docZagroda 01_2015 - MAGAZYN OGÓLNOPOLSKI zagroda
download 
Reklamacja Transkrypt
Zagroda 01_2015 - MAGAZYN OGÓLNOPOLSKI zagroda
Nr 1 (56) 2015 r. ISSN 1505-361X UKAZUJE SIĘ OD 1998 ROKU ARiMR: udało się uzyskać wszystko Maszyna Rolnicza Roku 2015 Targowy Lider – Szepietowo Specjalnie dla Ciebie! Teraz ciągnik Farmtrac Farmtrac 675DT z ładowaczem czołowym Farmtrac 675DT 108.980 zł * 98.990 zł * Wykorzystaj to i kup teraz ciągniki, w atrakcyjnej cenie. Śpiesz się! O szczegóły zapytaj swojego dealera. Oferta ważna do wyczerpania zapasów. Farmtrac Tractors Europe Sp. z o.o. | ul. Przemysłowa 11 | 11-700 Mrągowo | Polska Infolinia: 896 749 014 lub: 600 957 608, 608 370 198, 790 549 777 E-mail [email protected] * Ceny netto po obniżce. Treść zawarta w reklamie ma charakter informacyjny i nie stanowi oferty handlowej w rozumieniu Art. 66 par.1 Kodeksu Cywilnego oraz innych właściwych przepisów prawnych. Promocja dotyczy ciągnika 675DT, szczegóły promocji na stronie www.farmtrac.pl. Wszelkie wiążące ustalenia dotyczące ceny, wyposażenia i specyfikacji ciągników następują każdorazowo w indywidualnej umowie sprzedaży zawieranej przez strony. Oferta ważna do wyczerpania zapasów. W numerze: 8 Nisko, coraz niżej 10 Oko w oko z klientem 12 Protesty „milionerów” 14 Udało się uzyskać wszystko 16 Wyroby z najwyższej półki Wyroby z najwyższej półki s. 16 18 Medale dla Hanki 19 Targowy Lider 22 Kukurydza jest coraz ważniejsza 24 Kiszonka z kukurydzy – energia z całej rośliny LIŚCIE 26 Chleba naszego pełnoziarnistego... ŁODYGA 28 Herbicydy kukurydziane OSADKA 32 Odchwaszczanie zbóż 54% suchej masy pochodzi z włókna LIŚCIE OKRYWOWE KOLBA 36 Silna pozycja 38 Impreza, jakich mało 40 KRUS – bezpieczeństwo pracy ZIARNO 46% suchej masy pochodzi Kiszonka z kukurydzy – energia z całej rośliny s. 24 ze skrobi 42 New Holland zwiększa osiągi kombajnów 44 Ładowacze do każdego ciągnika 46 Od szczegółów zależy jakość maszyny 50 Uzasadniony dobór maszyn 52 Jak skutecznie zabezpieczyć maszyny rolnicze? Impreza, jakich mało s. 38 53 Targi w Szanghaju 54 Przepis na odmłodzenie wsi 55 ARR: Dopłaty do przechowywania wieprzowiny 56 Rolnictwo z bydłem w tle 57 ASF – afrykański pomór świń Tam się spotkamy • GARDENIA, Targi Ogrodnictwa, Poznań (26-28.02), www.gardenia.mtp.pl • XV Międzynarodowe Targi FERMA BYDŁA, XVIII Międzynarodowe Targi FERMA ŚWIŃ I DROBIU, Łódź (20–22.02), www.targiferma.com.pl • AGRO-PARK, Targi Rolnicze, Lublin (7–8.03), www.targi.lublin.pl • XXI Międzynarodowe Targi Techniki Rolniczej AGROTECH, Kielce (27–29.03), www.targikielce.pl • Forum Pszczelarskie, Sielinko (11.04), www.pszczolywzp.pl • Targi Ogrodnicze WIOSNA 2015, Słupsk (11–12.04), www.podr.pl • AGROTRAVEL, VII Międzynarodowe Targi Turystyki Wiejskiej, Kielce (10–12.04), www.agro.travel • AGROMASZ, Wiosenne Targi Rolno-Ogrodnicze, Marszew (12.04), [email protected] • V Podlaskie Targi Mechanizacji Rolnictwa i Ogrodnictwa, Korycin (26.04), www.targiwbialymstoku.pl Redakcja: 00-924 Warszawa, ul. Kopernika 36/40, tel. 22 551 55 73, 22 620 81 56 UKAZUJE SIĘ OD 1998 ROKU e-mail: [email protected] www.ezagroda.pl Redagują: Zdzisław Przybyłowski – redaktor naczelny (tel. 506 085 020), Krzysztof Gawrychowski – z-ca red. naczelnego (tel. 501 108 861), Lidia Biernacka (sekretarz redakcji) (tel. 884 999 858), Ewa Kłosiewicz, Stanisław Lewandowski, Edmund Szot, Jan Wyganowski. Wydawca: OFI Krzysztof Gawrychowski, 00-739 Warszawa, ul. Stępińska 6/8. Drukarnia: MDruk, Warszawa. Tekstów niezamówionych rdakcja nie zwraca. Zastrzega sobie prawo skracania i opracowania redakcyjnego tekstów niezamówionych. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada. Pismo rozprowadzane bezpłatnie. 3 Maszyna Rolnicza Roku Agregat uprawowy wyprodukowany przez Þrmę Agro-Tom jest przeznaczony do przedsiewnej uprawy gleby po orce lub innej obróbki roli. Odpowiednie skonÞgurowanie agregatu umożliwia przygotowanie pola do siewu po jednym przejeździe. Jest sprzętem wysokiej jakości, charakteryzuje się prostą i trwałą budową. Dzięki możliwości hydraulicznego składania do transportu jest maszyną niezwykle praktyczną. Rama agregatu jest wykonana ze stali gatunkowej z proÞli grubościennych. Każda maszyna marki Agro-Tom jest malowana proszkowo po wcześniejszym śrutowaniu metalu do czysta. Agregat UPH dostępny jest w szerokości roboczej 4,0; 4,5; 5,0; 6,0 [m]. Można go nabyć w wersji zawieszanej oraz w półzawieszanej, z dyszlem i kołami transportowymi. Wyposażony jest w listwę wyrównującą, przednią i tylną z regulowanym kątem pracy i dociskiem sprężynowym, wał płaskownikowy przedni i tylny o średnicy 370 mm, trzyrzędową sekcję zębów sprężynowych wzmacnianych z płynną regulacją głębokości do 12 cm oraz wał tylny crosskill o średnicy 370 mm. Agregat dodatkowo można wyposażyć w hydrauliczną regulację głębokości pracy sprężyn oraz sprzęg do siewnika. Firma Agro-Tom posiada w swojej ofercie również kompaktowy agregat uprawowy przeznaczony do pracy z mniejszymi ciągnikami. Jest on oznaczony symbolem UP i występuje w szerokościach 2,5; 3,0; 3,5; 4,0 m. Więcej o Þrmie AGROTOM na str. 46–47. Roundup Flex 480 Nowy Roundup Flex 480, wysokiej skuteczności preparat chwastobójczy, przeznaczony jest do stosowania wiosną na polach (przed siewem lub sadzeniem roślin uprawnych, po siewie, a przed wschodami kukurydzy i cebuli, przed zbiorem pszenicy ozimej i rzepaku ozimego), na ścierniskach, w uprawie jabłoni, czarnej porzeczki, na użytkach zielonych, a także do likwidacji ugorów i odłogów. Doskonale sprawdzi się również w czasie przygotowania gleby pod szkółki i uprawy leśne oraz do desykacji pszenicy ozimej i rzepaku ozimego. Produkt wyróżnia szybkie pobieranie i przemieszczanie do korzeni substancji czynnej, możliwość stosowania w niesprzyjających warunkach i wysoka skuteczność działania. 4 Przewagę nad preparatami generycznymi daje mu możliwość aplikacji już godzinę po opadach deszczu i rozpoczęcia prac polowych nawet po 24 godzinach od zabiegu. Wyróżnia go także skuteczność przy temperaturze od 2º C do 30º C i wydłużony do 6 lat termin przydatności. Nowa formulacja Roundup Flex 480, oparta na soli potasowej glifosatu, zapewnia wysoką koncentrację i zmniejsza o ok. 30 proc. dawki preparatu na 1 ha. Efektywne stosowanie Roundup Flex 480 możliwe jest dzięki szerokiej palecie opakowań: 1 l (w innowacyjnej wersji), 5 l, 20 l i 200 l. Nowy produkt jest piątą generacją marki Roundup Þrmy Monsanto, obecnej na rynku od ponad 40 lat. Kwotowanie mleka W miesiącach kwiecień 2014 r. – styczeń 2015 r. do podmiotów skupujących dostarczono ok. 8,85 mld kg mleka po przeliczeniu na mleko o referencyjnej zawartości tłuszczu (wg danych zaczytanych do systemu informatycznego ARR na dzień 26.02.2015 r.). Stopień wykorzystania kwot indywidualnych przysługujących dostawcom hurtowym po 10 miesiącach roku kwotowego 2014/ 2015 wyniósł ok. 89,52 proc. Natomiast szacunkowy stopień wykorzystania kwoty krajowej dostaw ukształtował się na poziomie 89,20 proc. W okresie IV 2014 – I 2015 ilość skupionego mleka była na poziomie wyższym o 5,34 proc. niż w tym samym okresie roku 2013/2014. W styczniu 2015 r. do podmiotów skupujących dostarczono 857,01 mln kg mleka, tj. o 0,57 proc. więcej niż przed rokiem. W sytuacji, gdy dynamika skupu mleka utrzyma się na dotychczasowym poziomie, wysokość przekroczenia przez Polskę kwoty krajowej dostaw może wynieść ponad 7 proc., co skutkować będzie koniecznością uiszczenia opłaty wyrównawczej w wysokości znacząco wyższej niż opłata za rok kwotowy 2013/2014. AgroLaur Wolności RP dla Fosfanu Nowy prezes Podczas niedawnej AgroGali 25-lecia cia uli Wolnej Polski, która odbyła się w Auli ma Kryształowej SGGW w Warszawie Þrma oroFOSFAN SA ze Szczecina została uhonorogorii wana AgroLaurem Wolności RP w kategorii kcie Agro Partner 25-lecia (1989–2014). W trakcie nych gali uhonorowano ponad 100 zasłużonych partnerów, rolników i przetwórców żywności. W uroczystości wziął udział m.in. wiceprezes Rady Ministrów i Minister Gospodarki Janusz Piechociński. FOSFAN – to niezawodny partner. Oferuje wysokiej jakości nawozy rolnicze produkowane w oparciu o najnowocześniejsze zdobycze nauki i techniki z jednoczesnym poszanowaniem środowiska naturalnego. Pracuje zgodnie ze standardami ISO, zdobywając co roku wiele prestiżowych nagród oraz wyróżnień w konkursach, na wystawach i targach. . W marca 2015 r. nastąpiła zmiana na stanowisku prezesa zarządu Þrmy Syngenta Polska. Michała Ciszaka zastąpił Marek Łuczak (fot.), dotychczasowy dyrektor sprzedaży na Polskę Wschodnią. Syngenta stworzyła również skonsolidowane stanowisko dyrektora sprzedaży, które objął Adam Ciaś, dotychczasowy dyrektor sprzedaży na Polskę Zachodnią. Marek Łuczak związany jest z Þrmą Syngenta od 27 lat. Ma wieloletnie doświadczenie kierownicze, które zdobywał pracując m.in. jako szef oddziału Þrmy Syngenta w Szwajcarii, globalny menedżer herbicydów oraz dyrektor generalny na Ukrainie. Od 2010 roku pracował na stanowisku dyrektora sprzedaży na Polskę Wschodnią. Wraz z odejściem Marka Łuczaka z dotychczasowej funkcji Syngenta utworzyła skonsolidowane stanowisko dyrektora sprzedaży na całą Polskę. Objął je Adam Ciaś, który przez 20 lat pracy w Syngenta sprawował wiele kierowniczych funkcji. NOWA PUBLIKACJA „ZAGRODY” stu rów wzro stymulato by , h c y c ją wapnu ości gle środków jących wlaściw wozów, ia a w n ra g p lo w po Kata i środkó . IE N E Z O NAW Y TERMIN DAWKI ENCI PRODUC Wszystko o nawożeniu „Podstawowym czynnikiem plonotwórczym w uprawie roślin uprawnych jest żywienie roślin, na które składa się żywienie poprzez nawożenie gleby oraz żywienie dolistne (zwane także dokarmianiem roślin). Ewolucyjnie, rośliny są przystosowane do pobierania składników pokarmowych z roztworu glebowego przez system korzeniowy. Wprowadzanie do gleby makro- i mikroskładników pozostaje więc główną metodą żywienia roślin. We współczesnej produkcji roślinnej, przy wysokim genetycznym potencjale produkcyjnym nowoczesnych odmian, wygórowanych oczekiwaniach odnośnie poziomu plonowania oraz jakości płodów rolnych, nie można ograniczyć się tylko do żywienia roślin poprzez system korzeniowy. Nie będzie on odpowiednio wydajny, szczególnie w przypadku upraw o krótkim okresie wegetacji”. dr inż. Roman Warzecha 2015 r. . OD 1998 SIĘ UKAZUJE . IE NAWOZEN roku O nawożeniu, środkach wapnujących, stymulatorach wzrostu i środkach poprawiających właściwości gleby piszą także inni wybitni specjaliści. l agroda.p www.eZ 5 Fyfanon 440 EW Firma Cheminova Polska w nadchodzącym sezonie wprowadza na rynek nowy insektycyd do zwalczania słodyszka rzepakowego. Fyfanon 440 EW uzyskał rejestrację w 2014 roku, ale na tyle późno, iż w sprzedaży jest dopiero teraz. To najnowsza broń w walce ze słodyszkiem. Substancja aktywna produktu pozwala szybko i skutecznie zwalczyć sakodnika, nawet tego, który uodpornił się na inne produkty. Główne cechy nowego insektycydu to: szybki efekt stosowania, najwyższej klasy skuteczność, wydłużony czas ochrony, niewrażliwy na odporności. Właściwie zastosowany nie zagraża pszczołom. Podstawowym składnikiem produktu Fyfanon 440 EW jest malation. To substancja czynna z grupy środków fosforoorganicznych. Na słodyszka działa kontaktowo, żołądkowo i gazowo. W roślinie wykazuje się działaniem wgłębnym. Produkt jest polecany do stosowania po pojawieniu się pierwszych chrząszczy na plantacji, przed kwitnieniem rzepaku, w okresie pąków kwiatowych – od fazy, gdy pąki są zamknięte w liściach (BBCH 50) do fazy, gdy widoczne są nadal zamknięte, pojedyncze pąki kwiatowe (kwiatostany boczne, BBCH 57). Więcej informacji: www. fyfanon.pl lub www. cheminova.pl. Nowe nawozy z okazji 25-lecia Þrmy ADOB Z okazji 25-lecia Þrmy ADOB na rynku pojawia się pięć nowych nawozów. Są to nawozy w postaci stałej do rozpuszczania w wodzie i stosowania dolistnego. ADOB Mikro Zboże i ADOB Mikro Rzepak to nawozy o wysokiej zawartości mikroskładników dostosowane do potrzeb pokarmowych tych upraw. Nawozy typu ADOB ProÞt są nawozami uniwersalnymi do stosowania w uprawach rolniczych i sadowniczych. Mikroskładniki zawarte w tych nawozach takie jak Cu, Fe, Mn i Zn są chelatowane przez EDTA zgodnie z ustawą nawozową UE. Nawozy te nie zawierają aminokwasów i dzięki temu są nawozami posiadającymi znak WE. 6 Szkoła hodowców W Zakopanem odbyła się XXIII Szkoła Zimowa Hodowców Bydła. Organizatorzy Szkoły starają się systematycznie podejmować najważniejsze aktualne problemy nurtujące reprezentantów nauki i praktyki, zainteresowanych chowem i hodowlą bydła. Rokrocznie Szkoła gromadzi około 200 osób z kraju i zagranicy. Daje zatem możliwość nawiązywania nowych kontaktów z reprezentantami świata nauki, z hodowcami, organizacjami czy Þrmami komercyjnymi. Tematyka XXIII Szkoły obejmowała między innymi następujące zagadnienia: • genetyka i hodowla bydła • żywienie bydła • ekonomika produkcji mleka i wołowiny • nowe techniki w chowie bydła mlecznego • aktualne osiągnięcia badawcze Katedr i Instytutów krajowych i zagranicznych. Głównym organizatorem Szkoły, jak co roku, był Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Instytut Nauk o Zwierzętach, Zakład Hodowli Bydła. Łza się kręci Imprezy targowo-wystawiennicze są okazją do zaprezentowania nowości. Szalony wyścig do zdobycia klienta trwa w najlepsze. Eksponowane są najnowsze środki ochrony roślin, nowoczesne technologie stosowane w budownictwie, przetwórstwie... Jadnak najwięcej nowinek dostarczają nam producenci maszyn. Konstruktorzy czynią wszystko, by zadowolić najbardziej wybrednego nabywcę. Ale w gronie wystawców zawsze można znaleźć miłośników staroci. Wygrzebane z zapomnienia, najczęściej po mozolnej i kosztownej renowacji, stają się zapierającymi dech w piersiach skarbami. Być może w zakamarkach również waszego garażu, gdzieś w kącie, stoi przeznaczona już na złom, zapomniana maszyna. Stara, zardzewiała, ta, którą dawno temu kupił ojciec, dziadek. Zupełnie bezużyteczna. Niepotrzebnie zajmująca miejsce. A może warto pomyśleć o niej zupełnie inaczej – to przecież mój ojciec, dziadek, przez wiele lat z niej korzystał. Może nawet zachowało się jakieś zdjęcie z tamtych lat z maszyną w tle. Warto zostawić je chociażby dla wspomnień, dla kolejnych pokoleń. Żeby nasi następcy mogli na własne oczy zobaczyć rzeczy, które były sterowane jeszcze przez człowieka, a nie przez komputer. Szanowni Pa$stwo! Drodzy Rolnicy! W ramach realizacji Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej w latach 20142020, Polska b!dzie mia"a do wykorzystania w sumie 42,4 mld euro, z czego bud#et Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 wynosi 13,5 mld euro ($rodki unijne i krajowe). Priorytetem Wspólnoty na najbli#sze lata jest zwi!kszenie konkurencyjno$ci sektora rolnego, z uwzgl!dnieniem ochrony $rodowiska. Nowy PROW ma wspiera% rentowno$% i modernizacj! gospodarstw rolnych oraz rozwój przetwórstwa rolno-spo#ywczego. Celem dop"at w tym zakresie b!dzie wzmocnienie wspó"pracy pomi!dzy rolnikami, firmami przetwórczymi i stref& handlu, by razem kszta"towa"y rynek #ywno$ciowy w Polsce i Europie. Pieni&dze maj& trafi% tak#e do gospodarstw prowadz&cych dzia"alno$% rolnicz&, która nie szkodzi $rodowisku naturalnemu oraz klimatowi. Zadaniem nowego programu jest równie# wspomaganie rozwoju terenów wiejskich i podniesienie atrakcyjno$ci gospodarczej tych obszarów. Maj& temu s"u#y% m.in. pieni&dze na rozwój us"ug - nie tylko rolniczych, ale tak#e produkcji. Zmienione zosta"y zasady przyznawania wsparcia na modernizacj! gospodarstw rolnych. Wysoko$% pomocy b!dzie uzale#niona od rodzaju inwestycji. Najwi!cej pieni!dzy b!dzie mo#na uzyska% na rozwój produkcji prosi&t – do 900 tys. z". Na inne inwestycje zwi&zane z produkcj& zwierz!c& - wsparcie wyniesie do 500 tys. z"., a na pozosta"e przedsi!wzi!cia czy zakupy w gospodarstwie, b!dzie mo#na otrzyma% dofinansowanie w wysoko$ci do 200 tys. z". Nadal b!d& promowani m"odzi rolnicy, którzy oprócz wi!kszych dop"at bezpo$rednich, b!d& mogli liczy% na "premie" na start - wynosz&ce 100 tys. z". Zupe"nie nowym wsparciem w PROW 2014-2020 b!dzie premia udzielana na restrukturyzacj! ma"ych gospodarstw. B!d& one mog"y otrzyma% 60 tys. z" na inwestycje zwi&zane z popraw& swojej dochodowo$ci. Je$li jednak w"a$ciciel ma"ego gospodarstwa zdecyduje si! na jego sprzedanie, b!dzie mu przys"ugiwa% rekompensata w wysoko$ci 120 proc. podstawowych p"atno$ci obszarowych, które otrzymywa"by do 2020 r. Mam nadziej!, #e PROW 2014-2020, zapewni zrównowa#ony rozwój obszarów wiejskich, wesprze równie# proces restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa. Dodatkowe informacje dotycz!ce nowych mo"liwo#ci uzyskania wsparcia, mo"ecie Pa$stwo uzyska% korzystaj!c ze strony internetowej www.arimr.gov.pl. Polecam równie" bezpo#redni kontakt si& z pracownikami biur powiatowych Agencji oraz bezp'atn! infolini& 0800 38 00 84. