Odwiedzeniowe zwichnięcie stawu kolanowego – opis przypadku

Odwiedzeniowe zwichnięcie stawu kolanowego – opis przypadku

OTR 5/2013 (listopad/grudzień)
/układ merytoryczny - wybrane artykuły /
1. Krzysztof Wójcik, Tomasz Bielecki, Damian Polak, Łukasz Skowron
Odwiedzeniowe zwichnięcie stawu kolanowego – opis przypadku
Kliniczny Oddział Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej, Onkologicznej i Rekonstrukcyjnej Śląskiego
Uniwersytetu Medycznego
Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 5 im. św. Barbary w Sosnowcu, kierownik: Dr hab. n.med. Tomasz
Bielecki
Streszczenie
Urazy stawu kolanowego należą do jednych z najczęstszych w traumatologii narządu ruchu.
Złożoność jego budowy wraz z różnorodnością mechanizmów urazu sprzyjają mnogości uszkodzeń
struktur stawowych i okołostawowych. Zwichnięcie stawu kolanowego jest zwykle następstwem urazu
wysokoenergetycznego, ale obserwuje się coraz większą liczbę takiego uszkodzenia w następstwie
uprawiania niektórych dyscyplin sportowych [1,2,3,4,5]. Ze względu na wysokie ryzyko powikłań
naczyniowo-nerwowych rozpoznanie zwichnięcia stawu kolanowego wymaga dokładnej oceny
ukrwienia i unerwienia kończyny oraz pilnego nastawieniu przemieszczonych końców stawowych
[1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11]. Celem kolejnych działań jest szczegółowe rozpoznanie uszkodzeń
urazowych, naprawa lub planowa rekonstrukcja aparatu więzadłowego oraz realizacja programu
usprawniania. Podkreśla się dużą przydatność rezonansu magnetycznego oraz tomografii
komputerowej w dokładnym rozpoznaniu zmian urazowych [1,2, 12].
Praca przedstawia przypadek, nieujętego w dotychczasowych klasyfikacjach, zwichnięcia stawu
kolanowego u młodego mężczyzny, u którego uzyskano bardzo dobry wynik czynnościowy leczenia,
pomimo rezygnacji pacjenta z planowanej rekonstrukcji uszkodzonych więzadeł krzyżowych.
Słowa kluczowe: staw kolanowy, zwichnięcie, uszkodzenia więzadłowe, leczenie
2. Kornelia Łukaszewska, Jacek Lewandowski
Występowanie bólów kręgosłupa u młodzieży populacji polskiej w wieku 13-19 lat
Afiliacja: Zakład Rehabilitacji Narządu Ruchu, Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu
Streszczenie
Celem pracy było określenie występowania oraz charakteru dolegliwości kręgosłupa doświadczanych
przez młodzież zamieszkałą w Polsce oraz wpływu tych dolegliwości na funkcjonowanie młodzieży w
życiu codziennym. Badano także, czy podejmowanie dodatkowej aktywności fizycznej może wpływać
na występowanie, częstotliwość i konsekwencje funkcjonalne bólów kręgosłupa u młodzieży
W badaniach wzięło udział ogółem 2676 uczniów w wieku 13–19 lat zamieszkałych w trzech losowo
wybranych województwach Polski. Narzędziem badawczym była autorska ankieta wypełniana przez
uczniów w czasie zajęć szkolnych.
Sześćdziesiąt pięć procent ogółu badanych przyznało, że doświadczyło bólu kręgosłupa, a 48%
zadeklarowało, że były to dolegliwości nawracające. Bóle kręgosłupa dotyczyły najczęściej odcinka
lędźwiowo-krzyżowego, a pierwszy epizod pojawiał się najczęściej między 13. A 15. Rokiem życia.
Czynnościami najbardziej ograniczanymi przez bóle kręgosłupa były aktywność fizyczna, przebywanie
w pozycji siedzącej, nauka i koncentracja oraz podnoszenie przedmiotów.
Wnioski
1. Występowanie bólów kręgosłupa u młodzieży polskiej jest podobne do rozpowszechnienia tych
dolegliwości zarówno wśród dorosłych, jak i młodzieży populacji krajów Europy Zachodniej.
