prof. J. Dobkowski - Wydział Prawa i Administracji
Transkrypt
prof. J. Dobkowski - Wydział Prawa i Administracji
dr hab. Jarosław Dobkowski prof. nadzw. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Katedra Prawa Administracyjnego i Nauki o Administracji Wydziału Prawa i Administracji RECENZJA rozprawy doktorskiej mgr Marty SAWICKIEJ pt. Właściwość organu administracji publicznej w ogólnym postępowaniu administracyjnym, ss. 394. W wykonaniu uchwały nr 88/206/BiR Rady Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie z dnia 24 czerwca 2016 r., powołującej mnie na recenzenta w przewodzie doktorskim Pani mgr Marty Sawickiej, pt. mam zaszczyt przedstawić recenzję rozprawy doktorskiej Właściwość organu administracji publicznej w ogólnym postępowaniu administracyjnym, napisanej pod kierunkiem i opieką naukową Pana Prof. zw. dr. hab. Jacka Jagielskiego. Po zapoznaniu się z treścią rozprawy stwierdzam, że: 1. rozprawa stanowi oryginalne rozwiązanie przez doktorantkę zagadnienia naukowego, 2. autorka wykazała w rozprawie ogólną wiedzę teoretyczną w obszarze nauk społecznych, dziedzinie nauk prawnych, w dyscyplinie prawo, w specjalności prawo administracyjne, 3. przedstawioną rozprawą kandydatka do stopnia naukowego potwierdziła posiadanie umiejętności do samodzielnego prowadzenia pracy naukowobadawczej. 1 Oznacza to w całokształcie, że oceniana rozprawa doktorska odpowiada kryteriom określonym w art. 13 ustawy z 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki1. Mając powyższe na uwadze opowiadam się za dopuszczeniem Pani mgr Marty Sawickiej – po spełnieniu przez Nią pozostałych przewidzianych prawem warunków – do publicznej obrony rozprawy doktorskiej. W uzasadnieniu tego wniosku przedstawiam następujące argumenty, ale także uwagi i spostrzeżenia, jakie nasunęły mi się w czasie analizy treści pracy i opracowywania recenzji: 1. Wybór problemu badawczego i sformułowanie tematu dysertacji Autorka recenzowanej rozprawy doktorskiej dokonała właściwego wyboru przedmiotu swych badań. Podjęte zagadnienie naukowe jest bowiem aktualne. Ustalenie i – w miarę możliwości dość jednoznaczne – określenie istoty oraz charakterystyka prawna i klasyfikacja właściwości organu administracji publicznej w ogólnym postępowaniu administracyjnym, pozostają niejednokrotnie dyskusyjne, zarówno pod względem doktrynalnym, jak i aplikacyjnym. Występujące zagadnienia administracyjnoprawne nie zawsze znajdują swoje pełne odzwierciedlenie w piśmiennictwie. Stąd też problem badawczy został wybrany trafnie. Jest on interesujący zarówno teoretycznie, jak i praktycznie. Stanowi przy tym istotny fragment porządku prawnego – niedostatecznie głęboko rozpoznany i spetryfikowany z perspektywy nauk prawno-administracyjnych. Temat rozprawy doktorskiej Pani mgr Marty Sawickiej został sformułowany prawidłowo – zarówno pod względem zgodności formalnoprawnej użytych pojęć, jak i pod kątem poprawności logicznej i systemowej. Tytuł dysertacji odpowiada zatem obszarowi podjętych i przeprowadzonych badań oraz jest zgodny z treścią recenzowanej dysertacji. 2. Założenia rozprawy doktorskiej i metody badawcze 1 Tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r. poz. 882. 