2013 z perspektywą na lata 2014 - 2017

Transkrypt

Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska
Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
ul. Poselska 34, 63-000 Środa Wlkp.
tel. +48 61 6431720, fax +48 61 6229121
NIP 786-16-50-016, REGON 300525532
[email protected] , www.codex.pl
AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY
ŚRODOWISKA DLA
MIASTA I GMINY PIASECZNO
NA LATA 2010 – 2013
Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2014 - 2017
Zakres
imię i nazwisko
OPRACOWANIE
mgr inż. Daria Kasperkowiak
21.10.2010
KIEROWNIK DZIAŁU
mgr Marta Karaś
21.10.2010
Data / podpis
Egz. nr
Nr ewid.
Piaseczno 2010
/2010
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Piaseczno na lata 2010 – 2013 z perspektywą na lata
2014 – 2017
SPIS TREŚCI
1.WPROWADZENIE .............................................................................................................................. 5
1.1. Aktualne przepisy prawne ............................................................................................................ 5
1.1.1.Programy powiązane ............................................................................................................. 6
1.2.Koncepcja Programu Ochrony Środowiska .................................................................................. 6
1.3.Cele i zadania określone w Polityce Ekologicznej Państwa .......................................................... 6
1.4.Cele i zadania określone w Programie Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego ....... 7
1.5. Program ochrony środowiska dla powiatu piaseczyńskiego ...................................................... 12
1.6. Metodologia ............................................................................................................................... 13
2. CHARAKTERYSTYKA MIASTA I GMINY ........................................................................................ 14
2.1. Położenie administracyjne i geograficzne .................................................................................. 14
2.2. Użytkowanie gruntów ................................................................................................................. 15
2.3. Demografia ................................................................................................................................ 17
2.4. Gospodarka ............................................................................................................................... 18
2.5. Turystyka ................................................................................................................................... 22
3. ANALIZA I OCENA STANU AKTUALNEGO GMINY ....................................................................... 28
3.1. Cele i zadania o charakterze systemowym ................................................................................ 29
3.1.1. Przyszłościowy rozwój gminy w kontekście ochrony środowiska ........................................ 29
3.2. Zasoby wodne i gospodarka wodno – ściekowa ........................................................................ 30
3.2.1. Wody podziemne ................................................................................................................ 30
3.2.2. Wody powierzchniowe......................................................................................................... 33
3.2.3. Urządzenia sieciowe ........................................................................................................... 37
3.2.4. Cel ....................................................................................................................................... 48
3.2.5. Kierunki działań ................................................................................................................... 48
3.2.6. Harmonogram działań ......................................................................................................... 50
3.3. Powierzchnia ziemi i gleba......................................................................................................... 51
3.3.1. Analiza stanu istniejącego ................................................................................................... 53
3.3.2. Cel ....................................................................................................................................... 62
3.4. Powietrze ................................................................................................................................... 65
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
2
2014 – 2017
3.4.1. Analiza stanu istniejącego ................................................................................................... 65
3.4.2. Ocena jakości powietrza w gminie ...................................................................................... 68
3.4.3. Cel ....................................................................................................................................... 72
3.4.4. Kierunki działa ..................................................................................................................... 72
3.5. Zasoby przyrody, formy ochrony przyrody ................................................................................. 74
3.5.1. Analiza stanu aktualnego .................................................................................................... 74
3.5.2. Cel ....................................................................................................................................... 88
3.6. Hałas ......................................................................................................................................... 93
3.6.1. Analiza stanu aktualnego .................................................................................................... 93
3.6.2. Cel ..................................................................................................................................... 101
3.6.3. Kierunki działań ................................................................................................................. 101
3.6.4. Harmonogram działań ....................................................................................................... 102
3.7. Promieniowanie elektromagnetyczne ...................................................................................... 103
3.7.1. Analiza stanu istniejącego ................................................................................................. 103
3.7.2. Cel ..................................................................................................................................... 106
3.8. Poważne awarie ...................................................................................................................... 108
3.8.2. Cel ..................................................................................................................................... 109
3.9. Energia odnawialna ................................................................................................................. 110
3.9.2. Cel ..................................................................................................................................... 114
4.
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA ......................................................................................................... 116
www.codex.pl
3
2014 – 2017
4.1. Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ............................................................. 116
4.1.1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). .................. 116
4.1.2. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW). .............. 117
4.2. Ekofundusz .............................................................................................................................. 117
4.3.Banki ......................................................................................................................................... 117
4.4. Własne środki samorządu terytorialnego. ................................................................................ 119
4.5. Fundusze Unii Europejskiej ..................................................................................................... 119
4.5.1. Fundusz Spójności ............................................................................................................ 119
4.5.1. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko .............................................................. 119
4.5.3. Fundusz LIFE+ .................................................................................................................. 121
4.5.4. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich............................................................................. 121
5. ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM ................................................................................................. 123
5.1. Wprowadzenie ......................................................................................................................... 123
5.2. Instrumenty polityki ochrony środowiska ................................................................................. 123
5.2.1. Instrumenty prawne ........................................................................................................... 123
5.2.2. Instrumenty finansowe ...................................................................................................... 126
5.3. Upowszechnianie informacji o środowisku .............................................................................. 127
6.MONITORING REALIZACJI PROGRAMU ...................................................................................... 128
7. ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO PROGRAMU .................................................................... 130
8. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ............................................................. 131
9. SPIS TABEL, RYSUNKÓW, ZAŁĄCZNIKÓW, SKRÓTY I DEFINICJE .......................................... 133
www.codex.pl
4
2014 – 2017
1.WPROWADZENIE
Aktualizacja „Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Piaseczno na lata 2010 – 2013
z perspektywą na lata 2014 - 2017” została sporządzona w celu określenia aktualnych warunków
niezbędnych do realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska.
Opracowanie aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Piaseczno podyktowane
jest wprowadzeniem licznych zmian oraz nowych ustaleń zarówno ze strony prawodawstwa Unii
Europejskiej jak i prawa polskiego, w tym także powstanie nowych wytycznych zawartych
w rządowych programach.
Ustawa Prawo ochrony środowiska stawia wymagania zarówno w odniesieniu do polityki
ekologicznej państwa, jak i programów ochrony środowiska przygotowywanych dla potrzeb
województw, powiatów i gmin. Koncepcja aktualizowanego "Programu Ochrony Środowiska dla Gminy
Piaseczno" przewiduje sformułowanie:
•
celów ekologicznych,
•
priorytetów ekologicznych,
•
poziomów celów długoterminowych,
•
rodzaju i harmonogramu działań proekologicznych,
•
środków niezbędnych do osiągnięcia celów, w tym mechanizmów prawno – ekonomicznych
i środków finansowych.
Kształtowanie środowiska i gospodarowanie zasobami zgodnie z zasadami zrównoważonego
rozwoju musi być realizowane w powiązaniu z dynamiką procesów zachodzących w środowisku
i w związku z okolicznościami wpływającymi na te procesy. Wobec tego, dokumenty stworzone dla
Gminy stanowią główne źródło informacji będących podstawą prognozowania zmian. Na tle głównych
dziedzin rozwoju i związanych z nimi kierunków presji na środowisko oraz na podstawie diagnozy
i prognozy stanu środowiska, a także uwarunkowań aktualizowanego programu ochrony środowiska
następuje sformułowanie celów ekologicznych i strategii realizacji tych celów.
1.1. Aktualne przepisy prawne
Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska
(Dz. U. 2008 r., nr 25 poz. 150 ze zm.) organ wykonawczy gminy w celu realizacji polityki ekologicznej
państwa sporządza gminny program ochrony środowiska. Program uchwala rada gminy (art. 18
ust. 1). Programy te sporządzane, podobnie jak polityka ekologiczna państwa co 4 lata, powinny
określać cele i priorytety ekologiczne, poziomy celów długoterminowych, rodzaj i harmonogram
działań proekologicznych oraz środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno –
ekonomiczne i środki finansowe (art. 14).
Aktualizacja „Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Piaseczno na lata 2010 – 2013
z perspektywą na lata 2014 - 2017” została sporządzona w celu określenia aktualnych warunków,
wymagań oraz zadań niezbędnych do realizacji z zakresu ochrony środowiska.
Aktualizacja Programu opiera się w głównej mierze na założeniach zawartych w dokumentach
wyższego rzędu takich, jak: Polityka ekologiczna Państwa, Program Ochrony Środowiska
www.codex.pl
5
2014 – 2017
Województwa Mazowieckiego, Program Ochrony Środowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami
Powiatu Piaseczyńskiego.
1.1.1.Programy powiązane
Aktualizując Program Ochrony Środowiska uwzględniono założenia innych programów i
`
planów strategicznych, które wytyczają zadania z zakresu ochrony środowiska. Priorytetowe zadania
do realizacji przez samorządy terytorialne podzielono na: zadania obligatoryjne do wykonania,
zadania zalecane do wykonania, zadania postulowane do wykonania (których wykonanie uzależnione
jest od możliwości finansowych, organizacyjnych lub merytorycznych).
Programy powiązane z programem ochrony środowiska dla Gminy Piaseczno to:
•
„Polityka ekologiczna państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016”, uchwalona
22 maja 2009 przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 34 poz. 501),
•
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK) wraz z Aktualizacją
załączników 1, 2, 3 i 4 do KPOŚK, stanowiących wykazy niezbędnych przedsięwzięć
w zakresie wyposażenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków
do końca 2005 r., 2010 r., 2013 r. i 2015 r.,
•
Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2007 – 2011
z perspektywą do 2014 r.,
•
Programu Ochrony Środowiska Powiatu Piaseczyńskiego[2008 r.],
•
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Piaseczno,
•
Program Ochrony Środowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami gminy Piaseczno
[2004 r.].
1.2.Koncepcja Programu Ochrony Środowiska
Aktualizacja gminnego programu ochrony środowiska została sporządzona w celu określenia
aktualnych warunków, wymagań oraz zadań niezbędnych do realizacji z zakresu ochrony środowiska.
Zgodnie z art. 17 ust.1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska
(tj. z 2008 r. Dz .U. nr 25, poz. 150 ze zm.) organ wykonawczy gminy w celu realizacji polityki
ekologicznej państwa sporządza gminny program ochrony środowiska, uchwalany przez radę gminy
(art. 18 ust. 1). Program ten sporządzany, podobnie jak polityka ekologiczna państwa co 4 lata,
określa cele oraz priorytety ekologiczne, poziomy celów długoterminowych, rodzaj i harmonogram
działań proekologicznych oraz środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno –
1.3.Cele i zadania określone w Polityce Ekologicznej Państwa
W chwili opracowywania aktualizacji „Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Piaseczno na
lata 2010 – 2012 z perspektywą na lata 2013 - 2017” obowiązującym dokumentem nadrzędnym jest
„Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016”. Została ona
przyjęta przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej uchwałą z dnia 22 maja 2009 r. (M. P. nr 34 poz. 501).
www.codex.pl
6
2014 – 2017
Obecny dokument stanowi aktualizację i uszczegółowienie „Polityki ekologicznej państwa na lata 2003
– 2006”. Ma ona na celu stworzenie warunków niezbędnych do realizacji zadań z zakresu ochrony
środowiska. Hasłem przewodnim jest zrównoważony rozwój, czyli równoważenie rozwoju kraju przy
uwzględnieniu celów ochrony środowiska w takiej samej mierze jak celów gospodarczych
i społecznych. Zwraca się uwagę w pierwszej kolejności na zmiany modelu produkcji i konsumpcji,
zmniejszenie materiałochłonności, wodochłonności i energochłonności gospodarki a także stosowanie
najlepszych dostępnych technik i dobrych praktyk gospodarowania (zapobieganie), a dopiero
w następnej kolejności na działania typowo ochronne (przeciwdziałanie). Priorytety tej Polityki
sformułowane zostały w 3 działach:
Kierunki działań systemowych:
•
uwzględnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych,
•
aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska,
•
zarządzanie środowiskowe,
•
udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska,
•
rozwój badań i postęp techniczny,
•
odpowiedzialność za szkody w środowisku,
•
aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym,
Ochrona zasobów naturalnych:
•
ochrona przyrody,
•
ochrona i zrównoważony rozwój lasów,
•
racjonalne gospodarowanie zasobami wody,
•
ochrona powierzchni ziemi,
•
gospodarowanie zasobami geologicznymi,
•
Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego:
•
środowisko a zdrowie,
•
jakość powietrza,
•
ochrona wód,
•
gospodarka odpadami,
•
oddziaływanie hałasu i pól elektromagnetycznych,
•
substancje chemiczne w środowisku.
1.4.Cele
i
zadania
określone
w
Programie
Ochrony Środowiska
Województwa
Mazowieckiego
Niniejszy Program kontynuuje politykę ekologiczną województwa przyjętą w Programie
Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego 2003-2011 szczególnie w zakresie polityki
długoterminowej (uzyskanie poprawy stanu środowiska jest procesem długotrwałym). Mając na
uwadze opisane powyżej przesłanki przyjęto, że celem nadrzędnym polityki ekologicznej
województwa mazowieckiego jest:
www.codex.pl
7
2014 – 2017
„OCHRONA WALORÓW PRZYRODNICZYCH I POPRAWA STANDARDÓW ŚRODOWISKA”
Zmniejszenie zanieczyszczeń środowiska
Cel długoterminowy: Kontynuacja działań związanych z poprawą jakości wód
Cel strategiczny do 2014 r.: Osiągnięcie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych
poprzez dążenie do poprawy jakości wód i ochrony zasobów.
Cel długoterminowy: Kontynuacja działań związanych z ochroną powierzchni ziemi
Cel strategiczny do 2014 r.: Ochrona gleb przed degradacją, rekultywacja terenów zdegradowanych i
poprzemysłowych, ochrona zasobów naturalnych.
Cel długoterminowy: Racjonalna gospodarka odpadami
Cel strategiczny do 2014 r.: Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów oraz prowadzenie
nowoczesnego (zgodnego ze standardami unijnymi) systemu odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
Cel długoterminowy: Kontynuacja działań związanych z poprawą jakości powietrza atmosferycznego
Cel strategiczny do 2014 r.: Osiągnięcie standardów jakości powietrza atmosferycznego.
Cel długoterminowy: Kontynuacja działań związanych z ochroną przed hałasem
Cel strategiczny do 2014 r.: Ograniczenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców regionu.
Cel
długoterminowy:
Kontynuacja
działań
związanych
z
ochroną
przed
promieniowaniem
elektromagnetycznym
Cel strategiczny do 2014 r.: Minimalizacja oddziaływania promieniowania elektromagnetycznego
niejonizującego.
Zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii oraz rozwój proekologicznych form
działalności gospodarczej
Cel długoterminowy: Racjonalne gospodarowanie wodą
Cel strategiczny do 2014 r.: Zmniejszenie deficytu wód powierzchniowych i podziemnych.
Cel długoterminowy: Zrównoważone wykorzystanie energii
Cel strategiczny do 2014 r.: Zmniejszenie energochłonności gospodarki i wzrost wykorzystania
odnawialnych źródeł energii.
Cel długoterminowy: Zrównoważone korzystanie z gleb (rolnictwo ekologiczne)
Cel strategiczny do 2014 r.: Zmniejszenie presji działalności rolniczej na środowisko naturalne.
Cel długoterminowy: Prowadzenie proekologicznej polityki w dziedzinie transportu
Cel strategiczny do 2014 r.: Zmniejszenie presji środków transportu na środowisko naturalne.
Utworzenie spójnego systemu obszarów chronionych
Cel długoterminowy: Ochrona dziedzictwa przyrody, w szczególności bioróżnorodności
Cel strategiczny do 2014 r.: Utworzenie spójnego systemu obszarów chronionych.
Zwiększenie lesistości i ochrona lasów
Cel długoterminowy: Ochrona i powiększenie powierzchni lasów
Cel strategiczny do 2014 r.: Ochrona ekosystemów leśnych.
www.codex.pl
8
2014 – 2017
Poprawa stanu bezpieczeństwa ekologicznego
Cel długoterminowy: Ochrona przed powodzią i suszą
Cel strategiczny do 2014 r.: Ograniczenie skutków występowania powodzi i suszy.
Cel długoterminowy: Ochrona przed osuwiskami
Cel strategiczny do 2014 r.: Minimalizacja skutków występowania niekorzystnych zjawisk
geodynamicznych.
Cel długoterminowy: Ochrona przeciwpożarowa
Cel strategiczny do 2014 r.: Doskonalenie systemu przeciwdziałania zagrożeniom pożarowym
i likwidacji pożarów.
Cel długoterminowy: Przeciwdziałanie awariom przemysłowym
Cel strategiczny do 2014 r.: Ograniczenie ryzyka wystąpienia awarii przemysłowych i minimalizacja ich
skutków.
Cel długoterminowy: Zapewnienie bezpiecznego transportu substancji niebezpiecznych
Cel strategiczny do 2014 r.: Poprawa organizacji transportu substancji niebezpiecznych.
Podnoszenie poziomu wiedzy ekologicznej
Cel długoterminowy: Ustawiczne kształcenie społeczeństwa w zakresie edukacji ekologicznej
Cel strategiczny do 2014 r.: Poprawa stanu świadomości ekologicznej mieszkańców i administracji.
Cel długoterminowy: Systematyczna poprawa zarządzania ochroną środowiska
Cel strategiczny do 2014 r.: Wzmocnienie struktur zarządzania środowiskiem.
Cel długoterminowy: Wzmocnienie roli aspektów ekologicznych w politykach sektorowych
Cel strategiczny do 2014 r.: Aktywizacja działań na rzecz zrównoważonego wykorzystania zasobów
środowiska w różnych sektorach gospodarki.
Cel długoterminowy: Aktywizacja rynku do działań na rzecz ochrony środowiska
Cel strategiczny do 2014 r.: Zwiększanie aktywności podmiotów gospodarczych na rzecz ochrony
środowiska.
Przedstawiono również cele szczegółowe krótkoterminowe i działania na lata 2007-2010, których
realizację uznano za szczególnie ważną dla środowiska naturalnego województwa mazowieckiego.
Przedstawiono także harmonogramy wyspecyfikowanych działań i szacunkowe koszty.
Zmniejszenie zanieczyszczeń środowiska
Poprawa jakość wód
Cel szczegółowy krótkoterminowy do 2010 r.: Ograniczenie odprowadzania nieoczyszczonych
ścieków do wód.
Ochrona powierzchni ziemi
Cel szczegółowy krótkoterminowy do 2010 r.: Ochrona gleb użytkowanych rolniczo.
Cel szczegółowy krótkoterminowy do 2010 r.: Rekultywacja terenów zdegradowanych.
www.codex.pl
9
2014 – 2017
Gospodarka odpadami
Cel szczegółowy krótkoterminowy do 2010 r.:
Aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki
Odpadami
Poprawa jakości powietrza atmosferycznego
Cel szczegółowy krótkoterminowy do 2010 r.: Zmniejszenie przekroczeń dopuszczalnych poziomów
stężeń.
Cel szczegółowy krótkoterminowy do 2010 r.: Ograniczenie emisji niskiej.
Hałas
Cel szczegółowy krótkoterminowy do 2010 r.: Ograniczenie uciążliwości akustycznej dla mieszkańców
w miejscach poważnego naruszenia standardów.
Cel szczegółowy krótkoterminowy do 2010 r.: Ocena stanu akustycznego środowiska i obserwacja
zmian.
Promieniowanie niejonizujące
Cel szczegółowy krótkoterminowy do 2010 r. Ochrona przed polami elektromagnetycznymi.
Zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii oraz rozwój proekologicznych form
działalności w gospodarce
Racjonalne gospodarowanie wodą
Cel szczegółowy krótkoterminowy do 2010 r. Efektywne zarządzanie zasobami wodnymi.
Cel szczegółowy krótkoterminowy do 2010 r.: Racjonalizacja wykorzystania zasobów wodnych.
Cel szczegółowy krótkoterminowy do 2010 r.: Zmniejszenie narastającego deficytu wód podziemnych i
powierzchniowych.
Wykorzystanie energii
Cel szczegółowy krótkoterminowy do 2010 r.: Zmniejszenie energochłonności gospodarki.
Cel szczegółowy krótkoterminowy do 2010 r.: Wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
Ekologia w rolnictwie
Cel szczegółowy krótkoterminowy do 2010 r.: Zmniejszenie presji rolnictwa na środowisko naturalne.
Proekologiczne inwestycje w dziedzinie transportu
Cel krótkoterminowy do 2010 r.: Zmniejszenie presji środków transportu na środowisko naturalne.
Eksploatacja zasobów kopalin
Cel krótkoterminowy do 2010 r.: Racjonalizacja gospodarowania kopalinami.
www.codex.pl
10
2014 – 2017
Utworzenie spójnego systemu obszarów chronionych
Cel krótkoterminowy do 2010 r.: Ochrona, rozwój i uporządkowanie systemu obszarów chronionych.
Cel krótkoterminowy do 2010 r.:
Kształtowanie polityki zagospodarowania przestrzennego
respektującej wartości przyrodnicze i krajobrazowe.
Cel krótkoterminowy do 2010 r.: Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.
Zwiększenie lesistości i ochrona lasów
Cel krótkoterminowy do 2010 r.: Ochrona ekosystemów leśnych.
Cel krótkoterminowy do 2010 r.: Poprawa lesistości.
Poprawa stanu bezpieczeństwa ekologicznego
Ochrona przed powodzią i suszą
Cel krótkoterminowy do 2010 r.: Właściwe zagospodarowanie terenów zagrożonych powodzią oraz
suszą hydrologiczną.
Cel krótkoterminowy do 2010 r.: Zwiększanie retencyjności oraz poprawa stanu przeciwpowodziowych
i urządzeń technicznych.
Ochrona przed osuwiskami
Cel krótkoterminowy do 2010 r.: Ograniczanie skutków procesów geodynamicznych.
Ochrona przeciwpożarowa
Cel krótkoterminowy do 2010 r.: Poprawa stanu ochrony przeciwpożarowej.
Przeciwdziałanie awariom przemysłowym
Cel krótkoterminowy do 2010 r.: Zmniejszenie zagrożenia w przypadku wystąpienia awarii.
Transport substancji niebezpiecznych
Cel krótkoterminowy do 2010 r.: Zapewnienie bezpiecznego transportu substancji niebezpiecznych.
Podnoszenie poziomu wiedzy ekologicznej
Edukacja ekologiczna
Cel krótkoterminowy do 2010 r.: Wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa.
Zarządzanie środowiskowe
Cel krótkoterminowy do 2010 r.: Wzmocnienie instytucjonalne.
Aspekty ekologiczne w politykach sektorowych
Cel krótkoterminowy do 2010 r.: Upowszechnianie ekologicznych zasad w gospodarce.
Aktywizacja rynku do działań na rzecz ochrony środowiska
www.codex.pl
11
2014 – 2017
Cel krótkoterminowy do 2010 r.: Zwiększanie aktywności podmiotów gospodarczych na rzecz ochrony
środowiska.
1.5. Program ochrony środowiska dla powiatu piaseczyńskiego
Rada Powiatu przyjęła powiatowy program ochrony środowiska wraz z powiatowym planem
gospodarki odpadami na XXVIII sesji w dniu 23 czerwca 2005 r. Dokument został przygotowany na
zlecenie Zarządu Powiatu Piaseczyńskiego.
Program został sporządzony w oparciu o nadrzędne programy powiązane w zakresie ochrony
środowiska (powiatowy, wojewódzki oraz politykę ekologiczną państwa). Zostały także wykorzystane
dane z publikacji Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie oraz Centralnej
Bazy Danych Geologicznych Państwowego Instytutu Geologicznego. Dodatkowe źródło informacji
stanowiły dane i ustalenia uzyskane Urzędzie Miejskim – Piaseczno oraz dane statystyczne
opracowywane przez Główny Urząd Statystyczny.
Nadrzędny cel Programu ochrony środowiska dla powiatu piaseczyńskiego sformułowano
następująco:
Dążenie do osiągnięcia zrównoważonego i trwałego rozwoju powiatu piaseczyńskiego
i zwiększenie jego atrakcyjności poprzez poprawę stanu środowiska przyrodniczego, ładu
przestrzennego i infrastruktury technicznej
wyznaczono następujące cele i zadania priorytetowe dla powiatu piaseczyńskiego z zakresu ochrony
środowiska:
Priorytet 1
Poprawa jakości wód powierzchniowych i zapewnienie mieszkańcom dobrej jakości wody pitnej
Cel długoterminowy do roku 2015: Dążenie do poprawy jakości wód powierzchniowych oraz ochrona
jakości i ilości wód podziemnych wraz z racjonalizacją ich wykorzystania
Priorytet 2
Poprawa jakości powietrza atmosferycznego, szczególnie na terenach miejskich i intensywnej
zabudowy
Cel długoterminowy do roku 2015: Poprawa jakości powietrza atmosferycznego na terenie powiatu
piaseczyńskiego i spełnienie norm obowiązujących w tym zakresie poprzez ograniczenie emisji
zanieczyszczeń
Priorytet 3
Ograniczenie uciążliwości hałasu komunikacyjnego
Cel długoterminowy do roku 2015: Ograniczanie uciążliwości akustycznych na obszarze powiatu
www.codex.pl
12
2014 – 2017
Priorytet 4
Rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej ochrony środowiska, zwłaszcza
w zakresie gospodarki wodno – ściekowej
Cel długoterminowy do roku 2015: Ochrona środowiska i mieszkańców powiatu piaseczyńskiego
przed negatywnym oddziaływaniem promieniowania elektromagnetycznego
Priorytet 5
Utworzenie spójnego systemu przyrodniczego powiatu
Cel długoterminowy do roku 2015 Zapobieganie poważnym awariom i zagrożeniom naturalnym oraz
eliminacja i minimalizacja skutków w razie ich wystąpienia
Priorytet 6
Podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa powiatu poprzez zintegrowany system
edukacji ekologicznej
Cel długoterminowy do roku 2015: Utrzymanie i rozwój walorów przyrodniczych powiatu
Priorytet 7
Ochrona przed poważnymi awariami i zagrożeniami naturalnymi
Cel długoterminowy do roku 2015: Ochrona zasobów złóż nieeksploatowanych, zahamowanie
nielegalnego wydobycia kopalin oraz rekultywacja terenów poeksploatacyjnych.
1.6. Metodologia
Aktualizacja gminnego programu ochrony środowiska została sporządzona w celu określenia
aktualnych warunków, wymagań oraz zadań niezbędnych do realizacji z zakresu ochrony środowiska.
Zgodnie z art. 17 ust.1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. z
2008 r. Dz .U. nr 25, poz. 150 ze zm.) organ wykonawczy gminy w celu realizacji polityki ekologicznej
państwa sporządza gminny program ochrony środowiska, uchwalany przez radę gminy (art. 18 ust. 1).
Program ten sporządzany, podobnie jak polityka ekologiczna państwa co 4 lata, określa cele oraz
priorytety
ekologiczne,
poziomy
celów
długoterminowych,
rodzaj
i
harmonogram
działań
proekologicznych oraz środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno –
Program został sporządzony w oparciu o nadrzędne programy powiązane w zakresie ochrony
środowiska (powiatowy, wojewódzki oraz politykę ekologiczną państwa). Zostały także wykorzystane
dane z publikacji Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie oraz Centralnej
Bazy Danych Geologicznych Państwowego Instytutu Geologicznego. Dodatkowe źródło informacji
stanowiły dane i ustalenia uzyskane Urzędzie Gminy w Piasecznie oraz dane statystyczne
opracowywane przez Główny Urząd Statystyczny.
www.codex.pl
13
2014 – 2017
2. CHARAKTERYSTYKA MIASTA I GMINY
2.1. Położenie administracyjne i geograficzne
Gmina Piaseczno położona jest w centralnej części województwa mazowieckiego. Graniczy
z gminami: od wschodu - Konstancin-Jeziorna, od południa - Góra Kalwaria, Prażmów i Tarczyn, od
zachodu - Lesznowola i od północy na niewielkim odcinku z Warszawą. Siedziba władz gminy
usytuowana jest w części Śródmiejskiej miasta Piaseczno, przy północnej granicy gminy, w odległości
23 km od centrum Warszawy. Zespół Piaseczyński stanowi obecnie przedłużenie południowego
pasma zurbanizowanego Warszawy, tworząc z nim ciągły układ zabudowy i jest największym
zespołem miejskim w południowym obszarze zurbanizowanym Obszaru Metropolitalnego Warszawy.
Miasto Piaseczno położone jest w północnej części gminy Piaseczno w odległości 3 km od
południowych granic m.st. Warszawy. W północno-zachodniej części graniczy z gminą Lesznowola,
poza tym sąsiaduje z terenami wiejskimi gminy Piaseczno.
Rysunek 1. Mapa Gminy Piaseczno
Przez obszar gminy i miasto przebiega linia kolejowa Warszawa-Radom ze stacjami
w Piasecznie i w Zalesiu Górnym. Kolej pełni drugorzędną rolę w transporcie publicznym.
www.codex.pl
14
2014 – 2017
Podstawowym środkiem komunikacji publicznej na terenie miasta i gminy Piaseczno jest komunikacja
autobusowa.
Przez teren gminy przebiegają następujące drogi krajowe i wojewódzki o kluczowym
znaczeniu dla powiązania gminy z regionem:
•
Nr 79 Warszawa – Piaseczno - Góra Kalwaria – Warka – Kozienice ,
•
Nr 721 Nadarzyn – Piaseczno – rz. Wisła,
•
Nr 722 Piaseczno – Prażmów – Grójec.
Drogi te krzyżują się w granicach administracyjnych miasta. Wraz z drogami powiatowymi
stanowiącymi wyloty w stronę Chylic i Skolimowa oraz w kierunku Bobrowca tworzą podstawowy
układ uliczny w mieście.
Zgodnie z podziałem fizyczno – geograficznym (według Kondrackiego) gmina Piaseczno położona
jest w granicach Równiny Warszawskiej. W tabeli nr 1 przedstawiono podział gminy na jednostki
geograficzne.
Tabela 1 Podział gminy Piaseczno na jednostki geograficzne
Podział fizyczno – geograficzny
Nazwa wydzielenia
Pohercyńska Europa Środkowa
Megaregion
Prowincja
Niż Środkowoeuropejski
Podprowincji
Niziny Środkowopolskie
Makroregion
Nizina Środkowomazowiecka
Mezoregion
Równina Warszawska
2.2. Użytkowanie gruntów
W ogólnej powierzchni gminy wynoszącej 12 814 ha, łącznie użytki rolne (grunty orne, sady,
łąki, pastwiska, grunty rolne zabudowane, grunty pod stawami i rowami) zajmują 7157 ha, czyli ok.
55,85 % powierzchni całkowitej gminy. Lasy i grunty leśne położone na obszarze 3649 ha dają
lesistość na poziomie 28,48 %. Grunty pod wodami (płynącymi – ciekami stojącymi – stawy i jeziora)
zajmują powierzchnię 41 ha – co stanowi 0,32 % powierzchni ogólnej gminy.
Tabela 2. Użytki gruntów mieszczących się w granicach Gminy Piaseczno
Lp.
1.
Kategoria użytku
Użytki rolne
Powierzchnia w ha
Powierzchnia [%]
- grunty orne
5050
39,41
- sady
722
5,63
- łąki trwałe
658
5,13
- pastwiska trwałe
332
2,59
- grunty rolne zabudowane
174
1,36
www.codex.pl
15
2014 – 2017
Lp.
Kategoria użytku
Powierzchnia w ha
Powierzchnia [%]
- grunty pod stawami
148
1,15
- grunty pod rowami
73
0,56
2.
Lasy
3649
28,48
3.
Grunty zadrzewione i zakrzewione
146
1,014
4.
Tereny mieszkalne
947
7,39
5.
Tereny przemysłowe
130
1,01
6.
Inne tereny zabudowane
56
0,44
7.
Zurbanizowane tereny niezabudowane
14
0,11
8.
Tereny rekreacyjne i wypoczynkowe
15
0,11
- drogi
485
3,78
- tereny kolejowe
69
0,54
- inne
0
0
0
0
39
0,304
2
0,017
9.
10.
Tereny komunikacyjne
Użytki kopalne
-
powierzchnie
pod
wodami płynącymi
11.
Grunty pod wodami
-
powierzchnie
pod
wodami stojącymi
12.
Użytki ekologiczne
0
0
13.
Nieużytki
92
0,72
14.
Tereny różne
13
0,101
12814
100
RAZEM
Źródło: Zestawienie zbiorcze gruntów; Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
miasta i gminy Piaseczno
www.codex.pl
16
2014 – 2017
2.3. Demografia
Na terenie gminy znajdują się następujące sołectwa:
Antoninów - Kuleszówka
Józefosław
Bąkówka
Julianów
Bogatki
Kamionka
Baszkówka
Łbiska
Bobrowiec
Mieszkowo
Chojnów
Orzeszyn Pilawa
Chyliczki
Robercin
Chylice
Runów
Gołków
Siedliska
Grochowa - Pęchery
Szczaki
Głosków Letnisko
Wola Gołkowska
Głosków –wieś
Wólka Kozodawska
Henryków Urocze
Wólka Pracka
Jastrzębie
Zalesie Górne
Jazgarzew
Złotokłos
Jesówka
Żabieniec
W poniższej tabeli przedstawiono liczbę mieszkańców Gminy Piaseczno w latach 2004-2009.
Widać, że na przestrzeni tych kilku lat występuje znaczny wzrost liczby mieszkańców W 2009 gminę
zamieszkiwało 36 720 kobiet i 33 247 mężczyzn.
Tabela 3. Liczba mieszkańców Gminy Piaseczno
Lata
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Liczba
mieszkańców
59 435
61 525
63 828
66 230
68 137
69 967
Źródło: GUS, za 2009 rok dane Urzędu Gminy Piaseczno.
www.codex.pl
17
2014 – 2017
Liczba mieszkańców
72 000
70 000
68 000
66 000
64 000
62 000
60 000
58 000
56 000
54 000
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Rysunek 2. Liczba mieszkańców gminy na przestrzeni lat
Tabela 4. Ludność Gminy Piaseczno według płci i lokalizacji
Jednostka
Razem
Kobiety
Mężczyźni
Gmina
69 967
36 720
33 247
Miasto
41 213
21 700
19 513
obszar wiejski
28 754
15 020
13 734
2.4. Gospodarka
Tabela 5. Podmioty gospodarki narodowej PKD 2009
Liczba
Lp.
Rodzaj usługi
1
Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo
91
2
Górnictwo i wydobywanie
3
3
Przetwórstwo przemysłowe
4
5
6
podmiotów
820
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną,
gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych
Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność
związana z rekultywacja
Budownictwo
8
37
1 009
www.codex.pl
18
2014 – 2017
Liczba
Rodzaj usługi
Lp.
podmiotów
Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych,
7
włączając motocykle
2747
8
Transport i gospodarka magazynowa
505
9
Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi
237
10
Informacja i komunikacja
495
11
Działalność finansowa i ubezpieczeniowa
372
12
Działalność związana z obsługą rynku nieruchomościami
440
13
Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
1438
14
Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca
321
Administracja
15
publiczna
i
obrona
narodowa;
obowiązkowe
zabezpieczenia społeczne
19
16
Edukacja
350
17
Opieka zdrowotna i pomoc społeczna
458
18
Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacja
164
19
Pozostała działalność usługowa
537
Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników, gospodarstwa
20
domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby
Organizacje i zespoły eksterytorialne
21
0
0
Na terenie Piaseczna znajduje się wiele zakładów produkcyjnych różnych branż:
•
Kosmetycznej – Laboratorium Kosmetyczne Dr Irena Eris w Piasecznie, Vipera Cosmetic
Ryszard Wrzesiński w Piasecznie,
•
Budowlanej: Reyners Alural w Piasecznie, Przedsiębiorstwo Produkcji Mas Betonowych Bosta
– Beton w Piasecznie, „Kontima” Sp. z o. o. w Piasecznie, PRODBET Sp. z o. o. w
Piasecznie,
•
Elektronicznej: Lamina Semiconductors International Sp. z o. o. w Piasecznie, Zakłady
Elektronowe „Lamina” w Piasecznie, Thomson Display Polska Sp z o.o. w Piasecznie;
•
Chemicznej: Deltaplast Poland Sp. z o. o. w Piasecznie, Bisk S.A. w Piasecznie,
Poligraficznej: Jakon Studio Promocji Papieru w Piasecznie,
•
Samochodowej i transportowej: Zakład produkcji artykułów motoryzacyjnych „Oscar” w
Piasecznie,
Lakiernia
samochodowa
w
Żabieńcu,
Przedsiębiorstwo
Komunikacji
Samochodowej w Piasecznie.
www.codex.pl
19
2014 – 2017
Ponadto, na terenie miasta i gminy znajduje się szereg mniejszych podmiotów zajmujących się
działalnością produkcyjną.
Rolnictwo
Na terenie miasta i gminy Piaseczno dominują funkcje gospodarcze pozarolnicze, rolnictwo
pełni funkcję uzupełniającą.
