Rynek leasingu w Polsce w dobie kryzysu gospodarczego

Rozdział i
Rynek leasingu w Polsce w dobie
kryzysu gospodarczego
Barbara Fiedoruk1
Streszczenie
Celem niniejszej pracy jest przedstawienie kształtowania się polskiego rynku leasingu
oraz określenie zmian na nim zachodzących spowodowanych kryzysem finansowym.
Badaniami objęto okres 01.01.2007 – 30.06.2009. Uwzględnienie w analizie 2007 r.
mimo, że nie jest to czas kryzysu, było podyktowane stworzeniem punktu odniesienia
do przedstawienia zmian na rynku leasingu powstałych na skutek sytuacji makroekonomicznej wynikającej z kryzysu finansowego. Analizę dokonano w oparciu o dane po2
chodzące ze statystyk Związku Polskiego Leasingu oraz Głównego Urzędu Statystycznego, stosując do określenia dynamiki indeksy łaocuchowe.
Skutki kryzysu w odniesieniu do rynku leasingu w Polsce można zaobserwowad już w
II półroczu 2008 r. oraz nasilenie się ich w I połowie 2009 r. Spowodowały one przede
wszystkim spadek dynamiki rozwoju rynku leasingu oraz zmiany w strukturze leasingowanych dóbr, nie wpływając jednak na pozycję wiodących segmentów tego rynku.
Największe zmiany w tym zakresie nastapiły na rynku leasingu pojazdów.
Wstęp
Leasing, obok kredytu, stanowi główne źródło finansowania działalności gospodarczej. W okresie dobrej koniunktury rośnie zapotrzebowanie na kapitał, a tym
samym na leasingowane dobra, co stwarza dobre warunki do rozwoju tego rynku. Jednak w przypadku osłabienia aktywności inwestycyjnej przedsiębiorców
ulega zahamowaniu zapotrzebowanie na użytkowanie środków trwałych na zasadzie leasingu.
1
2
Adiunkt/dr Barbara Fiedoruk, Politechnika Radomska,Wydział Ekonomiczny, Zakład Finansów.
Zwany dalej ZPL
W 2008 r. tempo wzrostu gospodarczego było wolniejsze od bardzo wysokiego
w dwóch poprzednich latach. Kumulacja niekorzystnych zjawisk na globalnych
rynkach finansowych oraz pogarszająca się koniunktura w gospodarce światowej, wpływały na stopniowe osłabienie dynamiki popytu zagranicznego, a posrednio oddziaływały na postawy przedsiębiorców krajowych, którzy ograniczyli
rozrzerzanie mocy produkcyjnych. Od połowy 2008 r. obniżyła się dynamika
produkcji w przemyśle. Nadal wysoki, ale również wolniejszy niż w latach poprzednich był wzrost produkcji budowlano-montazowej. (GUS 2009a, s.3)
W I półroczu 2009 r. obserwowano dalsze spowolnienie gospodarcze, którego skutki przedkładały się na sytuacje finansową przedsiębiorstw, rynek pracy i
stan finasów publicznych. Nasilenie niekorzystnych zjawisk było jednak w Polsce
znacznie mniejsze niż w innych krajach Unii Europejskiej. Odnotowano spadek
produkcji sprzedanej przemysłu, sprzedazy detalicznej oraz usług w transporcie.
Produkcja budowlano-montażowa, pomimo obniżenia w I kwartale 2009 r., w
całym I półroczu ukształtowała się na poziomie nieco wyższym niż przed rokiem.(GUS 2009b, s.3).
Powyższa sytuacja nie pozostała obojętna dla kształtowania się rynku leasingu, który jest podatny na zmiany otoczenia makroekonomicznego.