2 Założonym przedmiotem rozprawy jest problematyka właściwości organu administracji publicznej w ogólnym postępowaniu administracyjnym, przede wszystkim w kontekście administracyjno-procesowym, z uwzględnieniem związkowych aspektów wynikających z prawa administracyjnego ustrojowego i prawa administracyjnego materialnego. Poza zakresem pozostaje pogłębiona charakterystyka właściwości organu administracji publicznej w procedurach innych, aniżeli ogólne postępowanie administracyjne. Rozważania są prowadzone z perspektywy prawidłowości decyzji administracyjnej. Taki punkt widzenia jest interesujący i twórczy. Stosunkowo rzadko bowiem taka optyka występuje w literaturze przedmiotu. Wskazanymi przez Autorkę głównymi celami dysertacji jest kompleksowa analiza instytucji właściwości organu administracji publicznej jako instytucji regulowanej prawem w ogólnym postępowaniu administracyjnym, a nadto ustalenie treści terminu „właściwość organu administracji publicznej” zwłaszcza w kontekście pojęć pokrewnych takich jak: kompetencja, zadanie, zakres działania. Celem rozprawy jest również zbadanie czy w obecnie obowiązujące normy w sposób wystarczający i zupełny pozwalają ustalić właściwość organu administracji publicznej w danej sprawie oraz czy rozległe możliwości poszerzania [faktycznego] zakresu właściwości organów nie prowadzą do powstania problemów z ustaleniem organu właściwego. Powiązane z powyższym są również sformułowane przez Autorkę następujące cele szczegółowe: 1. ustalenie skutków naruszenia właściwości przez organ administracji publicznej na poszczególnych etapach postępowania administracyjnego; 2. ustalenie czy rozbudowana i (relatywnie) skomplikowana sieć podziału kompetencji organów administracji publicznej sprzyja ustaleniu organu właściwego w sprawie, czy wręcz przeciwnie; 3. teoretyczne rozważania nad stabilnością, skutecznością i jakością legislacji prawa administracyjnego; 3 4. próba wykazania problemów towarzyszących ustaleniu właściwości organu administracji publicznej w danej sprawie; 5. sformułowanie wniosków de lege lata i de lege ferenda; W związku z tym pozostają – stawiane przez Autorkę –ważkie pytania badawcze o charakterze generalnym: 1. Czy ustawodawca w wystarczający, zupełny i precyzyjny sposób skonstruował przepisy odnoszące się do właściwości organu administracji publicznej? 2. Czy sytuacja wydawania decyzji administracyjnych przez organy w sprawie niewłaściwe nie zaburza spójności, przejrzystości, a w efekcie skuteczności prawa administracyjnego? 3. Czy ewentualne wprowadzenie odpowiednich reguł interpretacyjnych (wykładni) pomogłoby ustaleniu organu właściwego w sprawie? 4. Czy i w jakim stopniu ustawodawca realizuje postulaty płynące z zasady legalizmu? Autorka wyraźne zatem wskazała pole badawcze i określiła płaszczyzny rozpatrzenia tematu. Nie przyjmuje a priori założeń, lecz szuka odpowiedzi na postawione pytania. Jest to słuszne podejście badawcze, gwarantujące pewien obiektywizm dokonywanych ocen wpadkowych i formułowania konstatacji końcowych. Do osiągniecia złożonych celów pracy nie potrzeba przeprowadzania całościowych analiz, ale wystarczy skupienie uwagi na sprawach podstawowych. Stąd też nastąpiło ograniczenie podejmowanych kwestii do najbardziej zasadniczych. Powyższe miało wpływ również na zastosowany sposób badania zagadnienia naukowego oraz wskazanych w spisie treści tez, składających się na jego całość. W pracy obok klasycznej egzegezy aktów normatywnych, zastosowano również analizę orzecznictwa oraz oparto się o wyniki studiów literatury, w tym także – co należy odnotować – wypowiedzi przedstawicieli innych specjalności aniżeli nauka prawa i postępowania administracyjnego. Taki sposób postępowania badawczego pozostaje w realiach przeprowadzonych badań właściwy. 