Gmina Piaseczno wchodzi w skład rolniczego Regionu Piaseczyńsko – Nadarzyńskiego.
Użytkowana rolniczo jest przede wszystkim zachodnia część gminy, w pasie od Bobrowca po
Złotokłos. Na dominującym obszarze gminy występują rolnicze kompleksy żytnie bardzo dobre
i dobre, wytworzone na piaskach gliniastych lekkich i glinach lekkich. Miejscami występuje także
kompleks żytni słaby, wytworzony na piaskach słabogliniastych i luźnych. Wzdłuż Jeziorki i jej
dopływów występują trwałe użytki zielone, zaliczane przeważnie do klasy średniej lub słabej.
W mieście i gminie Piaseczno użytki rolne stanowią łącznie 7157 ha, z czego użytkowanych
rolniczo
w
gospodarstwach
rolnych
indywidualnych
i
pozostałych
pozostaje
3864,26
ha.
W użytkowaniu gruntów w gospodarstwach rolnych dominują grunty orne – 2737 ha, przy znacznej
powierzchni ugorowanej i odłogowanej – 450 ha (16,44% ogólnej powierzchni gruntów ornych
w gospodarstwach rolnych). Sady obejmują powierzchnię 722 ha, trwałe użytki zielone – 990 ha.
Na terenie gminy dominuje produkcja zbożowa i roślin okopowych. Zasiewy zboża stanowią
62,5 % upraw, natomiast ziemniaków 18,6 %. W strukturze plantacji drzew owocowych dominuje
zdecydowanie jabłoń.
Hodowla zwierząt gospodarskich w gminie jest marginalna. Na terenie gminy hoduje się
553 sztuk bydła (w tym około 58 % krów), 577 sztuk trzody chlewnej oraz 3 274 sztuki drobiu, co
stanowi odpowiednio 14 %, 6 % oraz 0,4 % hodowli na terenie powiatu piaseczyńskiego. Rolnicy na
tym obszarze nie hodują owiec. Średnia obsada zwierząt gospodarskich przypadająca na 100 ha
powierzchni użytków rolnych wynosi 21.
Tabela 6. Powierzchnia zasiewów
Wyszczególnienie
Powierzchnia upraw
Powierzchnia zasiana i zasadzona
2287
Grunty ugorowane
450
Ozima
50
Jara
160
Grunty orne ogółem
Pszenica
200
Żyto
Ozimy
-
Jary
-
Jęczmień
280
owies
www.codex.pl
20
2014 – 2017
Wyszczególnienie
Powierzchnia upraw
Ozime
5
Jare
5
Ozime
-
Pszenżyto
Mieszanki zbożowe
180
Jare
-
Kukurydza na ziarno
Mieszanki
zbożowostrączkowe na ziarno
Ozime
-
Jare
-
Strączkowe jadalne-groch
-
Strączkowe pastewne na ziarno
-
Ziemniaki
600
Buraki pastewne
10
Ozimy
-
Jary
-
Rzepak i Rzepik
-
Oleiste: mak, gorczyca i inne (na zbiór ziarna)
Warzywa gruntowe (bez nasiennych i wysadków)
360
Truskawki gruntowe
20
Kwiaty i rośliny ozdobne w gruncie
31
Warzywa pod osłonami
1
Kwiaty i rośliny ozdobne pod osłonami
3
Kukurydza na zielonkę
20
Strączkowe pastewne na zielonkę
-
Motylkowe pastewne na zielone ( seradela i in.)
2
Trawy polowe na zielonkę
-
Inne pastewne na gruntach
z pastwiskami polowymi)
ornych
na
zielonkę
(łącznie
-
Uprawy na przyoranie
-
Ogrody przydomowe
270
Szkółki drzew i krzewów ozdobnych
30
www.codex.pl
21
2014 – 2017
Wyszczególnienie
Powierzchnia upraw
Inne uprawy trwałe
60
Drzewa i krzewy owocowe poza plantacjami
60
Źródło: Urząd Gminy i Miasta, dane do GUS za 2009 r.
2.5. Turystyka
Na terenie gminy Piaseczno znajduje się wiele atrakcji turystycznych w tym liczne zabytki.
Istnieje wiele miejsc o dużych walorach krajobrazowych oraz przyrodniczych.
Piaseczyńsko – Grójecka Kolej Wąskotorowa
Rysunek 3. Piaseczyńsko – Grójecka Kolej Wąskotorowa
Kolej jeździ na trasie: Piaseczno - Tarczyn - Piaseczno. Kursuje regularnie w każdą niedzielę.
Wycieczki odjeżdżają ze stacji przy ul. Sienkiewicza w Piasecznie o godz. 11.00, a powracają na
godz. 16.00. Trasa prowadzi przez malownicze okolice, po równinnym terenie z rozległymi sadami
owocowymi, kompleksami stawów, dolinami rzek.
www.codex.pl
22
2014 – 2017
Modele RC
Tor dla modeli zdalnie sterowanych przy ul. Puławskiej 31 A udostępniany jest przez
Europejskie Stowarzyszenie Sportów RcMonster. Samochody RC (ang.: radio controlled) to modele
sterowane radiem, które precyzyjnie reagują na komendy za pomocą nadajnika.
Linowy Park Przygody
Linowy Park Przygody - "Małpi Gaj" znajduje się na terenie uroczyska Zimne Doły koło Zalesia
Górnego.
Miejsce dla wszystkich, chcących sprawdzić swoje umiejętności i zmierzyć sie ze strachem
czekają tam przeprawy linowe pomiędzy najwyższymi drzewami, kolejka tyrolska, wspinaczka i zjazdy
po linach i inne atrakcje. Wszystko to pod okiem wytrawnych instruktorów i przy użyciu atestowanego
sprzętu alpinistycznego.
IMOLA
IMOLA to hala emocji gokartowych. Oferuje 400 metrowy tor kartingowy z najdłuższą w
Polsce prostą na krytej hali (65m), oraz elektroniczny pomiar czasu. Na miejscu także: Indoor Golf największy, wewnętrzny golf w Polsce, oraz organizacja gry w paintball w terenie leśnym
Głaz narzutowy „Mazur”
Wykopany w 1985 roku podczas prac budowlanych granitoid czerwony jest jednym z
największych gazów narzutowych na Mazowszu. Liczy on 17,5 metra obwodu i 2,5 metra wysokości.
Po wykopaniu, ten wspaniały, ważący 100 ton pomnik przyrody przeniesiony został w eksponowane
miejsce przy zbiegu ulic Granitowej i Energetycznej w Piasecznie
Na terenie gminy można odwiedzić również hodowle strusi, która połączona jest z piknikiem
oraz prelekcją na temat tych zwierząt
Tereny rekreacyjne
Z atrakcyjnych terenów rekreacyjnych położonych w lasach Chojnowskiego Parku
Krajobrazowego wzdłuż dolin rzek Jeziorki oraz Czarnej korzystają nie tylko mieszkańcy gminy, ale
także goście weekendowi z południowej części Warszawy.
Wytyczone zostały dwie trasy spacerowe oraz ścieżka edukacyjna. Pętla „stare Piaseczno
prowadzi przez zabytkowe miejsca, obok gotyckiego kościoła św. Anny, klasycystycznego budynku
ratusza z I poł. XIX wieku, dworku "Poniatówka" i historycznych kamienic w centrum miasta. Mała
pętla "Do Zalesia" to trasa z Piaseczna do Zalesia Dolnego i z powrotem, prowadząca malowniczymi,
pełnymi zieleni uliczkami, mijająca kościół NMP Wspomożenia Wiernych w Zalesiu Dolnym i Zespół
Szkół nr. 2 im. Emilii Plater. Obydwa szlaki są oznakowane i opisane tablicami informacyjnymi.
Ścieżkę edukacyjną w Zalesiu Dolnym utworzono w 2007 r. na zlecenie gminy Piaseczno.
Wzdłuż trasy ulokowano siedem tablic informacyjnych, a także nowe ławki oraz kosze na śmieci.
www.codex.pl
23
2014 – 2017
Ścieżka powstała na terenie przyległym do "Górek Szymona" oraz w rejonie Al. Kasztanów w Zalesiu
Dolnym, zgodnie z przyjętym wcześniej projektem zagospodarowania tego obszaru. Projektując trasę
przebiegu ścieżki oraz lokalizację tablic edukacyjnych za podstawę przyjęto zaprezentowanie
możliwie największej różnorodności krajobrazu oraz elementów historycznych. Z tablic możemy więc
dowiedzieć się o różnorodności biologicznej i siedliskowej Zalesia Dolnego, a także o zasłużonych
mieszkańcach, stylowych obiektach architektury i historycznych losach tego terenu.
Teren rekreacyjny Zimne Doły
Zimne Doły - polana nieopodal stawów w Zalesiu Górnym stanowi największy w gminie obiekt
turystyczny z wiatami, placem zabaw dla dzieci i paleniskami. Obok prowadzi trasa ścieżki
dydaktycznej opisującej tutejszą faunę i florę, a także park linowy dla amatorów bardziej
ekstremalnych doznań. Zimne Doły znajdują się na miejscu starej gajówki spalonej przez Niemców
w czasie II wojny światowej - stąd zwyczajowa nazwa "Spalona". Teren administrowany jest przez
Nadleśnictwo Chojnów.
Teren rekreacyjny Wisła
Ośrodek Wisła nad sztucznym zbiornikiem wodnym w Zalesiu Górnym oferuje w okresie
wiosenno-letnim usługi hotelarskie, odkryty basen, wypożyczalnie kajaków i rowerów wodnych oraz
wędkowanie.
Trasy rowerowe
Trasa zielona - Chojnowski Szlak Rowerowy Kabaty - Rezerwat Las Kabacki - Julianów - Piaseczno Żabieniec (12km) i dalej w stronę gminy Góra Kalwaria do Czerska ( 45km).
Trasa czarna - 15 km Obory - Rezerwat Obory - Czarnów - Rezerwat Chojnów - Zalesie Górne
"Ośrodek Wisła"
Trasa niebieska - Oborski Szlak Rowerowy Kabaty - Konstancin-Jeziorna - Obory - Słomczyn - Góra
Kalwaria ( 27km)
Trasa granatowa - 17 km - w trakcie wyznaczania Służewiec stacja PKP - Pyry- Nowa Iwiczna –
Piaseczno
Trasa czerwona - 45 km - w trakcie wyznaczania Kabaty - Rezerwat Las Kabacki - Józefosław Mysiadło - Piaseczno - Zalesie Dolne - Rezerwat Uroczysko Stephana - Orzeszyn - Baniocha - Góra
Kalwaria
Trasa żółta - 25 km - w trakcie wyznaczania Żabieniec - Rezerwat Uroczysko Stephana - Nowinki Krępa - Sierzchów - Góra Kalwaria – Czersk
www.codex.pl
24
2014 – 2017
Zabytki
Poniżej znajdują się najważniejsze i godne uwagi zabytki
Kościół pw. Świętej Anny
Rysunek 4. Kościół pw. Świętej Anny w Piasecznie
Pierwotny, drewniany kościół z ok. 1350 r. nosił wezwanie św. Macieja i Anny. Około 1555 r.
wzniesiono istniejący do dziś murowany kościół, któremu nadano wezwanie Wszystkich Świętych.
Podupadłą w skutek wojen szwedzkich świątynię, odrestaurowano w 1736 r. z inicjatywy Aleksandra
Sułkowskiego, starosty piaseczyńskiego. Wówczas kościół przebudowano wg planów C. F.
Pöppelmanna, nawiązując wystrojem wnętrz do baroku. Kościół ma jednakże cechy późnogotyckie.
Zbudowany został z cegły bez użycia tynków (z wyjątkiem szczytów fasad). Na wschodniej fasadzie
znajduje się trójkątny szczyt, rozczłonkowany ceglanymi łukami. Poniżej szczytu można zobaczyć
dekoracyjny, szeroki fryz. Na osi fasady w arkadowej wnęce znajduje się późnobarokowa rzeźba św.
Jana Nepomucena. Fasada zachodnia charakteryzuje się oszkarpowanymi narożami, z kruchtą. Od
północy stoją współcześnie dobudowana kaplica św. Krzyża i zakrystia z salką na poddaszu. Kościół
wzniesiony jest na rzucie prostokąta, jednonawowy. Prezbiterium oddzielono od nawy ostrołukiem,
gdzie niegdyś umieszczona była belka tęczowa z Grupą Ukrzyżowania, z której zachował się krzyż z
XVI w. (obecnie w nowej, bocznej kaplicy św. Krzyża). Drugi zachowany krzyż z postacią Marii
Magdaleny, rokokowy z 2. poł. XVIII w. znajduje się w prezbiterium. Z roku 1555 pochodzą fragmenty
malowideł przedstawiające Mękę Pańską, odkryte w części prezbiterialnej. Ołtarz główny
architektoniczny flankowany przez dwie bramki, na których widnieją inicjały Aleksandra Sułkowskiego.
Retabulum ołtarzowe z obrazem św. Trójcy z pierwszej połowy XVIII w. i glorią. Dwa ołtarze boczne
www.codex.pl
25
2014 – 2017
także architektoniczne z rzeźbami aniołów w zwieńczeniu. Obrazy: Matka Boska z Dzieciątkiem z ok.
poł. XVIII w. i św. Anna ze św. Joachimem naucza Marię z XVIII/XIX w. Uwagę zwracają także
3 późnogotyckie portale, zwłaszcza ten z prezbiterium, z kutymi drzwiami z kratownicą.
Ratusz
Budynek ratusza jest usytuowany w północnej pierzei rynku. Wybudowany został według
projektu Hilarego Szpilowskiego w 1823 r. w stylu klasycystycznym, z cegły, otynkowany. Budynek
jest na planie kwadratu, piętrowy z czterokondygnacyjną wieżą, lekko wysuniętą z osi fasady. Fasada
została rozczłonkowana trzema gzymsami kordonowymi, a okna przyziemia w półkoliście zamkniętych
wnękach zwieńczono kluczami z maskami. Układ wnętrz jest dwutraktowy, z klatką schodową na osi.
W 1948 r. umieszczono na wieży godło Piaseczna. W 1969 roku rzemiosło piaseczyńskie ufundowało
z okazji 540. rocznicy nadania praw miejskich dla ratusza zegar wieżowy. Na ścianie frontowej
znajdują się dwie tablice. Odsłonięta w 1990 r. tablica poświęcona marszałkowi Józefowi
Piłsudskiemu oraz odsłonięta w 2004 r. tablica poświęcona W. Witosowi. Obecnie w ratuszu mieści się
Urząd Stanu Cywilnego.
Plebania
Zbudowana na przełomie XVIII i XIX w. wg tradycji z fundacji Ryxów; klasycystyczna, na
planie prostokąta, murowana z cegły, tynkowana, z boniowanymi narożami; parterowa z mieszkalnym
poddaszem. Obecnie mieści się w niej Muzeum Regionalne.
Dworek zwany „Poniatówką”
Dworek w parku chyliczkowskim wzniósł prawdopodobnie Franciszek Ryx - od 1774 r.
starosta piaseczyński. Według tradycji w dworku u Ryxa bywał książę Józef Poniatowski, stąd jego
nazwa. Obecnie istniejący budynek wybudowany został w stylu romantycznym prawdopodobnie na
początku XIX w. Usytuowany jest pośrodku parku, na osi ścieżki z miasta. Wzniesiony został z cegły,
otynkowany; na planie prostokąta, dwu i półtraktowy. Na osi poprzecznej znajdują się dwa ganki.
Dobra Chyliczki, do których należała "Poniatówka" w 1839 r. zostały zlicytowane. Majątek
ośmiokrotnie zmieniał właścicieli, aż do roku 1891, kiedy został nabyty wraz z 4 włóknowym
gospodarstwem przez Cecylię hr. Plater-Zyberkównę. Ona to ufundowała i założyła w Chyliczkach
żeńską Szkołę Gospodarstwa Wiejskiego. "Poniatówka", jako budynek szkolny, pełniła funkcje
mieszkalne dla nauczycielek, a następnie dla dziewcząt.
Dzwonnica
Drewniana z pierwszej połowy XIX w. z dzwonem "August" z 1946 r . Na planie kwadratu, w
konstrukcji słupowo-zastrzałowej, oszalowana, z olistwowaniem.
www.codex.pl
26
2014 – 2017
Rysunek 5. Jeden z zabytków w gminie - Dzwonnica
Rzymsko – katolicki cmentarz parafii św. Anny
Założony został przy ul. Kościuszki w 1795 r. W najstarszej północnej części cmentarza
znajdują się nagrobki: porucznika I Pułku Jazdy Lekkiej Feliksa Deskura, zmarłego w 1808 r. Jest to
najstarszy zachowany nagrobek wykonany z piaskowca i marmuru w stylu klasycystycznym. Z XIX w.
pochodzą
m.in.
klasycystyczne
nagrobki
Józefa
Korczyca,
Andrzeja
Szymońskiego,
Jana
Andrzejewskiego, Kazimierza Małachowskiego. W tej części nekropolii znajdziemy także kamienną
mogiłę 12 powstańców z 1863 r. ufundowaną przez mieszkańców po odzyskaniu niepodległości w
1918 r. W 1959 r. wybudowano w południowej części cmentarza pomnik-mauzoleum poświęcony
pamięci ofiar II wojny światowej. Granitowy pomnik w głównej alei pamięci pomordowanych w Katyniu
i innych obozach i gułagach w ZSRR został ufundowany w 1993 r. Na cmentarzu oprócz nagrobków
warta uwagi jest brama i ogrodzenie cmentarza pochodzące z 1883 r. oraz okazy starodrzewia.
www.codex.pl
27
2014 – 2017
3. ANALIZA I OCENA STANU AKTUALNEGO GMINY
Główna zasada Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Piaseczno, wyznaczająca
priorytetowy kierunek, w którym powinna podążać Gmina to zrównoważony rozwój.
Rysunek 6. Widok centrum z lotu ptaka
Program Ochrony Środowiska jest dokumentem strategicznym, który:
•
integruje wszystkie działania zmierzające do zachowania i poprawy stanu środowiska na
obszarze gminy,
•
stanowi podstawę wyboru priorytetów w skali lokalnej, wyznaczających kierunek działań
inwestycyjnych w zakresie ochrony środowiska, finansowanych ze środków własnych
i zewnętrznych,
•
powinien być elementem skutecznego funkcjonowania systemu zarządzania środowiskiem
w gminie,
•
jest syntetycznym ujęciem kierunków rozwojowych i działań zawartych w dokumentach
wyższego rzędu z zakresu ochrony środowiska oraz biorącym pod uwagę inne dokumenty
opracowane na potrzeby gminy,
•
program jest bazą do podejmowania decyzji związanych z realizacją przedsięwzięć
inwestycyjnych w dziedzinie ochrony środowiska o charakterze długoterminowym.
www.codex.pl
28
2014 – 2017
3.1. Cele i zadania o charakterze systemowym
Cele zdefiniowane w zakresie poprawy jakości środowiska przyrodniczego i bezpieczeństwa
ekologicznego, ochrony dziedzictwa przyrodniczego oraz racjonalnego użytkowania zasobów
przyrody, w dużej mierze warunkowane są przez działania o charakterze systemowym, które stanowią
znaczący element procesu równoważenia rozwoju Gminy Piaseczno oraz harmonizowania celów
gospodarczych i społecznych z celami ochrony środowiska. Są one narzędziem realizacji celu
nadrzędnego, zawartego również w Polityce ekologicznej Państwa, czyli zrównoważonego rozwoju.
3.1.1. Przyszłościowy rozwój gminy w kontekście ochrony środowiska
Każdy rozwój społeczny i gospodarczy pozostaje w ścisłej korelacji ze środowiskiem
przyrodniczym. Chcąc realizować zasadę zrównoważonego rozwoju, a zatem taki rozwój społecznogospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych
i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów
przyrodniczych,
w
celu
zagwarantowania
możliwości
zaspokajania
podstawowych
potrzeb
poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych
pokoleń (wg ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz.
150 ze zm.)), należy wziąć pod uwagę wzajemne relacje oraz wpływ jaki wywierają na siebie
społeczeństwo, gospodarka oraz środowisko przyrodnicze. Ogniwem o znaczącej roli jest tu edukacja
ekologiczna i świadomość ekologiczna mieszkańców. Im społeczeństwo bardziej ekologicznie
świadome, tym lepiej zorganizowane i wywierające mniejszy negatywny wpływ na środowisko
przyrodnicze.
Analiza stanu środowiska przyrodniczego na terenie Gminy Piaseczno pozwala w pierwszej
kolejności zidentyfikować zagrożenia, wynikające z prognozowanego rozwoju społeczno
–
gospodarczego, by później określić działania minimalizujące te negatywne oddziaływania.
Na rozwój gminy wpływają następujące czynniki:
•
jakość środowiska przyrodniczego,
•
stan infrastruktury technicznej (wodociągi, kanalizacja, drogi),
•
obszary i obiekty cenne przyrodniczo i krajobrazowo,
•
jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej,
•
połączenia komunikacyjne,
•
lokalizacja gminy (bliskość większych miast, terenów przemysłowych).
Biorąc pod uwagę specyfikę Gminy Piaseczno, funkcję jaką spełnia w powiecie, skupić się należy na
rozwoju:
•
ochrony obszarów cennych przyrodniczo,
•
turystyki i rekreacji, w tym agroturystyki,
•
systemu transportowego,
www.codex.pl
29
2014 – 2017
•
osadnictwa,
•
zrównoważonego rozwoju, przy jednoczesnej ochronie środowiska,
•
edukacji ekologicznej.
Przy analizie poszczególnych dziedzin gospodarki zastosowano poniższy schemat:
•
stan aktualny,
•
kierunki działań minimalizujących zagrożenia,
•
cele,
•
harmonogram zadań.
3.2. Zasoby wodne i gospodarka wodno – ściekowa
3.2.1. Wody podziemne
Gminy Piaseczno posiada niewiele gruntów pod wodami. Zajmuję one zaledwie 0,321 % gminy,
w tym wody stojące 2 ha, wody płynące 39 ha.
Ocena jakości wód podziemnych została wykonana w oparciu o Rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 11 lutego 2004 roku w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód
powierzchniowych podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji
wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. Nr 32, poz. 284), mimo że to Rozporządzenie zostało
uchylone Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r (Dz. U. Nr 143, poz. 896),
nadal obowiązuje skala pięciostopniowa stosowana przez Inspektoraty Ochrony Środowiska (zgodnie
z
zaleceniem
Głównego
Inspektora
Ochrony
Środowiska)
w
zakresie
monitoringu
wód
powierzchniowych i podziemnych.
Zgodnie tym z rozporządzeniem wyróżnia się pięć klas jakości wód:
•
klasa I – wody o bardzo dobrej jakości,
•
klasa II – wody dobrej jakości,
•
klasa III – wody zadowalającej jakości,
•
klasa IV – wody niezadowalającej jakości,
•
klasa V – wody złej jakości.
Cały obszar gminy Piaseczno położony jest w regionie mazowieckim, subregionie centralnym
(zgodnie z podziałem regionalnym wód podziemnych według B. Paczyńskiego). Poziomy wodonośne,
stanowiące
i
źródło
trzeciorzędowych.
zaopatrzenia
Na
terenie
w
wodę,
gminy
występują
dominuje
w
użytkowe
utworach
piętro
czwartorzędowych
wodonośne
poziomu
czwartorzędowego, które powstało w wyniku działalności lądolodu oraz wód Wisły i jej dopływów.
Użytkowy poziom trzeciorzędowy występuje w okolicach Piaseczna i południowej części Zalesia
Górnego. Zwierciadło wód podziemnych obniża się w kierunku północno – wschodnim, w granicach
rzędnych od 115 do 95 m. n.p.m., wyznaczając tym samym kierunek spływu wód.
www.codex.pl
30
2014 – 2017
Teren gminy leży w zasięgu trzeciorzędowego Głównego Zbiornika Wód Podziemnych
nr 215A, którego szacunkowe zasoby dyspozycyjne wynoszą 145 m 3/d, a średnia głębokość ujęć wód
podziemnych wynosi 180 m. Poza tym wschodnie tereny gminy Piaseczno obejmujące miasto leżą w
zasięgu czwartorzędowego, dolinnego Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 222. Zbiornik ten
znajduje się w ośrodku porowym. Jego szacunkowe zasoby dyspozycyjne wynoszą 617 m3/d,
natomiast średnia głębokość ujęć wód podziemnych wynosi 60 m.
aQ/Tr III – poziom czwartorzędowy
Występuje w strefie przejścia od doliny Wisły do wysoczyzny poprzez dolinę Jeziorki. Na
terenie gminy poziom ten obejmuje pas w kierunku północny wschód – południowy zachód, od Chylic
po Wolę Gołkowską przez Piaseczno. Główny poziom wodonośny jest tu słabo izolowany, a miejscami
nawet pozbawiony izolacji od powierzchni terenu. Występuje on na głębokości od 5 do 15 m. Jego
miąższość wynosi 10-20 m w części zachodniej do 20 – 40 w części wschodniej. Przewodność wynosi
200-500 m2/24h, natomiast wydajność potencjalna studzien jest bardzo zróżnicowana i waha się
w granicach 10-30 m3/h do 70-120 m3/h (w okolicach Siedlisk). Przeważnie jakość wody jest średnia,
jedynie w okolicy Piaseczna jest zła i wymaga skomplikowanego uzdatniania. Stopień zagrożenia wód
tego poziomu bardzo wysoki ze względu na znikomą izolacje oraz występowanie ognisk
zanieczyszczeń. Na obszarze jednostki występuje także podrzędne trzeciorzędowe piętro wodonośne.
bQ/Tr II - poziom czwartorzędowy
Występuje w południowej części gminy, w pasie od Orzeszyna po Złotokłos. Główny poziom
wodonośny jest tu słabo izolowany od powierzchni i występuje na głębokościach w przedziale
15-50 m. Miąższość poziomu to 10-20 m, wartość średnią przyjęto na poziomie 18 m. natomiast
przewodność waha się w granicach 100-200 m2/24h. Wydajność potencjalna studzien mieści się
w przeważnie przedziale 10-30 m3/h w części środkowej, 30-50 m3/h w części wschodniej
3
i zachodniej oraz 50-70 m /h w pasie Zalesie Górne - Pęchery. Na obszarze jednostki występuje także
podrzędne trzeciorzędowe piętro wodonośne. Izolacja jest słaba. W obrębie tej jednostki nie ma
zlokalizowanych poważnych źródeł zanieczyszczeń. Jakość wody jest średnia, wymaga prostego
uzdatniania.
Q/cTr I - Poziom trzeciorzędowy
Jednostka ta została wyodrębniona w północno – wschodniej części miasta Piaseczna
i południowej części Zalesia Górnego w kierunku Ustanowa. W obrębie tej jednostki w utworach
czwartorzędowych brak jest użytkowego poziomu wodonośnego.
Trzeciorzędowy użytkowy poziom wodonośny jest bardzo dobrze izolowany. Występuje
w piaskach oligoceńskich pod grubą warstwą iłów plioceńskich na głębokości ponad 150 m. Średnia
miąższość warstwy wodonośnej wynosi 39 m, a współczynnik filtracji 2,4 m/24h. Przewodność
94 m2/24h. Wydajność potencjalna studzien to 50-70 m3/h.
www.codex.pl
31
2014 – 2017
Płytkie wody gruntowe występują na zróżnicowanych poziomach. Tereny mokre z wodą
gruntową na głębokości od 0,0 do 0,5 m. p.p.t. towarzyszą ciekom wodnym i zbiornikom wodnym.
Płytki poziom wód gruntowych występuje w obniżeniach terenowych, w których znajdują się łąki
podmokłe. Tereny z wodą gruntową głębiej niż 2,5 m. p.p.t. stanowią około 45-50% powierzchni
i występują w obrębie wysoczyzny.
Pomimo uchylenia rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie
klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia
monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. nr 32, poz. 284),
które straciło moc z dniem 01.01.2005 r. jednakże przedstawiona w Aktualizacji Programu ocena
jakości wód podziemnych została wykonana w oparciu o w/w rozporządzenie.
Zgodnie
z
rozporządzeniem
w
sprawie
klasyfikacji
dla
prezentowania
stanu
wód
powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji
wyników i prezentacji stanu tych wód wyróżniono 5 klas jakości wód podziemnych:
•
klasa I – wody o bardzo dobrej jakości,
•
klasa II – wody dobrej jakości,
•
klasa III – wody zadowalającej jakości,
•
klasa IV – wody niezadowalającej jakości,
•
klasa V – wody złej jakości.
Obecna ocena dokonywana jest według zapisów rozporządzenia Ministra Środowiska
z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. nr 143,
poz. 896). Lecz brak badań na terenie gminy za lata 2008 i 2009 r.
Rysunek 6. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych
www.codex.pl
32
2014 – 2017
Tabela 7. Jakość wód podziemnych na terenie Gminy
Nr
Numer
Rodzaj
Lokalizacja Stratygrafia
punktu JCWPd
wód
1712
81
Piaseczno
Q
Klasa wód
2004
2005
2006
2007
III
III
III
III
G
Stratygrafia: Q – czwartorzęd, Klasa wód: III− wody zadowalającej jakości. G- gruntowe
– wody płytkiego krążenia o swobodnym zwierciadle wody Źródło: WIOS
Jakość wód podziemnych na przestrzeni lat nie zmieniła się. W 2007 roku były to nadal wody
zadowalającej jakości. W 2008 i 2009 r. nie prowadzono badań na terenie gminy Piaseczno.
3.2.2. Wody powierzchniowe
Cały teren gminy należy do II-go rzędowej zlewni rzeki Jeziorki, będącej dopływem Wisły.
Główną rzeką przepływającą przez teren gminy Piaseczno jest Jeziorka wraz z dopływami: Głoskówką
(lewostronny) oraz rzeką Małą (prawostronny).
Na terenie gminy Piaseczno długość cieków wynosi łącznie 30,150 km, w tym regulowanych
jest 4,730 km (16 %). Na obszarze tym istnieje 5 kanałów o łącznej długości 15,449 km. Najdłuższa
rzeka płynąca przez teren gminy
– Jeziorka, nie jest w ogóle uregulowana. W tabeli
nr 8 przedstawiono charakterystykę rzek i kanałów na terenie gminy Piaseczno.
Tabela 8. Charakterystyka rzek i kanałów na terenie gminy Piaseczno
Nazwa cieku
rzeka Głoskówka
kanał Jeziorki
rzeka Mała
Długość
Długość
cieku
uregulowana
0+000 – 0+870
0,870
0,870
Głosków
0+870 – 4+325
3,455
-
Wólka Pracka
4+325 – 7+980
3,655
-
Szczaki
7+980 – 8+600
0,620
-
Złotokłos
8+600 – 9+790
1,190
-
Szczaki
9+790 – 10+400
0,610
0,610
10,400
1,480
Lokalizacja
Kilometraż
Głosków
Julianów
2+900 – 3+800
0,900
0,900
Józefosław
3+800 – 4+280
0,480
0,480
Józefosław
4+280 – 5+250
0,970
0,970
Józefosław
5+250 – 5+390
0,140
0,140
2,490
2,490
Chojnów L. P.
11+690 – 13+190
1,500
1,500
Chojnów L. P.
13+190 – 14+940
1,750
1,750
3,250
Piaseczno
0+000 – 1+800
3,250
1,800
Piaseczno
1+800 – 1+900
0,100
k. kryty
www.codex.pl
1,800
33
2014 – 2017
Długość
Długość
cieku
uregulowana
1+900 – 1+995
0,095
k. kryty
Piaseczno
1+995 – 3+975
1,980
1,980
Bobrowiec
5+835 – 6+475
0,640
0,640
4,615
4,615
5,070
5,070
5,070
5,070
Nazwa cieku
Lokalizacja
Kilometraż
kanał Piaseczyński
Piaseczno
kanał Przerzutowy
kanał Złotokłos
rzeka Jeziorka
kanał Ulgi
Żabieniec
0+000 – 5+070
Złotokłos
0+000 – 0+160
0,160
0,160
Złotokłos
0+160 – 2+200
2,040
2,040
Złotokłos
2+200 – 2+850
0,650
0,650
2,850
2,850
Piaseczno
12+000 – 18+000
6,000
-
Piaseczno
18+000 – 28+500
10,500
-
16,500
-
0,424
0,424
0,424
0,424
45,599
20,179
Gołków
0+000 – 0+424
Gmina Piaseczno
Jeziorka - Jej długość wynosi 66,3 km (na terenie gminy stanowi 16,5 km, co stanowi około
25 % długości rzeki). Jeziorka jest lewostronnym dopływem Wisły, do której dochodzi w 493,7 km w
okolicy miejscowości Obórki. Obszarem
źródłowym rzeki są okolice miejscowości Osuchów w
powiecie żyrardowskim. Powierzchnia jej zlewni wynosi 811,7 km 2, w tym 128,23 km2 na terenie
gminy. Dopływem prawostronnym rzeki (na terenie Gminy Piaseczno) jest rzeka Zielona, natomiast
lewostronnym Głoskówka. Rzeka przepływa przez gminę przez tereny rolnicze (przeważnie łąki i
pastwiska) i miejscami leśne, w dolnym jej biegu przez południowe obszary miasta Piaseczno. Na jej
drodze są także stawy zlokalizowane w Żabieńcu. Średnia szerokość rzeki w gminie wynosi 7,5 m,
natomiast średni przepływ kształtuje się na poziomie 2,21 m 3/s.
Głoskówka – rzeka ta stanowi lewostronny dopływ Jeziorki. Jej długość na terenie gminy
wynosi 10,4 km, natomiast średnia szerokość wynosi 2 m. Na obszarze tym istnieje 5 kanałów o
łącznej długości 15,449 km. Najdłuższa rzeka płynąca przez teren gminy – Jeziorka, nie jest w ogóle
uregulowana.
Od dnia wejścia w życie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. (Dz.
U. Nr 162, poz. 1008), w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych
ocena
stanu
wód
powierzchniowych
jest
prowadzona
na
zasadach
określonych
w
tym
rozporządzeniu.
www.codex.pl
34
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Piaseczno na lata 2010 – 2013 z perspektywą na lata 2014 – 2017
Tabela 9. Ocena jakości wód powierzchniowych przez WIOŚ w roku 2008
Klasyfikacja wskaźników i elementów jakości wód
poniżej
Piaseczna
1
9
N
N
Substancje rozpuszcz.
Siarczany
Chlorki
Odczyn pH
Azot amonowy
Azot azotanowy
Azot ogólny
Fosfor ogólny
III
III
I
I
poniżej
stanu
dobrego
II
I
I
I
I
I
I
poniżej
stanu
dobrego
II
II
II
stan
poniżej
dobrego
DOBRY
III
I
I
II
poniżej
stanu
dobrego
I
II
I
I
I
I
poniżej
stanu
dobrego
II
II
II
stan
poniżej
dobrego
DOBRY
Azot Kjeldahla
PL01S0701_1112
5. Substancje biogenne
Przewodność w 20o
od
do
III
4. Zakwaszenie
N
OWO
N
BZT5
1
9
Tlen rozpuszczony
powyżej
Piaseczna
Zawiesina ogólna
PL01S0701_1111
3. Zasolenie
Substancje
szczególnie
szkodliwespecyficzne
zanieczyszczenia
syntetyczne
i
niesyntetyczne
Temperatura
Jeziorka
od
do
1. Stan
fizyczn 2. Warunki tlenowe
y
Klasa
elementów
fizykoche
micznych
(1-5)
elementów
Klasa
biologicznych
13
Jeziorka
Kraski
Rowu
Jeziorki
Jeziorka
Kraski
Rowu
Jeziorki
Makrofity (makrofitowy
indeks rzeczny MIR)
Jeziorka
Kod ppk
ELEMENTY
BIOLOGICZNE
Fitobentos (wskaźnik
okrzemkowy IO) 1/
12
Nazwa jcw
Ppk zamyka jcw (T/N)
Nazwa
rzeki
Typ abiotyczny
Lp
Nazwa
punktu
pomiarow
okontrolne
go
Silnie zmieniona lub sztuczna jcw (T/N)
ELEMENTY FIZYKOCHEMICZNE
Stan chemiczny w obu punktach jest dobry, natomiast potencjał ekologiczny umiarkowany.
www.codex.pl
35
2014 – 2017
Tabela 10. Zestawienie ocen jakości wód płynących będących środowiskiem życia ryb w
warunkach naturalnych w 2008 r.
Wyniki pomiarów wskaźników i substancji, które zadecydowały o
Nazwa
punktu
Rzeka
Km
pomiarowo
biegu
–
rzeki
jakości rzek w poszczególnych punktach pomiarowych
Klasa
ogólna
Nazwa
wskaźnika
kontrolnego
Głoskówka
Głoskówmost
Azotyny
na
drodze
1,0
non
Fosfor ogólny
Piaseczno-
Chlor całk.
poz.
Runów
Stężenie
Jednostka
mg NH2/l
średnioroczne
maksymalne
minimalne
0,1
0,223
0,016
mg PO4/l
0,96
2,17
0,199
mg HOCl/l
0,015
0,015
0,015
Wody w rzece Głoskówce znajdują się poza jakąkolwiek klasyfikacją ze względu na zawartość
w wodzie azotynów, fosforu ogólnego oraz chloru całkowitego.
Zbiorniki wodne
Na terenie gminy nie ma naturalnych zbiorników wód przekraczających powierzchnię 1 ha.
Charakterystyczną cechą gminy jest występowanie dużej ilości stawów. Większość z nich to stawy
rybne, użytkowane gospodarczo. Niektóre pełnią funkcje turystyczne, jak na przykład staw
zlokalizowany powyżej Zalesia Górnego (Żabieniec), który jest licznie odwiedzany
w sezonie
wiosenno – letnim nie tylko przez mieszkańców gminy i powiatu, ale także przez warszawiaków.
Największe pod względem powierzchniowym są stawy w Żabieńcu (łącznie 9 stawów), Głoskowie
(łącznie 9 stawów) i Szczakach (łącznie 4 stawy).
Tabela 11. Występowanie sztucznych zbiorników wodnych na terenie gminy
Lokalizacja
Zbiornik wodny
Głosków
stawy
Gołków
glinianki
Wola Gołkowska
staw
Chyliczki Pólko
staw
IRS Żabieniec
stawy
Szczaki
stawy
Jazgarzew
stawy
Piaseczno (park)
zbiornik wodny
PGR Głosków
zbiornik wodny
Ponadto, na terenie gminy znajdują się liczne małe „oczka wodne” o powierzchni do 1 ha,
zarówno śródpolne jak i śródleśne oraz starorzecza rzeki Jeziorki położone w jej dolinie.
www.codex.pl
36
2014 – 2017
3.2.3. Urządzenia sieciowe
Wodociągi
Na terenie miasta eksploatacją źródeł wody i sieci wodociągowej zajmuje się dwóch
operatorów: PWiK Piaseczno i ELMAR. W zasięgu obsługi firmy PWiK Piaseczno znajduje się część
miasta od granicy z Warszawą i gminą Lesznowola do linii kolejowej Warszawa – Radom. Tereny
miasta położone na zachód od linii kolejowej (Zalesie Dolne) oraz teren Chyliczek są zaopatrywane w
wodę z wodociągów eksploatowanych przez ELMAR. PWiK Piaseczno dostarcza wodę kupowaną od
MPWiK S.A. Warszawa z centralnego układu wodociągowego Warszawy. Aktualnie jest to
Qmaxh=408m3/h wody pobierane z magistrali d500mm w ul. Puławskiej.
Sieć wodociągowa eksploatowana przez PWiK Piaseczno obejmuje w swoim zakresie:
•
magistrale
- 1,71km
•
przewody rozdzielcze
- 28,44km
•
przyłącza
- 18,50km (2.965 sztuk)
Ciśnienie wody w sieci jest zapewniane przez pompownię strefową znajdującą się przy
3
ul. Puławskiej w rejonie ul. Raszyńskiej o wydajności 1152m /h. Ze względu na długi czas jej
eksploatacji oraz fakt wyposażenia tylko w jedną pompę, wymaga ona rozbudowy i modernizacji.
Awaryjnym źródłem wody dla miasta (przy pozostawaniu w warunkach normalnych na zawodnym
zasilaniu miasta z pojedynczej magistrali) jest stacja wodociągowa z ogólnodostępnym ujęciem wody
oligoceńskiej przy ul.
Żeromskiego. Stacja na pełną wydajność uruchamiana jest wyłącznie
w przypadku awarii wodociągu zasilającego miasto w wodę z Warszawy. Wydajność SUW
„Żeromskiego” wynosi Qmaxh=150m3/h przy pozwoleniu wodnoprawnym na pobór 260m 3/h wody. Zły
stan techniczny i brak dostatecznej pojemności zbiorników wody uzdatnionej nie pozwala na pełne
wykorzystanie wydajności stacji i pełnienie przez nią pełnowartościowego awaryjnego źródła
zaopatrzenia miasta w wodę.
Na terenie miasta firma ELMAR dostarcza wodę z gminnych wodociągów: „Zalesie Dolne” dla
Zalesia Dolnego i z wodociągu „Siedliska” dla Chyliczek. Wydajność SUW „Zalesie Dolne” w ostatnich
latach była niewystarczająca. W 2004 roku prowadzona była rozbudowa tej stacji do wydajności
Qmaxh=210m3/h.
Sieć wodociągowa eksploatowana przez ELMAR na terenie Zalesia Dolnego ma długość –
78,57km, przyłącza – 46,87km (2478 szt.) a na terenie Chyliczek ma długość – 13,47km, przyłącza –
5,51km (347 szt.). Na terenie miasta z wodociągów korzysta obecnie około 95% mieszkańców.
Sieć budowana była w latach 1965 - 2004. W najgorszym stanie technicznym są przyłącza
wodociągowe w najstarszej części miasta wykonane ze stali ocynkowanej. Stan przewodów
wodociągowych można określić jako dostateczny. Część odcinków sieci wykonanych jest
z azbestocementu. Powinny one być wymienione w pierwszej kolejności.
www.codex.pl
37
2014 – 2017
Dla pełnego zobrazowania struktury sieci wodociągowej na terenie miasta Piaseczno należy
również uwzględnić fakt, iż na terenie miasta funkcjonują zakłady produkcyjne posiadające własne
ujęcia wody.
Tabela 12. Informacje na temat zużycia wody w latach 2006 – 2008
Wyszczególnienie
Jednostka miary
2007
2008
2009
Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności
dam3/rok
7 741,9
7 302,7
5 191,2
3
dam /rok
1 553
1 091
54
rolnictwo i leśnictwo
3
dam /rok
2 800
2 428
2 328
eksploatacja
wodociągowej
dam3/rok
3 388,9
3 783,7
3 537,2
dam3/rok
2 901,3
3 155,8
2 974,8
ogółem
przemysł
sieci
gospodarstwa
domowe
Źródło: GUS
Tabela 13. Informacje na temat urządzeń sieciowych - wodociągów w latach 2006 – 2009
Jednostka
miary
2006
2007
2008
2009
długość czynnej sieci rozdzielczej
km
461,7
462,9
499,8
502,4
połączenia prowadzące do budynków
mieszkalnych
i
zbiorowego
zamieszkania
szt.
12 122
12 532
16 628
16 723
woda dostarczona gospodarstwom
domowym
tys. m3
2 873,1
2 901,3
3 155,8
2 974,8
ludność
korzystająca
z
wodociągowej w miastach
sieci
osoba
31 151
32 022
37 491
38 552
ludność
korzystająca
wodociągowej
sieci
osoba
51 733
53 913
61 845
63 597
%
81,1
81,4
90,8
90,9
Wyszczególnienie
z
korzystający z instalacji w miastach w
% ogółu ludności miast
Źródło: GUS, dane za 2009 Urząd Gminy Piaseczno
Gmina jest zwodociągowana w 90 procentach. Jest to całkiem dobry wynikach. W latach 2006
– 2009 nastąpił duży wzrost zwodociągowania gminy, który na pewno wpłynął pozytywnie na jakość
życia mieszkańców na terenie gminy.
www.codex.pl
38
2014 – 2017
Tabela 14. Ujęcia wód czwartorzędowych na terenie gminy
Ilość studni
Nr studni
Właściciel
Użytkownik - lokalizacja
3
1, 2, 3
Gmina Piaseczno
P.T. ELMAR – Piaseczno, ul. Jaremy
4
1, ,5 ,6
Gmina Piaseczno
1
1
Gmina Piaseczno
P.T. ELMAR- Runów, ul. Runowska
2
1, 2
Gmina Piaseczno
P.T. ELMAR –Siedliska
2
1, 2
Gmina Piaseczno
P.T. ELMAR – Bobrowiec, ul. Bobrowska
2
1, 2
Gmina Piaseczno
P.T. ELMAR – Orzeszyn, ul. Klonowa
2
1, 2
Gmina Piaseczno
P.T. ELMAR – Złotokłos
2
1, 2
Gmina Piaseczno
P.T. ELMAR – Jazgarzew
2
1, 2
Gmina Piaseczno
P.T. ELMAR – Głosków, ul. Millenium 9
2
1, 2
Gmina Piaseczno
P.T. ELMAR – Jazgarzew
2
1, 2
Gmina Piaseczno
P.T. ELMAR – Mieszkowo
1
1
Gmina Piaseczno
AQUARIUS – Piaseczno, ul. Żeromskiego
1
1
Gmina Piaseczno
P.T. ELMAR - Grochowa
1
1
Gmina Piaseczno
Szkoła Podstawowa – Gołków, ul. Główna 50
1
1
Gmina Piaseczno
1
1
Nadleśnictwo
1
1
Nadleśnictwo
1
1
Nadleśnictwo
1
1
Nadleśnictwo
1
1
Nadleśnictwo
2
1, 2
Zakład Rybacki
1
1
Zakład Pracy
1
1
Zakład Pracy
2
1, 2
Zakład Pracy
2
5a, 5b
Zakład Pracy
1
4
Zakład Pracy
3
2a, 3, 4
Zakład Pracy
P.T. ELMAR – Zalesie Górne, Wółka
Kozodawska
Przychodnia Lekarska nr 2 Gołków, ul.
Skrzetuskiego 17
Nadleśnictwo Lasów Państwowych – Chojnów
Nadleśnictwo Lasów Państwowych –
Leśniczówka Zalesie Górne
Nadleśnictwo Lasów Państwowych – Runów
Nadleśnictwo Lasów Państwowych – Osiedle
Leśne Stefanów
Nadleśnictwo Lasów Państwowych –Gajówka
Zalesie Górne
Rybacki Zakład Doświadczalny, Żabieniec, ul.
Główna
G. S. „Samopomoc Chłopska” Gołków, ul.
Łąkowa
G. S. „Samopomoc Chłopska”, Pawilon G. S.
Głosków
Kanex Ośrodek Wypoczynkowy Zalesie Górne,
ul. Wczasowa 2
ADEXTRA S. A. Piaseczno, ul. Kineskopowa 1
Zakłady Elektronowe „LAMINA”, Piaseczno, ul.
Puławska 34
TPD Sp. z o. o., Piaseczno, ul. Okulickiego 7/9
www.codex.pl
39
2014 – 2017
Tabela 15. Ujęcia wód trzeciorzędowych na terenie gminy
Głębokość Ujęcia
Lp.
Lokalizacja
Typ ujęcia wody
Wydajność [l/sek]
1
Piaseczno
Trzeciorzędowe
16,6 l/sek
2
Piaseczno
Trzeciorzędowe
3
Piaseczno
Trzeciorzędowe
1,7
36
4
Piaseczno
Trzeciorzędowe
18
245,5
5
Piaseczno
Trzeciorzędowe
18
250
6
Piaseczno
Trzeciorzędowe
20,8
251
7
Piaseczno
Trzeciorzędowe
15
256
16,6
Wody [m]
251
262
11,1
75
Na terenie zakładu TDP Sp z o. o. znajdują się trzy czwartorzędowe studnie głębinowe.
Studnia 2a o głębokości 97 m i ustalonych zasobach eksploatacyjnych w ilości 25 m 3/h. Studnia 3a
o głębokości 104 m i ustalonych zasobach eksploatacyjnych w ilości 120 m 3/h. Studnia 4 o głębokości
964 m i ustalonych zasobach eksploatacyjnych w ilości 90 m 3/h.
Tereny ochrony bezpośredniej studni są ustalone i ogrodzone zgodne z obowiązującymi
przepisami. Woda używana jest do celów technologicznych i zabezpieczenia p. poż.
Kanalizacja
Tabela 16. Informacje na temat urządzeń sieciowych - kanalizacji w latach 2006 – 2009
Wyszczególnienie
Jednostka
miary
2006
2007
2008
2009
długość czynnej sieci kanalizacyjnej
km
164,5
216,6
255,9
334,9
połączenia prowadzące do budynków
szt.
mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania
5 357
6 508
7 494
8 098
3 149,6
3 150,8
2 553,0
2 557,2
ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej
osoba
w miastach
23 932
25 480
33 691
35 510
ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej
30 581
34 132
43 032
45 722
47,9
51,5
63,3
65,3
ścieki odprowadzane
tys. m
3
osoba
korzystający z instalacji w miastach w %
%
ogółu ludności miast
Źródło: GUS
Obecnie na terenie gminy siec rozdzielcza posiada następującą długość:

