości i bezpieczeństwa ładunków w transporcie morskim, Akademia Morska, Szczecin, 2006. Literatura uzupełniająca 1. Grzybowski L., Łączyński B., Puchalski J., Kontenery w transporcie morskim, Trademar, Gdynia 1997. 2. Judziński M., Podstawy bezpiecznej eksploatacji masowców, Fundacja Rozwoju Akademii Morskiej, Gdynia 2001. 3. Jurdziński M., Kabaciński J., Określanie masy ładunku na podstawie zanurzenia statku, Wydawnictwo Uczelniane WSM, Gdynia 1999. 4. Kabaciński J., Stateczność i niezatapialność statku, Wyższa Szkoła Morska, Szczecin 1999. 5. Kabaciński J., Stateczność i niezatapialność statku” – zbiór zadań, Wyższa Szkoła Morska, Szczecin 1999. 6. Ładunki okrętowe - poradnik encyklopedyczny, Polskie Towarzystwo Towaroznawcze - Oddział Morski, Sopot 1994. 7. Łączyński B., Przewozy Morskie cz.1, Akademia Morska, Gdynia 2007. 8. Milewski Sz., Słownik morski angielsko – polski, i polsko - angielski, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1981. 9. Pilawski T., Przewóz towarów statkami morskimi, Wydawnictwo Uczelniane WSM, Gdynia 1984. 10. Popek M., Towary niebezpieczne w transporcie morskim, Wydawnictwo Akademii Morskiej, Gdynia 2006. 11. Puchalski J., Drewno, celuloza, papier w transporcie morskim, Trademar ,Gdynia 1999. 12. Puchała K., Puchalski J., Śliwiński A., Statki poziomego ładowani, Trademar, Gdynia 2004. 13. Starosta A., Plan ładunkowy statku handlowego, Akademia Morska ,Gdynia 2006. 14. Studziński A., Eksploatacja chłodniowców, Trademar, Gdynia 2005. 15. Szozda Z., Stateczność statku morskiego, Akademia Morska, Szczecin 2004. 16. Wiąckiewicz W., Zanurzenia statku w czasie eksploatacji, Wydawnictwo Akademii Morskiej, Gdynia 2004. 17. Wiąckiewicz W., Podstawy pływalności i stateczności statków handlowych, Wydawnictwo Akademii Morskiej, Gdynia 2006. 18. Wiewióra A., Wesołek Z., Puchalski J., Ropa naftowa w transporcie morskim, Trademar, Gdynia 2007. 19. Wiśnicki B., Vademecum konteneryzacji, Wydawnictwo LINK, Szczecin 2006. 20. Włodarski J., Bezpieczeństwo operacji ładunkowych na zbiornikowcach, Wydawnictwa Fundacji Rozwoju Akademii Morskiej, Gdynia 2001. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 99 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 28. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek ZARZĄDZANIE STATKIEM Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L IV 15 1 1 15 15 V 15 1E 15 ECTS 2 1 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Język angielski, przewozy morskie, bezpieczeństwo statku, psychologia zachowań ludzkich, prawo morskie, podstawy organizacji i zarządzania. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów student powinien: Znać → parametry eksploatacyjne statków, dokumentację statku, formy eksploatacji statku, problemy organizacji przewozów i dokumentowania przewozów, problemy współpracy statek–port, port–armator, statek–usługowcy, problemy związane z kierowaniem załogą statku. Umieć → interpretować dokumentację statku, tworzyć i interpretować dokumenty związane z przewozem, organizować pracę na statku. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR IV ZARZĄDZANIE STATKIEM AUDYTORYJNE 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. 3. 4. 5. Podstawowe parametry techniczno-eksploatacyjne statków i ich cechy indywidualne. Podstawowe i pochodne formy eksploatacji statku. Organizacja i dokumentacja przewozów w żegludze liniowej: 3.1. umowa bukingowa, 3.2. lista ładunkowa, 3.3. kwit kontrolny, 3.4. kwit sternika, 3.5. konosament, 3.6. morski list przewozowy, 3.7. manifest, 3.8. pozostałe dokumenty. Organizacja i dokumentacja przewozów czarterowych: 4.1. umowa czarterowa, 4.2. rodzaje czarterów, 4.3. notisy, 4.4. nota gotowości, 4.5. zestawienie faktów, 4.6. taśma czasu, 4.7. rozliczenie czasu dozwolonego, 4.8. laydays, 4.9. laytime, 4.10. pozostałe dokumenty. Eksploatacja statku w czarterze na czas. 100 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 2.2.15.2. 2.2.15.3. - Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SEMESTR IV ZARZĄDZANIE STATKIEM ĆWICZENIOWE 15 GODZ nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. 3. 4. Planowanie podróży i praktyczne zastosowania poszczególnych parametrów techniczno-eksploatacyjnych. Analiza treści i znaczenia oraz zasady posługiwania się dokumentami charakterystycznymi dla podstawowych i pochodnych form eksploatacji statku. Interpretacja ważniejszych klauzul konosamentu liniowego i morskiego listu przewozowego. Laydays, czas dozwolony i jego rozliczanie. SEMESTR V DOKUMENTY STATKU - AUDYTORYJNE 5 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1. 2. 3. 4. Dokumenty i certyfikaty morskiego statku transportowego wynikające z Konwencji SOLAS 74/78, Load Lines 66, MARPOL 73/78, Tonnage 69, CLC 69, ILO 147, WHO, Kodów: BC, IMDG, BCH, GC i in.: 1.1. legitymacyjne, 1.2. klasyfikacyjne, 1.3. bezpieczeństwa, 1.4. sanitarne, 1.5. załogowe, 1.6. ładunkowe, 1.7. pasażerskie. Dzienniki i Książki ze szczególnym uwzględnieniem Dziennika Okrętowego. Pozostałe dokumenty. Odprawy portowe, inspekcje, współpraca w porcie. 4.1. Konwencja FAL 65. Procedury i dokumenty związane z odprawą statku na wejściu, wyjściu i w tranzycie. 4.2. inspekcje 4.3. współpraca w porcie SEMESTR V 1. 2. 3. 4. KIEROWANIE ZAŁOGĄ STATKU MORSKIEGO 2.2.15.4. - AUDYTORYJNE Kierowanie ludźmi w różnych sytuacjach. 1.1. Formy kierowania ludźmi (przewodzenie, dowodzenie, zarządzanie). 1.2. Metody kierowania ludźmi. 1.3. Ocenianie pracowników. 1.4. Zasady nagradzania i karania. 1.5. Stosunki międzyludzkie – komunikacja. Organizacja załogi statku. Kierowanie załogą statku 3.1. zasady kontroli dyscypliny i utrzymywania dobrych stosunków międzyludzkich 3.2. cechy załogi 3.3. autorytet 3.4. zachowanie się w grupie 3.5. warunki zatrudnienia Kierowanie ludźmi na statku morskim w sytuacjach kryzysowych – stres sytuacyjny. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 2.2.15.1. 5 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.2.15.6. 2.2.15.5. - 101 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) SEMESTR V 1. 2. 3. 4. 5. EKONOMIKA STATKU AUDYTORYJNE Planowanie budżetu statku: 1.1. zamówienia w poszczególnych działach, 1.2. rozliczenia kosztów, 1.3. prowadzenie kasy na statku, 1.4. współpraca z armatorem, agentem i czarterującym w zakresie realizacji budżetu statku. Wykorzystanie komputera do obliczeń ekonomicznych na statku. Koszty w żegludze morskiej: 3.1. klasyfikacja kosztów, 3.2. czynniki kształtujące wysokość podstawowych składników kosztów, 3.3. wpływ kierownictwa statku i załogi na wysokość niektórych składników kosztów. Ceny w żegludze morskiej: 4.1. wahania cen w żegludze morskiej. Rynek frachtowy: 5.1. wpływy frachtowe. 5 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.2.15.7 - Metody dydaktyczne Wykład, prezentacja. Ćwiczenia (laboratorium). Narzędzia: oprogramowanie komputerowe. Materiały: dokumentacja techniczno-eksploatacyjna, przepisy, konwencje. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Warunkiem zaliczenia jest aktywne uczestnictwo w zajęciach oraz obecność we wszystkich zajęciach audytoryjnych, laboratoryjnych. Forma zaliczenia zajęć audytoryjnych: sprawdzian pisemny/test sprawdzający. Forma zaliczenia zajęć laboratoryjnych: test sprawdzający. Literatura podstawowa 1. Chuchla (red.), Zarządzanie morskim statkiem transportowym oraz jego eksploatacja, Wyd. AM Gdynia, Gdynia 2005. 2. Gorton L., Ihre R., Sandevarn A., Shipboking and Chartering practice, Wyd. LLP London, Honkong 1999. 3. Kodeks morski – aktualne wydanie. 4. Kujawa J., (red.), Organizacja i technika transportu morskiego, Wyd. UG, Gdańsk 2004. 5. Łopuski J., (red.), Prawo Morskie, Wyd. Oficyna Branta, Toruń tom I – 1996, tom II – 1998 (część I), tom II – 2000 (część II). 6. Maclachlan M., The Shipmaster’s buisness kompanion, wyd. The Nautical Institut 1998. 7. Wiliams H., Chartering Documents, Wyd. CLP London, Honkong 1999. Literatura uzupełniająca 1. Adamie M., Kożusznik B., Zarządzanie zasobami ludzkimi, Aktor-Kerator-Inspirator, Wyd. AKADE, Katowice 2000. 2. Czermiński A., Czerska M., Nogalski B., Rytka R., Organizacja i zarządzanie, Wyd. UG, Gdańsk 1998 3. Grzybowski L., Łączyński B., Puchalski J., Kontenery w transporcie morskim, Trademar, Gdynia 1997, 4. Ładunki okrętowe - poradnik encyklopedyczny, Polskie Towarzystwo Towaroznawcze - Oddział Morski, Sopot 1994. 5. Milewski Sz., Słownik morski angielsko – polski, i polsko - angielski”, Wydawnictwo morskie, Gdańsk 1981, 6. Plopa M., Stres w izolacji morskiej. Psychologiczne uwarunkowania. Wyd. U. G., Gdańsk 1996. 102 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 7. 8. 9. 10. 11. 12. Puchalski J., Drewno, celuloza, papier w transporcie morskim, Trademar ,Gdynia 1999, Puchała K., Puchalski J., Śliwiński A., Statki poziomego ładowani, Trademar, Gdynia 2004, Stoner J. A. F., Frejman R.E., Gilbert D., Kierowanie, PWN, Warszawa 1998. Studziński A., Eksploatacja chłodniowców, Trademar, Gdynia 2005, Trelak J. F., Stres psychologiczny, Wyd. Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1995. Wiewióra A., Wesołek Z., Puchalski J., Ropa naftowa w transporcie morskim, Trademar, Gdynia 2007 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 103 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 29. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek BEZPIECZEŃSTWO STATKU Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L I 15 1 15 V 15 1 0,5 15 7,5 ECTS 1 1 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Prawo morskie, prawo pracy, ratownictwo morskie. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów, wykonaniu ćwiczeń i zajęć laboratoryjnych student powinien: Znać → zasady zawierania umów o pracę na statkach, zagrożenia wypadkowe na statkach, rozkłady alarmowe, procedury powypadkowe, akty prawne - konwencje, rezolucje, kodeksy i podstawowe wymagania z nich wynikające, procedury awaryjne, kodeks zarządzania bezpieczeństwem i jakością w odniesieniu do statku i armatora. Umieć → poprawnie interpretować zapisy zawarte w konwencjach, rezolucjach i kodeksach, stosować procedury awaryjne. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR I 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. BEZPIECZEŃSTWO STATKU AUDYTORYJNE Ustawodawstwo pracy w Polsce i na świecie Zakres działania i uprawnienia służby bhp i inspekcji pracy Obowiązki i uprawnienia pracowników w świetle kodeksu pracy Umowy o pracę Instytucje powołane do rozstrzygania sporów wynikających ze stosunku pracy Konwencja ILO w kontekście zatrudniania marynarzy Kontakty z armatorami zagranicznymi ITF – działalność w zakresie obrony praw marynarzy Zasady bhp na statkach – akty prawne i zarządzenia armatorów Wymagania bezpieczeństwa w czasie pracy na statku Opieka nad pasażerami w sytuacjach zagrożenia Rozkłady alarmowe oraz plan postępowania w sytuacjach zagrożenia Zachowanie się w sytuacjach zagrożenia Zmęczenie członka załogi a bezpieczeństwo statku Wyposażenie w sprzęt ochrony osobistej Zagrożenia wypadkowe na statkach – przyczyny, miejsca, eliminowanie Wypadki przy pracy i choroby zawodowe – procedura postępowania Działalność zapobiegawcza w transporcie morskim Ergonomia jako nauka interdyscyplinarna. Cele ergonomii. Ergonomia koncepcyjna i korekcyjna Ergonomiczna analiza uciążliwości pracy. Ergonomia w kształtowaniu warunków pracy Pracoholizm i lobbing w pracy, wypalenie zawodowe 104 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 1.2.10 1.2.10 1.2.10 1.2.10 - Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 22. Opieka medyczna: 22.1. Sygnały medyczne MKS, 22.2. MFAG. SEMESTR V BEZPIECZEŃSTWO STATKU I LUDZI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 4. 5. 6. 7. AUDYTORYJNE Pojęcie bezpieczeństwa statku, klasyfikacja bezpieczeństwa na morzu Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO) 2.1. Struktura, 2.2. Uchwalanie dokumentów Wpływ czynnika ludzkiego na bezpieczeństwo statku 3.1. Szkolenie marynarzy (Konwencja STCW) 3.2. Wymagania krajowe w zakresie szkolenia marynarzy 3.3. Czynnik zmęczenia a bezpieczeństwa statku 3.4. Obsada statku i wachty Konwencja SOLAS 4.1. Wprowadzanie poprawek 4.2. Protokół 1988 (harmonizacja przeglądów i certyfikatów) 4.3. Konstrukcja i zasady korzystania Przepisy krajowe w zakresie bezpieczeństwa żeglugi Międzynarodowy Kodeks zarządzania bezpieczeństwem statku (ISM Code) Środki specjalne dla podniesienia bezpieczeństwa na morzu Międzynarodowy Kodeks ochrony statków i portów (ISPS Code) Dodatkowe środki bezpieczeństwa dla masowców Wymagania zawarte w rozdziale III Konwencji SOLAS dotyczące sprzętu ratunkowego oraz Kodeksu LSA. Ochrona życia ludzkiego: 11.1. Opieka nad pasażerami w sytuacjach zagrożenia, 11.2. Ratowanie osób ze statku w niebezpieczeństwie i z wraku, 11.3. „Człowiek za burtą”. Postępowanie w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa statku (pożar, eksplozja, zalanie przedziału wodoszczelnego), opuszczenie statku. Plan postępowania w sytuacjach zagrożenia, obowiązki alarmowe członków załogi. Prawidło 29 rozdziału III Konwencji SOLAS „System wspomagania decyzyjnego kapitana statku pasażerskiego”. Szkolenia na statku: metody szkolenia, alarmy ćwiczebne. SEMESTR V 1. 2. 3. 2.2.13.8. - BEZPIECZEŃSTWO STATKU I LUDZI Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.2.13.7. 2.2.13.9. 2.2.13.7. 2.2.13.1. 2.2.13.2. 2.2.13.3. 2.2.13.4. 2.2.13.5. 2.2.13.6. LABORATORYJNE Konwencja SOLAS – zasady korzystania, konstrukcja, zawartość Dokumenty bezpieczeństwa statku morskiego Dokumentacja Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem (ISM Code) 3.1. Wymagania 3.2. Dokumentacja na statku 3.3. Procedury i listy kontrolne 3.4. Funkcjonowanie systemu Kontrola państwa portu – dokumentacja PSC Zasady postępowania w razie zaistnienia wypadku 5.1. Procedury awaryjne 5.2. Rozkłady alarmowe i instrukcje postępowania w przypadku zagrożenia 5.3. Przeprowadzanie alarmów, dokumentacja Ćwiczenia procedur alarmowych Plan postępowania w sytuacjach zagrożenia, obowiązki alarmowe członków załogi 15 GODZ. 7,5 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI - 105 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 8. Szkolenia na statku: metody szkolenia, alarmy ćwiczebne - Metody dydaktyczne SEMESTR I Wykład w formie prezentacji multimedialnej z komentarzem, wspomagany innymi środkami audiowizualnymi. SEMESTR V Na wykładach przedstawione zostanie kompendium wiedzy dotyczącej obecnie obowiązujących i planowanych przepisów oraz inicjatyw organizacji międzynarodowych w zakresie bezpieczeństwa statku z uwzględnieniem przepisów krajowych w tym zakresie. Na laboratoriach omawiane będą przykładowe dokumenty i procedury bezpieczeństwa stosowane na statkach w nawiązaniu do wypadków na morzu. Studenci będą przygotowywać prace przejściowe dotyczące wybranych wypadków morskich i ich wpływu na ustanawiane przepisy w zakresie bezpieczeństwa statku. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu SEMESTR I Przygotowanie referatu na wybrany temat. Pisemne zaliczenie – test metodą krótkich odpowiedzi. SEMESTR V Zaliczenie wykładów odbywać się będzie na podstawie testu wielokrotnego wyboru, który przeprowadzony zostanie na zajęciach końcowych. Laboratoria zaliczane będą na podstawie obecności i aktywności na zajęciach w połączeniu z ocenami otrzymanymi z odpowiedzi ustnych. Otrzymanie oceny bardzo dobrej warunkowane jest dodatkowo wykonaniem pracy przejściowej. Literatura podstawowa SEMESTR I 1. Ejsmont W., Fizjologia pracy i ergonomia, Uniwersytet Gdański, Gdańsk, 1990. 2. Łączyński B., Łączyński H., Bezpieczna praca załóg pokładowych na statkach handlowych, Akademia Morska w Gdyni, Gdynia, 2003. 