i.1. Wstępna analiza rynku leasingu w Polsce
Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej oraz ożywienie gospodarczego
spowodowały wzrost zapotrzebowania przedsiębiorstw na kapitał, co znalazło
odzwierciedlenie we wzroście wartości wyleasingowanych dóbr. Rynek leasingu
w tym okersie rozwijał się bardzo dynamicznie osiagając rekordowy 51% wzrost
w 2007 r. (rys.1)
Rys.i.1. Zmiana wartości rynku leasingu w latach 2005-2008 (w %)
60
32,5
40
20
51,0
15,0
1,6
0
2005/04
2006/05
2007/06
2008/07
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2004,2005,2006.2007,2008)
Jednak oznaki kryzysu spowodowały w 2008 r. drastyczne osłabienie dynamiki
rozwoju tego sektora usług finansowych. Mimo takiego wyniku nie należy jed-
nak wnioskowad o załamaniu rynku leasingu z tego względu, iż tak wysokie
tempo, które utrzymywało się od 2005 r., musiało wcześniej czy później ulec
osłabieniu w związku z nasyceniem rynku. W 2008 r. wartośc wyleasingowanych dóbr była i tak o 524 mln zł wyższa niż w 2007 r. ( tab. i.1.). Niewątpliwie
jednak, oprócz pewnego zaspokojenia zapotrzebowania na środki trwałe, głównym czynnikiem powodującym zahamowanie dynamiki była zaistniała sytuacja
gospodarcza w 2008 r. sytuacja gospodarcza, o której była mowa wyżej.
Tabela i.1. Wartośd umów leasingowych zawartych w okresie I półrocze 2007 –I
półrocze 2009 (w mln zł)
Wyszczególnie- 2007
2008
2009
nie
I-VI
VII-XII
I-VI
VII-XII
I-VI
ruchomości
14 038
15 560
16 215
13 576
9 666
nieruchomości
1422
1521
1649
1625
1356
Razem
15 460
17 081
17 864
15 201
11 022
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
Analizując zarówno wartośd oddanych w leasing przedmiotów oraz ich dynamikę (tab.i.2.) , można stwierdzid,że w I półroczu 2008 r. nie było jeszcze widad wyraźnych oznak dużego zahamowania rozwoju rynku leasingu. W porównaniu do poprzedniego półrocza wystąpiło 4,6% tempo wzrostu. Znaczący spadek wartości wyleasingowanych dóbr zaobserwowano natomiast w II półroczu
2008 r. oraz w I połowie 2009 r. Wynosił on odpowiednio ok.15% oraz 17,5% .
Należy zauważyd, że rynek leasingu ruchomości zareagował znacznie większym
osłabieniem dynamiki ( w II poł. 2008 r.- 16,3%, w I poł. 2008 r. – 28,8%) niż rynek nieruchomości ( odpowiednio 1,5% oraz 16,6%).
Tabela i.2. Dynamika wartości rynku leasingu w okresie II półrocze 2007 – I półrocze
2009 (w %)
VII-XII/I-VI ‘07
I-VI‘08/VII-XII ‘07
VII-XII/I-VI ‘08 I-VI‘09/VII-XII ‘08
Wyszczególnienie
ruchomości
110,8
104,2
83,7
71,2
nieruchomości
107,0
108,4
98,5
83,4
Razem
110,5
104,6
85,1
72,5
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
Większe spowolnienie na rynku ruchomości znalazło odbicie w zmianie
struktury rynku leasingu, a mianowicie wzrósł udział wartości nieruchomości
oddanych w leasing w wartości rynku leasingu (tab.i.3.).
Tabela i. 3. Struktura rynku leasingu w podziale na ruchomości i nieruchomości w
okresie I półrocze 2007 – I półrocze 2009 (w %)
Wyszczegól- 2007
2008
2009
nienie
I-VI
VII-XII
I-VI
VII-XII
I-VI
ruchomości
90,8
91,1
90,8
89,3
87,7
nieruchomości
9,2
8,9
9,2
10,7
12,3
Razem
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
W dalszej części opracowania zostanie dokonana bardziej szczegółowa analiza obydwu segmentów rynku leasingu w Polsce.
i.2. Rynek leasingu ruchomości
Rynek leasingu ruchomości stanowiący główny filar rynku leasingu wykazał , o
czym była mowa wcześniej, większą wrażliwośd na zaistniała sytuację gospodarczą niż rynek leasingu nieruchomości. Analizując dane zawarte w tab. i.4. można
stwierdzic, że wyniki I półrocza 2008 r. nie dawały podstaw do większego niepokoju.
Tabela i.4. Wartośd i ilośd umów leasingowych dotyczących ruchomości zawartych w
okresie I pólrocza 2007 – I półrocza 2009
Rodzaj przedmiotu
2007
2008
2009
I-VI
VII-XII
I-VI
VII-XII
I-VI
Środki transportu mln zł
9 425
10 028
10 518
8 173
5 514
drogowego
szt.