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestuj!ca w obszary wiejskie Licz&c na owocn& wspó"prac!, Andrzej Gross Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Nisko, coraz niżej Z danych Eurostatu wynika, że w ubiegłym roku, w porównaniu z rokiem 2013, dochody polskich rolników zmniejszyły się o 5,7 proc. W całej UE spadek ten był mniejszy (1,7 proc.), ale w niektórych krajach był on jeszcze większy niż u nas. W Finlandii spadek dochodów rolników wyniósł 22,8 proc., na Litwie 19,4 proc., większy niż w Polsce spadek dochodów rolniczych odnotowano również w innych krajach bałtyckich (Łotwa, Estonia), a także w Belgii, we Włoszech, w Danii i Chorwacji. Jedną z przyczyn obniżenia dochodów rolników było też rosyjskie embargo na żywność importowaną przez Rosję z krajów UE oraz z niektórych innych państw (z USA, Kanady, Australii, Nowej Zelandii). Eksport żywności z krajów UE do Rosji zmniejszył się o 5 mld euro. Zbiegło się to z ubiegłoroczną nadprodukcją w europejskim rolnictwie, co dodatkowo pogłębiło spadek cen produktów rolnych. W Polsce do spadku cen żywca wołowego przyczynił się ponadto bezmyślnie uchwalony zakaz uboju rytualnego. Tylko we wrześniu i październiku ub. roku ceny skupu produktów rolnych spadły u nas średnio o 5,9 proc., w tym kukurydzy o 38 proc., ziemniaków o 31 proc., bydła i drobiu o 6,2– 7,6 proc., trzody chlewnej o 11 proc., mleka o 3 proc. W tym ostatnim przypadku do spadku cen mleka dołączyła konieczność płacenia przez rolników kar za przekroczenie tzw. kwot produkcji. W sumie do przekroczenia tych kwot doszło w blisko połowie (57 tys.) dostarczających mleko gospodarstw. Już w poprzednim roku, kiedy kwoty produkcji mleka przekroczone zostały tylko o 1,7 proc., polscy rolnicy musieli zapłacić 46 mln euro kar, tymczasem w tym roku zanosi się, że kwoty produkcji mleka zostaną przekroczone o 8–9 proc. Polska zwróci się do UE o rozłożenie spłaty tych kar na 5 lat, bo w przyszłości ich groźba już nie wystąpi, jako że w tym 8 Zdaniem ekonomistów, niekorzystne dla rolnictwa trendy cenowe utrzymają się także w tym roku, ale można oczekiwać, że ulegną one osłabieniu. Bo, począwszy od listopada ub. roku, ponownie wzrastają powoli ceny zbóż, nie obniżają się już, a nawet powoli wzrastają ceny skupu trzody chlewnej, można roku UE znosi wreszcie kwotowanie przy tym oczekiwać, że do dalszeprodukcji mleka. go zwiększenia popytu na żywność Spadek cen produktów rolnych przyczyni się zapowiadane niew ubiegłym roku szczególnie do- znaczne zmniejszenie bezrobocia tkliwie odczuli producenci owo- oraz przewidywany wzrost dochoców i warzyw. O 33 proc. niższe dów ludności. były ceny jabłek na rynkach hurW warunkach gospodarki rynkotowych, o 37 proc. spadła ich cena wej polscy rolnicy nie mogą oczew spółdzielniach ogrodniczych i aż kiwać dekretowania przez państwo o 44 proc. w Þrmach eksportowych. cen skupu produktów rolnych, mogą Nie jest prawdą, że spadek cen sku- jednak liczyć na wsparcie, jakie przepu produktów rolnych nie powoduje widziane jest dla rolnictwa w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej. W wielu krajach Ponad połowa rolników uważa UE już teraz całość dochodów rolników pochodzi wyłącznie swoją sytuację materialną za z dopłat bezpośrednich, także dobrą lub bardzo dobrą w Polsce ich udział jest niemały i przekracza już 50 proc. spadku cen detalicznych żywności, Ocenianie dochodów polskich rolani że nie ma on żadnego wpływu ników czy gospodarstw rolnych jest na ceny środków do produkcji rol- rzeczą dość ryzykowną, bo nie ma nej. Np. obniżeniu cen skupu trzody w Polsce jednej deÞnicji rolnika ani chlewnej o 20 proc. towarzyszyło jednoznacznej deÞnicji gospodarstwa obniżenie o 6,8 proc. cen detalicz- rolnego. Dlatego nawet nie wiadomo, nych mięsa wieprzowego (w relacji ile ich w Polsce jest. Z badań wynipaździernik r. 2014 do października ka, że ponad połowa rolników uważa 2013 r.). Przykładem stopniowego swoją sytuację materialną za dobrą obniżania się cen żywności może być lub bardzo dobrą, 25 proc. z nich też systematyczny w ostatnim okre- przyznaje się do nadwyżek Þnansosie spadek cen cukru. wych, 89 proc. ma bieżące rachunki Tanieją również – niestety, w znacz- w banku, a 71 proc. korzysta z internie mniejszym stopniu – środki pro- netu. Badania te prowadzono jednak dukcji. Spadły ceny energii, a nawet tylko w gospodarstwach o powierzchobniżyły się (minimalnie) ceny nawo- ni ponad 15 ha. Takich gospodarstw zów mineralnych. W sumie jednak jest w Polsce około 200 tys. Zdaniem wskaźnik tzw. nożyc cen rozwierał się ekonomistów, około 300 tys. uważa w ub. roku niekorzystnie dla rolników. się za gospodarstwa perspektywiczne, Spadek cen żywności był natomiast czyli za takie, które mają szansę na korzystny dla konsumentów. Oblicza rozwój. Minister Rolnictwa i Rozwosię, że jej sprzedaż była w ubiegłym ju Wsi chciałby, by ich liczba wzrosła roku o około 4,5 proc. wyższa niż do pół miliona. Na razie gospodarstw w roku 2013, nie była jednak duża na rolnych (o powierzchni ponad 1 ha) tyle, by udało się pozbyć nadwyżek jest w Polsce 3 razy więcej. produktów rolnych i utrzymać ich poprzedni poziom cen. Edmund Szot 9 Oko w oko z klientem Rynek Hurtowy Bronisze to największe w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej centrum hurtowej dystrybucji owoców, warzyw i kwiatów. Każdego dnia kilka tysięcy samochodów wjeżdża na teren Rynku, aby sprzedać bądź kupić te właśnie produkty. Odbiorcami są sklepy, hurtownie, restauracje, kwiaciarnie, catering. O ferta Rynku Hurtowego Bronisze to oferta B2B. Jednak mimo oferty skierowanej do biznesu, przedsiębiorcy zawsze mają na uwadze ostatecznego odbiorcę czyli konsumenta. Wszyscy zadają sobie sprawę, że od tego gdzie i ile kupi przykładowy Kowalski zależy kondycja sklepu, dystrybutora, producenta i importera. Stąd towarzyszące Rynkowi hasło Bronisze w hurcie cenimy detale. W ubiegłym roku wprowadzono obowiązek posiadania przez sprzedających na placach handlowych, karty identyÞkacyjnej produktu i sprzedawcy. Jak podkreślają zarządzający obiektem, ta forma identyÞkacji pozbawia anonimowości sprzedawców i jest to jeden z kroków, które prowadzą do zapewnienia bezpiecznego obrotu żywnością. Klient ma pewność, że produkty sprzedawane w Broniszach są oznaczone co do tego, kto je wprowadza do sprzedaży i z jakiego kraju pochodzą. Chcemy doprowadzić do tego – mówią pracownicy Rynku – aby konsument zaczął poszukiwać produktów sprzedawanych w Broniszach, a to prowadzi do sprzedaży pod marką własną. Mój sklep, mój dostawca, mój rynek Konsolidacja klientów wokół Rynku Hurtowego Bronisze to nowa długofalowa strategia tej spółki. Fir- • 51 ha – powierzchnia ogólna rynku • 42,5 ha – powierzchnia zabudowana • ponad 400 stałych najemców – dystrybucja owoców, warzyw i kwiatów • 100 najemców na weekendowych Targach Antyków • ponad 20 tysięcy producentów rolnych dostarcza świeże produkty • 1,2 mln ton owoców i warzyw sprzedawanych jest za pośrednictwem Rynku Hurtowego Bronisze (produkcja krajowa i import) • 1300 stanowisk do sprzedaży na wolnym powietrzu • 12 000 kart Stałego Klienta (sprzedający i kupujący) • 1,5 mln samochodów rocznie wjeżdża na teren Rynku w Broniszach ma chce podnieść jakość produktów dystrybuowanych przez przedsiębiorców, tak aby można je było sprzedawać pod nową marką handlową, która traÞ do tradycyjnych sklepów. Jednym z elementów nowego projektu jest także systemowe rozwiązanie obrotu opakowaniami. Rynek Hurtowy Bronisze chce w najbliższym czasie dostosować standardy dystrybucji do wymagań i oczekiwań klientów, wprowadzić nowe rodzaje opakowań. Zapewnić zarówno dystrybutorom jak i kupcom – właścicielom sklepów wsparcie marketingowe, aby produkty sprzedawane pod marką zainteresowały konsumentów. MIROSŁAW MAZURUK – absolwent Wydziału Ekonomicznego Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie. Z Rynkiem Hurtowym w Broniszach związany jest od 1997 roku. Od 2006 roku jest prezesem Zarządu. Jako sukces zawodowy podaje przeprowadzenie restrukturyzacji Þnansowo-organizacyjnej spółki, dzięki czemu nastąpił trwały wzrost wskaźników ekonomicznych oraz parametrów Þnansowych Þrmy. Jest znawcą polskiej Þlatelistyki i kolekcjonerem znaczków. Niedawno Rynek Hurtowy Bronisze otrzymał Laur Agropartnera 25-lecia, a jego prezes tytuł Wybitnego Promotora Agrobiznesu RP. W opinii zarządu spółki projekt ma stanowić wsparcie dla uczestników obrotu w zahamowaniu niekorzystnych trendów w sferze handlu tradycyjnego. Wartości ważne dla konsumentów, takie jak: jakość, świeżość, regionalność, określony standard sprzedaży znajdą odbicie w towarach sprzedawanych przez certyÞkowanych dostawców. To zaś wpłynie na większe zainteresowanie konsumenta czyli odbiorcy końcowego. Wraz z ofertą handlową zostaną podjęte działania informacyjno-reklamowe, skierowane do konsumentów, podkreślające walory markowych produktów. Klienci są coraz bardziej wymagający, doceniają jakość i to, że sklep jest „blisko domu”. Oczekują także, że handel tradycyjny połączy elementy handlu nowoczesnego. Co oznacza, że klienci chcieliby, aby sklep, w którym kupują był tzw. „ich sklepem”, oczekują dobrego kontaktu ze sprzedawcą, ale także starannej ekspozycji towaru, elastyczności w dopasowaniu się do potrzeb lokalnych i ofert tzw. promocyjnych. ■ Warszawskie Targi Antyków Ciekawym elementem działalności Rynku Hurtowego Bronisze są Warszawskie Targi Antyków. Działalność ta ma charakter oferty handlowej skierowanej do konsumentów. W weekendy na terenie osobnej hali, 80 kolekcjonerów sprzedaje piękne antyczne meble, bibeloty, żyrandole. Jak wyglądają oferowane przez sprzedawców antyki można przekonać się na fanpage oraz na stronie internetowej http://www.antyki-bronisze.pl/ Protesty „milionerów” W pierwszej połowie lutego od swojej wschodniej strony Warszawa została zablokowana przez około 120 ciągników. Podobno najtańszy z nich kosztował, jak szacowano, 120 tys. zł, najdroższy – ponad 400 tys. zł. Dzięki interwencji policji, tym „wypasionym” pojazdom, o łącznej wartości około 24 mln zł, nie udało się wjechać do śródmieścia stolicy, zatrzymały się w miejscowości o nazwie nomen omen Zakręt. – To nie jest protest rolników, to jest parada chłopskich milionerów – mówili, zmuszeni do niewygodnych objazdów, zdenerwowani warszawiacy. Jako „wielki skandal” i jako „kabaret” określił tę manifestację jeden z byłych premierów, Włodzimierz Cimoszewicz. Rolniczy protest nie zyskał też poklasku w społeczeństwie. Uznało ono, że są to generalnie niesłuszne postulaty jednej z tych warstw, które, zdaniem większości Polaków, są akurat najbardziej uprzywilejowane. W rezultacie chłopski protest okazał się najbardziej szkodliwy dla samych chłopów, których racje będzie teraz jeszcze trudniej niż przedtem przeforsować. W znacznie mniejszej skali podobne akcje protestacyjne odbyły się też w kilku innych miejscowościach w kraju. Czy jednak chłop wyjeżdża na drogi tylko dlatego, że akurat w pierwszej połowie lutego nie ma jeszcze pilnej roboty w polu? Otóż pewne podstawy do niekoniecznie takiego, ale wyraźnego przedstawienia swoich racji rolnicy jednak mają. Bo dochody ich gospodarstw uległy ostatnio istotnemu zmniejszeniu. Po pierwsze – z powodu drastycznego obniżenia cen skupu żywca wieprzowego (spadły one do około 3,5 zł za kilogram), po drugie – z racji wyraźnego pogorszenia się opłacalności produkcji mleka. Przy tym to drugie spowodo- wane zostało nie tylko spadkiem cen skupu, ale i czekającymi niektórych producentów karami za przekroczenie tzw. kwot sprzedaży mleka. Z kolei ci rolnicy, którzy w ostatnich latach takie kwoty, czyli prawo do sprzedaży mleka do mleczarni kupili od sąsiadów, dochodzą obecnie do wniosku, że płacili w istocie za nic, skoro od 1 maja br. kwotowanie produkcji mleka będzie zniesione. Jest jeszcze jeden, wcale niebłahy, powód protestu rolników, jakim jest brak odpowiednich odszkodowań za straty wyrządzane w uprawach przez zwierzynę łowną, konkretnie przez dziki. Każdy z tych powodów sam w sobie byłby wystarczający do manifestowania przez rolników niepokojów, tyle że żaden z nich nie może być załatwiony od ręki, bo albo nie pozwalają na to unijne uregulowania, albo – jak w przypadku dzików – wymaga to, po prostu, nie tylko podjęcia odpowiednich decyzji, ale i czasu. Unia Europejska nie przewiduje czegoś takiego jak interwencja na rynku mięsa wieprzowego, ograniczone są również możliwości interweniowania na rynku mleka. Czyli „utylizacja” ministra Marka Sawickiego, którą buńczucznie zapowiadał przywódca protestu, nic by tu nie dała. Nawiasem, jest to, naszym zdaniem, jeden z najlepszych kierowników resortu rolnictwa po 1989 roku. A dzików jest w Polsce, po prostu, za dużo. Ich liczbę ocenia się obecnie na około 300 tys. sztuk, podczas gdy przez poprzednie dziesięciolecia nie przekraczała ona poziomu 100 tys. i jakoś nikt się na ich niedostatek nie uskar- żał. Warto przy tym zauważyć, że przy takim jak obecnie pogłowiu dzików nic nie daje roczny ich odstrzał na poziomie 220 tys. sztuk, dlatego okresowo powinien on być znacznie większy. Mówiąc o rzekomo oczywistej „krzywdzie” polskich rolników warto pamiętać i o tym, że gospodarstw o powierzchni ponad 1 ha użytków rolnych jest obecnie w Polsce około 1,4 mln, przy czym mleko do mleczarni sprzedaje około 140 tys. zagród, a tuczniki do rzeźni odstawia niewiele więcej gospodarstw. Trudno także za istotne uznać wyrządzane przez dziki szkody na gruntach tych gospodarstw, które nie produkują w ogóle niczego. Nawet na zaspokojenie własnych potrzeb. Czemu zatem służą takie jak ten protesty rolników? Służą one przede wszystkim ich organizatorom, w tym przypadku przewodniczącemu rolniczego OPZZ, Sławomirowi Izdebskiemu, który przy użyciu kawalkady ciągników przypomniał rolnikom swoją postać związkowca, polityka, a nawet przez jakiś czas senatora RP i wiceprzewodniczącego senackiej komisji rolnictwa i rozwoju wsi. O tym, że w przeciwieństwie do innych organizacji związkowych i branżowych w rolnictwie niespecjalnie zależy mu na rozmowach z kierownictwem resortu rolnictwa świadczy fakt, że opuścił je już po kilkunastu minutach, czym dał dowód, że chodzi mu tylko o podsycanie konßiktu oraz o towarzyszący temu rozgłos. Przy okazji deklarował poparcie dla protestujących w tym samym czasie górników, choć sam handluje węglem akurat z Rosji, bo polski węgiel jest dla niego za drogi. Usilnie domagał się też bezpośrednich rozmów z samą panią premier, której zapewne chciał powiedzieć to samo, co mówił innym: „Ja chętnie zostanę ministrem”. Oczywiście, ministrem rolników, których interesy rozumie po swojemu, jako tożsame z jego własną pomyślnością. Anna Grabowska Udało się uzyskać wszystko Wywiad z Andrzejem Grossem, prezesem ARiMR Panie Prezesie w ubiegłym roku minęło 20 lat funkcjonowania ARiMR i 10 lat od dołączenia Polski do Unii Europejskiej. Dla rolnictwa był to czas zmian, w których ogromną rolę odegrała Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Nigdy w dotychczasowej historii Polski nie udało się tyle zmienić na lepsze w tak krótkim czasie. Zwłaszcza wejście do UE, a co za tym idzie, wsparcie Þnansowe wypłacane przez ARiMR z programów unijnych, doskonale wykorzystane przez Polskę, oraz środki z budżetu Polski, pozwoliły zmienić nasze rolnictwo i jego otoczenie. Gospodarstwa rolników się bardzo unowocześniły, poprawiła się infrastruktura na terenach wiejskich, mamy bardzo nowoczesny przemysł przetwórstwa rolno-spożywczego, poprawił się nawet wygląd naszych wsi i oczywiście ochrona środowiska naturalnego. Nasza Agencja wypłaciła swoim beneÞcjentom do końca roku 2014 w sumie ponad 220 mld zł, z czego po wstąpieniu do UE przeszło 200 mld zł (prawie 50 mld euro) i efekty tego widać wszędzie. Chyba najbardziej na te efekty wpłynął Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013. W jakim stopniu pieniądze z tego Programu zostały rozdysponowane przez ARiMR? Budżet tego Programu dla Polski wynosił ponad 70 mld zł. Zakontraktowaliśmy z tej kwoty ponad 95 procent, a wypłaciliśmy już ponad 85 procent. Mamy więc powody do zadowolenia, bo Polska wykorzysta wszystkie środki z PROW na lata 2007–2013. Warto dodać, że rozdzieliliśmy pieniądze w najszybszym tempie spośród wszystkich państw Unii Europejskiej. To co jeszcze zostało jeszcze do wyko- 14 rzystania z tego „starego” PROW, postaramy się wypłacić w ramach działania „Ułatwianie startu zawodowego młodym rolnikom”. Czy Agencja wie, co za wypłacone lub zakontraktowane pieniądze z PROW udało się zrobić ? Oczywiście, że wiemy co udało się zrobić z wykorzystaniem rozdzielanego przez nas wsparcia, bo to wynika z podpisanych przez nas umów z beneÞcjentami. Tak więc nasi rolnicy kupili m.in. ponad 38 tys. ciągników i 230 tys. maszyn i urządzeń rolniczych oraz zrealizowali blisko 3,5 tys. inwestycji budowlanych. Na terenach wiejskich powstały 44 tys. nowych miejsc pracy niezwiązanych z rolnictwem. Rozwinęło się lub powstało prawie tysiąc grup producenckich rolników i ogrodników, które bardzo poprawiają sytuację producentów na rynku. Mamy tu wiele do nadrobienia, bo w Niemczech, w Danii, we Francji niemal wszyscy rolnicy są zrzeszeni w większe organizmy gospodarcze, a w Polsce tylko kilkanaście procent. Sukces mamy w przetwórstwie. DoÞnansowanie inwestycji w Þrmach tego sektora sprawiło, że dołączyły one do najnowocześniejszych w Europie, a nasza żywność stała się hitem eksportowym. Mamy też korzystne zmiany w strukturze demograÞcznej i agrarnej dzięki tzw. rentom strukturalnym i premiom dla młodych rolników, wypłacanym z PROW. Dopłaty do gospodarowania na terenach trudnych i górskich (ONW), a w Polsce stanowią one aż połowę areału wszystkich upraw, pozwoliły utrzymać tam produkcję, która bez specjalnych dopłat byłaby nieopłacalna. Dalej – trudno też sobie wyobrazić, jak wyglądałaby infrastruktura wiejska, ochrona środowiska naturalnego, kultura wiejska czy odnowa zabytków, budowa targowisk itd., gdyby nie było wsparcia z PROW. Jak zapowiedział minister Marek Sawicki, niebawem ruszy wdrażanie Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. Jakie są priorytety tego programu i ile pieniędzy jest w tej perspektywie Þnansowej do rozdzielenia? Budżet PROW na lata 2014–2020 dla Polski to 13,5 mld euro, ale trzeba też do tego doliczyć 5,2 mld euro na rozwój infrastruktury wiejskiej przesunięte z Funduszu Spójności. W nowym PROW priorytetem jest przede wszystkim poprawa konkurencyjności sektora rolnego, ale z poszanowaniem ochrony środowiska. Program wspierać będzie restrukturyzację i modernizację gospodarstw rolnych i rozwój przetwórstwa rolno-spożywczego. Są zaplanowane działania wspierające modernizację słabszych ekonomicznie gospodarstw rodzinnych, które będą mogły dostać 60 tys. zł na rozwój produkcji i wzrost dochodów. Będą także działania wspierające powstawanie miejsc pracy na terenach wiejskich, tworzenie aktywności gospodarczej na tych obszarach. Mam nadzieję, że realizacja wsparcia z PROW na lata 2014–2020 zapewni nie tylko zrównoważony rozwój wsi, ale również pozwoli na dalsze efektywne wsparcie restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa. Mam nadzieję i wierzę w to, że nasi rolnicy, przedsiębiorcy i samorządowcy, podobnie jak poprzednio będą się starali w pełni i szybko skorzystać z oferowanych za pośrednictwem ARiMR środków. A jak Pan ocenia funkcjonowanie systemu dopłat bezpośrednich? Bez tych dopłat trudno sobie wyobrazić jakby funkcjonowało rolnictwo w Europie. Te dopłaty poprawiają konkurencyjność europejskiego rolnictwa, obniżają koszty i umożliwiają dostarczanie na rynek tańszej żywności. W Polsce co roku dopłaty dostaje ok. 1,3 mln rolników. W latach 2012–2014 wypłaciliśmy w ich ramach po ok. 14 mld zł. Bez tych dopłat trudno by było mówić o utrzymaniu opłacalności produkcji rolniczej i jej stabilizacji. W naszym kraju jest to szczególnie ważne, bo te dopłaty stanowią 50 proc. wszystkich dochodów rolników, a dochody rodzin rolników (jak podaje ostatnio GUS) już są teraz wyższe od dochodów osiąganych przez rodziny pracowników najemnych. Zapowiada się wiele zmian w zasadach przyznawania pomocy z WPR na lata 2014–2020… Tak i dotyczą one zarówno systemów wsparcia bezpośredniego jak i pomocy oferowanej w ramach PROW na lata 2014–2020. Nowe zasady udzielania wsparcia nazywa się „zazielenieniem” i zaczną obowiązywać od tego roku. Np. przyznanie 30 proc. dopłat bezpośrednich będzie zależeć od spełniania przez rolników wymogów ekologicznych. Rolnicy, by otrzymywać „pełne” dopłaty, będą musieli utrzymywać odpowiedni areał pastwisk, wygospodarowywać obszary proekologiczne lub stosować inne „równoważne” środki ochrony przyrody. W przypadku Polski z tych wymogów będzie wyłączonych aż ponad 80 proc. gospodarstw, ponieważ są tak małe, iż ta proekologiczna reforma ich nie dotyczy. To zazielenienie w dopłatach bezpośrednich, a co nowego w PROW? Także 30 proc. środków z tzw. drugiego Þlara WPR, czyli Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 w całej Unii ma być przeznaczane na cele środowiskowe, organiczne i klimatyczne. Ponieważ jednak Polska weszła już wcześniej w ten trend, bo już z PROW 2007–2013 przeznaczała na te cele blisko 30 proc. środków, to teraz nie będzie musiała dokonywać korekt. Mówi się