3. SOLAS – Międzynarodowa Konwencja o bezpieczeństwie życia na morzu, 1974. PRS, Gdańsk, 2002. 4. Tytyk E., Projektowanie ergonomiczne, PWN, Warszawa, 2006. SEMESTR V 1. Międzynarodowa Konwencja o bezpieczeństwie życia na morzu – SOLAS 1974, 2. Międzynarodowa Konwencja o wymaganiach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania świadectw oraz pełnienia wacht 1978 z późniejszymi zmianami – STCW 1978, 3. Wybrane rezolucje i inne dokumenty Międzynarodowej Organizacji Morskiej IMO, 4. Ustawy i rozporządzenia dotyczące bezpieczeństwa statku. 5. Procedury bezpieczeństwa stosowane na statkach. 6. Dokumentacja statku w zakresie jego bezpieczeństwa. Literatura uzupełniająca SEMESTR I 1. Bechowska-Gebhardt A., Stalewski T., Mobbing – patologia zarządzania personelem, Centrum Doradztwa i Informacji Difin sp. z o.o., Warszawa, 2004. 2. Kłosiński J., Szulc M., Szkolenie i pełnienie wach,. Wyższa Szkoła Morska w Szczecinie, Szczecin, 2000. 3. Kodeks Pracy (stan prawny na dzień 25.01.2002r), Wydawnictwo „Park” sp. z o.o., Bielsko Biała, 2002. 4. Wykochowska M., Ergonomia, Wydawnictwo AGH, 1994. SEMESTR V 1. Strony internetowe: a. http://www.cargolaw.com/ b. http://www.imo.org c. http://ec.europa.eu/ d. http://www.lr.org/ e. http://www.emsa.eu.int/ f. http://www.prs.pl g. http://www.equasis.org 106 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 30. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek PRAWO MORSKIE Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L VII 15 2 30 VIII 12 2E 24 ECTS 2 2 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Nie występują. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów student powinien: Znać → elementarny zarys wiedzy z zakresu prawa morskiego potrzebny do swobodnego poruszania się we wszystkich formach eksploatacyjnych statku; międzynarodowe konwencje, regulacje i zalecenia dotyczące bezpośrednio wykonywanych przez statek i jego załogę obowiązków i ich zakres odpowiedzialności; przepisy prawne związane z bezpieczeństwem statku, załogi, pasażerów i ładunku; ochronę zdrowia załogi; wymogi dotyczące działań prewencyjnych w zakresie ochrony środowiska; podstawowe pojęcia dotyczące ubezpieczeń morskich. Umieć → w praktyce morskiej prawidłowo zastosować posiadaną wiedzę; znać, rozumieć i stosować przepisy prawa morskiego. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR VII PRAWO MORSKIE 1. 2. 3. Pojęcie, przedmiot, systematyka prawa morskiego. Źródła prawa morskiego: krajowego i międzynarodowego. Międzynarodowe organizacje morskie. 4. Status prawny obszarów morskich. 5. Przynależność państwowa statku. 6. Rejestr okrętowy. 7. Administracja morska. 8. Izby morskie. 9. Morskie prawo pracy. 10. Wypadki morskie. 11. Prawa rzeczowe na statku. 12. Przewóz ładunku morzem. 13. Przewóz pasażerów drogą morską. 14. Czarter na czas. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 AUDYTORYJNE 30 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.9.1. 2.3.9.1-3,15. 2.3.9.2-3, 5. 2.2.14.10-11. 2.3.9.3, 5. 2.2.14.8,11. 2.3.9.2-3,5. 2.2.14.11. 2.3.9.2,5. 2.2.14.11. 2.3.9.2,5, 2.2.14.11. 2.3.9.2,5. 2.2.14.4,11. 2.3.9.3-5. 2.2.14.1,5,11,18,19. 2.3.9.2-3,5. 2.3.9.2,5. 2.2.14.1-3,7,9,19. 2.3.9.3,5. 2.3.9.3,5 2.2.14.9. 107 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 15. Usługi agencyjne. Usługi maklerskie. Usługi holownicze. Usługi pilotowe. 16. Ratownictwo morskie. SEMESTR VIII PRAWO MORSKIE 1. Przedmiot i zakres ubezpieczeń morskich. 2. Instytucje pomocnicze na rynku ubezpieczeń morskich. 3. Ryzyko morskie i rodzaje ubezpieczeń morskich. 4. Awaria wspólna. 5. Umowa ubezpieczenia w kodeksie morskim. 6. Polisa morska i jej rodzaje. 7. Prawa i obowiązki stron umowy ubezpieczenia. 2.3.9.5. 2.3.9.5. 2.2.14.11. 2.2.14.6. 2.3.9.5. AUDYTORYJNE 24 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.2.14.12. 2.3.9.5. 2.2.14.17. 2.3.9.5. 2.2.14.14. 2.3.9.5. 2.2.14.9. 2.3.9.5. 2.2.14.16. 2.3.9.5. 2.2.14.15. 2.3.9.5. 2.2.14.13. 2.3.9.5. Metody dydaktyczne Wykład. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu SEMESTR VII Zaliczenie pisemne, test wyboru. SEMESTR VIII Egzamin pisemny. Literatura podstawowa 1. Łopuski J., Prawo morskie, t. I, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1996. 2. Łopuski J., Prawo morskie, t. II/1, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1998. 3. Łopuski J., Prawo morskie, t. II/2, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 2000. Literatura uzupełniająca 1. Brodecki Z., Prawo ubezpieczeń morskich, Wydawnictwo Prawnicze LEX, Sopot 1999 2. Hebel A., Poradnik Ubezpieczeń Morskich, Wydawnictwo Foka, Szczecin 1995 3. Łukaszuk L., Międzynarodowe prawo morza, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 1997 4. Młynarczyk J., Prawo morskie, Wydawnictwo ARCHE, Warszawa 2002. 108 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 31. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek OCHRONA ŚRODOWISKA MORSKIEGO Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L V 15 1,5 E 22,5 ECTS 2 Przedmioty wprowadzające i wymagania wstępne Chemia, biologia, fizyka. Realizacja standardów nauczania kierunku Nawigacja, konwencji STCW. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów student powinien: Znać → podstawowe pojęcia dotyczące ekologii morza, rodzaje zanieczyszczeń powstających na statku, ilościowe źródła zanieczyszczeń; przepisy prawa dotyczące zapobieganiu zanieczyszczeniom morza o zasięgu międzynarodowym, regionalnym i krajowym; zasady budowy i obsługi urządzeń okrętowych ochrony środowiska stosowanych na statkach morskich. Umieć → obsługiwać urządzenia ochrony środowiska stosowane na statkach; poprawnie ocenić pracę urządzeń ochrony środowiska; prowadzić przewidzianą dla statku i wymaganą prawem dokumentację z zakresu ochrony środowiska. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR IV 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. OCHRONA ŚRODOWISKA MORSKIEGO AUDYTORYJNE Abiotyczne i biotyczne elementy biosfery oceanicznej Rodzaje i źródła zanieczyszczeń morskich wg GESAMP. Międzynarodowe przepisy o ochronie środowiska – konwencje: Sztokholm, Rio de Janeiro, Kobe. Międzynarodowa współpraca w tym zakresie. Wybrane konwencje i porozumienia, ratyfikowane przez Polskę, mające znaczenie dla biosfery oceanu. Konwencja Genewska w sprawie zanieczyszczeń transgranicznych. Konwencja Wiedeńska o ochronie warstwy ozonowej wraz z poprawkami: Montreal, Londyn, Kopenhaga, Pekin. Przepisy prawne i konwencje dotyczące zanieczyszczenia morza – Intervention, CLC, LDC, normy IMO. Rola i bieżące prace Komitetu Ochrony Środowiska Morskiego IMO dotyczące ochrony morza w skali międzynarodowej. Konwencja MARPOL, konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego, nowa Konwencja Helsińska. Ramowa konwencja ONZ w sprawie zmian klimatu, z protokółem z Kyoto. Unijne przepisy dotyczące ochrony środowiska. Polskie przepisy dotyczące ochrony środowiska. Portowe przepisy dotyczące ochrony środowiska. Bezpośrednie zagrożenie środowiska morskiego poprzez działalność człowieka na morzu (transport morski, górnictwo morskie, rybołówstwo, Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 22,5 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI 2.3.7.1. 2.2.11.1, 2.2.11.3. 2.2.11.3. 2.2.11.3. 2.3.7.4,2.3.7.5, 2.2.11.3.b,c,d. 2.2.11.1, 2.2.11.2. 2.2.11.3.a, 2.3.7.2-3,6. 2.2.11.3. 2.2.11.3. 2.3.7.3. - 109 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) rekreacja). 15. Środki i sposoby zwalczania zanieczyszczeń pochodzących ze statku. 16. Okrętowe urządzenia i systemy oczyszczające oraz zapobiegające zanieczyszczaniu. 17. Dokumentacja statku w zakresie ochrony środowiska morskiego, wymagane certyfikaty. 2.2.11.1. 2.2.11.2. 2.2.11.4. Metody dydaktyczne Wykład w formie prezentacji multimedialnej z komentarzem, wspomagany innymi środkami audiowizualnymi. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Przygotowanie referatu na wybrany temat. Pisemne zaliczenie – test metodą krótkich odpowiedzi. Literatura podstawowa 1. Graczyk T., Piskorski Ł., Siemianowski R., Ochrona środowiska morskiego przed zanieczyszczeniami z obiektów oceanotechnicznych, Politechnika Szczecińska, Szczecin, 2001. 2. HELCOM – Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego sporządzona w Helsinkach dnia 9 kwietnia 1992 r.. Dziennik Ustaw z dnia 14 kwietnia 2000 r. Nr 28 poz. 346, Warszawa, 2000. 3. Korzeniewski K., Ochrona środowiska morskiego, Uniwersytet Gdański, Gdańsk, 1998. 4. Lewandowski P., Prawna ochrona wód morskich i śródlądowych przed zanieczyszczeniami, Uniwersytet Gdański, Gdańsk, 1996. 5. Międzynarodowa Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki (MARPOL 73/78).. PRS, Gdańsk, 1997. 6. Wiewióra A., Ochrona środowiska morskiego w eksploatacji statków, Fundacja Rozwoju WSM, Szczecin, 2003. Literatura uzupełniająca 1. Kurnatowska A., Ekologia. Jej związki z różnymi dziedzinami wiedzy, PWN, Warszawa – Łódź, 1997. 2. Lewandowski W., Proekologiczne odnawialne źródła energii, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa, 2007. 3. Nestorowicz M.A., Odpowiedzialność cywilna za zanieczyszczenie morza ze statków, Wydawnictwo „Adam Marszałek”, Toruń, 2002. 4. Stefanowicz T., Wstęp do ekologii i podstaw ochrony środowiska, Politechnika Poznańska, Poznań, 1996. 5. Wawrzyniak W., Zanieczyszczenia mórz i oceanów, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, 2004. 110 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 32. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek INFRASTRUKTURA PORTOWA Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L V 15 1 15 ECTS 1 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Nawigacja, inżynieria ruchu morskiego. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów oraz wykonaniu ćwiczeń laboratoryjnych student powinien: Znać → planowanie portów i akwenów portowych: akweny portowe jako elementy dróg wodnych obejmujące redy, tory podejściowe, wejścia do portów, awanporty, kanały portowe, baseny portowe, mijanki i kotwicowiska. Parametry akwenów portowych. statek charakterystyczny: parametry, zjawiska związane z ruchem statku po akwenie ograniczonym (płytkowodzie), efekt brzegowo-kanałowy, fala okrętowa, prądy wsteczne i strumienie zaśrubowe); wyznaczanie obszarów manewrowania statku: kryteria oceny bezpieczeństwa manewrowania statku, miary i wskaźniki, ryzyko nawigacyjne, stosowane metody (deterministyczne, symulacyjne) wyznaczania parametrów obszarów manewrowania; budowle hydrotechniczne: przeznaczenia i klasyfikacje, falochrony, nabrzeża i pomosty, umocnienia brzegowe, umocnienia dna, pogłębianie akwenów przy budowlach hydrotechnicznych; stateczność budowli hydrotechnicznych: parcie i odpór gruntu, oddziaływanie prądu, falowania, obciążenia od urządzeń przeładunkowych i składowania ładunków; wpływ statku na nabrzeża: obciążenia od dobijającego i cumującego statku (energia cumowania), oddziaływanie strumieni zaśrubowych; stałe wyposażenie nabrzeży: urządzenia cumownicze i odbojowe, stosowane rozwiązania, systemy odbojowe, zasady określania ich parametrów; morskie budowle hydrotechniczne: platformy wiertniczo – wydobywcze, rurociągi i kable podmorskie, ruch statków w pobliżu budowli, prawdopodobieństwo kolizji statku z budowlą, zabezpieczenie budowli przed uszkodzeniem przez statek, rola systemów VTS. Umieć → obliczyć wymagane parametry akwenów portowych: minimalna głębokość akwenu (zapas wody pod stępką – rezerwa statyczna, dynamiczna – osiadanie statku w ruchu), wymiary toru podejściowego, kanału, odcinka prostoliniowego, zakola toru), wejście do portu, obrotnica, kotwicowisko, mijanka, basen portowy; oddziaływanie strumienia zaśrubowego: ruch w kanale (umocnienia brzegu kanału), manewrowanie w basenie portowym (umocnienie dna); obciążenie nabrzeża od cumującego statku, energia cumowania statku, metody wyznaczania energii dobijania statku, dobór parametrów odbojnic nabrzeżowych i ich rozmieszczenie. stateczność budowli hydrotechnicznej: parcie i ciągnienie statku, parcie i odpór gruntu, obciążenie falowaniem, prądem i wiatrem, obciążenie naziomu. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR V 1. INFRASTRUKTURA PORTOWA PORTY I AKWENY PORTOWE Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 AUDYTORYJNE 15 GODZ. nr tabeli i zagadnienia w Rozporządzeniu MI - 111 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 1.1. 1.2. 1.3. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Rodzaje portów. Głębokość akwenów portowych, zapas wody pod stępką (rezerwa statyczna i dynamiczna). Elementy dróg wodnych i ich parametry (redy, kotwicowiska, tory podejściowe i kanały portowe, wejście do portu, obrotnice, mijanki, baseny portowe). STATEK CHARAKTERYSTYCZNY 2.1. Parametry. 2.2. Zjawiska związane z ruchem statku po akwenach portowych (płytkowodzie, efekt brzegowo-kanałowy, fala okrętowa, prądy wsteczne i strumienie zaśrubowe). BUDOWLE HYDROTECHNICZNE 3.1. Klasyfikacja budowli (falochrony, nabrzeża, pomosty). 3.2. Dopuszczalna głębokość przy nabrzeżu. 3.3. Umocnienia brzegów i dna, pogłębianie i refulowanie. STATECZNOŚĆ BUDOWLI HYDROTECHNICZNEJ 4.1. Parcie i odpór gruntu. 4.2. Oddziaływanie statku, falowania, prądu, obciążenie od urządzeń przeładunkowych i składowania ładunków. WYZNACZANIE OBSZARÓW MANEWROWANIA 5.1. Kryteria oceny bezpieczeństwa manewrowania statków. 5.2. Ryzyko nawigacyjne. 5.3. Metody wyznaczania obszarów manewrowania. WPŁYW STATKU NA NABRZEŻE 6.1. Parcie i ciągnienie statku. 6.2. Energia dobijania i cumowania. 6.3. Oddziaływanie strumienia zaśrubowego. STAŁE WYPOSAŻENIE NABRZEŻY 7.1. Urządzenia cumownicze. 7.2. Systemy odbojowe. 7.3. Urządzenia ratunkowe. MORSKIE BUDOWLE HYDROTECHNICZNE 8.1. Platformy wiertniczo – wydobywcze. 8.2. Budowle podwodne (tunele, rurociągi, kable). 8.3. Prawdopodobieństwo kolizji statku z budowlą hydrotechniczną. 8.4. Zabezpieczenie budowli przed uderzeniem statku. - Metody dydaktyczne Wykład w formie prezentacji multimedialnej z komentarzem, wspomagany innymi środkami audiowizualnymi. Ćwiczenia oparte o obliczenia inżynierskie. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Zaliczenie pisemne wykładów. Pisemne zaliczenie ćwiczeń w zakresie obliczeń parametrów poszczególnych elementów infrastruktury portowej. Literatura podstawowa 1. Galor W., Bezpieczeństwo żeglugi na akwenach ograniczonych budowlami hydrotechnicznymi, Wyd. Fundacja Rozwoju WSM Szczecin, 2002. 2. Gucma S., Inżynieria ruchu morskiego, Wyd. Okrętownictwo i Żegluga Gdańsk, 2001. 3. Hueckel S., Budowle morskie. Tom I – IV, Wydawnictwo Morskie Gdańsk, 1972. 4. Mazurkiewicz B., Morskie budowle hydrotechniczne – wykłady, Pomoce dydaktyczne, WSM Szczecin, 1998. Literatura uzupełniająca 1. Galor W., Przewodnik metodyczny do ćwiczeń z infrastruktury portowej (nie publikowany), str. 167. 2. Gucma S., Jagniszczak I., Nawigacja dla kapitanów, Wyd. FOKA Szczecin, 1997. 3. Mazurkiewicz B., Morskie budowle hydrotechniczne – ćwiczenia, Pomoce dydaktyczne. WSM Szczecin, 1998. 112 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 4. Mazurkiewicz B., Morskie budowle hydrotechniczne. Zalecenia do projektowania i wykonywania Z1-Z45, Wyd. Acelor, Gdańsk 2006. 5. Poradnik hydrotechnika, pod redakcją S. Massela, Wydawnictwo Morskie Gdańsk, 1992. 33. Przedmiot: SZKOLENIE WOJSKOWE Jednostka prowadząca kierunek Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze Liczba tygodni ECTS w semestrze A C L A C L II 15 7 105 3 III 15 7 105 3 IV 15 7E 105 3 Warunki wstępne i inne wymagania Student, odbywający zajęcia wojskowe, musi posiadać obywatelstwo polskie oraz kategorię zdrowia A. Studentki, które chciałyby uczestniczyć w zajęciach wojskowych muszą uzyskać zgodę J.M. Rektora oraz, po przebyciu komisji wojskowej, kategorię zdrowia A. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR II/III/IV SZKOLENIE WOJSKOWE ĆWICZENIOWE 315 GODZ. Ramowy program zajęć wojskowych określa załącznik nr 2 do zarządzenia nr 25/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 29.08.2006 r. (poz. 195). Metody dydaktyczne Zajęcia prowadzone są w formie ćwiczeń jako zajęcia praktyczne – strzelania, musztra, regulaminy uzupełniane pokazami w oparciu o sprzęt multimedialny i prezentacje broni i amunicji. Warunki i forma zaliczenia Zajęcia wojskowe są prowadzone w ciągu trzech semestrów. W semestrze pierwszym i drugim student uzyskuje zaliczenie z przedmiotu. W semestrze trzecim student podchodzi do egzaminu, który odbywa się w formie pisemnej (egzamin jednostopniowy). Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uzyskanie wszystkich zaliczeń i obecności z przedmiotów, które były prowadzone w ciągu trzech semestrów. Literatura podstawowa 1. Boryczka A., Sakowski Z., Metodyka szkolenia strzeleckiego, Szkol. 730/89 MON – Główny Zarząd Szkolenia Bojowego Warszawa, 1990 2. Komorowski A., Broń torpedowa, Bellona Warszawa, 1995 3. Krzewiński J., Okręty wojenne świata, Bellona Warszawa, 2002 4. Kubiak K., Transport wojsk i ładunków drogą morską przy użyciu statków handlowych, AON Warszawa, 2003. 5. Obrona narodowa w tworzeniu bezpieczeństwa III RP, Bellona Warszawa, 2004 6. Regulamin działań wojsk lądowych, MON Sztab Generalny WP – Szkol. 809/2006, Warszawa, 2006 7. Wojewoda W., Drobniewski W., Nawigacja taktyczna, WSW Gdynia, 1996 Literatura uzupełniająca 1. Bruski E., Artyleria – wybrane zagadnienia, WSM Szczecin, 1986 2. Ciesielski Cz., Obrona polskiego morza, Gdynia, 1998 3. Faulkner K., JANE’STM okręty wojenne. Przewodnik encyklopedyczny, ZYSK i S-ka Poznań, 2004 4. Flemning M., Międzynarodowe prawo konfliktów zbrojnych – zbiór dokumentów, Warszawa, 1991 5. Jakubczak R., Marczak J., Obrona terytorialna Polski na progu XXI w., Bellona, Warszawa, 1998 6. Jezierski J., Artyleria morska, WSM Szczecin, 1977 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 113 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. Juszczyk M., Wsparcie działań przez państwo gospodarza, AON Warszawa, 2003 Kochański S., Automatyczna broń strzelecka, Sigma NOT, Warszawa, 1991 Kubiak K., Szulczewski, Porty morskie w aspekcie przeładunków wojskowych, AON Warszawa, 2005 Kubiak K., Współczesne siły morskie, AON Warszawa, 2004 Linka M., Mazur G., Broń rakietowa w marynarce wojennej, WSM Gdynia, 1973 Locja Bałtyku Łączyński B., Przewozy morskie, AM Gdynia, 2007 Miecznikowski R., Taktyka Marynarki Wojennej, AMW Gdynia, 1997 Mućka, Królicki, Andruloniw, Uzbrojenie minowe, WSM Gdynia, 1982 Obrona narodowa w tworzeniu bezpieczeństwa RP, Bellona, Warszawa, 2004 Regulamin działań taktycznych wojsk zmechanizowanych i pancernych – batalion, kompania, Dowództwo Wojsk Lądowych, Warszawa, 2000 Regulamin musztry sił zbrojnych RP, Sztab Generalny 1427/94 Regulamin ogólny sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, MON – SzGWP, 2004 Strategia bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa, 2007 Teoria, konstrukcja i obrona przeciwawaryjna okrętu, WSW, 1983 Zabowski M., Czarnota R., Uzbrojenie artyleryjskie i systemy kierowania, WSM Gdynia, 1982 Zasady strzelania z broni strzeleckiej, MON 155/68 Warszawa, 1963 114 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 34. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek SEMINARIUM DYPLOMOWE Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L V 15 1 15 ECTS 1 Przedmioty wprowadzające i wymagania wstępne Nawigacja, bezpieczeństwo nawigacji i statku, kierunkowy przedmiot fakultatywny. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien: Znać → procedury pisania pracy dyplomowej, podstawowe pojęcia metodologii badań naukowych z nawigacji morskiej, metody badań naukowych, metody opracowania badań empirycznych, zasady tworzenia modeli matematycznych. Umieć → posługiwać się tekstem naukowym, sporządzać notatki z literatury krajowej i zagranicznej, planować przeprowadzenie badań, stosować procedury i metody badawcze, opracować wyniki badań, sporządzać sprawozdanie z przeprowadzonych badań. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR V SEMINARIUM DYPLOMOWE ĆWICZENIOWE 15 GODZ. Procedury pisania pracy dyplomowej. Prowadzenie zajęć w formie dyskusji nad referowanymi koncepcjami prac dyplomowych. 1. Koncepcja pracy dyplomowej. 2. Znajomość literatury dotyczącej tematu pracy. 3. Przyjęcie metody i procedury badawczej. 4. Sformułowanie problemów i hipotez (głównych i szczegółowych). 5. Przyjęcie zmiennych, wskaźników, obszarów badań itp. 6. Plan pracy, prezentowanie treści merytorycznych z prowadzonych badań. 7. Gromadzenie materiału badawczego. 8. Analiza i opracowanie wyników badań. 9. Wyprowadzenie wniosków. 10. Schemat pracy dyplomowej w zakresie wymagań formalnych i edytorskich. 11. Aktualizacja i poszerzanie programowej wiedzy studenta w zakresie tematyki pracy dyplomowej. Metody dydaktyczne Zajęcia seminaryjne przy użyciu środków audiowizualnych. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Warunkiem uzyskania zaliczenia jest obecność na zajęciach (dwie możliwe nieobecności) oraz przedstawienie koncepcji pracy dyplomowej. Literatura podstawowa 1. Campel Cz., Jak pisać i publikować pracę naukową, Politechnika Poznańska, Poznań, 1984. 2. Krajewski M., Praca dyplomowa z elementami edytorstwa, WSHE, Włocławek, 1998. 3. Pytkowski W., Organizacja badań i ocena prac naukowych, PWN, Warszawa, 1985. 4. Rawa T., Metodyka wykonywania inżynierskich i magisterskich prac dyplomowych, Wyd. Art. Olsztyn, 1999. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 115 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 5. 6. 7. 8. Urbański J., Wskazówki opracowania prac magisterskich w Instytucie Nawigacji i Hydrografii WSMW, Gdynia 1978. Walczak A., Seminarium i praca dyplomowa z nawigacji, Wyd. WSM, Szczecin 1974. Walczak A., Rola seminarium dyplomowego w uczelniach morskich, Wyd. AM, Szczecin 2007. Walczak A., Zarys metodologii badań naukowych w nawigacji morskiej, Wyd. Zapol, Szczecin 2005. Literatura uzupełniająca 1. Kamiński S., Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk. - Towarzystwo Naukowe KUL Lublin, 1992. 2. Pabis S., Metodologia i metody nauk empirycznych, PWN, Warszawa, 1985. 3. Pieter J., Ogólna metodologia pracy naukowej, Ossolineum, Wrocław, 1967. 4. Wójcicki R., Wykłady z metodologii nauk PWN, Warszawa, 1982. 116 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 35. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek RATOWNICTWO MEDYCZNE Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L V 15 2E 30 ECTS 2 Przedmioty wprowadzające i wymagania wstępne Biologia, ratownictwo ekologiczne, wychowanie fizyczne. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów oraz wykonaniu ćwiczeń laboratoryjnych student powinien: Znać → zasady organizacji i działania ratowniczych służb medycznych; zakres współpracy z pozostałymi służbami ratowniczymi; podstawy teoretyczne niezbędne do wykształcenia umiejętności skutecznego działania ratowniczego; techniki i sprzęt ratownictwa premedycznego; zagrożenia i zasady bezpieczeństwa w prowadzeniu akcji ratowniczej; zagadnienia etyczne w ratownictwie medycznym. Umieć → oceniać stopień zagrożenia życia poszkodowanych; podejmować działania w zakresie ratownictwa premedycznego; działać w zespole lub podejmować samodzielnie akcję ratowniczą; określać ryzyko powstania innych zagrożeń w trakcie prowadzonej akcji; oceniać szansę i skuteczność prowadzonej akcji; współdziałać z pozostałymi służbami ratowniczymi, posługiwać się wszystkimi dostępnymi środkami łączności; ocenić właściwie swoje umiejętności a przez nie, zakres możliwych działań ratowniczych. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR V RATOWNICTWO MEDYCZNE AUDYTORYJNE 30 GODZ. 1. 2. Organizacja i działanie ratowniczych służb medycznych. Ratownictwo medyczne na morzu – instytucja Radio-medical. 3. Etyka a ratownik 3.1. Obowiązki ratownika wobec poszkodowanego. 3.2. Obowiązki ratownika wobec zespołu. 3.3. Elementarne zasady etyki zawodowej ratownika. 3.4. Udzielanie informacji: 3.4.1. zasady (co mówić, kiedy mówić, kogo informować, gdzie udzielać informacji, kto udziela informacji). 3.5. Pomyłki w praktyce ratowniczej: 3.5.1. cywilno-prawne skutki udzielania pomocy. 4. Medycyna katastrof 4.1. Plan działania. 4.2. Pomoc w rejonie zniszczenia: 4.2.1. zasady bezpieczeństwa, 4.2.2. segregacja ofiar, 4.2.3. łączność i dowodzenie, 4.2.4. sprzęt i wyposażenie, 4.2.5. ewakuacja ofiar. 5. Wybrane elementy anatomii i fizjologii człowieka 5.1. Organizm jako całość: Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 117 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 5.2. 5.3. 5.4. 5.5. 5.1.1. narządy i układy, 5.1.2. części i okolice ciała, 5.1.3. jamy ciała: klatki piersiowej, brzuszna, miednicy, 5.1.4. podział jamy brzusznej. Układ kostny i mięśniowy. Układ krążenia: 5.3.1. serce i naczynia krwionośne, 5.3.2. krążenie małe, duże, wieńcowe, wrotne. Układ oddechowy: 5.4.1. budowa i czynności układu, 5.4.2. regulacja oddychania. Układ nerwowy: 5.5.1. układ nerwowy ośrodkowy, 5.5.2. przykładowe czynności: odruchy, czucie i percepcja, 5.5.3. układ nerwowy obwodowy, 5.5.4. przykładowe sploty nerwowe rdzeniowe: splot ramienny i lędźwiowo-krzyżowy oraz przykładowe nerwy skórne i mięśniowe: ośrodkowy, łokciowy, promieniowy; kulszowy i ich rola w urazach. 6. Działania ratownicze – zasady ogólne 7. Wypadki 7.1. 7.2. 7.3. 7.4. 7.5. 7.6. 7.7. 7.8. Umiejętność szybkiej oceny sytuacji, selekcja informacji. Plan działania, zabezpieczenie pomocy i łączności. Bezpieczeństwo własne oraz osób towarzyszących. Działania ratownicze: zespół, środki i sprzęt ratowniczy. Selekcja rannych: 7.5.1. nieodwołalnie umierający, 7.5.2. ciężko ranni wymagający pilnych zabiegów ratowniczych, 7.5.3. ranni chodzący. Wywiad i badania fizykalne (metody i kolejność badań): 7.6.1. objawy subiektywne i obiektywne (oznaki), 7.6.2. zbieranie wywiadu, pytania szczegółowe, 7.6.3. badania fizykalne, 7.6.4. badania układu oddechowego, 7.6.5. badanie układu krążenia, 7.6.6. badanie brzucha, 7.6.7. badania neurologiczne. Czynnik szoku u poszkodowanych i jego wpływ na skuteczność akcji. Śmierć: rozpoznanie i postępowanie. 8. Pierwsza pomoc 8.1. Ból: 8.1.1. postępowanie przeciwbólowe, 8.1.2. metody zwalczania bólu. 8.2. Udzielanie pierwszej pomocy: 8.2.1. udrożnienie dróg oddechowych, 8.2.2. oddychanie, 8.2.3. krążenie krwi, 8.2.4. ocena poszczególnych układów, wychwycenie znaczących odchyleń od stanu właściwego, 8.2.5. sposoby unieruchomienia rannego, 8.2.6. zabezpieczenie rannego przed utratą ciepła, 8.2.7. transport rannego do szpitala, 8.2.8. transport helikopterem: zasady bezpieczeństwa, problemy związane z wysokością, problemy specjalne. 9. Ciężkie zranienia ciała – resuscytacja 9.1. Zasady przedlekarskiego postępowania resuscytacyjnego. 9.2. Problemy i techniki resuscytacji. 10. Urazy 10.1. Rany urazowe: czyste lub zanieczyszczone. 118 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 10.2. 10.3. 10.4. 10.5. 10.6. 11. Złamania 11.1. 11.2. 11.3. 11.4. 11.5. Obrażenia naczyń. Urazy brzucha. Urazy klatki piersiowej. Obrażenia układu moczowo-płciowego. Urazy głowy. Rodzaje złamań. Sposoby nastawiania złamań. Powikłania związane ze złamaniami (wczesne, późne). Objawy wskazujące na złe rokowania. Uszkodzenia (złamania, zwichnięcia, skręcenia, urazy itd.): 11.5.1. rdzenia kręgowego, 11.5.2. głowy, 11.5.3. pozostałych części ciała. 12. Oparzenia 12.1. Przyczyny: 12.1.1. działanie ognia, pary, płynów żrących lub innych substancji chemicznych, 12.1.2. promienie ultrafioletowe (oparzenia słoneczne), napromienienie, prąd elektryczny. 12.2. Podział i powierzchnia oparzenia. 12.3. Pierwsza pomoc, zasady postępowania. 12.4. Działanie ognia: zatrucie tlenkiem węgla, zatrucie cyjankiem. 12.5. Pielęgnacja rany oparzeniowej. 13. Zatrucia 13.1. 13.2. 13.3. 13.4. Rozpoznanie zatrucia: stan utajony, czynny, późniejszy. Miejsce wypadku: pomieszczenia zamknięte – zasady bezpiecznego postępowania. Zidentyfikowanie środka chemicznego. Pierwsza pomoc, postępowanie doraźne: 13.4.1. ocena czynności oddechowej i pracy serca, 13.4.2. sztuczne oddychanie i masaż serca. 13.5. Powikłania w wyniku zatruć. 14. Ugryzienia, ukąszenia i ciała obce 15. Odmrożenia i zamarznięcia 16. Ratowanie rozbitków 16.1. Obniżenie temperatury ciała (hipotermia). 16.2. Odwodnienie i hipertermia. 16.3. Głód. 16.4. Utonięcie (utonięcia w wodzie morskiej). 17. Rany postrzałowe i penetrujące 18. Chirurgia operacyjna – elementy 18.1. Język chirurgii, podstawowe pojęcia. 18.2. Nici i igły stosowane w chirurgii. 18.3. Węzły i szwy chirurgiczne. 18.4. Znieczulenia miejscowe. 18.5. Zabezpieczanie ran: 18.5.1. zakażenia przyranne, 18.5.2. zagadnienia aseptyki i antyseptyki, 18.5.3. płukanie, wycięcie rany, podanie leków osłaniających, 18.5.4. zamykanie ran: szycie, inne sposoby (kleje, plastry, itp.), 18.5.5. zwalczanie bólu. Metody dydaktyczne Asymilacji wiedzy, pokaz, wnioskowanie dedukcyjne. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu 1. Warunkiem umożliwiającym przystąpienie do egzaminu jest obecność na zajęciach audytoryjnych (dwie możliwe nieobecności). Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 119 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 2. Egzamin prowadzony są w formie pisemnej z części teoretycznej. Literatura podstawowa 1. Briggs S.M., (red.), Brinsfield K.H., Wczesne postępowanie medyczne w katastrofach. Podręcznik dla ratowników medycznych, PZWL 2007. 2. Buchfelder M., Buchfelder A., Podręcznik pierwszej pomocy, PZWL 2006. 3. Kamiński.B., Dziak A., Doraźna pomoc lekarska, PZWL, Warszawa, 1994. 4. Strużyna J.(red.), Oparzenia w katastrofach i masowych zdarzeniach, PZWL2000. Literatura uzupełniająca 2. Wyatt J.P., Illingworth R.N., Clancy M.J., Munro P., Robertson C.E., Podręcznik doraźnej pomocy medycznej, 2003. 2. http://www.prc.krakow.pl/wyty/wyt2005.html - Wytyczne 2005 resuscytacji krążeniowo-oddechowej (ogłoszone w dniu 15 grudnia 2005). 120 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 36. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek RATOWNICTWO EKOLOGICZNE Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L V 15 1 1 15 15 VII 15 1E 1 15 15 ECTS 1 3 Przedmioty wprowadzające i wymagania wstępne Chemia, fizyka, nawigacja, ratownictwo morskie, budowa i stateczność statku, bezpieczeństwo statku, prawo morskie, ochrona środowiska. Założenia i cele przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami ratownictwa ekologicznego, z jakimi absolwent może spotkać się po podjęciu pracy na morzu. Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów i wykonaniu ćwiczeń student powinien: Znać → zasady organizacji i współdziałania różnych służb ratowniczych, podstawowe rodzaje zagrożeń ekologicznych, podstawowe urządzenia, materiały i metody stosowane w ratownictwie ekologicznym, zasady prognozowania zasięgu zagrożeń w powietrzu, gruncie i na wodzie, zasady działania podczas likwidacji rozlewów olejowych oraz awaryjnych wycieków substancji palnych, wybuchowych i toksycznych. Umieć → identyfikować podstawowe rodzaje zanieczyszczeń, oceniać stopień zagrożenia ekologicznego, podstawowe zasady wykonywania pomiarów stężeń wybuchowych i niebezpiecznych, wytypować właściwe urządzenia, sprzęt i materiały niezbędne do likwidacji konkretnego zagrożenia, stosować właściwe procedury w akcjach ratowniczych, posługiwać się środkami ochrony osobistej. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR V RATOWNICTWO EKOLOGICZNE AUDYTORYJNE 15 GODZ. 1. Właściwości ropy naftowej i produktów jej przerobu istotne dla bezpieczeństwa i zagrożenia ekologicznego. 2. Ogólne zasady postępowania podczas określania stężenia palnych i toksycznych par i gazów. 3. Katastrofy ekologiczne. 4. Jednostki i awaryjne służby ratownictwa ekologicznego. 5. Prognozowanie rozprzestrzeniania się awaryjnych wycieków olejowych i chemicznych w powietrzu, gruncie i na wodzie. 6. Metodyka wyznaczania stref zagrożeń. 7. Charakterystyka procesów zachodzących w morzu i towarzyszących przemianom związków ropopochodnych i chemikaliów pochodzących z rozlewów i wycieków: parowanie, dryf, rozprzestrzenianie, emulgowanie, rozpuszczanie, utlenianie, biodegradacja i inne procesy. 8. Ograniczanie powierzchni rozlewów olejowych na morzu. Rodzaje, budowa i charakterystyka zapór przeciwolejowych (zapory stałe, pływające, pływająco-zatapialne, zatapialne, sorpcyjne i in.) 9. Zbieranie oleju z powierzchni morza. Rodzaje, budowa i charakterystyka mechanicznych urządzeń zbierających (zbieracze przelewowe, wirowe, adhezyjne, ssawy). 10. Rodzaje i własności sorbentów stosowanych w ratownictwie ekologicznym. 11. Stosowanie dyspergentów w ratownictwie ekologicznym. 12. Globalne koncepcje ochrony ekosystemów morskich. SEMESTR VII RATOWNICTWO EKOLOGICZNE Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 ĆWICZENIOWE 15 GODZ. 121 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 1. Ustalanie sposobu postępowania w sytuacji awaryjnej na podstawie własności fizykochemicznych związku chemicznego. 2. Ocena zasięgu zagrożenia z zastosowaniem metod tradycyjnych (z użyciem wzorów, nomogramów, wyników testów poligonowych). 3. Systemy informacyjne oraz metody wspomagania komputerowego w ratownictwie ekologicznym. 4. Prognozowanie rozprzestrzeniania się wycieków olejowych i chemicznych oraz gazów palnych, wybuchowych i toksycznych z uwzględnieniem całokształtu warunków hydrometeorologicznych. 5. Monitorowanie i wykrywanie rozlewów olejowych na morzu. 6. Identyfikacja źródeł i sprawców zanieczyszczeń. 7. Zwalczanie awaryjnych skażeń gruntu oraz brzegu morskiego. 8. Zwalczanie awaryjnych skażeń wód powierzchniowych lądowych i przybrzeżnych. 9. Podwodne skażenia wód morskich. 10. Analiza podstawowych parametrów techniczno-eksploatacyjnych zapór przeciwolejowych, zbieraczy oleju i pomp pod kątem ich zastosowania w typowych scenariuszach akcji ratowniczych na morzu. 11. Wyciąganie wniosków dotyczących zastosowanego sprzętu i efektywności akcji ratowniczych, na podstawie archiwalnych akcji likwidacji rozlewów na morzu. SEMESTR VII 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. RATOWNICTWO EKOLOGICZNE LABORATORYJNE 15 GODZ. Oznaczanie podstawowych parametrów fizykochemicznych produktów naftowych (gęstości, lepkości, temperatury zapłonu) i identyfikacja substancji na podstawie ich własności fizycznych i chemicznych. Odporność chemiczna materiałów stosowanych w ratownictwie. Dobór materiału uszczelniającego do likwidacji przecieku. Badanie własności sorbentów stosowanych w ratownictwie ekologicznym. Pomiar toksycznych stężeń gazów i par z wykorzystaniem kolorymetrycznych rurek wskaźnikowych. Pomiar stężenia gazów i par wybuchowych oraz tlenu z wykorzystaniem miernika elektronicznego. Charakterystyka substancji niebezpiecznych na podstawie baz danych. Wykorzystanie baz danych i systemów informacyjnych stosowanych w transporcie materiałów. Neutralizacja różnych rodzajów zanieczyszczeń oraz ich utylizacja Metody dydaktyczne Asymilacji wiedzy, pokaz, wnioskowanie dedukcyjne. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Warunkiem uzyskania zaliczenia jest obecność na zajęciach oraz zaliczenie przeprowadzanych podczas każdego semestru kolokwiów z wynikiem pozytywnym. Literatura podstawowa SEMESTR V 1. Bądkowski A., Rozlewy olejowe na morzu, Wydawnictwo Morskie. Gdańsk 1985; 2. Guzewski P., Rurki wskaźnikowe w działaniach jednostek straży pożarnej, Poznań 1999. 3. Małaczyński M., Nadzwyczajne zagrożenia środowiska. Część I. Zagrożenie środowiska olejami. 4. Molenda J., Chemia techniczna, W-wa 1993, (Rozdział 20. Przeróbka ropy naftowej) 5. Ranecki J., Procedury postępowania i taktyka działań ratowniczych przy wykorzystaniu samochodu ratownictwa chemiczno-ekologicznego. 6. Ranecki J., Ratownictwo chemiczno-ekologiczne, Poznań 1998. 7. Zagrożenia, Specjalistyczny periodyk poświęcony problemom ratownictwa chemicznego i ekologicznego – (roczniki 2002-2006). SEMESTR VII – ĆWICZENIA 1. Bądkowski A., Rozlewy olejowe na morzu, Wydawnictwo Morskie. Gdańsk 1985; 2. Małaczyński M., Nadzwyczajne zagrożenia środowiska. Część I. Zagrożenie środowiska olejami. 3. IMDG Code – International Maritime Dangerous Goods Code, IMO, London 2002, 4. Witryna internetowa: The International Tanker Owners Pollution Federation Limited – www.itopf.com 5. Prospekty reklamowe firm: LAMOR, RO-CLEAN DESMI i in. 6. Zestaw materiałów z zakresu ratownictwa ekologicznego (w większości opracowanych w formie prezentacji multimedialnej) – 17 szt. płytek CD 7. Material Safety Data Sheets http://hazard.com/msds, 122 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 8. The Accident Database www.icheme.org/accident_db.hmtl. SEMESTR VII – LABORATORIA 1. Guzewski P., Rurki wskaźnikowe w działaniach jednostek straży pożarnej, Poznań 1999; 2. Kurc B., Krupowies J., Wiznerowicz Cz., Ćwiczenia laboratoryjne z chemii dla ratownictwa morskiego (maszynopis dostępny w czytelni). 3. Ranecki J., Ratownictwo chemiczno-ekologiczne, Poznań 1998; 4. Ranecki J., Schroeder M., Uszczelnienia w ratownictwie, Wyd. Firex 1998; 5. Wykrywacz gazów WG-2M – Instrukcja użycia. 6. Q RAE Plus Detektor wielogazowy – Instrukcja obsługi i konserwacji. 7. Norma europejska EN 1231 Wymagania dotyczące rurek wskaźnikowych do krótkotrwałego pomiaru. 8. IMDG Code – International Maritime Dangerous Goods Code, IMO, London 2002. 9. Karty charakterystyki substancji, Wyd. CIOP, 2003. 10. Ustawa o transporcie drogowym materiałów niebezpiecznych – 2002.199.1671. 11. Bazy internetowe: Polskie Odczynniki Chemiczne S.A. www.poch.com.pl.karty_1.php Material Safety Data Sheets http://hazard.com/msds CIOP – Wartości NDS www.wypadek.pl The Accident Database www.icheme.org/accident_db.hmtl. Literatura uzupełniająca SEMESTR V 1. Zestaw materiałów z zakresu ratownictwa ekologicznego (w większości opracowanych w formie prezentacji multimedialnej) – 17 szt. płytek CD 2. Prospekty reklamowe firm: LAMOR, RO-CLEAN DESMI i in. 3. Olszewski G., Zastosowanie dyspersantów w ratownictwie, Praca dyplomowa 2004. 4. www.itopf.com – Witryna internetowa The International Tanker Owners Pollution Federation Limited Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 123 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 37. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek RATOWNICTWO WODNE Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L I 15 1 15 ECTS 1 II 15 1 15 1 III 15 1 15 1 IV 15 1 15 1 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Wychowanie fizyczne, umiejętność pływania. Założenia i cele przedmiotu Nauczanie technik i metod udzielania pomocy osobom znajdującym się w wodzie i pod wodą. Kształtowanie postaw ratownika. Znać → zasady bezpieczeństwa podczas działania w wodzie i w jej bezpośrednim sąsiedztwie, postępowania w przypadku zagrożenia w wodzie w zależności od warunków, planowanie i koordynowanie akcji ratowniczej z wykorzystaniem dostępnych środków, podstawy fizjologii wysiłku, biomechaniki i fizyki w odniesieniu do środowiska wodnego. Umieć → pływać kraulem i stylem klasycznym modyfikowanym /ratowniczym/, holować samodzielne i zespołowo poszkodowanego bez sprzętu i z użyciem sprzętu osobistego, wykonywać skoki ratownicze do wody, wydobywać poszkodowanego na brzeg, uwalniać się z objęć tonącego, pływać i prowadzić poszukiwanie pod wodą. Prezentować postawę → ofiarność w niesieniu pomocy, respektowanie poleceń przełożonych, współdziałanie w zespole, wytrwałość w dążeniu do celu. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR I 1. 2. 3. 4. 5. ĆWICZENIOWE 15 GODZ. Nauka techniki kraula ratowniczego na dystansie 50 m. Nauka techniki pracy nóg do stylu klasycznego w pozycji i na plecach. Nauka nożycowej pracy nóg – pozycja na boku. Nauka skoku ratowniczego wykrocznego. Nauka pływania pod wodą na dystansie 25 m z pracą nóg techniką klasyczną. SEMESTR II 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. RATOWNICTWO WODNE RATOWNICTWO WODNE ĆWICZENIOWE 15 GODZ. Doskonalenie techniki kraula ratowniczego na dystansie 100 m. Nauka chwytów uwalniających z objęć tonącego. Nauka samodzielnego holowania tonącego sposobem żeglarskim. Nauka samodzielnego holowania tonącego sposobem za doły pachowe. Nauka samodzielnego holowania tonącego sposobem za rzuchwę. Nauka skoków ratowniczych : rozkroczny, płaski. Nauka zanurzania się pod wodą: scyzoryk. Nauka techniki samodzielnego wydobycia tonącego na brzeg. SEMESTR III RATOWNICTWO WODNE 124 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 ĆWICZENIOWE 15 GODZ. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 1. 2. 3. 4. 5. 6. Doskonalenie techniki i wytrzymałości w pływaniu kraulem ratowniczym na dystansie 150 m. Doskonalenie samodzielnego holowania na dystansie 100 m. Nauka holowania tonącego z wykorzystaniem płetw na dystansie 150 m. Nauka holowania w zespole. Doskonalenie chwytów uwalniających z objęć tonącego – pozorowana akcja z agresywnym poszkodowanym. Doskonalenie poruszania się pod wodą w płetwach i bez. SEMESTR IV 1. 2. 3. 4. 5. 6. RATOWNICTWO WODNE ĆWICZENIOWE 15 GODZ. Holowanie tonącego na dystansie 150 m bez użycia sprzętu. Holowanie tonącego na dystansie 250 m w płetwach. Wykorzystanie boi SP podczas akcji. Pozorowana kompleksowa akcja ratownicza. Doskonalenie skoków do wody w sprzęcie ABC. Pływanie pod wodą z zatrzymanym oddechem jako element poszukiwań Metody dydaktyczne a) metody przekazywania wiedzy: pokaz, objaśnienie, prelekcja, b) metody nauczania ruchu : − syntetyczna /kompleksowa, analityczna − naśladowcza ścisła, bezpośredniej celowości ruchu Forma zaliczenia przedmiotu wykonanie zadań w wodzie poprawnie technicznie i w wymaganym czasie. Warunki zaliczenia przedmiotu Wykazanie się umiejętnością wykonania zadania ruchowego nauczanego w danym semestrze na poziomie co najmniej dostatecznym. Ponadto po II semestrze spełnienie 90% wymaganego minimum na stopień młodszego ratownika wg Norm WOPR i ISLS, a po IV semestrze spełnienie 90% norm na stopień ratownika WOPR. Literatura podstawowa 1. Błasiak P., Chudaj M., Kurdek K., Ratownictwo Wodne – vademecum, Warszawa 2001. 2. Prawie wszystko o ratownictwie wodnym, Praca Zbiorowa, WOPR 1993. Literatura uzupełniająca 1. Joiner J.T., NOAA Diving Manual, Fourth edition 2001. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 125 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 38. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek HYDROMECHANIKA I HYDROTECHNIKA Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L V 15 2 30 ECTS 2 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Budowa i stateczność statku, meteorologia i oceanografia, manewrowanie statkiem. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów student powinien: Znać → elementy hydrostatyki okrętowej związane z obliczeniami ratowniczymi, wpływ zjawisk hydroaerodynamicznych na statek i związany z tym jego ruch na fali wzdłuż trzech osi odniesienia oraz dryf statku, charakterystykę procesów brzegowych i dennych na wybrzeżu morskim w rejonie fal przybojowych oraz w korytach kanałowych, elementy podstawowych konstrukcji hydrotechnicznych, osłony i prognozy hydrometeorologicznej w strefie działań ratowniczych. Umieć → określać oddziaływania hydrostatyczne, hydrodynamiczne i aerodynamiczne na statek, oceniać zagrożenia statku i dryf na fali, określać wielkość wpływu prądu i falowania na obiekty pływające i na mieliźnie, oceniać zagrożenie ze strony istniejących obiektów hydrotechnicznych, oceniać procesy i prognozy hydrometeorologiczne w strefie działań ratowniczych. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR IV 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. HYDROMECHANIKA I HYDROTECHNIKA ĆWICZENIOWE Podstawy hydrostatyki okrętowej. Wybrane zjawiska hydro- i aerodynamiczne. Falowanie morza: 3.1. widmowe parametry falowania nieregularnego, 3.2. statystyczne parametry falowania nieregularnego. Statek jako liniowy obiekt dynamiczny. Zjawiska towarzyszące ruchowi statku na fali. Warunki wystąpienia rezonansu kołysań bocznych. Krótkoterminowa prognoza kołysań bocznych. Stabilizacja kołysań bocznych statku. Dryf statku bez napędu. Hydrodynamika procesów brzegowych i dennych. Oddziaływanie prądów dennych i w korytach otwartych na dno, obiekty stałe i pływające. Fala przybojowa w strefie operacji BSRM. Konstrukcje hydrotechniczne w strefie operacji BSRM. Konstrukcje hydrotechniczne w portach i na drogach wodnych. Procesy hydrometeorologiczne w strefie SAR. Osłona hydrometeorologiczna w strefie SAR. Prognozy meteorologiczne w strefie SAR. Krótkoterminowe prognozowanie pogody (elementy synoptyki). Określanie prawdopodobieństwa ekstremalnych stanów pogodowych. Wpływ warunków pogodowych na obszary poszukiwań. Wezbrania sztormowe i ekstremalne poziomy morza. Strefy deformacji falowania i występowania przyboju. Określanie kierunków prądów na otwartym akwenie i w strefie brzegowej. 126 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 30 GODZ. Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) Metody dydaktyczne Ćwiczenia w formie prezentacji multimedialnej z komentarzem, wspomagany innymi środkami audiowizualnymi. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Forma zaliczenia: sprawdzian pisemny, test sprawdzający. Literatura podstawowa 1. Basiński T., Pruszak Z., Tarnowska M., Zeidler R., Ochrona brzegów morskich, Wydawnictwo IBW PAN, Gdańsk 1993. 2. Dębicki E., Zagadnienie geotechniczne budowli morskich, Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1997. 3. Dudzaik J., Okręt na fali, Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1980. 4. Gurgul H., Hydrodynamika morza, Wyd. Uniwersytet Szczeciński, 2001. 5. Hueckel S., Budowle morskie I, II, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1974. 6. Prusak Z., Dynamika brzegu i dna morskiego, Wydaw. IBW PAN, Gdańsk 1998. 7. Wiśniewski B., Falowanie wiatrowe, Wyd. Uniwersytet Szczeciński, 1998. Literatura uzupełniająca 1. Brzeg morski zrównoważony, Praca zbiorowa pod red. Furmańczyk K., Wyd. Uniwersytet Szczeciński, INOM Szczecin 2006. 2. Coufal R., Bed changes on sedyment transport AT river month, Wyd. IBW PAN, Gdańsk 1997. 3. Dudziak J., Teoria okrętu, Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1988. 4. Mazurkiewicz B., Wiśniewski F., Gwizdała K., Pruszka Z., Morskie Budowle Hydrotechniczne, Fundacja Przemysłu Okrętowego, 2006. 5. Potrzeby ewolucji brzegu, Wyd. Uniwersytet Szczeciński, INOM Szczecin 2005. 6. Problemy eksploatacji obiektów pływających , Mat. EXPLO-ship 2006, Wyd. Akademia Morska , Szczecin. 7. Skóra K., Wiśniewski B., Pływy i prądy pływowe, Wyd. Akademia Morska, Szczecin 2006. 8. Stalińsi J., Teoria okrętu, Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1988. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 127 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 39. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek WARSZTATY TECHNICZNE Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH Semestr Liczba tygodni Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze w semestrze A C L A C L V 15 2 30 ECTS 2 Przedmioty wprowadzające i inne wymagania Fizyka, chemia, podstawy budowy maszyn, hydromechanika i hydrotechnika. Założenia i cele przedmiotu Po wysłuchaniu przewidzianych programem wykładów student powinien: Znać → konstrukcję podstawowych typów lin włókiennych i stalowych; cechy fizykochemiczne i eksploatacyjne lin włókienniczych i stalowych; zasady konserwacji i składowania lin, normy branżowe dotyczące splotów lin okrętowych, opasek, węzłów lin okrętowych, elementy oraz zasadę działania i eksploatację urządzeń pokładowych, zagadnienia konserwacji statku. Pojęcia podstawowe materiałoznawstwa; podstawowe mechanizmy niszczenia materiałów i obróbki plastycznej; podstawy budowy strukturalnej stopów metali; stopy metali nieżelaznych, właściwości fizyczne i użytkowe oraz zakresy zastosowań; materiały ceramiczne stosowane w technice okrętowej; materiały polimerowe stosowane w technice okrętowej; inne materiały niemetalowe stosowane w okrętownictwie; wybrane materiały kompozytowe; podstawowe techniki badań i łączenia (spawania) materiałów, cięcie materiałów. W zakresie cięcia i spawania gazowego: przepisy bhp i ppoż. obowiązujące przy spawaniu i cięciu gazowym, zasady bezpiecznego magazynowania i użytkowania butli z gazami technicznymi używanymi przy spawaniu i cięciu gazowym, budowę i zasady działania sprzętu spawalniczego, właściwości gazów technicznych (tlenu i acetylenu), budowę i rodzaje płomienia, rodzaje złącz, spoin i pozycji spawania, rodzaje materiałów dodatkowych. Umieć → wykonywać sploty i opaski na linach, wiązać węzły, prawidłowo obkładać liny na urządzeniach cumowniczych, bębnach wind, hakach, markować i konserwować liny okrętowe. Identyfikować materiał na podstawie charakterystycznych jego właściwości; przewidzieć zmiany właściwości materiału następujące w wyniku oddziaływania standardowych i anomalnych czynników eksploatacyjnych. W zakresie cięcia i spawania gazowego: przygotować sprzęt spawalniczy do cięcia lub spawania oraz prawidłowo posługiwać się nim, przygotować materiał do cięcia lub spawania, ciąć (przepalać) palnikiem stal w postaci blach i rur. PROGRAM ZAJĘĆ SEMESTR V WARSZTATY TECHNICZNE LABORATORYJNE 30 GODZ. MATERIAŁOZNAWSTWO WŁÓKIENNICZE I PRACE TAKIELARSKIE (15 GODZ.) 1. Klasyfikacja i charakterystyki lin: 1.1. liny włókiennicze – konstrukcja, klasyfikacja, właściwości eksploatacyjne; 1.2. liny stalowe – konstrukcja, klasyfikacja, właściwości eksploatacyjne; 1.3. liny kombinowane – konstrukcja, klasyfikacja, właściwości eksploatacyjne. 2. Opaski, marki na linach stalowych i włókienniczych. 3. Węzły na linach włókienniczych: 3.1. zwykły, ósemkowy, półsztyk, płaski, refowy, prosty, prosty zabezpieczony, flagowy, flagowy podwójny, wantowy, zaciskowy, belkowy, palowy, rybacki, ławkowy, ratowniczy, ratowniczy podwójny, ratowniczy bez końca, rzutkowy, łącznikowy, skrótowy, holowniczy, topowy, masztowy, pętlowy, stelingowy, hakowy zwijany, hakowy wiązany, hakowy pojedynczy, hakowy podwójny, wieszakowy. 4. Sploty na linach włókiennych: 4.1. splot powrotny, splot krótki, splot długi, splot ucho, splot ucho z kauszą. 128 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 5. 6. Sploty na linach stalowych: 5.1. splot ucho, splot ucho z kauszą, splot krótki, splot długi. Elementy uzbrojenia lin okrętowych: 6.1. kausze, haki, szakle, kretliki, zaciski. MATERIAŁOZNAWSTWO OGÓLNE (15 GODZ.) 1. Identyfikacja rodzajów i gatunków materiałów stosowanych w okrętownictwie: 1.1. utwardzanie metali przez zgniot i obróbkę cieplną; 1.2. plastyczność i kruchość materiałów metalowych, tworzyw sztucznych, ceramiki; 1.3. zmiana właściwości metali i tworzyw sztucznych w podwyższonych temperaturach; 1.4. palność tworzyw sztucznych, farb i lakierów – produkty spalania, zagrożenia. 2. Materiały narzędziowe stosowane w obróbce skrawaniem – cięciu: 2.1. stale narzędziowe, szybkotnące, węgliki spiekane, diament polikrystaliczny; 2.2. przecinanie wyrobów z różnych materiałów. 3. Materiały narzędziowe ścierne używane do cięcia: 3.1. budowa tarcz ściernych, zasady doboru materiałów ściernych; 3.2. przecinanie wyrobów z różnych materiałów. 4. Procesy spawalnicze: 4.1. spawanie i cięcie gazowe, elektryczne, plazmowe, laserowe; 4.2. technologie i zagrożenia. 5. Gazy techniczne używane w spawalnictwie: 5.1. tlen, acetylen, dwutlenek węgla, argon, hel, 5.2. właściwości, 5.3. zagrożenia, 5.4. przechowywanie, 5.5. znakowanie butli, 5.6. instalacje rozprowadzające, 5.7. zasady bezpiecznego obchodzenia się z gazami technicznymi. 6. Przecinanie metodami spawalniczymi: 6.1. cięcie palnikiem acetylenowo-tlenowym, 6.2. cięcie elektro-powietrzne z użyciem elektrody węglowej, 6.3. lanca tlenowa, 6.4. cięcie materiałami wybuchowymi, 6.5. cięcie pod wodą. 7. Demonstracja specjalistycznego sprzętu: 7.1. przecinarki tarczowe, 7.2. przecinarki nożycowe, 7.3. rozpieraki i podnośniki hydrauliczne, nożycowe. Metody dydaktyczne Zajęcia laboratoryjne polegają na wykonywaniu splotów i opasek na linach włókienniczych i stalowych oraz nauce wiązania węzłów zgodnie z polską normą. Przedmiot prowadzony w formie laboratoriów z zastosowaniem pomocy dydaktycznych w formie multimedialnych prezentacji oraz urządzeń (w tym aparatury pomiarowej) badawczych. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest opanowanie materiału przedstawionego w programie oraz wykonanie splotów i węzłów na ocenę oraz opanowanie materiału przedstawionego w programie oraz oddanie sprawozdań z odbytych laboratoriów. Zaliczenie może być przeprowadzone w formie pisemnej lub ustnej. Literatura podstawowa 5. Biuro Projektów Budownictwa Morskiego: Węzły lin okrętowych, Wydawnictwo Normalizacyjne, Warszawa, 1966. 1. Cicholska M., Czechowski M., Materiałoznawstwo okrętowe, Wyższa Szkoła Morska w Gdyni 1999. 2. Dobrzański L, Nowosielski R., Badanie metali. Cz. I., Wyd. Polit. Śląskiej, Gliwice 1986. 6. Gańko A., Dziewulski J., Jachtowe roboty bosmańskie, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa, 1978. 3. Gawdzińska K., Nogalska D., Szweycer M., Technologia materiałów, Fundacja Rozwoju Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie, 2002. 7. Owen P., Węzły, Wydawnictwo „Panda”, Warszawa, 1997. 4. Prowans S., Materiałoznawstwo, PWN, Warszawa – Poznań 1980 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 129 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 8. Salecki J., Piechal A., Liny węzły sploty, Wydawnictwo „Junga”, Warszawa, 1995. Literatura uzupełniająca 1. Coatings and Inspection Manual. Jotun Protective Coatings, Norway, 1988. 2. Janicki M., Materiały ogniotwórcze, Wyd. Warszawa 1984. 3. Lenczyk D., Materiałoznawstwo instalacyjne. Laboratorium, Wyd. Polit. Poznańskiej, Poznań 1998 4. Prowans S. Metaloznawstwo, PWN Warszawa 1988 5. Puchalski J., Uciński H., Vademecum marynarza pokładowego, Wydawnictwo „Trademar”, Gdynia, 2004. 6. Zawiesia, Liny. Catalog Sanger Metal, Szczecin, 2006. 130 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 40. Przedmiot: Jednostka prowadząca kierunek PRAKTYKI Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny NAWIGACJA RATOWNICTWO Stacjonarne Kierunek Specjalność Tryb studiów Semestr Rodzaj praktyki Czas trwania ECTS I Górski obóz kondycyjny 7 dni 1 II Praktyka morska przygotowawcza (kandydatka) 2 tyg. Wakacje II sem. Praktyka marynarska 4 tyg. Wakacje II sem. Ratownictwo wodne (płetwonurek(*) ratownik wodny/sternik motorowodny) 10 dni VI Praktyka specjalistyczna* 9 tyg. 30 VII i VIII Ratownictwo medyczne 4 dni 1 5 * lub praktyka indywidualna morska w wymiarze 4 miesięcy w żegludze międzynarodowej, w dziale pokładowym na statkach o pojemności brutto 500 lub wyższej (zgodnie z założeniami programowymi dla TMVI i VII sem.). SEMESTR I GÓRSKI OBÓZ KONDYCYJNY 7 DNI DZIAŁANIE W TRUDNYCH WARUNKACH KLIMATYCZNYCH I TERENOWYCH Miejsce praktyki: teren górski o ostrym klimacie Czas trwania: 1 tydzień (7 dni) Założenia i cele praktyki: Poznanie specyfiki ratownictwa i pracy ratowników w trudnych warunkach klimatycznych i terenowych. Zapoznanie z technologiami i technikami zabezpieczenia termicznego organizmu, sposobami poruszania się w terenie, wdrożenie do współpracy w grupie w warunkach stresowych – zmęczenie, klimat. Praktyka ma na celu: Poznanie → mechanizmów reakcji adaptacji organizmu na działanie niskich temperatur; technologii i technik stosowanych do zabezpieczenia termicznego organizmu adekwatnie do wysiłku i klimatu; zasad poruszania się w warunkach ograniczonej widoczności i nieznanym terenie; procedur postępowania przy wystąpieniu wychłodzenia i przegrzania organizmu. Nabycie umiejętności → prawidłowego przygotowania się do działania w niskich temperaturach; udzielania pomocy w przypadku wychłodzenia i przegrzania organizmu z zastosowaniem dostępnych środków; planowania tras; przygotowania sprzętu osobistego użytku adekwatnie do zadania; znoszenia dużego obciążenia fizycznego w trudnych warunkach pogodowych; współdziałania w zespole. Prezentowanie postawy → chęci niesienia pomocy niezależnie od warunków; koleżeńskiej współpracy w grupie; odpowiedzialności za własne bezpieczeństwo jako element bezpieczeństwa całego zespołu. Założenia organizacyjne: jeden instruktor na 15 studentów do prowadzenia zajęć w warunkach górskich, 1 opiekun praktyki. Metody dydaktyczne: a/ metody przekazywania wiedzy: pokaz, objaśnienie, prelekcja b/ metody nauczania ruchu : - syntetyczna /kompleksowa, analityczna - naśladowcza ścisła, zadaniowa System kontroli i zaliczania praktyk Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 131 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 1. 2. 3. Zajęcia realizowane są pod nadzorem opiekuna praktyk. Sprawdzanie i ocenianie stopnia opanowania poszczególnych umiejętności przez studentów realizowane jest w systemie ciągłym przez prowadzącego szkolenie i opiekuna praktyki. Zaliczenie końcowe odbywa się poprzez indywidualną ocenę wykonanych przez poszczególnych studentów zadań w terenie górskim. Zaliczenie praktyki stanowi jeden z warunków kontynuacji studiów. PROGRAM PAKTYKI (40 godzin) Wykłady 4h (przed wyjazdem w warunki górskie): 1. Zasady ubierania się w zależności od temperatury i planowanego wysiłku. Technologie materiałowe i rozwiązania techniczne stosowane w konstrukcji ubrań zabezpieczających przed niskimi temp. 2. Reakcje adaptacji organizmu na niskie temperatury. Postępowanie w przypadku zaburzeń homeostazy organizmu spowodowanej niską lub wysoką temperaturą. Zajęcia terenowe 36 h: 1. Poruszanie się w terenie pieszo – dostosowanie tempa grupy do jej składu. 2. Poruszanie się w warunkach zimowych z wykorzystaniem podstawowego sprzętu i adekwatnie do stopnia trudności terenowych. 3. Pokonywanie dłuższych i bardziej stromych odcinków. 4. Pokaz i wykorzystanie w działaniu technik stosowanych w ratownictwie górskim. 5. Marsz w warunkach ograniczonej widoczności . 6. Transport poszkodowanego w trudnych warunkach terenowych z wykorzystaniem podstawowego i specjalistycznego sprzętu. 7. Symulowana akcja poszukiwawczo-ratownicza przy współudziale GOPR. SEMESTR II PRAKTYKA MORSKA PRZYGOTOWAWCZA KANDYDATKA 2 TYG. MIEJSCE PRAKTYKI: Statek szkolno-badawczy „Nawigator XXI”. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE I ORGANIZACYJNE Celem praktyki jest sprawdzenie przydatności studentów do pracy na morzu, zapoznanie z życiem i pracą na statku, nauczenie podstawowych umiejętności marynarskich oraz ogólne zaznajomienie z wybranymi zagadnieniami wiedzy zawodowej, traktowane jako przygotowanie do zajęć teoretycznych realizowanych w toku studiów. Program praktyki jest realizowany przez instruktaże, demonstracje, ćwiczenia praktyczne, pełnienie wacht i służb oraz pracę na rzecz statku. Zaliczenie praktyki stanowi jeden z warunków kontynuacji studiów. Zajęcia programowe - 70 godzin 1. Organizacja pracy na statku 2. Ratownictwo 3. Ochrona przeciwpożarowa 4. Marynarskie wachty morskie i służby portowe 5. Bezpieczeństwo i higiena pracy 6. Wiedza okrętowa 7. Nautyka 8. MPDM 9. Język angielski - 2 8 10 16 8 8 8 2 8 godziny godzin godzin godzin godzin godzin godzin godziny godzin System kontroli i zaliczania praktyk 1. 2. 3. 4. 5. Zajęcia realizowane są przez oficera wachtowego pod nadzorem starszego oficera. Kontrola przebiegu praktyki przez kapitana i oficera nadzorującego praktykę na statku odnotowana w Książce praktyk morskich. Okresowa kontrola przebiegu praktyki przez opiekuna/kierownika praktyk. Praktyka zaliczana jest na statku przez starszego oficera /kapitana statku poprzez ocenę nabytych umiejętności w trakcie praktyki. Zaliczenie praktyki stanowi jeden z warunków kontynuacji studiów. 132 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) PROGRAM ZAJĘĆ 1. Organizacja pracy na statku (system zarządzania bezpieczeństwem) Regulamin statku szkolnego, podstawowe przepisy bhp, rozkład dnia na statku. Instruktaże alarmowe: zasady zachowania się i obowiązki członków załogi w czasie alarmów. Organizacja pracy i służb na statku, zasady, zależności, polecenia służbowe. Zwyczaje i ceremoniał morski. 2. Ratownictwo Budowa i wyposażenie łodzi ratowniczej. Opuszczanie, podnoszenie i manewry łodzią ratowniczą. Budowa i wyposażenie tratw pneumatycznych. Wodowanie tratwy, zajmowanie miejsc w tratwie, odwracanie tratwy, wciąganie rozbitka do tratwy. Skok do wody w kamizelce ratunkowej. Praktyczne ćwiczenia alarmu „człowiek za burtą”. Używanie sygnałów wzywania pomocy. Użycie kombinezonu ratunkowego. Środki sygnalizacji pirotechnicznej. 3. Ochrona przeciwpożarowa Zagrożenie pożarowe i zapobieganie pożarom na statku. Sprzęt pożarowy i jego obsługa. Instalacje gaśnicze, wykrywcze i sygnalizacyjne. Taktyka walki z pożarami. Próbne alarmy przeciwpożarowe; szkolenie i ćwiczenia praktyczne w obsłudze i konserwacji sprzętu przeciwpożarowego. Aparat oddechowy – budowa, testowanie, użycie. 4. Marynarskie wachty morskie i służby portowe Służba trapowa, czuwanie nad bezpieczeństwem statku – obchody prewencyjne. Wachta morska: sterowanie i obserwacja. Wachta kotwiczna. Służba w maszynie i dziale hotelowym. 5. Bezpieczeństwo i higiena pracy Ogólne zasady bezpieczeństwa na statkach morskich. Zasady bezpiecznej obsługi urządzeń cumowniczych, kotwicznych i sterowych. Bezpieczeństwo przy pracach pokładowych, sprzęt i odzież ochronna. Wymogi sanitarne i zdrowotne. 6. Wiedza okrętowa Zasady sterowania: urządzenie sterowe statku, utrzymywanie statku na kursie, komendy na ster, sterowanie w nabieżniku i sterowanie awaryjne. Manewry: przygotowanie stanowisk manewrowych na dziobie i rufie. Posługiwanie się rzutkami, stoperami i odbijaczami. Ćwiczenia w obsłudze lin i urządzeń cumowniczych. Obsługa sztormtrapu. Urządzenia kotwiczne i zasady ich bezpiecznej obsługi. Konserwacja statku: przygotowanie powierzchni do konserwacji. Użycie narzędzi do usuwania rdzy, technika malowania. Nabycie umiejętności pracy narzędziami do konserwacji statku. Roboty linowe: zapoznanie z budową lin włókiennych i stalowych. Podstawowe węzły i sploty lin włókiennych. Budowa i konstrukcja statku: główne elementy konstrukcyjne statku, grodzie, zbiorniki, wymiarowanie statku: znak wolnej burty, znaki zanurzenia, odczytywanie zanurzenia. Ogólne zapoznanie się z siłownią, systemami rurociągów i zespołem prądotwórczym. Rozpoznawanie typów i przeznaczenie statków spotykanych na morzu i w porcie. Zasady gospodarki śmieciami na statkach, pojęcie obszaru specjalnego, warunki usuwania śmieci poza obszarami specjalnymi i w obszarach specjalnych. 