76 953
88 966
88 307
73 926
53 803
Maszyny
i mln zł
4 090
4 772
5 024
4 756
3712
urządzenia prze- szt.
25 789
29 673
30 292
37 514
19 982
mysłowe
Komputery
i mln zł
225
252
278
260
236
sprzęt biurowy
szt.
5 030
8 503
6 364
7 208
4 464
Statki, samoloty, mln zł
172
411
301
219
134
tabor kolejowy
szt.
116
275
428
239
152
Inne
mln zł
126
97
94
168
70
szt.
509
1 153
669
3 661
604
Razem
mln zł
14 038
15 560
16 215
13 576
9 666
szt.
108 399
128 568
126 060
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
122 547
79 005
Wprawdzie dynamika nieco osłabła ( tab.i.5.), ale wartośd wyleasingowanych dóbr w
tym okresie była o 655 mln zł większa niż w II półroczu 2007 r. oraz o 2 177 mln zł
większa niż w analogicznym okresie roku poprzednego. Wyraźne oznaki kryzysu w
branży leasingowej wystąpiły w II półroczu 2008 r. kiedy to zanotowano spadek zarówno wartości jak i ilości wyleasingowanych ruchomości. W I półroczu 2009 r. tendencja ta
umocniła się. Zawarto o 43 542 transakcje mniej niż w poprzednim półroczu i o 47 055
niż w I półroczu 2008 r. Również znacznie, bo o 3 910 mln, była mniejsza wartośc
transakcji niż w II półroczu 2008 r. i o 6 549 mln zł niż w I półroczu tego samego roku.
Powyższe spadki w wartościach bezwzględnych znalazły odzwierciedlenie w spadku dynamiki (tab.i.5., tab.i.6.).
Tabela i.5. Dynamika wartości leasingu ruchomości w okresie II półrocze 2007 – I półrocze 2009 (w %)
VII-XII/I-VI ‘07
I-VI‘08/VII-XII ‘07
VII-XII/I-VI ‘08 I-VI‘09/VII-XII ‘08
Rodzaj przedmiotu
Środki
transportu
drogowego
106,4
104,9
77,7
67,5
Maszyny i urządzenia
przemysłowe
116,7
105,3
94,7
78,0
Komputery i sprzęt
biurowy
112,0
110,3
93,5
90,8
Statki, samoloty, tabor kolejowy
239,0
73,2
72,8
61,2
Inne
77,0
96,9
178,7
41,7
Razem
110,8
104,2
83,7
71,2
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
Tabela i.6. Dynamika ilości zawartych umów leasingu ruchomości w okresie II półrocze 2007 – I półrocze 2009 (w %)
VII-XII/I-VI ‘07
I-VI‘08/VII-XII ‘07
VII-XII/I-VI ‘08 I-VI‘09/VII-XII ‘08
Rodzaj przedmiotu
Środki
transportu
drogowego
115,6
99,3
83,7
72,8
Maszyny i urządzenia
przemysłowe
115,1
102,1
123,8
53,3
Komputery i sprzęt
biurowy
169,0
74,8
113,3
61,9
Statki, samoloty, tabor kolejowy
237,1
155,6
55,8
63,6
Inne
226,5
58,0
547,2
16,5
Razem
118,6
98,0
97,2
64,5
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
Kryzys nie spowodował zasadniczych zmian w strukturze leasingowanych
dóbr. Nadal wiodącymi grupami są środki transportu oraz maszyny i urządze-
nia (rys.i.2.). Jednak od II półrocza 2008 r. w portfelu umów leasingowych zauważalne jest zmniejszenie udziału środków transportu na korzyśd maszyn i
urządzeo. Jest to naturalną konsekwencją większego spadku wartości wyleasingowanych pojazdów niż maszyn i urządzeo. W II półroczu 2008 r. w stosunku do
I półrocza 2008 r. wynosił on 22,3% , w I półroczu 2009 r. w stosunku do II półrocza 2008 r. 32,5%. W odniesieniu do maszyn i urzadzeo kształtował się on odpowiednio 5,3% oraz 22%. Przyczyny takiej sytuacji można upatrywad w ograniczeniu działalności przez firmy transportowe i tym samym zmniejszeniem zapotrzebowania na pojazdy. Natomiast produkcja budowlano-montażowa, nie
notowała spadku (GUS 2009a, s.38; GUS 2009b, s.36), stąd też wystąpił niższy
spadek popytu na leasing sprzętu budowlanego, stanowiącego filar segmentu
leasingu maszyn i urządzeo.