też o wzmocnieniu wspierania młodych rolników… Tak „Odmłodzenie wsi” jest kolejnym priorytetem nowej WPR na lata 2014–2020. Od przyszłego roku rolnicy, którzy nie osiągnęli jeszcze 40. roku życia mają otrzymywać przez 5 lat o 25 proc. więcej pieniędzy z tytułu dopłat bezpośrednich niż pozostali rolnicy. Na ten cel kraje UE będą przeznaczać 2 proc. całej puli skierowanej na te płatności. W Polsce jest w sumie około 100 tys. młodych rolników, którzy będą mogli z tego skorzystać. Stanowią oni grupę ok. 7 proc. wszystkich otrzymujących dopłaty. Będą też zwiększone do 100 tys. zł premie na start „Młodych rolników” w samodzielne gospodarowanie udzielane z PROW na lata 2014–2020. Czy są jeszcze jakieś nowości ? Warto podkreślić, że komisja Europejska zgodziła się na postulat Polski, by w nowym PROW zwiększyć wsparcie dla tych sektorów, które w ostatnich siedmiu latach słabiej się rozwijały. Mam tu na myśli hodowlę małych prosiąt. Ten segment działalności rolniczej jest w Polsce w zaniku, ale w nowym PROW 2014–2020 jest specjalna pomoc dla nich. Nasuwa mi się tutaj analogia hodowców prosiąt z producentami mleka. Jeszcze w latach dziewięćdziesiątych wydawało się, że polski sektor mleczarski upadnie, ale dzięki znakomitemu wykorzystaniu unijnej pomocy odrodził się i dziś jest jednym z gospodarczych liderów w Polsce. Nic nie stoi na przeszkodzie, by i sektor hodowców prosiąt poszedł podobną drogą. Kiedy można spodziewać się pierwszych naborów i na jakie działania z PROW 2014–2020? Planujemy, że pierwsze nabory odbędą się w II kwartale br. Wróćmy jeszcze na chwilę do dopłat bezpośrednich, które nie we wszystkich krajach są wypłacane w tej samej wysokości i jest to krytykowane…. Ale właśnie nowa WPR UE przynosi stopniowe wyrównywanie dopłat we wszystkich państwach Wspólnoty. Wysokości dopłat będzie wzrastała w krajach, w których były one niższe od 90 proc. średniej unijnej. To dotyczy m.in. Polski. Podnoszenie dopłat do co najmniej 90 proc. średniej unijnej ma następować stopniowo (o jedną trzecią) w latach 2015–2020. Przy czym we wszystkich krajach UE dopłaty nie mogą być mniejsze niż 196 euro na hektar. Ten wskaźnik wszystkie kraje UE mają osiągnąć do 2020 roku. Słychać głosy, że Polska powinna wywalczyć wyższy budżet w ramach WPR na rozwój rolnictwa i polskiej wsi na lata 2014–2020 … W budżecie WPR na lata 2014–2020 wraz ze środkami, które będą przesunięte z Funduszu Spójności, na nasze rolnictwo i rozwój terenów wiejskich będziemy mogli wykorzystać ponad 42 mld euro. Czyli ten budżet będzie większy niż ten, który mieliśmy na lata 2007–2013. Na dodatek udało się to osiągnąć pomimo tego, że ogólnie cały unijny budżet na Wspólną Politykę Rolną, prowadzoną w latach 2014–2020, będzie mniejszy o około 11 proc. w stosunku do poprzedniego. Tak więc chyba Polsce udało się uzyskać wszystko, co było możliwe. Dziękujemy za rozmowę. Krzysztof Gawrychowski Zdzisław Przybyłowski 15 Wyroby z najwyższej półki Rozmowa z Pawłem Krzemińskim, wiceprezesem BIN Sp. z o.o. w Aleksandrowie Kujawskim BIN należy do największych w kraju Þrm produkujących na rzecz rolnictwa. Jakie były początki przedsiębiorstwa, obchodzącego swoje 25-lecie? Firmę założył w roku 1990 mój starszy brat inż. Zygmunt Krzemiński, który wykorzystał własne doświadczenia dotyczące przechowywania ziarna w swoim gospodarstwie w Jeziornie, gmina Koneck. Przy tuczarni świń zbudował wówczas dwa prototypowe silosy. Zrozumiał, że takie magazyny zbożowe są niezwykle wygodne i potrzebne. I po kilku latach zajął się ich produkcją – Þrma szybko realizowała pierwsze zamówienia. Już w 1996 roku BIN był nominowany do godła promocyjnego „Teraz Polska”. W pierwszych pięciu latach z Aleksandrowa Kuj. wyjechało 5000 różnej wielkości silosów. Ich łączna ładowność wynosiła 300 000 ton. To imponujący wynik… Posiadaliśmy wspaniałych marketingowców. PotraÞli przekonać rolników do nowego sposobu magazynowania ziarna, wskazać wysokie walory użytkowe naszych wyrobów. Nieżyjący już Stanisław Kaszubski, mistrz polskiej 16 mowy i zakochany w Kujawach gawędziarz, o silosach mógł mówić godzinami. Z wiadomym skutkiem, oczywiście. Nie narzekaliśmy więc na brak zleceń. Montowaliśmy silosy o różnej pojemności: 10, 20, 28, 60 i 100 ton. Obecnie największy silos ma 2200 ton. Marketing, na szczęście, jest nadal silną stroną Þrmy. I zaczęliście kasować stodoły. Obecnie tego typu budynki to rzadkość. Czy przewidzieli Państwo taki obrót sprawy? Raczej nie – chociaż nas to cieszy. Możemy powiedzieć, że pochodzące z Aleksandrowa silosy to wyroby z najwyższej półki. Małe, średnie i duże – wszystkie spełniają oczekiwania właścicieli. I stąd ogromna ich popularność i stąd, jak pan zażartował, kasacja stodół. „BIN-y” stały się obecnie niezbędnym magazynem do przechowywania nie tylko ziarna zbóż, ale też kukurydzy i nasion oleistych. Na początku ubiegłego roku w zmontowanych przez nas silosach przechowywano jednorazowo… 5 mln ton ziarna. Można powiedzieć więc, że jedna trzecia polskich zbiorów – biorąc pod uwagę rotację w produkcji i obrocie zbożami – jest składowana w naszych srebrzystych magazynach. Firma zatrudnia około 150 pracowników. Dowiedziałem się, że wielu z nich związało się z zakładem już w początkach jego istnienia. Sukcesy Þrmy to zasługa także wspaniałej załogi. Sławomir Kopaczyk, Marek Kaczmarek, Piotr Nowak, Eugeniusz Grzegórski…, nie sposób wszystkich wymienić, dojrzewali razem z przedsiębiorstwem. O silosach wiedzą wszystko. Posiadamy doskonałą kadrę na wszystkich etapach produkcyjnych. Firma jest więc mocna dzięki doświadczeniom zdobytym w ciągu 25 lat działalności. Nie boimy się nawet najtrudniejszych wyzwań. Współpracujecie z kilkoma instytutami naukowymi… Pewne sprawy należy konsultować z naukowcami. Na przykład badanie wytrzymałości silosów zlecamy Prze- mysłowemu Instytutowi Maszyn Rolniczych. Instytut Technologiczno-Przyrodniczy (dawniej IBMER) zajmuje się użytkowością i jakością przechowywanych w silosach produktów zbożowych. Inne jednostki z kolei analizują i wydają opinie o dobrym przechowywaniu zbóż pod kątem aktywnej wentylacji i dosuszania powietrzem atmosferycznym. Nie trzeba chyba udowadniać jak cenne są dla nas prowadzone w instytutach doświadczenia. Charakterystyczne sylwetki silosów z logo na niebieskim tle widziałem nie tylko w Polsce… Nasze wyroby zawojowały sporą część Europy. Na południu dotarły aż do Grecji, na wschodzie – do Litwy, Łotwy, Estonii, Białorusi i Ukrainy, na zachodzie do Belgii, Holandii i przede wszystkim do Danii. Perspektywy sprzedaży eksportowej, mimo trudności związanych z niestabilną sytuacją za wschodnimi granicami, są nadal obiecujące. Nasz szef eksportu, Leszek Chrzanowski, potraÞ zaradzić kłopotom. Stabilny rynek krajowy wciąż będzie potrzebował coraz doskonalszych urządzeń do magazynowania ziarna. To samo dotyczy silosów paszowych również produkowanych w Pana Þrmie. W przyszłość można patrzeć raczej optymistycznie. BIN posiada mocne fundamenty. Musimy pielęgnować tradycje Þrmy i nie poprzestawać na jej dotychczasowym dorobku. W produkowanych u nas silosach już teraz możliwa jest pełna kontrola parametrów ich zawartości. Jeżeli zajdzie potrzeba możemy ziarno dosuszyć, schłodzić, wymieszać, a zamontowane urządzenia transportowe mogą je przemieszczać w dowolnych kierunkach wg. potrzeb gospodarstwa. Nie ulega wątpliwości, że w ciągu najbliższych lat będziemy wzbogacać naszą ofertę i, co jest oczywiste, podnosić standard obsługi rolników. Dziękuję za rozmowę. Zdzisław Przybyłowski Medale dla Hanki Założona w 1991 roku Þrma AgrAlex powstała z fascynacji nowoczesnymi technologiami przechowywania, magazynowania i zaprawiania ziarna. Jej założycielem jest Aleksander Lubiński, który w branży zbożowo-nasiennej działa 45 lat, w tym pod Þrmą AgrAlex, wspólnie z synem Jackiem, od 1991 roku. A grAlex jest liderem wśród producentów i dostawców maszyn i obiektów dla przemysłu zbożowego. Ma ugruntowaną pozycję i markę na rynku polskim i europejskim. Gwarancją jakości urządzeń Þrmy AgrAlex jest wieloletnie doświadczenie rodziny Lubińskich – ojca Aleksandra i syna Jacka. Ponadto nowatorskie rozwiązania wprowadzane są na bazie współpracy praktyki z nauką, reprezentowaną przez Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych w Poznaniu i Politechnikę Koszalińską. Ze względu na doświadczenie w wielu dziedzinach AgrAlex oferuje m.in. wyposażenie słodowni, magazynów zbożowych, olejarni, młynów, linie produkcyjne dedykowane branży nasiennej, które spełniają restrykcyjne wymagania dyrektyw unijnych oraz rosnące oczekiwania klientów. Zespół inżynierów Þrmy projektuje i buduje magazyny płaskie, obiekty nasienne, obiekty do suszenia, czyszczenia i sortowania, obiekty do magazynowania, transportu i pakowania nawozów, tłocznie oleju, mieszalnie pasz. Oferta produkcyjna obejmuje również silosy płaskodenne i lejowe, silosy nasienne, podnośniki kubełkowe, w tym nasienne, przenośniki łańcuchowe i taśmowe, kosze przyjęciowe, także nasienne. Silosy są kompleksowo wyposażone, poczynając od systemów napowietrzania, przez systemy rozładunku grawitacyjnego, elektrycznego lub elektryczno-hydraulicznego i czujniki poziomu produktu w silosie, na systemach monitoringu temperatury kończąc. Chcąc rozwijać sprzedaż AgrAlex pod koniec ubiegłego roku dokonał zakupu Þrmy Industrias Luis Peris (Ilpersa) – hiszpańskiego producenta maszyn z branży zbożowej. Przyczyniło 18 się to do powołanie AgrAlex Group (AgrAlex, Ilpersa, AgrAlex Astana, NTH), która przygotowuje wspólną ofertę składającą się m.in. z podnośników kubełkowych, przenośników łańcuchowych oraz przenośników taśmowych o wydajności do 1200 t/h, silosów płaskodennych o pojemności do 16650 m3, silosów stożkowych o pojemności do 3638 m3, elementów transportu grawitacyjnego, zaprawiarek do nasion. Aleksander Lubiński, założyciel Þrmy, z Laurem Agropartnera 25-lecia W 2014 r. na targach Polagra Premiery przyznano Złoty Medal za innowacyjność zaprawiarce Hanka 25W o pracy ciągłej z innowacyjnym systemem wagowego (masowego) dozowania nasion i precyzyjnego dozowania cieczy, produkowanej przez Þrmę AgrAlex. Zaprawiarka Hanka 25 W jest bardzo nowoczesnym urządzeniem, przeznaczonym do pracy w pełni zautomatyzowanych liniach produkcyjnych z wydajnością W 2014 r. na targach Polagra Premiery przyznano Złoty Medal za innowacyjność zaprawiarce Hanka 25W o pracy ciągłej z innowacyjnym systemem wagowego dozowania nasion i precyzyjnego dozowania cieczy Pod wspólnym szyldem Grupy AgrAlex wprowadzono niedawno do oferty urządzenia transportujące i silosy wykonane ze stali z powłoką Magnelis. Gwarantuje ona odpowiednią ochronę nawet w najbardziej surowych warunkach środowiskowych, zapewnia do 10 razy wyższą odporność na korozję niż stal ocynkowana. Jednocześnie jest rozwiązaniem najlepszym cenowo, alternatywnym dla procesu ocynkowania zanurzeniowego. Za sprawą szerokiego asortymentu urządzeń przystosowanych do pracy w małych, średnich i dużych gospodarstwach oraz obiektach nasiennych, a także wyników sprzedaży, Agralex jest wiodącym europejskim producentem zaprawiarek do nasion. Początkowo były sprzedawane w kraju, ale później stały się również popularnym produktem eksportowym dystrybuowanym w całej Europie Zachodniej i Wschodniej. do 25 t/h. Opatentowany nowy system dozowania cieczy i nasion oraz zraszania zapewnia równomierne pokrycie nasion zaprawą. Kontrola nad jakością zaprawiania jest sterowana komputerowo. Tak prestiżowy sukces spowodowały duży wzrost zainteresowania zaprawiarką zarówno Polsce jak i w Europie. Duże zainteresowanie płynie także z krajów azjatyckich. Na tegorocznych targach Agrotech w Kielcach Hanka znów będzie święcić sukcesy. Została bowiem nagrodzona medalem Maszyna Rolnicza Roku 2015 w kategorii maszyny krajowej. Oprócz zaprawiarki o dużej wydajności, AgrAlex produkuje jeszcze zaprawiarki o wydajnościach do 1t/h; od 2,5 do 6t/h; od 5 do 10t/h; od 8 do 15 t/h. W AgrAlex jest standardem, że co 4 do 5 lat powstaje nawa konstrukcja zaprawiarki. W przyszłym roku AgrAlex będzie obchodził 25-te urodziny. (A) Targowy Lider K ażdego roku, w ostatnią sobotę i niedzielę czerwca, Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie staje się rolniczą stolicą nie tylko Podlasia, ale i Polski – powiedział na otwarciu VIII Ogólnopolskiej Wystawy Bydła Hodowlanego i XXI Regionalnej Wystawy Zwierząt Hodowlanych i Dni z Doradztwem Rolniczym Marek Sawicki, minister rolnictwa. Minister nie mylił się. Agroarenę PODR przez dwa dni odwiedziło ponad 100 tys. osób. To rekord w historii nie tylko szepietowskich imprez. Szepietowo gościło rolników, instytucje i Þrmy działające w rolnictwie i jego otoczeniu. Przyjechało około 200 hodowców z całego kraju, którzy zaprezentowali swój dorobek – prawie 800 szt. zwierząt. Najlepszym z nich przyznano tytuły superczempionów, czempionów i wiceczempionów. Trud- wierzchni ponad 10 hekno wymienić wszystkich tarów swoją ofertę przez mistrzów, ale jałowice dwa dni zaprezentowało mleczne rasy PHF odmiaokoło 350 wystawców. ny czarno-białej i krowa Natomiast towarzyszące tej samej rasy – wszystkie targom Dni z Doradztwem z Ośrodka Hodowli ZaroRolniczym wskazały oddowej Osięciny oraz krowiedzającym wiele nowa rasy Jersey – własność wych i praktycznych rozStadniny Koni Michałów wiązań w sferze organizacji równych sobie nie miały… gospodarstw. Warto dodać, że po raz druW tym roku zwiedzajągi została zorganizowana Marek Skarżyński, cy mieli okazję zobaczyć Ogólnopolska Wystawa dyrektor PODR wyniki pracy uczestników Królików Rasowych i Drobiu Ozdobnego. Również cieszyła się Podlaskiej Szkoły Młodych Hodowców organizowanej po raz pierwszy przez ogromnym zainteresowaniem. Do Szepietowa przyjechali też produ- Podlaski Związek Hodowców Bydła cenci maszyn, wyposażenia budynków i Producentów Mleka. Tradycyjnie zoinwentarskich, urządzeń udojowych baczyliśmy niezwykle widowiskowy oraz Þrmy paszowe, nawozowe, Þnan- konkurs Młodych Hodowców. Hitem sowe i doradcze oraz inne instytucje Wystawy została zintegrowana prasoobsługujące rolnictwo. W sumie na po- owijarka McHale. Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka otrzymała puchar za najatrakcyjniejsze Podlaskiemu Ośrodkowi Doradztwa Rolniczego przyznaliśmy wspólnie z wystawcami tytuł stoisko. W kategorii „Hit Publiczności” Lidera Targowego już po raz piąty. Organizowane tam ekspozycje zwierząt hodowlanych zwyciężyło GAGATKOWO – zabawa po byku – Polskie Stowarzyszenie Pedagoi dni z doradztwem właściwie nie mają sobie równych. Puchar Magazynu Ogólnopolskiego gów i Animatorów – KLANZA, Oddział ZAGRODA traÞł więc do odpowiedniego adresata. Pracownicy i dyrektor Ośrodka, Białystok. mgr Marek Skarżyński, mogą być dumni z efektów pracy. Serdecznie gratulujemy. Marlena Zaremb Redakcja ZAGRODY PODR Szepietowo 19 !"#$%&' (")*%&+,-%$. /-+01+2" Do 25 czerwca 2015 r.!"#$%&!'()*+&,!-).!/!0+*%12)!34%5'!3#6%*+#! #!7#89&:4!;!:4:'9'!;'$4:*+#!7#!-)*/'!6'(!-&7;*%)&!"&:*<)&9'!-)*/%*+#!5&:*+#<))! *6):&<%4!6'(!5/&6)=5#/&%4!"&2>1*!1?&<&5:*<!8#"#14!de minimis /!<#6%)1:/)*@! UWAGA: W 2015 r. #(#/)>;'2*!NOWY WZÓR WNIOSKU!#!8<;4;%&%)*!7#89&:4@ A;1;*+B9#/*!)%C#<"&12*!7#:41;>1*!';4-5&%)&!7#89&:4! ;%&27>!D&E-:/#!%&!-:<#%)*!)%:*<%*:#/*2!www.arr.gov.pl #<&;!8#7!%'"*<*"!)%C#6)%))!(22) 661-72-72 25 lat wspieramy sektor !"#$"%&'"()*+,) F!:<&51)*!-/#2*2!7;)&9&6%#G1)!0+*%12&!34%5'!3#6%*+#!8<;*;%&1;49&! %&!7#89&:4!7#!"&:*<)&9'!-)*/%*+#!8#%&7!HIJ!"6%!86% NASIENNICTWO Kukurydza jest coraz ważniejsza Wśród wszystkich roślin produkcji polowej, w uprawie kukurydzy dokonał się w największy postęp. Dotyczy to zarówno całego świata, jak naszego kraju. Kukurydza jest dziś szeroko uprawiana na terenie całej Polski, nie tylko na kiszonkę, ale także na ziarno. Plony kukurydzy ziarnowej są blisko dwukrotnie większe niż średnie plony zbóż. Jeszcze 15 lat temu ziarno kukurydzy wyprodukowane w Polsce zaspokajało 10–20 proc. potrzeb, dziś produkcja w pełni pokrywa nasze zapotrzebowanie, a nawet konieczny jest eksport 1–1,5 mln ton. Rosnąca powierzchnia zasiewów 22 80 5000 4500 4000 plon (dt/ha) zbiory ziarna (tys. ton) 75 70 3500 65 3000 60 2500 55 2000 50 1500 45 1000 40 500 35 0 30 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 Po załamaniu na początku lat 90tych, powierzchnia uprawy kukurydzy w Polsce systematycznie rośnie. Doskonałe wyniki produkcyjne i wysokie ceny w sezonach 2011–13 sprawiły, że od kilku lat powierzchnia uprawy kukurydzy ustabilizowała się na poziomie 1–1,1 mln ha. Jest to rekordowo wysoki areał, największy w historii uprawy kukurydzy w Polsce. Wcześniej, największe zasiewy notowano w latach 1978–1980 (niecałe 0,7 mln ha – w tym ponad 90 proc. to kukurydza na kiszonkę). Aktualnie na kiszonkę uprawia się ok. 450 tys. ha, przy powolnym ale trendzie. Dzisiaj podstawowym produktem towarowym uzyskiwanym z kukurydzy jest ziarno, ale powierzchnia uprawy na ziarno zmienia się w zależności od sytuacji rynkowej. W ostatnich pięciu latach powierzchnia kukurydzy ziarnowej systematycznie rosła: z ok. 300 tys. ha w 2008 r., do 687 tys. ha w 2014 r. Skutkiem tego zbiory ziarna kukurydzy od trzech lat osiągają poziom 4 mln ton. Drastyczne spadki cen ziarna w bie- Rycina 2. Kształtowanie się plonów oraz zbiorów ziarna kukurydzy w Polsce w ostatnim 25-leciu (wg danych GUS) Mieszańce kukurydzy żącym sezonie zahamują zapewne ten trend wzrostowy, ale pewnym jest, że kukurydza na trwale zdobyła sobie miejsce w polskim rolnictwie, a pod względem produkcji ziarna mieści się w grupie środkowej (wspólnie z żytem, pszenżytem i jęczmieniem), ustępując tylko pszenicy. Trzeba stawiać na kukurydzę Kukurydza jest rośliną, w której uprawie nowe odmiany odgrywają szczególnie dużą rolę. Najważniejszym momentem w historii uprawy kukurydzy było wprowadzenie do uprawy odmian mieszańcowych. Dzięki temu plony kukurydzy w USA i Europie wzrosły blisko 4-krotnie. Lata doświadczeń wskazują, że wydajna i opłacalna produkcja mleka oraz mięsa wołowego nie może się obyć bez kiszonki z kukurydzy. W związku ze stabilizacją pogłowia krów i rosnącym zainteresowaniem chowem bydła mięsnego wskazany jest dalszy wzrost uprawy kukurydzy na kiszonkę oraz działania na rzecz poprawy jakości produkowanej paszy. W przypadku kukurydzy ziarnowej mogą nieco ograniczyć jej produkcję, ale za jej dalszym rozszerzeniem przemawiają następujące fakty i argumenty: • spadki cen kukurydzy są reakcją na rekordowe jej zbiory, a także bardzo dobre zbiory zbóż na świecie. W następnych latach tak korzystny układ dla plonowania jest mało prawdopodobny • kukurydza jest najbardziej wydajnym zbożem; plonującym u nas średnio blisko dwukrotnie wyżej niż zboża ozime, a różnice w porównaniu do zbóż jarych bywają jeszcze większe • uprawa kukurydzy na ziarno jest potrzebna polskiemu rolnictwu, bowiem zwiększa bioróżnorodność (6-te zboże), a dzięki temu w ujęciu całego rolnictwa mniej cierpimy z powodu ßuktuacji pogodowych, suszy czy ataków chorób. Coraz więcej odbiorców kukurydzy Produkujemy ciągle za mało kukurydzy kiszonkowej na paszę dla bydła. Licząc wg nowoczesnych norm