miasto – 167,2 km

wieś – 333,2 km
www.codex.pl
40
2014 – 2017
Tabela 17. Dane charakterystyczne dla gospodarowania ściekami i osadami ściekowymi w
Gminie
Rok
Jednostka
miary
Wyszczególnienie
2007
2008
2009
3 150,8
2 553,0
2 557,2
4 517
4 194
4 120
3 550
3 480
-
309
340
3 292
BZT5
62 514
47 436
25 265
ChZT
462 198
327 420
155 831
94 161
74 674
23 978
227 022
104 834
24 693
8 437
7 824
2 602
2 301
2 721
2 403
1 989
1 486
1 825
101
27
0
0
3
0
Ścieki oczyszczane
Odprowadzane ogółem
Oczyszczane
łącznie
z
wodami
infiltracyjnymi i ściekami dowożonymi
3
dm /rok
Oczyszczane biologicznie
Oczyszczane z podwyższonym usuwaniem
biogenów
Ładunki zanieczyszczeń w ściekach po oczyszczeniu
Zawiesina
kg/rok
Azot ogólny
Fosfor ogólny
Osady wytworzone w ciągu roku
Ogółem
Stosowane do rekultywacji terenów, w tym
gruntów na cele rolne
t
Składowane razem
Magazynowane czasowo
Źródło: GUS
Oczyszczalnia ścieków
Na terenie Gminy znajduje się mechaniczno – biologiczna oczyszczalnia ścieków w Mieście
Piaseczno. Oczyszczane ścieki to komunalne, deszczowe i przemysłowe, a odbiornikiem
oczyszczonych ścieków jest kanał piaseczyński, zlewnia Jeziorka. Posiada ona pozwolenie wodno
prawne wydane przez wojewodę mazowieckiego z dnia 10.07.2003 r. Nr WŚr IV 6811/100/03 ważne
przez 10 lat.
W 2009 r. na oczyszczalnie kanalizacja przyjęto 3696 dm3/rok w tym 2,2% ścieków
deszczowych. Ponadto przywieziono 306 dm3/rok, w tym 5,0 % ścieków przemysłowych.
Tabela 18. Zawartość substancji w ściekach
Ładunki substancji oznaczonych
w ściekach dopływających
[kg/rok]
Ładunek substancji oznaczonych
w ściekach oczyszczonych
[kg/rok]
BZT5
1561011
22725
ChZT-Cr
3913150
136926
Zawiesina ogólna
3013219
21412
Substancja
www.codex.pl
41
2014 – 2017
Azot ogólny
307454
24208
Fosfor ogólny
45541
2563
W 2009 r. wytworzono 1798,12 t ustabilizowanych osadów ściekowych, posiadano zapas
z 2008 r. 27 t. Do składowania, unieszkodliwiania, odzysku przekazano razem 18925,12 t.
Właściwości komunalnych osadów ściekowych
Odczyn pH
9,8
Ołów [mg/kg s. m.]
46,57
Zawartość suchej masy [%]
22
Kadm mg/kg s. m.]
4,98
Zawartość azotu org. [% s. m.]
54,1
Chrom mg/kg s. m.]
28,78
Zawartość azotu ogólnego [% s. m.]:
1,9
Miedź mg/kg s. m.]
255,89
- w tym azotu amonowego [% s. m.]
0,34
Nikiel mg/kg s. m.]
47,58
Rtęć mg/kg s. m.]
0,59
Zawartość fosforu ogólnego [% s. m.]1,89
Zawartość wapnia i magnezu [% s. m.9,56 0,41
Na terenie gminy znajduje się jeszcze oczyszczalnia ścieków w Wólce Kozodawskiej. Jest to
oczyszczalnia z podwyższonym usuwaniem biogenów. Zrzut ścieków oczyszczonych następuje do
rzeki Jeziorka, zlewnia rzeki Wisła. Projektowane RLM wynosi 16400 a projektowana maksymalna
przepustowość 2 800 m3/d, natomiast średnia dobowa przepustowość wynosi 2420 m3/d. Faktyczna
korzystająca
liczba
z
oczyszczalni
to
6600
osób.
Przez
oczyszczalnie
przepływa
3
362 769 dam /rok ścieków.
[kg/rok]
Ładunek substancji
oznaczonych w ściekach
oczyszczonych [kg/rok]
BZT5
120878
2318
ChZT-Cr
296648
16408
Zawiesina ogólna
138531
2300
Azot ogólny
6374
485
Fosfor ogólny
799
39
Substancja
W 2009 r. wytworzono 4447,9 t ustabilizowanych osadów ściekowych, posiadano zapas
z 2008 r. 61,1 t. Do składowania, unieszkodliwiania, odzysku przekazano razem 4447,9 t. Uwodnienie
wyniosło ok. 95 %
www.codex.pl
42
2014 – 2017
Odczyn pH
6,53
Zawartość fosforu ogólnego [% s. m.]
3,29
Zawartość wapnia i magnezu [% s. m.] 3,12 i
Zawartość substancji org. [% s. m.]
66,23
0,615
Zawartość azotu ogólnego [% s. m.]
1,9
1,69
Oczyszczalnia typu BIOVAC przy Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Złotokłosie
z podwyższonym usuwaniem biogenów.
Projektowane RLM wynosi >108, a faktyczni obsługiwane jest 65 osób. Projektowana
maksymalna przepustowość 35 m3/d, a projektowana średnia dobowa przepustowość 30 m 3/d.
Oczyszczane ścieki to komunalne, a odbiornikiem oczyszczonych jest kanał Złotokłos, zlewnia
Głoskówka. Posiada ona pozwolenie wodno prawne wydane przez starostę piaseczyńskiego z dnia
20.10.2083 r. Nr ŚRL-6223WP/11/08 ważne przez 10 lat.
W 2009 r. na oczyszczalnie kanalizacja przyjęto 7,68 dm3/rok w tym 25% ścieków
opadowych.
[kg/rok]
Ładunek substancji
BZT5
624
32,67
ChZT-Cr
1750
1323,78
Zawiesina ogólna
442
73,75
Substancja
W 2009 r. wytworzono 5,1 t ustabilizowanych osadów ściekowych. Zostały one tymczasowo
magazynowane u wytwórcy.
Na
terenie
Gminy
znajduje
się
oczyszczalnia
ścieków
w
Głoskowie
biologiczna
z podwyższonym usuwaniem biogenów. Projektowane RLM wynosi 4100, a faktyczni obsługiwane jest
3
2500 osób. Projektowana maksymalna przepustowość 840 m /d, a projektowana średnia dobowa
przepustowość 700 m3/d. Oczyszczane ścieki to komunalne, a odbiornikiem oczyszczonych jest rzeka
Głoskówka, zlewnia rzeki Jeziorka. Posiada ona pozwolenie wodno prawne wydane przez starostwo
Piaseczyńskiego z dnia 31.08.2005 r. Nr 190/250 ważne przez 10 lat. W 2009 r. na oczyszczalnie
kanalizacja przyjęto 61,08 dam3/rok.
www.codex.pl
43
2014 – 2017
[kg/rok]
Ładunek substancji
BZT5
11926
222
ChZT-Cr
31759
2503
Zawiesina ogólna
10921
266
Substancja
W 2009 r. wytworzono 1437 t ustabilizowanych osadów ściekowych, posiadano zapas
z 2008 r. 36 t. Do składowania, unieszkodliwiania, odzysku przekazano razem 1437 t.
Odczyn pH
6,41
1,92
Zawartość substancji org. [% s. m.]
67,58
Zawartość azotu ogólnego [% s. m.]:
5,121
Zawartość fosforu ogólnego [% s. m.]1,44
Zawartość wapnia i magnezu [% s. m.] 3,61 i 0,455+
Poniżej znajdują się zakłady na Tereni Gminy wytwarzające powyżej 1 m 3/dobę ścieków:

Piaseczno: ACC Agnieszka Dymna (myjnia samochodowa), Auchan Polska Sp. z o. o.
(handel działalność usługowa), Darla Investments sp. z o. o. (magazyny), De Silva House S.
A. (hotel), Deltaplast Poland Sp. z o. o. (produkcja opakowań), Elbi Agencja Usługowa
(handel, działalność usługowa), Gaura Investments Sp. z o. o. (magazyny), Laboratorium
Kosmetyczne Dr Irena Eris S. A. (produkcja kosmetyków), Leroy Merlin Polska Sp. z o. o.
(handel działalność usługowa), Lukoli Polska Sp. z o. o. (stacja paliw), niebieski dom Sp. z o.
o. (handel, działalność usługowa), Poland Bussines Park V Sp. z o. o. (magazyny, działalność
usługowa), Orlen S. A. (stacja paliw, myjnia samochodowa), Provo Inwestments Sp. z o. o.
(przychodnia lekarska), Reynaers Polska Sp. z o. o. (produkcja blach i okien), TDP Sp. z o. o.
(magazyny), Technikolor Polska Sp. z o. o. (produkcja opakowań z tworzywa), Vietsport
(basen, fitness), Lamnia S. A. (produkcja elektroniki)

Wólka Kozodawska: Dom noclegowy (pensjonat), Domy Matuzalem (dom opieki), Zakład
Pielęgnacyjny
(fryzjer,
kosmetyczka),
NBP
zakład
usług
Gospodarczych
(ośrodek
szkoleniowy)

Głosków: Elgrom (działalność usługowa), Benning Sp. z o. o. (działalność produkcyjno
handlowa)
www.codex.pl
44
2014 – 2017
Aglomeracja
W celu wypełnienia zobowiązań Rzeczypospolitej Polskiej, przyjętych w Traktacie Akcesyjnym
Polski do Unii Europejskiej, w części dotyczącej dyrektywy 91/271/EWG w sprawie oczyszczania
ścieków komunalnych, został sporządzony przez Ministra Środowiska, a następnie zatwierdzony przez
Rząd RP Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych (KPOŚK), który określa plan
inwestycyjny w dziedzinie gospodarki wodno-ściekowej, jaki musi zostać zrealizowany przez Polskę,
aby osiągnąć wymagane efekty ekologiczne.
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229, z późn. zm.),
zwana dalej ustawą Prawo wodne w art. 43 ust. 4c, zobowiązuje Ministra Środowiska do okresowej
aktualizacji zapisów KPOŚK, nie rzadziej niż raz na dwa lata.
Gmina zakłada funkcjonowanie 4 oczyszczalni ścieków „Piaseczno”, „Wólka Kozodawska”,
„Głosków” i „Złotokłos” Pierwsze 3 są obiektami istniejącymi a czwarta jest przewidywana na 2025 r.
(te informacje jednak nie znalazły się aktualizacji KPOŚK i tabela została uzupełniona o informacje z
gminy, które przekazane zostały Urzędowi Marszałkowskiemu Województwa Mazowieckiego)
Tabela 22. Aglomeracja
Lp.
Wyszczególnienie
Wartość
DANE OGÓLNE
1
nr identyfikacyjny aglomeracji
PLMZ009
2
nazwa aglomeracji
Piaseczno
3
dorzecze
4
region wodny
5
gmina wiodąca w aglomeracji
Wisła
SW
Piaseczno
209 100
6
RLM aglomeracji zgodnie z rozporządzeniem
ustanawiającym aglomerację
Piaseczno
163 500
7
Wólka
Kozodawska
25 000
Złotokłos
„Głosków”
10 600
10 000
3 500
4 000
67 000
liczba rzeczywistych mieszkańców w
aglomeracji (stan na dzień 31. 12. 2009 r.)
40 500
19 000
SYSTEMY KANALIZACYJNE
1
liczba mieszkańców korzystających z systemu
41 800
www.codex.pl
45
2014 – 2017
Lp.
Wyszczególnienie
Wartość
kanalizacyjnego w 2009 r.
2
33 800
6 300
długość sieci kanalizacyjnej ogółem w
0
1 700
Złotokłos
Głosków
Brak projektu
Brak danych
312,5
aglomeracji w km w 2009 r.
3
Długość sieci kanalizacyjnej ogólnospławnej
1,5
4
Długość kanalizacji deszczowej w aglomeracji
52,2
5
Szacunkowy udział ścieków przemysłowych w
38%
ściekach oczyszczonych
OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW
1
nr identyfikacyjny oczyszczalni
2
nazwa oczyszczalni
3
przepustowość oczyszczalni maksymalna
4
Przepustowość docelowa
PLMZ0090
Piaseczno
24 000
Wólka
Kozodawska
Brak danych
24 800
5
Ilość oczyszczanych ścieków komunalnych
ogółem w ciągu roku
6
rodzaj istniejącej oczyszczalni
7
rodzaj inwestycji
8
Plan inwestycyjny
9
10
11
Termin zakończenia inwestycji zgodnie z
AKPOŚK 2009
Faktyczny termin zakończenia inwestycji
20 000
2 800
1 300
700
3 420
364
0
61
PUB1
PUB 2
-
B
RM
R
-
-
-
-
BN
-
-
-
2015
-
-
-
2025
-
Termin realizacji przesunięty w czasie. Przepustowość
Przyczyny opóźnienia w realizacji danej
rozbudowanych oczyszczalni zabezpiecza potrzeby Gminy do
inwestycji
2025 roku
OSADY
13
Termin realizacji przedsięwzięć związanych z
2009
gospodarką osadową w zakresie przeróbki
www.codex.pl
46
2014 – 2017
Lp.
Wyszczególnienie
Wartość
osadu na terenie oczyszczalni ścieków
Fermentacja
14
Forma
przeróbki
osadu
na
oczyszczalni
poprzedzająca zagospodarowanie
metanowa,
Stabilizacja
prasowanie,
tlenowa
-
Stabilizacja
tlenowa
suszenie
15
Ilość suchej masy osadów powstających na
oczyszczalni
1825
0
-
0
NAKŁADY INWESTYCYJNE PLANOWANE DO 2015 R.
1
Ogółem
40 984
2
Na oczyszczalnię ścieków
18 700
3
Na przeróbkę osadu na oczyszczalni
22 284
4
Razem
90 647
*) SW – region Środkowej Wisły, PUB1 - oczyszczalnia biologiczna z podwyższonym usuwaniem związków
azotu (N), fosforu (P) spełniające standardy odprowadzanych ścieków dla aglomeracji ≥ 100 000 RLM, PUB2 oczyszczalnia biologiczna z podwyższonym usuwaniem związków azotu (N), fosforu (P) spełniające standardy
oprowadzanych ścieków dla aglomeracji ≥ 15 000RM< 100 000 RM, B – oczyszczalnia biologiczna, RM istniejąca oczyszczalnia, która wymaga rozbudowy ze względu na przepustowość oraz modernizacji części
obiektów, R - istniejąca oczyszczalnia wymaga rozbudowy ze względu na przepustowość
Źródło: Urząd Gminy
www.codex.pl
47
2014 – 2017
3.2.4. Cel
Zapewnienie odpowiedniej jakości użytkowej wód, racjonalizacja zużycia wody, powszechna
ochrona wód oraz objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowaną gospodarką ściekową.
3.2.5. Kierunki działań
Racjonalizacja zużycia wody powinna objąć wszystkie dziedziny gospodarki korzystające z
zasobów wody. Wśród nich należy wymienić przede wszystkim:
•
gospodarkę komunalną,
•
rolnictwo,
•
przemysł.
Na jakość wód zasadniczy wpływ mają również zanieczyszczenia pochodzące ze źródeł
rolniczych. Wielkość dopływu zanieczyszczeń przedostających się poprzez spływy powierzchniowe
z terenów użytkowanych rolniczo uzależniona jest od: sposobu zagospodarowania zlewni,
intensywności nawożenia, przepuszczalności geologicznych utworów powierzchniowych i warunków
meteorologicznych. Tą drogą do wód dostają się związki biogenne, środki ochrony roślin oraz
wypłukiwane frakcje gleby. Poważnym zagrożeniem dla jakości wód jest niewłaściwe stosowanie
nawozów naturalnych: gnojowicy i obornika, a także rolnicze wykorzystywanie ścieków i osadów
ściekowych bez zachowania wymogów ochrony środowiska. Ograniczenie spływu azotu z pól do wód
podziemnych i powierzchniowych można osiągnąć poprzez racjonalne dozowanie i limitowanie
środków plonotwórczych na użytkach rolnych. Odpowiednie przechowywanie nawozów naturalnych
chroni przed niekontrolowanym przedostawaniem się niebezpiecznych substancji do wód. Budowa
szczelnych zbiorników na gnojówkę oraz uszczelnionych płyt obornikowych pozwoli na ograniczenie
tego zagrożenia.
W najbliższej przyszłości konieczne jest ograniczenie marnotrawstwa wody w gospodarstwach
domowych, ograniczenie strat wody w systemach jej rozprowadzania.
Podstawowymi dokumentami związanymi z zagadnieniami gospodarki wodno – ściekowej w Polsce
są:
•
Strategia Gospodarki Wodnej,
•
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych.
Strategia gospodarki wodnej określa podstawowe kierunki i zasady działania umożliwiające
realizację idei trwałego i zrównoważonego rozwoju w gospodarowaniu zasobami wodnymi w Polsce.
Cel ten ma być osiągnięty przez zbudowanie sprawnie działającego systemu, który wykorzystując
mechanizmy prawne oraz instrumenty ekonomiczne, będzie zapewniał utrzymanie dobrego stanu
wód, a w szczególności ekosystemów wodnych i od wody zależnych, pozwalał na zaspokojenie
uzasadnionych potrzeb wodnych, zwiększał bezpieczeństwo powodziowe kraju i chronił go przed
skutkami suszy.
www.codex.pl
48
2014 – 2017
Kierunki działań w dziale Zasoby wodne i gospodarka wodno – ściekowa to:

budowa, rozbudowa i systematyczna modernizacja sieci kanalizacyjnej,

optymalizacja wykorzystania i modernizacja oczyszczalni ścieków,

intensyfikacja kontroli szamb,

ograniczanie negatywnego wpływu na jakość wód zanieczyszczeń z rolnictwa,

upowszechnienie wiedzy o rolnictwie ekologicznym,

wspieranie zakładów przemysłowych w realizowaniu programów racjonalnej gospodarki
wodno -ściekowej,

budowa systemów podczyszczających wzdłuż modernizowanych i nowo powstających dróg,

modernizacja sieci wodociągowej,

likwidacja nieczynnych ujęć wody,

minimalizacja wykorzystania wód podziemnych z ujęć własnych i wody wodociągowej do
celów przemysłowych,