Rys. i.2. Struktura rynku leasingu ruchomości w okresie I półrocze 2007 – I półrocze
2009 ( w %)
0,7
1,4
2,4
1,2
1,7
1,9
0,6
1,8
1,7
0,62,6
1,6
0,9
1,2
1,6
I-VI 2009
VII-XII 2008
I-VI 2008
VII-XII 2007
I-VI 2007
0,0
10,0
38,4
57,1
35,0
60,2
31,0
64,9
30,7
64,5
29,1
20,0
30,0
67,2
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
Inne
Statki, samoloty, tabor kolejowy
Komputery i sprzęt biurowy
Maszyny i urządzenia przemysłowe
Środki transportu drogowego
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
Ze względu na główną rolę tych dwóch segmentów w rynku leasingu ruchomosci, warto dokonad ich bardziej szczegółowej analizy.
Istotnym elementem rynku leasingu pojazdów są samochody osobowe, które dominują w całym badanym okresie zarówno pod względem wartości, jak i ilości transakcji
leasingowych (tab. i.7.). Leasing samochodów osobowych oraz ciężarowych o masie do
3,5 t w porównaniu do innych środków transportowych wchodzących w skład rynku
leasingu pojazdów, wykazał najniższy spadek dynamiki zarówno pod względem wartości zawartych transakcji (tab. i.8), jak i ich ilości (tab. i.9). Najbardziej skutki kryzysu odczuł rynek leasingu ciągników siodłowych, naczep i przyczep oraz oraz samochodów
ciężarowych o masie powyżej 3,5 t. Dobra koniunktura w branży usług transpor-
towych została zahamowana wzrastającymi cenami ropy i mocnym kursem złotówki w I połowie 2008 r. Efektem tego było zmniejszenie rozmiarów świadczonych usług transportowych i tym samym spadek zainteresowania leasingiem
specjalistycznymi ciężkimi środkami transportu. W II połowie 2008 r. oraz w I
półroczu 2009 r. sytuacja uległa dalszemu pogorszeniu w rezultacie pogłębiającego się kryzysu gospodarczego na rynkach światowych.
Tabela i.7. Wartośd i ilośd transakcji leasingu pojazdów w okresie I półrocze 2007 –
I półrocze 2009
Rodzaj pojazdu
J.m.
2007
2008
2009
I-VI
VII-XII
I-VI
VII-XII
I-VI
Samochody osobowe
mln zł 3 310
4 001
4 267
3 871
2 771
szt.
37 915
47 691
49 922
43 327
32 794
Samochody ciężarowe mln zł 1 040
1 128
1181
1 216
898
o masie do 3,5 t
szt.
9 964
12 724
10 962
12 307
8 673
Samochody ciężarowe mln zł 970
1 143
1326
920
553
o masie powyżej 3,5 t
szt.
5 253
4 890
6 134
5 175
3 435
Ciągniki siodłowe
mln zł 2 510
2 421
2 164
1 038
647
szt.
9 667
9 856
8 368
4 538
3 170
Naczepy/przyczepy
mln zł 1 270
1 036
1 074
662
365
szt.
9 240
8 840
4 908
3 052
9 240
Autobusy
mln zł 185
105
323
255
171
szt.
464
339
595
845
309
Inne
mln zł 140
187
183
210
111
szt.