żywienia, zapotrzebowanie na kiszonkę dla bydła powinno wynosić ponad 1 mln ha kukurydzy, a więc ponad dwukrotnie więcej niż obecnie. Dużym odbiorcą kukurydzy powinny stać się przemysł paliwowy i bioenergetyka. Kukurydza powinna być jednym z Þlarów dostarczających cennego surowca dla bioenergetyki. Widać to doskonale na przykładzie Niemiec. Nowym, doskonale od kilkunastu lat rozwijającym się kierunkiem wykorzystania kukurydzy jest kierunek spożywczy. Młyny kukurydziane przerabiają ponad 200 tys. ton ziarna, produkując kasze i mąkę na potrzeby kraju, a także coraz większy eksport na wiele rynków świata. Produkty te, a w niedalekiej przyszłości także olej kukurydziany, zagościły już na naszych stołach, zarówno w postaci półproduktów, jak też żywności wysoce przetworzonej: ciastek i produktów śniadaniowych, chleba, sosów czy specjalistycznych dodatków niezbędnych w produkcji towarów żywnościowych. Prof. dr hab. Tadeusz Michalski Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Prezes Polskiego Związku Producentów Kukurydzy Rejestracja Polska 2014! PIRRO (FAO 210) Najwcześniejsza kiszonka! ɐQDMZ\ľV]\SRWHQFMDĄNLV]RQNRZ\ ɐZF]HVQ\ZLJRULV]\ENLZ]URVW ɐZ\VRNLSORQVXFKHMPDV\ ɐGREUD]GURZRWQRĝÉURĝOLQ ROGOSO (FAO 220) Ziarnowy hit! ɐSROHFDQ\QDOľHMV]HJOHE\ ɐGREU]H]QRVLQLHGRERU\ZRG\ ɐZF]HVQ\ZLJRU&2%258 ɐEDUG]RGREUD]GURZRWQRĝÉ ɐZ\VRNLSORQ]LDUQDSU]\QLVNLHM ZLOJRWQRĝFLZF]DVLH]ELRUX GIANCARLO (FAO 240) Wszechstronny gigant! ɐEDUG]RZ\VRNLHURĝOLQ\ ɐZ\ELWQ\SORQ]LDUQDLVXFKHMPDV\ ɐPRFQ\ZF]HVQ\ZLJRU PRESTOSO (FAO 240) Na kiszonkę w dobrym stylu! W sprzedaży również pozostałe odmiany z przeznaczeniem na ziarno, kiszonkę i biogaz. www.saatbau.com NASIENNICTWO Kiszonka z kukurydzy – energia z Podstawowy problem dzisiejszych stad wysokoprodukcyjnych to pokrycie potrzeb energetycznych, zwłaszcza w okresie okołoporodowym. Spadek pobrania paszy przed wycieleniem z jednoczesną wysoką produkcją mleka po porodzie zmusza do wysokiej koncentracji składników pokarmowych w 1 kg s.m. TMR-u. D uży potencjał genetyczny zwierząt stawia wysokie wy- krowy. W dobrych kiszonkach poziom jej znacznie przekracza zwania dla bazy paszowej w gospodarstwie. Podstawę pa- 30 proc. w suchej masie. Skrobia i cukry proste są trawione szy objętościowej stanowią kiszonki, a tu szczególnie kiszonka w zależności od odmiany nawet w 98 proc., a niektóre źródła z kukurydzy, która jest podstawową paszą energetyczną. przyjmują że 100 proc. Jednakże parametr ten jak i zawartość Od podjętej decyzji dotyczących doboru odmian, agrotechni- białka jest zmienny, zależy od odmiany oraz jest mocno skoki, terminu zbioru, rozdrobnienia, ubicia w konsekwencji pro- relowany z warunkami siedliskowymi, ilością opadów i zacesów chemicznych w silosie zależy jakość i wartość pokarmo- biegów agrotechnicznych. W warunkach stresu rośliny (np. wa pasz. Obrazowo można powiedzieć, że kukurydza rośnie susza), zmniejsza się zdolność magazynowania substancji za6 miesięcy, zbiór, rozdrobnienie i ubicie w silosie to 1 dzień, pasowych, tj. skrobi i widoczny jest spadek jej udziału w s.m. a to co otrzymamy po 6 tygodniach zakiszeDlatego ta sama odmiana w różnych nia jest podstawą TMR-u przez kolejny sezon latach może wykazywać różne pozioLIŚCIE – 10 miesięcy i decyduje o kosztach żywiemy skrobi. Jednocześnie poprzez prace nia, a dalej idąc (biorąc pod uwagę deÞcyt hodowlane (Tabela 1.), można głównie ŁODYGA energetyczny), o brakowaniu w stadzie, prawpłynąć na jakość skrobi, wydaje się suchej masy pochodzi widłowym rozrodzie, wydajności, kosztach że jej ilość w kukurydzy jest już ograniOSADKA z włókna weterynaryjnych. Słaba baza objętościowa czona genetycznie. Energia ze skrobi, LIŚCIE musi być dodatkowo suplementowana wyżw kiszonkach z dobrych odmian, staOKRYWOWE szymi udziałami pasz treściwych. Dlatego nowi ok 50 proc. energii w sumie enerwarto dłużej się pochylić nad doborem odgii z suchej masy kiszonki. Pozostałe miany oraz optymalnym zakiszeniem. 50 proc. pochodzi z zielonej masy. suchej masy ZIARNO Często podstawowym kryterium wyboru Zielona część kukurydzy stanowi pochodzi odmiany kukurydzy jest cena nasion, wygłówną masę kiszonki. Składa się główze skrobi dajność z ha, wielkość kolby i pokrój rośliny. nie z włókna (NDF), a w skład włókna Dodatkowe cechy żywieniowe to zawartość wchodzi celuloza, hemiceluloza i ligniJeżeli skrobia i cukry stanowią 46 proc. s.m. skrobi. Aczkolwiek podstawowym kryterium na. Są to węglowodany strukturalne, i są trawione do 100 proc., mówiącym o jakości i wartości odmiany miektórych końcowym produktem rozkłazielona masa stanowi 54 proc. szańcowej jest strawność masy organicznej. du są LKT (lotne kwasy tłuszczowe), i jest trawiona w 50 proc. Ta cecha jest często pomijana, a przecież to źródło energii dla krów. Przeżuwacze to od niej zależy wartość energetyczna kiszonki. są jedyną grupą, która może wykorzyStrawność masy organicznej kukurydzy waha tylko zwiększenie strawności włókna może stać energię z włókna. Żwacz jest jak podnieść wartość energetyczną kiszonki się w granicach 68–76 proc. w zależności od wielka kadź fermentacyjna. Przebiegaodmiany. Na strawność masy organicznej wpływa strawność jące w nim procesy są złożone i warunkowane przez mikroßorę skrobi, cukrów, białka oraz włókna. w nim bytującą. Prawidłowość procesów w żwaczu uwarunBadania przeprowadzone przez instytut INRA z 2008 roku kowana jest optymalnym stosunkiem skrobia:włókno. Wysokie (tabela 1) przedstawiają zestawienie mieszańców kukurydzy udziały skrobi burzą tą harmonię i mogą prowadzić do chorób zarejestrowanych w latach 1958 do 2002. Prace hodowlane metabolicznych, zmniejszenia ilości bakterii celuloitycznych, skupiły się głównie, i tu widać ogromny postęp, na wydajno- spadku produkcji mleka i wzrostu kosztów weterynaryjnych. ści z ha. Nie ma aż tak spektakularnych różnic w zawartości Jedynie zbilansowana dawka, o optymalnej zawartości włókna, ziarna, poziomu białka. Wyniki sugerują, że selekcja pod ką- zapewnia prawidłowy rozwój mikroorganizmów. Ilość i jakość tem tych parametrów nie jest łatwa i trudno o znaczący po- włókna wpływa na pobranie suchej masy TMRu, przeżuwanie, stęp. Co jest istotne, w wyniku prac hodowlanych nad plonem wytwarzanie śliny (buforowanie), decyduje o tempie przepłynieznacznie pogorszyły się parametry strawnościowe suchej wu treści pokarmowej przez żwacz. Nie można prawidłowo masy, a tutaj głównie NDF. żywić krów zapominając o dobrej jakości i strawnym włóknie. Gdzie w kukurydzy jest energia? W suchej masie kukury- Przyjmuje się że strawność włókna (dNDF) w kukurydzy wynodzy kolba stanowi ok 45–50 proc., reszta to zielona masa – si ok 50 proc. Dlatego jedynie poprzez zwiększenie strawności 50–55 proc. Obecnie dostawcy odmian mieszańcowych kukury- włókna można zwiększyć strawność masy organicznej kukurydzy skupiają się mocno nad jakością i ilością skrobi. I słusznie, dzy, a zatem podnieść wartość pokarmową paszy. Wydaje się, że skrobia, jej poziom, rozkład żwaczowy (typ ziarna ßint i dent) strawność włókna i energia z zielonej masy organicznej jest coi strawność w jelicie cienkim są ważnym źródłem energii dla raz częściej pomijana. Koncentrowanie się jedynie na wysokim KOLBA 54% 24 46% całej rośliny cięciu (40–50 cm) przy zbiorze kukurydzy, zwiększeniu zawartości skrobi – koncentracji energii – sprawia, że kiszonka z kukurydzy staje się coraz droższą paszą w przeliczeniu na ha. Jak wykorzystać energię z włókna? Wykorzystanie energii z włókna zależy w dużej mierze od prawidłowego terminu zbioru kukurydzy oraz doboru odmiany. Optymalna sucha masa to do 35 proc. W późniejszej fazie rozwoju rośliny następuje jej drewnienie czyli ligniÞkacja i jest to proces nieodwracalny dla wszystkich odmian mieszańcowych kukurydzy. W naturalnych warunkach proces ten chroni roślinę przed dostępem szkodników, w warunkach stresu chroni przed oddawaniem wody i utrzymaniem parametrów życiowych rośliny. Lignina nie ulega rozkładowi przez mikroßorę żwacza. Wypełnia wolne przestrzenie w roślinie przez co blokuje dostęp bakteriom żwaczowym do celulozy i hemicelulozy. Mieszańce kukurydzy o podwyższonej strawności włókna charakteryzują się tym, że lignina ma zmienioną strukturę, przez co dostęp bakterii celuloitycznych jest większy. I tutaj zaczynamy wnikać w genetykę kukurydzy. Dobrze poznany genom, selekcja genów odpowiedzialnych za produkcję enzymów wpływających na cięcia wiązań krzyżowych ligniny z hemicelulozą i celulozą oraz prace hodowlane nad wprowadzeniem tych genów do odmian produkcyjnych, są kluczowym punktem w podniesieniu strawności włókna. Odmiany o wysokostrawnym włóknie dostarczają dodatkową energię dla żwacza. Powodują wzrost bakterii celulolitycznych, obniżają ryzyko powstawania kwasicy żwacza. Podnoszą wykorzystanie energii kukurydzy oraz strawność całej rośliny. Obniżają koszt TMRu, poprzez ograniczenie dodatku ziarna. Porównanie odmian hybrydowych kukurydzy z lat 1958–2002 (wyniki podane w suchej masie) Hybrydy rej. W latach plon t/ha dSM (proc.) Ziarno (proc.) Białko (proc.) dNDF (proc.) Gdzie: 1958 1980 12,5 70,9 42,9 8,2 51,1 1981 1988 14,4 70,7 43,8 8,1 49,9 1989 1993 16,1 69,8 44,9 8,0 48,4 1994 1999 16,4 69,7 44,5 7,9 47,6 1999 2002 18,1 69,0 45,1 7,7 45,7 dSM – strawna masa organiczna dNDF – strawne włókno France, INRA 2008 Instytut INRA opracował parametr do oceny strawnego włókna – DINAG. Parametr ten został włączony przez tamtejsze organy rejestrujące nowe odmiany kukurydzy jako jeden z wskaźników oceniających. W większości odmian DINAG mieści się w granicach 48–52. W mieszańcach, w których parametr przekracza 52 mówimy o odmianach o wysokostrawnym włóknie. A co to oznacza da hodowcy? Opierając się na wynikach aktualnych prac i doświadczeń polowych podniesienie strawności włókna o 1 proc., to o 0,25 litra więcej od krowy na dzień. Mnożąc przez liczbę krów i dni laktacji oraz cenę mleka przekłada się to na wymierny zysk dla hodowcy. Dostępne na rynku odmiany kukurydzy mają DINAG powyżej 54, czyli zysk ekonomiczny dla gospodarstwa jest dużo większy. Sylwia Kuśnierek Limagrain 25 NASIENNICTWO Chleba naszego pełnoziarnistego... W ubiegłym roku zebrano w Polsce 31,6 mln ton zbóż, co stanowiło 10,2 proc. ich zbiorów w całej Unii Europejskiej (309 mln ton). Więcej niż w Polsce zbóż w UE zebrano tylko we Francji i w Niemczech. T e rekordowe zbiory zawdzięczamy przede wszystkim również rekordowym plonom, które oblicza się na 42,9 kwintali z 1 ha, gdyż powierzchnia uprawy zbóż od kilku już lat utrzymuje się na podobnym poziomie około 7,5 mln ha. Oczywiście, plony zbóż w Polsce nadal są znacznie niższe od średnich, zwłaszcza w tzw. starych krajach europejskich, gdzie są one o około 50 proc. wyższe niż u nas. Krajowe zużycie zbóż oblicza się na około 28 mln ton, tak więc ich krajową nadwyżkę można przeznaczyć na eksport. W poprzednim roku gospodarczym eksport zbóż z Polski wyniósł 5,7 mln ton, w tym roku będzie mniejszy i wyniesie około 4,2 mln ton. Większość zbóż w Polsce przeznacza się na spasanie, w tym roku gospodarczym będzie to około 16,6– 16,7 mln ton, około 3,4 mln ton wyniesie ich zużycie przemysłowe, niespełna 5 mln ton przeznaczy się na spożycie, które od wielu już lat systematycznie maleje. 1,7 mln ton zbóż pójdzie na wysiew pod następne zbiory, straty i ubytki ziarna oblicza się na 1,2–1,3 mln ton. Nie tylko producenci i przetwórcy zbóż, ale coraz częściej także dietetycy ubolewają nad stałym już od wielu lat spadkiem spożycia przetworów zbożowych w Polsce. W latach 2001– 2015 ich spożycie (w przeliczeniu na mąkę) zmniejszyło się z ponad 120 kg do około 107 kg na mieszkańca rocznie. Spada zwłaszcza spożycie pieczywa, w zasadzie spożycie zbóż rośnie tylko w przypadku przeznaczania ich do wyrobu... pizzy. Integracja Polski z Unią Europejską umiędzynarodowiła nasz rynek zbóż i obecnie ich ceny zbliżone są do średnich w całej Unii Europejskiej. Np. w listopadzie ub. roku najniższa w UE cena pszenicy konsumpcyjnej wystąpiła na Słowacji i wyniosła 26 nieco ponad 600 zł za tonę, w Polsce (nieco ponad 700 zł za tonę) była ona tylko o około 20 zł niższa od średniej w całej Unii Europejskiej. Najwyższą notowano w Wielkiej Brytanii, gdzie przekraczała 800 zł za tonę. Coraz bardzie widoczny wpływ na ceny zbóż w Polsce i w UE ma też postępująca globalizacja gospodarki. Unia Europejska chroni swój rynek zbóż przy pomocy tzw. ceny interwencyjnej, tj. takiej, po osiągnięciu której podejmuje się interwencję na rynku. Niestety, cena ta została ustalona na bardzo niskim poziomie 101,3 euro za tonę, nie przystającym nijak do obecnej sytuacji na rynku zbóż. Zdaniem Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych, obecnie powinna się ona mieścić w przedziale 150–160 euro, czyli w granicach 630–670 zł za tonę. Zdaje się, że nieco inne na ten temat zdanie mieliby ci, dla których zboże jest surowcem do dalszej produkcji, czyli producen- ci trzody chlewnej i drobiu. Tak czy owak, obecny poziom ceny interwencyjnej zbóż jest, jak mówią Rosjanie, ni pri cziom. 9 grudnia 2014 roku Stanisław Kacperczyk, prezes Zarządu Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych zwrócił się z apelem do premier Ewy Kopacz, by poświęciła więcej uwagi problemom branży zbożowej w Polsce. Otóż, zdaniem producentów zbóż, krajowy rynek zbożowy nie działa wystarczająco sprawnie, czego następstwem są niestabilne dochody nie tylko tych rolników, którzy zboża produkują, ale i tych, którzy ich do swojej produkcji zużywają, czyli dla hodowców zwierząt gospodarskich. Brak stabilizacji odbija się ujemnie także na tych gałęziach produkcji, dla których zboża są surowcem. Ponadto w kraju, który jest trzecim w Unii Europejskiej producentem zbóż, możliwości ich przechowywania i baza eksportowa pozostają daleko w tyle za innymi krajami europejskimi. Potrzebna jest zatem rozbudowa infrastruktury eksportowej, czyli możliwości magazynowania zbóż oraz ich przeładunku na duże statki. Dobry rynek zbóż to podstawa dobrego rozwoju większości gospodarstw rolnych – stwierdza w swoim apelu Stanisław Kacperczyk. A nie służy dobremu rynkowi m.in. to, że tanie zboże, które w ramach kontyngentu traÞa na wspólny europejski rynek z Ukrainy, nie ląduje w potrzebującej zbóż Hiszpanii, tylko zostaje w Polsce, gdzie psuje rynek zbożowy, zwłaszcza we wschodnich rejonach kraju. I jeszcze jedna sprawa, której już nie było w apelu do premier Ewy Kopacz. Otóż producenci zbóż, niezależnie od wielkości dostaw, które oferują swoim odbiorcom, narażeni są na prawie powszechne w Polsce oszustwa polegające na fałszywej ocenie jakości dostarczonego ziarna. Nie ma takich przypadków w Niemczech, w Danii czy we Francji, to jest taka już nasza krajowa specyÞka. Zdaje się, że jest to dobry temat dla uskarżających się na niedostatek uprawnień izb rolniczych w Polsce. Edmund Szot OCHRONA ROŚLIN Herbicydy kukurydziane Obserwując na przestrzeni ostatnich 10 lat uprawę kukurydzy należy zauważyć, że jest to obszar dynamicznych zmian. Zmienia się powierzchnia uprawy, technologia produkcji, dobór odmian i dostępność środków ochrony roślin. J eszcze na początku nowego stulecia szacowano powierzchnię uprawy tego gatunku na około 500 tys. ha. Do roku 2009 utrzymywano stabilny areał, szacowany na około 600 tys ha, zaś od roku 2010 rozpoczął się wzrost, który przyspieszył diametralnie w roku 2012, po wymarznięciach upraw ozimych. W ostatnich dwóch latach kukurydza z przeznaczeniem na kiszonkę i ziarno, według różnych szacunków była wysiewana na powierzchni przekraczającej milion hektarów. Stawia to ten gatunek na pozycji ważniejszej od upraw rzepaku i prawie trzykrotnie dystansuje powierzchnię uprawy ziemniaka. Po ostatnich żniwach kukurydzianych entuzjazm związany ze zwiększaniem uprawy nieco osłabł. Problemy z mykotoksynami w rejonie Polski zachodniej oraz niskie plony w Polsce centralnej i północno-wschodniej obniżyły rentowność uprawy z przeznaczeniem na ziarno. Część rolników zastanawia się, czy pola przeznaczone wcześniej pod kukurydzę nie powinny być obsiane innymi gatunkami. Na redukcję powierzchni stosowania wpływ ma również wchodzący w życie z rokiem W ostatnich dwóch 2015 wymóg zazieleniania. latach kukurydza Zdaniem wielu analityków rynku, należy się spodziez przeznaczeniem wać, że powierzchnia na na kiszonkę i ziarno której wysiana będzie kukurydza powróci do poziobyła wysiewana mu z przed „bumu” z roku na powierzchni 2012 i ukształtuje się na poziomie około 900 tys. ha. przekraczającej milion W ostatnich latach nastąhektarów piły również zmiany w sposobie odchwaszczania, a precyzyjniej ujmując, w doborze produktów i substancji czynnych wykorzystywanych do regulacji zachwaszczenia. W wyniku wielu zmian, zabiegi powschodowe zyskały na znaczeniu rynkowym. Przede wszystkim wynika to z faktu, że na przestrzeni ostatnich 7 lat wypadły z użycia dwie, najczęściej stosowane bezpośrednio po siewie substancje chemiczne. Z końcem czerwca roku 2007 została wycofana z rynku atrazyna (przykładowe produkty: Azoprim 500 WG, Gesaprim 900 WG), a 23 czerwca 2013 upłynął ostateczny termin pozwalający na stosowanie herbicydów opartych na acetachlorze (przykładowe preparaty: Guardian® CompleteMix 664 SE, Trophy 840 EC). 