2. Bóle kręgosłupa w sposób istotny mogą zaburzyć funkcjonowanie młodzieży w życiu codziennym.
Strategie radzenia sobie z bólami kręgosłupa u młodzieży powinny być przedmiotem bardziej
wnikliwych badań.
3. Częste podejmowanie aktywności fizycznej nie chroni młodzieży przed wystąpieniem bólów
kręgosłupa, jednak może redukować ich negatywne konsekwencje funkcjonalne i przyspieszać proces
powrotu do pełnej sprawności.
Słowa kluczowe: zespoły bólowe kręgosłupa, młodzież, epidemiologia
Strona 1 z 6
OTR 5/2013 (listopad/grudzień)
/układ merytoryczny - wybrane artykuły /
3. Ocena stężenia czynników wzrostu pochodzenia płytkowego w koncentracie stosowanym
w celu regeneracji uszkodzonej tkanki kostnej. Płytkopochodne czynniki wzrostu w
regeneracji uszkodzonej tkanki kostnej
dr hab.n.med. prof.nadzw Jolanta Korsak, A. Rzeszotarska, prof. dr hab. n. med Wojciech Marczyński,
Iwona Jabłońska, Jerzy Białecki, Piotr Walczak
Zakład Transfuzjologii Klinicznej, Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie; Klinika Ortopedii
Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. Prof. A.
Grucy w Otwocku
Streszczenie:
Powszechny problem leczenia złożonych złamań stanowią zaburzenia zrostu różnego typu, zarówno
pochodzenia biologicznego jak i jatrogennego. Upośledzenie procesu regeneracji tkanki kostnej bywa
następstwem braku potencjału biologicznego gojenia i stymulacji osteogenezy w miejscu ubytku
kostnego. Metodą stosowaną w stymulacji zrostu kostnego jest miejscowe podanie koncentratu
płytkopochodnych czynników wzrostu.
Celem pracy była ocena stężenia płytkopochodnych czynników wzrostu w ich koncentracie przed i po
aktywacji mieszaniną trombiny i chlorku wapnia.
Materiał i metody: badaniami objęto 30 próbek pochodzących z koncentratu płytkopochodnych
czynników wzrostu. Płytki krwi aktywowano dodając CaCl2 i 20 j.m. trombiny. Powstały skrzep
inkubowano w temperaturze 370 C przez 30 min. i ponownie odwirowano. W każdej próbce oznaczano
liczbę krwinek płytkowych, stężenie PDGF AB, TGFβ1, VEGF i IGF-1. Badania wykonano zgodnie z
zalecanymi procedurami. W przypadku oznaczenia PDGF AB dokonano własnej modyfikacji
procedury, polegającej na zmianie rozcieńczenia badanej próbki. Analizę statystyczną
przeprowadzono testem nieparametrycznym, korelację rang Spearmana.
Wyniki: w badaniach własnych uzyskano 6,27-krotny wzrost liczby płytek krwi w koncentratach
płytkopochodnych czynników wzrostu w porównaniu z liczbą krwinek płytkowych w krwi pełnej.
Stwierdzono 5,6-krotny wzrost stężenia PDGF AB w koncentratach po aktywacji. Stężenie pozostałych
badanych czynników wzrostu po aktywacji CaCl2 i trombiną wzrosło 1,2-2-krotnie w porównaniu ze
stężeniem w krwi pełnej. W badaniach własnych nie wykazano statystycznie znamiennych korelacji
pomiędzy liczbą płytek a stężeniem poszczególnych czynników wzrostu.
Wnioski: uzyskane wyniki wskazują, że zastosowana metoda otrzymywania koncentratu
płytkopochodnych czynników wzrostu może być metodą skuteczną w uzyskaniu preparatu o wysokiej
liczbie krwinek płytkowych oraz pozwala otrzymać mieszaninę płytkopochodnych czynników wzrostu o
stężeniu kilkukrotnie przewyższającym stężenie w krwi pełnej.
Słowa kluczowe: płytki krwi, czynniki wzrostu, walidacja, zrost kostny, stymulacja gojenia.
4. Ocena porównawcza funkcji stawu kolanowego u pacjentów z wygojonym złamaniem
trzonu kości udowej po zespoleniu gwoździem śródszpikowym odkolanowym lub
odkrętarzowym.