odbudowa i utrzymanie właściwego stanu systemu melioracji szczegółowej i podstawowej,
Najistotniejszym przedsięwzięciem z zakresu gospodarki wodno – ściekowej jest zrealizowanie
budowy systemu kanalizacji ściekowej na obszarach objętych aglomeracją – w myśl Krajowego
Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Szczególnie ważnym jest fakt, że władze polskie
zostały zobligowane do zrealizowania tego celu do końca 2015 r.
www.codex.pl
49
2014 – 2017
3.2.6. Harmonogram działań
Tabela 23. Harmonogram czasowo – kosztowy przedsięwzięć związanych z ochroną zasobów
wodnych oraz z gospodarką wodno - ściekową
Opis przedsięwzięcia
Jednostka
Termin
Planowane
Źródła
realizująca
realizacji
koszty (zł)
finansowania
Gmina,
Remont istniejącej sieci wodociągowe
Przedsiębiorstwo
3000,00 tys.
2011- 2012
4500,00 tys.
2011 – 2013
1000,00 tys.
2011- 2012
2274,47 tys.
2011- 2012
8398,30 tys.
Brak danych
Brak danych
Środki własne,
kosztowych
kosztowych
dotacje, kredyty
propagującej Szkoły
Brak danych
Brak danych
Środki
wody
kosztowych
kosztowych
dotacje
Brak danych
Brak danych
Środki własne,
kosztowych
kosztowych
dotacje, kredyty
Brak danych
Brak danych
kosztowych
kosztowych
Brak danych
Brak danych
kosztowych
kosztowych
Wodociągowe
Gmina,
Rozbudowa ujęcia wody
Przedsiębiorstwo
Wodociągowe
Gmina,
Budowa sieci wodociągowej w mieście
Przedsiębiorstwo
Wodociągowe
Budowa
sieci
wodociągowej
Bobrowiec I
Gmina,
Przedsiębiorstwo
Wodociągowe
Budowa
sieci
wodociągowej
Bobrowiec II
Gmina,
Przedsiębiorstwo
Wodociągowe
Wykonanie
uzupełnień
pomiędzy
połączeń
istniejącymi
sieciami Gmina
wodociągowymi w gminie.
Prowadzenie
akcji
edukacyjno
informacyjnej
optymalizację
zużycia
Środki własne,
2011 -2013
dotacje, kredyty
Środki własne,
dotacje, kredyty
Środki własne,
dotacje, kredyty
Środki własne,
dotacje, kredyty
Środki własne,
dotacje, kredyty
– Gmina,
przez organizacje
indywidualnych użytkowników
Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej
w ramach aglomeracji
ekologiczne
Gmina,
Przedsiębiorstwo
Komunalne
Ewidencja wszystkich zbiorników
bezodpływowych
własne,
Gmina
Gmina
Remont istniejących i możliwych do
udrożnienia
odcinków
kanalizacji
deszczowej.
Gmina
Budowa nowych odcinków kanalizacji
WFOŚiGW,
środki własne
kredyty
deszczowej.
www.codex.pl
50
2014 – 2017
Tabela 24. Harmonogram czyszczenia kanalizacji deszczowej wraz z kwotami
Długość Ilość wpustów Separator Pompownia Termin czyszczenia Kwota
1 Geodetów
407
25
2 Granitowa
885
13
3 Diamentowa
150
2
4 Szafirowa
230
5 Topazowa
325
5
6 Rubinowa
486
11
7 Turkusowa
150
2
8 Tulipanów
150
6
9 Bursztynowa
150
2
10 Alabastrowa
150
11 Opalowa
150
12 Nefrytowa
345
13 Jaspisowa
65
1
10297
19235
wrzesień, październik, listopad 2010
l.p. Nazwa ul.
3250
4830
7075
10756
3250
3450
3250
3150
3150
6
7545
1365
14 Energetyczna
595
23
15 Sękocińska
427
13
16 Jarząbka
625
20
17 Słowicza
610
18 Powst. Warszawy
780
28
19 Jana Pawła
510
9
20 Pawia
900
21 Dworcowa
300
22 Kościelna
196
7
23 Fabryczna
650
18
24 Kusocińskiego
350
25 Al.. Róż
585
26 Szkolna
645
26
27 Nadarzyńska
680
14
28 Kniaziewicza
496
16
29 Bema
650
9
30 Poniatowskiego
440
31 Warszawska
490
12
32 Młynarska
520
9
33 Królewskie Lipy
320
34 Sierakowskiego
450
19 1
11900
35 Kilińskiego
350
12
7950
36 Nowa/Świętojańska
843
11
18253
37 Kościuszki
810
20
18010
38 Gerbera
206
4
39 Czajewicza
326
40 Wschodnia
250
41 Niecała
200
42 Zgody
260
6 1
7260
43 Prusa
696
13 1
16766
44 Żeromskiego
707
14
1
lis-10
13645
maj-11
10117
grudzień, styczeń 2010/2011
14125
12810
17780
11160
18900
6300
4466
14550
7350
12285
1
marzec, kwiecień 2011
5
14845
maj, czerwiec 2011
14980
12716
14100
9240
10890
11370
6970
4526
6846
8
5650
4200
lipiec, sierpień 2011
www.codex.pl
15547
51
2014 – 2017
l.p. Nazwa ul.
Długość Ilość wpustów Separator Pompownia Termin czyszczenia Kwota
45 Plater
470
14
10570
46 Staszica
745
22 1
18245
47 Przedwiośnia
520
7
48 Syrenki
340
10
49 Markowskiego
470
50 Zielona
529
18 1
51 Julianowska
960
25 1
52 Al. Kalin
622
42 1
53 Wrzosowa
120
54 Al. 1 Maja
325
55 Al. Pokoju
450
56 Wilanowska
324
57 Jeziorki
250
58 Polna
125
11270
sękocińska
7640
9870
13509
kwi-11
1
23410
16662
2520
1
18
wrzesień,
październik listopad
2011
1
8325
10350
6804
6750
2625
SUMA
584660
Źródło: Urząd Miasta i Gminy
www.codex.pl
52
2014 – 2017
3.3. Powierzchnia ziemi i gleba
3.3.1. Analiza stanu istniejącego
Gmina Piaseczno położona jest w obrębie Równiny Warszawskiej, która stanowi
zdenudowaną powierzchnie akumulacji lodowcowej. Równina Warszawska ciągnie się po lewej
stronie Doliny Środkowej Wisły od Warszawy na północy po dolinę Pilicy na południu i zajmuje obszar
około 1120 km2. Położona jest ona powyżej 100 m n.p.m i opada 20-30 m skarpą ku dolinie Wisły. Od
zachodu obniża się ku Równinie Łowicko-Błońskiej i sąsiaduje z Wysoczyzną Rawską (granice z tymi
rejonami są niewyraźne).
W gminie Piaseczno występują następujące formy rzeźby terenu o następującym
pochodzeniu:
•
formy pochodzenia lodowcowego: wysoczyzna morenowa płaska z licznymi pagórkami moren
czołowych, formy utworzone w
strefie martwego lodu jak pagórki moren martwego lodu,
wytopiska i zagłębienia po martwym lodzie,
•
formy pochodzenia wodnolodowcowego: równiny sandrowe i wodnolodowcowe, pagórki
akumulacji szczelinowej, kemy i plateau kemowe, równiny zastoiskowe,
•
formy pochodzenia eolicznego: równiny piasków przewianych, wydmy i wyodrębniające się
spośród nich zagłębienia deflacyjne,
•
formy pochodzenia rzecznego: dna dolin rzecznych, równiny torfowe, poziomy tarasów
rzecznych,
W obszarze wysoczyzny morenowej wyznaczono wysoczyznę morenową płaską, na
powierzchni której wysokości względne wynoszą do 2 m, a nachylenia nie przekraczają 2 stopni.
Wysoczyzna ta obejmuje zachodnią części gminy, m.in. w okolicach Bogatek, Głoskowa i Woli
Gołkowskiej. Ponadto, na prawie całym obszarze gminy występują zagłębienia po martwym lodzie.
Zazwyczaj mają one owalny kształt o długości i szerokości kilkuset metrów. Obserwuje się je
najczęściej w sąsiedztwie kemów i moren martwego lodu.
Równiny wodnolodowcowe tworzą rozległe, wyrównane powierzchnie, zajmujące najwyżej
położone tereny na wysoczyźnie. Położone są one zazwyczaj na wysokości 120 – 130 m. n.p.m.
W zachodniej części gminy występuje równina denudacyjna wyższa, natomiast w części wschodniej
równina denudacyjna niższa (granica przechodzi doliną rzeki Jeziorki – Bąkówka – Robercin). Na
powierzchni równin wodnolodowcowych występują liczne formy lodowcowe. Spośród form
wodnolodowcowych licznie reprezentowane są kemy. Są to formy, które utworzyły się na zapleczu
moren czołowych, zazwyczaj drobne o szerokości długości od kilkudziesięciu do kilkuset metrów. Na
terenie gminy utworzyła się także kotlina, w obniżonej części wysoczyzny, w okolicach Gołkowa.
Stanowi ona fragment rynny o kierunku północno – południowych, której południowa część została
zniszczona i włączona do doliny Jeziorki. Tworzy ona płaskie zagłębienie o głębokości do 20 m
nachylone w kierunku rzeki Jeziorki.
Płaską powierzchnię wysoczyzny urozmaicają formy eoliczne, do których należą m.in. wydmy,
które na terenie gminy rozpościerają się w okolicach Piaseczna i Zalesia Górnego. Formy
pochodzenia rzecznego to przede wszystkim tarasy rzeczne. Taras nadzalewowy wykształcił się po
www.codex.pl
53
2014 – 2017
obu stronach Jeziorki oraz miejscami w dolinach jej dopływów. Zachowała się ona tylko fragmentami,
w okolicach Jazgarzewa, Głoskowa i Bogatek. Zajmuje on niewielkie powierzchnie od kilkudziesięciu
do kilkuset metrów szerokości. Taras zalewowy wykształcił się w dolinach współcześnie
przepływającej przez teren gminy rzeki Jeziorki.
Rzeka ta wykorzystała przebieg i układ dolin z wcześniejszego okresu, stąd miejscami płynie w
bardzo poszerzonych dolinach. Wysokość względna tarasu nadzalewowego w stosunku do poziomu
tarasu zalewowego wynosi od 1 do 2 m.
Formy pochodzenia roślinnego stwierdzono na rozległych powierzchniach w dolinie Jeziorki
oraz jej dopływach. Nie brak ich również w szeregu zagłębień po martwym lodzie i w wytopiskach.
Budowa geologiczna gminy Piaseczno jest zróżnicowana. Zarówno rzeźba terenu, jak i jego
geologia związana jest z działalnością lodowca: procesami akumulacyjnymi i denudacyjnymi. Cały
teren gminy pokrywają utwory czwartorzędowe z dominacją piasków oraz piasków i mułków
wodnolodowcowych, z dużymi płatami gliny zwałowej. Doliny rzeczne natomiast wypełnione są
piaskami rzecznymi, piaskami humusowymi, miejscami występują także mady oraz torfy.
Pod względem geologicznym, obszar gminy Piaseczno położony jest w obrębie tzw. Niecki
Warszawskiej, jednostki tektonicznej w obejmującej najgłębszą część Niecki Brzeżnej (tzw.
synklinorium brzeżne). Niecka Brzeżna zbudowana jest z osadów paleozoiku, mezozoiku
i trzeciorzędu, pokrytych utworami czwartorzędowymi. Niecka Warszawska graniczy na północy
z Niecką Pomorską, a na południu z Niecką Lubelską wzdłuż uskoku: Nowe Miasto – Grójec. Nieckę
Warszawską tworzą utwory kredowe, a wypełniają osady trzeciorzędu i czwartorzędu.
Utwory trzeciorzędu na tym obszarze podzielone zostały na osady zaliczane są do neogenu
i paleogenu. Paleogen reprezentowany jest przez piaski, mułki, iły i zlepieńce, a także margle i iły
margliste. Neogen natomiast reprezentowany jest przez piaski, mułki i iły, na których na głębokości
około 20 m p.p.m. leżą iły pstre, mułki i piaski poprzedzielane poziomymi pasmami piasków.
Profil czwartorzędu został ukształtowany przez złożone procesy sedymentacji w okresie glacjałów
i interglacjałów. Najstarsze utwory czwartorzędowe leżące na utworach trzeciorzędowych to piaski ze
żwirami poprzedzielane warstwami mułków. Powyżej, na wysokości Wólki Prackiej i Runowa
w zachodniej części gminy, znajdują się piaski oraz piaski rzeczne ze żwirami interglacjału
kromerskiego, występujące około 60 – 80 m n.p.m.
Natomiast na wysokości Chojnowa i Orzeszyna znajdują się gliny zwałowe najstarszego
zlodowacenia o miąższości kilku metrów. Wyższa część profilu reprezentowana jest głównie przez
piaski ze żwirami, mułki rzeczne i torfy interglacjału mazowieckiego, poprzedzielane pasami gliny
zwałowej w zachodniej części gminy na wysokości Wólki Pęcherskiej i Wólki Prackiej (miąższość tych
utworów sięga 10 m). Na wysokości 80 – 90 m n.p.m. znajdują się utwory takie jak: iły, mułki warwowe
oraz piaski zastoiskowe dolne zlodowacenia środkowopolskiego (stadiał maksymalny), które
największe miąższości osiągają w części zachodniej gminy (około 10 m), zanikając na wysokości
Łbisk – Zalesie Górne.
Na wysokości Orzeszyna i Chojnowa stadiał maksymalny reprezentowany jest przez iły i mułki
warwowe oraz niewielką warstwę piasków zastoiskowych. Powyżej, na wysokości około 100 m n.p.m.
w zachodniej części gminy, znajdują się piaski wodnolodowcowe ze żwirami, o miąższości około 10 m.
www.codex.pl
54
2014 – 2017
Na utworach tych leżą grube warstwy glin zwałowych osiągające największe miąższości na
zachodnich terenach gminy Piaseczno. Są to utwory zlodowacenia
środkowopolskiego, stadiału
mazowiecko – podlaskiego, wychodzące na powierzchnie terenu dużymi płatami w okolicach:
Piaseczno – Ustanów z wyłączeniem Zalesia Górnego, Siedliska – Żabieniec, Bobrowiec – Robercin –
Bąkówka oraz Głosków – Złotokłos i Jazgarzew - Bogatki. Piaski oraz mułki wodnolodowcowe
rozciągają się na powierzchni szerokim pasem od Stefanowa po Chojnów i Wojciechów, występują też
w Zalesiu Górnym, na północno - zachodnich obszarach Piaseczna, w okolicy Głoskowa i Złotokłosu.
Miejscami występują także piaski i mułki kemów (północno – wschodnie okolice Nowinek, okolice
Łbisk oraz w okolicy dawnej stacji kolejki wąskotorowej Runów).
W końcowym okresie zlodowaceń
środkowopolskich (interglacjał Bugo - Narwi) powstała
dolina rzeki Jeziorki, którą wypełniły utwory piaszczyste. Z okresem ostatniego zlodowacenia
(bałtyckiego) wiąże się powstanie piasków rzecznych tarasów nadzalewowych rzeki Jeziorki. Piaski
humusowe zajmujące szeroki pas dolin rzecznych wykształciły się już w holocenie (największe
obszary przy ujściu rzeki Małej do Jeziorki – obecnie tereny stawów rybnych, oraz wzdłuż rzeki
Jeziorki na wysokości Jazgarzewa). Na terenie gminy występują również torfy, m.in. w południowych
okolicach Zalesia Dolnego i w pasie od Solca po Orzeszyn oraz lokalnie wzdłuż dolin rzecznych. W
holocenie w miejscach zagłębień bezodpływowych, powstały mady pylasto-piaszczyste i mułkowato –
ilaste.
U schyłku plejstocenu i w holocenie, w wyniku procesów eolicznych, na terenie gminy
wykształciły się także liczne piaski eoliczne w wydmach (przeważają małe powierzchnie), zwłaszcza
we wschodniej części, m.in. w okolicach Piaseczna, Pilawy i Zalesia Górnego.
Złoża
Rysunek 7. Złoża na terenie gminy
www.codex.pl
55
2014 – 2017
Znaczenie surowcowe na obszarze gminy Piaseczno mają iły zastoiskowe i mułki
zastoiskowe, w mniejszym stopniu torfy. Obecnie jednak, żadne ze złóż nie jest eksploatowane.
Zastoiskowe osady iłowo – mułkowe, które są w Polsce najważniejszym źródłem surowców
ceramiki budowlanej, znane są głównie z rejonu Chylic.
Wydobycie surowca ze złoża „Chylice”
prowadzone było bezprawnie, bez wymaganej dokumentacji. Obecnie jest ono wyeksploatowane.
Kopalnia i cegielnia, które odbierały materiał, zakończyły działalność w 1993 roku. Brak jest
perspektyw ponownego zagospodarowania złoża z następujących powodów: zła jakość surowca,
wyczerpane zasoby, przeznaczenie terenu pod zabudowę.
Na obszarze gminy udokumentowano ponadto dwa złoża iłów zastoiskowych do produkcji
ceramiki budowlanej: „Gołków” i „Gołków I”. Złoże „Gołków” udokumentowano w 1961 roku w kategorii
A+B nie jest już eksploatowane. Złoże „Gołków I” udokumentowano w 1979 roku. Eksploatacja złoża
została przerwana, z powodów ekonomicznych, w 1990 roku. Zasoby pozostałe w złożu wynoszą
65 tyś. m3 i najprawdopodobniej nie zostaną już wydobyte.
Torfy na omawianym obszarze występują m.in. w dolinie Jeziorki oraz w okolicach Chojnowa,
na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego. Zasoby pozabilansowe borowiny w części złoża
o miąższości 1,5 m wynoszą 169 tyś. m3. Torf ten nie nadaje się do celów leczniczych.
Obecnie na terenie gminy udokumentowane jest złoże wód mineralnych położone również na
terenie gminy Konstancin Jeziorna.
Gleby
W gminie Piaseczno przeważają gleby lekkie wytworzone z piasków luźnych lub słabo
gliniastych o średniej wartości rolniczej. Należą do kompleksów żytnio-ziemniaczanych. Nieco lepsze
gleby występują w rejonie Siedlisk - Chylic - Jazgarzewa - Pęcher - Ustanówka. Są to gleby pylaste i
pylasto piaszczyste pochodzenia fluwioglacjalnego wykształcone na rozmytym podłożu moreny
górnej. Jedynie w dolinie Jeziorki i jej dopływów występują gleby pochodzenia hydrom orficznego
tj. gleby ukształtowane w warunkach trwałego lub okresowego nadmiernego uwilgotnienia. W
zależności od stopnia uwilgotnienia terenu i charakteru wód proces bagienny działa w różnym
natężeniu stąd różne typy gleb hydromorficznych. Tu mamy do czynienia z glebami murszowomineralnymi.
Na terenie gminy dominują gleby bielicowe, brunatne oraz mady (w dolinach rzek). Na terenie
miasta Piaseczna występują gleby typu antropogenicznego. Charakteryzują się one zniekształconym
profilem glebowym oraz zmianą składu chemicznego.
Na terenie gminy Piaseczno dominują gleby gruntów ornych i sadów należące do klasy IV i V
(51,6 % ogólnej powierzchni gruntów rolnych). Są to gleby średnie, bądź słabe. Gleby klasy II i III
zajmują tylko 11,42 % ogólnej powierzchni gruntów rolnych w gminie. Brak jest gleb klasy I.
www.codex.pl
56
2014 – 2017
Tabela 25.Zestawienie klasyfikacji gruntów ornych i sadów na terenie gminy
Klasa bonitacyjna gruntów ornych i sadów
Typ wskaźnika
I
II
IIIa
IIIb
IVa
IVb
V
VI
Powierzchnia ha
-
1,08
68,54
545,40
984,17
749,79
1004,46
338,99
Udział powierzchni
gminy (%)
-
-
0,53
4,25
7,67
5,84
8,14
2,64
Udział w powierzchni
gruntów rolnych (%)
-
0,02
1,27
10,13
18,28
13,92
19,40
6,29
Tabela 26. Zestawienie klasyfikacyjne gruntów łąk i pastwisk na terenie gminy.
Klasa bonitacyjna gruntów łąk i pastwisk
Typ wskaźnika
I
II
III
IV
V
VI
Powierzchnia ha
-
-
129,04
453,46
149,16
15,35
Udział powierzchni
gminy (%)
-
-
1,00
3,53
1,16
0,11
Udział w powierzchni
gruntów rolnych (%)
-
-
2,39
8,42
2,77
0,28
Gleby należące do klasy bonitacyjnej IIIa, IIIb lub IVa występują sporadycznie w okolicach
miejscowości Chojnów – Orzeszyn, Łbisk, Pęcherów, Gołkowa i Baszkówki.
Klasy bonitacji gleb:
Klasa I − GLEBY ORNE NAJLEPSZE, gleby tej klasy występują zawsze w dobrych warunkach
fizjograficznych na równinach lub na bardzo łagodnych pochyłościach, są zasobne we wszystkie
składniki pokarmowe roślin, posiadają dobrą naturalną strukturę, są łatwe do uprawy, ciepłe, czynne
biologicznie, przepuszczalne i przewiewne, dostatecznie wilgotne. Do klasy tej zalicza się najlepsze
czarnoziemy leśno-stepowe, najlepsze mady pyłowe i próchniczne, najlepsze czarnoziemy leśnołąkowe wytworzone z glin marglistych i utworów pyłowych, najlepsze czarnoziemne rędziny namyte,
najlepsze gleby brunatne wytworzone z lessów i utworów lessopodobnych oraz najlepsze gleby
brunatne wytworzone z glin.
Klasa II − GLEBY ORNE BARDZO DOBRE, właściwości gleb są zbliżone do gleb I klasy; gleby
występują w mniej korzystnych warunkach fizjograficznych lub mają gorsze właściwości fizyczne.
Zalicza się tu bardzo dobre czarnoziemy leśnostepowe i leśno-łąkowe wytworzone z glin marglistych,
najlepsze rędziny namyte oraz rędziny czarnoziemne i właściwe wytworzone z wapieni kredowych.
Ponadto bardzo dobre mady brunatne i próchniczne oraz bardzo dobre gleby brunatne wytworzone
z lessów, utworów pyłowych wodnego pochodzenia, glin i iłów pylastych, a także najlepsze gleby
płowe wytworzone z lessów, glin i utworów pyłowych pochodzenia wodnego.
www.codex.pl
57
2014 – 2017
Klasa IIIa − GLEBY ORNE DOBRE, gleby mają już wyraźne gorsze właściwości fizyczne i chemiczne,
występują w mniej korzystnych warunkach fizjograficznych niż gleby klasy I i II. Pogarszają się przede
wszystkim stosunki wodne. Zalicza się tu gleby brunatne i płowe wytworzone z piasków gliniastych
mocnych, różnych utworów pyłowych i glin lekkich oraz iłów pylastych, średnio dobre czarnoziemy
leśno-stepowe i leśno-łąkowe wytworzone z glin, iłów i utworów pyłowych oraz z piasków gliniastych
mocnych. Ponadto najlepsze odmiany rędzin kredowych i najlepsze rędziny gipsowe oraz średnio
dobre mady pyłowe i najlepsze z mad ciężkich i piaszczystych. Do klasy tej należą również gleby
torfowo-murszowe.
Klasa IIIb − GLEBY ŚREDNIO DOBRE, zasadniczo są zbliżone właściwościami do gleb klasy III a,
ale
w
jeszcze
większym
stopniu
charakteryzują
się
gorszymi
właściwościami
fizycznymi
i chemicznymi. Zalicza się do niej gleby brunatne, płowe i opadowo-glejowe wytworzone z piasków
gliniastych mocnych lub lekkich na cięższych podłożach, wytworzone z glin lekkich, iłów i utworów
pyłowych wodnego pochodzenia, gorsze odmiany czarnoziemów leśno-stepowych i średnio dobre
czarnoziemy leśno-łąkowe wytworzone z glin, iłów, utworów pyłowych pochodzenia wodnego
i piasków gliniastych mocnych, a także średnio dobre mady i rędziny oraz gleby wytworzone z
utworów torfowo-murszowych.
Klasa IVa − GLEBY ORNE ŚREDNIEJ JAKOŚCI, gleby o zdecydowanie gorszych właściwościach niż
gleby wyższych klas. Gleby ciężkie tej klasy cechuje duża żyzność potencjalna, lecz są mało
przewiewne, zimne i mało czynne biologicznie. Należą do nich gleby brunatne, płowe i bielicowe –
wytworzone z różnych piasków i żwirów gliniastych, gleby płowe, brunatne i opadowo-glejowe
wytworzone z glin, iłów i utworów pyłowych, często o gorszych warunkach wodnych, niektóre gatunki
czarnoziemów leśno-stepowych i leśno-łąkowych, średniej jakości mady pyłowe i piaszczyste, mady
ciężkie wytworzone z iłu oraz średniej jakości rędziny właściwe i brunatne, gorsze gatunki rędzin
czarnoziemnych i średniej jakości gleby torfowo-murszowe.
Klasa IVb − GLEBY ORNE ŚREDNIEJ JAKOŚCI (GORSZE), gleby bardziej wadliwe od gleb klasy
IVa, gleby ciężkie tej klasy są najczęściej podmokłe, niektóre gatunki gleb podścielone są płytko zbyt
przepuszczalnym podłożem wskutek czego są zbyt suche. Zalicza się tu takie same typy, rodzaje i
gatunki gleb jak do klasy IVa.
Klasa V − GLEBY ORNE SŁABE, gleby mało żyzne i nieurodzajne oraz zawodne. Zalicza się do nich
lżejsze odmiany gleb brunatnych i płowych, gleby rdzawe i bielicowe, wytworzone ze żwirów
gliniastych i różnych piasków całkowitych lub położonych na mniej przepuszczalnych podłożach.
Ponadto czarne ziemie pobagienne wytworzone z piasków słabo gliniastych, murszowate, gorsze
odmiany czarnoziemów leśno-łąkowych, mady bardzo lekkie.
Klasa VI − GLEBY NAJSŁABSZE, gleby słabe, wadliwe i zawodne. Należą do nich gleby rdzawe,
bielicowe, rankery i pararędziny wytworzone z następujących skał macierzystych: żwirów
piaszczystych, płytkich piasków słabo gliniastych na piaskach luźnych, wapieniach, żwirach, z bardzo
www.codex.pl
58
2014 – 2017
płytkich piasków wietrzeniowych, piasków słabo gliniastych średnio głębokich, na piasku luźnym oraz
piasków słabo gliniastych całkowitych.
Klasa VI RZ − GLEBY POD ZALESIENIA, gleby bardzo ubogie, zbyt suche, nieprzydatne do
prowadzenia upraw polowych. Winny być bezwzględnie zalesione. Należą do nich gleby rdzawe,
bielice, rankery, pararędziny – wytworzone ze żwirów piaszczystych, piasków luźnych całkowitych,
płytkich piasków luźnych nawapieniowych i nażwirowych oraz płytkie piaski wietrzeniowe.
Lokalnie na terenie gminy, w okolicach Jazgarzewa oraz północno – zachodnich terenach
Piaseczna, występują czarne ziemie wytworzone z piasków, glin lekkich, bądź średnich.
Ze względu na dobrą jakość są one użytkowane rolniczo w postaci kompleksów pszennych. Na
terenie gminy dominuje kompleks żytni, występujący na glebach bielicowych i brunatnych. Kompleks
pszenny
występuje
przeważnie
na
dobrych
glebach
brunatnych,
czarnych
ziemiach
i madach.
Gleby z obszaru gminy wykazują zróżnicowany odczyn. Z badań wynika, że gleby obojętne
(6,7-7,4) i zasadowe (>7,4) występują w części północnej gminy (tereny miejskie Piaseczna).
Natomiast gleby o charakterze kwaśnym (<6,7) są charakterystyczne dla części południowej.
Najniższe pH (4,5) zanotowano w południowo – wschodniej części gminy.
Jednym z podstawowych wskaźników oceny przydatności gleb rolnych jest odczyn gleb.
Zależy on od rodzaju skały macierzystej, składu granulometrycznego gleby, warunków przyrodniczych
oraz zabiegów agrotechnicznych. Odczyn środowiska glebowego wpływa w znacznym stopniu na
życie roślin, mikroorganizmów i fauny glebowej. Decyduje tym samym o aktywności biologicznej gleby.
Kwaśne odczyny gleb, powodują obniżanie plonowania roślin jak również ułatwiają przyswajanie przez
rośliny metali ciężkich. Z odczynem gleb ściśle związana jest potrzeba ich wapnowania.
Określenie potrzeb wapnowania i wielkość zalecanych dawek
Wapnowanie ma wszechstronny i korzystny wpływ na właściwości fizyczno-chemiczne
i biologiczne gleb. Wpływa zatem na tworzenie żyzności gleby, czynnika umożliwiającego uzyskiwanie
wysokich plonów i efektywne wykorzystanie nawożenia NPK.
Podstawowymi wskaźnikami do określenia potrzeb wapnowania są wielkość pH i kategoria
agronomiczna wynikająca ze stopnia zwięzłości gleby. Potrzeby wapnowania precyzują ilość
stosowanych nawozów wapniowych i ich formę, w zależności od składu granulometrycznego gleby.
W praktyce rolniczej wprowadzono pięć przedziałów określających potrzeby wapnowania. Zakresy pH
dla przedziałów potrzeb wapnowania obrazuje załączona tabela 25.
www.codex.pl
59
2014 – 2017
Tabela 27. Przedziały potrzeb wapnowania
Kategoria
Zakresy pH dla przedziałów potrzeb wapnowania
agronomiczna
konieczne
potrzebne
wskazane
ograniczone
zbędne
bardzo lekkie
do 4,0
4,1 - 4,5
4,6 - 5,0
5,1 - 5,5
od 5,6
lekkie
do 4,5
4,6 - 5,0
5,1 - 5,5
5,6 - 6,0
od 6,1
średnie
do 5,0
5,1 - 5,5
5,6 - 6,0
6,1 - 6,5
od 6,6
ciężkie
do 5,5
5,6 - 6,0
6,1 - 6,5
6,6 - 7,0
od 7,1
użytki zielone
do 5,0
5,1 - 5,5
5,6 - 6,0
-
-
gleby
Źródło: Agrochemiczne badania gleb., WIOŚ 2000-2004 r.
Aby wapnowanie
spełniało
pożądane
efekty,
musi
być
zastosowane
w dawkach
gwarantujących uzyskanie i utrzymanie optymalnego odczynu dla uprawianych w zmianowaniu
gatunków roślin.
Tabela 28. Optymalne dawki nawozów wapniowych (w tonach CaO na hektar)
Potrzeby wapnowania
Kategoria agronomiczna gleb gruntów ornych
bardzo lekkie
Lekkie
Średnie
ciężkie
konieczne
3,0
3,5
4,5
6,0
potrzebne
2,0
2,5
3,0
3,0
wskazane
1,0
1,5
1,7
2,0
ograniczone
−
1,0
1,0
−
zbędne
−
−
−
−
Uwaga: na glebach lekkich i średnich należy stosować dawki wapnia zależnie od wrażliwości i rośliny na kwaśny
odczyn.
www.codex.pl
60
2014 – 2017
Tabela 29. Zawartość metali ciężkich w glebach na terenie gminy
W glebach na terenie gminy, stopień zanieczyszczenia metalami ciężkimi, kształtuje się na
poziomie zawartości naturalnej tych pierwiastków.
Przyczyny zanieczyszczeń gleb gruntów ornych:
•
zanieczyszczenia pierwiastkami chemicznymi – nadmierne wprowadzanie do gleb nawozów
mineralnych,
•
niewłaściwa mechanizacja rolnictwa – stosowanie ciężkich ciągników i odpróchnicowanie się
gleby,
•
wadliwa chemizacja gleby – zbytnia intensyfikacja nawożenia mineralnego, nie dostosowanie
dawek do optymalnych potrzeb, stosowanie pestycydów,
•
zanieczyszczenia przemysłowe gleb – substancje szkodliwe emitowane do atmosfery, skąd
przenikają do gleby w postaci gazów, płynów lub pyłów.
www.codex.pl
61
2014 – 2017
3.3.2. Cel
Celami w zakresie ochrony powierzchni ziemi i gleby są
1. Ochrona powierzchni ziemi i gleb przed degradacją oraz ich dobre wykorzystanie.
2. Minimalizacja wpływu na środowisko poprzez zachowanie walorów ekologicznych
obszarów rolniczych.
3. Ochrona zasobów kopalin.
W
celu
racjonalnego
gospodarowania
ich
zasobami,
należy
dostosować
formy
zagospodarowania oraz kierunki i intensywność produkcji do ich naturalnego potencjału. Należy
również zadbać o właściwą kulturę rolną, zapobiegającą erozji.
Ważnymi działaniami w kontekście właściwej polityki rolnej będzie zapobieganie procesom
erozji. Stosowanie zabiegów przeciwdziałających erozji wodnej jest niezbędne już na gruntach
o nachyleniu ›10% czyli ›6°. Powinny one obejmować odpowiednie zagospodarowanie wąwozów oraz
stoków i stosowanie odpowiednich płodozmianów, a także stałe utrzymanie gleby pod pokrywą
roślinną. Erozja wietrzna jest szczególnie nasilona na otwartych przestrzeniach rolnych, dlatego
w celu zapobiegania temu zjawisku należy stosować zadrzewienia i zakrzaczenia śródpolne. Dla
zachowania optymalnego uwilgotnienia gleby i prawidłowego systemu odwadniania niezbędne jest
utrzymanie urządzeń melioracyjnych, rowów i drenażu w dobrym stanie. Utrzymanie melioracji
szczegółowych należy do obowiązków właścicieli gruntów.
Ochrona gleb uwzględnia również optymalne zużycie nawozów sztucznych oraz środków
ochrony roślin. Preferowane są naturalne nawozy takie jak np. obornik czy kompost. Nieodpowiednie
ilości nawozów syntetycznych i mineralnych, polepszaczy gleb, odchodów zwierząt z ferm (np.
gnojowicy), osadów ściekowych a także kompostów naturalnych mogą natomiast nasilać procesy
degradacji gleb.
Istotnym kierunkiem działań w rolnictwie jest kontynuacja upowszechniania Kodeksu Dobrej
Praktyki Rolniczej.
Przy racjonalnym użytkowaniu zasobów glebowych, należy również zwrócić uwagę na
możliwość uzyskania dopłat z Unii Europejskiej za np. uprawy energetyczne. Biorąc pod uwagę
konieczność zwiększania udziału energii odnawialnej w ogóle źródeł energii, może się to okazać
dodatkowym atutem.
Istotną rolę dla ochrony środowiska w kontekście eksploatacji kopalin, zwłaszcza eksploatacji
odkrywkowej zawsze odgrywa właściwie prowadzony proces zamykania i rekultywacji wyrobiska po
zakończonej
eksploatacji.
Obowiązek
sukcesywnego
prowadzenia
rekultywacji
terenów
poeksploatacyjnych oraz przywracania do właściwego stanu innych elementów przyrodniczych
spoczywa, w typowych przypadkach, na podmiocie prowadzącym eksploatację złoża. Działalność
kontrolna organów administracji geologicznej powinna zatem koncentrować się także na kwestii
spełnienia wymagań prawnych przez użytkownika złoża po zakończeniu eksploatacji.
www.codex.pl
62
2014 – 2017
Dążąc do osiągnięcia wytyczonych celów należy brać pod uwagę następujące kierunki działań:
•
propagowanie Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych,
•
ochrona gleb o wysokiej przydatności rolniczej przed przeznaczeniem na cele nierolnicze,
•
waloryzacja terenów pod względem ich przydatności do produkcji zdrowej żywności oraz
promocji takiej żywności,
•
zapobieganie procesom erozji (stosowanie zadrzewień śródpolnych) oraz utrzymanie pokrywy
glebowej pod szatą roślinną,
•
zachowanie śródpolnych zadrzewień, zakrzaczeń, kompleksów leśnych i nieużytków
podmokłych jako ważnych elementów funkcjonalnych struktury ekologicznej i obiektów
warunkujących utrzymanie odpowiedniego poziomu wód gruntowych na obszarach rolniczych,
•
właściwa polityka zalesiania gruntów nieprzydatnych rolniczo,
•
wykorzystanie produkcji rolnej z przeznaczeniem na cele energetyczne,
•
wdrażanie i upowszechnianie zasad dobrej praktyki rolniczej,
•
wspieranie i promowanie rolnictwa ekologicznego.
Natomiast w zakresie ochrony terenów eksploatacji złóż, realizacja celów będzie się odbywała przez:
•
ochronę zasobów złóż niezagospodarowanych,
•
uwzględnienie
w
planach
zagospodarowania
przestrzennego
wszystkich
złóż,
oraz
uwzględnienie ich ochrony przed przeinwestowaniem,
•
rekultywacja terenów poeksploatacyjnych.
Tabela 30. Harmonogram czasowo – kosztowy przedsięwzięć związanych z ochroną
powierzchni ziemi i gleb
Jednostka
Termin
Planowane
Źródła
realizująca
realizacji
koszty (zł)
finansowania
Prowadzenie właściwej struktury
zagospodarowania przestrzennego
(zagospodarowywanie
gruntów
o niskiej przydatności rolniczej, uprawy
na
gruntach
o
wyższej
Zadanie ciągłe
Rolnicy
Brak danych
kosztowych
klasie
Środki własne
dotacje,
kredyty
bonitacyjnej)
Kształtowanie struktury upraw
WODR,
przeciwdziałającej erozji i pogarszaniu Właściciele
się jakości gleb
gruntów
Proponowanie proekologicznych zasad
gospodarki
rolnej
zmniejszających
negatywny wpływ upraw na środowisko
poprzez
Zadanie ciągłe
organizowanie
publikację ulotek, broszur
szkoleń,
Brak danych
kosztowych
Środki własne
inwestorów,
dotacje
WODR
ARiMR
Zadanie ciągłe
Gmina
Brak danych
Dotacje
kosztowych
Starostwo
www.codex.pl
63
2014 – 2017
Wykorzystanie gleb o niższej klasie
przydatności
biomasy
rolniczej
pod
produkcję
Jednostka
Termin
Planowane
Źródła
realizująca
realizacji
koszty (zł)
finansowania
Właściciele
gruntów
Zadanie ciągłe
Brak danych
kosztowych
www.codex.pl
Środki własne
inwestorów,
dotacje
64
2014 – 2017
3.4. Powietrze
Klimat
Teren gminy Piaseczno, zgodnie z podziałem Polski na regiony klimatyczne według
W. Okołowicza (1979), położony jest w regionie mazowiecko - podlaskim. Klimat na tym obszarze
posiada cechy klimatu przejściowego, z przewagą cech kontynentalnych. Omawiany obszar
charakteryzuje się średnią roczną temperaturą w granicach 7,0 0C - 8,1 0C oraz niskim poziomem
opadów atmosferycznych: 500 – 550 mm rocznie. Teren gminy należy do obszarów gdzie występuje
deficyt wody opadowej. Wpływ cech kontynentalnych wpływa na podwyższenie amplitudy
temperatury. W efekcie wahania temperatury są wysokie i sięgają nawet 23 0C. Niski poziom opadów
powoduje w okresie wegetacji roślin znaczny deficyt wilgoci. Wilgotność powietrza wynosi około 80%.
Natomiast pokrywa śnieżna zalega na tym terenie przez około 50 - 60 dni.
Na obszarze gminy Piaseczno dominują wiatry zachodnie, południowo - zachodnie i północno
– zachodnie. Niemalże 50 % wiatrów wieje z kierunku zachodniego. Okres wegetacyjny wynosi około
215 dni. Rozpoczyna się pod koniec marca, a kończy na początku listopada. Warunki klimatu
lokalnego mogą być nieco odmienne od klimatu panującego w regionie. Do parametrów
modyfikujących wskaźniki klimatyczne (m.in. bilans cieplny, temperatura, opady oraz siła i kierunek
wiatrów) zależą głównie od: rzeźby terenu, budowy geologicznej i pokrycia terenu. Na terenie gminy
Piaseczno nie obserwuje się dużych różnic warunków klimatycznych, ze względu na małe
urozmaicenie rzeźby terenu. Wszelkie modyfikacje są przeważnie spowodowane występowaniem
zabudowy i obszarów leśnych. Stąd, na obszarach południowych gminy Piaseczno, gdzie dominują
tereny leśne, amplitudy temperatur mogą być nieco niższe od wartości średnich, siła wiatrów słabsza,
a retencja wody opadowej i wilgotność większa. Natomiast na terenach północnych, gdzie dominują
obszary zurbanizowane, może występować zwiększone zachmurzenie.
Zanieczyszczenia komunikacyjne
Zanieczyszczenia komunikacyjne powstają w wyniku eksploatacji dróg przez pojazdy
mechaniczne. Główne składniki spalin to tlenki węgla i tlenki azotu.
Prawdopodobieństwo występowania emisji zanieczyszczeń ze źródeł komunikacyjnych
dotyczy ewentualnych obszarów przyległych do dróg. Na terenie gminy komunikację zapewnia sieć
dróg powiatowych i dróg gminnych wraz z drogą krajową oraz wojewódzkimi.
Na stan powietrza oddziałują także źródła komunikacyjne. Wysokie zanieczyszczenie
powietrza substancjami pochodzącymi ze spalania paliw w silnikach pojazdów występuje na
skrzyżowaniach głównych ulic miast, przy trasach komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu
biegnących przez obszary o zwartej zabudowie. Przyczyną nadmiernej emisji zanieczyszczeń ze
środków transportu jest przede wszystkim zły stan techniczny pojazdów, zła eksploatacja, przestoje
w ruchu spowodowane złą organizacją ruchu lub zbyt małą przepustowością dróg.
www.codex.pl
65
2014 – 2017
Największa koncentracja ruchu samochodowego w mieście Piaseczno występuje na drogach:
1) nr 79 Warszawa – Piaseczno – Góra Kalwaria (samochody ciężarowe i osobowe),
2) nr 721 Lesznowola – Piaseczno – Konstancin – Jeziorna (samochody ciężarowe i osobowe),
3) nr 722 Piaseczno – Grójec (samochody ciężarowe i osobowe),
4) ul. Wojska Polskiego (samochody osobowe),
5) ul. Kościuszki (samochody osobowe).
Niska emisja
Niska emisja jest to emisja pyłów i szkodliwych gazów pochodząca z domowych pieców
grzewczych i lokalnych kotłowni węglowych, w których spalanie węgla odbywa się w nieefektywny
sposób.
Do źródeł niskiej emisji należy zaliczyć przede wszystkim indywidualne posesje, ciepłownie
miałowo - węglowe a także mniejsze zakłady produkcyjne, punkty usługowe i handlowe. Ze względu
na dużą ilość tego typu źródeł emisji nie jest możliwe monitorowanie każdego z nich, a tym samym
określenie dokładnej ilości dostających się z nich do atmosfery zanieczyszczeń.
Rzeczywista emisja zanieczyszczeń z jednego źródła może się różnić w zależności od:
•
spalania paliw o różnej kaloryczności i jakości (np. zróżnicowana zawartość związków siarki
w węglu),
•
stanu technicznego pieców,
•
spalania w domowych piecach części odpadów (szczególnie tworzyw sztucznych).
Duża ilość emitorów wprowadzających zanieczyszczenia z kominów o niewielkiej wysokości
powoduje, że zjawisko to jest bardzo uciążliwe, gdyż zanieczyszczenia gromadzą się wokół miejsca
powstawania, a są to najczęściej obszary o zwartej zabudowie mieszkaniowej. Niska emisja jest
szczególnie uciążliwa w tzw. sezonie grzewczym. W celu ograniczenia emisji niskiej propagowane są
systemy alternatywnego ogrzewania gospodarstw.
Ponadto wiele budynków użyteczności publicznej i mieszkalnych charakteryzuje się dużymi
stratami ciepła z uwagi na brak odpowiedniej izolacji ścian i stropów, a także z powodu okien o
wysokim współczynniku przenikania ciepła. Stąd istnieje potrzeba zintensyfikowania termorenowacji
takich budynków.
W celu ograniczenia emisji niskiej propagowane są systemy alternatywnego ogrzewania
gospodarstw. W poniższej tabeli przedstawiono zestawienie parametrów kotłów i paliw dla
indywidualnych gospodarstw domowych oraz szacunkowy procent redukcji emisji w przypadku ich
zastosowania.
Na podstawie danych udostępnionych przez Wojewódzką Stację Sanitarno Epidemiologiczną
w Warszawie zestawiono zestawienia średniomiesięcznych pomiarów zanieczyszczeń powietrza na
manualnej stacji pomiarowej zlokalizowanej przy ul. Dworskiej. Wyniki pomiarów podstawowych
zanieczyszczeń powietrza w latach 2008 - 2009 na terenie Piaseczna przedstawiono w tabelach
poniżej.
www.codex.pl
66
2014 – 2017
Norma stężenia uśrednionego pyłu zawieszonego PM10 w ciągu doby (24-godzinnej)
wynosi 50 μg/m3, a dopuszczalna liczba przekroczeń tej wartości w ciągu roku wynosi 35.
Ww. stacja zlokalizowana na terenie Miasta Piaseczno przy ul. Dworskiej jest stacja manualną
należąca do Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Warszawie. Na stacji tej badane są
stężenia następujących substancji: B(a)P, PM10, SO2, NO2, CO, ozon.
Tabela 31. Średniomiesięczne wyniki pomiarów zanieczyszczeń powietrza na stacji pomiarowej
w 2008 r.
Miesiąc
Parametr
Pył zawieszony
PM10
Jednostka
g/m3
Pył zawieszony
Liczba
PM10
przekroczeń
Wartość
Norma
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
średnioroczna
40
39
43
35
48
28
28
21
21
21
39
27
38
32,4
35
7
7
5
13
3
0
0
1
0
7
3
3
49
Tabela 32.Średniomiesięczne wyniki pomiarów zanieczyszczeń powietrza na stacji pomiarowej
w 2009 r.
Miesiąc
Parametr
Jednostka
Pył zawieszony
PM10
g/m3
Pył zawieszony
Liczba
PM10
przekroczeń
Wartość
Norma
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
średnioroczna
40
50
37
32
67
28
18
19
30
39
17
-
-
33,7
35
12
7
4
20
2
0
0
5
8
0
-
-
58
Zestawienie danych co do emisji pyłu zawieszonego PM10 dla miesięcy w sezonie grzewczym i latem
wskazuje znaczną różnicę, gdzie latem powietrze jest znacznie mniej zanieczyszczone. Wartości
stężeń tych substancji są wysokie zwłaszcza dla pierwszych i ostatnich czterech miesięcy w roku,
gdzie występują najniższe temperatury zewnętrzne, czyli w sezonie grzewczym. Szczególnie wysokie
poziomy emisji pyłu zawieszonego można zaobserwować w kwietniu, co może być spowodowane:
•
powszechnym spalaniem liści i gałęzi przez właścicieli posesji indywidualnych,
•
zwiększonym pyleniem roślin w okresie świątecznym.
Wytwarzanie ciepła w źródłach niskiej emisji wzrasta w przypadku występowania niższych
temperatur (w sezonie grzewczym), co jest kolejnym argumentem za tym, że podwyższone wartości
stężeń zanieczyszczeń pochodzą właśnie z tych źródeł. W paleniskach węglowych często poza
spalaniem węgla z powodu niefunkcjonującego systemu segregacji odpadów spala się różnego
rodzaju śmieci (tworzywa sztuczne, odpadki spożywcze itp.), co wypływa na wzrost emisji pyłowej jak i
powoduje nieprzyjemny zapach. Częstym zjawiskiem jest też funkcjonowanie dwóch kotłów w
budynkach gazowego i nieekologicznego kotła węglowego pozwalającego właśnie na spalanie tego
rodzaju odpadków
www.codex.pl
67
2014 – 2017
Tabela 33. Parametry kotłów i paliw dla indywidualnych gospodarstw domowych
Jednostka
Stare
węglowe
Tradycyjne
węglowe
nowoczesne
Węglowe
retortowe
Ekologiczne
Gazowe
Olejowe
Elektryczne
Wskaźnik
emisji pyłu
[g/GJ]
404,1
65
32
50
0,5
3,7
0
[%]
-
83,75
92
87,5
99,75
98,75
100
ogółem
Redukcja
emisji
Źródło: Program Ochrony Powietrza dla Miasta Leszna, Opole 2008
3.4.2. Ocena jakości powietrza w gminie
Na obszarze gminy Piaseczno nie prowadzi się pomiarów w zakresie czystości powietrza.
Monitoring
jakości
powietrza
prowadzony
jest
w
celu
określenia
stężenia
substancji
zanieczyszczających. W ciągu ostatnich kilku lat zauważono, że poziom zanieczyszczeń atmosfery
ustabilizował się i generalnie nie są przekraczane dopuszczalne poziomy stężeń.
Wynikiem oceny, zarówno pod kątem kryteriów dla ochrony zdrowia jak i kryteriów dla ochrony roślin
dla wszystkich substancji podlegających ocenie, powinno być zaliczenie strefy do jednej z poniższych
klas:
•
klasy A – jeżeli stężenia zanieczyszczenia na terenie strefy nie przekraczają odpowiednio
poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych, poziomów celów długoterminowych;
•
klasy B – jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy
dopuszczalne, lecz nie przekraczają tych poziomów powiększonych o margines tolerancji;
•
klasy C – jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne
powiększone o margines tolerancji, w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony –
poziomy dopuszczalne, poziomy docelowe, poziomy celów długoterminowych.
Gmina Piaseczno została przydzielona do strefy powiatu piaseczyńskiego.
Stężenie zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym na obszarze Gminy jest związane ze
stopniem koncentracji źródeł emisji zanieczyszczeń i wielkością emisji, warunkami rozprzestrzeniania
się zanieczyszczeń oraz wpływem zanieczyszczeń pochodzących spoza gminy.
Ocena stanu zanieczyszczenia powietrza wykonywana jest w oparciu o wyniki badań
monitoringowych prowadzonych w punktach pomiaru zanieczyszczeń powietrza oraz poprzez
wykorzystanie wyników badań z innych stref.
Strefa powiatu piaseczyńskiego, na obszarze której leży Gmina Piaseczno w ocenie za rok
2008, została zaliczona do klasy C wg kryteriów dla ochrony zdrowia poziomów dopuszczalnych ze
względu na pył PM10. Zakwalifikowanie strefy do klasy C ze względu na przekroczenia poziomu
dopuszczalnego dla pyłu PM10 nastąpiło z powodu przekroczenia dopuszczalnej krotności
www.codex.pl
68
2014 – 2017
przekroczeń dla stężeń 24 – godzinnych. Nie są przekraczane stężenia średnie dla roku. Poziomy
docelowe dla tej strefy wykazują przekroczenia w zakresie BaP (PM10) oraz dla strefy mazowieckiej
O3.
Wynikowe klasy w strefie powiat piaseczyński dla poszczególnych zanieczyszczeń uzyskane
w ocenie rocznej za rok 2009 dokonanej z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony
zdrowia przedstawia tabela 30.
Tabela 34. Klasyfikacja strefy powiatu piaseczyńskiego dla kryterium ochrony środowiska
Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy
Nazwa strefy
Powiat
piaseczyński