28 Podział herbicydów kukurydzianych ze względu na termin stosowania i spektrum zwalczanych chwastów Grupa Nazwa handlowa preparatu Herbicydy powschodowe zwalczające chwasty jednoliścienne i niektóre dwuliścienne, Partnerzy do mieszanin z herbicydami na chwasty dwuliścienne Accent 75 WG, Climax Extra 6 OD, Daichi 040 SC, Daichi 4 SC, Daichi Extra 6 OD, Egzecutor 25 SG, Fornet 040 SC, Fornet 4 SC, Fornet Extra 6 OD, Harfur, Hector 53,6 WG, Ikanos 040 OD, Innovate 240 SC, Kelvin 040 SC, Kivi 040 SC, Kivi 4 SC, Kivi Extra 6 OD, Mac-Rimsulfuron 25 WG, Mambo 25 WG, Miecz 25 WG, Narval 040 OD, Nicogan 040 SC, Nikosh 040 SC, Nikson OD, Nisshin 040 SC, Nisshin Extra 6 OD, Nisshin Niko 4 SC, Novel 240 SC, Pampa 040 SC, Pampa Extra 6 OD, Pantani 040 OD, Pro-Rimsulfuron 25 WG, Ramzes 25 WG, Rima, Rimel 25 SG, Rincon 25 SG, Samaz, Samson 040 SC, Samson 4 SC, Samson Extra 6 OD, Shiver 040 OD, Squash 240 SC, Titus 25 WG, Victus 040 OD, Victus 040 SC, Victus 75 WG Herbicydy powschodowe na chwasty jedno- i dwuliścienne Arigo 51 WG, Colombus 51 WG, Elumis 105 OD, Hector Max 66,5 WG, Solux 105 OD, Maister 31 OD, Raper 31 OD, Maister 310 WG, Maister Power 42,5 OD Herbicydy oparte na terbutyloazynie (*do zabiegów przedwschodowych) Calaris 400 SC, Click 500 SC, Cornmax 340 SE, Korn 340 SE, Kukugran 340 SE, Lumax 537,5 SE*, Maizgard 340 SE, Prewenter 340 SE, Successor T 550 SE*, Zeagran 340 SE Herbicydy przedwschodo- Adengo 315 SC, Boreal 58 WG, Camix 560 we i wcześnie powschoSE, Lumax 537,5 SE, Successor T 550 SE, dowe Wing P 462,5 EC Herbicydy przedwschodowe potrzebujące partnera do uzyskania pełnego spektrum chwastów Golden Pendi 330 EC, Jet-Pendy 330 EC, Pendigan 330 EC, Yellow Hammer 330 EC, Stomp 400 SC, Successor 600 EC, Traxor 600 EC, Dual Gold 960 EC, Afalon Dyspersyjny 450 SC, Linur 450 SC, Nightjar B 450 SC, Nightjar C 450 SC, Nightjar D 450 SC, Linurex 500 SC Herbicydy zwalczające chwasty dwuliścienne w terminach powschodowych Bromotril 250 SC, Casper 55 WG, Chwastox Turbo 340 SL, Deresz 306 SE, Dicopur 600 SL, Emblem 20 WP, Emblem Pro 385 SC, Esteron 600 EC, Feniks 306 SE, Harmony 75 WG, King 306 SE, Kojot 306 SE, Mocarz 75 WG, Muskato 306 SE, Mustang 306 SE, Nokaut 75 WG, Oceal 700 SG, ReÞne 75WG, Tarpan 306 SE, Vermeil 700 SG, Herbicydy z mechanizmem działania polegającym na inhibicji wytwarzania barwników aktywnych Stellar 210 SL, Callisto 100 SC, Mezotrion 100 SC, Arigo 51 WG, Colombus 51 WG, Elumis 105 OD, Elumis 105 OD, Solux 105 OD, Laudis 20 WG, Laudis 44 OD, Shado 300 SC, Sulcogan 300 SC, Sulkorn 300 SC Zmiany w sposobie odchwaszczania były wyraźne. Rozwiązania oparte na atrazynie, w roku 2007 stanowiły około 70 proc. wszystkich herbicydów aplikowanych w kukurydzy. W pierwszych 2 latach po zniknięciu produktów atrazynowych gwałtowanie rozbudował się rynek herbicydów powschodowych. Masowo rozpoczęto stosowanie mieszanin herbicydów zwalczających chwasty jednoliścienne z herbicydami nakierowanymi na zwalczanie chwastów dwuliściennych. Obecnie oferta tych produktów jest jeszcze bardziej rozbudowana. Zakończenie ochrony patentowej www.multicorn.pl Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. na substancje nikosulfuron i rimsulfuron doprowadziło do znacznego poszerzenia doboru herbicydów z tej grupy. Zamiast wycofanego ze sprzedaży MIlagro®, które kilka lat temu było jedynym produktem opartym na nikosulfuronie, dzisiaj mamy w rejestrze kilkadziesiąt produktów różniących się koncentracją i formulacją. Na bazie wspomnianego nikosulfuronu, ale nie tylko, przygotowano kilka herbicydów zwalczających w jednym zabiegu kompletne spektrum chwastów jedno- i dwuliściennych. Rozwiązania te są przede wszystkim wygodne dla stosującego i dlatego, być może w połączeniu z wysoką skutecznością, jaką zapewniają, są chętnie wybierane przez rolników stosujących zabiegi powschodowe. Po krótkiej przerwie w dostępności preparatów triazynowych, miejsce atrazyny zajęła jej nieco „młodsza siostra” terbutyloazyna. Substancja podobna swoim proÞlem do wycofanej, jednak podawana w mniejszych ilościach, spełnia wymogi ekotoksykologiczne. Działa zarówno doglebowo jak i nalistnie. Zastosowana przedwschodowo, zapewnia świetne zabezpieczenie przed wschodami chwastów. W późniejszych aplikacjach uzupełnia spektrum zwalczanych gatunków, często pomijanych przez inne substancje. W dniu dzisiejszym terbutyloazyna, dzięki swoim wyjątkowym cechom, osiągnęła kilkudziesięcioprocentowy udział w powierzchni stosowania. Zredukowana obostrzeniami unijnymi z roku 2007 oferta kompletnych Na bazie nikosulfuronu, herbicydów przedwschoale nie tylko, przygotowano dowych, została ponownie odbudowana. W ostatkilka herbicydów nich 6 latach pojawiły się zwalczających w jednym nowe, oferujące wysoką skuteczność produkty. zabiegu kompletne Dla tych, którzy preferu spektrum chwastów jednoją rozwiązania stosowai dwuliściennych. ne doglebowo, dostępne jest kilka herbicydów o kompletnym spektrum zwalczanych chwastów. Rozwiązania te wciąż stanowią ogromny rynek. Profesjonaliści uzyskujący najwyższe plony kukurydzy wiedzą, że tylko bardzo wczesne i dokładne usunięcie konkurencji chwastów z uprawy kukurydzy daje dobre rezultaty w plonie. W rejestrze środków ochrony roślin, oferta herbicydów do najwcześniejszych zastosowań uzupełniana jest przez herbicydy zwalczające tylko wybrane gatunki. Herbicydy takie stanowią zwykle element programów dwuzabiegowych gdzie w pierwszym zabiegu redukowane są chwasty jednoliścienne i niektóre dwuliścienne, natomiast całości dzieła dokonuje się zabiegami powschodowymi. Część substancji z tej grupy jest teraz w ocenie i nie wiadomo, czy w najbliższym czasie nie dotkną ich restrykcje, które spotkały inne substancje. Zmiany w doborze herbicydów – wycofanie części substancji aktywnych – doprowadziły do rozwoju i popularności nowych grup chemicznych. Znaczący udział rynkowy uzyskały herbicydy o najnowszym mechanizmie działania. Grupa herbicydów hamujących wytwarzanie barwników fotoaktywnych, stanowi obecnie kilkadziesiąt procent rynku zarówno zabiegów przed- jak i powschodowych. Jest ona ceniona za niezawodność, szybkie działanie i pełną selektywność dla upraw kukurydzy. Obecnie można powiedzieć, że wszystkie problemy walki z chwastami, można rozwiązać dostępnymi na rynku herbicydami. Oferta jest imponująca, a znajomość produktów pozwala na precyzyjne rozwiązanie problemów pojedynczej plantacji, jak również możliwość wyboru rozwiązań ekonomicznych dopasowanych do potrzeb gospodarstwa. dr Marek Tański OCHRONA ROŚLIN Odchwaszczanie zbóż Podstawą do uzyskiwania najlepszych efektów regulacji zachwaszczenia w długiej perspektywie czasowej jest rotacja herbicydów. Chodzi tutaj, nie tylko o zmianowanie samych produktów, lecz również o przemienne stosowanie na jednym polu różnych substancji aktywnych, a jeszcze lepiej różnych mechanizmów działania. Procedura ta ma na celu utrzymanie populacji poszczególnych gatunków w odpowiedniej równowadze. W iadomo, że nie ma herbicydów w „pełni doskonałych” i każdy z produktów działa silniej lub słabiej na wybrane gatunki. Wieloletnie stosowanie tego samego herbicydu na tym samym polu prowadzi do mniej dokładnego zwalczania chwastu lub grupy chwastów, a w następnej kolejności do kompensacji, czyli masowego zasiedlania pomijanym przez środek chwastobójczy gatunkiem. W ostatnich latach coraz większego znaczenia nabierają działania prewencyjne, mające na celu minimalizację powstania problemu odporności. Jest to zjawisko, którego występowanie odnotowano już w Polsce. Jakkolwiek, na razie odporność na herbicydy wytworzyło zaledwie kilka gatunków chwastów i jest to problem regionalny, to przyjmuje się, że przy błędnych praktykach odchwaszczania odporność chwastów może rozwinąć się bardzo szybko. Należy liczyć się z faktem, że podzielimy los rolników z zachodniej Europy, 32 którzy już dzisiaj ponoszą ogromne koszty na specjalne dostosowanie technologii, pozwalające na pozbycie się z pola chwastów uodpornionych na herbicydy. Rotacja herbicydów jakkolwiek z pozoru łatwa do zastosowania, po głębszej analizie okazuje się zagadnieniem skomplikowanym. Według rejestru Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w samej pszenicy mamy zarejestrowanych kilkaset herbicydów. Pomimo bogactwa produktów dysponujemy jednak zaledwie kilkudziesięcioma substancjami aktywnymi, a w tym zaledwie kilkoma mechanizmami działania. To właśnie tutaj, przy braku odpowiednich informacji, występuje obszar największego ryzyka, że na jednym polu można w nieświadomy sposób stosować ten sam herbicyd. Mimo że stosuje się inne produkty. Jak więc odnaleźć się w ogromnej ofercie środków chwastobójczych, różniących się między sobą spektrum zwalczanych chwastów, substancją aktywną, terminem stosowania i wieloma innymi cechami, by nie popełniać błędów? Kluczem może okazać się właściwe zrozumienie naturalnych podziałów między substancjami chwastobójczymi. W Europie Zachodniej przy układaniu programów odchwaszczania, poza użytkowymi cechami produktów, bierze się również pod uwagę przynależność do grupy, określonej przez mechanizm działania. Rolnik zobowiązany jest do przestrzegania zasady zmiennego używania herbicydów na danym polu. Dzięki takiemu podejściu ryzyko kompensacji czy odporności jest ograniczone. W załączonej tabeli przedstawiono podział dostępnych na polskim rynku herbicydów stosowanych wiosną w największej uprawie zbożowej czyli pszenicy ozimej. Dodatkowo podano najważniejsze wspólne dla grupy cechy ułatwiające podjęcie decyzji w długofalowym planowaniu. Charakterystyka wiosennych herbicydów dopuszczonych do stosowania w pszenicy rozpoczyna się od grupy „A”. Obecnie są to herbicydy zyskujące na znaczeniu, ze względu na alternatywę dla innych grup chemicznego działania. Herbicydy z tej grupy wyróżnia wiele wyjątkowych cech. Przede wszystkim, herbicydy „A” mogą być stosowane we wszystkich gatunkach zbożowych poza owsem. Zwalczają bardzo szerokie spektrum chwastów jednoliściennych, włączając miotłę zbożową, owies głuchy, życice, wyczyniec polny i wiele innych. W osiąganiu wysokiej skuteczności są bardzo mało wrażliwe na warunki środowiskowe podczas zabiegu. Efekt ich działania w małym stopniu zależny jest od temperatury, wilgotności powietrza czy wilgotności gleby. Mogą być stosowane w szerszym zakresie faz rozwojowych rośliny uprawnej. Działanie wyłącznie nalistne i brak działania odglebowego czyni je bezpiecznymi dla uprawianych następczo roślin, takich jak rzepak czy buraki. Do wykonania zabiegów kompletnych potrzebują partnera, ponieważ same są całkowicie selektywne dla chwastów dwuliściennych. Najczęściej stosowanymi w Polsce herbicydami zbożowymi są herbicydy „B”. Reprezentanci tej grupy są wykorzystywani zarówno do zwalczania chwastów jedno jak i dwuliściennych (oddzielne podgrupy w tabeli). Produkty z grupy „B” cechuje mniejsza zależność od warunków pogodowych w czasie stosowania w porównaniu z herbicydami „O” czy „C”. Inne wyróżniające cechy to: działanie zarówno poprzez glebę jak i nadziemne części rośliny, swobodne mieszanie z różnymi herbicydami, równomiernie rozłożone w czasie działanie, wysoka selektywność dla rośliny uprawnej pozwalająca na stosowanie nawet po krzewieniu, niskie wnoszenie ilości substancji aktywnej ograniczające się do kilku gram na hektar. Do grupy „B” zalicza się wiele herbicydów zwalczających miotłę zbożową i inne chwasty jednoliścienne, takie jak owies głuchy czy przy niektórych produktach nawet perz. Charakterystyczną cechą tych preparatów jest, oprócz skuteczności zwalczania chwastów jednoliściennych, zwalczanie wielu gatunków dwuliściennych. Generalnie można powiedzieć, że preparaty miotłobójcze „B” mogą być stosowane w pszenicy, pszenżycie i życie. Część z nich ma bardzo długie działanie odglebowe. Z jednej strony świetnie zabezpieczają przed kolejnymi wschodami chwastów, ale z drugiej strony mogą mieć negatywny wpływ na wschody, rozwój i plonowanie roślin uprawianych następczo. Przy wyborze preparatu miotłobójczego „B” warto zapytać specjalistę lub uważnie przeczytać OCHRONA ROŚLIN Grupa Grupa zwalczanych gatunków Produkt A Jednoliścienne Axial 100 EC, Axial 50 EC, Fantom 069 EW, Foxtrot 069 EW, Jaguar 069 EW, Puma Uniwersal 069 EW, B Jednoliścienne i niektóre dwuliścienne Apyros 75 WG, Atlantis 12 OD, Attribut 70 SG, Caliban 178 WG, Chisel 75 WG, Chisel Nowy 51,6 WG, Huzar 100 OD, Huzar 05 WG, Maczeta OD 125, Mover 75 WG, Nomad 75 WG, Nylon 75 WG, Toto 75 SG, Zeus 208 WG, Zeus 208 WG+Nuance 75 WG, B Dwuliścienne Alladyn 71,4 WG, Ambasador 75 WG, Aneks SX 50 SG, Biathlon 4 D, Bron 500 SG, Bron 750 WG, Calibre SX 50 SG, Chenkar 750 WG, Coma 20 WG, Cuckoo 750 WG, Desperado 20 WG, Dobler 50 SC, Ergon 750 WG, Faraon 75 WG, Finish SX 40 SG, Finy 200 WG, Galmet 20 SG, Golden Triben 750 WG, Granstar 75 WG, Granstar SX 50 SG, Granstar Ultra SX 50 SG, Grodyl 75 WG, Grodyl 75 WG, Helgran 75 WG, Helm Tribi 75 WG, Herkules 75 SG, Kantor 050 SC, Nautius WG, Naxel 75 WG, Nuance 75 WG, Picaro SX 50 SG, Pike 20 WG, Pleban 75 WG, Pragma SX 50 SG, Primstar 20 SG, Ranga 75 WG, Real Chemie Tribenuron Metylu 75 WG, Rubin SX 50 SG, Sabata 75 WG, Sekator 125 OD, Sheriff 20 WG, Sulfan 75 WG, Superherb 20 SG, Triben Super 50 SG, Triben X 500 SG, Tribex 75 WG, Trimax 50 SG, Trimmer 50 SG, Trinex 250 EC, Tristar 50 SG, Tytan 75 SG, Viking 75 WG, Winnetou 20 WG, B+O Jednoi dwuliścienne Huzar Activ387 OD, Lancet Plus 125 WG, B+O Dwuliścienne Arena 70 WG, Deresz 306 SE, Dragon 450 WG, Dragon NT 450 WG, Feniks 306 SE, Gradio 74,4 SG, Granstar Power 74,4 SG, King 306 SE, Kojot 306 SE, Lintur 70 WG, Merida 70 WG, Muskato 306 SE, Mustang 306 SE, Mustang Forte 195 SE, Mocarz 75 WG, Nokaut 75 WG, Lintur 70 WG, Starane Super 101 SE, Tarpan 306 SE, Triadik 70 WG, Triadik Bis 70 WG, C Jednoliścienne i niektóre dwuliścienne DicuRex Flo 500 SC, Lentipur Flo 500 SC, Opal 500 SC, Tolurex 500 SC, Bifenix N 499 SC, Harpun 500 SC, IPU 500 SC, IPU Gold 500 SC, IPUherb 500 SC, Isoguard 500 SC, Izofarm 500 SC, Izoherb 500 SC, Izoproturon 500 SC, Protugan 500 SC E Dwuliścienne Aurora 40 WG, Platform 61,5 SG, Fox 480 SC O Dwuliścienne Agritox 500 SL, Agritox Turbo 750 SL, Agroxone Max 750 SL, Agroxone Turbo 750 SL, Aloksypyr 250 EC, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik D Maxx 430 EC, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Standard 600 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, CeridorMCPA 750 SL, Chwastox D 179 SL, Chwastox 750 SL, Chwastox Extra 300 SL, Chwastox Turbo 340 SL, Chwastox 500 SL, Chwastox AS 600 EC, ChwasTech Turbo 750 SL, Chwastox Trio 540 SL, Chwastox Turbo 340 SL, Chwastox MP 600 SL, Dicoherb 750 SL, Dicoherb Turbo 750 SL, Dicopur 600 SL, Dicopur Top 464 SL, Duplosan DP 600 SL, Esteron 600 EC, Fastoxin 300 SL, Faworyt 300 SL, Fluroherb 200 EC, Flurostar 200 EC, Fluroxane 200 EC, Fluxyr 200 EC, Galaper 200 EC, Galarane200 EC, Gold 450 EC, Helion 300 SL, HELM-Flurox 200 EC, Herbistar 200 EC, Hudson 200 EC, Hurler 200 EC, Jackdow 200 EC, MCPA 300 SL, Nutox Turbo 750 SL, Pielik 85 SP, Saroksypyr 250 EC, Starane 250 EC, Stamigan 200 EC, Tomigan 250 EC, The-Tox Turbo 750 SL, Tayson 464 SL, Weed-Tox Turbo 750 SL, Wikary 200 EC, etykietę produktu, by dowiedzieć się, czy po zastosowaniu wybranego produktu będziemy mogli swobodnie wysiewać rośliny poplonowe lub rośliny na następny zbiór, wrażliwe na substancje zawarte w herbicydzie. Szczególnie chodzi tu o uprawy gorczycy, rzepaku i buraka cukrowego. By wykorzystać pozytywne cechy herbicydów z grupy „B”, producenci tworzą gotowe mieszaniny z herbicydami z innych grup, wykorzystując pozytywne cechy komponentów. Nic więc dziwnego, że pod względem wartości rynkowej listę wszystkich herbicydów otwierają dwa produkty o kompletnym spektrum zwalczanych chwastów jedno- i dwuliściennych. Preparat Huzar® Active i Lancet® Plus są najlepszym rozwiązaniem dla wszystkich, którzy unikają przygotowywania i stosowania mieszanin zbiornikowych przygotowanych w gospodarstwie. Na chwasty dwuliścienne oferta herbicydów „B” lub gotowych mieszanin substancji z grup „B” i „O” jest imponująca. Za pomocą produktów z tej grupy można rozwiązać problem każdego chwastu. Szczególnie połączenie w jednym produkcie dwóch mechanizmów działania sprawia, że produkt jest bardziej uniwersalny i niezawodny. Wciąż do często stosowanych preparatów zwalczających miotłę zbożową, należą herbicydy z grupy „C”. Są to preparaty, które najlepsze efekty przynoszą przy jesiennym stosowaniu, natomiast wiosną działają najlepiej przy wczesnym zastosowaniu, wtedy kiedy gleba jest jeszcze wilgotna. Herbicydów tych nie należy stosować w zaawansowanych fazach rozwojowych czyli po zakończeniu fazy krzewienia. Mimo tego, że zwalczają zarówno chwasty jedno- jak i dwuliścienne, do uzyskania pełnego efektu zwalczania tych drugich, sprawdzają się lepiej w mieszaninach z innymi właściwie dobranymi partnerami. Następna grupa to stosowane od dawna herbicydy należące do grupy „O”. Najstarsza „chemia chwastobójcza” wciąż sprawdza się doskonale w zwalczaniu chwastów dwuliściennych w uprawach zbożowych. Do tej pory nie stwierdzono lub zdarza się to wyjątkowo rzadko, odporności chwastów na tę grupę herbicydów. Należy pamiętać, że herbicydy „O” do uzyskania wysokiej skuteczności potrzebują nieco wyższych temperatur. Większość substancji z tej grupy, wykazuje pełną skuteczność po przekroczeniu w czasie aplikacji temperatury 12° C i braku spadków poniżej 0° C przez następne kilkadziesiąt godzin po zabiegu. Warto więc pamię- By uzyskać sukces, herbicydy muszą być rotowane, czyli prościej mówiąc, jeżeli raz zastosujemy herbicyd z grupy „B” warto w następnym roku użyć produkt z grupy „A”. tać, że są to świetnie sprawdzające się rozwiązania w zwalczaniu chwastów w zbożach jarych. Niektóre herbicydy „O” wykazują bardzo szybkie działanie, pierwsze efekty chwastobójcze widoczne są już po kilku godzinach od zastosowania. By uzyskać pełną selektywność, większość z nich powinna być stosowana we wczesnych fazach rozwojowych. Gdy herbicydy z grupy „O” zbudowane są z jednej substancji, wtedy nakierowane są na zwalczanie jednego lub kilku konkretnych gatunków, w których się „specjalizują” w mieszaninie zaś rozwiązują problem szerokiego spektrum. Ostatnią omawianą grupę herbicydów wiosennych stanowi grupa „E”. Udział rynkowy tych herbicydów nie jest duży a szkoda, ponieważ wyróżniają się wieloma cennymi cechami i powinny stać się komponentem wielu mieszanin herbicydowych. Preparaty chwastobójcze z grupy „E” uczulają chwasty na światło, działają szybko i mogą być wykorzystywane do zwalczania niektórych gatunków, często pomijanych przez inne grupy herbicydów. Podsumowując, by uzyskać sukces, herbicydy muszą być rotowane, czyli prościej mówiąc jeżeli raz zastosujemy herbicyd z grupy „B” warto w następnym roku użyć produkt z grupy „A”. Dzięki temu uzyskujemy stabilną populację chwastów, wyrównane koszty odchwaszczania i spokój na długie lata. dr Marek Tański OCHRONA ROŚLIN Silna pozycja W 2014 roku Syngenta wysunęła się na pozycję lidera, zajmując ex aequo pierwsze miejsce pod względem wielkości sprzedaży na rynku środków ochrony roślin. W edług badań Þrmy Kleffmann, udziały rynkowe Þrmy Syngenta wzrosły do 18 proc. Szczególnie dobrze spółka wypadła w segmencie środków ochrony dla trzech największych upraw – zbóż, kukurydzy i rzepaku – osiągając 20-procentowy udział w rynku. Tak silną pozycję Syngenta zawdzięcza głównie fungicydom zbożowym. Wzrosty zanotowano także w rynku fungicydów do ochrony rzepaku. Syngenta – jako jedyna Þrma spośród dużych graczy – powiększyła swoje udziały w tym segmencie. Historyczny sukces osiągnął Toprex – fungicyd do ochrony rzepaku, który zdobył 19 proc. rynku. Bardzo silna jest też pozycja preparatu Lumax, który z udziałem na poziomie prawie 25 proc. umocnił w 2014 roku pozycję lidera wśród herbicydów przeznaczonych do ochrony kukurydzy. Menedżerowie Syngenta przedstawili najważniejsze nowości produktowe, które Þrma oferuje rolnikom w bieżącym sezonie: • Quilt Xcel – kukurydza w dobrej formie Preparat jest środkiem grzybobójczym, który dzięki połączeniu dwóch silnych substancji aktywnych zapewnia szerokie spektrum ochrony przed chorobami i wzmacnia rośliny od korzeni aż po kolbę, chroniąc je przed patogenami kukurydzy. Quilt Xcel poprawia ogólną kondycję kukurydzy – wzmacnia ich łodygi, liście i system korzeniowy oraz poprawia zaziarnienie kolb. Preparat dodatkowo zabezpiecza całą roślinę przed patogenami powodującymi choroby liści, np. żółtą i drobną plamistość. Zabezpiecza rów- nież roślinę w miejscach uszkodzeń mechanicznych, które spowodowane są na przykład żerowaniem omacnicy prosowianki, przed wnikaniem grzybów chorobotwórczych. • Axial 50 EC – najskuteczniejsze zwalczanie miotły zbożowej Nowy herbicyd to efekt wieloletnich badań prowadzonych przez laboratoria Þrmy Syngenta. Produkt bazuje na nowoczesnej formulacji gwarantującej łatwe