Krzysztof Andrzejewski, Michał Panasiuk, Andrzej Grzegorzewski
Oddział Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej i Nowotworów Narządu Ruchu W.S.S. im. M. Kopernika w Łodzi,
Klinika Ortopedii i Ortopedii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
Streszczenie:
Pomimo rozległej wiedzy na temat złamań trzonu kości udowej zagadnienie to pozostaje interesujące
z punktu widzenia wyboru techniki operacyjnej gwoździowania śródszpikowego odkrętarzowego lub
odkolanowego w aspekcie przyszłego funkcjonowania stawu obciążonego dostępem operacyjnym.
Celem pracy była ocena porównawcza funkcji stawu kolanowego u pacjentów z wygojonym
złamaniem trzonu kości udowej po zespoleniu gwoździem śródszpikowym odkolanowym lub
odkrętarzowym.
Strona 2 z 6
OTR 5/2013 (listopad/grudzień)
/układ merytoryczny - wybrane artykuły /
Do badania zostało zakwalifikowanych 65 osób po przebytym złamaniu trzonów kości udowych na tle
urazowym leczonych operacyjnie metodą gwoździowania śródszpikowego w latach 2001 - 2010. W
analizowanych grupach było 32 pacjentów operowanych techniką odkolanową i 33 pacjentów
operowanych techniką odkrętarzową. Wiek pacjentów w chwili urazu wahał się pomiędzy 18 a 91
rokiem życia (średnia 47). Analizie poddano funkcję stawu kolanowego mierzoną w kwestionariuszach
czynnościowych KOOS, KSS1 i KSS2 po zastosowaniu techniki odkolanowej lub odkrętarzowej.
Ocena funkcji stawu kolanowego w skali KOOS różniła się istotnie statystycznie w zależności od
zastosowanej techniki operacyjnej – pacjenci operowani techniką odkolanową częściej uzyskiwali
ocenę złą i dostateczną, a pacjenci operowani techniką odkrętarzową częściej uzyskiwali ocenę
bardzo dobrą (p=0.0133). Ocena funkcji stawu kolanowego w skali KSS1 i KSS2 nie różniła się istotnie
statystycznie w zależności od zastosowanej techniki operacyjnej (p=0.1947, p=0.4038). Oceniane
zgięcie stawu kolanowego w grupie pierwszej mieściło się w przedziale od 86 do 125 stopni, a w
grupie drugiej między 121 a 125 stopni. Ból stawu kolanowego po zespoleniu techniką odkolanową
występował u 37,5 % badanych, natomiast u pacjentów po zespoleniu techniką odkrętarzową u 39,4%
pacjentów (p=0,22). Średni czas potrzebny do uzyskania zrostu kości wynosił w pierwszej grupie
pacjentów 180 dni i 219 dni w drugiej grupie (p=0,25). Wiek i zmiany zwyrodnieniowe występujące u
pacjenta przed urazem w sposób istotny statystycznie wpłynęły na obniżenie punktacji w skali KOOS
(p=0,0027,p= 0,005) i KSS (p=0,0002, p=0,002), jak i na zmniejszenie zakresu ruchu w stawie
kolanowym (p=0,0014, p=0,004).
Słowa kluczowe: funkcja kolana, gwóźdź śródszpikowy, technika odkolanowa, technika odkrętarzowa
5. Skuteczność rehabilitacji kanału nadgarstka po operacji techniką endoskopową i otwartą
Daria Chmielewska, Aneta Skęczek- Urbaniak, Janusz Kubacki, Edward Błaszczak, Krystyna Kwaśna
Katedra Podstaw Fizjoterapii, Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach,
kierownik: dr hab Jakub Taradaj, prof. nadzw. Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach
Katedra i Zakład Biofizyki Lekarskiej, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach,
Streszczenie:
Zespół kanału nadgarstka (zkn) jest częstą postacią neuropatii uciskowej kończyny górnej.
Rehabilitacja po operacji zkn poprawia sprawność ręki.
Celem pracy była ocena wpływu rehabilitacji u pacjentów po operacyjnym leczeniu zespołu kanału
nadgarstka (zkn) i porównanie metody endoskopowej z otwartą.
Ze względu na technikę przeprowadzonej operacji 26 pacjentów podzielono na dwie grupy: E
(endoskopia) i K (technika otwarta).