4 Powyższe założenia pracy, określenie jej celu, zakresu i przedmiotu, a także przesłanki metodologiczne i zastosowane środki poznania naukowego rozprawy zostały przekonywająco omówione we Wstępie dysertacji. Określona tam koncepcja badań nie budzi wątpliwości. Za w pełni adekwatne i prawidłowe uznaję przyjęte metody badawcze i położenie głównego nacisku w pracy na analizy prawno-dogmatyczne. Ponadto uważam, że przekazana mi do recenzji rozprawa jest interesująca nie tylko pod względem merytorycznym, ale również – co istotne – w omawianym tu aspekcie metodologicznym. Przyjęte założenia i metody badawcze lokują dysertację w kategorii prac bardziej dogmatycznych (źródłowych), aniżeli teoretycznoprawnych. To wstępne przekonanie ugruntowuje lektura recenzowanej pracy. Jest to opracowanie o wyraźnych walorach dogmatycznych, uwzględniające i oceniające najważniejsze rozwiązania normatywne, nie tylko przez pryzmat praktyki administracyjnej i orzecznictwa sądowego, ale przede wszystkim istniejącego w badanym obszarze stanu wiedzy naukowej. 3. Konstrukcja pracy Fragmentacja treści dysertacji na rozdziały i podrozdziały nie jest dowolna, a tytuły jednostek redakcyjnych odzwierciedlają zawarte w nich treści. Struktura podziału rozważań jest przy tym odpowiednia do przedmiotu pracy, a tak skomponowana całość jest pod tym względem logiczna i spójna. Zapoznanie się ze spisem treści wywołuje pozytywne wrażenie nie tylko naukowe, ale także poniekąd estetyczne. Praca pod tym względem jawi się jako dość jednorodnie usystematyzowana – rozdziały dzielą się na podrozdziały, które niekiedy – w zależności od potrzeb – różnicują się na niewyodrębnione w spisie treści jednostki redakcyjne niższego rzędu – porządkujące tok wywodu. Pod kątem struktury wewnętrznej dysertację należy uznać za właściwie skonstruowaną i – w kontekście podziału treści – za zachowaną w dość odpowiednich proporcjach. Ponadto każda z głównych jednostek redakcyjnych rozpoczyna się od pomocnych uwag ogólnych, a kończy swoistym resume. To częściowe 5 podsumowywanie rozważań powoduje, że zawarte w zakończeniu wnioski i konstatacje posiadają odpowiedni stopień uogólnienia. Analizując zagadnienie Autorka rozwinęła temat w pięciu rozdziałach merytorycznych, w których tytuły i śródtytuły wewnętrznych części jasno obrazują myśl przewodnią i drogę poznania naukowego. W kolejnych rozdziałach Autorka przedstawia takie kwestie jak: Istota i charakter właściwości organu administracji publicznej, Właściwość ustawowa organu administracji publicznej, Właściwość delegacyjna organu administracji publicznej, Spory o właściwość pomiędzy organami administracji publicznej, Naruszenia właściwości przez organ administracji publicznej i ich konsekwencje w ogólnym postępowaniu administracyjnym. Rozwinięcie pracy, znajdujące się w powyższych w rozdziałach, zostało poprzedzone wprowadzeniem, obejmującym także uwagi metodologiczne, zawartym we Wstępie. Całość zwieńcza podsumowanie, odnoszące się do celu pracy oraz postawionych na wstępie pytań, zamieszczone we Wnioskach końcowych. W Bibliografii znajdują się stosowne wykazy, obrazujące wykorzystaną bazę źródłową, na którą składa się literatura oraz zestawienie orzeczeń (w tym nie tylko judykaty Trybunału Konstytucyjnego, ale rownież orzeczenia sądów polskich, a także glosy). W Bibliografii nie ma jednak wykazu aktów prawnych. Podstawowe źródła prawa można jednak zrekonstruować na podstawie zamieszczonego na początku wykazu skrótów. Podane tam publikatory, w których ogłoszono teksty jednolite tych aktów normatywnych zostały jednak przywołane błędnie. Ponadto, niektóre z podanych tam źródeł prawa w ogóle nie posiadają tekstów jednolitych. Podobna sytuacja występuje w przypisach. O ile referencje literatury nie wywołują większych obiekcji, o tyle opisy bibliograficzne aktów normatywnych są często wątpliwe. Treść poszczególnych regulacji przywołana w zasadniczych rozważaniach odpowiada jednak aktualnemu stanowi prawnemu. Błędy te nie mają zatem istotnego znaczenia merytorycznego. Pozostają zatem jedynie uchybieniami natury formalnej. 