przygotowanie cieczy roboczej oraz łatwość łączenia z innymi agrochemikaliami. Axial 50 wyróżnia szybkość działania i nieporównywalna skuteczność zwalczania chwastów jednoliściennych – preparat doskonale działa m.in. na miotłę zbożową, owies głuchy, wyczyniec polny, chwastnicę jednostronną. • Symetra – nowy fungicyd w uprawie rzepaku „Symetra to symetria korzyści dająca wysokie oraz powtarzalne plony na każdym polu, w każdych warunkach oraz w każdym sezonie”. Te właściwości wynikają z połączenia nowej substancji biologicznie czynnej o nazwie izopirazam (grupa SDHI) z szeroko znaną i stosowaną azoksystrobiną (Technologia AMISTAR). Preparat – działający zapobiegawczo oraz interwencyjnie – przeznaczony jest do stosowania w okresie kwitnienia rzepaku przeciwko wszystkim ważnym chorobom w tej uprawie, występującym w okresie okołokwitnieniowym ze szczególnym wskazaniem na zgniliznę twardzikową. • Carial Star – Syngenta w nowoczesnej uprawie ziemniaka Fungicyd Carial Star łączy dwie silne substancje aktywne, które dosko- nale się uzupełniają: difenokonazol to nowa substancja aktywna w ochronie ziemniaków, która zapewnia ochronę przed alternariozą, a znany i sprawdzony mandipropamid oferuje najwyższą skuteczność w ochronie przed zarazą. Omówili również trzy innowacyjne projekty uruchomione przez Þrmę Syngenta. Jednym z nich jest Akademia Jęczmienia Hybrydowego, czyli platforma skupiająca plantatorów jęczmienia hybrydowego w Polsce. W Akademii zrzeszonych jest obecnie 250 stałych członków, którzy mają dostęp do profesjonalnej wiedzy o technologii uprawy oraz zapraszani są na konferencje tematyczne i warsztaty polowe, by dzielić się doświadczeniami z ekspertami i wiodącymi producentami. Kolejna niestandardowa inicjatywa Þrmy to prowadzony pod nazwą „STOP omacnicy” monitoring wylotu omacnicy prosowianki – najgroźniejszego szkodnika w uprawie kukurydzy. W czterech województwach o największym zagrożeniu szkodnika Syngenta zainstalowała w poprzednim sezonie sześć pułapek świetlnych, w których codziennie od połowy czerwca odławiane były motyle omacnicy. Na podstawie liczby odłowionych motyli określamy szczyt wylotu szkodnika i termin zabiegu chemicznego. Projekt będzie kontynuowany w tym roku. Syngenta uruchomiła również program Fruit Quality Contract, który ma ułatwić polskim rolnikom spełnienie wysokich wymagań stawianych przez zachodnioeuropejskie sieci handlowe. Wiele sieci z dnia na dzień wprowadziło mocno zaostrzone kryteria dotyczące dopuszczalnych poziomów pozostałości w owocach. Dziś niemieccy sadownicy wiedzą już, jak produkować jabłka, by spełnić te wymagania. Projekt Fruit Quality Contract ma to umożliwić również polskim producentom”. XXI edycja konkursu organizowanego przez Instytut Technologiczno-Przyrodniczy (Oddzia³ w Warszawie) przy wspó³pracy Redakcji “AGRO”, Targów Kielce, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Spo³ecznego, Przemys³owego Instytutu Maszyn Rolniczych pod patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 2015 w kategorii - maszyna produkcji krajowej otrzyma³a Zaprawiarka Hanka 25W o pracy ci¹g³ej z innowacyjnym systemem wagowego (masowego) dozowania nasion i precyzyjnego dozowania cieczy produkowana przez AGRALEX Aleksander i Jacek Lubiñscy Sp.J. z Red³a w kategorii - maszyna z importu tytu³ otrzyma³ ex aequo Ci¹gnik rolniczy New Holland T.8420 Auto Command produkowany przez CNH America zg³oszony przez New Holland P³ock CNH Industrial Polska oraz Ci¹gnik rolniczy Steyr 6230 CVT produkowany przez CNH Industrial Oesterreich GmbH (marka Steyr) zg³oszony przez CNH Industrial Polska Sp. z o.o. (marka Steyr) Wyró¿nienie w konkursie Maszyna Rolnicza Roku 2015 w kategorii - maszyna produkcji krajowej otrzyma³ Kompaktowy agregat uprawowy UPH produkowany przez AGRO-TOM Tomasz Kaniewski z Pogorzeli Uroczyste nadanie tytu³ów i wrêczenie statuetek odbêdzie siê w pierwszym dniu wystawy AGROTECH’15 w Kielcach 27 marca 2015 roku podczas ceremonii otwarcia Targów. Impreza, jakich mało C hłodno. Ciemne chmury grożą deszczem, nawet śniegiem. Obawiam się, że pogoda wygra z Þrmą Agromix i z jej Dni Otwartych będą raczej nici. Ale kiedy dochodzę do bramy przedsiębiorstwa miłe zaskoczenie: tłumy gości, zwłaszcza młodzieży, widać w każdym zakątku obszernego dziedzińca, a przy eksponowanych maszynach dyskusji końca nie widać. Bo i jest co oglądać, o co pytać. Wszak do Rojęczyna wysyła swoje produkty międzynarodowa czołówka. A zaczynano 25 lat temu. Bardzo skromnie od współpracy z AMAZONE. Niebawem doszło do fuzji z KRONE. I to wówczas dało się zauważyć, że Agromix obrał prawidłowy kurs. KRONE, wiodący na naszym kontynencie producent maszyn zielonkowych, uczynił Þrmę z Rojęczyna wyłącznym dilerem na Polskę. Jednak jej prezes, Józef Dworakowski (na zdjęciu powyżej) szedł za ciosem. Nawiązał dalsze kontakty i… na jego placu pojawiły się kolejne marki: JOHN DEERE, TECNOMA, MANITOU, TRIOLIET, KUBOTA… Rojęczyn 36, 64-130 Rydzyna, tel. 65 538 81 81,e-mail: ofÞ[email protected], www.agromix.agro.pl AGROMIX oraz De Lage Landen przedstawiają Państwu wspólny produkt – AGROMIX KREDYT. Produkt zawierający pełną ofertę pożyczki i leasingu, jako elementów kompleksowego i atrakcyjnego Þnansowania od De Lage Landen na maszyny i urządzenia będące w ofercie Þrmy AGROMIX i jej partnerów, szczególnie marki KRONE i TRIOLIET. AGROMIX KREDYT pozwala na istotne obniżenie kosztów inwestycji, ponoszonych przez rolników indywidualnych, osób prowadzących działalność gospodarczą, jak i spółek prawa handlowego. Jednocześnie w sposób elastyczny dopasowuje się do ich potrzeb. Oferujemy Szymon Chróścicki i Damian Podolski mieszkają we wsi Kawcza, Marcin Majewski w Roszkowie. Są uczniami rolniczych szkół i chyba na maturze nie poprzestaną. Agromix odwiedzają każdego roku i zawsze z jednakowo dużym podekscytowaniem. Takich jak oni tego dnia w Rojęczynie jest sporo. Tu przecież można zdobyć wprost wymarzoną edukację dotyczącą światowych nowinek. I jest niemal pewne, że kiedy staną się właścicielami gospodarstw będą do przedsiębiorstwa Józefa Dworakowskiego przyjeżdżać w wiadomym celu. Zwłaszcza, że już teraz przyjęto ich wyjątkowo gościnnie. Sympatyczne upominki, komplet doskonale opracowanych folderów i gorący posiłek sprawiły, że nawet chłód przestał być dokuczliwy. (zp) Najniższe oprocentowanie na rynku Minimum formalności oraz dokumentów Procedurę uproszczoną Szybką decyzję kredytową Finansowanie VAT, wpłata od 10% Raty sezonowe Atrakcyjny pakiet ubezpieczeń DLL Profesjonalne doradztwo 2,5% * od NAJNIŻSZE OPROCENTOWANIE NA RYNKU * Powyższe warunki nie stanowią oferty w rozumieniu kodeksu cywilnego, będąc jedynie wstępną kalkulacją, nie stanowiąc zobowiązania do udzielenia Þnansowania. z naszym kontaktuj się S doradcą z o.o. AGROMIX Sp. ro.pl o-Produkcyjne w @agromix.ag go ce łu Þ Us of , o w 81 st 81 or 8 bi ię 53 ds 65 ze , Pr 67 tel. 65 538 81 -130 Rydzyna, Rojęczyn 36, 64 Grzegorz Jędryczka tel. +48 603 178 269 [email protected] Janusz Zamyłko tel. +48 603 122 249 [email protected] Anna Kolan tel. +48 601 236 081 [email protected] Działania KRUS zwiększające bezpieczeństwo pracy w gospodarstwach rolnych K asa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, działając wych jakość 41 wyrobów 25 dostawców. Podjęła ponadna rzecz zapobiegania wypadkom przy pracy i choro- to postępowania prewencyjne wobec 38 dostawców 69 bom zawodowym rolników, analizuje ich przyczyny, pro- wyrobów, dowodząc, że ich wadliwość w użytkowaniu wadzi dobrowolne nieodpłatne powstała z winy producenta, szkolenia i instruktaże z zakresu ponieważ podczas uruchaOd 1993 r. liczba wypadków bhp w rolnictwie, upowszechnia miania produkcji danego wyw gospodarstwach rolnych wśród ubezpieczonych zasady robu nie uwzględniono wyochrony zdrowia i życia w gospomagań z zakresu ergonomii zmalała ponad trzykrotnie darstwie rolnym, ustanowione i bezpieczeństwa pracy. przez Prezesa KRUS. Kasa poDzięki działaniom predejmuje również starania o właściwą produkcję i dystry- wencyjnym KRUS rolnicy osiągają wymierne korzyści, bucję bezpiecznych środków stosowanych w rolnictwie, ponieważ: oraz sprzętu i odzieży ochronnej dla rolników. • mogą kupować promowane przez Kasę bezpieczne Mimo iż maszyny i urządzenia rolnicze powinny być środki techniczne ochrony pracy, ubrania robocze bezpieczne w użytkowaniu i posiadać deklarację zgodi ochronne (sprawdzone pod względem bezpieczeńności z obowiązującymi przepisami unijnymi, bywają stwa, uhonorowane Znakiem Bezpieczeństwa KRUS wytwórcy wyrobów dla rolnictwa, wobec których Kasa lub wyróżnieniem targowym) musiała w postępowaniu regresowym dochodzić zwro- • zdobywają wiedzę o bezpiecznych rozwiązaniach tu świadczeń wypłaconych rolnikom technicznych i technologicznych w produkcji rolnej w wyniku wypadku. Są też wyróżniająna organizowanych przez KRUS szkoleniach z zakresu cy się producenci, którzy poddają swoje bhp w gospodarstwach rolnych wyroby dodatkowej dobrowolnej certy- • poprzez walidację w procedurze przyznawania Znaku Þkacji na Znak Bezpieczeństwa KRUS, Bezpieczeństwa KRUS lub w postępowaniach regresoa których niezawodność i bezpieczeńwych i prewencyjnych Kasy usuwane są wady konstwo potwierdzają laboratoria badawcze strukcyjne i materiałowe wyrobów oraz użytkownicy. Do 2014 roku Prezes • eliminowane jest niewłaściwe użytkowanie maszyn Kasy wydał 65 zezwoleń na oznaczanie i urządzeń, wynikające z wadliwie opracowanej przez 210 wyrobów Znakiem Bezpieczeństwa producenta instrukcji obsługi. KRUS. (Ważność zachowały 62 zezwoStarania Kasy, aby oferowane rolnikom maszyny i urząDOBROSŁAW lenia dla 202 wyrobów.) Ponadto Prezes dzenia były bezpieczne, oraz jej różne działania prewen„Sława producentom Kasy wyróżnił 99 typów wyrobów mia- cyjne – szkolenia, konkursy, pokazy bezpiecznej pracy, brozwiększającym nem: Wyrób zwiększający bezpieczeń- szury, ulotki, plakaty, Þlmy – dla dorosłych i dzieci, a także bezpieczeństwo pracy stwo pracy w gospodarstwie rolnym. Wy- dokonywanie lustracji gospodarstw, wydawanie zaleceń w gospodarstwie różnionym producentom i dostawcom celem usunięcia istniejących zagrożeń wypadkowych, rolnym” takich wyrobów dodatkowo wręczana wpływają na zmniejszanie się liczby wypadków w gospojest od 2000 r. statuetka „DOBROSŁAW”, symbolizująca darstwach rolnych. Od 1993 r. ich liczba zmalała ponad sławę producentom dbającym o bezpieczeństwo rolników. trzykrotnie – do 21 939 wypadków zgłoszonych do Kasy Z kolei od dostawców wyrobów i usług dla rolnictwa, w 2014 r. Wśród zdarzeń uznanych w KRUS za wypadek których wadliwość była wyłączną lub główną przyczyną przy pracy rolniczej, ok. 60 proc. spowodowało nieprzekrawypadków przy pracy rolniczej albo choroby zawodowej, czający 5 proc. uszczerbek na zdrowiu poszkodowanych. Biuro Prewencji i Rehabilitacji C/KRUS Kasa ma prawo dochodzić zwrotu świadczeń powypadkoZbigniew Rapacki, Główny Specjalista wych. Kasa zakwestionowała w postępowaniach regreso- Maszyna Rolnicza Roku 2015 Zaprawiarka Hanka 25 W jest bardzo nowoczesnym urządzeniem, przeznaczonym do pracy w pełni zautomatyzowanych liniach produkcyjnych z wydajnością do 25 t/h. Opatentowany nowy system dozowania cieczy i nasion oraz zraszania zapewnia równomierne pokrycie nasion zaprawą. Kontrola nad jakością zaprawiania jest sterowana komputerowo. AGRALEX Aleksander i Jacek Lubińscy sp. J. w Redle Redło 57, 78-325 Połczyn-Zdrój Tel: +48 94 365 00 10 +48 94 365 00 11 Fax: +48 94 364 54 39 email: [email protected] www.agralex.pl New Holland zwiększa osiągi kombajnów M arka New Holland zmodernizowała swoje kombajny o średniej mocy, znacznie zwiększając ich wydajność oraz osiągi. Kombajny serii CX5000 i CX6000 Elevation. Gama składa się z czterech modeli podstawowych: po dwa modele z 5 oraz 6 wytrząsaczami słomy, z dwóch wersji Laterale zapewniających lepsze osiągi na stromych zboczach oraz z modelu CX5090 Elevation Hillside do profesjonalnych zbiorów na terenach górskich. Nowy system czyszczący Triple-Clean jest prostym i intuicyjnym rozwiązaniem zwiększającym wydajność czyszczenia kombajnu aż o 15%. Na środku podsiewacza przewidziano dodatkową kaskadę; wspomagający strumień powietrza usuwa duże ilości plew i krótkiej słomy, zanim rozpocznie się czyszczenie końcowe na sitach głównych. Oznacza to w praktyce, że ziarno zostaje niemal całkowicie oczyszczone na odcinku pierwszych 50 cm systemu czyszczącego, co przekłada się na doskonałą jakość próbki ziarna. System oparty na potrójnej kaskadzie pozwala zachować najwyższą jakość czyszczenia, podczas gdy maszyna pracuje pełną parą. W największym modelu z 6 wytrząsaczami słomy wydajność uległa dodatkowemu zwiększeniu dzięki zamontowaniu nowego ślimaka poprzecznego z podwójnym zwojem, który szybciej przenosi ziarno do przenośnika łopatkowego. Dzięki temu rozwiązaniu zwiększenie przepustowości przenośnika ziarna może wzrosnąć o 10%. Czas pracy modeli CX5000 i CX6000 Elevation w polu została zwiększona, aby dostosować ją do większej wydajności kombajnów; rezultat ten osiągnięto poprzez zastosowanie większych zbiorników na paliwo o poj. 670 litrów oraz większych zbiorników na ziarno o poj. 42 8300 w przypadku modeli z 5 wytrząsaczami słomy i 9300 litrów w przypadku modeli z 6 wytrząsaczami słomy. System AutoFloat™ II automatycznie dostosowuje ciśnienie układu podnoszącego zespół żniwny, dzięki czemu nacisk hedera na grunt pozostaje stały, niezależnie od tego, czy kombajn porusza się po płaskim terenie, jedzie pod górkę, czy też z górki. System OptiFan™ dostosowuje prędkość obrotową wentylatora do zmian cisku na dźwigni wielofunkcyjnej CommandGrip™. Nowy monitor IntelliView IV z kolorowym ekranem dotykowym o przekątnej 31 cm, umożliwia operatorowi monitorowanie wszystkich funkcji kombajnu oraz kontrolowanie nawet trzech kamer. Dla modeli CX5000 i CX6000 Elevation dostępne są szersze opony o niższym nacisku i większym ugięciu, ułatwiające kierowanie i zwiększające Marka New Holland Agriculture zwiększa osiągi kombajnów o średniej mocy, wprowadzając na rynek modele CX5000 i CX6000 Elevation • Duża wydajność, nowy system czyszczący Triple-Clean™ i wydłużony czas pracy w polu. • Najlepsza w swojej klasie wszechstronność: innowacje, sprawdzone rozwiązania zapewniające najlepsze osiągi we wszystkich warunkach zbioru. • Łatwa obsługa dzięki automatyzacji wszystkich podstawowych funkcji dzięki monitorowi IntelliView™ IV. • Wysokiej jakości system zarządzania resztkami pożniwnymi. • Mniejsze ugniatanie gleby i udoskonalona trakcja: ochrona gleby i większe plony w przyszłości. nachylenia terenu, zapewniając automatycznie niezmiennie wysoką jakość próbki ziarna i stałą wydajność czyszczenia. Wybór hederów Varifeed™ o wysokiej wydajności i dostosowanych do eksploatacji w trudnych warunkach z możliwością regulacji pozycji noży to gwarancja uzyskania maksymalnej efektywności cięcia i prawidłowego przepływu plonów we wszystkich warunkach. Na lepsze osiągi kombajnów CX5000 i CX6000 Elevation złożyły się automatyczne funkcje, takie jak system Cruise Control, przywracający ustawioną prędkość jazdy po polu po naciśnięciu przy- siłę uciągu, a równocześnie zmniejszające ubijanie gleby. Partnerem finansowym firmy New Holland jest firma CNH Capital, która stanowi źródło finansowania kapitału obrotowego i floty dealerów oraz oferuje konkurencyjne rozwiązania w zakresie finansowania zakupów i wypożyczania przez klientów nowego, a także używanego sprzętu. Bardzo profesjonalna sieć dealerów na całym świecie oraz dążenie firmy New Holland do doskonałości gwarantują wyjątkową obsługę każdego klienta. Więcej informacji na temat firmy New Holland można znaleźć w witrynie internetowej www.newholland.com Wstępne czyszczenie nasion Wialnie odśrodkowe Czyszczenie wstępne jest jednym z podstawowych zabiegów w procesie przygotowania ziarna do właściwego przechowania. Wialnia odśrodkowa przeznaczona jest do oczyszczania nasion: zbóż, roślin strączkowych, rzepaku, traw nasiennych itp. z lekkich zanieczyszczeń i ziaren poślednich. Do każdej wialni jest zamontowana kierownica dośrodkowa i moduł. Rozwiązanie to ponad dwukrotnie poprawia jakość czyszczenia. Wialnia oddziela nasiona porażone chorobami grzybowymi. Przy czyszczeniu trudnych materiałów, np. tworzywa sztuczne, trociny, mrożone owoce zaleca się zamontować dodatkowo 2 lub 3 moduły. Wydajność maksymalna dla pszenicy: waga moc M 303/4 7 t/h 45 kg 0,37 kW M 303/3 18 t/h 72 kg 0,75 kW M 303/2/A 38 t/h 134 kg 0,12 kW:1,1 kW M 303/A 70 t/h 193 kg 0,25 kW:2,2 kW M 303/1/A 260 t/h 260 kg 0,25 kW:3,0 kW M 303/250 250 t/h 440 kg 0,55 kW:7,5 kW Włodzimierz Sosnowski ul. Mazowiecka 17 Istnieje możliwość wykonania wialni o wydajności 500 t/h. 06-400 Ciechanów Tel./fax (0-23) 673 57 97 E-mail: [email protected] Ładowacze do każdego I stniejący od 1991 roku Zakład Metalowy AGROMASZ w Mrągowie od 15 lat specjalizuje się w produkcji ładowaczy czołowych do wszystkich typów ciągników rolniczych produkcji krajowej i zagranicznej dostępnych na polskim rynku. W ofercie Þrmy znajdują się ładowacze o udźwigu od 400 do 1650 kg i wysokości podnoszenia 2,2 do 4,0 m oraz osprzęt służący do szybkiego i wygodnego załadunku, rozładunku płodów rolnych oraz innych prac przeładunkowych w gospodarstwach rolnych, sadowniczych czy przedsiębiorstwach komunalnych. Ogromnym atutem Zakładu jest doświadczona i wykwaliÞkowana załoga oraz zaangażowany właściciel. AGROMASZ zawsze stawiał na najwyższą jakość produkowanych wyrobów i świadczonych usług. Od 2001 Zakład Metalowy AGROMASZ 11–700 Mrągowo ul. Lubelska 42B Tel/fax. +48 89 741 21 92 e-mail: [email protected] www.agromasz.com.pl roku stale współpracuje z Instytutem Spawalniczym w Gliwicach w zakresie: nadzoru i certyÞkacji Þrmy, uzyskując Świadectwo KwaliÞkacyjne, weryÞkacji kompetencji i certyÞkacji pracowników wykonujących prace spawalnicze. W ten sposób zdobywają oni Świadectwa Egzaminu KwaliÞkacyjnego Spawacza. Kadra kierownicza nadzorująca prace spawalnicze otrzymuje CertyÞkaty Kompetencji w zakresie badań wizualnych. Ważnym krokiem w historii przedsiębiorstwa był rok 2007, kiedy to podjęto decyzję o wprowadzeniu systemów: ISO 9001 – dotyczącego jakości zarządzania i ISO 3834-2 – odnoszącego się do jakości spawania wyrobów metalowych. Od tego czasu Þrma rokrocznie poddawana jest audytom, a co 3 lata procesowi weryÞkacji i recertyÞkacji. Potwierdzeniem właściwej polityki Þrmy są liczne nagrody i wyróżnienia, przyznawane ładowaczom czołowym przez specjalistów branży maszyn rolniczych, podczas krajowych i międzynarodowych wystaw, ekspertów z zakresu jakości oraz instytucje państwowe. Wśród nich znajdują się: Złoty Medal przyznany ładowaczowi czołowemu Ł-106 podczas XVII Międzynarodowych Targów Techniki Rolniczej AGROTECH 2011 w Kielcach; tytuł Maszyna Rolnicza Roku 2012 – nagroda dla ładowacza czołowego Ł-106A otrzymana podczas targów AGROTECH 2012. Nagrodę Jakość Roku 2012 przyznano ładowaczowi czołowemu Ł-106, Jakość Roku 2013 – ładowaczowi czołowemu Ł-106A, Jakość Roku 2014 – ładowaczowi czołowemu Ł-104. Znak promocyjny ciągnika Wyrób na Medal