Oceniano zmiany pod wpływem rehabilitacji takich parametrów jak: czucie dwupunktowe opuszek
palców operowanej ręki, zakresy ruchów stawów ręki, obwody stawów nadgarstkowo-promieniowego i
śródręczno- paliczkowych, nasilenie dolegliwości bólowych oraz natężenie doznań subiektywnych
związanych z zkn.
Grupy różniły się pomiędzy sobą pod względem nasilenia doznań subiektywnych - drętwienie,
cierpnięcie, średnich wartości obwodów oraz zakresu czucia opuszków palców I-IV. Średnie w/w
parametrów w grupie K były istotnie wyższe niż w grupie E. U pacjentów w grupie E rehabilitacja
przyniosła poprawę wyrażoną zmniejszeniem dolegliwości bólowych i subiektywnych doznań,
zwiększenie ruchomości w stawach ręki i powrót czucia dwupunktowego w palcach I-IV.
W grupie K największe zmiany dotyczyły ruchomości w stawach ręki. Nasilenie dolegliwości bólowych
uległo obniżeniu lecz nieistotnie statystycznie. Czucie dwupunktowe wyraźnie się poprawiło, lecz
wartości średnie odległości pomiędzy ramionami cyrkla Webera dla poszczególnych palców
wskazywały nadal na obniżenie zdolności dyskryminacji czucia.
Rehabilitacja przyniosła pozytywne rezultaty u wszystkich pacjentów z operacyjnie leczonym zespołem
kanału nadgarstka, lecz okazała się korzystniejsza u pacjentów operowanych techniką endoskopową.
Słowa kluczowe: zespół kanału nadgarstka, czucie dwupunktowe, rehabilitacja
Strona 3 z 6
OTR 5/2013 (listopad/grudzień)
/układ merytoryczny - wybrane artykuły /
6. Zastosowanie wibroartrografii w diagnostyce narządu ruchu – doniesienie wstępne
Dawid Bączkowicz, Krzysztof Kręcisz
Instytut Fizjoterapii, Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii, Politechnika Opolska, kierownik katedry:
dr hab. n. med. Krzysztof Wronecki, prof. Politechniki Opolskiej
Streszczenie:
Zaburzenia w obrębie powierzchni stawowych wiążą się z pogorszeniem jakości ruchu i gry stawowej,
objawiając się występowaniem krepitacji. Dlatego niniejsza praca ma na celu przedstawienie
możliwości wykorzystania analizy sygnału wibroakustycznego w ocenie funkcji powierzchni stawowych
w przebiegu zaburzeń stawu kolanowego i ramiennego.
Badaniom poddano 30 osób, po 10 dla każdego z następujących zaburzeń: chondromalacji rzepki
(Ch), uszkodzenia łąkotek (Mc) i zmian zwyrodnieniowych stawu ramiennego (GH). Dla każdej z grup
dysfunkcyjnych dobrano grupę kontrolną (K1-K3). Podczas wykonywania ruchów w poszczególnych
stawach rejestrowano 6-sekundowy sygnał wibroakustyczny (VAG). Uzyskany szereg czasowy
poddawano filtrowaniu (50-1000 Hz) i obliczano parametry: wariancję średnich kwadratów (VMS),
średnią 4 wartości minimalnych i 4 wartości maksymalnych (R4) oraz sumy widmowych gęstości mocy
w przedziałach 50-250 Hz (P1) i 250-450 Hz (P2).
W zależności od typu zaburzeń sygnały VAG w grupach dysfunkcyjnych charakteryzowały się większą
zmiennością, amplitudą i częstotliwością niż miało to miejsce w grupach kontrolnych. Znajduje to
odzwierciedlanie w wartościach wszystkich parametrów (VMS, R4, P1, P2), które grupach Ch, Mc i GH
były statystycznie istotnie wyższe w porównaniu do odpowiadających im grup kontrolnych (K1-K3).
Wnioski
1.
Wibroartrografia stanowić może narzędzie umożliwiające precyzyjną i obiektywną ocenę
jakości ruchu w stawie.
2.
Nieinwazyjny charakter badania umożliwia wykorzystanie opisanej metody do bieżącego
monitorowania efektów leczenia struktur stawowych.