SO2
NO2
PM10
Kadm
Arsen
Nikiel
BaP
Pb
C6H6
CO
O3
A
A
C
A
A
A
C
A
A
A
C
Źródło: WIOS
Klasy wynikowe w oparciu o kryteria określone dla ochrony zdrowia ludzkiego
W wyniku oceny przeprowadzonej dla 2009 roku:
•
dla ozonu, strefę mazowiecką pod kątem ochrony zdrowia zaliczono do klasy C, co oznacza,
że na terenie strefy został przekroczony poziom docelowy i poziom celu długoterminowego dla
rozpatrywanej substancji,
•
dla pyłu PM10 oraz BaP strefę powiatu piaseczyńskiego pod kątem ochrony zdrowia
zaliczono do klasy C,
•
dla pozostałych zanieczyszczeń strefę pod kątem ochrony zdrowia zaliczono do klasy A.
Tabela 35. Klasyfikacja powiatu piaseczyńskiego dla kryterium ochrony roślin.
Symbol klasyfikacji wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru strefy
SO2
NOx
O3
A
A
C
Źródło: WIOS
W wyniku oceny przeprowadzonej dla 2008 roku:
•
dla ozonu, wyznaczona została strefę mazowiecką pod kątem ochrony roślin zaliczono do
klasy C, co oznacza, że na terenie strefy został przekroczony poziom celu długoterminowego
dla rozpatrywanej substancji,
•
dla dwutlenku siarki i tlenków azotu strefę od kątem ochrony roślin zaliczono do klasy A.
Źródło: WIOS
W związku z tym iż na terenie gminy nastąpiły przekroczenia substancji w powietrzu
i strefa została zaliczona do klasy C, należało sporządzić Programu Ochrony Powietrza. Przyjęty
został on uchwałą nr 234/08 sejmiku województwa mazowieckiego z dnia 17 listopada 2008r. na
podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz.
www.codex.pl
69
2014 – 2017
150 z zm.). Program określa niezbędny zakres działań naprawczych potrzebny do przywrócenia
poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego.
Emisja z terenu miasta Piaseczno
Z rocznej oceny jakości powietrza w województwie mazowieckim wynika, że przekroczenia
poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 występują na terenie miasta Piaseczno. Dlatego
też w dalszej analizie uwzględniono wielkości emisji z terenu miasta Piaseczno.
Inwentaryzacja emisji w obszarze Piaseczna objęła:
•
89 emitorów punktowych,
•
12 emitorów powierzchniowych,
•
255 emitorów liniowych.
Poniższa tabela przedstawia sumy oraz gęstość emisji z poszczególnych typów źródeł.
Tabela 36. Sumy oraz gęstość emisji z poszczególnych typów źródeł
Pył zawieszony PM10
Pył zawieszony PM10
[Mg/rok]
[mg/rok/km2]
0,59
0,04
89
Powierzchniowa
176,86
11,05
12
Liniowa
63,66
3,98
255
W tym spaliny
7,52
0,47
-
W tym tarcie
3,69
0,23
-
W tym kurz
52,45
3,28
-
Suma
241,11
15,07
356
Typ emisji
Punktowa
Liczba emitorów
Największy udział w emisji pyłu zawieszonego PM10 ma emisja powierzchniowa (73%),
związana głównie z ogrzewaniem indywidualnym. Duże znaczenie ma też emisja liniowa, wynosząca
ponad 26%. Udział emisji punktowej jest znikomy, gdyż wynosi zaledwie 0.2%.
Tabela 37. Procentowy udział zużycia paliw do celów grzewczych dla indywidualnego
ogrzewania dla Piaseczna
Ogrzewanie
piecami
Zgazyfikowane
Energia
Węgiel
Drewno
Gaz
49,1
12,3
-
38,6
19,7
4,9
66,7
8,7
elektryczna
Na przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania
wyników pomiarów 24 godziny w powiecie piaseczyńskim największy wpływ ma emisja napływowa
oraz w niewielkim stopniu emisja z ogrzewania indywidualnego.
www.codex.pl
70
W poniższej tabeli przedstawiono sumaryczną emisje zanieczyszczeń na terenie gminy w 2008 r.
Tabela 38. Sumaryczna emisja zanieczyszczeń na terenie gminy
Emisja ze źródeł niskiej emisji
Lp
Substancja
Jednostka
emisji
Budynki
Budynki
jednorodzinne
wielorodzinne
Budynki
Budynki handlu,
użyteczności
usług i
publicznej
przemysłu
Wysoka
Emisja
Łącznie emisje
Suma NE
emisja
liniowa
zanieczyszczeń
1
SO2
kg/rok
451 266
49 927
150
12 520
516 863
118
34 532
551 513
2
NO2
kg/rok
103 352
15 315
2 010
385 750
506 427
7 533
503 082
1 017 042
3
CO
kg/rok
2 816 978
313 301
420
38 370
3 169 069
747
1 158 565
4 328 381
4
CO2
kg/rok
79 648 736
14 907 812
3 073 070
96 006 700
193 636 318
6 244 111
74 524 847
274 405 276
5
Pył
kg/rok
633 598
70 280
30
9 530
713 438
27
27 176
740 641
6
Pył PM10
kg/rok
475 287
52 728
15
4 765
532 795
14
27 176
559 984
7
B(a)P
kg/rok
563
62
0
0
625
0,0
0,0
625,0
Mg/rok
7 517
842
6
1 181
9 547
22
2 152
11 721
Emisja
8
zastępcza
SO2
www.codex.pl
71
2014 – 2017
Dotychczasowe działania Gminy w zakresie inwestycji nie są bezpośrednio ukierunkowane na
ograniczenie emisji z zanieczyszczeń tzw. emisji niskiej. Część realizowanych inwestycji oczywiście
wpływa na poprawę jakości powietrza w Gminie, niemniej jednak nie są to działania wystarczające,
aby rozwiązać ten problem. Szczególnie intensywne działania realizowane w poprzednich latach
skupiały
się
na
termomodernizacji
budynków
użyteczności
publicznej
oraz
zastosowaniu
ekologicznych systemów ogrzewania (ciepło sieciowe i gaz ziemny). Brak jednak skutecznych działań
w zakresie ograniczenia emisji ze źródeł liniowych (komunikacja). Zaniechanie działań w tej dziedzinie
może spowodować znaczny wzrost emisji ze źródeł liniowych w stosunku stanu obecnego. Pomimo
dużych nakładów ponoszonych na realizację przedsięwzięć termomodernizacyjnych w budynkach
wielorodzinnych administrowanych przez Gminę, nadal bardzo dużo budynków, zwłaszcza w
zabudowie kamienicznej zasilana jest paliwami stałymi, przede wszystkim przy wykorzystaniu do
celów grzewczych nieefektywnych pieców węglowych. Nie stwierdzono natomiast żadnych działań na
grupie budynków mieszkalnictwa indywidualnego, które to jest najbardziej odpowiedzialne za
powstawanie emisji zanieczyszczeń ze źródeł tzw. emisji niskiej.
3.4.3. Cel
Zapewnienie wysokiej jakości powietrza, redukcja emisji zanieczyszczeń.
3.4.4. Kierunki działa
Istotnymi ogniskami zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego są także emisje z zakładów
przemysłowych (głównie energetyka zawodowa i przemysłowa, procesy technologiczne, prywatne
zakłady np. rzemieślnicze, rolnictwo).
Głównym problemem powodującym obniżanie jakości powietrza atmosferycznego na terenie
Gminy Piaseczno jest emisja niska. Podstawową kwestią jest ogrzewanie, które obecnie
w głównej mierze jest oparte o węgiel. W ostatnich latach obserwuje się również zwiększanie udziału
paliw stałych jako surowca energetycznego, jak również spalanie odpadów, w tym również tworzyw
sztucznych, co spowodowane jest
w dużej mierze sytuacją ekonomiczną ludności, niską
świadomością ekologiczną społeczeństwa oraz polityką energetyczną państwa.
W pierwszej kolejności należałoby podjąć działania w celu rozwoju edukacji ekologicznej
wśród mieszkańców gminy. Dotyczyć to powinno zarówno osób w wieku szkolnym jak również
starszych pokoleń. Edukacja ta powinna obejmować (w aspekcie ochrony powietrza atmosferycznego)
kształcenie w zakresie skutków dla zdrowia ludzi i stanu środowiska przyrodniczego, opalania węglem
a także zagrożeń jakie niesie ze sobą spalanie odpadów, a w szczególności tworzyw sztucznych.
Należałoby
również
poruszyć
tematykę
stosowania
energooszczędnych
materiałów
oraz
termomodernizacji w budownictwie, możliwości korzystania z alternatywnych źródeł energii, upraw
wysokoenergetycznych i korzyści z tego wynikających.
Ruch samochodowy może również być przyczyną obniżania się jakości powietrza
atmosferycznego. Dotyczy to jednak miejsc o wzmożonym natężeniu ruchu komunikacyjnego. Na
badanym obszarze odnosić się to może głównie do miasta Piaseczno.
Rozwiązaniem tej sytuacji jest budowa ścieżek rowerowych. Budowa chodników lub poboczy
dróg (w wielu miejscowościach przemieszczanie się pieszych wzdłuż drogi jest po prostu
www.codex.pl
72
2014 – 2017
niebezpieczne, szczególnie jesienią i zimą, kiedy szybko zapada zmrok) również wydaje się stosowna.
Inną kwestią jest stworzenie warunków do wprowadzenia systemu przewozów mieszanych,
polegających na tym, że pasażer dojeżdża do miejsca przeznaczenia środkami komunikacji zbiorowej,
np. autobusem PKS.
W kwestii emisji substancji odorotwórczych, m. in. w hodowli zwierząt gospodarskich, należy
opracować
skuteczne
zasady lokalizacji
obiektów mogących
stanowić
źródło
emisji
tych
zanieczyszczeń do powietrza. Są one wyjątkowo uciążliwe dla mieszkańców. W celu ich ograniczenia
w decyzjach środowiskowych należy akcentować konieczność stosowania nowoczesnych technologii
zabezpieczających środowisko i mieszkańców przed ewentualną uciążliwością związaną z odorami.
W zakresie ochrony powietrza atmosferycznego niezbędnym jest ukierunkowanie działań na:
•
rozbudowa i bieżąca modernizację dróg,
•
rozbudowa tras rowerowych i modernizacja istniejących,
•
promowanie i tworzenie warunków dla zwiększania udziału podróży transportem zbiorowym,
rowerowym i pieszym pomiędzy miejscami zamieszkania, pracy oraz wypoczynku i zakupów,
•
promowanie przedsięwzięć dotyczących korzystania z ekologicznych źródeł energii w
indywidualnych gospodarstwach,
•
wdrażanie nowoczesnych technologii, przyjaznych środowisku,
•
promowanie oraz popularyzacja najlepszych praktyk w dziedzinie wykorzystania energii ze
źródeł odnawialnych, w tym rozwiązań technologicznych, administracyjnych i finansowych.
Niezbędnym jest również wprowadzanie systemów zarządzania środowiskiem np. norm typu ISO oraz
dobrowolnych działań nienormatywnych (np. czystsza produkcja).
Tabela 39. Harmonogram czasowo – kosztowy przedsięwzięć związanych z ochroną powietrza
Modernizacja kotłowni węglowych na źródła
alternatywne
systemu
nawierzchni
bezpieczeństwa
ruchu,
komunikacyjnego
i
warunków
modernizacja
i rozbudowa dróg)
Budowy
nowych
alternatywnych
energii
Prowadzenie
Termin
Planowane
Źródła
realizująca
realizacji
koszty (zł)
finansowania
Zadanie
Brak danych
ciągłe
kosztowych
Zadanie
Brak danych
ciągłe
kosztowych
Podmioty
gospodarcze
osoby fizyczne
Usprawnienie
(poprawa
Jednostka
źródeł
Gmina,
WZDW,
ZDP
Gmina,
użytkownicy
Zadnie ciągłe
środowiska
systematycznych
akcji Gmina,
edukacji ekologicznej w zakresie potrzeb i użytkownicy
Zadnie ciągłe
własne,
dotacje
Środki własne
jednostek,
dotacje
Brak danych
Fundusze
kosztowych
unijne
Brak danych
Środki
kosztowych
budżetu
www.codex.pl
Środki
73
2014 – 2017
Jednostka
Termin
Planowane
Źródła
realizująca
realizacji
koszty (zł)
finansowania
możliwości ochrony powietrza , w tym środowiska
powiatu,
oszczędności
fundusze
energii
i
stosowania
alternatywnych źródeł energii – spotkania,
unijne
pogadanki, konkursy, zajęcia dydaktyczne w
WFOŚiGW
szkołach
Środki
budżetu
Wspieranie
rozwoju
ruchu
rowerowego
poprzez likwidację barier technicznych oraz
tworzenie ścieżek rowerowych
Gmina, Powiat,
Województwo
Zadnie ciągłe
gminy,
Brak danych
kosztowych
powiatu,
województwa,
dotacje,
kredyty
Środki własne
Wspieranie przedsięwzięć wykorzystujących
odnawialne źródła energii
Gmina,
zainteresowane
podmioty
W razie
Brak danych
potrzeby
kosztowych
właścicieli,
Fundusze
Ochrony
Środowiska
3.5. Zasoby przyrody, formy ochrony przyrody
3.5.1. Analiza stanu aktualnego
Gmina Piaseczno jest jedną z najbardziej zalesionych gmin wchodzących w obszar podmiejski
Warszawy. Grunty leśne zajmują 3 795 ha, co stanowi 30 % powierzchni ogólnej (przeciętna
powierzchnia lasów i gruntów leśnych na terenie powiatu piaseczyńskiego wynosi około 20%
powierzchni ogólnej, a średnia krajowa 28%). Na terenie gminy rezerwaty zajmują 104,06 ha (0,81 %
powierzchni gminy).
Najbardziej zalesiona jest południowo – wschodnia część gminy. Większość lasów (niemalże
90 %) leży w obrębie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego. Tereny leśne na terenie gminy są
nadzorowane przez Nadleśnictwo Chojnów.
Kompleksy leśne na terenie gminy obejmują głównie tereny południowe i południowo –
wschodnie, należące do Chojnowskiego Parku Krajobrazowego. Lasy skupione są na obszarach:
•
pas: Wólka Pracka – Złotokłos,
•
pas: Wólka Pęcherska – Grochowa,
•
pas: Piskórka – Zalesie Górne,
•
pas: Żabieniec – Jastrzębie - Zalesie Górne – Wilczynek – Nowinki (z wyłączeniem
Orzeszyna i Chojnowa).
www.codex.pl
74
2014 – 2017
Największe kompleksy leśne to uroczysko Chojnów (2 166,01 ha), Pęchery (511,66 ha) i Biele
(332,24 ha). W nadleśnictwie zdecydowanie dominują gleby siedlisk mezotroficznych, będące
siedliskami lasów mieszanych i lasów. Największy udział mają gleby rdzawe, zajmujące prawie 53%
powierzchni. Ok. 13% zajmują gleby bielicowe, podobny jest udział gleb opadowoglejowych. Niewielki
udział mają gleby pochodzenia organicznego - gleby torfowe zajmują 1,5%, gleby murszowe - prawie
5%.
Na terenie nadleśnictwa przeważają gleby siedlisk lasowych zajmujących prawie 70%
powierzchni leśnej. W tej grupie siedlisk, największy udział ma LMśw (las mieszany świeży) zajmujący ponad 1/3 powierzchni. Nieco ponad 16% zajmuje Lśw (las świeży). Siedliska borowe,
wśród których najwięcej jest BMśw (bór mieszany świeży), zajmują łącznie ok. 33% powierzchni
nadleśnictwa. Udział siedlisk borowych stale się zmniejsza. Jest to przede wszystkim wynik
obserwowanego
od
dłuższego
czasu
procesu eutrofizacji siedlisk
oraz
zanikania
siedlisk
oligotroficznych.
Na obszarze nadleśnictwa zdecydowanie dominują siedliska świeże o korzystnym dla
większości gatunków uwilgotnieniu. Zajmują one ponad 82% powierzchni. Siedliska wilgotne, również
sprzyjające wielu gatunkom zajmują prawie 15%. Skrajnie ubogie siedliska suche zajmują marginalną
powierzchnię 0,01%, natomiast siedliska bagienne - 0,58%.
W drzewostanach nadleśnictwa gatunkiem dominującym jest sosna, panująca na 72,75%
powierzchni leśnej nadleśnictwa. Dąb, jako gatunek panujący zajmuje ponad 10% powierzchni. Nieco
mniejszy jest udział brzozy (ok. 9%) i olszy (ok. 6%). Drzewostany z panującymi innymi gatunkami
występują na niewielkich powierzchniach i zajmują łącznie nieco ponad 2% powierzchni leśnej
nadleśnictwa.
Nadleśnictwo Chojnów położone jest na dość żyznych glebach, stanowiących potencjalnie
siedliska żyznych lasów liściastych i borów mieszanych. W chwili obecnej drzewostany rosnące na
siedliskach
grądowych
są
przekształcone,
głównie
w
wyniku
długotrwałej
uprawy
sosny
i pinetyzacji siedliska. W nadleśnictwie stopniowa przebudowa drzewostanów zmierza w kierunku
zmiany składów gatunkowych drzewostanów, polegającej na zwiększeniu udziału gatunków liściastych
t.j.: dąb szypułkowy i bezszypułkowy, klon, lipa, jawor, wiąz itp. Przebudowa drzewostanów, oprócz
trudności
związanych
z
samym
procesem
odnawiania gatunków
cienioznośnych i
doboru
odpowiedniego składu gatunkowego (zwłaszcza chodzi tu o zjawisko zamierania dębów), wiąże się
również z niekorzystnym zazwyczaj odbiorem społecznym. Starodrzewa sosnowe, w większości
panujące na siedliskach grądowych (np. w kompleksie leśnym Chojnów) z punktu widzenia
społecznego są traktowane jako wyjątkowo cenne. Dochodzą do tego kontrowersje związane
z samym użytkowaniem drzewostanów (proces negatywnie odbierany przez społeczeństwo).
Przeciętny wiek drzewostanów nadleśnictwa wynosi 70 lat co jest wartością wysoką. Oznacza
to duży udział starodrzew, które oprócz rezerwatów występują również w lasach gospodarczych
i ochronnych. Wysoki wiek drzewostanów jest wskazany z punktu widzenia przyrodniczego, natomiast
niezbyt korzystny z punktu widzenia zachowania trwałości lasu i racjonalnego użytkowania.
Oznacza bowiem okresową kumulację drzewostanów dojrzałych do użytkowania i odnowienia.
www.codex.pl
75
2014 – 2017
Lasy nadleśnictwa są w znacznym stopniu rozczłonkowane. Kilka kompleksów leśnych ma
dość dużą powierzchnię (uroczysko Chojnów, Obory, Sękocin, Zaborów czy Młochów) jednak spora
część powierzchni nadleśnictwa obejmuje niewielkie kompleksy leśne, położone w strefie gęstej
zabudowy i sieci dróg.
Pod względem przyrodniczym, niewątpliwie cennym elementem jest duża liczba rezerwatów
przyrody (14). Są to jednak zazwyczaj rezerwaty niewielkie, kilku - kilkudziesięciu hektarowe, co przy
głównym celu ochrony większości rezerwatów jakim jest zachowanie starodrzew bądź zbiorowisk
leśnych, nie stwarza szansy na ich właściwe zachowanie. Dodatkowy brak planów ochrony utrudnia, a
w niektórych przypadkach wręcz uniemożliwia inicjowaniu odnowienia w starodrzewach, usuwaniu
gatunków obcych itp.
Formy ochrony przyrody
Rezerwaty
Na terenie gminy znajduje się pięć rezerwatów przyrody. Są to "Biele Chojnowskie" - rezerwat
typu florystycznego i cztery rezerwaty leśne: "Chojnów", "Las Pęcherski", "Pilawski Grąd" i "Uroczysko
Stephana".
Biele Chojnowskie pow. 14,1 ha leżą w pobliżu wsi Wólka Pęcherska. Rezerwat przecina
droga Piaseczno - Grójec; typ florystyczny. Obejmują obszar leśny w dolinie rzeki Jeziorki i przyległe
wyżej tereny. Chronią występujący wyspowo wiciokrzew pomorski oraz fragmenty naturalnego lasu
łęgowego.
Chojnów pow.12,1 ha utworzony w 1979 r. ; usytuowany jest 600 m na wschód od szosy
Piaseczno - Góra Kalwaria; typ leśny. Głównym celem ustanowienia rezerwatu jest zachowanie lasu
grądowego dębowo-grabowego osiągającego wiek 160 - 170 lat. Rezerwat wyróżnia się w krajobrazie
leśnym jako pozostałość naturalnej szaty roślinnej. Dzięki zachowaniu starego drzewostanu są tu
dobre warunki gniazdowania dla wielu gatunków ptaków. Na szczególną uwagę zasługuje obecność
w runie chronionej lilii złotogłów.
Las Pęcherski pow. 15 ha, położony w Uroczysku Pęchery, granica rezerwatu biegnie wzdłuż
drogi gruntowej łączącej wieś Grochowa z szosą Jazgarzew - Grójec; typ leśny. Rezerwat chroni
zbliżone do naturalnych zespoły grądowe uzupełniane przez bór mieszany z 120 - 150-letnią sosną.
Wyróżnia się różnorodnością gatunków drzew, krzewów i runa.
Pilawski Grąd pow. 4 ha, leży po wschodniej stronie drogi łączącej wieś Orzeszyn z szosą
Piaseczno - Góra Kalwaria; typ leśny. Utworzony dla zachowania naturalnych drzewostanów
grądowych z pomnikowymi okazami dębów szypułkowych. Na uwagę zasługują pojedyncze okazy
buka pospolitego.
www.codex.pl
76
2014 – 2017
Uroczysko Stephana pow. 59,2 ha, zajmuje centralną część Uroczyska Chojnów pomiędzy
szosą Piaseczno - Góra Kalwaria i łączącą ją z Zalesiem Górnym szosą oraz stawami rybnymi,
tworzącymi zalew w dolinie rzeki Zielonej; typ leśny. Obejmuje ochroną zespoły borów mieszanych
z przewagą sosny, dębu szypułkowego, lipy, brzozy oraz grądów wysokich. W rezerwacie zwraca
uwagę bogactwo krzewów takich jak leszczyna, jarzębina, trzmielina, kruszyna, jabłoń płonka. Wśród
roślin spotkać tu można widłaki, orliki, lilię złotogłów i dzwonka brzoskwiniowego. Nazwa rezerwatu
pochodzi od nazwiska leśnika, Węgra z pochodzenia, Wiktora Stephana, który na przeł. XIX i XX w.
zarządzał Lasami Kabackimi i Lasami Chojnowskimi, prowadząc tu wzorową gospodarkę.
Chojnowski Park Krajobrazowy
Chojnowski Park Krajobrazowy powołany 1 czerwca 1993 roku
przez Wojewodę Warszawskiego, oparty jest o kompleks Lasów
Chojnowskich i stanowi ostoję różnorodnej fauny i flory Mazowsza. Jest
on chroniony nie tylko ze względu na wartości przyrodnicze, ale także
historyczne i kulturowe. Celem utworzenia Parku Krajobrazowego jest
zachowanie, popularyzacja i upowszechnianie tych wartości w warunkach
racjonalnego gospodarowania.
Kompleks Lasów Chojnowskich jest dużym, lecz rozczłonowanym obszarem, stanowiącym
jednak jedną przyrodniczą całość. Z uwagi na dość żyzne, mimo iż lekkie piaszczyste i piaszczysto gliniaste
gleby,
występują
tu
drzewostany
liściaste
i
mieszane.
Obok
borów
świeżych
i przeważających borów mieszanych są tu także zbiorowiska leśne o charakterze grądowym
i łęgowym. Wśród drzew liściastych dominują: dąb szypułkowy, grab pospolity, brzoza brodawkowata,
topola, osika, olsza czarna, rzadziej lipa drobnolistna, jesion wyniosły, wiąz szypułkowy i buk
zwyczajny, natomiast wśród drzew iglastych przeważa sosna zwyczajna, miejscami uzupełniona przez
świerk pospolity i modrzew europejski. Najcenniejsze fragmenty lasów zostały objęte ochroną
rezerwatową, a stare i okazałe drzewa uznano za pomniki przyrody.
Zespoły leśne urozmaicone są wyspowo występującymi, obszarami torfowiskowymi
z charakterystyczną dla nich florą. Osobliwością przyrodniczą torfowisk są tzw. turzycowiska.
Przylegające do kompleksów leśnych łąki i pastwiska stanowi roślinność półnaturalna, a wypasanie
i koszenie hamuje ekspansję drzew i krzewów. Na szczególną uwagę zasługują rośliny chronione,
stanowiące często rzadkość na Mazowszu. Dość monotonny, wynikający z nizinnego charakteru,
krajobraz Parku ożywiają niewielkie, do 10 m, wzniesienia w postaci wydm śródlądowych, głównie
w rejonie Pilawy, Czarnowa, Słomczyna i Konstancina. Szczególnie pięknym akcentem w krajobrazie
są doliny rzek, Jeziorki i Zielonej oraz stawy i zanikające bagienne jeziorka. Meandrujące koryto
Jeziorki z bujnie porośniętymi brzegami, często o stromych skarpach, stanowi oprawę wijącej się po
jej dnie rzeki. W wodach Jeziorki żyje ponad 20 gatunków ryb.
Lasy, zarośla, łąki i śródleśne jeziorka stanowią doskonałe miejsca bytowania bogatej fauny.
O przeszłości tego terenu świadczą stojące niemal przy każdej drodze kapliczki i świątki leśne
z obrazkiem Matki Boskiej lub figurką Jezusa Frasobliwego. Te miejsca wiele pamiętają - są niemymi
świadkami powstań narodowych czy ważnych chwil z życia lokalnej społeczności. Są to więc głownie
www.codex.pl
77
2014 – 2017
kapliczki wotywne na zdrowie, deszcz, urodzaje, błogosławieństwo w pracy. Niegdyś w tych miejscach
okoliczna ludność odprawiała Anioł Pański, różańce i nabożeństwa majowe.
Gatunki roślin rzadkich oraz objętych całkowitą lub częściową ochroną: widłak jałowcowaty,
widłak goździsty, pióropusznik strusi, podkolan biały, listera jajowata, gnieźnik leśny, storczyk
plamisty. Storczyk szerokolistny, śnieżyczka przebiśnieg, parzydło leśne, pomocnik baldaszkowy,
barwinek pospolity, rojnik pospolity, orlik pospolity, grążel żółty, sasanki, wawrzynek wilczełyko,
bluszcz pospolity, wiciokrzew pomorski, porzeczka czarna, kruszyna pospolita, kalina koralowa,
centuria pospolita, grzybień biały, pokrzyk wilcza jagoda, konwalia majowa, kopytnik pospolity, kocanki
piaskowe, pierwiosnka lekarska, pierwiosnka wyniosła, płucnica islandzka.
Wśród wielu gatunków zwierząt występujących w Parku kilkadziesiąt objętych jest ochroną.
Zwierzynę łowna reprezentują łoś, sarna i dzik. W leśnych uroczyskach żyją lisy, borsuki, kuny leśne,
łasice, tchórze i jenoty, a z drobniejszych ssaków jeże, krety i ryjówki. Na brzegach wód spotkać
można piżmaki, karczowniki i bobry.
Według pobieżnych informacji gnieździ się tu ok. 100 gatunków ptaków, wśród których na
szczególną uwagę zasługują następujące puszczańskie drapieżniki: jastrząb gołębiarz, krogulec,
myszołów, puszczyk, puchacz i sowa uszata. Na obszarach podmokłych i w okolicach wód spotkać
można takie gatunki ptaków jak łabędź niemy, bocian czarny i biały, czapla siwa, żuraw i błotniaki.
Spośród innych przedstawicieli awifauny warto zaznaczyć obecność następujących gatunków:
dzięcioły czarny, zielony, duży i średni, wilga, dudek, kukułka, grubodziób, kraska, dzięciołek, strzyżyk,
rudzik, kos, zaganiacz, pierwiosnek, skowronek polny, słowik szary, trzcinniczek, kilka gatunków sikor,
kruk i zimorodek.
Dobre warunki wegetacji znajdują tutaj gady i płazy reprezentowane przez jaszczurkę
żyworodną i zwinkę, żmiję zygzakowatą, zaskrońca zwyczajnego, padalca zwyczajnego oraz kilka
gatunków żab i ropuch. Najmniej informacji o faunie Parku dotyczy zwierząt bezkręgowych, które z
pewnością reprezentowane są co najmniej przez kilkaset gatunków. (www.piaseczno.eu)
Poniżej znajduje się mapa obszaru.
www.codex.pl
78
Rysunek 8. Mapa obszaru Chojnowski Park Krajobrazowy.
www.codex.pl
79
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Piaseczno na lata 2010 – 2013 z perspektywą na lata 2014 –
2017
Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu
Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu utworzony został dnia 29 sierpnia 1997 roku, na
mocy Rozporządzenia Wojewody Warszawskiego (Rozporządzenie nr 43 poz. 149 z późniejszymi
zmianami), w celu powiązania terenów cennych pod względem przyrodniczym, w sieć obszarów
chronionych. Stanowi on korytarz ekologiczny wokół aglomeracji warszawskiej. Obszar ten obejmuje swoja
powierzchnią 45 gmin, w tym gminę Piaseczno (4 694 ha).
Powierzchnia Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu wynosi około 20 000 ha
i zajmowana jest przez tereny leśne, łąki, obszary użytkowane rolniczo oraz tereny zurbanizowane z
zielenią urządzoną.
W obrębie Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu wyróżniono także obszary należące
do stery szczególnej ochrony ekologicznej i ochrony urbanistycznej obejmującej wybrane tereny miast i wsi
oraz obszary o wzmożonym naporze urbanizacyjnym, posiadające szczególne wartości przyrodnicze Są to:
•
strefa szczególnej ochrony ekologicznej: taras zalewowy Jeziorki.
•
strefę ochrony urbanistycznej: Zalesie Górne, Zalesie Dolne, Złotokłos.
Zagospodarowanie
terenów
Warszawskiego
Obszaru
Chronionego
Krajobrazu
WOChK,
ograniczone jest Rozporządzeniem nr 117 Wojewody Mazowieckiego z dnia 3 sierpnia 2000 r.
(Dz.U. Woj. Maz. nr 93, poz. 911), które zawiera zakazy, nakazy, ograniczenia i zalecenia dla terenu
objętego ochroną, w odniesieniu do lasów, wód, jak również w zakresie zmian krajobrazu
i powierzchni ziemi oraz lokalizacji inwestycji (znaczących źródeł zanieczyszczeń).
Zespół Przyrodniczo - Krajobrazowy „Górki Szymona”
Górki Szymona to atrakcyjny zespół przyrodniczo-krajobrazowy położony w Piasecznie. Na plaży
wokół sztucznych zalewów i rzeki Jeziorki, wśród piaszczystych wydm i pięknie zachowanego drzewostanu
na piknikach, spacerach i łowieniu ryb wolny czas spędzają nie tylko mieszkańcy Piaseczna. Utworzony
został Rozporządzeniem nr 186 Wojewody Mazowieckiego z dnia 11 maja 2001 r. Aktualizowany
Rozporządzeniem nr 1 wojewody Mazowieckiego z dnia 9 stycznia 2006 r. W sprawie zespołu
przyrodniczo – krajobrazowego „Górki Szymona. Powierzchnia wynosi 9,87 ha, położony jest w rejonie ul.
Sosnowej i al. Brzóz na terenie Zalesia Dolnego. Ustanowiony został celem ochrony fragmentów
krajobrazu naturalnego pagórków wydmowych w postaci rozczłonkowanych wałów o nieregularnym
kształcie, stanowiących w okolicznym krajobrazie formy dominujące, porośnięte dorodnymi okazami drzew
(w tym dębów i sosny pospolitej).
Dolina Jeziorki
Dolina rzeki Jeziorki jest ważnym elementem przyrodniczym. Wraz z dopływami tworzy powiązanie
przyrodnicze o zasięgu regionalnym. Meandrujące koryto rzeki, z bujnie porośniętymi brzegami sprawia, że
krajobraz przedstawia się wyjątkowo malowniczo. W projekcie jest utworzenie rezerwatu Dolina Jeziorki o
krajobrazowym typie, w którym chronione będzie naturalnie ukształtowane koryto z pasmem roślinności
nadbrzeżnej i wodnej.
www.codex.pl
80
2017
Jeziorka (dawniej Jeziorna lub Jeziora), w dolnym biegu nazywana Piaseczną i Wilanówką jest
lewym dopływem Wisły o długości 66,3 km i powierzchni dorzecza 975 km2 (liczone wraz
z górnym biegiem rzeki Czarnej, włączonej do dorzecza Jeziorki w 1973 r.). płynie z Wysoczyzny Rawskiej
przez Równinę Warszawską do Doliny Środkowej Wisły. Źródła rzeki znajdują się na wysokości 188 m
n.p.m.
w
pobliżu
wsi
Huta
Lutkowska,
na
południe
od
Mszczonowa.
Jeziorka
w górnym biegu płynie w wąskiej dolinie, zajętej przez łąki i pastwiska, która po kilkunastu kilometrach
rozszerza się, a w jej dnie zlokalizowano kompleksy dawnych stawów. Po przyjęciu z prawej strony Kraski
rzeka zmienia bieg z równoleżnikowego na południkowy, a poniżej ujścia Tarczynki (największy lewy
dopływ) płynie na północny wschód.
Rysunek 9. Widok w dolinie Jeziorki
Wzdłuż jej środkowego biegu na prawym brzegu doliny znajduje się duży kompleks Lasów
Chojnowskich. Bieg rzeki jest w wielu miejscach kręty, koryto raczej wąskie i niezbyt głębokie, dno i brzegi
w większości są piaszczyste. Jeziorka uchodzi sztucznie przekopanym korytem poniżej miasta Konstancin
- Jeziorna do Wisły na wysokości 83,5 m n.p.m. W wodach Jeziorki występuje duża różnorodność
gatunkowa ryb (ok. 20 gat.), m in. płoć, okoń, szczupak, kiełb, jelec, kleń, jaź, miętus, ciernik, cierniczek i
ukleja oraz rzadko pojawiające się pstrągi tęczowy i potokowy. W sierpniu 2001 roku zarejestrowane
zostało Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Zlewni Rzeki Jeziorki. Członkami Stowarzyszenia są: powiat
piaseczyński, gminy: Piaseczno, Konstancin - Jeziorna, Góra Kalwaria, Lesznowola, Prażmów, Tarczyn,
powiat grójecki, gminy: Grójec, Chynów, Pniewy, Belsk Duży, Jasieniec, powiat żyrardowski (obserwator),
gminy: Mszczonów.
Celem Stowarzyszenia jest wspieranie działań samorządowych na rzecz
www.codex.pl
81
2017
zrównoważonego rozwoju społeczno - gospodarczego na terenie działania Stowarzyszenia, a w
szczególności szeroko pojęta ochrona środowiska obszaru zlewni rzeki Jeziorki, gdzie pierwszoplanowymi
zadaniami będą: zahamowanie degradacji środowiska, kontynuacja procesu oczyszczania wód i obszaru
zlewni rzeki Jeziorki i całościowe uregulowanie gospodarki wodno - ściekowej na terenie działania
Stowarzyszenia.
Użytki ekologiczne
Wola Gołkowska użytek nr 575 – jest to zbiornik wodny z terenem przyległym o powierzchni 1,6 ha
w zabytkowym parku dworskim, utworzony na podstawie Rozporządzenia Nr 72 Wojewody Mazowieckiego
z dnia 8 lipca 2005 r. w sprawie użytków ekologicznych
Pomniki przyrody
Na terenie gminy Piaseczno zarejestrowanych są 72 pomniki przyrody, w tym 70 stanowią drzewa
(głównie dąb szypułkowy Quercus robur i sosna pospolita Pinus silvestris).
Tabela 40. Pomniki przyrody
Nr rejestru
Lokalizacja
Opis
866
Piaseczno
Osiedle Zalesie Dolne Al. Kalin 3 -1 dąb szypułkowy
920
Piaseczno
j.w. Al. Kalin 6 - dąb szypułkowy
879
Piaseczno
j.w. Al. Kalin 7 - 2 dęby szypułkowe
867
Piaseczno
j.w. Al. Kalin 11 - dąb szypułkowy
876
Piaseczno
336
Piaseczno
160
Piaseczno
881
Piaseczno
ul. Akacjowa 2 -dąb szypułkowy
880
Piaseczno
j.w. ul. Akacjowa 3 - dąb szypułkowy
919
Piaseczno
Osiedle Zalesie Dolne ul. Akacjowa 5 -dąb szypułkowy
878
Piaseczno
j.w. ul. Dębowa 6 - dąb szypułkowy
890
Piaseczno
j.w. ul. Dębowa 8 - dąb szypułkowy
875
Piaseczno
883
Piaseczno
868
Piaseczno
917
Piaseczno
j.w. ul. Jodłowa 2a - dąb szypułkowy
918
Piaseczno
j.w. ul. Jodłowa 2 - sosna pospolita i dąb szypułkowy
862
Piaseczno
335
Piaseczno
j.w. Al. Kalin w pobliżu pomnika “ Pamięci Ofiar
Hitleryzmu” –dąb szypułkowy
j.w. Al. Kalin 36 -dąb szypułkowy
j.w. Aleja Kasztanowa w pobliżu szosy Warszawa-Grójec 2 dęby szypułkowe
j.w. ul. Anny Jagiellonki 10- 2 dęby szypułkowe “Dęby
Szarych Szeregów “
j.w. ul. Jaworowa 4 - dąb szypułkowy i 2 sosny pospolite
ul. Jałowcowa teren przyległy do linii kolejowej -dąb
szypułkowy
j.w. ul. Królowej i Jadwigi 11 -dąb szypułkowy - “ Dąb
Tadeusza Zawadzkiego Zośki”
j.w. ul. Mickiewicza 37 na działce leśnej - 2 dęby
szypułkowe
www.codex.pl
82
2017
Nr rejestru
Lokalizacja
337
Piaseczno
Opis
j.w. ul. Mickiewicza w pobliżu domu nr 47 - 4 sosny
zwyczajne
Osiedle Zalesie Dolne, ul. A. Mickiewicza, działka leśna
882
Piaseczno
ciągnąca się do skrzyżowania z Al. Kalin 3 -dęby
szypułkowe
j.w. działka leśna pomiędzy ul. Czeremchową i ul.
877
Piaseczno
916
Piaseczno
915
Piaseczno
j.w. ul. Orzechowa 14 - dąb szypułkowy
966
Piaseczno
j.w. ul. Redutowa 16 - dąb szypułkowy
967
Piaseczno
Piaseczno j.w. ul. Wiązowa 2 - 3 dęby szypułkowe
303
Piaseczno
601
Piaseczno
239
Piaseczno
302
Bogatki
Leśnictwo Uwieliny, oddz. 22, przy szosie Jazgarzew
211
Chojnów
Leśnictwo Dobiesz oddz. 171 - dąb szypułkowy
212
Chojnów
j.w. oddz.159 - 6 dębów szypułkowych
213
Chojnów
j.w. oddz. 172 - sosna zwyczajna
944
Chojnów
j.w. oddz. 172 h - dąb szypułkowy
945
Chojnów
j.w. oddz. 175e - dąb szypułkowy
405
Chojnów
Leśnictwo Pilawa oddz. 176- dąb szypułkowy
387
Chojnów
863
Chylice
298
Głosków
386
Głosków
Stołeczną - 6 dębów szypułkowych
j.w. pas zieleni leśnej osiedlowej przy ul. Jodłowej do
skrzyżowania z Al. Kasztanową -dąb szypułkowy
j.w. Leśnictwo Chojnów oddz. 141, przy drodze - dąb
szypułkowy “Dąb Stephana”
Piaseczno Osiedle Chyliczki, ul. Julianowska, obok jezdni
– kasztanowiec zwyczajny
ul. Chyliczkowska w parku Technikum Drobiarskiego - 3
dęby szypułkowe
Leśnictwo Chojnów, obok bazy Nadleśnictwa - dąb
szypułkowy
między posesjami ul. Dworska 7 i ul. Broniewskiego 1 –
lipa drobnolistna
Osiedle Zielona, na działce ob. M. Skaubani obok drogi –
dąb szypułkowy- “ Stary”
j.w. przy ul. Radnych - 4 dęby szypułkowe
przy drodze polnej prowadzącej do dawnego dworu (PGR
299
Głosków
Karolin)-32
klony srebrzyste, grab pospolity tworzące aleję, drzewa
wielopienne “ Aleja Karolińska”
938
Głosków
939
Głosków
940
Głosków
390
Jastrzębie
ul. Milenium 94 obok budynku mieszkalnego -jesion
wyniosły
ul. Rybna - 2 lipy drobnolistne
ul. Rybna, na skrzyżowaniu z drogą do młyna -lipa
drobnolistna
obok siedziby leśnictwa Jastrzębie - buk pospolity
www.codex.pl
83
2017
Nr rejestru
Lokalizacja
Opis
388
Jazgarzew
389
Jazgarzew
j.w. - sosna zwyczajna
951
Jazgarzew
Leśnictwo Uwieliny, oddz. 238a - sosna zwyczajna
952
Jazgarzew
j.w. oddz. 236 b - sosna zwyczajna
404
Łbiska
238
Nowinki
297
Pilawa
385
Pilawa
887
Pilawa
233
Stefanów
922
Wola Gołkowska
w parku zabytkowym - 3 dęby szypułkowe
384
Złotokłos
w parku przy szkole - 6 dębów szypułkowych
403
Żabieniec
1082
Piaseczno
ul. Dworcowa, rejon stacji PKP – modrzew europejski
1108
Piaseczno
ul. Przesmyckiego 30 – wiąz szypułkowy
1083
Zalesie Dolne
ul. Kopernika 13 – dąb szypułkowy
Leśnictwo Uwieliny, oddz. 236 b na skraju lasu, sosna
zwyczajna
przy drodze Jazgarzew-Pęchery, obok zabudowań PGR -3
dęby szypułkowe
przy drodze, obok zabudowań ob. E. Zembrzuskiego - lipa
drobnolistna
przy szosie Piaseczno- Góra Kalwaria - 2 dęby
szypułkowe, grusza polna
osiedle Orzeszyn, na działce ob. C. Łagowskiego - 7
dębów szypułkowych
osiedle Orzeszyn, obok budynku ob. H. Dąbrowskiego –
dąb szypułkowy
przy skrzyżowaniu szosy Piaseczno-Góra Kalwaria z
szosą do Zalesia Grn. - dąb szypułkowy
na terenie Rybackiego Zakładu Doświadczalnego - dąb
szypułkowy
www.codex.pl
84
2017
Natura 2000
Łąki Soleckie PLH 140055
Obszar położony jest na Równinie Warszawskiej i obejmuje zatorfioną dolinę rzeki Małej.
Pierwotnie obszar ten miał charakter mokradła stałego. Przez teren Gminy przebiega w okolicy
miejscowości Orzeszyn. W skutek wyprostowania koryta Małej oraz rozbudowana sieć drenażu
powierzchniowego obniżeniu uległo zwierciadło wody, a torfy podlegają procesowi mineralizacji i stopniowo
przekształcają się w mursze. Tym samym ma on obecnie charakter mokradła okresowego zalewanego
jedynie podczas wiosennych roztopów. Dominują tu łąki użytkowane ekstensywnie oraz różnej wielkości
płaty
turzycowisk,
ziołorośli
i
zarośli
wierzb
szerokolistnych.
W południowej części znajduje się kilka torfianek wypełnionych wodą o znacznym stopniu zarośnięcia.
Obszar otoczony lasami stanowi bardzo wyraźny i malowniczy element krajobrazu. Cechuje go znaczna
różnorodność biologiczna. Obszar przecina droga nr 79 z Warszawy do Sandomierza (Góry Kalwarii).
Obszar jest jednym z najważniejszych miejsc występowania Lycaena dispar, Maculinea nausithous
i Maculinea teleius na Mazowszu i w tzw. "Zielonym Pierścieniu Warszawy". Występujące tu populacje
cechują się dużą liczebnością, co znacząco wyróżnia ten teren. Ponadto na obszarze stwierdzono
zagrożone i chronione gatunki roślin i zwierząt. Jednym z wielu miejsc gdzie można spotkać te gatunki jest
transekt położony pomiędzy N 52 01 444 - 400 a E 02 06 251 - 170.
Na północ od osi drogi krajowej nr 79 stwierdzono liczne występowanie ślimaków z rodzaju Vertigo
(Vertigo moulinsiana i Vertigo angustior), oba gatunki współbytują na obszarze okresowo podmokłych
zbiorowisk nieleśnych z dominacją turzycowisk, a także trzciny (Phragmites communis). Wyraźnie
zwiększone zagęszczenie obu gatunków Vertigo wykazano wzdłuż skraju rów melioracyjnego.
Poczwarówki wykazano również wzdłuż południowej granicy obszaru, przy doprowadzalniku uchodzącym
ze zwartego olsu, jednak gatunkiem dominującym był Vertigo antivertigo, nie należy jednak wykluczać
możliwości występowania na tym stanowisku ślimaków stwierdzonych w części północnej ostoi soleckiej.
Potencjalne zagrożenia to: zmiany stosunków wodnych w skutek melioracji, sukcesja będąca
następstwem zaniechania dotychczasowego użytkowania, presja inwestycyjna związana z zabudową
jednorodzinną i usługową. Nie do końca jest możliwe ocenienie wpływu znajdującego się w pobliżu
składowiska odpadów w Łubnej - ew. prawdopodobne możliwość podsiąkania wód. Na terenie
projektowanego obszaru znajdują się gazociągi średniego ciśnienia, które wymagają zachowania strefy
kontrolowanej po obu stronach gazociągu. W tej strefie zabronione jest m in. sadzenie drzew, co w
przypadku łąki może nie ma znaczenia (działanie zgodne z wymogiem ochrony), teren ten musi być jednak
dostępny dla operatora sieci w celach kontroli lub np. usunięcia awarii. Z informacji uzyskanych z gminy
Góra Kalwaria wynika, że w planach miejscowych zagospodarowania przestrzennego planowana jest od
strony wschodniej i południowo - wschodniej, zabudowa mieszkaniowo usługowa, częściowo wchodząca w
obszar. Ponadto, w studium gminy Góra Kalwaria planowana jest droga lokalna łącząca gminę Góra
Kalwaria z gminą Piaseczno. Stanowić to może potencjalne zagrożenie związane z urbanizacją tych
terenów.
www.codex.pl
85
2017
Stawy w Żabieńcu PLH140039
Obszar położony jest w dolinie rzeki Czarnej (Zielonej - różne źródła podają inne nazwy, co wiąże
się z tym, że od 1973 roku istnieje kanał przerzucający część wód Czarnej do Zielonej, w górę biegu od
naturalnego połączenia). Stawy zajmujące większość powierzchni obszaru zasilane są właśnie wodami tej
rzeki. Granice obszaru obejmują także odcinek wspomnianej rzeki przylegający do stawów, dwa niewielkie,
położone w lesie zbiorniki wodne znane jako "Zimne Doły" znajdujące się na wschód od Czarnej, oraz
okresowe rozlewiska między stawami rybnymi, a nasypem kolejowym linii Warszawa - Radom. Najbardziej
na południe położony staw kompleksu jest obiektem rekreacyjnym i nie wchodzi w skład obszaru
"naturowego". W granicach obszaru znajduje sie ponadto staw położony około 100m na północny zachód
od zwartego kompleksu stawów opisanego powyżej. Właścicielem stawów jest Instytut Rybactwa
Śródlądowego - Zakład Rybactwa w Żabieńcu, natomiast terenów leśnych objętych granicami obszaru
Lasy Państwowe Nadleśnictwa Chojnów.
Obszar jest jednym z najważniejszych miejsc występowania na centralnym Mazowszu i w tzw.
"Zielonym Pierścieniu Warszawy" wymienionych w Dyrektywie Siedliskowej dwóch gatunków płazów traszki grzebieniastej Triturus cristatus i kumaka nizinnego Bombina bombina. Traszka grzebieniasta
goduje przede wszystkim w trzech zbiornikach wody - w rozlewisku między nasypem kolejowym, a stawami
rybnymi, oraz w dwóch zbiornikach położonych w pobliżu wschodniej granicy obszaru (tzw. "Zimne Doły").
Rozlewisko "ciągnące się" wzdłuż stawów okresowo wysycha, co jednak ma miejsce dopiero pod koniec
lata lub jesienią, a więc po przeobrażeniu się zdecydowanej większości larw traszek. W rozlewisku tym, w
okresie godowym stwierdzano(również w roku 2008) na liściach roślin
setki lub nawet tysiące jaj omawianego płaza, co pozwala szacować liczbę dorosłych samic godujących w
tym zbiorniku na kilkadziesiąt osobników. Mniej licznie traszka zasiedla "Zimne Doły", niemniej w obu
zbiornikach stwierdzano jaja tego płaza, a także odnaleziono (w roku 2008)świeżo przeobrażone młode
traszki. Otaczające miejsca rozrodu środowiska lądowe (łęg olszowo-jesionowy Fraxino-Alnetum) są
odpowiednim biotopem dla traszek w lądowej fazie ich życia. Zajmujące większość powierzchni obszaru
stawy rybne zapewne bywają sporadycznie miejscem rozrodu tego płaza, choć nie udało się tego
stwierdzić. Kumak nizinny goduje zarówno w zbiornikach, w których rozmnażają się traszki, jak i w stawach
rybnych (w znacznie mniejszej liczbie). Liczba dorosłych samców od lat szacowana jest (na podstawie
głosów godowych) na około 100 lub więcej osobników (w poszczególne lata może się ona wahać)we
wszystkich zbiornikach w granicach obszaru. Regularnie spotyka się tu pod koniec lata liczne młodociane
osobniki, co świadczy o rokrocznym sukcesie rozrodczym tutejszej populacji. Najważniejsze stanowiska
lęgowe obu wymienionych płazów (rozlewisko wzdłuż torów i "Zimne Doły") zajmują 0,75% powierzchni
obszaru.
W granicach obszaru występują też inne płazy (9 gatunków, w tym szczególnie licznie tzw. "Żaby
zielone"), co pozwala na egzystencję licznej populacji zaskrońców oraz występowanie takich ssaków jak
wydra i tchórz, w których diecie płazy są ważną pozycją. Drugim, oprócz wydry (Lutra lutra) gatunkiem
ssaka wymienionym w Dyrektywie Siedliskowej jest bóbr (Castor fiber). Warte wyróżnienia jest jedyne
znane współcześnie na centralnym Mazowszu stanowisko rzadkiego gatunku ślimaka – poczwarówki
Columnella edentula. Kompleks położonych wśród lasów stawów rybnych ma duże znaczenie dla
migrujących i lęgowych gatunków ptaków. Spośród gatunków wymienionych w Dyrektywie Ptasiej,
www.codex.pl
86
2017
lęgowymi w granicach obszaru są Perkoz rdzawoszyi (Podiceps grisegena) oraz Bączek (Ixobrychus
minutus), natomiast okresowo przebywają tu takie gatunki jak Bocian (Ciconia nigra), Bąk (Botaurus
stellaris), Bielik (Haliaeetus albicilla), Rybołów (Pandion haliaetus). Obecnie brak poważniejszych
zagrożeń. W przyszłości możliwa intensyfikacja gospodarki rybackiej lub zmiana sposobu użytkowania
zbiorników z rybackiej na rekreacyjną.
Pewnym zagrożeniem może być dostawanie się do stawów wraz z wodami rzeki Czarnej/Zielonej
ewentualnych zanieczyszczeń. Ponadto zarówno sam obszar, jak i tereny przylegające są penetrowane
turystycznie, a więc pewnym zagrożeniem może być zanieczyszczanie (zaśmiecanie) i wandalizm.
Rysunek 10. Lokalizacja obszarów Natura 2000
www.codex.pl
87
2017
3.5.2. Cel
Zachowanie walorów i zasobów przyrodniczych z uwzględnieniem georóżnorodności
i bioróżnorodności, rozwoju zasobów leśnych oraz całkowita ochrona wszystkich zasobów
przyrody przed ich degradacją.
Ochrona przyrody ma na celu m. in.:

utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów,

zachowanie różnorodności biologicznej,

zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin lub zwierząt wraz z siedliskami poprzez
utrzymywanie lub przywracanie ich do właściwego stanu,

kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody.
Rządowe programy dotyczące ochrony zasobów przyrody:
Krajowy program zwiększania lesistości
Aktualizacja Krajowego Programu Zwiększania Lesistości zakładała, iż do zadań samorządów
gminnych będzie należało zwiększanie lesistości na terenie danej gminy.
Realizacja tego programu odbywać się będzie w drodze:

ustalenia przeznaczania gruntów do leśnego zagospodarowania w miejscowym planie
przestrzennego zagospodarowania (z zachowaniem warunków określonych w ustawach),

w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.
Warunkiem skutecznych działań w pozyskiwaniu środków na zalesienia gruntów jest bowiem
opracowanie gminnych programów zwiększania lesistości, z rozpisaniem ich na etapy, a w ramach etapów
przynajmniej na pierwsze pięć lat.
Przy sporządzaniu „studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy”
celowe jest ustalenie przebiegu granic rolno – leśnych – wyznaczonych na gruncie i przedstawionych w
formie graficznej na mapie linii oddzielającej grunty aktualnie i perspektywicznie przewidziane do
rolniczego lub leśnego wykorzystania.
Integralną częścią programu zwiększania lesistości gminy powinien być program zwiększania
zadrzewienia. Ma to szczególne znaczenie na terenach o niskiej lesistości i dużego zagrożenia procesami
erozji
gleb,
stepowienia
krajobrazu
i
niekorzystnego
bilansu
wodnego.
Według aktualizacji Krajowego Programu Zwiększania Lesistości, na podstawie danych
www.codex.pl
88
2017
uzyskanych z realizacji KPZL w 2000 r. można przyjąć, że koszty prac zalesieniowych finansowane ze
środków publicznych (budżetowych i pozabudżetowych) przeciętnie w kraju kształtują się następująco:

w sektorze państwowym - 4000 zł/ha (ze środków publicznych finansowane są wszystkie prace
związane z prowadzeniem zalesień),

w sektorze niepaństwowym - 1200 zł/ha (ze środków publicznych finansowany jest tylko zakup
sadzonek, pozostałe prace wykonuje na swój koszt właściciel gruntu) + koszt sporządzenia planu
zalesień dla sektora niepaństwowego pokrywany ze środków publicznych.
Tak
duże
zróżnicowanie
kosztów
jednostkowych
w
obu
sektorach
wynika
z
różnego
i nieporównywalnego zakresu prac zalesieniowych.
Proces zalesieniowy obejmuje:
1. przygotowanie gleby połączone ze zwalczaniem pędraków (tylko na tych powierzchniach, gdzie
pędraki zagrażają rozwojowi uprawy leśnej),
2. sadzonki,
3. wykonanie sadzenia,
4. poprawki,
5. pielęgnowanie uprawy w okresie pierwszych 3 lat (gatunki iglaste) lub 5 lat (gatunki liściaste),
6. ochrona upraw przed zwierzyną (grodzenie, osłonki mechaniczne lub smarowanie – tylko tam
gdzie jest to niezbędne).
Ostateczny koszt wykonania zalesień ustalają:
•
ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach, z późniejszymi zmianami (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 45,
poz. 435 ze zm.) - dla sektora państwowego,
•
ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków
pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (Dz. U. Nr
229, poz. 2273 ze zm.)
Wpływ zalesień na obszary Natura 2000:
•
zaburzenie stosunków wodnych na sąsiednich działkach użytkowanych rolniczo,
•
może zmienić się mikroklimat, ponieważ w sąsiedztwie lasów częściej występują przymrozki,
•
gleba rolna, na której założy się plantację leśną, ulega degradacji i nie może być łatwo zmieniona z
powrotem w glebę uprawną,
•
sadzonki drzew muszą być regularnie poddawane opryskom pestycydami przeciw szkodnikom - co
spowoduje zagrożenie zatruciem pestycydami dla bocianów i innych ptaków drapieżnych,
•
ograniczą ilość żerowisk np. bociana białego, a co za tym idzie - ograniczą ilość gniazdujących par,
www.codex.pl
89
2017
•
docelowe typy gospodarcze drzewostanów i zalecane składy gatunkowe mogą być niezgodne ze
składami drzewostanów właściwymi dla leśnych siedlisk przyrodniczych – gospodarka leśna
powodowałaby wówczas zniekształcanie drzewostanów siedlisk przyrodniczych. Przewidziane w
planie typy rębni mogą nie gwarantować „odtwarzalności” leśnych siedlisk przyrodniczych,
•
plan może przewidywać zalesienie cennych siedlisk nieleśnych, otwartych oraz łąk na obszarach o
najwyższych zagęszczeniach.
Począwszy od składu gatunkowego - często nasadzane są gatunki obce rodzimej florze bądź
gatunki spoza naturalnego zasięgu geograficznego. Powszechnie znane jest obsadzani gruntów porolnych
monokulturą sosnową, która bardzo często jest kompletnie niezgodna z siedliskiem. Kolejnym błędem jest
ignorowanie obserwowanych ostatnio i przewidywanych tendencji zmian klimatycznych, które powinny
mieć ogromne znaczenie przy doborze gatunkowym zalesień.
Wprowadzenie
sztucznych
elementów
krajobrazu
przyczynia
się
do
zaniku
spójności
z naturalnymi ekosystemami występującymi na danym terenie oraz do jego degradacji. Zalesienia
wprowadzane są często chaotycznie, w sposób mało przemyślany. Najczęściej nie brana jest pod uwagę
konieczność utrzymywania ciągłości korytarzy ekologicznych.
Ponadto, często zalesiane są cenne przyrodniczo półnaturalne ekosystemy nieleśne, które przez
setki lat utrzymywały się dzięki ekstensywnej gospodarce człowieka (np. wypas, koszenie), która obecnie
okazała
się
kompletnie
nieopłacalna
- łąki trzęślicowe,
murawy kserotermiczne,
wrzosowiska
i inne. W wielu przypadkach są to siedliska przyrodnicze umieszczone w załączniku Dyrektywy
Siedliskowej UE, jako wybitnie cenne nie tylko dla Polski ale i dla całej Unii Europejskiej. Należy również
pamiętać, że zgodnie z obowiązującymi zobowiązaniami Konwencji o Różnorodności Biologicznej
(Convention of Biological Diversity) musimy chronić walory przyrodnicze i zapobiegać spadkowi
różnorodności biologicznej kraju.
Większość działań zalesieniowych opiera się na drastycznych przekształceniach w strukturze
gleby, nierzadko także zmianie stosunków wodnych. Nie da się ukryć, iż procesy te wpływają negatywnie
na unikatową szatę roślinną oraz różnorodną faunę, charakterystyczną dla wspominanych wyżej
ekosystemów.
W wielu przypadkach kompletnie ignorowany jest naturalny potencjał przyrodniczy zalesianych
gruntów, mogący być rozwiązaniem problemu zwiększania lesistości kraju przy jednoczesnym zachowaniu
różnorodności biologicznej. Mowa jest tutaj o wykorzystaniu naturalnych odnowień na gruntach porolnych.
Ich
zalety
to
m.in.:
uzyskanie
zróżnicowanej
struktury
gatunkowej
i wiekowej drzewostanu, kształtowanie się ekosystemów zbliżonych do roślinności potencjalnej lub
ewoluujących w tym kierunku, zachowanie ciągłości stadiów sukcesji naturalnej - tworzenie naturalnych
ekotonów, wzrost różnorodności na poziomie gatunków i ekosystemów. Ponadto, tak powstałe zbiorowiska
leśne wykazują dużo większą odporność na zmiany klimatyczne, gradacje szkodników oraz inne tzw.
naturalne katastrofy (pożary, wiatrołomy itp.). Do tej pory nie powstał żaden zintegrowany program
uwzględniający sukcesję naturalna jako alternatywę sztucznego zalesiania. Źródło: Kształtowanie
ekosystemów leśnych na gruntach porolnych www.kp.org.pl
www.codex.pl
90
2017
Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej
Zgodnie
z
przyjętymi
założeniami
rozwinięcie
zapisów
Krajowej
strategii
ochrony
i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej (2007 rok) stanowi Program działań.
Przygotowanie takiego dokumentu wynika także z art. 35 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody (art. 35 ust. 2)
oraz z zapisów Konwencji o różnorodności biologicznej (art. 6). Program działań wskazuje konkretne kroki
jakie konieczne są do osiągnięcia zakładanych w Strategii celów, precyzując jednocześnie warunki ich
realizacji. Większość celów zawartych w tym programie dotyczy końcowego etapu realizacji do 2013 roku,
tylko część z terminów określana była terminem pracy ciągłej i takie przedstawione zostały w
harmonogramie zadań.
Strategia ochrony obszarów wodno-błotnych
W dokumencie tym wyrażono potrzeby w formie zaleceń ogólnych biorąc pod uwagę bilans wodny Polski
oraz znaczenie środowisk wodnych i błotnych w ochronie różnorodności biologicznej.
Podstawowe zalecenia to:
•
Prowadzenie racjonalnego gospodarowania siedliskami wodno-błotnymi, chroniącego je przed
zanieczyszczeniami i degradacją.
•
Inwentaryzacja tych siedlisk oraz monitoring ich stanu.
•
Doprowadzenie do stanu prawnego, zgodnie z którym ochrona jakości wód miałaby priorytet
niezależnie od rodzaju i kategorii obszaru chronionego, bowiem przeciwdziałanie
zanieczyszczeniom i eutrofizacji wód ma znaczenie podstawowe i wykracza poza tereny prawnie
chronione.
•
Obejmowanie ochroną terenów o dużej różnorodności krajobrazowej, szczególnie ostoi ptaków (o
znaczeniu krajowym i europejskim).
Kierunki działań w dziale Zasoby przyrody, formy ochrony przyrody to:

promowanie zachowań zgodnych z zasadami ochrony przyrody i krajobrazu,

rozwój sieci przyrodniczych ścieżek dydaktycznych,

zagospodarowanie zieleni na terenie miasta i gminy,

objęcie formami ochrony przyrody pełnej reprezentacji zasobów przyrody gminy,

upowszechnianie i wprowadzanie form indywidualnej ochrony przyrody w postaci użytków
ekologicznych, zespołów przyrodniczo - krajobrazowych, stanowisk dokumentacyjnych przyrody
nieożywionej, pomników przyrody,

rozwój prac inwentaryzacyjnych w zakresie oceny stanu i rozpoznawania zagrożeń różnorodności
biologicznej (wykonanie nowych i aktualizacja istniejących waloryzacji przyrodniczych),