6 Niemniej jednak, w odpowiednim wykazie Autorka wskazuje – nie licząc glos – 446 publikacji naukowych. Spora jest też liczba przywołanych judykatów istotnych dla opracowania rozprawy. Zdaniem recenzenta, zgromadzony i wykorzystany materiał źródłowy jest znaczny, co należy ocenić pozytywnie. Poglądy Autorki kształtowane są nie tylko na podstawie studiów literatury przedmiotu, ale także analizy materiału normatywnego oraz orzecznictwa sądowego. W sposób dość umiejętny dostosowuje przy tym poglądy literatury spoza nauki prawa i postępowania administracyjnego do zagadnienia będącego przedmiotem rozprawy. Wszystko to łączy z własnymi stwierdzeniami. Świadczy to o zdobyciu umiejętności samodzielnego prowadzenia pracy naukowej i posiadaniu znajomości podstaw pisarstwa naukowego. 4. Ocena pracy pod względem formalnym Od strony formalnej – biorąc pod uwagę dużą obszerność dysertacji – praca została napisana prawidłowo. Język jakim napisano rozprawę jest w zasadzie poprawny i zrozumiały. Wywody zaś są z reguły potoczyste, bez powtórzeń i zbędnych reasumpcji. Autorka stara się nadać swym wypowiedziom postać opisów i stwierdzeń. W toku wielokrotnej lektury pracy rażących błędów formalnych i błędów rzeczowych nie stwierdzono. Występują natomiast podniesione wyżej błędy w przypisach i referowaniu źródeł. Jako uchybienia formalne można wskazać także niezbyt liczne niezgrabności językowe i błędy maszynowe. W przekazanym do recenzji egzemplarzu rozprawy razi natomiast błąd w samej intytulacji, zawarty na stronie tytułowej („Właściowość”). Można to wytłumaczyć jedynie pośpiechem i pobieżnością korekty redakcyjnej. 5. Uwagi szczegółowe Sformułowana w osnowie recenzji ogólnie pozytywna ocena rozprawy doktorskiej nie oznacza, że jako recenzent nie mam do niej uwag szczegółowych. 7 Zadaniem recenzenta jest również zwrócenie uwagi na kwestie budzące wątpliwości, skłaniające do dyskusji oraz sprawy wymagające szerszego oświetlenia czy też ponownego rozpatrzenia. Za interesujące i ważne uważam rozważania dotyczące zasady legalizmu. Jest to istotny punkt wyjścia. Można jednak zauważyć, że poprzez wskazanie w art. 6 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego2, że organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa można dyskutować, czy nie są one w pewnej mierze „niewolnikami przepisów prawa”. Z perspektywy zagadnienia właściwości organu administracji publicznej oznaczać to może obowiązek ścisłego przestrzegania swojej właściwości. Na tym tle pojawia się kontrowersyjne zagadnienie tzw. domniemania kompetencji. Podjęty temat pracy daje doskonałe pole do szerszych rozważań teoretycznych i próby ustalenia dokładniejszej odpowiedzi na pytanie: czy z tego punktu widzenia chodzi w rzeczywistości o domniemanie właściwości organu administracji publicznej w ogólnym postępowaniu administracyjnym, czy raczej może o pierwszeństwo w wykonywaniu zadań (domniemanie zakresu działania organu), czy też tzw. kompetencję ogólną (generalną, otwartą, inkluzywną), będącą swoistą regułą kolizyjną w sferze wykładni przepisów prawa administracyjnego ustrojowego na tle resortowej i terytorialnej budowy administracji publicznej. Prezentowane spojrzenie na problem właściwości organu administracji publicznej w ogólnym postępowaniu administracyjnym daje również podstawy do takiej rekonstrukcji administracyjnego, treści którą ogólnej obrazuje zasady stwierdzenie: legalizmu postępowania „w postępowania toku administracyjnego organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa oraz rozpoznają i rozstrzygają sprawy w granicach swojej właściwości”. Wtedy bowiem kwestia przestrzegania własnej właściwości z urzędu byłaby faktycznie pochodną zasady legalizmu postępowania administracyjnego. Jest to warte odnotowania, albowiem w jednej z pierwszych redakcji projektu Kodeksu postępowania administracyjnego zasada ta miała być wyrażona następującymi