7. Nautyka Zapoznanie się z mostkiem nawigacyjnym i urządzeniami nawigacyjnymi statku: kompas magnetyczny, żyrokompas i repetytory, autopilot, radar, echosonda, log, kursograf, odbiorniki systemów nawigacyjnych i AIS, sekstant, chronometr. Ogólne zapoznanie się z systemami łączności. Mapy i wydawnictwa – przechowywanie, katalogowanie, użycie. Ćwiczenia w posługiwaniu się namiernikiem optycznym, sekstantem, sondą ręczną. Ćwiczenia w pomiarze prędkości i kierunku wiatru. Określanie prędkości metodą logu burtowego. Praktyczne zapoznanie się z oznakowaniem nawigacyjnym stałym (latarnie, nabieżniki, stawy) i pływającym oraz podstawowymi charakterystykami świateł. Ćwiczenia w identyfikacji świateł, znaków dziennych. Zapoznanie się z podstawowymi konstelacjami gwiezdnymi. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 133 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 8. MPDM Podstawowe światła i znaki statków. Sygnały wzywania pomocy. Sygnały manewrowe i sygnały nadawane podczas ograniczonej widzialności. Analiza podstawowych sytuacji przy spotkaniu statków – pojęcie pierwszeństwa drogi. 9. Język angielski Komendy na ster, komendy manewrowe, nazwy części statku, nazwy lin i urządzeń cumowniczych. Załga statku, codzienne czynności. urządzenia i sprzęt ratunkowy na statku, sprzęt awaryjny i przeciwpożarowy. Alarmy: opuszczania statku, przeciwpożarowy, alarmy innych zagrożeń. Nazwy podstawowych narzędzi i osprzętu stosowanego w pracach pokładowych i przeładunkowych. PO SEMESTRZE II PRAKTYKA MARYNARSKA 4 TYG. MIEJSCE PRAKTYKI: Promy ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE I ORGANIZACYJNE Praktyka ma na celu: 1. 2. 3. 4. ugruntowanie wiadomości poznanych na I roku studiów przez bezpośrednie wykorzystanie wiedzy teoretycznej w praktyce; ogólne, praktyczne zapoznanie się z elementami wiedzy zawodowej przewidzianej do realizacji na wyższych latach studiów; doskonalenie umiejętności marynarskich, zapoznanie się z pracą w dziale pokładowym; właściwe kształtowanie cech osobowych przyszłego oficera. Wymienione cele realizowane są podczas wacht morskich i służb portowych oraz pracy świadczonej przez studentów na rzecz statku. System kontroli i zaliczania praktyk 1. Zajęcia realizowane są przez oficera wachtowego pod nadzorem starszego oficera. 2. Kontrola przebiegu praktyki przez kapitana i oficera nadzorującego praktykę na statku odnotowana w Książce praktyk morskich. 3. Praktyka zaliczana jest przez kierownika praktyk w oparciu o zapisy dokonane w Książce praktyk morskich. 4. Zaliczenie praktyki stanowi jeden z warunków kontynuacji studiów. PROGRAM ZAJĘĆ Praktyka pokładowa 1. Marynarskie wachty morskie i służby portowe Kontrola ruchu osobowego, obsługa trapu, czuwanie nad bezpieczeństwem statku. Przeprowadzanie kontroli prewencyjnych i kontroli pomieszczeń oraz pokładów. Nadzorowanie załadunku, zaopatrzenia i prowiantu według zaleceń oficera służbowego. Wachty morskie – służba na sterze i oku. Wachty na dziobie (obserwacyjna i kotwiczna) w czasie ograniczonej widzialności. Asysta przy przyjmowaniu i zdawaniu pilota. 2. Manewry portowe Organizacja pracy na stanowiskach manewrowych przy różnych wariantach cumowania/odcumowania. Doskonalenie umiejętności posługiwania się rzutkami, stoperami, odbijaczami. Mocowanie lin na polerach i bębnach wind, luzowanie. Obsługa lin. Przygotowanie i składanie trapów, mocowanie sztormtrapów. Obsługa, kontrola i konserwacja wind, kabestanów, rol i innych urządzeń cumowniczych. Odbezpieczanie i zabezpieczanie kotwic, luzowanie i wybieranie łańcucha kotwicznego, obsługa hamulców łańcucha kotwicznego. Opanowanie komend i poleceń manewrowych w języku polskim i angielskim. 3. Szkolenie szalupowe i ratownicze Alarmy ćwiczebne, dalsze doskonalenie wykonywania czynności alarmowych. Obsługa żurawików; opuszczanie i podnoszenie łodzi podczas postojów statku na kotwicy i w dryfie. Manewry łodzią motorową. Przybijanie i odbijanie łodzią od statku w różnych sytuacjach. Przyjmowanie do łodzi rozbitków. Napełnianie 134 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) tratwy pneumatycznej, wchodzenie do tratwy, zasady zachowania się na tratwie. Obsługa i konserwacja wyposażenia ratunkowego. Metody ratowania za pomocą śmigłowca. Posługiwanie się kombinezonem ratunkowym. Zasady zachowania się rozbitka w wodzie oraz zasady ewakuacji osób ze statku i zapobieganie panice. 4. Ochrona przeciwpożarowa Dalsze doskonalenie umiejętności obsługi sprzętu przeciwpożarowego. Próbne alarmy przeciwpożarowe. Prewencja przeciwpożarowa na statkach w czasie ich eksploatacji i remontów. Obowiązki ratownika. 5. Obsługa urządzeń ładunkowych i zasady pracy w ładowni Kontrola pracy lin i bloków. Budowa, przeznaczenie, oznakowanie, przechowywanie i konserwacja osprzętu ładunkowego. Techniki i metody mocowania pojazdów. 6. Prace konserwacyjne Dalsze doskonalenie umiejętności posługiwania się narzędziami ręcznymi i mechanicznymi do konserwacji powierzchni metalowych i drewnianych. Obsługa sprzętu pomocniczego (stołki bosmańskie, stelingi, tratwy). Konserwacja narzędzi pracy i sprzętu pomocniczego. Podział wyrobów malarskich ze względu na kolejność malowania; schemat malowania statku, technika malowania. Użycie narzędzi ręcznych i natryskowych. Obsługa, konserwacja i przechowywanie narzędzi malarskich. Konserwacja części drewnianych. Wykonywanie wszystkich prac konserwacyjnych (elementy zewnętrzne statku, pomieszczenia wewnętrzne, sprzęt ratunkowy, przeciwpożarowy i awaryjny) związanych z eksploatacją statku. 7. Prace linowe Wykonywanie węzłów i splotów na linach włókiennych i z tworzyw sztucznych. Sploty na linach stalowych. Wykonywanie elementów osprzętu ładunkowego i takielunku statkowego. Konserwacja, przechowywanie, certyfikaty, DOR i oznaki zużycia lin stalowych, syntetycznych i włókiennych. Praktyka nautyczno-eksploatacyjna 1. Nawigacja Mapy: odczytywanie współrzędnych i odległości, kreślenie kierunków, posługiwanie się trójkątami. Dokładne zapoznanie z kompasem magnetycznym, namierzanie, odczytywanie kursów i kątów kursowych. Zamiana kierunków we wszystkich systemach. Żyrokompas: ustalenie poprawek, zgrywanie repetytorów. Namierzanie. Uaktualnianie deklinacji. Sporządzanie tabeli i krzywej dewiacji. Kontrola cp, prowadzenie dziennika cp. Pomiar prędkości. Uruchamianie i obsługa logu. Prowadzenie nawigacji terrestrycznej; zliczanie drogi, określanie pozycji terrestrycznych, ocena dryfu, wprowadzenie poprawki na wiatr. Pomiar głębokości. Oznakowanie nawigacyjne: identyfikacja znaków nawigacyjnych stałych i pływających oraz punktów charakterystycznych wybrzeży w dzień, identyfikacja świateł i znaków nawigacyjnych w nocy: tory wodne, ich oznakowanie, żegluga na torach wodnych, nabieżniki, sygnały mgłowe znaków nawigacyjnych. Posługiwanie się spisem świateł i sygnałów mgłowych. Ćwiczenia w ocenie odległości. Ustalanie odległości do widnokręgu, obliczanie zasięgów. Czytanie treści map polskich i brytyjskich. Katalogowanie, poprawianie i przechowywanie map. Wstępne nawigacyjne przygotowanie podróży, wybór map i wydawnictw na podstawie katalogu. Zapoznanie z treścią dziennika okrętowego i zasadami jego wypełniania. Prowadzenie obserwacji pogody i dokonywanie zapisów zgodnie z instrukcją dziennika. 2. Konstrukcja statku Podstawowe wymiary i wielkości charakteryzujące statek (objętość podwodzia, wyporność, wypór, nośność, moc maszyn, ciężar statku pustego). Znak wolnej burty. Znaki zanurzenia. Obliczanie zanurzenia średniego. Pomiar gęstości wody. Konstrukcja kadłuba. Zład poprzeczny i wzdłużny – nazewnictwo poszczególnych elementów konstrukcyjnych. Konstrukcja dna podwójnego, grodzi wodoszczelnych, pokładów, burt, nadburcia, dziobu, rufy i nadbudówek. Podział przestrzenny kadłuba. Indywidualne cechy rozplanowania przestrzennego i wyposażenia pokładowego różnych typów statków. System zęzowy i balastowy statku. Wykonywanie odręcznych rysunków konstrukcyjnych statku. Dokumentacja statku. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 135 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 3. MPDM Światła pozycyjne i charakterystyczne statków, znaki dzienne statków. Sygnały dźwiękowe (manewrowe, ostrzegawcze i mgłowe): rozróżnianie sygnałów i okoliczności ich nadawania. Rozpoznawanie statków na podstawie świateł i znaków dziennych. Ryzyko zderzenia, metody ustalania ryzyka zderzenia w warunkach dobrej widzialności. Obserwacje: rodzaje i sposoby jej prowadzenia. Stosowanie prawideł wymijania statków widzących się wzajemnie. Żegluga w wąskich przejściach i systemach rozgraniczenia ruchu. 4. Elektrotechnika okrętowa Prądnice i regulatory napięcia: obsługa eksploatacyjna, zabezpieczenia. Urządzenia pomocnicze siłowni: pompy zasilające, kompresory, wentylatory, winda kotwiczna; jazda na poszczególnych stopniach, pomiary prądu. Kabestany: układ sterowania, sprawdzenie stanu izolacji. Układ napędowy steru. Urządzenia sygnalizacji i łączności: telegraf maszynowy, wskaźnik położenia steru, wykrywacz dymu, telefony. Oświetlenie awaryjne. Tablica ładowania akumulatorów. Rozruch agregatora awaryjnego. 5. Łączność morska Korespondencja radiotelefoniczna: łączność w niebezpieczeństwie, sygnał alarmowy, wezwanie w niebezpieczeństwie, odbiór zawiadomienia o niebezpieczeństwie. Łączność portowa i przybrzeżna. Łączność w relacji statek – statek. 6. Urządzenia nawigacyjne Budowa i zasady działania autopilota, logu, żyrokompasu, radaru, echosondy, odbiorników systemów nawigacyjnych i AIS. Wstępna eksploatacja wymienionych urządzeń. 7. Język angielski Posługiwanie się mapami i wydawnictwami brytyjskimi, morskim słownikiem frazeologicznym, czytanie i tłumaczenie prognoz pogody oraz ostrzeżeń nawigacyjnych. Komendy na ster i telegraf, komendy manewrowe i kotwiczne. Proste rozmowy z pilotem. 8. Bezpieczeństwo pracy Bezpieczna organizacja prac na pokładzie. Prace w warunkach sztormowych i na wysokości, prace pokładowe. Organizacja pierwszej pomocy i zasady jej udzielania. PO SEMESTRZE II RATOWNICTWO WODNE 10 DNI RATOWNICTWO WODNE PŁETWONUREK(*) RATOWNIK WODNY/ STERNIK MOTOROWODNY Miejsce praktyki: akwen wodny śródlądowy lub morski o głębokości minimalnej 20m i dobrej przejrzystości wody oraz I klasie czystości do ćwiczeń z zakresu płetwonurkowania i ratownictwa wodnego; akwen wodny nie objęty zakazem używania silników spalinowych do poruszania się jednostek. Czas trwania: 1 tydzień (7 dni) szkolenie płetwonurkowe i ratownictwo wodne, 3 dni szkolenie motorowodne Wymagania wstępne : brak przeciwwskazań lekarskich do płetwonurkowania Założenia i cele praktyki: Nauka płetwonurkowania na poziomie podstawowym, poznanie sprzętu i procedur oraz specyfiki działania pod wodą, występujących zagrożeń oraz ratownictwa z tym związanego, uzyskanie uprawnień pozwalających nurkować do głębokości 20m. Doskonalenie umiejętności ratownictwa wodnego na akwenach otwartych z wykorzystaniem sprzętu pływającego, w tym z napędem mechanicznym. Uzyskanie uprawnień do kierowania łodzią motorową. Założenia organizacyjne: jeden instruktor na 6 studentów do prowadzenia zajęć z płetwonurkowania, minimum 2 instruktorów płetwonurkowania podczas praktyki i 1 instruktor na 15 studentów do prowadzenia zajęć z ratownictwa wodnego. Instruktor Polskiego związku motorowodnego. Opiekun praktyki. 136 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) Praktyka ma na celu: Poznanie → budowy sprzętu nurkowego, ratowniczego i jachtów motorowych; procedur nurkowania, ratownictwa wodnego i prowadzenia jachtów motorowych zgodnie z przepisami dotyczących nurkowania, płetwonurkowania i prowadzenia prac podwodnych, ratownictwa wodnego oraz prowadzenia jachtów motorowych z uwzględnieniem zagadnień z fizyki i fizjologii nurkowania, oraz hydrologii. Nabycie umiejętności → prawidłowego przygotowania sprzętu do nurkowania; samodzielnego nurkowania do 20m zgodnie z technika i procedurami nurkowymi ; udzielania pomocy w sytuacji zagrożenia pod wodą i na wodzie; prowadzenia interwencji i akcji ratowniczej; stosowania sprzętu ratowniczego; przygotowania do rejsu i bezpiecznego manewrowania łodzią motorową. Prezentowanie postawy → chęci niesienia pomocy niezależnie od warunków, koleżeńskiej współpracy w grupie, odpowiedzialności za własne bezpieczeństwo i partnera jako podstawę bezpieczeństwa całego zespołu. Metody dydaktyczne: a/ metody przekazywania wiedzy: pokaz, objaśnienie, prelekcja b/ metody nauczania ruchu : - syntetyczna /kompleksowa, analityczna - naśladowcza ścisła, zadaniowa System kontroli i zaliczania praktyk 1. 2. 3. Zajęcia realizowane są pod nadzorem opiekuna praktyk. Sprawdzanie i ocenianie stopnia opanowania poszczególnych umiejętności przez studentów. realizowane jest w systemie ciągłym przez prowadzącego szkolenie i opiekuna praktyki. Zaliczenie końcowe odbywa się poprzez indywidualną ocenę wykonanych przez poszczególnych studentów zadań w wodzie i pod wodą z uwzględnieniem oceny z egzaminu z teorii. Zaliczenie praktyki stanowi jeden z warunków kontynuacji studiów. PROGRAM PAKTYKI (40 godz.) Szkolenie płetwonurkowe jest oparte na programie szkolenia płetwonurków Komisji Działalności Podwodnej PTTK i zatwierdzonym przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu decyzją CSRS/020-139/03/jj z dnia 15 kwietnia 2003. Wykłady 1. Podstawy fizyki nurkowania. 2. Podstawy fizjologii nurkowania. 3. Urazy i choroby nurkowe. 4. Sprzęt i wyposażenie płetwonurka. 5. Technika i bezpieczeństwo nurkowania. 6. Ratownictwo nurkowe. 7. Środowisko wodne. Zajęcia płetwonurkowe praktyczne 24 h: 1. Ćwiczenia w sprzęcie podstawowym. 2. Ćwiczenia do głębokości 5m w sprzęcie powietrznym – 3 nurkowania. 3. Ćwiczenia na głębokości ok. 10m – 3 nurkowania. 4. Ćwiczenia na głębokości ok. 15m – 2 nurkowania. 5. Ćwiczenia na głębokości 20m – 2 nurkowania. 6. Ratownictwo nurkowe. Szkolenie z ratownictwa wodnego 16h: - skoki ratunkowe. - nurkowanie i poszukiwanie bez użycia sprzętu ABC. - holowanie przez jednego ratownika. - holowanie przez dwóch i więcej ratowników. - manewrowanie łodzią wiosłową. - doskonalenie różnych technik wiosłowania. - udzielanie pomocy z jednostki pływającej. - wydobycie poszkodowanego na brzeg, jednostkę pływającą. - podręczny sprzęt ratowniczy i sposoby jego wykorzystania. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 137 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) - zabezpieczenie imprez nad wodami otwartymi. pływanie i egzamin zaliczeniowy 1500m. Szkolenie prowadzenia łodzi motorowej 27h: Program oparty na programie” SZKOLENIE na patent sternika motorowodnego” Polskiego Związku Motorowodnego. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. Wiadomości ogólne. Przepisy. Budowa jachtów. Silniki i urządzenia napędowe. Prace bosmańskie. Locja śródlądowa. Meteorologia. Ratownictwo. Ochrona środowiska, etykieta i etyka wodniacka. Licencje motorowodne. Manewrowanie jachtem motorowym. Manewrowanie na silniku: - odchodzenie i dochodzenie do pomostu, - pływanie kursem prostym i cyrkulacja, - stawanie na boji i na kotwicy, - podejście do przedmiotu pływającego na wodzie ( manewr “człowiek za burtą”). a) Cumowanie jachtu i klarowanie na postój. b) Praca w charakterze członka załogi. c) Mijanie i wyprzedzanie dużych jednostek w kanale *. d) Przechodzenie śluz i jazów *. e) Pływanie w trudnych warunkach pogodowych *. * manewry omówić z kursantami SEMESTR IV PRAKTYKA SPECJALISTYCZNA 9 TYG. MIEJSCE PRAKTYKI: statek szkolno-badawczy Nawigator XXI–4 tygodnie; holowniki- 4 tyg.; Brzegowe Stacje Ratownicze- 1 tydz. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE I ORGANIZACYJNE Praktyka ma na celu: • ugruntowanie wiadomości poznanych w trakcie studiów przez bezpośrednie wykorzystanie wiedzy teoretycznej w praktyce; • ogólne praktyczne zapoznanie się z elementami wiedzy zawodowej przewidzianej do realizacji na wyższych latach studiów; • doskonalenie umiejętności marynarskich; • właściwe kształtowanie cech osobowych przyszłego oficera; • wpajanie dobrej praktyki morskiej; • nauka podstawowej wiedzy pokładowej ,obsługi osprzętu , BHP i zasad eksploatacji statku oraz organizacji życia i pracy na statku; • nabycie umiejętności określonych w „Książce praktyk morskich”. • doskonalenie umiejętności w zakresie ratownictwa; • praktyczne poznanie zasad funkcjonowania Brzegowych Stacji Ratowniczych • zapoznanie się z różnymi formami eksploatacji holowników, obsługi holowniczej statków w porcie oraz holowników morskich; • poznanie innych funkcji holownika w szczególności ratowniczych: - p.-pożarowych; - p.- olejowych; 138 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) • - p.- lodowych. przygotowanie studentów ratownictwa do pracy na jednostkach ratowniczych i w służbach ratownictwa. Zajęcia programowe na m/s Nawigator XXI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. - 98 godzin Pełnienie wacht 30 godzin Nawigacja 20 godzin Nawigacja radarowa i elektroniczna 10 godzin Oceanografia i meteorologia 5 godzin Łączność 5 godzin Budowa statku i stateczność 5 godzin Procedury w sytuacjach zagrożenia, ratowania życia, poszukiwania i ratowaniaManewrowanie statkiem 8 godzin Ochrona przeciwpożarowa i sprzęt pożarniczy 5 godzin 10 godzin System kontroli i zaliczania praktyk 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Zajęcia realizowane są pod nadzorem opiekuna/ kierownika praktyk. Kontrola przebiegu praktyki przez kapitana i oficera nadzorującego praktykę na statku odnotowana w Książce praktyk morskich. Okresowa kontrola przebiegu praktyki przez opiekuna/kierownika praktyk. Kontrola sprawozdania z praktyki przez komisję ds. ocen sprawozdań z praktyk. Praktyka realizowana na m/s Nawigator XXI zaliczana jest na statku przez starszego oficera /kapitana statku poprzez ocenę nabytych umiejętności w trakcie praktyki. Całość praktyki zaliczana jest przez opiekuna/kierownika praktyk w oparciu o kontrolę karty praktyk ( dot. praktyk lądowych), Książki praktyk morskich i ocenę sprawozdań z praktyk. Zaliczenie praktyki stanowi jeden z warunków kontynuacji studiów. PROGRAM PRAKTYKI SPECJALISTYCZNEJ Program praktyki jest realizowany przez instruktaże, demonstracje, pełnienie wacht, służb i pracę na pokładzie w morzu oraz prace konserwacyjne na rzecz statku w porcie. Podczas praktyki student nabywa i zalicza umiejętności określone w Książce praktyk morskich. 1. Pełnienie wacht • Asysta przy rzucaniu i podnoszeniu kotwicy • Asysta przy cumowaniu i odcumowywaniu na mostku ,dziobie i rufie. • Pełnienie wachty kotwicznej pod nadzorem wykwalifikowanego oficera. • Asysta oficerowi wachtowemu w obchodzie w morzu , na kotwicy i w porcie. • Sterowanie ręczne. • Prowadzenie obserwacji i zgłaszanie wykrytych obiektów, informowanie o ich kątach kursowych. • Demonstrowanie poprawnej procedury obejmowania i przekazywania wachty: • w morzu; • na kotwicy; • w porcie. • Demonstrowanie znajomości i zrozumienia zasad bezpiecznego pełnienia wacht: • w morzu; • na kotwicy; • w porcie. • Umiejętność sporządzania wpisów do dzienników i rozumienie znaczenia dokonanego wpisu. • Znajomość i zrozumienie prawideł MPDM. • Kontrola statku przed wypłynięciem i wypełnianie stosownej listy kontrolnej pod nadzorem starszego oficera. • Wypełnianie pod nadzorem wykwalifikowanego oficera listy kontrolnej przed wejściem do portu. • Przygotowywanie pod nadzorem wykwalifikowanego oficera mostka nawigacyjnego przed wypłynięciem z portu. • Znajomość zalecanych procedur postępowania przy pogarszaniu się widzialności. • Znajomość okoliczności, w których oficer wachtowy powinien zawiadomić kapitana. • Znajomość obowiązków oficera wachtowego w czasie żeglugi z pilotem. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 139 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) • Posiadanie gruntownej znajomości zaleceń dot. pełnienia wacht przez oficera. 2. Nawigacja • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Interpretacja symboli i skrótów na mapach morskich. Rozumienie zawartości i zasad stosowania: • Notices to Mariners; • Sailing Directions; • List of Lights & Fog Signals ; • List of Radio Signals; • Annual Summary of Notices to Mariners; • Charts Catalogue; • Navigational Warnings. Wykreślanie i sprawdzanie KDd na mapach. Uwzględnianie deklinacji, dewiacji i pż. Kontrola i zgrywanie repetytorów żyrokompasu. Określanie dewiacji kompasu i sporządzanie wpisów do książki kompasu. Obliczanie: prędkości średniej, znosu całkowitego, KDd, ETA. Określanie namiarów optycznych i wykreślanie z nich pozycji. Wykreślanie pozycji z kątów poziomych. Prezentowanie znajomości systemu IALA. Uzyskiwanie linii pozycyjnych z kątów pionowych. Wybór map i pomocy nawigacyjnych na trasę rejsu. Poprawianie map i wydawnictw nawigacyjnych. Określanie cp kompasu za pomocą namiaru na słońce i gwiazdy. Szacowanie wartości i stosowanie poprawki na dryf i zno.s Określanie pozycji zliczonej . Identyfikacja gwiazd i planet. Określanie błędu chronometru i dokonywanie wpisów do jego dziennika. Określanie błędów sekstantu i dokonywanie niezbędnych korekt. 3. Nawigacja radarowa i elektroniczna • • • • • • • 4. Włączanie i zadawanie parametrów pracy oraz znajomość zasad użycia i ograniczeń: • autopilota; • rejestratora kursu; • logu; • echosondy; • odbiornika GPS/DGPS; • radaru; • ARPA; • ECDIS/RCDS, AIS. Używanie radaru do nawigacji i unikania zderzeń oraz umiejętność: • posługiwania się techniką linii równoległych; • określania pozycji z namiarów i odległości. Obsługa echosondy i wykorzystywanie informacji z niej otrzymanej. Wykonywanie nakresów radarowych w ruchu rzeczywistym i względnym. Sporządzanie meldunku radarowego z obserwacji radarowej. Używanie praktyczne ARPA do unikania zderzeń i nawigacji. Określanie pozycji za pomocą innych dostępnych pomocy elektronicznych. Oceanografia i meteorologia • Określanie: • temperatury wody morskiej, temperatury powietrza, kierunku, wysokości i długości fal wiatrowych i martwych, kierunku i prędkości wiatru, stanu morza, poprawionej wartości ciśnienia atmosferycznego i jego tendencji, widzialności, wilgotności powietrza. • Identyfikacja głównych rodzajów chmur i łączenie ich z rodzajem pogody. • Obsługa znajdującego się na statku Navtexu i faxu do odbioru map pogodowych i odbiór przykładowych informacji. 140 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) • • • Interpretacja i zastosowanie ostrzeżeń meterologicznych i map pogody. Rozpoznawanie potrzeby dostosowania kursu i/lub prędkości do stanu morza. Określanie prognozy pogody na podstawie danych dostępnych na statku- interpretacja map i komunikatów. 5. Łączność • Przed wyjściem w morze kontrola gotowości radiowej statku: • znajomość rozmieszczenia i stanu urządzeń radiowych, anten i akumulatorów; • sprawdzenie czy statek jest wyposażony w wymagane dokumenty radiowe; • sprawdzenie czy statek jest wyposażony w wymagane publikacje radiowe; • sprawdzenie czy publikacje radiowe są poprawione; • asysta oficerowi przy przygotowywaniu urządzeń radiowych; • sprawdzanie stanu akumulatorów radiowych (napięcie, stan zacisków elektr.). • Pełnienie wachty radiowej na morzu: • kontrola automatycznego nasłuchu urządzeń radiowych; • sprawdzanie czy prowadzony jest nasłuch radiotelefoniczny; • sprawdzanie czy drukarki są zaopatrzone w papier; • pod nadzorem oficera poznawanie zasad alarmowania w niebezpieczeństwie; • pod nadzorem oficera poznawanie urządzeń radiowych przeznaczonych do środków ratunkowych; • dobór informacji z publikacji w celu łączności z VTS i in.; • wybór w publikacjach stacji nadających MSI; • testowanie urządzeń radiowych pod nadzorem oficera; • zapobieganie i odwoływanie alarmów fałszywych. • Pełnienie wachty portowej: • znajomość zasad używania radiotelefonów do łączności wenątrzstatkowej; • ładowanie baterii radiotelefonów. 6. Budowa statku i stateczność • Zapoznanie się z: • schematami systemu balastowego; • schematami systemów wody pitnej i sanitarnej; • schematami zbiorników balastowych; • planem ogólnym statku; • informacją o stateczności i dokumentacją statecznościową. • Umiejętność odczytywania zanurzenia statku. • Umiejętność sondowania zęz i balastów. • Znajomość kryteriów stateczności statku. • Wiedza o sposobach zapewniania odpowiedniego trymu i stateczności. 7. Procedury w sytuacjach zagrożenia, ratowania życia, poszukiwania i ratowania • Znajomość przepisów armatorskich. • Umiejętność przełączania sterowania ze stanowiska na mostku na stanowisko awaryjne. • Umiejętność właściwego użycia ubrań ochronnych, kasków bezpieczeństwa, lin bezpieczeństwa i uprzęży. • Interpretacja oznakowania środków ratunkowych. • Znajomość wymaganego wyposażenia łodzi ratowniczej. • Asysta przy obsłudze: łodzi ratowniczej, żurawików, urządzeń do opuszczania łodzi i ich osprzętu, kół i pasów ratunkowych i innych środków ratunkowych. • Znajomość procedury MOB. • Lokalizacja i znajomość zasad użycia: środków pirotechnicznych, EPIRB, SART, przenośnych radiotelefonów awaryjnych. • Asysta przy próbach urządzeń sterowych przed wyjściem w morze. • Umiejętność przesondowania wszystkich zbiorników w przypadku podejrzenia uszkodzenia. 8. Manewrowanie statkiem • Umiejętność wykorzystania dostępnych informacji dot.: cyrkulacji statku, inercyjnego i wymuszonego zatrzymania statku. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 141 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) • • • • • • • • • • • • • • • • • • 9. Rozumienie działania urządzenia sterowego i związanego z nim systemu alarmowego. Umiejętność oceny ograniczeń różnych metod systemów sterowania. Wskazanie, gdzie można znaleźć informacje o zdolności manewrowej statku. Umiejętność przeprowadzenia manewrów statku sterem i SG (pod nadzorem). Umiejętność przedstawienia poprawnych procedur cumowania i kotwiczenia statku. Pod nadzorem oficera: włączanie i obsługa wind cumowniczych i kotwicznych. Podawanie, wybieranie, stopowanie i obkładanie lin cumowniczych. Uczestnictwo w manewrach cumowniczych: na mostku, na dziobie i na rufie. Znajomość oznakowania łańcucha kotwicznego. Przygotowanie kotwicy do rzucenia. Wybieranie i zabezpieczanie kotwicy przed podróżą morską. Zabezpieczanie lin cumowniczych. Manewry ratownicze „Człowiek za burtą". Uczestnictwo w alarmie ćwiczebnym „Człowiek za burtą"- znajomość obowiązków członków załogi. Pod nadzorem oficera wykonanie manewrów ratowniczych celem podjęcia człowieka z wody. Przygotowanie do cumowania: cum, stoperów, świateł, środków łączności, znaków sygnałowych, odbijaczy,itp. Przygotowanie trapu głównego i kładki. Pod nadzorem dokonanie inspekcji komory łańcuchowej, magazynku bosmańskiego i innych pomieszczeń na dziobie. Ochrona przeciwpożarowa i sprzęt pożarniczy • Znajomość planu ochrony przeciwpożarowej. • Znajomość statkowego systemu ochrony przeciwpożarowej i instalacji gaśniczych. • Znajomość wyposażenia sekcji p.poż.. • Znajomość metod użycia różnych typów gaśnic przenośnych. • Wiedza o użyciu i opiece nad aparatem oddechowym i ucieczkowym. • Lokalizacja i umiejętność włączenia awaryjnej pompy p.poż.. • Wykonywanie obchodów p.poż.. • Pełnienie funkcji członka sekcji p.poż. w czasie alarmu ćwiczebnego. 10. Program praktyki z zakresu ratownictwa ŁĄCZNOŚĆ W NIEBEZPIECZEŃSTWIE • • • • • • • • Zasady prowadzenia nasłuchu na częstotliwościach niebezpieczeństwa. Procedury prowadzenia łączności w niebezpieczeństwie. • Alarmowanie w niebezpieczeństwie; • Potwierdzanie odbioru alarmu niebezpieczeństwa; • Korespondencja w niebezpieczeństwie: łączność koordynacyjna SAR, łączność na miejscu prowadzenia akcji ratowniczej; • Procedury postępowania w przypadku emisji fałszywego alarmu; • Przykłady wywołań i depesz z wykorzystaniem dostępnych metod łączności ( radiotelefonii, NBDP, DSC i systemu INMARSAT). Radiopławy awaryjne - budowa, użycie, testowanie. Transpondery radarowe SART - budowa, użycie, testowanie. Użycie Międzynarodowego kodu sygnałowego. Sygnalizacja alfabetem Morse’a. Pirotechniczne środki wzywania pomocy . Łączność, sygnały i znaki podczas współpracy śmigłowca SAR ze statkiem. ŚRODKI RATUNKOWE • • • Indywidualne środki ratunkowe : pasy ratunkowe, koła ratunkowe, kombinezony ratunkowe, kombinezony ochronne, środki ochrony cieplnej. Zbiorowe środki ratunkowe i ich wyposażenie ( łodzie ratunkowe klasyczne i zrzutowe, łodzie ratownicze, tratwy pneumatyczne). Urządzenia do wodowania środków ratunkowych i łodzi ratowniczych. 142 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) • • Zwalniaki hydrostatyczne. Aparaty do wystrzeliwania rzutek. PROCEDURY OPUSZCZANIA STATKU • • • • • • • • • Opuszczanie łodzi ratunkowych i manewry odejścia od burty statku przy spokojnym i wzburzonym morzu. Opuszczanie tratw ratunkowych przy spokojnym i wzburzonym morzu. Wodowanie tratw ratunkowych. Ewakuacja skokiem do morza w kombinezonach ratowniczych. Wchodzenie do środków ratunkowych. Podejmowanie rozbitków znajdujących się w wodzie na środki ratunkowe. Inne metody ewakuacji ze statku: • ewakuacja przy użyciu helikopterów; • opuszczenie statku z wykorzystaniem morskich systemów ewakuacyjnych. Sposoby przetrwania z wykorzystaniem środków ratunkowych. Podnoszenie i mocowanie łodzi ratunkowych. WYKORZYSTANIE ŁODZI RATOWNICZYCH • • • • • • • • • • • Budowa i wyposażenie łodzi ratowniczych. Napęd łodzi ratowniczych i jego obsługa. Opuszczanie i podnoszenie łodzi ratowniczych oraz manewry odejścia/podejścia od /do burty statku przy spokojnym i wzburzonym morzu. Manewrowanie łodzią ratowniczą na małych i dużych prędkościach. Manewrowanie łodzią ratowniczą na wzburzonym morzu. Podejmowanie rozbitków znajdujących się w wodzie na łódź ratowniczą. Grupowanie środków ratunkowych przy pomocy łodzi ratowniczej. Holowanie środków ratunkowych i małych jednostek przy pomocy łodzi ratowniczej. Przekazywanie rozbitków z łodzi ratowniczej na statek oraz helikopter. Odwracanie łodzi po jej wywrotce. Techniczna obsługa łodzi i naprawa ewentualnych uszkodzeń. PROWADZENIE AKCJI POSZUKIWAWCZO RATOWNICZYCH • • • • • • • • Planowanie akcji poszukiwawczo ratowniczej. Procedury prowadzenia obserwacji wzrokowej podczas poszukiwań. Procedury prowadzenia obserwacji radarowej i nasłuchu radiowego. Samodzielne prowadzenie akcji poszukiwawczej wg wzorów i procedur IAMSAR. Prowadzenie akcji poszukiwawczej we współdziałaniu z jednostkami służby SAR. Prowadzenie akcji ratowania osoby która wypadła za burtę. Poszukiwanie i ratowanie osób z małych jednostek rybackich i sportowych . Sporządzanie raportów sytuacyjnych i współpraca z SMC w zakresie przekazywania informacji dotyczącej akcji SAR. UDZIELANIE POMOCY POSZKODOWANYM • • • • Udzielanie pierwszej pomocy medycznej rozbitkom. Zwalczanie skutków hipotermii. Przygotowanie poszkodowanego do ewakuacji . Transport rannych oraz przekazywanie poszkodowanych na inny statek, helikopter i na ląd. OCHRONA POŻAROWA, WYKRYWANIE I GASZENIE POŻARÓW • • • • Pompy pożarowe, rurociągi wodno-hydrantowe, hydranty i węże tłoczne. Stałe instalacje gaśnicze (gazowe, pianowe, wodne). Gaśnice. Stałe instalacje wykrywcze i alarmowe pożaru. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 143 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) • • • • • • • • Instalacje wykrywania dymu w próbkach pobieranego powietrza. Systemy wentylacji. Drogi ewakuacji i przegrody ognioodporne. Ochrona pomieszczeń mieszkalnych, służbowych i posterunków dowodzenia. Wyposażenie strażackie i jego obsługa. Plan ochrony przeciwpożarowej. Przygotowywanie planów i realizacja ćwiczeń przeciwpożarowych. Współdziałanie z jednostkami straży pożarnej i jednostkami ratowniczymi podczas akcji gaszenia pożaru na statku. LIKWIDACJA PRZECIEKÓW KADŁUBA • • • Metody odzyskania hermetyczności kadłuba po awarii z wykorzystaniem sprzętu awaryjnego. Ocena uszkodzeń i wspomaganie działań zmierzających do likwidacji przecieków przez płetwonurków. Alarmy ćwiczebne i szkolenia – planowanie ,realizacja, zapisy w dokumentach statkowych. DZIAŁANIA ZAPOBIEGAJĄCE I OGRANICZAJĄCE ZANIECZYSZCZENIE ŚRODOWISKA • • • • • • Instrukcje, procedury ISM Code , wymagana dokumentacja dotycząca ratownictwa ekologicznego na statku . Rozkład alarmu zwalczania zanieczyszczeń- przydział obowiązków i odpowiedzialność. Rodzaj i rozmieszczenie sprzętu do zapobiegania i zwalczania zanieczyszczeń na statku. Przygotowanie statku do operacji stwarzających potencjalne zagrożenie dla środowiska naturalnegoplanowanie, realizacja, zapisy w dokumentach statkowych. Alarmy ćwiczebne i szkolenia – planowanie ,realizacja, zapisy w dokumentach statkowych. Współdziałanie z zawodowymi służbami ratownictwa ekologicznego. ALARMY I SZKOLENIA • • • • • Rozkład alarmowy i procedury postępowania w przypadku zagrożenia zgodne z ISM Code , wymaganiami Konwencji SOLAS i MARPOL oraz instrukcjami armatorskimi. Alarm opuszczenia statku . Alarm przeciwpożarowy. Alarm innych zagrożeń. Podręczniki i materiały szkoleniowe. WYKORZYSTANIE PŁETWONURKÓW W SYTUACJACH AWARYJNYCH I AKCJACH RATOWNICZYCH • • • • • Uwalnianie śruby i steru z elementów zaczepionych narzędzi połowowych. Podwodna inspekcja kadłuba po wejściu statku na mieliznę. Ocena uszkodzeń , śruby, steru , steru strumieniowego i innych elementów kadłuba z wykorzystaniem kamery podwodnej. Poszukiwanie i uwalnianie zaczepionego lub utraconego sprzętu do badań podwodnych. Lokalizacja zatopionych jednostek , wydobywanie ofiar z wraków znajdujących się na małych głębokościach. ORGANIZACJA OPIEKI MEDYCZNEJ NA STATKU • Udzielanie pomocy medycznej na statku – procedury ISM Code , instrukcje . • Wyposażenie medyczne statku, poradniki medyczne. • Zasady korzystania z porad Medical Radio. • Sporządzanie raportów medycznych. • Współpraca z zawodowymi jednostkami ratownictwa medycznego. 11. Program praktyki w brzegowych stacjach ratowniczych • Organizacja Brzegowych Stacji Ratowniczych (BSR). 144 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) • • • • • • Obowiązki dowódcy jednostki ratowniczej i kierownika BSR. Reżimy wejścia do akcji ratowniczej. Organizacja łączności w czasie akcji ratunkowej i w czasie pełnienia dyżurów. Współdziałanie ze służbami ratownictwa Urzędu Morskiego, Kapitanatu Portu. System powiadania o wypadkach. Współpraca z pogotowiem ratunkowym, policją, strażą pożarną, lotnictwem morskim. 12. Program praktyki na holownikach Szczegółowe zapoznanie się z: wyposażeniem i wykorzystaniem sprzętu pokładowego holowniczego i ratowniczego, budową, konstrukcją , statecznością , napędem, cechami manewrowymi i właściwościami morskich holowników , na których odbywa się praktyka. • • • • • • • • • • • • • • Dane ogólne holownika-miejsce i rok budowy, tonaż, wyporność, nośność, wymiary główne Parametry pędnika (śruby, dysze):moc, uciąg, itp. Zestaw osiągalnych parametrów manewrowych z Dziennika Okrętowego, protokołu prób morskich i własnych obserwacji. Informacje o układzie sterowym (ster główny i strumieniowy) i sposobie sterowania statkiem. Informacje o sposobie sterowania układem napędowym np. czasy przesterowania SG , maksymalne obroty i szybkości itp. Typowe manewry cumownicze holownika do nabrzeża (dojście i odejście – wykorzystanie szpringów). Manewry przyjmowania i zdania holu w warunkach portowych i morskich. Manewry związane z obsługą holowniczą statków w porcie tj. obracanie , odciąganie , dociąganie i dopychanie , asysta na holu dziobowym i rufowym . Realizacja holowań portowych i morskich ( szybkość zestawu ,długość holu, rodzaj holu i jego mocowanie, realizacja zwrotów). Inne szczegółowe przypadki zaistniałe w czasie holowań i obsługi holowniczej np. regulacja długości holu, zerwanie holu, sztormowanie itp.). Realizacja usług ratowniczych np. ściąganie statku z mielizny, holowanie uszkodzonego statku, gaszenie pożaru lub likwidacja plam olejowych. Organizacja pracy i życia załogi, obowiązki na poszczególnych stanowiskach, szkoleniach , alarmach ćwiczebnych itp. Wyposażenie specjalistyczne i ratownicze holownika: - haki holownicze, urządzenia zwalniające, pałąk holowniczy, lina , pachołki, uchwyt liny (rajtał),zabezpieczenia linowe itp.- wszystko w aspekcie dopuszczalnych obciążeń Specjalne holowania na krótkim i długim holu (różnica i wpływ na sterowanie holownika i statku) SEMESTR VII, VIII RATOWNICTWO MEDYCZNE 4 DNI MIEJSCE PRAKTYKI Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego – 2 dni Szpital – Izba przyjęć – 2 dni ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE I ORGANIZACYJNE Praktyka ma na celu: 1. Praktyczne poznanie zasad działania ratowniczych służb medycznych; 2. Wykształcenie umiejętności skutecznego działania ratowniczego; 3. Zapoznanie się z technikami i sprzętem ratownictwa medycznego; 4. Stosowanie procedur bezpieczeństwa w prowadzeniu akcji ratownictwa; 5. Nabycie umiejętności badania poszkodowanego; 6. Nabycie umiejętności udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym. System kontroli i zaliczania praktyk 1. 2. 3. 4. Zajęcia realizowane są pod nadzorem zakładowego opiekuna praktyk. Okresowa kontrola przebiegu praktyki przez opiekuna/kierownika praktyk. Praktyka zaliczana jest przez opiekuna/kierownika praktyk w oparciu o kontrolę kart praktyk. Zaliczenie praktyki stanowi jeden z warunków kontynuacji studiów. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 145 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) PROGRAM SZKOLENIA 1. Akcja natychmiastowa. • Przegląd najważniejszych aspektów wypadkowości. 2. Sprzęt pierwszej pomocy. • Podstawowy sprzęt pierwszej pomocy wymagany przez przepisy państwowe. • Prawidłowe użycie sprzętu pierwszej pomocy. 3. Struktura ciała i jego funkcje. • Układ kostny (szkielet): główne części układu kostnego, rodzaje kości, funkcje szkieletu. • Układ mięśniowy: główne mięśnie ciała ludzkiego, zadania i funkcje mięśni. • Układ krwionośny: położenie, budowa i funkcja serca, rozkład tętnic i żył, fizjologiczna rola krwi, krążenie krwi w układzie krwionośnym, ciśnienie tętnicze krwi i krwotoki. • Układ oddechowy: funkcja płuc w warunkach wymiany gazowej, znaczenie tempa oddychania, ważność składu wdychanego i wydychanego powietrza. 4. Pierwsza pomoc przy zatruciach: • zidentyfikowanie symptomów klinicznych aspektów trucizny; • pierwsza pomoc przy spożyciu, wdychaniu, kontakcie ze skórą lub okiem; • pomoc przy kontakcie z kwasami. 5. Badanie pacjenta: • wygląd zewnętrzny; • badanie fizyczne; • historia choroby. 6. Uszkodzenia kręgosłupa: • symptomy uszkodzenia kręgosłupa, które mogą spowodować utratę przytomności; • pierwsza pomoc; • kontrola wrażliwości kończyn; • transport ratunkowy; • zwichnięcia kręgosłupa; 7. Oparzenia i efekt ciepła i zimna. • Rozpoznanie oznak: oparzeń, szoku cieplnego, hipotermii, odmrożeń. • Pierwsza pomoc przy oparzeniach I, II i III stopnia-sterylizacja. • Pierwsza pomoc przy hipotermii. • Pomoc przy odmrożeniach. 8. Złamania, zwichnięcia i uszkodzenia mięśni. • Pierwsza pomoc dla zwichnięć złamań i uszkodzeń mięśni. • Typy złamań: otwarte, zamknięte, z komplikacjami. • Leczenie uszkodzonych części: najważniejsze unieruchomienia, wymagania dla leczenia uszkodzeń miednicy i kręgosłupa. • Symptomy i terapia zwichnięć, napięć i przemieszczeń. 9. Opieka medyczna ratowanych osób przy cierpieniu, hipotermii i wystawieniu ciała na zimno. • Hipotermia – środki ostrożności zapobiegające utracie ciepła. • Zamarznięcia – prawidłowa terapia odmrożeń stóp itp. • Choroba morska. • Oparzenia słoneczne. • Dostarczanie płynów i odżywianie w sytuacjach ratowniczych 10. Farmakologia. • Warunki zastosowania i podstawowe zasady użycia: antybiotyków, antyseptyków, środków przeciwbólowych, chemoterapii. • Wykonywanie wstrzyknięć podskórnych i domięśniowych. 11. Sterylizacja i dezynfekcja. 12. Zatrzymanie akcji serca, utonięcia, zachłyśnięcia. • Masaż serca • Sztuczne oddychanie. 146 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 41. PRACA DYPLOMOWA PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU DYPLOMOWEGO Jednostka prowadząca kierunek Akademia Morska w Szczecinie Wydział Nawigacyjny Kierunek NAWIGACJA Specjalność RATOWNICTWO Tryb studiów Stacjonarne Przedmiot: UKOŃCZENIE STUDIÓW 1. Ukończenie studiów I stopnia następuje po złożeniu egzaminu dyplomowego inżynierskiego. Student otrzymuje 15 punktów ECTS za przygotowanie pracy dyplomowej i przygotowanie do egzaminu dyplomowego. W trakcie przygotowywania pracy dyplomowej student odbywa obowiązkowe konsultacje z promotorem na zasadzie indywidualnie przeprowadzanych seminariów w ilości nie mniejszej niż 10 godzin dydaktycznych. 2. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu inżynierskiego jest: 2.1. uzyskanie zaliczenia wszystkich przedmiotów i praktyk przewidzianych w planie studiów inżynierskich; 2.2. uzyskanie pozytywnych opinii promotora pracy inżynierskiej i jej recenzenta, potwierdzających spełnienie wymagań merytorycznych i formalnych stawianych pracom inżynierskim; 2.3. uiszczenie wszystkich opłat związanych z tokiem studiów. 3. Student obowiązany jest złożyć pracę inżynierską nie później niż do obowiązującej daty złożenia pracy dyplomowej. 4. Ostateczny wynik studiów inżynierskich jest sumą trzech składników pomnożonych przez odpowiednie współczynniki: 4.1. średnia arytmetyczna wszystkich ocen z egzaminów i zaliczeń uzyskanych w ciągu całego okresu studiów przemnożona przez 0,5; 4.2. ocena pracy inżynierskiej (średnia arytmetyczna oceny promotora i recenzenta) przemnożona przez 0,25; 4.3. ocena egzaminu inżynierskiego przemnożona przez 0,25. 5. Absolwent Uczelni otrzymuje dyplom ukończenia wyższych studiów zawodowych. 6. W dyplomie, o którym mowa w pkt 5, wpisuje się ostateczny wynik studiów wyrównany do połowy oceny zgodnie z zasadą: 6.1. przy wyniku do 3,40 - dostateczny [3,0]; 6.2. przy wyniku od 3,41 do 3,80 - dostateczny plus [3,5]; 6.3. przy wyniku od 3,81 do 4,20 - dobry [4.0]; 6.4. przy wyniku od 4,21 do 4,60 - dobry plus [4,5]; 6.5. przy wyniku powyżej 4,60 - bardzo dobry [5,0]. PRACA DYPLOMOWA INŻYNIERSKA 7. Wybór promotora i tematu pracy inżynierskiej. 7.1. Pracę dyplomową inżynierska student wykonuje pod kierunkiem upoważnionego nauczyciela akademickiego. Uprawnienie to nie obejmuje nauczycieli akademickich zatrudnionych na stanowiskach: asystenta, wykładowcy, lektora i instruktora. 7.2. Student może wykonać pracę dyplomową poza Uczelnia w ramach wymiany międzyuczelnianej. W takim przypadku promotorem pracy dyplomowej może być osoba wyznaczona przez właściwy organ uczelni partnerskiej za zgoda Dziekana. 7.3. Studentowi przysługuje prawo wyboru tematu pracy dyplomowej, a tym samym promotora pracy dyplomowej. Promotor może odmówić przyjęcia studenta. Sprawy sporne rozstrzyga dziekan. Temat pracy dyplomowej uważa się za ustalony z chwila uzyskania przez studenta pisemnej zgody promotora na jej podjęcie. 7.4. Wykaz tematów i promotorów prac inżynierskich dla studentów danego rocznika podaje Dziekan. 8. Termin wyboru tematu pracy inżynierskiej. 8.1. Temat pracy dyplomowej powinien być ustalony nie później niż na rok przed ukończeniem studiów. 8.2. Możliwość zmiany tematu pracy dyplomowej lub promotora dotyczy jedynie przypadków szczególnych, wynikających z przyczyn obiektywnych. Decyzje w tej sprawie podejmuje Dziekan. Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008 147 Program nauczania 2007 ( Ratownictwo) 9. Ocena pracy inżynierskiej. Oceny pracy dyplomowej dokonuje promotor oraz jeden recenzent wyznaczony przez Dziekana. W przypadku rozbieżności ocen Dziekan może zasięgnąć opinii drugiego recenzenta i na jej podstawie podjąć decyzje o dopuszczeniu studenta do egzaminu inżynierskiego lub obrony pracy magisterskiej. 9.2. Student, którego praca dyplomowa uzyskała ocenę niedostateczna może ubiegać się o przyznanie dodatkowych trzech miesięcy na jej poprawienie. Decyzję w tej sprawie podejmuje Dziekan po zasięgnięciu opinii recenzenta. 9.1. EGZAMIN DYPLOMOWY INŻYNIERSKI 10. Termin egzaminu inżynierskiego. 10.1. Termin egzaminu inżynierskiego wyznacza Dziekan, przy czym winien odbywać się on w okresie nie przekraczającym trzech miesięcy od obowiązującej daty złożenia prac dyplomowych. 10.2. Dziekan może ustalić indywidualny termin egzaminu inżynierskiego dla studenta, który złożył pracę dyplomową przed upływem obowiązującego terminu. 11. Złożenie egzaminu inżynierskiego. 11.1. Egzamin inżynierski jest egzaminem ustnym, w trakcie którego komisja egzaminacyjna, pod przewodnictwem Dziekana lub osoby przez niego powołanej, sprawdza stopień przygotowania studenta do wykonywania zawodu w specjalności stanowiącej przedmiot studiów. 11.2. W skład komisji powołanej przez Dziekana wchodzą przewodniczący i co najmniej dwaj nauczyciele akademiccy reprezentujący podstawowe przedmioty zawodowe danej specjalności. 11.3. Komisja może nie zadać pytań dotyczących bezpośrednio pracy dyplomowej, jeżeli jego praca, zarówno przez promotora, jak i recenzenta, została oceniona na ocenę co najmniej dobra. 11.4. Komisja może zadać od 3 do 5 pytań. 11.5. W przypadku nie zdania przez studenta egzaminu inżynierskiego lub nieusprawiedliwionego nie przystąpienia do tego egzaminu w ustalonym terminie, dziekan wyznacza powtórny termin, który jest terminem ostatecznym. Powtórny termin nie może przypadać wcześniej niż przed upływem jednego miesiąca i nie później niż po upływie trzech miesięcy od daty pierwszego terminu. 11.6. Przy ocenie tematów egzaminacyjnych stosuje się skalę ocen: 1) bardzo dobry [5,0]; 2) dobry plus [4,5]; 3) dobry [4,0]; 4) dostateczny plus [3,5]; 5) dostateczny [3,0]; 6) niedostateczny [2,0]. 11.7. Oceną egzaminu inżynierskiego jest średnia arytmetyczna ocen z poszczególnych tematów referowanych przez studenta i stanowiących przedmiot egzaminu, zaokrągloną do połowy oceny zgodnie z zasadą określona w punkcie 6. 11.8. W przypadku gdy przynajmniej jedna z ocen z poszczególnych tematów referowanych przez studenta jest niedostateczna egzamin inżynierski uznaje się za nie zdany. NIEZALICZENIE PRACY DYPLOMOWEJ 12. Brak zgody dziekana w sprawie przyznania dodatkowego czasu na poprawienie pracy dyplomowej lub ponowna negatywna ocena pracy dyplomowej, powoduje skreślenie z listy studentów. 13. Warunki wznowienia studiów w przypadku określonym w pkt 12 ustala Dziekan, przy czym warunkiem koniecznym jest podjecie innego tematu pracy dyplomowej. POWTÓRNY EGZAMIN INŻYNIERSKI 14. W przypadku nie zdania przez studenta egzaminu inżynierskiego lub nieusprawiedliwionego nie przystąpienia do tego egzaminu w ustalonym terminie, dziekan wyznacza powtórny termin, który jest terminem ostatecznym. Powtórny termin nie może przypadać wcześniej niż przed upływem jednego miesiąca i nie później niż po upływie trzech miesięcy od daty pierwszego terminu. 15. W przypadku nie obronienia egzaminu inżynierskiego w drugim terminie Dziekan podejmuje decyzje o zezwoleniu na powtórzenie ostatniego roku lub semestru studiów lub decyzje o skreśleniu z listy studentów. 16. Student powtarzający semestr z powodu nie zdania egzaminu inżynierskiego nie musi ponownie pisać pracy dyplomowej inżynierskiej. 148 Obowiązuje od roku akademickiego 2007/2008