bieżąca ochrona obszarów i obiektów prawnie chronionych,
www.codex.pl
91
2017

budowa przejść dla zwierząt pod trasami komunikacyjnymi,

zachowanie tradycyjnych praktyk gospodarczych na terenach cennych przyrodniczo,

rozwój rolnictwa ekologicznego,

ochrona elementów środowiska przyrodniczo - kulturowego,

ochrona kompozycji układów zieleni,

rozwój sieci szlaków turystycznych i ścieżek przyrodniczych,

monitoring ruchu turystycznego.
Tabela 41. Harmonogram czasowo – kosztowy przedsięwzięć związanych z ochroną przyrody
Jednostka
Termin
Planowane
Źródła
realizująca
realizacji
koszty
finansowania
inne jednostki
Zadanie
Brak danych
Środki własne
organizacji
ciągłe
kosztowych
WFOŚiGW
Zadnie
Brak danych
ciągłe
kosztowych
Gmina,
Zintensyfikowanie
edukacji
ekologicznej
społeczeństwa w zakresie ochrony przyrody
ekologicznych
Rozpoznanie
potrzeb
i
możliwości
prac
pielęgnacyjnych w parkach i przy pomnikach
przyrody, na terenach zieleni urządzonej przy
zabytkach
Zakup
sadzonek
drzew
i
krzewów
oraz
Gmina,
Właściciele
i zarządcy terenów
Właściciele
Środki budżetu
gminy
Inwestorzy,
Nadleśnictwo
wykonywanie nasadzeń gruntów o niskich
gruntów,
Zadanie
Brak danych
Środki
klasach bonitacji przeznaczonych w m.p.z.p
Nadleśnictwo,
ciągłe
kosztowych
właścicieli
pod zalesienia
gruntów
ARiMR,
Podniesienie atrakcyjności turystycznej Gminy;
rozbudowa ogólnodostępnej
infrastruktury turystycznej; rozwijanie promocji
Gminy
i
produktów
turystycznych
Gmina
oraz
Zadanie
Brak danych
ciągłe
kosztowych
Środki budżetu
gminy, kredyty,
fundusze unijne
tworzenie ścieżek dydaktycznych
Środki budżetu
WODR
Propagowanie rolnictwa ekologicznego
Gminy
ARiMR
Zadanie
Brak danych
ciągłe
kosztowych
gminy, środki
własne
jednostek
WFOŚiGW
Wykonanie planów urządzania lasów; Promocja
Nadleśnictwo,
i ochrona racjonalnej gospodarki leśnej oraz
Starostwo,
ochrona terenów leśnych przed zaśmiecaniem
Gmina
Zadnie
Brak danych
ciągłe
kosztowych
www.codex.pl
Środki własne
jednostek,
dotacje
92
2017
3.6. Hałas
3.6.1. Analiza stanu aktualnego
Główną przyczyną narażenia ludności miejskiej na hałas jest komunikacja i stale wzrastająca liczba
pojazdów pojawiających się na naszych drogach. Czynnikami wpływającymi na poziom hałasu
komunikacyjnego
są
natężenie
i
płynność
ruchu,
procentowy
udział
pojazdów
ciężarowych
w strumieniu pojazdów, prędkość strumienia pojazdów, położenie drogi oraz rodzaj nawierzchni,
ukształtowanie terenu, przez który przebiega trasa komunikacyjna, charakter obudowy trasy i rodzaj
sąsiadującej z trasą zabudowy.
Drogi powiatowe i gminne też mają wpływ na emisję hałasu, ale ze względu na mniejszą
przepustowość i natężenie ruchu pojazdów stanowią mniejsze zagrożenie.
Na hałas drogowy składa się przede wszystkim dźwięk generowany w związku z poruszaniem się
pojazdu i hałas powstający na styku opony z nawierzchnią drogową. Przy prędkościach powyżej 60 km/h,
hałas wynikający z tarcia opon o nawierzchnię drogi przewyższa hałas silnika. Poziom hałasu drogowego
jest bezpośrednio związany ze wskaźnikiem potoku ruchu, szybkością pojazdów oraz proporcją ciężkich
pojazdów, które wraz z motocyklami są około dwa razy głośniejsze niż samochody osobowe. Szczególne
problemy dotyczą obszarów o zmniejszonej płynności ruchu (skrzyżowania, wzniesienia itp.).
Hałas powodowany przez ruch samochodów jest funkcją wielu zmiennych. Do zmiennych tych należą
między innymi:
•
liczba pojazdów przejeżdżających w jednostce czasu,
•
dobowa struktura natężenia ruchu pojazdów,
•
odległość od poszczególnych rodzajów terenów,
•
rodzaj samochodów i ich stan techniczny,
•
rodzaj, jakość i stan nawierzchni dróg,
•
urbanistyczne rozwiązanie sieci drogowej,
•
liczba pasów ruchu,
•
zmienność ruchu wymuszona przez jego określoną organizację (np. obowiązujące ograniczenia
szybkości, znaki STOP),
•
liczba skrzyżowań regulowanych światłami,
•
czas trwania jednego cyklu zmiany świateł.
Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku określa Rozporządzenie Ministra Środowiska
z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (t.j Dz. U. 2007 r.
Nr 120, poz. 826 ze zm.). Podstawą określenia dopuszczalnej wartości poziomu równoważnego hałasu dla
danego terenu jest zaklasyfikowanie go do określonej kategorii, o wyborze której decyduje sposób
zagospodarowania. Dla poszczególnych terenów podano dopuszczalny równoważny poziom hałasu w
porze dziennej (6:00 – 22:00) i nocnej (22:00 – 6:00) oraz dopuszczalne wartości wskaźników
www.codex.pl
93
2017
długookresowych dla poszczególnych rodzajów źródeł hałasu i przedziałów czasowych (tab.34.). Dla
hałasów drogowych i kolejowych dopuszczalne wartości poziomów hałasu wynoszą w porze dziennej – w
zależności od funkcji terenu – od 50 do 65 dB, w porze nocnej 45 – 55 dB. Wartości te są wymagane
zarówno w przypadku wskaźników oceny hałasu stosowanych w polityce długookresowej, jak
i w odniesieniu do jednej doby.
Tabela 42. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku
Dopuszczalny poziom hałasu w [dB]
Pozostałe
Drogi lub linie kolejowe1
obiekty
LAeq D
Rodzaj terenu
Lp.
LAeq D
przedział czasu
odniesienia równy
16 godzinom
i
działalność
będąca źródłem hałasu
LAeq N
przedział czasu
odniesienia
równy 8
godzinom
LAeq N
przedział czasu
odniesienia
równy 8 najmniej
korzystnym
godzinom dnia
przedział czasu
odniesienia równy
1 najmniej
korzystnej godzinie
kolejno po sobie
nocy
następującym
1.
a. Strefa ochronna „A” uzdrowiska,
b. tereny szpitali poza miastem
2.
a.
tereny
zabudowy
50
45
45
40
55
50
50
40
60
50
55
45
65
55
55
45
mieszkaniowej
jednorodzinnej
b. tereny zabudowy związanej ze stałym lub
czasowym pobytem dzieci i młodzieży2)
c. tereny domów opieki społecznej
d. tereny szpitali w miastach
3.
a.
tereny
zabudowy
mieszkaniowej
wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego
b. tereny zabudowy zagrodowej
c. tereny rekreacyjno- wypoczynkowe2)
d. tereny mieszkaniowo- usługowe
4.
tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej
100 tys. mieszkańców3)
1- wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym i
kolei liniowych,
2- w przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich
dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy,
3- strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją
obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie
mieszkańców pow. 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona
zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych.
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów
hałasu w środowisku
Tabela 43. Wynikli pomiarów ruch przeprowadzonych przez WIOS w 2009 r. na terenie gminy
www.codex.pl
94
2017
Większość z wymienionych to czynniki zależne od pory dnia, tygodnia, miesiąca i pory roku, stanu
pogody i innych przypadkowych zdarzeń.
Największa koncentracja ruchu samochodowego w mieście Piaseczno występuje na drogach:
1) nr 79 Warszawa – Piaseczno – Góra Kalwaria (samochody ciężarowe i osobowe),
2) nr 721 Lesznowola – Piaseczno – Konstancin – Jeziorna (samochody ciężarowe i osobowe),
3) nr 722 Piaseczno – Grójec (samochody ciężarowe i osobowe),
4) ul. Wojska Polskiego (samochody osobowe),
5) ul. Kościuszki (samochody osobowe).
Monitoring prowadzony przez WIOS w Wólce Kozodawskiej przy ul. Źródlanej równoważne
poziomy dźwięku dla pory dnia LAeq D w zależności od miejsca pomiaru były równe 71,3dB i 67,4dB, a dla
pory nocy LAeq N odpowiednio 63,4dB i 60,0dB. Stwierdzono przekroczenia dla pory dnia i nocy na obu
stanowiskach (wartości dopuszczalne: LAeq D = 55dB i LAeq N = 50dB),
W 2008 r. gmina Piaseczno stworzyła dokument pn „Studium układu komunikacyjnego Gminy
Piaseczno” wraz z pomiarami ruchu.
Badania ruchu przeprowadzono w celu dostarczania danych do analiz ruchowych na potrzeby
„Studium układu komunikacyjnego Gminny Piaseczno”. Otrzymane dane posłużyły w szczególności do
określenia: typu i lokalizacji nowych dróg oraz węzłów, miejsc szczególnie niebezpiecznych dla ruchu,
liczby miejsc i kształtu parkingów oraz urządzeń dla ruchu pieszego oraz rowerzystów. Przedstawiono
wyniki przeprowadzonych badań składających się z:
•
pomiarów natężenia ruchu na terenie miasta
•
pomiarów kordonowych
•
pomiarów prędkości chwilowej
Przeprowadzono badania ankietowe wśród mieszkańców gminy. Ich wyniki przedstawiono w raporcie
„Studium
układu
komunikacyjnego
Gminy
Piaseczno”.
Pomiary
natężeń
ruchu
w
Piasecznie
przeprowadzono w dniach 18.03-19.03 w godzinach szczytu porannego (6.00-9.00) oraz popołudniowego
(15.00-18.00) na 5 skrzyżowaniach:
a) Kościuszki / Jana Pawła II
www.codex.pl
95
2017
b) Sierakowskiego / Chyliczkowskiej
c) Geodetów / Julianowskiej
d) Jana Pawła II / Wojska Polskiego
e) Wojska Polskiego / Sienkiewicza
f)
Geodetów / Energetycznej.
Na wyżej wymienionych skrzyżowaniach określono strukturę rodzajową i kierunkową ruchu.
Równolegle z pomiarami natężeń ruchu w mieście w dniach 18.03.2008 – 19.03.2008
zostały przeprowadzone pomiary kordonowe w następujących punktach:
a. skrzyżowanie ul. Puławskiej / Geodetów / Łabędziowej;
b. DW 721 w Chyliczkach;
c.
skrzyżowanie DK 79 / DW 873;
d. DW 722 w Bogatkach;
e. Skrzyżowanie DW 721 / Powstańców Warszawy / Mleczarska;
f.
DP w miejscowości Runów.
Na podstawie przeprowadzonych pomiarów określono średni dobowy ruch – SDR, na poszczególnych
drogach.
Tabela 44. Porównanie średni dobowy ruch w 2005 oraz w 2008 r.
Punkty pomiarowe
Ul. Puławska (pomiędzy ul.
Geodetów a ul. Agaty)
Droga Wojewódzka 721
(Chyliczki)
Droga Krajowa 79
(od strony Góry Kalwarii)
(Bogatki)
(od strony Lesznowoli)
Droga Powiatowa w Runowie 4
SDR (P/dobę)
SDR 2005 (P/dobę)
Różnica (%)
59628
50330
16
21336
17248
19
18613
12485
33
4943
4591
7
16021
14950
7
4787
-
-
Układ komunikacyjny Gminy Piaseczno charakteryzuje
się w obecnym stanie znacznym
obciążeniem ruchem drogowym, skutkującym przeciążeniem głównych arterii komunikacyjnych. Istniejące
środki bezpieczeństwa ruchu takie jak progi zwalniające, oddzielenie pieszych i rowerzystów od ruchu
kołowego, odpowiednie oznakowanie, strefy
„Tempo 30” są niewystarczające. Analiza wykonana w
ramach Studium Komunikacyjnego wykazała niedobór miejsc parkingowych (w szczególności w strefie
ścisłego centrum).
W związku z prognozowanym intensywnym rozwojem gminy i związanym z tym wzrostem liczby
podróży rekomenduje się rozpoczęcie działań umożliwiających poprawę obecnego
stanu. Analiza
dostępnych dokumentów, pomiarów ruchu, preferencji mieszkańców oraz wypadków pozwoliła na
wyodrębnienie
środków
umożliwiających
w
kolejnych
latach
poprawę
funkcjonowania
www.codex.pl
układu
96
2017
komunikacyjnego Gminy Piaseczno takich jak budowa nowych połączeń drogowo-ulicznych, poprawa
bezpieczeństwa ruchu oraz integracja transportu indywidualnego z transportem zbiorowym.
Klimat akustyczny środowiska Gminy Piaseczno w zdecydowanej większości kształtowany jest
przez hałas komunikacyjny drogowy, który ze względu na powszechność charakteryzuje się dużym
zasięgiem oddziaływania. Do czynników mających wpływ na poziom emisji hałasu drogowego należą:
natężenie ruchu, struktura strumienia pojazdów, a zwłaszcza znaczny udział transportu ciężkiego, stan
techniczny pojazdów, rodzaj i stan techniczny nawierzchni, charakter zabudowy (zagospodarowanie)
terenów otaczających.
Natężenie dźwięku mierzy się w decybelach dB, skali logarytmicznej, gdzie podwójne zwiększenie
głośności odpowiada wzrostowi natężenia dźwięku o 10 dB(A). Oznacza to, że poziom dźwięku wynoszący
65
dB(A)
jest
dwa
razy
głośniejszy
niż
poziom
dźwięku
wynoszący
55
dB(A).
Z natury tej skali wynika, że zmniejszenie hałasu o zaledwie kilka decybeli stanowi bardzo dużą różnicę.
Największy ruch pojazdów na obszarze Gminy Piaseczno odnotowuje się na drodze krajowej 79.
Dużym
natężeniem
ruchu
charakteryzuje
się
również
droga
wojewódzka
Nr 443. Ostatnie badania natężenia ruchu pojazdów na terenie gminy przeprowadzała Generalna Dyrekcja
Dróg Krajowych i Autostrad w 2005 roku dla dróg krajowych oraz Zarząd Dróg Wojewódzkich, dla dróg
wojewódzkich.
Rysunek 11. Średni dobowy ruch na drogach krajowych na terenie Gminy Piaseczno
Na odcinku drogi krajowej nr 79 (jest to główny szlak tranzytowy, obciążony największą liczbą
samochodów) przebiegającej przez teren miasta Piaseczno średni ruch dobowy wynosił 13730 pojazdów,
w tym dużą część stanowiły samochody ciężarowe. W sąsiedztwie analizowanej drogi znajduje się
zabudowa wielorodzinna oraz obiekty produkcyjno – usługowe, dopuszczalny poziom hałasu dla tych
obszarów wynosi 60 dB(A) w porze dziennej i 55 dB(A) w porze nocnej. Do przekroczeń poziomu hałasu
www.codex.pl
97
2017
dochodziło w pasie drogi i w niewielkim jej promieniu (10m). Hałas rozchodzi się równomiernie wzdłuż
drogi, odbijany od budynków położonych bezpośrednio przy drodze kumulował się wzdłuż jedni.
Najbardziej narażeni na działanie hałasu komunikacyjnego są mieszkańcy miejscowości
położonych w pobliżu szlaków drogowych szczególnie dróg krajowych i skrzyżowań tych dróg. Na poziom
hałasu ma wpływ szereg czynników związanych z ruchem pojazdów, a także z parametrami drogi. Do
najważniejszych z nich należą: natężenie ruchu związane bezpośrednio ze znaczeniem drogi w układzie
komunikacyjnym, struktura ruchu (udział pojazdów osobowych i ciężarowych), średnia prędkość pojazdów i
ich stan techniczny, płynność ruchu, rodzaj i stan nawierzchni. Newralgicznym miejscem na ternie miasta
Piaseczno gdzie występuje największe natężanie ruchu oraz liczna sygnalizacja świetlna
Środki transportu są ruchomymi źródłami hałasu decydującymi o parametrach klimatu
akustycznego przede wszystkim na terenach zamieszkałych. Poziomy dźwięku środków komunikacji
drogowej są wysokie i wynoszą 75 – 90 dB. Przekraczają tym samym dopuszczalne poziomu hałasu w
środowisku w otoczeniu budynków mieszkalnych do 65 dB w porze dziennej i 55 dB w porze nocnej.
Na klimat akustyczny miasta wpływają, także drogi powiatowe i gminne przechodzące przez
miejscowości. Z uwagi na wzrastającą liczbę pojazdów i zwiększające się natężenie ich ruchu można
przyjąć, ze na terenie gminy utrzymuje się tendencja wzrostowa natężenia hałasu związanego z ruchem
kołowym. Przyczyną uciążliwości jest także zła jakość nawierzchni dróg.
Dodatkowo ruch samochodowy jest źródłem wibracji, odczuwalnych w budynkach w bezpośrednim
sąsiedztwie drogi. W porze dziennej przeważa ruch samochodów osobowych, natomiast w porze nocnej
udział samochodów ciężarowych. W związku z tym mieszkańcy gminy przez całą dobę narażeni są na
działanie hałasu.
W miejscach szczególnie narażonych na hałas konieczne byłoby wybudowanie ekranów
akustycznych lub zasadzenie pasów zwartej zieleni izolacyjnej (gęste krzewy i drzewa). Poprawę
warunków zapewni również modernizacja dróg i ulic poprzez zastosowani nawierzchni właściwej dla
rzeczywistej prędkości pojazdów.
Hałas kolejowy
Hałas kolejowy powstaje w wyniku eksploatacji linii kolejowych. W ocenie hałasu kolejowego uwzględnia
się następujące czynniki, wpływające na poziom hałasu w otoczeniu linii kolejowych:
•
rodzaj taboru kolejowego,
•
rodzaj jednostki napędowej,
•
konstrukcja i stopień zużycia szyn,
•
rodzaj podłoża i konstrukcja podkładów,
•
parametry ruchu pociągów (szczególnie prędkość pociągów),
•
długość składów,
•
warunki otoczenia linii kolejowych,
•
warunki meteorologiczne.
www.codex.pl
98
2017
Wartość dopuszczalna równoważnego poziomu hałasów kolejowych dla terenów zabudowy
mieszkaniowej wielorodzinnej, zamieszkania zbiorowego, mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej wynosi
w porze dziennej 60 dB(A), w porze nocnej natomiast 50 dB(A). Bardziej rygorystyczne kryteria
poprawności klimatu akustycznego w środowisku obowiązują jedynie dla terenów zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej,
zabudowy
związanej
ze
stałym
lub
czasowym
pobytem
dzieci
i młodzieży, terenów szpitali i stref ochronnych „A” uzdrowisk.
Na układ kolejowy w mieście i gminie Piaseczno składają się:
•
linia kolejowa normalnotorowa zelektryfikowana nr 8 Warszawa – Radom, przecinająca miasto i
gminę z północy na południe, ze stacjami na terenie gminy w miejscowościach Piaseczno i Zalesie
Górne;
•
bocznica kolejowa do EC Siekierki związana z ww. linią kolejową i przecinająca równoleżnikowo
północną cześć strefy A (miasto Piaseczno i Julianów),
•
linia kolejowa wąskotorowa „Grójecka Kolej Dojazdowa” Piaseczno – Grójec, z przystankami na
terenie gminy w następujących miejscowościach: Piaseczno, Zalesie Dolne, Zalesinek, Gołków,
Głosków, Runów i Złotokłos, która przecina zachodnią część gminy (obrzeża strefy A i cała strefa
B).
Wszystkie wymienione powyżej elementy układu kolejowego są ze sobą połączone. Stąd też planuje
się w Studium zwiększenie udziału transportu szynowego przede wszystkim w obsłudze lokalnego ruchu
pasażerskiego, gdzie ze względu na wzrost liczby mieszkańców zarówno miasta jak i gminy należy się
liczyć ze zwiększonym zapotrzebowaniem. Istotnym elementem układu będzie połączenie linii ww. linii,
czyli Stacji Kolejowej PKP Piaseczno ze stacją kolei wąskotorowej Piaseczno-Wiadukt.
Hałas stanowi jeden z poważniejszych problemów ochrony środowiska. Obowiązujące prawo oraz
potrzeby związane z ochroną środowiska w zakresie hałasu drogowego nakładają na zarządców dróg
wiele obowiązków. Wykorzystywane obecnie metody ochrony polegają głównie na stosowaniu ekranów
akustycznych. Preferowane jest uniwersalne spojrzenie na problem, w którym zakłada się, że w całym
przekroju drogowym włączając w to chroniony obszar lub obiekt, istnieje możliwość wprowadzenia działań
ochronnych. Połączenie różnych sposobów i metod w obu strefach umożliwia uzyskanie efektu
skumulowanej ochrony przed hałasem drogowym i niekiedy innymi niekorzystnymi oddziaływaniami.
www.codex.pl
99
2017
Rysunek 12. Strefy emisji i imisji hałasu oraz obszar rozwiązań ochronnych w uniwersalnym
podejściu do ochrony przed hałasem drogowym. Źródło: J. Bohatkiewicz, Metody ograniczenia hałasu.
Biuro Ekspertyz i Projektów Budownictwa Komunikacyjnego EKKOM, 2007
Celem zmniejszenia hałasu stosować można:
Ekran akustyczny jest to naturalna lub sztuczna przeszkoda, ustawiona na drodze między
źródłem hałasu a punktem obserwacji, za przeszkodą powstaje obszar o zmniejszonym natężeniu dźwięku
zwany cieniem akustycznym. Ekranem akustycznym może być element pionowy o dostatecznej
szerokości, wysokości i długości w stosunku do obiektu chronionego. Tego typu ekrany i obudowy
akustyczne chronią najczęściej przed hałasem przemysłowym, na stanowiskach pracy oraz przed hałasem
komunikacyjnym. Naturalnymi ekranami akustycznym są też inne przeszkody np. budynki, nasypy, pasy
zieleni.
Rodzaje ekranów akustycznych:
•
ekrany pochłaniające,
•
ekrany odbijające,
•
ekrany odbijająco – rozpraszające;
Asfalt porowaty. Szorstkość nawierzchni odgrywa pewną rolę przy powstawaniu dźwięku toczenia.
Bardzo gładkie nawierzchnie również mogą generować wysoki poziom hałasu. Podstawowym elementem
wywołującym hałas na styku opony z nawierzchnią jest bowiem powietrze, które najpierw ulega sprężeniu
a następnie rozprężeniu wskutek działania opon poruszających się na nawierzchni drogowej. To właśnie
owo szybkie „pompowanie” powietrza powoduje powstawanie hałasu. Bardzo gładka tekstura może
powodować natężenie tego zjawiska.
Badania wykazały, że powietrze, które normalnie odpowiada za znaczną część hałasu powstającego
na styku opony z nawierzchnią ulega rozproszeniu do pustych przestrzeni. Ujemna tekstura asfaltu
porowatego (na powierzchni znacznie więcej jest pustych przestrzeni niż elementów wystających) również
przyczynia się do zmniejszenia hałasu generowanego przez oponę.
Nawierzchnie porowate (np. asfalt porowaty – PA) mają wpływ na zmniejszanie hałasu. Mogą one
tworzyć bardziej jednorodny układ mniejszych próżni, które znacznie skuteczniej rozpraszają ciśnienie
powstające wskutek nacisku opony i wynikającego z niego pompowania powietrza. Nawierzchnie te
www.codex.pl
100
2017
umożliwiają
także
odprowadzenie
wody
do
wnętrza
warstwy
o
dużej
porowatości
a następnie bezpośrednio pod nią, na pobocze drogi przy jednoczesnej, znaczącej, w porównaniu
z nawierzchniami „tradycyjnymi” redukcji hałasu drogowego.
3.6.2. Cel
Zmniejszenie narażenia mieszkańców na nadmierny, ponadnormatywny poziom hałasu,
przede wszystkim hałasu emitowanego przez środki transportu mającego największy zasięg
przestrzenny oraz nie dopuszczenie do pogorszenia klimatu akustycznego na obszarach, gdzie
sytuacja jest korzystna
Zagadnienia ochrony przed hałasem realizowane są w pierwszej kolejności przez utworzenie
tzw. map akustycznych. Jednakże mapy te tworzone są dla:
•
dużych aglomeracji miejskich (powyżej 250 000 mieszkańców),
•
głównych szlaków komunikacyjnych drogowych, kolejowych i dużych portów lotniczych, tj.:
o
dróg międzynarodowych, krajowych i regionalnych o natężeniu ruchu powyżej 3 mln
pojazdów osobowych w ciągu roku,
o
linii kolejowych − o natężeniu ruchu powyżej 30 tys. pociągów osobowych w ciągu roku,
Polityka gminy w zakresie ochrony przed hałasem winna skupić się na następujących kierunkach działań:
•
wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów poświęconych
ochronie przed hałasem (kierunek realizowany na bieżąco), oraz stref ograniczonego użytkowania,
•
wyznaczenie punktów monitoringu oraz dokonanie oceny akustycznej Gminy,
•
wprowadzenie działań mających na celu zmniejszenie poziomu hałasu jak remonty nawierzchni,
oraz zastosowanie technologii wygłuszających nadmierny hałas, takich jak ekrany akustyczne przy
drogach o największym natężeniu ruchu
www.codex.pl
101
2017
Tabela 45. Harmonogram czasowo – kosztowy przedsięwzięć związanych z ochroną przed hałasem
Prowadzenie monitoringu poziomu hałasu
wzdłuż
głównych
szlaków
komunikacyjnych przechodzących przez
Jednostka
Termin
Planowane
Źródła
realizująca
realizacji
koszty [zł]
finansowania
Brak danych
Środki budżetu
kosztowych
jednostek
Właściciele
i zarządcy dróg ,
ZDP
teren gminy
WIOŚ
Ochrona i promowanie obszarów cichych,
Gmina,
na których występuje naturalny klimat
użytkownicy
akustyczny
środowiska
Zadanie ciągłe
Zadanie ciągłe
Brak danych
kosztowych
Środki budżetu
gminy,
fundusze unijne
Starostwo
Organizowanie kampanii informacyjnych
nt
proekologicznych
zachowań
mieszkańców
Gmina
Pozarządowe
Zadanie ciągłe
Organizacje
Brak danych
kosztowych
Środki budżetu
jednostek,
dofinansowania
Ekologiczne
Usprawnienie systemu komunikacyjnego
(poprawa
nawierzchni
i
warunków
Zarządzający
bezpieczeństwa ruchu, modernizacja i
głównymi ciągami
rozbudowa dróg).
komunikacyjnymi
Egzekwowanie
ograniczeń
prędkości
Środki własne,
Gmina,
Zadanie ciągłe
Brak danych
fundusze
kosztowych
unijne,
zarządcy dróg
Brak danych
Środki budżetu
kosztowych
jednostek
102
ruchu na terenach zabudowanych.
Policja
Zadanie ciągłe
www.codex.pl
2017
3.7. Promieniowanie elektromagnetyczne
Ustawa Prawo ochrony środowiska w art. 3 definiuje pole elektromagnetyczne, jako pole
elektryczne, magnetyczne oraz elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz. Na obszarze
Gminy Piaseczno do źródeł promieniowania elektromagnetycznego wielkiej częstotliwości (powyżej 100
kHz) zaliczono urządzenia radiokomunikacyjne i radiolokacyjne – stacje bazowe telefonii komórkowej.
Natomiast wśród źródeł o częstotliwości 50 Hz wyróżniono urządzenia przemysłowe, wykorzystywane w
gospodarstwach domowych oraz systemy przesyłowe energii elektrycznej. Z punktu widzenia ochrony
środowiska największe znaczenie mają stacje nadawcze radiofonii oraz telefonii komórkowej ponieważ
emitują do środowiska fale elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości w postaci: radiofal o częstotliwości
od 0,1 do 300 MHz oraz mikrofal od 300 do 300 000 MHz.
W ostatnich latach nastąpił rozwój nowych technik telekomunikacyjnych i rozwój sieci telefonii
komórkowej. Elementem tej sieci są stacje bazowe telefonii komórkowej należące do Polskiej Telefonii
Cyfrowej sp. z o. o., POLKOMTEL S.A., Polskiej Telefonii Komórkowej „CENTERTEL” Sp. z o.o. oraz P4
Sp. z o. o. Anteny nadawcze stacji bazowych lokalizowane są najczęściej na wolnostojących wieżach
antenowych lub na masztach antenowych instalowanych na dachach budynków, a także na istniejących
wieżach lub kominach.
W
obszarze
gminy
znajdują
się
następujące
urządzenia
elektroenergetyczne
znaczenia
podstawowego pracujące na napięciu 110kV i wyższym:
•
dwutorowa linia napowietrzna 220kV relacji st. "Piaseczno"- wcięcie do linii "Kozienice"-"Mory"
•
dwutorowa linia napowietrzna 110kV relacji st. "Piaseczno"-EC"Siekierki"
•
dwie jednotorowe linie napowietrzne 110kV relacji st. "Piaseczno"-"G. Kalwaria"
•
jednotorowa linia napowietrzna 110kV relacji st. "Piaseczno"-"Grójec"
•
jednotorowa linia napowietrzna 110kV relacji st. "Piaseczno"-"Tarczyn"
•
dwutorowa linia napowietrzna 110kV relacji st. "Piaseczno"-"Mory"
Dla obszaru znajdującego się w strefie technicznej obowiązują ograniczenia zagospodarowania i
użytkowania terenu:
•
nie należy lokalizować budynków mieszkalnych i innych przeznaczonych na stały pobyt ludzi
(odstępstwa od tej zasady określa właściciel linii),
•
należy
uzgadniać
warunki
lokalizacji
wszelkich
obiektów
z
właścicielem
linii,
w
tym
w szczególności lokalizacji budowli zawierających materiały niebezpieczne pożarowo, stacji paliw,
stref zagrożonych wybuchem oraz wysokich konstrukcji,
Ochrona przed polami elektromagnetycznymi, zgodnie z art. 121 ustawy Prawo ochrony środowiska
(Dz. U. 2008, nr 25 poz. 150 ze zm.), polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez
utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych lub co najmniej na tych
poziomach oraz zmniejszenie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej do dopuszczalnych, gdy
poziomy te nie są dotrzymane. Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku określa
www.codex.pl
103
2017
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych
poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymywania tych
poziomów (Dz. U. Nr 192 poz. 1883 ze zm.) i zostały przedstawione w poniższej tabeli.
Tabela 46. Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych dotyczące miejsc dostępnych dla
ludności
Parametr fizyczny
zakres częstotliwości pola
Składowa elektryczna
Składowa magnetyczna
Gęstość mocy
10 kV/m
2500 A/m
-
-
2500 A/m
-
10 kV/m
60 A/m
-
-
3/ f A/m
-
0,001 MHz – 3 MHz
20 V/m
3 A/m
-
3 MHz – 300 MHz
7 V/m
-
-
300 MHz – 300 GHz
7 V/m
-
0,1 W/m2
elektromagnetycznego
0 Hz
0 Hz - 0,5 Hz
0,5 Hz – 50 Hz
0,05 kHz – 1 kHz
Źródło: Dz. U. Nr 192 poz. 1883 ze zm., gdzie 1kHz= 1 000 Hz, 1 MHz= 1 000 000 kHz, 1 GHz= 1 000 000 000 Hz, fczęstotliwość wyrażona w jednostkach podanych w kolumnie pierwszej
Zadaniem operatorów budujących sieci jest zapewnienie równomiernego pokrycia obszaru kraju
sygnałem radiowym o odpowiedniej jakości oraz zapewnienie pojemności sieci wystarczającej do realizacji
usług
telekomunikacyjnych
towarzyszy
funkcjonowaniu
generowanych
stacji
przez abonentów.
bazowej
telefonii
Jedynym
komórkowej
jest
zanieczyszczeniem
energia
jakie
promieniowania
elektromagnetycznego emitowana przez układy antenowo – nadawcze instalowane na wieży.
Promieniowanie elektromagnetyczne stanowi dość specyficzny czynnik fizyczny, towarzyszący
pracy różnego typu urządzeń radiokomunikacyjnych. Zbyt długie oddziaływanie pól elektromagnetycznych
o dużych mocach może powodować zakłócenia w funkcjonowaniu organizmów. Dlatego też konieczna jest
ochrona człowieka przed skutkami działania pola elektromagnetycznego, eliminująca możliwość
występowania szkodliwych oddziaływań w miejscach dostępnych dla ludzi. Można to osiągnąć poprzez
odpowiednie usytuowanie anten nadawczych oraz dobór parametrów urządzeń nadawczych tak, aby
wartość natężenia pola elektromagnetycznego w miejscach przebywania ludzi była w pełni bezpieczna dla
stanu ich zdrowia. W przypadku stacji bazowej telefonii komórkowej działającej w zakresie częstotliwości
mikrofalowych dopuszczalny poziom promieniowania niejonizującego, określony średnią gęstością mocy
pola elektromagnetycznego, wynosi 0,1 W/m2.
Urządzenia zasilające i nadawczo- odbiorcze stacji umieszczone u podnóża wieży, jako typowe
ekranowe urządzenia elektroniczne małej mocy, zasilane z sieci niskiego napięcia, nie są źródłem
www.codex.pl
104
2017
promieniowania elektromagnetycznego istotnym pod względem oddziaływania biologicznego na ludzi i
środowisko.
Rysunek 13. Lokalizacja stacji bazowych
W 2009 r. na terenie Gminy Piaseczno prowadzono monitoring pół elektromagnetycznych
w punkcie na ul. Jana Pawła II w Piasecznie. Natężenie składowej elektrycznej pola [V/m] w zakresie 0,11000 MHz wyniosła 0,15 a w zakresie 1-40000 MHz wyniosła < 0,8. Nie stwierdzono przekroczeń
miejscach dostępnych dla ludności.
www.codex.pl
105
2017
3.7.2. Cel
Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym oraz bieżąca kontrola źródeł
promieniowania.
W dziedzinie ochrony przed polami elektromagnetycznymi za najistotniejsze należy uznać zapisy w
dziale VI ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Ochrona przed polami
elektromagnetycznymi). Wg wspomnianych zapisów ochrona przed polami elektromagnetycznymi polega
na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska.
Rejestr zawierający informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych
poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, z wyszczególnieniem przekroczeń dotyczących
terenów przeznaczonych pod zabudowę, prowadzony jest przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony
Środowiska i corocznie aktualizowany.
Podstawowym działaniem będzie prowadzenie badań, które pozwolą na ocenę skali zagrożenia
polami. Ponadto, jednym z ważnych zadań służących realizacji celu będzie wprowadzenie do miejscowych
planów zagospodarowania przestrzennego zapisów poświęconych ochronie przed promieniowaniem z
wyznaczeniem stref ograniczonego użytkowania m. in. wokół urządzeń elektroenergetycznych,
radiokomunikacyjnych i radiolokacyjnych, gdzie jest rejestrowane przekroczenie dopuszczalnych poziomów
pól elektromagnetycznych.
Ochrona przed polami elektromagnetycznymi polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu
środowiska poprzez (realizowane przez WIOŚ):
•
utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych lub co najmniej na tych
poziomach,
•
zmniejszanie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one
dotrzymane.
www.codex.pl
106
2017
Tabela 47. Harmonogram czasowo – kosztowy przedsięwzięć związanych z ochroną przed polami
elektromagnetycznymi
Uwzględnienie
w
zagospodarowania
zagadnień
Jednostka
Termin
Planowane
Źródła
realizująca
realizacji
koszty (zł)
finansowania
planach
przestrzennego
dotyczących
znaczącego
Gmina
Zadanie ciągłe
oddziaływania na środowisko i człowieka
Brak danych
kosztowych
W ramach
działań
własnych
pól elektromagnetycznych
Zgłaszanie organowi ochrony środowiska
instalacji
stanowiących
źródła
Inwestorzy
Zadanie ciągłe
WIOŚ, WSSE
Zadanie ciągłe
promieniowania
Współpraca
ze
służbami
kontrolno-
pomiarowymi obiektów emitujących pola
elektromagnetyczne.
Brak danych
kosztowych
Brak danych
Środki własne
kosztowych
jednostek
www.codex.pl
Inwestorzy
107
2017
3.8. Poważne awarie
Obecnie środki chemiczne stosowane są powszechnie m. in. w gospodarstwach domowych,
w przemyśle, w produkcji farmaceutyków. Na szeroką skalę stosowane są chemikalia w rolnictwie pod
postacią pestycydów, nawozów sztucznych. W obrocie znajdują się olbrzymie ilości substancji
chemicznych (w tworzywach sztucznych, ubraniach, żywności, materiałach budowlanych, farbach,
kosmetykach, środkach piorących itd.), a corocznie trafia do obrotu wiele nowych związków chemicznych.
Szkodliwość substancji dla człowieka i środowiska może powodować ich niewłaściwe stosowanie,
przechowywanie, opakowanie czy transport. W związku z powyższym koniecznym stało się opracowanie i
wydanie w kraju odpowiednich przepisów prawnych, normujących proces i metody oceny bezpieczeństwa,
potencjalnych źródeł poważnych awarii, stwarzających potencjalne poważne zagrożenie dla ludzi i
środowiska.
Mianem "nadzwyczajnych zagrożeń środowiska" (NZŚ) określa się negatywne skutki zdarzeń
losowych takich jak awarie techniczne i technologiczne w jednostkach stosujących, produkujących lub
magazynujących materiały niebezpieczne oraz w transporcie takich substancji. NZŚ stanowią:
•
zanieczyszczenie
poszczególnych
elementów
środowiska
w
zakładach
przemysłowych,
transporcie, rozładunku i przeładunku materiałów niebezpiecznych i innych substancji,
•
pożary na rozległych obszarach lub długo trwające, a także towarzyszące awariom z udziałem
materiałów niebezpiecznych,
•
zanieczyszczenie
chemiczne
lub
biologiczne
środowiska
w
wyniku
katastrof
budowli
hydrotechnicznych,
•
zanieczyszczenie chemiczne lub biologiczne środowiska w wyniku klęsk żywiołowych.
Na terenie Gminy Piaseczno występują dwa zakłady zaliczone do obiektów potencjalnie zagrożonych
awarią przemysłową. Na terenie tych zakładów istnieje zagrożenie awarii związanej z urządzeniami
magazynowymi oraz zbiornikami przechowującymi toksyczne środki przemysłowe. Są to (dane: Starostwo
Powiatowe w Piasecznie, Wydział Zarządzania Kryzysowego):
1) Zakłady Elektronowe Lamina – produkcja lamp elektronowych, na terenie zakładu przechowuje się
wodór oraz mniejsze ilości kwasów i rozcieńczalników,
2) Thomson multimedia Polska – produkcja kineskopów i systemów audio, na terenie zakładu znajduje się
9 – 10 ton chloru. Jednorazowo przechowuje się 750 kg wodoru, w 2003 roku zużyto go 19 ton.
www.codex.pl
108
2017
3.8.2. Cel
Ochrona mieszkańców i środowiska przed poważnymi awariami związanymi z transportem
substancji niebezpiecznych.
Kierunkami działań w dziale poważne awarię są:

pełny dostęp społeczeństwa do informacji o chemikaliach, na których działanie jest narażone,

redukcja obecności dioksyn i PCB w środowisku oraz w produktach żywnościowych i paszy,

zmniejszenie zagrożeń związanych ze stosowaniem pestycydów,

zapobieganie i przeciwdziałanie poważnym awariom przemysłowym oraz katastrofom, w
szczególności transportowym,
Tabela 48. Harmonogram czasowo – kosztowy przedsięwzięć związanych z ochroną przed
poważnymi awariami
Edukacja społeczeństwa w zakresie
właściwych
zachowań
wystąpienia zagrożenia
w
sytuacji
Jednostka
Termin
Planowane koszty
Źródła
realizująca
realizacji
(zł)
finansowania
Zadanie ciągłe
Brak danych
Gmina
Starostwo, WIOŚ
Organizacje
Środki budżetu
jednostek
pozarządowe
www.codex.pl
109
2017
3.9. Energia odnawialna
Strategia Rozwoju Energii Odnawialnej wskazuje cel strategiczny polityki państwa, którym jest
wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii i zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych w
bilansie paliwowo-energetycznym kraju do 7,5 % w 2010 roku i do 14 % w 2020 roku w strukturze zużycia
nośników pierwotnych.
Obecnie podstawowym źródłem energii odnawialnej wykorzystywanym w kraju jest biomasa.
Natomiast energia wodna, geotermalna, wiatru, promieniowania słonecznego ma dużo mniejsze
znaczenie.
Zatem szacuje się, że w Polsce udział energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii pierwotnej wynosi
zaledwie 2,5 %.
W polskich warunkach najłatwiejsza do pozyskania i najbardziej efektywna ekonomicznie jest
energia z biomasy. Szacuje się, że energia z materii organicznej zgodnie z obecnymi tendencjami da
największy wkład do rozwoju energii. Na terenie gminy Piaseczno brak jest jednak potencjału
wykorzystania tego typu energii. Tylko na terenie oczyszczalni wykorzystywany jest biogaz do ogrzewania
budynków.
Biomasa może być przekształcona na energię cieplną, elektryczną lub paliwa płynne. W wyniku
spalania biomasy, do atmosfery przedostaje się dwutlenek węgla, w ilości w jakiej został pobrany przez
rośliny. Zatem spalanie biomasy nie zwiększa ogólnej emisji tego gazu cieplarnianego.
Energię z biomasy można uzyskać poprzez:
•
Spalanie materii roślinnej. Wartość kaloryczna 0,5 tony suchej biomasy odpowiada wartości
kalorycznej tony miału węglowego, natomiast koszt wytworzenia jest o połowę niższy. W naszych
warunkach największe zastosowanie będą miały następujące produkty i odpady rolnicze i leśne:
•
słoma roślin zbożowych,
•
drzewa i gałęzie ze ścinek i cięć sanitarnych lasów,
•
gałęzie z cięć produkcyjnych,
•
odpady z przemysłu drzewnego,
•
plantacje lasów energetycznych liściastych.
Z 1 ha pola można uzyskać, jako odpad z produkcji zboża około 2-3 ton słomy. W przypadku
produkcji roślin energetycznych, ilość uzyskanej słomy może wynieść nawet 20 ton z ha. Z upraw
energetycznych zalecana jest wierzba energetyczna, którą można uprawiać na prawie wszystkich
rodzajach gleb. Cechą wiodącą tej rośliny jest szybki i duży przyrost masy drzewnej. Dodatkowym jej
atutem jest oczyszczanie gleb z metali ciężkich, związków toksycznych poprzez wbudowanie ich
www.codex.pl
110
2017
w swoją biomasę. Z powodu tych właściwości stosowana jest jako zielony pas ochronny wokół szkodliwych
zakładów przemysłowych, autostrad, składowisk odpadów.
W Polsce na potrzeby produkcji biomasy można uprawiać rośliny szybko rosnące:
•
wierzba wiciowa (Salix viminalis)
•
ślazowiec pensylwański lub inaczej malwa pensylwańska (Sida hermaphrodita)
•
topinambur czyli słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus)
•
róża wielokwiatowa znana też jako róża bezkolcowa (Rosa multiflora)
•
rdest sachaliński (Polygonum sachalinense)
•
trawy wieloletnie, jak np.:
o
miskant:

miskant olbrzymi czyli trawa słoniowa (Miscanthus sinensis gigantea)

miskant cukrowy (Miscanthus sacchariflorus)
o
spartina preriowa (Spartina pectinata)
o
palczatka Gerarda (Andropogon gerardi)
o
proso rózgowe (Panicum virgatum).
Ze wszystkich źródeł energii odnawialnej najbardziej stabilną i przewidywalną w czasie wydaje się
być energia geotermalna, którą pozyskuje się w formie ciepłych wód podziemnych. Charakteryzuje się
ona możliwością dostarczania stałego strumienia energii w ciągu całego roku, jest niezależna od warunków
klimatycznych
i
daje
największe
efekty
ekonomiczne.
Pewność
dostaw
energii
cieplnej
z ciepłowni geotermalnej i jej konkurencyjny koszt w porównaniu do energii z węgla przemawia za jej
rozwojem i szerszym zastosowaniem. Ciepło geotermalne można również wykorzystać do produkcji energii
elektrycznej pod warunkiem pozyskiwania wody w temperaturze powyżej 90°C. Jak widać na załączonej
mapie potencjał gminy wydaje się być dość dobry.
Rysunek 14. Mapa wód geotermalnych. Źródło: www.buliddesk.pl
www.codex.pl
111
2017
Jak widać na załączonej powyżej mapie w okolicach Warszawy widoczne są potencjalne
źródła wód geotermalnych, lecz brak jest informacji na temat planowania przez gminę wykorzystania tej
energii.
W polskich warunkach zasoby wód geotermalnych są najczęściej wykorzystywane do:
•
ogrzewania pomieszczeń,
•
ogrzewania hodowli szklarniowej,
•
w kąpieliskach.
Energię spadku wód wykorzystuje się do produkcji energii elektrycznej w położonych na rzekach
lub jeziorach elektrowniach wodnych. W przypadku energetyki wodnej preferuje się tworzenie małych
elektrowni wodnych, o mocy do 5 MW.
W polskich warunkach możliwość wykorzystania energii słonecznej jest znacznie zróżnicowana. Średnie
nasłonecznienie wynosi 1600 godzin, najdłuższe jest nad morzem, a najkrótsze na południu Polski.
Energię
słoneczną
można
wykorzystywać
za
pomocą
produkujących
prąd
elektryczny
ogniw
fotowoltaicznych lub dostarczających ciepło kolektorów słonecznych. Zaletą ogniw fotoelektrycznych jest
przemiana w energię nie tylko bezpośredniego promieniowania słońca, lecz także promieniowania
rozproszonego (przy zachmurzeniu). Baterie są bezgłośne, odporne na zużycie, pracują automatycznie i
dość szybko się amortyzują. Na co dzień spotykamy się z
ich zastosowaniem korzystając z kalkulatorów, lampek
ogrodowych, sygnalizacji drogowej. Kolektory słoneczne są
wykorzystywane głównie do produkcji gorącej wody. Ze
względu na opłacalność warto rozważyć ich zastosowanie w
obiektach o dużym zużyciu wody np. pensjonatach,
hotelach, basenach.
Wiatr
jest
obok
energii
wodnej
jednym
z
największych źródeł energii odnawialnej. Według stanu na
koniec roku 2005 produkcja energii wiatrowej na świecie
wyniosła 105.629 Gwh.
Na
terenie
gminy
panują
korzystne
warunki
wykorzystania energii wiatrowych co widać
Rysunek 15. Warunki wietrzne dla lokalizacji ferm wiatrowych
na załączonej mapie. By elektrownia mogła powstać muszą zostać spełnione odpowiednie warunki jak
utworzenie stref oddziaływania na środowisko oraz planu zagospodarowania przestrzennego dla tego
terenu, wraz z zachowaniem odległości minimalnej od zabudowy mieszkaniowej oraz innej zabudowy
przeznaczonej na stały pobyt ludzi.
Zakazuje się lokalizacji siłowni wiatrowych na terenach objętych ochroną, zgodnie przepisami
odrębnymi oraz na obszarze Natura 2000. Na terenach predestynowanych do lokalizacji siłowni wiatrowych
zezwala się na realizację towarzyszących obiektów i urządzeń infrastruktury technicznej w tym linii
www.codex.pl
112
2017
wysokiego napięcia i stacji Głównego Punktu Zasilania (GPZ) oraz niezbędnej infrastruktury z zakresu
obsługi komunikacyjnej (drogi, dojścia itp.). Na terenie gminy nie planuje się budowy ferm wiatrowych.
Tabela 49. Przykłady efektywnego wykorzystania odnawialnych źródeł energii w warunkach
polskich
Biomasa
Energia wodna
Energia
geotermalna
Energia
promieniowania
słoneczne
Energia wiatru
WYTWARZANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ
elektrociepłownie
lokalne, osiedlowe
instalacje elektryczne
domów, szklarni i
pomieszczeń
gospodarczych,
wykorzystanie
biogazu otrzymanego
w całości z rolnictwa
lub leśnictwa lub
odpady z produkcji
roślinnej,
lub
leśnictwa, roślinne z
przemysłu
przetwórstwa
spożywczego itp.
pompownie
wiatrowe,
napowietrzania i
rekultywacja małych
zbiorników wodnych,
elektrownie wiatrowe
dużej mocy
podłączone do sieci
Wykorzystanie ogniw
fotowoltanicznych:
autonomiczne
systemy małej mocy
do
napowietrzania
stawów hodowlanych
i
do
zasilania
niewielkich urządzeń,
elewacje
energetyczne
ścienne
dachowe,
systemy małej mocy,
telekomunikacja
WYTWARZANIE ENERGII CIEPLNEJ
kotłownie
osiedlowe,
lokalne,
kotły małej mocy w
gospodarstwach
indywidualnych,
elektrownie wodne
małej mocy
podłączone do sieci cele lokalne
wykorzystanie
biogazu
ciepłownie
mocy,
dużej
suszarnictwo,
ogrzewanie szklarni,
osiedlowe
podgrzewanie
w basenach,
wody
przygotowanie ciepłej
wody użytkowej do
celów domowych i
gospodarskich,
suszarnictwo,
ogrzewanie szklarni,
hodowla ryb
przygotowanie ciepłej
wody
do
celów
przetwórstwa rolnospożywczego,
podgrzewanie
w basenach,
wody
wykorzystanie
biernych systemów
słonecznych
w
budynkach
mieszkalnych
i
inwentarskich
WYTWARZANIE ENERGII MECHANICZNEJ
www.codex.pl
113
2017
pojazdy
wykorzystujące
biopaliwa
płynne
(biodiesel, benzyna z
dodatkiem etanolu)
3.9.2. Cel
Wzrost udziału wykorzystywania zasobów odnawialnych
Założenia polityki energetycznej państwa przewidują, że w związku z urealnieniem cen energii,
postępem w modernizacji i restrukturyzacji działalności gospodarczej oraz wzrostem świadomości
ekologicznej społeczeństwa, zużycie energii w przeliczeniu na jednostkę krajowego produktu będzie się
nadal
zmniejszać
i
w
2010
roku
zużycie
powinno
zmniejszyć
się
o
ok.
25%
w stosunku do 2000 r.
Strategia Rozwoju Energii Odnawialnej zakłada osiągnięcie w 2010 roku 7,5 % (w scenariuszu
najbardziej prawdopodobnym) udziału energii odnawialnej w całkowitym zużyciu energii pierwotnej. Poziom
ten można osiągnąć głównie przez odpowiednie wykorzystanie:
•
zasobów biomasy – do produkcji energii cieplnej,
•
energii wody i wiatru – do produkcji energii elektrycznej,
•
słońca – do produkcji energii cieplnej i elektrycznej,
•
wód geotermalnych – do produkcji energii cieplnej,
•
biogazu z oczyszczalni ścieków i składowisk odpadów – do produkcji energii elektrycznej i cieplnej.
Przewiduje się, iż zdecydowany udział w produkcji „czystej energii” będzie ze spalania biomasy
(słomy, drewna, ścinek itp.). Wynika to głównie z tkwiącego na terenie Gminy Piaseczno potencjału tej
energii, dopracowanej techniki produkcji odpowiednich urządzeń przetwarzających oraz stosunkowo
niskich kosztów produkcji energii przetworzonej. Natomiast pozostałe rodzaje energii odnawialnej mają
jedną wadę, mianowicie koszt jednostkowy produkcji energii przetworzonej jest kilkakrotnie wyższy od
kosztu produkcji metodami konwencjonalnymi.
Ważną rolę w wykorzystaniu energii odnawialnej mogą pełnić samorządy. Zgodnie z ustawą Prawo
energetyczne został nałożony na nie obowiązek przygotowania Projektu założeń do planu zaopatrzenia w
energię. Jednym z elementów tego projektu jest konieczność przeanalizowania możliwości wykorzystania
lokalnych zasobów energii.
Wśród podstawowych działań w zakresie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych należy wymienić:
www.codex.pl
114
2017
•
Intensywny rozwój energetyki odnawialnej na szczeblu lokalnym, pracującej w układach
zdecentralizowanych na regionalne i lokalne potrzeby,
•
Popularyzację i wdrożenie najlepszych praktyk w dziedzinie wykorzystania energii ze źródeł
odnawialnych, w sferze rozwiązań technologicznych, organizacyjnych i finansowych.
Kierunki działań w dziale Energia odnawialna to:
•
podniesienie świadomości społecznej i budowa instalacji wykorzystujących energię odnawialną,
•
popularyzacja i wdrożenie najlepszych praktyk w dziedzinie wykorzystania energii ze źródeł
odnawialnych, w sferze rozwiązań technologicznych, organizacyjnych i finansowych,
•
zastosowanie kolektorów słonecznych - popularyzacja tego typu urządzeń,
Tabela 50. Harmonogram czasowo – kosztowy przedsięwzięć związanych z energią odnawialną
Stopniowe zwiększanie udziału energii
otrzymanej z surowców odnawialnych
w całkowitym zużyciu energii
Jednostka
Termin
Koszty
Źródła
realizująca
realizacji
planowane (zł)
finansowania
Brak danych
Środki własne
kosztowych
zakładów
Zakłady
przemysłowe,
Właściciele
Zadanie ciągłe
i zarządcy budynków
dotacje,
Zakup
kotłów
na
biomasę
oraz
biogazowni
Prywatni inwestorzy
Zadanie ciągłe
Brak danych
kosztowych
kredyty, środki
własne
inwestora
Fundusze
jednostek
(Propagowanie
realizacji
innych
Wg stopnia
Podmioty
niekonwencjonalnych źródeł energii (np.
gospodarcze,
pompy ciepła, baterie słoneczne itp.)
osoby fizyczne
Zadanie ciągłe
zainteresowania
podmiotów
realizujących
realizujących,
środki własne
inwestora,
Fundusze
Ochrony
środowiska
www.codex.pl
115
2017
4. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
4.1. Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej tworzy się na podstawie art. 400 ustawy z dnia
27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska. Na tej podstawie działają: narodowy, wojewódzkie
fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
4.1.1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW).
NFOŚiGW
finansuje
przedsięwzięcia
proekologiczne
o
zasięgu
ogólnokrajowym
oraz
ponadregionalnym. Podstawowymi formami finansowania są preferencyjne pożyczki i dotacje, uzupełniane
innymi formami finansowania, np. dopłatami do preferencyjnych kredytów bankowych ze swych linii
kredytowych w bankach. NFOŚiGW administruje również środkami zagranicznymi przeznaczonymi na
ochronę środowiska w Polsce, pochodzącymi z pomocy zagranicznej.
Dotacje udzielane są przede wszystkim na:
•
edukację ekologiczną,
•
przedsięwzięcia pilotowe dotyczące wdrożenia postępu technicznego i nowych technologii
o dużym stopniu ryzyka lub mających eksperymentalny charakter, monitoring,
•
ochronę przyrody,
•
ochronę i hodowlę lasów na obszarach szczególnej ochrony środowiska oraz wchodzących
w skład leśnych kompleksów promocyjnych,
•
ochronę przed powodzią,
•
ekspertyzy,
•
badania naukowe,
•
programy wdrażania nowych technologii,
•
prace projektowe i studialne,
•
zapobieganie lub likwidację nadzwyczajnych zagrożeń,
•
utylizację i zagospodarowanie wód zasolonych,
•
profilaktykę zdrowotną dzieci z obszarów zagrożonych,
•
współfinansowanie instalacji energii odnawialnej.
www.codex.pl
116
2017
4.1.2. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW).
WFOŚiGW finansuje przedsięwzięcia o zasięgu regionalnym. WFOŚiGW określają zadania
priorytetowe, które mogą być dofinansowywane z środków funduszu oraz zasady i kryteria, które będą
obowiązywać przy wyborze zadań do realizacji.
Zgodnie z ustawą z dnia 20 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz
niektórych innych ustaw z dniem 1 stycznia 2010 r. likwidacji uległy Powiatowe i Gminne Fundusze
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ich przychody stają się dochodami budżetów,
odpowiedni gmin i powiatów.
4.2. Ekofundusz
Środki Ekofunduszu mogą być wykorzystane przede wszystkim w czterech sektorach uznanych
za priorytetowe. Są nimi:

zmniejszenie emisji gazów – ochrona powietrza i ochrona klimatu,

zmniejszenie zanieczyszczenia wód powierzchniowych oraz zasobów wody pitnej- ochrona wód,