słowami: Organy administracji państwowej działają na podstawie przepisów prawa 2 Tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r., poz. 23, z późn. zm., dalej jako: K.p.a. 8 i w granicach przyznanej przez prawo kompetencji. Związek pomiędzy zasadą legalizmu postępowania administracyjnego a właściwością organu administracji publicznej jest zatem – co trafnie odnotowała Autorka – bardzo ścisły. Dopuszczalność drogi ogólnego postępowania administracyjnego recenzent widziałby nie tylko przez pryzmat ogólnej zdolności pewnych podmiotów do prowadzenia postępowania administracyjnego, ale również przez styk drogi administracyjnej z drogą sadową. Sprawy indywidualne są załatwiane w Polsce zarówno na drodze sądowej, jak i na drodze administracyjnej. Jurysdykcja sądowa i jurysdykcja administracyjna nie są jednak obecnie wobec siebie konkurencyjne i nie może dojść do sporów o właściwość między organami administracji publicznej i sądami. Wbrew wszystkiemu jako zasadę należy traktować drogę sądową3 z domniemaniem sprawy cywilnej4, co oznacza że droga administracyjna jest dopuszczalna o tyle, o ile wynika to ze szczególnych przepisów ustawowych, upoważniających do rozpoznania i rozstrzygnięcia danej kategorii spraw. Organy administracji publicznej nie mają zatem wyłączności kompetencyjnej w sprawach indywidualnych. Stąd też zgodnie z przywołanym wyżej art. 1991 K.p.c. sąd powszechny nie może odrzucić pozwu z tego powodu, że do rozpoznania sprawy właściwy jest organ administracji publicznej lub sąd administracyjny, jeżeli organ administracji publicznej lub sąd administracyjny uznały się w tej sprawie za niewłaściwe. Nie ma zatem potrzeby funkcjonowania Kolegium Kompetencyjnego przy Sądzie Najwyższym, które do końca 2003 r. rozstrzygało spory o właściwość między organami administracji publicznej a sądami. Istnieje jedynie konieczność orzekania o zwrocie podania z tej przyczyny, ze właściwy w sprawie jest sąd w drodze weryfikowalnego aktu administracyjnego. Z tego też punktu widzenia instytucję właściwości organu administracji publicznej w ogólnym postępowaniu administracyjnym należy postrzegać w kategoriach ius strictum. Na kanwie rozważań dotyczących właściwości ustawowej, a zwłaszcza ustalania właściwości miejscowej w oparciu o zasady wynikające z ustaw 3 Przepis art. 177 w zw. z art. 184 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.). 4 Z mocy art. 1991 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r, poz. 101 z późn. zm.; dalej jako: K.p.c.). 9 zaliczanych do źródeł prawa administracyjnego materialnego można uzupełniająco wskazać na regulacje wynikające z przepisów ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego5, a dotyczące właściwości miejscowej w sprawach rejestracji stanu cywilnego w zakresie zawarcia małżeństwa. Jeśli stosownie do art. 15 ust. 1 tej ustawy zawarcie małżeństwa następuje przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego wybranym przez osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo, a zgodnie z art. 2 ust. 6 odmowa dokonania czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego następuje w formie decyzji administracyjnej, zachodzi pytanie: czy tak określoną zdolność tego organu administracji publicznej można opisać za pomocą pojęcia właściwości przemiennej, czy raczej nie powinno się jego tak określonej kompetencji w ogóle odnosić się – podobnie jak w przypadku organów centralnych – do kategorii właściwości miejscowej? W sferze rozważań dotyczących właściwości delegacyjnej interesująca jest kwestia właściwości organu udzielającego tzw. pomoc prawną z art. 52 K.p.a. W ocenie recenzenta organ prowadzący postępowanie może zwrócić się jedynie do innego organu administracji publicznej, posiadającego ogólną