zdobyły ładowacze czołowe Ł-104, Ł-106 i Ł106A podczas jubileuszowych XX Międzynarodowych Targów Techniki Rolniczej AGROTECH 2014 w Kielcach. W ten sposób Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych w Poznaniu potwierdził ich wysoką jakość, innowacyjność, trwałość, bezpieczeństwo, uniwersalność i niezawodność działania. Klasę wyrobów Þrmy Agromasz potwierdził również konkurs Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego – do Mrągowa traÞła nagroda za Najlepszy Produkt Warmii i Mazur 2014 w kategorii Produkt Przemysłowy. Celem Þrmy jest ciągłe doskonalenie produkowanych wyrobów poprzez wprowadzanie nowych rozwiązań technicznych pozwalających na poprawę ich walorów użytkowych i eksploatacyjnych, wykorzystywanie nowych technologii w procesie produkcji oraz dostarczanie maszyn spełniających oczekiwania klientów. Szeroka siatka dealerska pozwala na zakup ładowaczy czołowych produkowanych przez AGROMASZ na terenie całej Polski. Dodatkowo w przeciągu ostatnich kliku lat Þrma nawiązała współpracę z odbiorcami zagranicznymi, dzięki której ładowacze czołowe z Mrągowa można kupić za granicą. Wieloletnie doświadczenie, polityka skierowana na jakość oraz stabilna pozycja na rynku producentów maszyn rolniczych potwierdza wiarygodność i solidność Þrmy AGROMASZ jako dostawcy oraz partnera biznesowego. Mgr inż. Janusz Gruszczewski, właściciel Zakładu Metalowego AGROMASZ: od 50 lat związany jestem z branżą produkcji maszyn rolniczych. Doświadczenie praktyczne zdobywałem w POM Mrągowo pracując na wszystkich możliwych szczeblach zarządzania, a wiedzę teoretyczną m.in. w ówczesnej ART Olsztyn. Tam ukończyłem studia inżynierskie z zakresu budowy maszyn oraz studia magisterskie z zakresu pedagogiki rolniczej Od szczegółów zależy jakość maszyny Rozmowa z Tomaszem Kaniewskim, właścicielem Þrmy AGRO-TOM Kompaktowy agregat uprawowy UPH, produkowany w firmie AGROTOM, otrzymał tytuł Maszyny Rolniczej Roku 2015... W konkursie jurorzy między innymi biorą pod uwagę ocenę naszych klientów-użytkowników. To oni, poza specjalistami z branży, musieli potwierdzić jakość maszyny, poziom technologicznych rozwiązań, cenę, awaryjność. To bardzo dobry, uczciwy i rzetelny sposób oceny. Maszyny wyróżnione w konkursie są naprawdę warte tego tytułu. Gdzie można kupić wyroby z logiem AGRO-TOM? Od początku istnienia naszej firmy systematycznie budujemy sieć dilerską. Chcemy, aby nasze maszyny były dostępne w całym kraju. Dlatego też każdy z dystrybutorów ma zapewniony duży obszar działania, na którym posiada wyłączność sprzedaży marki AGROTOM. Nie staramy się sprzedawać wyrobów poza siecią. Gdy dostajemy informację, że rolnik gdzieś w odległym rejonie kraju chce kupić naszą maszynę – odsyłamy go do lokalnego dilera. Lojalność w interesach to słowa trochę zapomniane, ale warte stosowania. Rynek maszyn rolniczych, a dotyczy to praktycznie każdego asortymentu, jest mocno „zapchany”. Jak znajdujecie swoje miejsce na tak trudnym rynku? Po pierwsze, jak już wspomniałem, budujemy systematycznie sieć autoryzowanych dilerów. To bardzo ważna część naszej strategii sprzedaży. Po drugie – bierzemy udział w targach i pokazach. Co prawda jest to kosztowna, ale skuteczna forma promocji. Ale tak naprawdę chcemy reklamować się dzięki rolnikom, którzy już posiadają sprzęt z logiem AGRO-TOM. Ich opinia jest dla nas najważniejsza. A jeśli jest pozytywna, jesteśmy pewni, że usłyszy o niej sąsiad, później sąsiad sąsiada... Na rynku jest mnóstwo maszyn, na pierwszy rzut oka podobnych do naszych. Nasze jednak trochę się wyróżniają. Są bardziej innowacyjne. Dbamy o szczegóły, które ułatwiają pracę, czynią ją bardziej dokładną, bezpieczniejszą, maszyny rzadziej ulegają uszkodzeniu. Prowadzimy też serwis pogwarancyjny na terenie całego kraju. Kto w firmie AGRO-TOM jest pomysłodawcą nowych rozwiązań konstrukcyjnych? Przede wszystkim ja. Posiadam gospodarstwo z którego pochodzę, na którym testujemy wyprodukowane maszyny; wiem dokładnie, co należy usprawnić, by spełniały najwyższe wymagania rolników. W naszych maszynach jest wiele innowacyjnych rozwiązań.Dopracowujemy każdy szczegół. Wiemy, że poprawiając choćby jeden z elementów, poprawiamy sprawność całej maszyny. Zespół technologów-konstruktorów opracowuje projekty w oparciu o wiedzę oraz doświadczenie wynikające z wielu lat praktyki. Każde nowe rozwiązanie jest analizowane oraz testowane na różnych rodzajach gleb. Konstrukcje są przemyślane oraz dostosowane do potrzeb klienta. Na pierwszy rzut oka Wasze maszyny nie różnią się od maszyn oferowanych przez innych producentów... To tak samo jak w przypadku samochodów. Każdy ma cztery koła i kierow- nicę, ale każdy jest inny. Chcąc znaleźć swoje miejsce wśród producentów maszyn rolniczych zdecydowaliśmy, że będziemy walczyć o klienta nie ceną, ale jakością wyrobu. Nie znaczy to, że nie zwracamy uwagi na koszty produkcji. Są one bardzo ważne, ale najważniejsza jest jakość. Dlatego już stal użyta do budowy maszyn musi być odpowiedniej jakości. Stosujemy profile grubościenne o największej wytrzymałości. To samo dotyczy podzespołów. Montujemy tylko te, które spełniają nasze wymagania jakościowe. Nowoczesne wyposażenie zakładu pozwala nam produkować części o najwyższym standardzie. Wszystkie detale wypalane są laserowo, poddawane obróbce skrawania CNC. W końcowym etapie produkcji elementy śrutowane są w komorze śrutownicznej oraz malowane proszkowo na specjalnej linii malarskiej, dzięki czemu powłoka malarska jest bardzo trwała. Rolnicy są wybredni. Płacą, więc chcą posiadać dobry sprzęt. Co o Waszych maszynach mówią nabywcy? Znam takich, którzy mają już kilka wyrobów z naszym logiem. Znam i takich, którzy czekają z kupnem nowego siewnika, bo wiedzą, że na wiosnę pojawi się on na rynku. Na targach w Kielcach odbędzie się jego premiera. Zaufanie naszego klienta jest dla nas bardzo ważne. Stało się już regułą, że gdy w jakimś rejonie kraju sprzedamy choć jedną maszynę, w krótkim czasie pojawia się tam zapotrzebowanie na Kartuzy Szczecin Ełk Grajewo Chełmża Żnin Sierpc Komorniki Środa Wlkp. Kutno Buk Kościan Śrem Kalisz Borów Krotoszyn Milicz Bielsk Podlaski Siedlce Przytyk Lewin Brzeski Biała Podlaska Wola Krzysztoporska Ząbkowice Śląskie Tu możesz kupić maszynę Białystok Łomża Włoszczowa Żółkiewka Pietrowice Wielkie nasz sprzęt. To chyba najlepiej świadczy o tym, jak rolnicy oceniają naszą produkcję. Maszyny marki AGRO-TOM obecnie można spotkać w całej Polsce oraz zagranicą, między innymi w Niemczech, Austrii, Bułgarii, Rumunii, na Litwie, Łotwie oraz w Grecji. W jakiej wielkości gospodarstwach sprawdzają się wyroby firmy? Produkujemy maszyny i dla mniejszych i dla większych gospodarstw. Coraz częściej trafiają one jednak do posiadaczy dużych gospodarstw. To bardzo wymagający odbiorca. Dla takich właśnie wielkoobszarowych gospodarstw staramy się również projektować maszyny bardzo ciężkie, o bardzo mocnej konstrukcji. Dzięki dużej szerokości roboczej możemy zmniejszyć liczbę ścieżek technologicznych, a tym samym liczbę przejazdów. Stosujemy również rozwiązania, które sprawiają, że ubijanie gleby po przejeździe jest mniej widoczne. Rolnicy często wspierają się kredytami. Jak sfinansować zakup w AGROTOM? Wystarczy przyjść do firmy z dowodem osobistym, a pomożemy załatwić wszelkie formalności. W sprawie kredytowania zakupu sprzętu współpracujemy z wieloma bankami. Wynegocjowaliśmy naprawdę dobre warunki dla naszych klientów. Dziękuję za rozmowę. Krzysztof Gawrychowski 47 Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach 05-090 Raszyn, Al. Hrabska 3 tel./fax 22 628 37 63, www.itp.edu.pl Oddzia³ w Warszawie 02-532 Warszawa, ul. Rakowiecka 32 tel.: 22 54 21 100, fax 22 54 21 150 Oddzia³ w Poznaniu 60-463 Poznañ-Strzeszyn, ul. Biskupiñska 67 tel.: 61 820 33 31, fax 61 820 83 81 Przedmiotem dzia³ania Instytutu jest prowadzenie badañ naukowych i prac rozwojowych oraz dzia³alnoœci wdro¿eniowej, upowszechnieniowej, doradczej, edukacyjnej, szkoleniowej, promocyjnej, wynalazczej i monitoringowej, dotycz¹cej: - in¿ynierii rolniczej i rozwi¹zañ technicznych w zastosowaniu do produkcji roœlinnej i zwierzêcej, w tym ryb; - agroenergetyki, z uwzglêdnieniem bioenergetyki i innych odnawialnych Ÿróde³ energii; - in¿ynierii wodno-melioracyjnej, melioracji rolnych i wodnych, konstrukcji budowli i urz¹dzeñ wodnych oraz obiektów ochrony przeciwpowodziowej; - budownictwa wiejskiego i dróg rolniczych; - in¿ynierii materia³owej i eksploatacji urz¹dzeñ technicznych w rolnictwie; - in¿ynierii i technologii sanitacji wsi oraz stanu sanitarno-higienicznego wsi wraz z utylizacj¹ osadów œciekowych, odpadów komunalnych i pochodz¹cych z przetwórstwa rolno-spo¿ywczego; - kszta³towania struktury u¿ytkowania powierzchni i ³adu przestrzennego, infrastruktury rolniczej i wiejskiej, uk³adów infrastruktury technicznej i technologiczno-przyrodniczej oraz ³adu ekologiczno-krajobrazowego; - ochrony przyrody, ró¿norodnoœci biologicznej i krajobrazowej obszarów wiejskich; - gospodarki na trwa³ych u¿ytkach zielonych na terenach nizinnych, podgórskich i górskich, technologii produkcji pasz, stanu zagro¿eñ i ochrony siedlisk ³¹kowych, gleb i wód; - gospodarowania wodami w rolnictwie i na obszarach wiejskich, potrzeb nawodnieñ i odwodnieñ, deficytu wody, podtopieñ i powodzi oraz bilansów wodnych; - zanieczyszczenia i ochrony jakoœci wód oraz gospodarki wodno-œciekowej i odpadowej w zagrodzie i na obszarach wiejskich; - kszta³towania warunków œrodowiskowych w obiektach rolniczych i ograniczania emisji gazów, odorów i py³ów ze Ÿróde³ rolniczych; - przydatnoœci u¿ytkowej i bezpieczeñstwa maszyn rolniczych; - ekonomiki, organizacji mechanizacji i energetyzacji rolnictwa oraz programów rozwoju wsi i rolnictwa. Instytut realizuje zadania normalizacyjne, aprobacyjne, kontrolno-weryfikacyjne, certyfikacyjne i homologacyjne, wraz z utrzymaniem laboratoriów akredytowanych, jednostki certyfikacyjnej i jednostki notyfikowanej. LABORATORIUM BADAWCZE AKREDYTOWANE PRZEZ POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POD NUMEREM AB 116 LABORATORIA DZIA£OWE Laboratorium Badawcze Elektryki Rolniczej Laboratorium Badawcze Bezpieczeñstwa Ci¹gników i Maszyn Rolniczych Laboratorium Badawcze Bezpieczeñstwa Maszyn do Produkcji Zwierzêcej Laboratoria te wspó³pracuj¹ z Jednostk¹ Certyfikuj¹c¹ Wyroby akredytowan¹ przez Polskie Centrum Akredytacji pod numerem AC 006, stanowi¹c razem Jednostkê Notyfikowan¹ pod numerem 1459 do dyrektyw: 98/37/WE ,,maszynowa”, 2005/88/WE ,,ha³asowa”, i LVD 2006/95/WE ,,niskonapiêciowa”. ŒRODOWISKOWE LABORATORIA BADAWCZE Laboratorium Badawcze Chemii Œrodowiska Laboratorium Badawcze In¿ynierii Œrodowiska Laboratorium Badawcze Mikrobiologii Wydawnictwa zy, n ic od yr dz Od wie , 02-532 Warsza Wars ia³ w zaw a, ul. Ra ko w ie ck du.pl Instytu it p.e ww. t Tec hno log i cz w 2, a3 no -P rz XIV edycja 2015 Maszyna Rolnicza Roku 2015 Kategoria -maszyny z importu WS Z E LK E ON IE PRAWA ZASTRZE¯ Oœrodki Badawcze Kujawsko-Pomorski Oœrodek Badawczy w Bydgoszczy (KPOB) 85-174 Bydgoszcz ul. Glinki 60 tel. 52 375 01 07, 52 375 01 45 fax: 52 370 02 16 Ma³opolski Oœrodek Badawczy w Krakowie (MOB) 31-450 Kraków ul. U³anów 21 b tel. 12 412 84 59, 12 412 52 08 Dolnoœl¹ski Oœrodek Badawczy we Wroc³awiu (DOB) 51-209 Wroc³aw ul. Zygmunta Berlinga 7 tel./fax 71 367 80 92 Mazowiecki Oœrodek Badawczy w K³udzienku (MOK) 05-824 K³udzienko k. B³onia tel. 22 755 60 41 fax 22 755 60 45 Zachodniopomorski Oœrodek Badawczy w Szczecinie (ZPOB) 71-504 Szczecin ul. Czes³awa 9 tel./fax 91 423 19 08, tel 91 422 27 15 ¯u³awski Oœrodek Badawczy w Elbl¹gu (¯OB) 82-300 Elbl¹g ul. Giermków 5 tel. 55 232 44 08 Zapraszamy na targi Agro-Tech 2015 Pawilon C, stoisko 29 Szerokość robocza Wysokość koszenia Liczba bębnów Liczba noży Obroty WOM (obr./min.) Wydajność Masa Zapotrzebowanie mocy (kW/KM) 1650 mm 40 mm 2 6 540 2,6 ha/h 380 kg 23/31 Szerokość robocza Liczba ramion grabiących Liczba zębów grabiących Wydajność Masa Zapotrzebowanie mocy (kW/KM) 3600 mm 9 36 3 ha/h 304 kg 15/20 Kosiarka rotacyjna Z 175-1 Szerokość robocza Liczba karuzel Liczba zębów Wydajność Masa Obroty WOM (obr./min.) Zapotrzebowanie mocy (kW/KM) 5200 mm 4 24 3 ha/h 510 kg 540 15/20 Przetrząsacz PK 500 Zgrabiarka karuzelowa Z 548 MESKO-ROL Sp. z o.o. ul. I. Mościckiego 51 26-111 Skarżysko-Kamienna tel. +48 41 2534120 fax +48 41 2533309 www.mesko-rol.com.pl [email protected] Uzasadniony dobór maszyn We współczesnym rolnictwie znaczny udział w kosztach produkcji ma mechanizacja. Jej udział w poszczególnych gospodarstwach dochodzi nawet do 60 proc. O bniżenie ceny oleju napędowego na przełomie lat 2014 tów ornych, a maszyn roboczych na jednostkę powierzchni i 2015 spowodowało obniżenie kosztów eksploatacji roślin, w których produkcji mają swój udział, nie jest rówsprzętu rolniczego. Jednak cena oleju napędowego, zależna noznaczna z dobrym stanem wyposażenia polskiego rolnicod cen ropy naftowej na rynkach światowych, jest w dalszej twa w te środki. Znaczna część użytkowanych w naszych perspektywie nieprzewidywalna. Jest jednak grupa kosztów gospodarstwach maszyn to sprzęt nabyty jako używany. eksploatacji maszyn rolniczych, których użytkownicy tych W warunkach minimalnej kasacji następuje starzenie się środków bezpośrednio nie dostrzegają, a któistniejących zasobów. Niere jednak są znaczne, zaś w przypadku niskie- Średnie wykorzystanie zbędnym warunkiem wdrago rocznego wykorzystania – wręcz dominużania postępu technicznego jące. Są to koszty utrzymania maszyn, zwane kombajnów zbożowych w rozwojowych gospodartakże kosztami stałymi. Roczna wartość tych w rolnictwie polskim ma stwach rolniczych, a pokosztów, do których zalicza się amortyzację, średnio poprawy w nich tendencję malejącą: przechowywanie i konserwację oraz oproefektywności nakładów centowanie kapitału, jest stała. Natomiast w 2010 r. wyniosło 64 godziny energetycznych, zwiękw przeliczeniu na godzinę pracy wykonanej i było aż o 31 proc. mniejsze szenia wydajności pracy, w ciągu roku rośnie ona wraz ze zmniejszaposzanowania środowiska niż w 1996 r. niem rocznego wykorzystania maszyny. naturalnego, a także popraKolejne powszechne spisy rolne, przeprowy jakości wytwarzanych wadzone przez GUS w latach 1996, 2002 i 2010, wykazały produktów i zmniejszania strat są zakupy sprzętu nowej zwiększającą się liczbę ciągników i większości maszyn rol- generacji. Nie można też pominąć wpływu modernizacji niczych w gospodarstwach rolnych. Jednocześnie zmniej- wyposażenia technicznego na warunki i bezpieczeństwo y ggruntów ornych pracy w rolnictwie. szała się powierzchnia użytków rolnych, odukcji są zaangażowaWarunkiem racjonalnego gospodarowania środkami meoraz zasiewów roślin, w których produkcji ównaniu ze stanem z r. chanizacji rolnictwa jest właściwy ich dobór pod wzglęne poszczególne maszyny. W porównaniu 02 o 2,8 proc., a kombaj- dem jakościowym, a w dużych 1996 . liczba ciągników była w r. 2002 za. Do r. 2010 wzrost ten gospodarstwach – także ilonów zbożowych o 27,6 proc. większa. 2,9 proc., a kombajnów ściowym. Dobór jawyniósł w przypadku ciągników 12,9 o, wskutek zmniejszenia kościowy polega zbożowych – 56,8 proc. Dodatkowo, zba ciągników w przeli- na dostosowaniu powierzchni użytków rolnych liczba maczeniu na 100 ha ich powierzchni zwiększyła się w r. 2010 parametrów erzchni upraw zbóż i ro- szyny do istniejących o 33,8 proc., a zmniejszenie powierzchni powodowało wzrost licz- lub przewidywanych ślin technologicznie podobnych spowodowało liczeniu na jednostkę po- warunków i potrzeb, by kombajnów zbożowych w przeliczeniu wierzchni tych roślin o 67 proc. w porównaniu ze stanem określanych z jednej z r. 1996. Zmiany te miały wpływ na poziom przeciętnego strony koniecznością nych maszyn, a pośrednio wykonania prac w optyrocznego wykorzystania tych i innych – na koszty ich eksploatacji. ch wykazuje, że średnie Przykład kombajnów zbożowych yny tego typu w rolnicwykorzystanie pojedynczej maszyny alejącą: w 2010 r. wytwie polskim miało tendencję malejącą: o 18 proc. mniejsze niosło 64 godziny i było o blisko niejsze niż w 1996 niż w 2002 r., a aż o 31 proc. mniejsze zystania maszyn r. Zmniejszenie rocznego wykorzystania ony zwiększerolniczych powoduje z jednej strony nie jednostkowych kosztów ich utrzymania, u ich trwaz drugiej zaś – wydłużenie okresu łości. Stosunkowo wysoka liczba ciągnikę poków w przeliczeniu na jednostkę wierzchni użytków rolnych i grun- 50 malnych terminach, z zachowaniem wymogów jakościowych, a z drugiej – zapewnienia opłacalności inwestycji, czego warunkiem jest m.in. możliwość rocznego wykorzystania na wystarczającym poziomie. Poprawnie wykonany i właściwie uzasadniony projekt modernizacji wyposażenia gospodarstwa w sprzęt techniczny stanowi istotny argument przy ubieganiu się o środki Þnansowe na wsparcie inwestycji, a przede wszystkim – zapewni utrzymanie przyszłych kosztów eksploatacji maszyn na względnie niskim poziomie. Przy doborze maszyny trzeba też pamiętać o tym, że im większy jest stopień zaawansowania technicznego maszyny, tym większe też wymagania odnośnie odpowiednich kwaliÞkacji obsługujących ją osób. Błędy wynikające z niewłaściwej obsługi kosztują tym drożej, im bardziej skomplikowana i droższa jest maszyna. Racjonalne zaprojektowanie zestawu ciągników i maszyn rolniczych ułatwiają odpowiednie metody doboru oraz systemy wspomagania decyzji w tym zakresie. Zestaw takich metod został przed laty opracowany w Instytucie Budownictwa, Mechanizacji i ElektryÞkacji Rolnictwa. Prace w zakresie zasad ekonomicznie uzasadnionego wyposażenia gospodarstw rolniczych w sprzęt rolniczy są obecnie kontynuowane w Zakładzie Analiz Ekonomicznych i Energetycznych Instytutu Technologiczno-Przyrodniczego. Postęp w dziedzinie konstrukcji środków mechanizacji rolnictwa powoduje, że na rynku pojawia się sprzęt o coraz większej wydajności, zapewniający wysoką jakość pracy oraz coraz bardziej komfortowe warunki obsługi i ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne. Nowoczesny sprzęt jest jednak drogi, a więc niedostępny dla większości gospodarstw rolniczych w Polsce. Jest jednak rozwiązanie umożliwiające zwiększenie dostępu do nowoczesnej techniki. Takim rozwiązaniem są usługi mechanizacyjne. Dzięki tym usługom wdrażanie najbardziej korzystnych technologii produkcji jest m możliwe bez konieczności posiadania pełnego zestawu ma maszyn w gospodarstwie. W przypadku maszyn, których rrolnik nie posiada, może on skorzystać z usług, w tym św świadczonych wzajemnie w ra ramach współpracy międzysąsied międzysąsiedzkiej. Usługi umożliwiają zwięks zwiększenie rocznego wykorzy- stania sprzętu oraz rozwią rozwiązanie problemu wyboru mocy ciągnika w mniejszych gosp gospodarstwach. W każdym z gospodarstw współpracujący współpracujących ze sobą w ramach tej organizacji można ograniczyć zzestaw maszyn do najbardziej odpowiednich do agrego agregowania z posiadanym ciągnikiem. Przy wykonywaniu pra prac maszynami wymagającymi zastosowania ciągnika o mniejszej lub większej mocy można skor skorzystać z usług świadczonych