zachowanie bioróżnorodności polskiej przyrody – ochrona przyrody,

racjonalizację gospodarki odpadami i rekultywację gleb zanieczyszczonych - gospodarka
odpadami.
Ekofundusz udziela wsparcia finansowego jedynie w formie bezzwrotnej dotacji w wysokości 10-30%
kosztów projektu. W wyjątkowych przypadkach, gdy inwestorem jest instytucja budżetowa lub organ
samorządowy, dotacja ta może sięgać 50%, a w ochronie przyrody, gdy partnerem Ekofunduszu jest
społeczna organizacja pozarządowa - nawet 80%.Pomoc finansową uzyskać mogą jedynie projekty
dotyczące inwestycji bezpośrednio związanych z ochroną środowiska (w ich fazie implementacyjnej), a w
dziedzinie ochrony przyrody również projekty nieinwestycyjne.
4.3.Banki
Dzięki współpracy z funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej rozszerzają one swoją
ofertę kredytową o kredyty preferencyjne przeznaczone na przedsięwzięcia proekologiczne oraz nawiązują
współpracę z podmiotami angażującymi swoje środki finansowe w ochronie środowiska (fundacje,
międzynarodowe instytucje finansowe). Kredyty preferencyjne pochodzą ze środków finansowych
gromadzonych przez banki, zaś fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej udzielają dopłat do
wysokości oprocentowania. Banki uruchamiają też linie kredytowe w całości ze środków funduszy ochrony
środowiska i gospodarki wodnej i innych instytucji.
Szczególną rolę na rynku kredytów na inwestycje proekologiczne odgrywa Bank Ochrony
Środowiska. Oferuje on najwięcej środków finansowych w formie preferencyjnych kredytów i dysponuje
zróżnicowaną ofertą dla prywatnych i samorządowych inwestorów, a także osób fizycznych.
www.codex.pl
117
2017
Przykładowe oferty kredytowe:
„Kredyt z Dobrą Energią”:
•
realizacja przedsięwzięć z zakresu wykorzystania odnawialnych źródeł energii, z przeznaczeniem
na finansowanie projektów polegających na budowie:
•

biogazowni,

farm wiatrowych,

instalacji energetycznego wykorzystania biomasy,

innych projektów z zakresu energetyki odnawialnej.
dodatkowo także:

pokrycie zobowiązań podatkowych z tytułu podatku VAT związanego z projektem,

sfinansowanie zapotrzebowania na kapitał obrotowy projektu.
„Kredyty agroturystyczne”
nakłady inwestycyjne związane z uruchomieniem nowych lub rozwojem istniejących przedsięwzięć
gospodarczych w zakresie agroturystyki na wsi lub w miastach do 20 tys. mieszkańców, w zakresie:
•
bazy noclegowej - zakupu, budowy, rozbudowy, modernizacji i adaptacji budynków mieszkalnych,
budynków towarzyszących i gospodarskich (stodoły, stajnie itp.), na agroturystyczną bazę
noclegową dla turystów (pokoje gościnne, kwatery grupowe, domki rekreacyjne, pensjonaty,
mieszkania wakacyjne, itp.), w tym budowa/modernizacja instalacji kanalizacyjnej, wodnej,
systemu grzewczego, instalacji gazowej i elektrycznej w budynkach przewidzianych do
użytkowania jako agroturystyczna baza noclegowa
•
bazy gastronomicznej - zakupu, budowy, rozbudowy, modernizacji i adaptacji obiektów/punktów
przeznaczonych do świadczenia usług gastronomicznych dla turystów, w tym założenie/instalacja
urządzeń
kuchennych,
budowy/modernizacji
instalacji
kanalizacyjnej,
wodnej,
systemu
grzewczego, instalacji gazowej i elektrycznej w pomieszczeniach kuchennych, jadalniach oraz w
zapleczu magazynowym artykułów spożywczych
•
bazy rekreacyjno-sportowej i kulturowej - zakupu, budowy, rozbudowy, modernizacji i adaptacji
obiektów, związanych z bezpośrednim świadczeniem usług rekreacyjno-sportowych i kulturowych
dla turystów, obejmującej m.in.: pola biwakowe i kempingi wraz z ogrodzeniem, oznakowaniem,
wytyczeniem stanowisk, instalacją wodno-kanalizacyjną i elektryczną; lokalne obiekty i urządzenia
sportowo-rekreacyjne, obejmujące wypożyczalnie sprzętu turystycznego, kąpieliska, plaże,
przystanie kajakowe i żeglarskie, wyciągi narciarskie, ścieżki rowerowe, ścieżki zdrowia, stałe parki
rekreacyjno-rozrywkowe i szlaki turystyczno-krajoznawcze; stajnie i padoki służące usługom
jeździeckim, sportowym i leczniczym oraz zakup koni; punkty lokalnej kultury ludowej, obejmujące
m.in. warsztaty kowalsko-artystyczne, tkackie, wikliniarskie, garncarskie, galerie i punkty sprzedaży
wyrobów lokalnego rękodzieła i rzemiosła artystycznego
•
zakupu
niezbędnego,
pierwszego
wyposażenia
inwestycyjnego
budowanych
obiektów
agroturystycznych, obejmującego zarówno środki trwałe, jak i inne rzeczowe składniki majątku
www.codex.pl
118
2017
obrotowego, wielokrotnego użytku (np. naczyń, sztućców, pościeli itp.), ściśle i jednoznacznie
związanego z wyposażeniem i funkcjonowaniem wymienionych wyżej obiektów
Dokładną ofertę można znaleźć na stronie banku http://www.bosbank.pl.
Ważne miejsce na rynku kredytów ekologicznych zajmują także międzynarodowe instytucje
finansowe, a w szczególności Bank Światowy i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.
4.4. Własne środki samorządu terytorialnego.
Na realizację części zadań Gmina będzie musiała przeznaczyć własne środki. Do uzyskania
niektórych dotacji konieczne jest zainwestowanie w przedsięwzięcia własnych udziałów na wymaganym
poziomie. Fundusze gminy pochodzą ze źródeł, takich jak np. podatki i opłaty lokalne, udziały
w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa.
4.5. Fundusze Unii Europejskiej
4.5.1. Fundusz Spójności
Fundusz Spójności wspiera dwa sektory: środowisko i transport. Od daty akcesji Polska stała
się największym beneficjentem środków z Funduszu Spójności spośród wszystkich krajów członkowskich
UE. Środki z Funduszu Spójności pomogą Polsce wywiązać się z zobowiązań akcesyjnych związanych z
dostosowaniem do norm UE w najtrudniejszych i wymagających największych nakładów finansowych
obszarach, w których Polska uzyskała najdłuższe okresy przejściowe. Wsparcie na duże projekty
inwestycje z zakresu ochrony środowiska mogą uzyskać jednostki samorządu terytorialnego, tworzone
przez nie związki gmin lub inne podmioty publiczne, np. przedsiębiorstwa komunalne będące własnością
gminy. Współfinansowanie z Funduszu Spójności mogą uzyskać inwestycje z takich dziedzin jak:
•
poprawa jakości wód powierzchniowych,
•
polepszenie jakości i dystrybucji wody przeznaczonej do picia,
•
racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi,
•
poprawa jakości powietrza,
•
zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego.
Dnia 31 lipca 2006 w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej opublikowane zostały ostateczne
wersje rozporządzeń UE dotyczące polityki spójności w latach 2007-2013.
4.5.1. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) to największy z punktu widzenia
dostępnych środków i zakresu działań program operacyjny w całej Unii Europejskiej i najważniejsze źródło
finansowania
inwestycji
związanych
z
ochroną
środowiska
w
Polsce.
Na
www.codex.pl
jego
realizację
119
2017
w latach 2007–2013 Polska otrzyma z unijnego budżetu ok. 27,9 mld euro, z czego na inwestycje w
ochronę środowiska przeznaczone będzie blisko 5 mld euro.
Środki unijne na PO Infrastruktura i Środowisko pochodzą z dwóch źródeł finansowania – z Funduszu
Spójności (22,2 mld euro) oraz z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (5,7 mld euro).
Minister Środowiska pełni rolę Instytucji Pośredniczącej dla pięciu Osi Priorytetowych tego Programu:
Oś priorytetowa 1 - Gospodarka wodno-ściekowa
Realizowany projekt w ramach osi priorytetowej:
•
budowa, rozbudowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków komunalnych oraz systemów
kanalizacji sanitarnej w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM.
Oś priorytetowa 2 - Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi
Realizowane projekty w ramach osi priorytetowej:
•
kompleksowe przedsięwzięcia z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi,
•
projekty dotyczące przywracania terenom zdegradowanym wartości przyrodniczych,
•
(ochrona brzegów morskich).
Oś priorytetowa 3 - Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska
•
retencjonowanie wody i zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego,
•
projekty
związane
z
zapobieganiem
i
ograniczaniem
skutków
zagrożeń
naturalnych
oraz przeciwdziałania poważnym awariom,
•
monitoring środowiska.
Oś priorytetowa 4 - Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska
•
wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie:
•
systemów zarządzania środowiskowego,
•
racjonalizacja gospodarki zasobami i odpadami,
•
wdrażania najlepszych dostępnych technik,
•
ochrony powietrza,
•
wsparcie dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w zakresie odzysku i unieszkodliwiania
odpadów innych niż komunalne.
www.codex.pl
120
2017
Oś priorytetowa 5 - Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych
•
ochrona siedlisk przyrodniczych (ekosystemów) na obszarach chronionych oraz zachowanie
różnorodności biologicznej,
•
zwiększenie drożności korytarzy ekologicznych,
•
opracowanie planów ochrony,
•
kształtowanie postaw społecznych sprzyjających ochronie środowiska, w tym różnorodności
biologicznej.
4.5.3. Fundusz LIFE+
LIFE+ jest jedynym instrumentem finansowym Unii Europejskiej koncentrującym się wyłącznie
na współfinansowaniu projektów w dziedzinie ochrony środowiska. Jego głównym celem jest wspieranie
procesu wdrażania wspólnotowego prawa ochrony środowiska, realizacja polityki ochrony środowiska oraz
identyfikacja i promocja nowych rozwiązań dla problemów dotyczących ochrony przyrody.
LIFE+ składa się z trzech komponentów, w ramach których współfinansowane są projekty w zakresie:
•
wdrażania dyrektywy Ptasiej i dyrektywy Siedliskowej, w tym ochrony priorytetowych siedlisk
i gatunków,
•
ochrony środowiska, zapobiegania zmianom klimatycznym, innowacyjnych rozwiązań w dziedzinie
ochrony zdrowia i polepszania jakości życia oraz wdrażania polityki zrównoważonego
wykorzystania zasobów naturalnych i gospodarki odpadami,
•
działań informacyjnych i komunikacyjnych, kampanii na rzecz zwiększania świadomości
ekologicznej w społeczeństwie, w tym kampanie na temat zapobiegania pożarom lasów oraz
wymiany najlepszych doświadczeń i praktyk.
Program LIFE+ zapewnia wsparcie finansowe w średniej wysokości 50% wartości projektu. Nabór
wniosków ogłaszany jest raz do roku przez Komisję Europejską.
4.5.4. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich ma przyczynić się do zapewnienia opłacalności produkcji
rolnej, modernizacji gospodarstw i przetwórstwa artykułów rolnych, wspartych przez rozwój pozarolniczej
działalności gospodarczej. W ramach PROW zagadnienia środowiskowe realizowane będą w ramach
następujących działań: wsparcie gospodarstw na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych
warunkach gospodarowania (ONW), płatności dla obszarów Natura 2000 oraz związanych z wdrożeniem
Ramowej Dyrektywy Wodnej, program rolnośrodowiskowy (płatności rolnośrodowiskowe), zalesienie
gruntów rolnych oraz zalesienie gruntów innych niż rolne, odtwarzanie potencjału produkcji leśnej
zniszczonego przez katastrofy i wprowadzenie instrumentów zapobiegawczych, różnicowanie w kierunku
www.codex.pl
121
2017
działalności nierolniczej, podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej, gospodarka wodnościekowa w szczególności zaopatrzenie w wodę, odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, w tym systemów
kanalizacji sieciowej lub kanalizacji zagrodowej, tworzenie systemu zbioru, segregacji, wywozu odpadów
komunalnych, wytwarzanie lub dystrybucja energii ze źródeł odnawialnych, w szczególności wiatru, wody,
energii geotermalnej, słońca, biogazu albo biomasy, poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z
rozwojem
i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa (scalanie gruntów, gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi).
www.codex.pl
122
2017
5. ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM
5.1. Wprowadzenie
Ustawa z dnia 8 marca 1990 o samorządzie gminnym (Dz. U. 2001 r., Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
nakłada na gminy obowiązek zaspakajania potrzeb wspólnoty w szczególności w zakresie tzw. zadań
własnych, które obejmują m. in. sprawy (art. 7 ust. 1):
•
ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz
gospodarki wodnej,
•
wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych,
utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów
komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczna i cieplną oraz gaz,
•
edukacji publicznej,
•
ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,
•
zieleni gminnej i zadrzewień,
•
współpracy z organizacjami pozarządowymi,
•
inne.
Uszczegółowienie realizacji przez gminy tych zadań znalazło się w zapisach obowiązujących w kraju
aktów prawnych z zakresu ochrony środowiska dostosowanych do przepisów prawnych Unii Europejskiej.
Wejście Polski do Unii Europejskiej stworzyło możliwości pozyskania bardzo dużych środków na
przedsięwzięcia w zakresie ochrony środowiska, bez pogorszenia sytuacji finansowej gminy.
Zagospodarowanie tych środków może nie tylko polepszyć stan środowiska w regionie, zwiększyć
atrakcyjność gminy, ale w dużym stopniu przyczynić się do wzrostu poziomu życia jej mieszkańców
szczególnie poprzez staranie się o dofinansowanie takich przedsięwzięć jak np. budowa oczyszczalni
ścieków, budowa i rozbudowa sieci kanalizacyjnej, budowa dróg, ograniczenie niskiej emisji, zmniejszanie
hałasu komunikacyjnego itp. Przedsięwzięcia inwestycyjne realizowane z unijnych funduszy pomocowych
muszą wynikać z Polityki Ekologicznej Państwa, przyjętej strategi rozwoju województwa, gminnego
Programu Ochrony Środowiska spójnego z programem powiatowym i wojewódzkim i szeregiem innych
dokumentów.
5.2. Instrumenty polityki ochrony środowiska
Tradycyjny podział instrumentów zarządzania środowiskiem wyróżnia instrumenty o charakterze
prawnym, finansowym i społecznym oraz strukturalnym.
5.2.1. Instrumenty prawne
Kompetencje
www.codex.pl
123
2017
Poniżej wymieniono ważniejsze kompetencje organów gminy w zakresie zagadnień ochrony
środowiska. W zakresie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 r., nr 25
poz. 150 ze zm.) odpowiedni organ gminy:
•
nakazuje, w drodze decyzji osobie fizycznej, której działalność negatywnie oddziałuje na
środowisko, wykonanie w określonym czasie czynności zmierzających do ograniczenia tego
oddziaływania (art. 363),
•
przyjmuje, od wskazanych podmiotów, i przekazuje marszałkowi województwa informacje o
rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla
środowiska (art. 162 ust. 5 i 6),
•
przyjmuje informację o wystąpieniu poważnej awarii (art. 245 ust. 1),
•
przyjmuje od podmiotu korzystającego ze środowiska wykaz, na podstawie którego ustalono opłaty
za składowanie odpadów (art. 286 ust. 2).
W zakresie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 151, poz. 1220) burmistrz :
•
wydaje zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów (art. 83 ust.1),
•
ustala wysokość opłaty za usunięcie drzew lub krzewów (art. 84),
•
wymierza karę pieniężną za zniszczenie terenów zieleni albo drzew lub krzewów, spowodowanie
niewłaściwym wykonywaniem robót ziemnych lub wykorzystaniem sprzętu mechanicznego albo
urządzeń technicznych oraz zastosowaniem środków chemicznych w sposób szkodliwy dla
roślinności oraz za usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia, a także za
zniszczenie spowodowane niewłaściwą pielęgnacją terenów zieleni, zadrzewień, drzew lub
krzewów (art.88).
W zakresie ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. 2005
r., Nr 236, poz. 2008) burmistrz:
•
sprawuje nadzór nad wykonywaniem przez właścicieli nieruchomości obowiązków w zakresie
utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości (art. 5 ust. 6), a w przypadku ich
niewykonania wydaje decyzję nakazującą wykonanie obowiązku (art. 5 ust. 7),
•
wydaje zezwolenie na świadczenie usług w zakresie (art. 7 ust. 6): odbierania odpadów
komunalnych od właścicieli nieruchomości, opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu
nieczystości ciekłych, ochrony przed bezdomnymi zwierzętami, prowadzenia schronisk dla
bezdomnych zwierząt, a także grzebowisk i spalarni zwłok zwierzęcych i ich części,
•
jest uprawniony do kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy w zakresie zgodności
wykonywanej działalności z udzielonym zezwoleniem (art. 8b),
•
przyjmuje, od prowadzących działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od
właścicieli nieruchomości lub opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości, w
terminie do 15 dnia po upływie każdego miesiąca – wykaz właścicieli nieruchomości, z którymi w
www.codex.pl
124
2017
poprzednim miesiącu zawarł umowy, lub z którymi umowy uległy rozwiązaniu lub wygasły (art. 9a
ust.1).
W zakresie ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. 2005 r., Nr 228, poz. 1947
ze zm.) burmistrz:
•
uzgadnia udzielenie koncesji na działalność gospodarczą w zakresie (art. 16 ust 5):
o
wydobywania kopalin ze złóż,
o
bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w
tym w podziemnych wyrobiskach górniczych,
•
opiniuje wydanie zgody na likwidację funduszu likwidacji zakładu górniczego (art. 26c ust. 8),
•
uzgadnia decyzje o cofnięciu koncesji albo stwierdzającej wygaśnięcie koncesji z określeniem
zakresie i sposobie wykonania obowiązków dotyczących ochrony środowiska oraz obowiązków
związanych z likwidacją zakładu górniczego (art. 29 ust. 2),
•
opiniuje
wydanie
decyzji
w
sprawie
zatwierdzenia
planu
ruchu
zakładu
górniczego
(art. 64 ust. 5),
•
uzgadnia plan ruchu likwidowanego zakładu górniczego (art.81. ust. 3),
•
uzgadnia wydanie decyzji nakazującej przedsiębiorcy wykonanie obowiązku likwidacji zakładu
górniczego lub jego części (art. 81a ust. 3).
W zakresie ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. prawo wodne (Dz. U. 2005 r., Nr 239, poz. 2019) burmistrz:
•
wyznacza
części
nieruchomości
umożliwiające
dostęp
do
wody
objętej
powszechnym
korzystaniem (art. 28 ust. 2),
•
nakazuje właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń
zapobiegających szkodom, jeżeli spowodował zmiany stanu wody na gruncie, szkodliwie
wpływające na grunty sąsiednie (art. 29 ust. 3),
•
zatwierdza ugodę zawartą przez właścicieli gruntów ustalającą zmiany stanu wody na gruntach,
jeżeli zmiany te nie wpływają szkodliwie na inne nieruchomości lub gospodarkę wodną (art. 30 ust.
2),
•
przedkłada marszałkowi województwa corocznie, nie później niż do dnia 28 lutego, informacje o
których mowa w ustępie 4b, zawierające (art. 43 ust. 3c):
o
wykaz aglomeracji,
o
informację o stanie wyposażenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej i
oczyszczalnie ścieków komunalnych,
o
informacje o postępie realizacji przedsięwzięć określonych w krajowym programie
oczyszczania ścieków komunalnych,
o
informacje o ilości wytworzonych w ciągu roku Mg suchej masy osadów ściekowych w
oczyszczalniach ścieków komunalnych aglomeracji oraz sposobów postępowania z tymi
osadami.
www.codex.pl
125
2017
W zakresie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr
1999 poz. 1227 ze zm.) burmistrz:
•
udostępnia gminne programy ochrony środowiska, raporty z wykonania gminnych programów
ochrony środowiska, gminny plan gospodarki odpadami, sprawozdanie z realizacji gminnego planu
gospodarki odpadami (art. 25 ust. 1 pkt. 8),
•
wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach (art. 75.ust. 1 pkt. 4).
5.2.2. Instrumenty finansowe
Do instrumentów finansowych, zgodnie z art. 272 ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 r.,
nr 25 poz. 150 ze zm.), należą opłaty za korzystanie ze środowiska, administracyjne kary pieniężne,
zróżnicowane składki podatków i innych danin publicznych służące celom ochrony środowiska.
Opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska. Opłaty trafiają do funduszy celowych (fundusze
ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz fundusz ochrony gruntów). Pobierają je organy administracji
(np. Urząd Marszałkowski, organ gminy). Podmiot korzystający ze środowiska ustala we własnym zakresie
wysokość należnej opłaty (według stawek obowiązujących w okresie, w którym korzystanie ze środowiska
miało miejsce) i wnosi ją na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego. Osoby fizyczne nie będące
przedsiębiorcami ponoszą opłaty za korzystanie ze środowiska w zakresie, w jakim to korzystanie wymaga
pozwolenia na wprowadzanie substancji lub energii do środowiska oraz pozwolenia wodnoprawnego na
pobór wód w rozumieniu przepisów ustawy Prawo wodne.
Należy także wspomnieć, że podobne opłaty pobiera się na podstawie przepisów prawa górniczego i
geologicznego za działalność koncesjonowaną.
Administracyjne kary pieniężne
Kary pieniężne nie są sensu stricte środkiem ekonomicznym, są raczej związane z instytucją
odpowiedzialności prawnej. Spełniają jednak funkcje podobne do opłat. Kary pobiera się w tych samych
sytuacjach co opłaty, lecz za działania niezgodne z prawem. Administracyjne kary pieniężne wymierza w
drodze decyzji Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska. Stawki kar zwykle są kilkakrotnie wyższe niż
opłaty i trafiają do funduszy celowych. Ustawa Prawo ochrony środowiska przewiduje możliwość
odraczania, zmniejszania lub umarzania administracyjnych kar pieniężnych.
Zgodnie z art. 88 ustawy o ochronie przyrody (tj. z 2009 r. Dz. U. nr 151, poz. 1220)
1. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną za:
www.codex.pl
126
2017
1) zniszczenie terenów zieleni albo drzew lub krzewów spowodowane niewłaściwym wykonywaniem
robót ziemnych lub wykorzystaniem sprzętu mechanicznego albo urządzeń technicznych oraz
zastosowaniem środków chemicznych w sposób szkodliwy dla roślinności;
2) usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia;
3) zniszczenie drzew, krzewów lub
terenów zieleni spowodowane niewłaściwym wykonaniem
zabiegów pielęgnacyjnych.
Fundusze celowe
Jak powiedziano wyżej, opłaty i kary zasilają fundusze celowe. Dla Gminy Piaseczno istotne
znaczenie mają fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej: NFOŚiGW w Warszawie i WFOŚiGW.
5.3. Upowszechnianie informacji o środowisku
Od dnia 15 listopada 2008 r obowiązuje nowa ustawa z dnia 3 października 2008 r o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199 poz. 1227 ze zm.), która reguluje kwestie upowszechniania
informacji o środowisku. Szczegółowe wytyczne znajdują się w Dziale II i III tejże ustawy, zgodnie z którą
przeprowadzone zostały konsultacje na etapie projektowania niniejszego dokumentu.
www.codex.pl
127
2017
6.MONITORING REALIZACJI PROGRAMU
Kontrola i monitoring realizacji celów i zadań Programu ochrony środowiska powinien obejmować
określenie stopnia wykonania poszczególnych działań: określenie stopnia realizacji przyjętych celów;
ocenę rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami i działaniami a ich wykonaniem oraz analizę przyczyn
rozbieżności.
Koordynator wdrażania Programu będzie oceniać, co dwa lata stopień wdrożenia. W latach 2009 –
2012 na bieżąco będzie monitorowany postęp w zakresie wdrażania zdefiniowanych działań, a pod koniec
2012 roku nastąpi ocena rozbieżności między celami zdefiniowanymi w Programie i analiza przyczyn tych
rozbieżności. Wyniki oceny będą stanowiły wykładnię dla kolejnego Programu, w którym zostaną
zdefiniowane cele i zadania na lata 2013 - 2016. Ten cykl będzie się powtarzał, co dwa lata, co zapewni
uaktualnienie strategii krótkoterminowej czteroletniej i polityki długoterminowej ośmioletniej.
Tabela 51. Wskaźniki realizacji programu dotyczące poszczególnych kategorii
Nazwa wskaźnika
Przyjęta jednostka
WODA
liczba przyłączy wodociągowych
szt.
przyrost liczby przyłączy wodociągowych
szt./rok
udział mieszkańców korzystających z wodociągu
%
przyrost liczby mieszkańców korzystających z wodociągu
liczba kilometrów sieci wodociągowej w gminie
M/rok
km
przyrost liczby kilometrów sieci wodociągowej w gminie
km/rok
m3/d
wydajność ujęć wody
produkcja wody
m3/rok
zużycie wody na mieszkańca w danym roku
m3/M/r
wielkość poboru z ujęć na terenie gminy
m3/rok
liczba kilometrów melioracji podstawowych na terenie gminy
km
liczba kilometrów melioracji szczegółowych na terenie gminy
km
wielkość powierzchni zmeliorowanej na terenie gminy
km2
udział powierzchni zmeliorowanej na terenie gminy
%
ŚCIEKI
ilość ścieków oczyszczonych w oczyszczalniach na terenie gminy
m3/rok
liczba zbiorników bezodpływowych
szt.
liczba przyłączy kanalizacyjnych sanitarnych
szt.
przyrost liczby przyłączy kanalizacyjnych sanitarnych
szt./rok
liczba mieszkańców korzystających z sieci kanalizacji sanitarnej
przyrost liczby mieszkańców korzystających z sieci kanalizacji sanitarnej
liczba kilometrów kanalizacji deszczowej
M
M/rok
km
przyrost liczby kilometrów kanalizacji deszczowej
km/rok
POWIERZCHNIA ZIEMI
www.codex.pl
128
2017
wielkość powierzchni zdegradowanej
km2
wielkość powierzchni poddanej rekultywacji
km2
udział gleb o najwyższych klasach bonitacyjnych
%
PRZYRODA
udział powierzchni gminy objętych ochroną na mocy ustawy o ochronie przyrody
%
udział powierzchni gminy objętych ochroną w ramach sieci Natura 2000
%
udział powierzchni lasów w ogólnej powierzchni gminy
%
POWIETRZE
natężenie ruchu pojazdów na terenie gminy
szt./r
moc kotłowni, w których wymieniono źródło zasilania
kW
wydatki na termomodernizację obiektów będących własnością gminy w danym roku
zł/rok
PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE
liczba obiektów emitujących promieniowanie elektromagnetyczne na terenie gminy
szt.
HAŁAS
długość wyremontowanych dróg na obszarach zabudowanych
km
ilość wybudowanych zabezpieczeń przed hałasem komunikacyjnym
szt.
długość wybudowanych obwodnic w gminie
km
www.codex.pl
129
2017
7. ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO PROGRAMU
Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko projektu Programu Ochrony
Środowiska wynika z art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko ( Dz. U. nr 199 poz 1227 ze zm.), zgodnie z którym „przeprowadzenie postępowania w
sprawie oddziaływania na środowisko wymagają (...) projekty polityk, strategii, planów lub programów w
dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami,
leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu, opracowywane przez organy
administracji, ustalające ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć (...)” a także w przypadku
wprowadzania zmian do przyjętych dokumentów.
Odpowiedzialnym za wykonanie Prognozy jest organ administracji publicznej – Burmistrz Gminy
Piaseczno
opracowujący
-
projekt
dokumentu
lub
wprowadzających
zmiany
do
przyjętego
już dokumentu.
Podstawowym celem prognozy jest ustalenie, czy zapisy projektu Aktualizacji Programu Ochrony
Środowiska nie naruszają zasad prawidłowego funkcjonowania środowiska przyrodniczego. Istotą sprawy
jest sytuacja, w której względy ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju są rozważane na równi z
innymi celami i priorytetami. Prognoza ma również ułatwić identyfikację możliwych do określenia skutków
środowiskowych spowodowanych realizacją w przyszłości postanowień ocenianego dokumentu oraz
określić, czy istnieje prawdopodobieństwo powstawania w przyszłości konfliktów i zagrożeń w środowisku.
Podlegający ocenie dokument w swoim założeniu jest dokumentem ogólnym, chociaż definiuje
nie tylko priorytety i ich cele, które wyznaczają kierunki działań związanych z ochrona środowiska na
terenie gminy. Lecz także określa terminy ich osiągnięcia i wielkość przewidywanych środków finansowych
(środki własne, budżet gminy, Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, fundusze UE i inne).
Ocena oddziaływania na środowisko może mieć w tej sytuacji jedynie charakter jakościowy.
Szczegółowe wymagania dotyczące zakresu prognozy określa art. 51 ust. 2 ustawy z dnia
3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa
w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko ( Dz. U. nr 199 poz 1227 ze zm.).
www.codex.pl
130
2017
8. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Przedmiotem opracowania jest aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Piaseczno.
Program Ochrony Środowiska przedstawia szeroko rozumianą problematykę ochrony środowiska na
terenie gminy. Szczegółowo charakteryzuje jego wybrane elementy oraz towarzyszące im zagrożenia.
Zagadnienia dotyczące gospodarki odpadami zostały zawarte w odrębnym opracowaniu - Plan
Gospodarki Odpadami dla Gminy Piaseczno
Ustawa Prawo ochrony środowiska stawia wymagania zarówno w odniesieniu do polityki
ekologicznej państwa, jak i programów ochrony środowiska przygotowywanych dla potrzeb województw,
powiatów i gmin. Koncepcja aktualizowanego "Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Piaseczno"
przewiduje sformułowanie:
•
celów ekologicznych,
•
priorytetów ekologicznych,
•
rodzaju i harmonogramu działań proekologicznych,
•
środków niezbędnych do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki
finansowe.
Celem Programu Ochrony Środowiska jest konieczność ochrony środowiska lokalnego gminy
poprzez określenie kierunków działań, wytyczenie celów i konkretnych zadań do realizacji przedsięwzięć
związanych z tą ochroną.
Przedmiotowy program szczegółowo opisuje zagadnienia związane z takimi działami jak:
1. przyroda i krajobraz,
2. powierzchnia ziemi i gleb,
3. zasoby wodne i gospodarka wodno – ściekowa,
4. powietrze,
5. poważne awarie,
6. hałas,
7. pola elektromagnetyczne,
8. energia odnawialna.
W każdym z działów został przedstawiony aktualny stan poszczególnych komponentów środowiska
oraz ważnych z punktu zagrożeń środowiska i zdrowia ludzi zagadnień. Zostały przedstawione kierunki
zmian w danej kategorii, wytyczone cele lub cel priorytetowy. Na podstawie określonych kierunków działań
zostały wyodrębnione zadania, których realizację podejmie gmina lub inne jednostki odpowiedzialne.
1. Ochrona przyrody ma na celu m. in.: utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności
ekosystemów, zachowanie różnorodności biologicznej, zapewnienie ciągłości istnienia gatunków
roślin lub zwierząt wraz z siedliskami poprzez utrzymywanie lub przywracanie ich do właściwego
stanu, kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody.
www.codex.pl
131
2017
2. Celami w zakresie ochrony powierzchni ziemi i gleb są: ochrona i wykorzystanie istniejących
zasobów glebowych, zachowanie wysokich walorów ekologicznych obszarów rolniczych.
Ochronę złóż kopalin, polega na osiągnięciu celów takich jak: racjonalne gospodarowanie
zasobami kopalin, kompleksowe wykorzystanie kopalin, w tym kopalin towarzyszących.
3. W ramach ochrony zasobów i jakości wód wytyczono następujące cele: poprawa jakości wód
powierzchniowych
poprzez
zmniejszenie
ilości
ścieków
komunalnych
odprowadzanych
bez oczyszczania, poprawa jakości ścieków, sukcesywne ograniczanie negatywnego wpływu
zanieczyszczeń obszarowych i ścieków deszczowych na wody podziemne.
4. W ramach kategorii Powietrze określone zostały cele: ograniczenie emisji z procesów spalania
paliw, ograniczanie emisji ze źródeł komunikacyjnych do powietrza, stopniowe zmniejszanie emisji
ze źródeł przemysłowych.
5. W celu ochrony przed poważnymi awariami określono potrzeby: wykreowania właściwych
zachowań społeczeństwa
w sytuacji wystąpienia zagrożeń środowiska z tytułu awarii
przemysłowych
i transportu materiałów niebezpiecznych, opracowania systemu skutecznego informowania
społeczeństwa o wystąpieniu zagrożenia środowiska.
6. Realizacja celu polegającego na zmniejszeniu uciążliwości hałasu dla mieszkańców i środowiska
poprzez jego obniżenie do poziomu obowiązujących standardów winna być poprzedzona
dokładnym rozpoznaniem klimatu akustycznego.
7. W zakresie ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym należy: skupić się na rozwoju
systemu
badań
pól
elektromagnetycznych,
uwzględniać
w
planach
zagospodarowania
przestrzennego zagadnienia dotyczące pól elektromagnetycznych.
8. Głównym celem w kategorii energii odnawialnej jest zmniejszenie energochłonności gospodarki
i wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych.
www.codex.pl
132
2017
9. SPIS TABEL, RYSUNKÓW, ZAŁĄCZNIKÓW, SKRÓTY I DEFINICJE
Tabela 1 Podział gminy Piaseczno na jednostki geograficzne .................................................................... 15
Tabela 2. Użytki gruntów mieszczących się w granicach Gminy Piaseczno ............................................... 15
Tabela 3. Liczba mieszkańców Gminy Piaseczno ....................................................................................... 17
Tabela 4. Ludność Gminy Piaseczno według płci i lokalizacji ..................................................................... 18
Tabela 5. Podmioty gospodarki narodowej PKD 2009 ................................................................................ 18
Tabela 6. Powierzchnia zasiewów ............................................................................................................... 22
Tabela 7. Jakość wód podziemnych na terenie Gminy ............................................................................... 33
Tabela 8. Charakterystyka rzek i kanałów na terenie gminy Piaseczno ...................................................... 33
Tabela 9. Ocena jakości wód powierzchniowych przez WIOŚ w roku 2008 ................................................ 35
Tabela 10. Zestawienie ocen jakości wód płynących będących środowiskiem życia ryb w warunkach
naturalnych w 2008 r. .................................................................................................................................. 36
Tabela 11. Występowanie sztucznych zbiorników wodnych na terenie gminy ............................................ 36
Tabela 12. Informacje na temat zużycia wody w latach 2006 – 2008.......................................................... 38
Tabela 13. Informacje na temat urządzeń sieciowych - wodociągów w latach 2006 – 2009 ....................... 38
Tabela 14. Ujęcia wód na terenie gminy ..................................................................................................... 39
Tabela 15. Ujęcia wód trzeciorzędowych na terenie gminy ......................................................................... 40
Tabela 16. Informacje na temat urządzeń sieciowych - kanalizacji w latach 2006 – 2009 .......................... 40
Tabela 18. Zawartość substancji w ściekach............................................................................................... 41
Tabela 22. Aglomeracja .............................................................................................................................. 45
Tabela 23. Harmonogram czasowo – kosztowy przedsięwzięć związanych z ochroną zasobów wodnych
oraz z gospodarką wodno - ściekową ......................................................................................................... 50
Tabela 24. Harmonogram czyszczenia kanalizacji deszczowej wraz z kwotami ......................................... 51
Tabela 25.Zestawienie klasyfikacji gruntów ornych i sadów na terenie gminy ............................................ 57
Tabela 26. Zestawienie klasyfikacyjne gruntów łąk i pastwisk na terenie gminy. ........................................ 57
Tabela 27. Przedziały potrzeb wapnowania ................................................................................................ 60
Tabela 28. Optymalne dawki nawozów wapniowych (w tonach CaO na hektar) ......................................... 60
Tabela 29. Zawartość metali ciężkich w glebach na terenie gminy ............................................................. 61
www.codex.pl
133
2017
Tabela 30. Harmonogram czasowo – kosztowy przedsięwzięć związanych z ochroną powierzchni ziemi i
gleb ............................................................................................................................................................. 63
Tabela 31. Średniomiesięczne wyniki pomiarów zanieczyszczeń powietrza na stacji pomiarowej w 2008 r.67
Tabela 32.Średniomiesięczne wyniki pomiarów zanieczyszczeń powietrza na stacji pomiarowej w 2009 r. 67
Tabela 33. Parametry kotłów i paliw dla indywidualnych gospodarstw domowych ...................................... 68
Tabela 34. Klasyfikacja strefy powiatu piaseczyńskiego dla kryterium ochrony środowiska ....................... 69
Tabela 35. Klasyfikacja powiatu piaseczyńskiego dla kryterium ochrony roślin. ......................................... 69
Tabela 36. Sumy oraz gęstość emisji z poszczególnych typów źródeł ........................................................ 70
Tabela 37. Procentowy udział zużycia paliw do celów grzewczych dla indywidualnego ogrzewania dla
Piaseczna .................................................................................................................................................... 70
Tabela 38. Sumaryczna emisja zanieczyszczeń na terenie gminy .............................................................. 71
Tabela 39. Harmonogram czasowo – kosztowy przedsięwzięć związanych z ochroną powietrza .............. 73
Tabela 40. Pomniki przyrody ....................................................................................................................... 82
Tabela 41. Harmonogram czasowo – kosztowy przedsięwzięć związanych z ochroną przyrody ................ 92
Tabela 43. Wynikli pomiarów ruch przeprowadzonych przez WIOS w 2009 r. na terenie gminy ................ 94
Tabela 44. Porównanie średni dobowy ruch w 2005 oraz w 2008 r. ........................................................... 96
Tabela 45. Harmonogram czasowo – kosztowy przedsięwzięć związanych z ochroną przed hałasem .... 102
Tabela 46. Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych dotyczące miejsc dostępnych dla ludności104
Tabela 47. Harmonogram czasowo – kosztowy przedsięwzięć związanych z ochroną przed polami
elektromagnetycznymi ............................................................................................................................... 107
Tabela 48. Harmonogram czasowo – kosztowy przedsięwzięć związanych z ochroną przed poważnymi
awariami .................................................................................................................................................... 109
Tabela 49. Przykłady efektywnego wykorzystania odnawialnych źródeł energii w warunkach polskich .... 113
Tabela 50. Harmonogram czasowo – kosztowy przedsięwzięć związanych z energią odnawialną .......... 115
Tabela 51. Wskaźniki realizacji programu dotyczące poszczególnych kategorii ....................................... 128
Rysunek 1. Mapa Gminy Piaseczno
Rysunek 2. Liczba mieszkańców gminy na przestrzeni lat
Rysunek 3. Piaseczyńsko – Grójecka Kolej Wąskotorowa
Rysunek 4.Jeden z zabytków w gminie - Dzwonnica
Rysunek 5. Widok centrum z lotu ptaka
www.codex.pl
134
2017
Rysunek 6. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych
Rysunek 7. Złoża na terenie gminy
Rysunek 8. Mapa obszaru Chojnowski Park Krajobrazowy
Rysunek 9. Widok w dolinie Jeziork
Rysunek 10. Lokalizacja obszarów Natura 2000
Rysunek 11. Średni dobowy ruch na drogach krajowych na terenie Gminy Piaseczno
Rysunek 12. Strefy emisji i imisji hałasu oraz obszar rozwiązań ochronnych w uniwersalnym
Rysunek 14. Mapa wód geotermalnych.
Rysunek 15. Warunki wietrzne dla lokalizacji ferm wiatrowych
www.codex.pl
135

2013 z perspektywą na lata 2014 - 2017

Transkrypt

Podobne dokumenty

Dom na sprzedaż Piaseczno 303m2 - oferta D-3575-15

Nr 74_V_2015 w spr. ustanowienia służebności

Szalony weekend z Angry Birds w Galerii Handlowej Auchan

Zestawienie otrzymanych ofert cenowych na sprzęt komputerowy i