zdolność do prowadzenia postępowania administracyjnego. Pomoc prawna nie ogranicza się przy tym do wezwania osoby do złożenia wyjaśnień lub zeznań albo do dokonania innych czynności, związanych z toczącym się postępowaniem, ale także twórczego odebrania tych wyjaśnień lub zeznań. Organ udzielający pomocy prawnej może przy tym wykroczyć poza oznaczone przez organ prowadzący postępowanie okoliczności będące przedmiotem wyjaśnień lub zeznań. Musi dysponować zatem określonym poziomem samodzielności jurysdykcyjnej. Dla przykładu: komendant komisariatu Policji, choć zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji6 jest organem administracji rządowej, właściwym w sprawach ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego, to nie posiada ogólnej zdolności do prowadzenia postępowania jurysdykcyjnego, o czym stanowi art. 6a tej ustawy. Komendant komisariatu Policji nie jest zatem organem kodeksowym. Czy to oznacza, że jest pozbawiony jakiejkolwiek 5 6 Dz. U. poz. 1741, z późn. zm. Tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r. poz. 355, z późn. zm. 10 właściwości w ogólnym postępowaniu administracyjnym i nie może udzielać pomocy prawnej organom prowadzącym postępowanie? Koresponduje z tym inne istotne zagadnienie, warte szerszego potraktowania. Chodzi bowiem o problematykę tzw. nieaktów lub aktów pozornych, czyli takich wypowiedzi organów administracji publicznej lub urzędników administracji publicznej, które nie korzystają z domniemania prawidłowości i legalności oraz nie wiążą innych organów administracji publicznej i sądów. Wypowiedzi takie nie wymagają żadnego postępowania dla uznania ich za niebyłe pod względem prawnym, albowiem są „nieważne bezwzględnie”. W tym zakresie nie prowadzi się postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności, albowiem brak jest przedmiotu zaskarżenia. Jedną z przesłanek uznania takiej wypowiedzi za akt „Kapitana z Köpenick” jest to, że została podjęta przez organ „oczywiście niewłaściwy”. Jak odczytywać taką „oczywistą niewłaściwość”. Czy oznacza ona wydanie decyzji przez organ pozbawiony ogólnej zdolności do prowadzenia postępowania jurysdykcyjnego, tak jak wskazany wyżej komendant komisariatu Policji? Czy może oznacza wydanie decyzji w sprawie, w której właściwy jest sąd powszechny, a wiec sytuację braku drogi administracyjnej? Czy też może oznacza wydanie decyzji w sprawie, w której nie mają zastosowania przepisy o postępowaniu jurysdykcyjnym? Są to istotne pytania związane z sankcją naruszenia przepisów właściwości, wymagające dalszych pogłębionych badań. Mimo tych uwag przeprowadzone badania doprowadziły Autorkę do sformułowania ważkich spostrzeżeń, konkluzji i wniosków, które recenzent – mimo niekiedy własnego poglądu – z perspektywy lektury pracy, jako prawidłowo sformułowane i odpowiednio udowodnione, w pełni podziela. 6. Podsumowanie W podsumowaniu uwag recenzyjnych stwierdzam, że przedłożona rozprawa jest opracowaniem trudnego, a równocześnie bardzo istotnego i aktualnego zagadnienia naukowego. Oczywiście, jak każda lektura, wywołuje pytania i wątpliwości, które nie wpływają na pozytywną ocenę merytoryczną. 11 7. Konkluzja końcowa Konkludując, rozprawa doktorska Pani mgr Marty Sawickiej pt. Właściwość organu administracji publicznej w ogólnym postępowaniu administracyjnym, mimo zgłoszonych uwag, zasługuje na pozytywną ocenę. Stanowi wzbogacenie nauki prawa administracyjnego o samodzielne rozwiązanie aktualnego zagadnienia naukowego. To wszystko uzasadnia stwierdzenie, że rozprawa odpowiada ustawowym wymogom stawianym pracom doktorskim. W związku z powyższym wnoszę o dopuszczenie Kandydatki do stopnia naukowego do dalszych czynności w przewodzie doktorskim. Olsztyn, dnia 18 sierpnia 2016 r. 12