992
1 277
1 155
945
883
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
Tabela i.8. Dynamika wartości zawartych umów leasingu pojazdów w okresie II półrocze 2007 – I półrocze 2009 (w %)
VII-XII/I-VI ‘07
I-VI‘08/VII-XII ‘07
VII-XII/I-VI ‘08 I-VI‘09/VII-XII 08
Rodzaj przedmiotu
Samochody osobowe
120,9
106,6
90,7
71,6
Samochody ciężarowe
o masie do 3,5 t
108,5
104,7
103,0
73,8
Samochody ciężarowe
o masie powyżej 3,5 t
117,8
116,0
69,4
60,1
Ciągniki siodłowe
96,5
89,4
48,0
62,3
Naczepy/przyczepy
81,6
103,7
61,6
55,1
Autobusy
56,8
307,6
78,9
67,1
Inne
133,6
97,9
114,8
52,9
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
Tabela i. 9. Dynamika ilości zawartych umów leasingu pojazdów w okresie II półrocze
2007 – I półrocze 2009 (w %)
VII-XII/I-VI ‘07
I-VI‘08/VII-XII ‘07
VII-XII/I-VI
I-VI‘09/VII-XII ‘08
Rodzaj przedmiotu
‘08
Samochody osobowe
Samochody ciężarowe o masie do 3,5 t
Samochody ciężarowe o masie powyżej
3,5 t
Ciągniki siodłowe
Naczepy/przyczepy
Autobusy
Inne
125,8
104,7
86,8
75,7
127,7
86,2
112,3
70,5
93,1
102,0
92,8
73,1
128,7
125,4
84,9
95,7
175,5
90,4
84,4
54,2
55,5
142,0
81,8
66,4
69,9
62,2
36,6
93,4
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
Różne tempo zmian dotyczących wartości i ilości transakcji na rynku leasingu
pojazdów miało wpływ na zmiany w zakresie kształtowania się średniej wartości
transakcji ( rys.i.3 ). Generalnie nastapiło jej zmniejszenie w I półroczu 2009 r. w
głównych segmentach rynku leasingu pojazdów, z wyłaczeniem samochodów
ciężarowych o masie do 3,5 t., których jednostkowa wartośd transakcji wzrosła o
ok. 5 000 zł oraz autobusów.
Rys. i.3. Średnia wartośd transakcji leasingowej na rynku leasingu pojazdów w okresie
I półrocze 2007 – I półrocze 2009 ( w zł)
I-VI 2007
VII-XII 2007
I-VI 2008
VII-XII 2008
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
Inne
Autobusy
Naczepy/przyczepy
Ciągniki siodłowe
Samochody ciężarowe
o masie powyżej 3,5 t
Samochody ciężarowe
o masie do 3,5 t
Samochody osobowe
600000
500000
400000
300000
200000
100000
0
I-VI 2009
Obniżenie wartości transakcji mogło byd spowodowane większą ostrożnością przedsiębiorców w zaciąganiu zobowiązao w sytuacji dośd niepewnego rynku usług transportowych.
Ograniczenie działalności inwestycyjnej przez przedsiębiorców miało również wpływ na spadek wartości wyleasingowanych przedmiotów należących do
głównej grupy leasingu maszyn i urządzeo, zanotowany szczególnie w I połowie
2009 r. (tab. i.10.).
Tabela i.10. Wartośd i ilośd transakcji leasingu maszyn i urządzeo zawartych
sie I półrocze 2007 – I półrocze 2009
Rodzaj przedmiotu
J.m.
2007
2008
I-VI
VII-XII I-VI
VII-XII
Sprzęt budowlany
mln zł 1 382
2 449
1 667
1 150
szt.
4 203
5 132
5 927
14 056
Maszyny rolnicze
mln zł 151
307
425
597
szt.
674
2 160
2 879
3 468
Maszyny poligraficzne
mln zł 270
247
390
300
szt.
648
857
807
807
Maszyny do produkcji two- mln zł 474
488
593
699
rzyw sztucznych i obróbki me- szt.
1 240
1 857
1 888
1 425
talu
Maszyny dla przemysłu spo- mln zł 96
88
104
149
żywczego
szt.
492
625
602
657
Sprzęt medyczny
mln zł 117
157
176
209
szt.
1 340
2 004
2 132
2 052
Sprzęt gastronomiczny
mln zł 53
37
54
62
szt.
1 733
1 484
1 896
2 921
Wózki widłowe
mln zł 207
211
282
258
szt.
1 980
2 901
3 028
2 555
Inne
mln zł 1 341
935
1 333
1334
szt.