Słowa kluczowe: krepitacje, jakość ruchu, gra stawowa, wibroakustyka, chondromalacja
7. Evaluation of motor response in mucopolysaccharidosis patients treated with enzyme
replacement therapy
Marcos Almeida Matos, Rosa Barreto, Angelina Xavier Acosta Bahian School of Medicine and Public Health,
Salvador- Bahia, Brazil.
Faculty of Medicine of Bahia, Federal University of Bahia and Medical Genetic Service (COMHUPES/UFBA), Salvador-Bahia, Brazil.
Summary
The objective of this study is to evaluate the response of the musculoskeletal system to enzyme
replacement therapy in a group of patients with Mucopolysaccharidosis (MPS).
A retrospective study was done based on records from 22 patients with different types of MPS (I, II and
VI) who were treated with enzyme replacement therapy (ERT). Patient data were evaluated after an
average of 21.4 months. Data collected were: Global Motor Function Classification System (GMFCS);
measured range of motion (ROM) of the knee, elbow, and shoulder joints; and an evaluation of hand
function as proposed by Haddad. A comparison was done between data from the “pre-treatment” and
“post-treatment” groups to evaluate the significant clinical differences between the pre and posttreatment periods.
In the total group, 13 (59.1%) maintained or improved their motor score and 8 (36.3%) ended up with a
worse score. Only ROM of the shoulders saw a statistically significant improvement. The right
shoulder increased from 59.7º to 78.4º (p = 0.017), and the left one from 65.2º to 80.2º (p=0,036).
Based on the data, it is possible to conclude that ERT was able to stabilize or improve motor function
in the majority of patients and also significantly increase the range of motion of shoulder joints in
patients with MPS.
Key words: mucopolysaccharidosis; treatment; evaluation; musculoskeletal.
Strona 4 z 6
OTR 5/2013 (listopad/grudzień)
/układ merytoryczny - wybrane artykuły /
8. Analiza czynników wpływających na powrót do pracy po całkowitej plastyce stawu
biodrowej
Aleksandra Truszczyńska, Kazimierz Rąpała, Adam Tarnowski, Wojciech Kucharczyk
Prof. A. Gruca Independent Public Research Hospital, Otwock, Department of Orthopaedic Surgery, Centre
of Postgraduate Medical Education, Head of department: Prof. Wojciech Marczyński, MD, Dr habil.
Department of Physical Education and Sport in Biała Podlaska, Academy of Physical Education,1, Dean:
Krystyna Górniak, Dr habil. in Physical Culture
Military Institute of Aviation Medicine, Warsaw, Olaf Truszczyński, MA, PhD
Faculty of Rehabilitation, Academy of Physical Education in Warsaw, Dean: Prof. Andrzej Kosmol, Dr habil.
Abstract
Patients who undergo total hip arthroplasty (THA) find it difficult to return to work.
Objectives
1. Analysis of factors influencing return to work after THA
2. Assessment of patients’ quality of life and its impact on their attitude to work.
Materials and Methods
We studied patients operated on for degenerative hip disease at the Department of Orthopaedic
Surgery of Medical Centre of Postgraduate Education in Otwock between 2007 and 2012. The total
number of the patients was 400; however, we chose only those patients who were younger than 65
and still in employment. The study population consisted of 54 of these patients. The mean patient age
was 55.89 (±7.424). There were 29 men (57.3%) and 25 women (46.3%).
Results
32 patients (59.3%) returned to work. There was a statistically significant difference regarding the
attitude to work and return to work. An overwhelming majority of the patients who returned to work –
31 out of 32 (96.6%) - liked their jobs. The 12 patients (22.22%) who did not return to work declared
their intention to apply for a disability pension.
The patients who returned to work assessed their physical health as better than the patients who did
not return to work.
Conclusions
1. 40.7% of patients after THA did not return to preoperative employment. The reasons for not returning
were not medical, because elimination of pain and an increased range of motion made return to work
possible.
2. The perception of the quality of physical and psychological health among patients with THA who
returned to work was significantly better than among those who did not return.