10 788 12 629 10 430 10 366
w okre2009
I-VI
949
3 675
529
3 584
233
484
453
854
92
409
241
1 804
75
1 498
144
1 084
988
6 226
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
Mowa tu o sprzęcie budowlanym. Utrzymujący się, wprawdzie wolniejszy, wzrost
produkcji budowlano-montazowej spowodował w 2008 r.z jednej strony obniżenie dynamiki wartości rynku leasingu sprzętu budowlanego (tab.i.11.), a z
drugiej znaczny jej wzrost w przypadku ilości zawartych umów ( tab.i.12.). W
I połowie 2009 r. sytuacja była diametralnie inna w tym zakresie, a mianowicie
nastąpił 17,5% spadek wartości zawartych umów, a 73,9% spadek ich ilości.
Wśród wyleasingowanych przedmiotów w grupie maszyn i urządzeo na szczególną uwagę zasługują maszyny rolnicze, których udział w tym segmencie rynku
sukcesywnie się zwiększał zarówno pod względem wartości transakcji, jak i ich
ilości. Jedynie w I półroczu 2009 r. nastąpił spadek wartości oddanych w leasing
maszyn o 11,4% przy równoczesnym ok. 3% wzroście ilości zawartch umów. Zaistaniała sytuacja w tym segmencie rynku mogła byd najprawdopodobniej spowodowana zwiększeniem produkcji rolniczej, która miała miejsce w 2008 r.
Tabela i.11. Dynamika wartości zawartych umów leasingu maszyn i urządzeo w okresie II półrocze 2007 – I półrocze 2009 (w %)
Rodzaj przedmiotu
Sprzęt budowlany
Maszyny rolnicze
Maszyny poligraficzne
Maszyny do produkcji tworzyw sztucznych i obróbki metalu
Maszyny dla przemysłu spożywczego
Sprzęt medyczny
Sprzęt gastronomiczny
Wózki widłowe
Inne
VII-XII/I-VI ‘07
I-VI‘08/VII-XII ‘07
VII-XII/I-VI ‘08
I-VI‘09/VII-XII ‘08
177,2
203,3
68,1
138,4
69,0
140,5
82,5
88,6
91,5
157,9
76,9
77,7
103,0
121,5
117,9
64,8
91,7
134,2
118,2
112,1
143,3
118,8
61,7
115,3
69,8
101,9
69,7
145,9
133,6
142,6
114,8
91,5
100,1
121,0
55,8
74,1
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
Tabela i.12. Dynamika ilości zawartych umów leasingu maszyn i urządzeo w okresie
II półrocze 2007 – I półrocze 2009 (w %)
VII-XII/I-VI ‘07
I-VI‘08/VII-XII ‘07
VII-XII/I-VI ‘08 I-VI‘09/VII-XII ‘08
Rodzaj przedmiotu
Sprzęt budowlany
122,1
115,5
237,2
26,1
Maszyny rolnicze
320,5
133,3
120,5
103,3
Maszyny poligraficzne
132,3
94,2
100,0
60,0
Maszyny do produkcji tworzyw sztucznych i obróbki metalu
149,8
101,7
75,5
59,9
Maszyny dla przemysłu spożywczego
127,0
96,3
109,1
62,3
Sprzęt medyczny
149,6
106,4
96,2
87,9
Sprzęt gastronomiczny
Wózki widłowe
Inne
85,6
146,5
117,1
127,8
104,4
82,6
154,1
84,4
99,4
51,3
42,4
60,1
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
Średnia wartośd transakcji poszczególnych grup przedmiotów na rynku maszyn i
urządzeo, za wyjątkiem maszyn rolniczych, w przeciwieostwie do rynku leasingu pojazdów, wykazywała w 2009 r. wzrost w porównaniu z poprzednim półroczem
( rys. i.4.), co było skutkiem różnego kształtowania się dynamiki wartości i ilości zawartych umów.
Rys. i. 4. Średnia wartośd transakcji leasingowej na rynku leasingu maszyn i urządzeo
w okresie I półrocze 2007 – I półrocze 2009 ( w zł)
I-VI 2007
VII-XII 2007
I-VI 2008
VII-XII 2008
Inne
Wózki widłowe
Sprzęt
gastronomiczny
Sprzęt medyczny
Maszyny dla
przemysłu
spożywczego
Maszyny do
produkcji tworzyw
sztucznych i …
Maszyny
poligraficzne
Maszyny rolnicze
Sprzęt budowlany
600000
500000
400000
300000
200000
100000
0
I-VI 2009
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
i.3. Rynek leasingu nieruchomości
Ważnym elementem rynku leasingu, stanowiącym ok.10% jego wartości jest
rynek leasingu nieruchomości. Ma on zastosowanie w przypadku nowych, jak
również przy refinansowaniu wybudowanych już nieruchomości, tzw. leasing
zwrotny. Największy udział pośród wyleasingowanych nieruchomości mają
obiekty handlowe i usługowe, chociaż w II półroczu 2008 r. ustapiły na korzyśd
budynków wykorzystywanych dla celów przemysłowych stanowiących drugi,
bardzo istotny segment rynku nieruchomości (tab.i.13.)
Tabela i.13. Struktura rynku leasingu ruchomości w okresie I półrocze 2007 –
I półrocze 2009 ( w %)
Rodzaj nierucho- 2007
2008
2009
mości
I-VI
VII-XII
I-VI
VII-XII
I-VI
Budynki przemysłowe
11,2
22,4
24,6
44,5
19,2
Obiekty handlowe i
usługowe
42,7
47,7
34,8
34,6
40,7
Obiekty biurowe
39,8
15,0
29,5
15,4
13,9
Hotele i obiekty rekreacyjne
4,4
0,6
7,2
0,1
0,0
Inne
1,9
14,3
3,9
5,4
26,2
Razem
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
W badanym okresie najlepsze wyniki na rynku leasingu nieruchomości osiągnięto w
w obydwu półroczach 2008 r. i to zarówno pod względem wartości jak i ilości transakcji
(tab.i.14).
Tabela i.14 . Wartośd i ilośd umów leasingowych dotyczących nieruchomości zawartych w okresie I pólrocza 2007 – I półrocza 2009
Rodzaj
J.m.
2007
2008
2009
nieruchomości
I-VI
VII-XII I-VI
VII-XII I-VI
Budynki przemysłowe
mln zł
159
341
406
723
261
szt.
13
17
64
78
24
Obiekty handlowe i mln zł
607
726
574
562
552
usługowe
szt.
23
48
35
19
58
Obiekty biurowe
mln zł
566
228
487
251
188
szt.
11
31
22
12
7
Hotele i obiekty rekre- mln zł
63
9
118
1
0
acyjne
szt.
4
4
2
1
0
Inne
mln zł
27
217
64
88
355
szt.
5
21
13
29
15
Razem
mln zł
1422
1521
1649
1625
1356
szt.
56 121
136
139
104
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
Zauważalny spadek w tym zakresie wystąpił w 2009 r. Warto jednak zauważyd, że w
segmencie obiektów handlowych i usługowych pod względem wartości rynek zmniej-
szył się nieznacznie, natomiast pojawił się ponad trzykrotny wzrost ilości zawartych
transakcji. Skutkowało to obniżeniem średniej wartości wyleasingowanych obiektów do
wysokości 9,5 mln zł, podczas gdy począwszy od I półrocza 2007 r. do II półrocza 2008
r. wynosiła odpowiednio 26,4 mln zł, 15,2 mln zł, 16,4 mln zł, 25,6 mln zł. Ten segment
rynku nieruchomości charakteryzuje względnie stały spadek wartości rzędu 2,1% w II
półroczu oraz 1,8% w I półroczu 2009 r (tab.i.15).
Tabela i.15. Dynamika wartości leasingu nieruchomości w okresie II półrocze 2007 –
I półrocze 2009 (w %)
VII-XII/I-VI ‘07
I-VI‘08/VII-XII ‘07
VII-XII/I-VI
I-VI‘09/VII-XII ‘08
Rodzaj przedmiotu
‘08
Budynki przemysłowe
Obiekty handlowe i
usługowe
Obiekty biurowe
Hotele i obiekty rekreacyjne
Inne
Razem
214,5
119,1
178,1
36,1
119,6
40,3
79,1
213,6
97,9
51,5
98,2
74,9
14,3
803,7
107,0
1311,1
29,5
108,4
0,8
137,5
98,5
0,0
403,4
83,4
Źródło: opracowanie własne na podstawie ZPL (2007,2008,2009)
Przeciwieoswem jest leasing budynków dla celów przemysłowych, który w/w okresie wykazał ok. 78% wzrost, a następnie ok. 64% spadek. Generalnie rynek nieruchomości po 8,4% wzroście w II półroczu 2008 r. notuje w kolejnych okresach badawczych
spadek o 1,5% oraz 16,6%
Należy jednak pamiętad,że trudno jest wnioskowad na temat sytuacji rynku
nieruchomości, ponieważ jest on bardzo silnie zróżnicowany pod względem
jednostkowych wartości transakcji co sprawia, że zawarcie jednego kontraktu
może spowodowad więcej niż kilkuprocentowe zmiany całego portfela. Poza
tym długi okres przygotowania transakcji może dawad efekt przesunięcia w czasie jej realizacji.