Key words: return to work, total hip arthroplasty (THA), quality of life
9. Porównanie parametrów krzywizn kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej mierzonych
metodą fotogrametryczną i metodą inklinometryczną
Katarzyna Walicka-Cupryś, Justyna Drzał-Grabiec, Mirosław Mrozkowiak
Instytut Fizjoterapii Uniwersytetu Rzeszowskiego, Szczecińska Szkoła Wyższa Collegium Balticum
Abstract
The photogrammetric method and inclinometer-based measurements are commonly employed to
assess the anteroposterior curvatures of the spine. These methods are used both in clinical trials and
for screening purposes. The aim of the study was to compare the parameters used to characterise the
anteroposterior spinal curvatures as measured by photogrammetry and inclinometry.
The study enrolled 341 subjects: 169 girls and 172 boys, aged 4 to 9 years, from kindergartens and
primary schools in Rzeszów. The anteroposterior spinal curvatures were examined by photogrammetry
and with a mechanical inclinometer.
Strona 5 z 6
OTR 5/2013 (listopad/grudzień)
/układ merytoryczny - wybrane artykuły /
There were significant differences in the α angle between the inclinometric and photogrammetric
assessment in the Student t test (p=0.017) and the Fisher Snedecor test (p=0.0001), with similar
differences in the β angle (Student’s t p=0.0001, Fisher Snedecor p=0.007). For the γ angle, significant
differences were revealed with Student’s t test (p=0.0001), but not with the Fisher Snedecor test (p =
0.22).
1. Photogrammetric and inclinometric measurements of the shape of anteroposterior curvatures in the
same group showed statistically significant differences. 2. Despite geometrical similarity, results
obtained by the photogrammetric method and the inclinometric method are not comparable.
Słowa kluczowe: postawa ciała, metoda fotogrametryczna, inklinometr
10. Analiza biologicznych możliwości „ochrony” chrząstki stawowej
Wojciech Marczyński, Jerzy Białecki
Z Kliniki Ortopedii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego Samodzielny Publiczny Szpital
Kliniczny w Otwocku
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Wojciech J. Marczyński
Streszczenie:
Chrząstka stawowa jest wykładnią biologicznej i biomechanicznej wartości stawu.
Zatem stanowi o przydatności stawu do spełniania fizjologicznych zadań, jako jednostki motorycznej
narządu ruchu.
Odmienną od innych tkanek, cechą tkanki chrzęstnej stanowi fakt, że uszkodzona nie wytwarza blizny
chrzęstnej. Ubytki pourazowe wypełnione zostają jedynie przez tkankę chrzęstnopodobną. Liczne
badania doświadczalne w zakresie nauk podstawowych wykazały istotę wielu procesów reparacyjnych
obrażeń tkanki chrzęstnej, na poziomie humoralnym, komórkowym i tkankowym. Wykazano
wątpliwość, co do braku wiarygodnej odbudowy tkanki chrzęstnej.
Analiza dotychczasowych badań poddaje niestety w wątpliwość wiarygodność samoistnej regeneracji
uszkodzonej chrząstki stawowej, co powoduje konieczność skupienia się na możliwościach ochrony
tejże tkanki przed dalszą jej degradacją.
Celem opracowania jest analiza praktycznych, biologicznych możliwości klinicznych ochrony chrząstki
stawowej z możliwością przedłużenia wydolności stawu.
Biorąc pod uwagę warunki prawidłowej czynności stawu, jak i kiedy wdrażać profilaktykę artrozy?
Złożony ten proces znajduje wyraz zarówno w profilaktyce ortopedycznej jak i internistycznej. Proces
ten dotyczy patologii układowych, mechanicznych, biomechanicznych, humoralnych, komórkowych i
tkankowych, które to zostały omówione w pracy.
Warunkiem zastosowania ochrony chrząstki stawowej jest widoczna szpara stawowa w obrazie rtg z
obciążeniem stawów, a nie domniemany stopień uszkodzenia chrząstki, który jest wiadomym.
Nowe techniki i materiały stosowane w ochronie chrząstki stawowej są wynikiem poszukiwania
optymalnej metody biologicznej stymulacji procesów blokujących degradację chrząstki stawowej.
Techniki ochrony chrząstki stawowej można podzielić na biomechaniczne, mechaniczne i biologiczne.
Słowa kluczowe: chrząstka stawowa, zmiany zwyrodnieniowe, degradacja chrząstki, regeneracja, metody
biomechaniczne, metody biologiczne
Strona 6 z 6