i.4. Warunki rozwoju leasingu w Polsce w badanym okresie w ocenie
przedsiębiorstw leasingowych
Na zakooczenie analizy kształtowania się rynku leasingu w Polsce w dobie kryzysu warto również wziąd pod uwagę opinie przedsiębiorstw leasingowych dotyczące warunków rozwoju działalności leasingowej (tab.i.16.).
Tabela i.16. Struktura ocen koniunktury w działalności leasingowej w latach
2007- 2008 (w %)
Wyszczególnienie - ocena
Przedsiębiorstwa w %
2007
2008
Dobra (sprzyjająca rozwojowi przedsiębiorstwa)
82
27
Średnia
7
45
Zła
11
8
Trudno cenid
20
Żródło: opracowanie własne na podstawie Działalnośd przedsiębiorstw leasingowych w 2008
roku, Działalnośd przedsiębiorstw leasingowych w 2009 roku
W 2007 roku 85% badanych przedsiębiorstw uznało, że istnieją sprzyjające
warunki rozwojowi leasingu, co należy uznad za naturalne w sytuacji, gdy zanotowano rekordowaą wartośd transakcji leasingowych. Rok 2008 przyniósł już
zmianę nastrojów, a mianowicie już tylko 27% badanych przedsiębiorstw oceniło warunki rozwoju leasingu jako dobre. Większośd ( 45%) uznała je za średnie i
co ciekawe z 11% do 8% spadła liczba przedsiębiorstw oceniających je jako złe,
natomiast pojawiła się dośd duża (20%) grupa przedsiębiorstw, które nie potrafiły jednoznacznie ocenid tej sytuacji. Jak wynika z powyższego wśród firm leasingowych nie panuje pesymistyczny nastrój, ale raczej umiarkowany optymizm. Uwzględniając jednak wyniki branży leasingowej w I połowie 2009 r. należy spodziewad się wzrostu niezadowolenia z warunków rozwoju leasingu w
przyszłości.
Zakooczenie
Reasumując powyższe rozważania można stwierdzid, że:
•
•
•
W 2008 r. nastąpiło spowolnienie dynamiki wzrostu wartości rynku leasingu, ale szczególnie widoczne było w jego II połowie;
W I półroczu 2009 r. zwiększył się spadek wartości transakcji, co przy
dalszym słabnącym tempie nakładów inwestycyjnych może skutkowad
dośd istotnym zahamowaniem rozwoju rynku leasingu na przestrzeni
całego roku;
Znaczne spowolnienie wystąpiło na rynku leasingu środków transportu
drogowego;
•
•
•
Nadal wiodącymi segmentami rynku leasingu są środki transportu drogowego oraz maszyny i urządzenia, chociaż zmniejszył się ich udział w
ogólnej wartości wyleasingowanych środków trwałych;
Rynek leasingu ruchomości wykazał większe tempo spadku niż rynek leasingu nieruchomości;
Zaistniała sytuacja w 2008 r. nie spowodowała pesymistycznych prognoz wśród przedsiębiorców dotyczących warunków rozwoju leasingu
w Polsce.
Bibliografia
Działalnośd przedsiębiorstw leasingowych w 2008 roku, http://www.stat.gov/gus
( 15.08.2009)
Działalnośd przedsiębiorstw leasingowych w 2007 roku, http://www.stat.gov/gus
( 15.08.2009)
GUS (2009a), Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju rok 2008,Warszawa
GUS (2009b), Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju I półrocze 2009, Warszawa
Związek Polskiego Leasingu, http://www.leasing.org.pl/statystyki (08.09.2009)