przez sąs sąsiadów. Sprzyja to obniżeniu energo energochłonności, kosztów wykonania prac, a pośrednio także poszano poszanowaniu środowiska. prof. dr hab. Jan P Pawlak Instytut Technolo Technologiczno-Przyro -Przyrodniczy w Fa Falentach O Oddział w Wa Warszawie Zapraszam do Minikowa K ujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie zaprasza 4–5 lipca 2015 roku na Międzynarodowe Targi Rolno-Przemysłowe AGRO-TECH. Od wielu lat jest to najważniejsza rolnicza wystawa w Polsce Północnej dedykowana rolnikom stawiającym na nowatorskie rozwiązania w swoich gospodarstwach. Bierze w niej udział ponad 400 wystawców krajowych i zagranicznych, między innymi z Austrii, Niemiec, Holandii, Białorusi, Ukrainy, Rosji, Czech, Wielkiej Brytanii i Francji. Dominującą częścią wystawy jest nowoczesna technika rolnicza, którą zaprezentuje około 130 wystawców krajowych i zagranicznych. Jej uzupełnieniem będą profesjonalne pokazy pracy maszyn rolniczych na specjalnie wydzielonym polu zwanym „Górą prawdy”. Podczas targów organizowana jest regionalna wystawa zwierząt, która od roku odbywa się w nowo wybudowanych, funkcjonalnych obiektach wystawowych (ring, hale, myjnia, budynek socjalny itp.). Na wystawie ponad stu hodowców zaprezentuje krowy, bydło mięsne, trzodę, owce i drób. Wystawa jest zaliczana do czołówki krajowej. Szczególne miejsce w Minikowie ma Centrum Hodowli i Nasiennictwa, gdzie swoje stoiska promocyjne będą miały czołowe polskie i zagraniczne hodowle. Największą atrakcją Centrum jest unikalna kolekcja ponad 200 odmian roślin uprawnych – zbóż, strączkowych, traw i oleistych, itp. Tradycją targów w Minikowie jest stoisko informacyjnopromocyjne Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz podległych agencji rolniczych. To tam od ekspertów można uzyskać ważne informacje dotyczące Þnansowania działań z zakresu rolnictwa i obszarów wiejskich na lata 2014–2020. Podczas targów odbędą się też konferencje i konsultacje dla rolników. Targi AGRO-TECH, dzięki współpracy z Niemieckim Towarzystwem Rolniczym DLG są wpisane w międzynarodowy program targów DLG International „TRADE SHOWS”. Tu 35 tys. rolników z województw kujawsko-pomorskiego, wielkopolskiego, pomorskiego i łódzkiego poszukuje ciekawych rozwiązań dla swoich gospodarstw. Więcej informacji na stroni www.agro-tech-minikowo.pl Zapraszamy 4–5 lipca 2015 r. do Minikowa. Jerzy Białczyk Komisarz targów 51 EKSPERT RADZI Jak skutecznie zabezpieczyć maszyny rolnicze? D uże gabaryty maszyn sprzyjają wypadkom w trakcie poruszania się po drogach i w czasie prac polowych. Dochodzi też do samozapalenia sprzętu w momentach najmniej spodziewanych, na przykład w czasie żniw. Istotnym sposobem na uniknięcie strat w takich sytuacjach może być ubezpieczenie. Bowiem szybka likwidacja szkody daje szansę uratowania sezonu zbiorów, a wypłacone odszkodowanie to ratunek Þnansowy pozwalający na naprawę uszkodzonego sprzętu lub zakup nowego. Niektórzy uważają, że roczne ubezpieczenie maszyn rolniczych, nieużywanych przez kilka miesięcy i w tym czasie nie zarabiających, to niepotrzebny wydatek. Tacy mogą wybrać wersję oszczędną – ubezpieczenie na 3 miesiące. Taką możliwość zapewnia im Concordia Ubezpieczenia w ramach polisy Agro Ekspert. To nowoczesny i elastyczny pakiet ubezpieczeń, skierowany nie tylko do właścicieli sprzętu, ale też użytkowników. W jego skład wchodzą ubezpieczenia maszyn rolniczych tzw. Agro Casco; ubezpieczenia maszyn, urządzeń i wyposażenia od ognia i innych zdarzeń losowych; NNW kierowcy i pasażerów pojazdów rolniczych; OC posiadaczy pojazdów mechanicznych – rolniczych (obowiązkowe); OC z tytułu wykonywania usług międzysąsiedzkich oraz ubezpieczenie ochrony prawnej. Staramy się dostosowywać naszą ofertę do potrzeb rolników. Przykładami są właśnie dwie opcje czasowe – całoroczna i 3-miesięcz- na, a także możliwość ubezpieczania maszyn starszych, liczących nawet 30 lat. W dodatku maszyny są objęte ochroną ubezpieczeniową podczas prac polowych, przejazdów po drogach i postoju. Agro Ekspert jest ofertą bardzo elastyczną, dostosowaną do wymagań zarówno tych, którzy poszukują ubezpieczeń podstawowych, jak i tych chcących być pod pełną ochroną. Dlatego też powstały cztery warianty Concordia Agro Ekspert: Basic, Standard i Premium, a także tzw. OCK. Pierwsze trzy różnią się między sobą zakresem ubezpieczenia Agro Casco od ognia i innych zdarzeń losowych, NNW kierowcy i pasażerów. Dla przykładu, zakres ubezpieczenia Agro Casco obejmuje m.in.: pożar, grad, huragan, uderzenie pioruna, powódź, osunięcie się ziemi, zderzenie maszyny rolniczej z przedmiotami, osobami, zwierzętami, kradzież maszyny rolniczej lub jej części. Ubezpieczenie w wariancie Premium jest najdroższe, ale zapewnia pełną ochronę od wszystkich zagrożeń, które mogą spowodować uszkodzenie maszyny rolniczej. Najczęściej ubezpieczane są kombajny zbożowe, ciągniki rolnicze, ładowarki teleskopowe, prasy i sieczkarnie. Ubezpieczenie kombajnu zbożowego o wartości 100 tys. zł na okres 3 miesięcy, to koszt od 300 zł do 490 zł – w zależności od wariantu ubezpieczenia. Andrzej Janc dyrektor Biura Ubezpieczeń Rolnych Przykłady zdarzeń z życia wziętych: • Pan Andrzej wraz z synem pracowali prasą zwijającą. Syn kierował ciągnikiem. Po wykonaniu któregoś z kolei balotu wysiadł z kabiny, chcąc sprawdzić jakość pracy maszyny. Zauważył palące się pasy. Wspólnie z ojcem przystąpili do gaszenia. Bezskutecznie. Na szczęście udało im się odczepić ciągnik. Straż pożarna pojawiła się szybko, ale ogień zdążył zrobić swoje. Prasa uległa całkowitemu zniszczeniu. Jej wartość – 110 tys. zł. Ale dzięki wykupionej polisie (roczne składka AC – 805 zł) właściciel otrzymał odszkodowanie – ponad 100 tys. zł. • Tego feralnego dnia pan Tomasz zaplanował zakończenie zbioru zboża. W trakcie pracy, już na ostatnim przejeździe zauważył płomienie wydobywające się z tylnej prawej części kombajnu. Natychmiast wyłączył silnik i razem z kolegami przystąpił do gaszenia pożaru. Pojawili się też strażacy, ale ogień nie dawał za wygraną. Jak się później okazało przyczyną zapalenia było tarcie elementów do rozdrabniania słomy. Spłonęła maszyna o wartości rynkowej 600 tys. zł wraz z ziarnem w zbiorniku. Dobrze się stało, że jej właściciel wykupił wcześniej polisę Agro Casco. Odszkodowanie wyniosło 550 tys. zł. • Ładowarka teleskopowa ściągała z przyczepy baloty już od kilku godzin. Zmęczony pan Stanisław przerwał pracę, ale maszynę wyłączył. Nalewając z termosu kawę kątem oka zauważył unoszącą się nad ładowarką chmurkę dymu. Po chwili pojawiły się też języczki ognia. Przyjechała straż jednak płomienie zdążyły dokonać zniszczeń. Spaliła się znaczna część pojazdu, straty – 200 tys. zł. Maszyna była ubezpieczona i dzięki odszkodowaniu (190 tys. zł) pan Stanisław mógł nabyć nowy sprzęt. Warto więc było zapłacić 1400 zł rocznie. Targi w Szanghaju A gencja Rynku Rolnego zaprasza przedsiębiorców z branży rolnospożywczej do wzięcia udziału w imprezie targowo-wystawienniczej SIAL China 2015, która odbędzie się w dniach 6–8 maja 2015 r. w Szanghaju (http:// www.sialchina.com/). Targi SIAL są dużą imprezą wystawienniczą o randze światowej, odbywającą się corocznie i przyciągającą wielu wystawców i zwiedzających. Organizatorzy SIAL China 2015 przewidują, że tegoroczna wystawa skupi 2700 wystawców oraz 55 tys. odwiedzających. Polsce zaproponowano specjalny pakiet „POLAND – THE SPECIAL AMBER SPONSOR”, wyróżniający nasz kraj spośród innych wystawców. Przyznanie Polsce przedmiotowego tytułu łączy się m.in. z: • możliwością przygotowania 20 min. prezentacji na SIAL TV nt. polskich produktów spożywczych • odwiedzeniem polskiego pawilonu przez gości VIP • zamieszczeniem reklamy outdoor promującej polską żywność przed wejściem na tereny targowe • zamieszczeniem reklamy promującej polską żywność w magazynie targowym • przygotowaniem 2-godzinnego pokazu gotowania La Cuisine by SIAL – Culinary Demonstration • zamieszczeniem na podłodze naklejek kierujących do Polskiego Pawilonu • zamieszczeniem na drugiej stronie badge’y polskiego logo • dystrybucją powitalnego zestawu informacyjno-promocyjnego dla osób odwiedzających targi. Dzięki zaangażowaniu Ministerstwa Gospodarki oraz Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji w Szanghaju przy współpracy z Agencją Rynku Rolnego, udział Polski w targach SIAL China zostanie szeroko rozreklamowany poprzez zamieszczenie reklam wielkoformatowych w pobliżu terenów targów, przy stacjach metra oraz w metrze. Polscy przedsiębiorcy, dzięki współpracy z ARR w ramach udziału w targach SIAL, będą mieli możliwość skorzystania z szeregu bezpłatnych przywilejów. ARR zachęca urzędy marszałkowskie oraz związki i organizacje branżowe zrzeszające przedsiębiorców z branży spożywczej, do współpracy w związku z organizacją polskiego pawilonu narodowego. Indywidualnych przedsiębiorców zaprasza do zapoznania się z przygotowaną ofertą udziału w targach. worldfood.pl !"#$%&'()*$*+,-.)('/*+, TARGI ŻYWNOŚCI I NAPOJÓW 14 - 16 KWIETNIA 2015 | WARSZAWA | EXPO XXI PATRONAT HONOROWY Wstęp wolny! Rejestracja online na Przepis na odmłodzenie wsi Ci, którzy mają poniżej 35 lat stanowią w Polsce prawie 15 proc. ogółu rolników. Takim wynikiem nie może się pochwalić żadne inne państwo w Unii. Polska wieś w najbliższych latach może odmłodnieć jeszcze bardziej. W Polsce, według badań „Eurostatu”, jest najwięcej młodych rolników w całej Wspólnocie. Wynik ten nie bez powodu wzbudza szczególne zainteresowanie, zwłaszcza w tych państwach, gdzie średnia wieku rolników prowadzących działalność produkcyjną jest wysoka. Jednym z takich właśnie krajów jest Rumunia. Średnia wieku rolników rumuńskich przekracza 60 lat i nic nie wskazuje na to, by w najbliższym czasie miało się to zmienić. Młodzi nie są bowiem zainteresowani pracą w rolnictwie. Polskę odwiedziła nawet ekipa rumuńskiej telewizji, aby na miejscu zbadać, dlaczego w naszym kraju tak duży odsetek młodych ludzi wiąże swoją przyszłość z rolnictwem. Swe kroki skierowała do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Zachętą do gospodarowania dla młodych są premie udzielane gospodarzom właśnie za pośrednictwem tej instytucji. W każdym naborze wniosków, dopłaty ułatwiające start wzbudzały ogromne zainteresowanie. Dlatego też pieniędzy na to wsparcie jest więcej. Dzięki decyzji Komisji Europejskiej, pomoc będzie mogło otrzymać więcej osób, spośród tych, które ubiegały się w zeszłym roku o przyznanie środków z tego działania. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przeprowadziła nabór wniosków o przyznanie pomocy z działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom” od 15 maja do 21 czerwca r. 2014. O takie dotacje ubiegało się wówczas ponad 23 tys. wnioskodawców. Na dotychczas obowiązującej liście określającej kolejność przysługiwania pomocy z działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom”, sporządzonej przez ARiMR, znajdowało się ok. 7,8 tys. osób, których wnioski mieściły się w limicie środków przeznaczonych na takie wsparcie. Po decyzji Komisji Europejskiej prze- 54 suwającej dodatkowe pieniądze na takie premie, rolników będzie 8829, czyli o 961 więcej niż wcześniej. Możliwe, że ta liczba jeszcze wzrośnie. Polska zwróciła się do Komisji Europejskiej o realokację 60 mln euro. Tymczasem w nowej perspektywie Þnansowej Wspólnej Polityki Rolnej, młodzi rolnicy mogą liczyć na jeszcze większe wsparcie niż w poprzedniej siedmiolatce. Nowy PROW to szansa dla aktywnych. rolnikom i równocześnie z nimi tzw. renty strukturalne dla rolników w wieku przedemerytalnym, którzy w zamian za ich otrzymywanie przekazali swoje gospodarstwo młodszym następcom. W efekcie powstało 37 tys. nowych gospodarstw prowadzonych przez dobrze wykształconą i przygotowaną młodzież. – Dzięki strumieniowi środków pomocowych Unii Europejskiej, które za pośrednictwem Agencji traÞły na polską wieś oraz dzięki funduszom z budżetu krajowego, zmieniło się jej postrzeganie. Sama wieś, dzięki Þnansowemu wsparciu, uległa ogromnej transformacji. Przejmowanie gospodarstw przez młodych ludzi i wzrost dochodowości rolnictwa, to z pewnością dwa bardzo ważne czynniki, które przyczyniły się do zburzenia wcześniejszego wizerunku naszych terenów wiejskich. Od tego roku rolnicy, którzy nie osiągnęli jeszcze 40. roku życia, mają otrzymywać przez 5 lat o 25 proc. więcej pieniędzy z tytułu dopłat bezpośrednich niż pozostali. Kładzie również duży nacisk na gospodarstwa średniej wielkości i w pewnych elementach na gospodarstwa rodzinne. – Od tego roku rolnicy, którzy nie osiągnęli jeszcze 40. roku życia, mają otrzymywać przez 5 lat o 25 proc. więcej pieniędzy z tytułu dopłat bezpośrednich niż pozostali. W Polsce jest ok. 100 tysięcy młodych rolników, którzy będą mogli z tego skorzystać. Premia na start w samodzielne gospodarowanie udzielana z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 może wynieść do 100 tys. zł – informuje Andrzej Gross, prezes ARiMR. Wielu polskich młodych rolników w niczym nie różni się od przedsiębiorców z innych branż. Przyczyniła się do tego zmiana pokoleniowa na wsi. Ten proces ruszył, gdy Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa zaczęła wypłacać premie na ułatwienie startu młodym Mimo tego, że dochodowość w rolnictwie w minionym roku spadła w większości krajów Unii, to od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej do r. 2010 dochód w polskim rolnictwie wzrósł dwukrotnie, właśnie za sprawą unijnych dotacji. Pieniądze z tego źródła stanowią połowę rolniczych dochodów. Na szczęście nie sprawdziły się przepowiednie, że polskie wsie się wyludnią, a gospodarstwa pozostaną bez następców. Nasza wieś nie tylko młodnieje, ale także pięknieje – dodaje prezes Andrzej Gross. Procesowi odmładzania wsi sprzyja również rozwój infrastruktury. Ponad połowa mieszkańców terenów wiejskich ma dostęp do internetu, wiele wsi posiada wodociągi, gazociągi, oczyszczalnie ścieków, są też coraz lepsze drogi. To sprawia, że polska wieś staje się atrakcyjnym miejscem nie tylko do gospodarowania, ale także do życia. Dopłaty do prywatnego przechowywania wieprzowiny A gencja Rynku Rolnego informuje, że Komisja Europejska przedłożyła projekt rozporządzenia uruchamiającego mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny z zastosowaniem ustalonych z góry stawek dopłat. Zgodnie z projektem, mechanizmem objęte będą półtusze i niektóre elementy wieprzowe (m.in. szynki, boczki, łopatki, przodki, schaby, karkówki), w podziale na 6 kategorii. Zaproponowane stawki pomocy kształtują się na poziomie od 210 EUR/tonę do 305 EUR/tonę, w zależności od asortymentu i okresu przechowywania. Przewiduje się trzy okresy przechowywania: 90, 120 lub 150 dni. Proponowany poziom stawek w rozbiciu na kategorie prezentuje tabela. Dopłaty do prywatnego przechowywania obejmują mięso dobrej jakości handlowej, spełniające następujące wymogi: • pochodzące z ubojni/zakładu rozbioru spełniających wymagania sanitarno-weterynaryjne określone w przepisach UE, tj. zatwierdzonego zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 853/2004, • pochodzące od zwierząt: - których chów odbywał się przynajmniej przez ostatnie dwa miesiące na terenie UE, - utrzymywanych zgodnie z obowiązującymi wymaganiami weterynaryjnymi, - ubitych nie wcześniej niż 10 dni przed datą wprowadzenia mięsa do chłodni, których ubój nie nastąpił w wyniku działań nadzwyczajnych (np. ubój z konieczności). Zgodnie z projektem minimalna ilość wieprzowiny, jaka będzie mogła zostać objęta umową na dopłaty do prywatnego przechowywania wynosi: - 10 ton dla produktów bez kości, - 15 ton dla pozostałych produktów. Warunkiem przystąpienia do mechanizmu dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny będzie: • złożenie wniosku o zawarcie umowy na dopłaty do prywatnego przechowywania wieprzowiny na formularzu udostępnionym przez Agencję (wniosek może dotyczyć tylko jednego produktu), • złożenie (w PLN) zabezpieczenia prawidłowego wykonania umowy, które zgodnie z projektem stanowi 20% Kategorie produktów (Kody CN) 1 Kategoria 1 * ex 0203 11 10 Kategoria 2 * ex 0203 12 11 * ex 0203 12 19 * ex 0203 19 11 * ex 0203 19 13 Kategoria 3 * ex 0203 19 55 Kategoria 4 * ex 0203 19 15 Kategoria 5 * ex 0203 19 55 Kategoria 6 * ex 0203 19 55 kwoty dopłaty wynikającej z wniosku. Umowna ilość wieprzowiny przeznaczona do przechowywania powinna zostać wprowadzona do chłodni w stanie świeżym, w ciągu 28 dni od daty zawarcia umowy z ARR. Wieprzowina może być dostarczona do chłodni partiami. Uwaga: projekt rozporządzenia nie przewiduje możliwości wcześniejszego wycofania wieprzowiny z mechanizmu z przeznaczeniem na wywóz poza obszar celny UE. Nazwa produktu 2 Półtusze wieprzowe bez nóg przednich, ogona, nerek, przepony i rdzenia kręgowego[1] Stawka dopłaty za okres przechowywania €/t 90 dni 120 dni 150 dni 3 4 5 230 243 257 254 266 278 281 293 305 Boczek cały lub cięty wzdłuż 210 221 233 Boczek cały lub cięty wzdłuż, bez skóry i żeber 226 238 254 228 241 254 Szynki Łopatki Przodki Schab z karkówką lub bez karkówki lub karkówka oddzielnie, schab z lub bez biodrówki [2] [3] Szynki, łopatki, przodki, schab z karkówką lub bez karkówki lub karkówka oddzielnie, schab z biodrówką lub bez, bez kości(2)(3) Kawałki odpowiadające środkom, ze skórą lub tłuszczem lub bez, bez kości [4] (1) Dopłata może być przyznana również dla półtusz Wiltshire, tzn. bez głowy, podgardla, nóg, ogona, sadła, nerek, polędwicy, łopatki, mostka, kręgosłupa, kości miednicowej i przepony. (2) Schaby i karkówki mogą być z lub bez skóry, przylegająca warstwa tłuszczu nie może jednak przekraczać 25 mm głębokości. (3) Umowna ilość może obejmować jakiekolwiek połączenie tych produktów. (4) Taka sama prezentacja jak dla produktów objętych kodem CN 0210 19 20. 55 Rolnictwo z bydłem w tle Od kilku lat szkoły wyższe kształcące kandydatów na specjalistów mających stymulować sukcesywny rozwój rolnictwa, jednego z najważniejszych działów naszej gospodarki, niepostrzeżenie odeszły od nazw mogących sugerować nie tylko związki z rolnictwem, lecz wręcz z wsią. N ie wywołało to żadnego echa. Czyżby przynależność do stanu rolniczego, jako grupy społecznej, stała się czymś wstydliwym? W Polsce jedynie bodaj dwie uczelnie nie uległy takiej trudnej do zaaprobowania modzie: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW) w Warszawie i Akademia Rolnicza – obecnie Uniwersytet Rolniczy w Krakowie. Ta druga, szkoda, że nie przekształciła się w Kolegium Rolnicze UJ. Pozostałe zmieniły się co prawda w uniwersytety, ale tzw. „przymiotnikowe”: przyrodnicze, biologiczne itp. Charakter wypowiedzi takiej jak niniejsza nakazuje unikanie rozwlekłych dociekań semantycznych. Ograniczę się przeto do wyakcentowania problemów najistotniejszych. Chów i hodowla bydła Jest to gałąź stanowiąca niejako syntetyczny wskaźnik poziomu racjonalizacji całego rolnictwa. Jak to już na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych poprzedniego stulecia zauważył polski uczony (nie mylić z „naukowcem”), prof. Tadeusz Konopiński: wiele jest gospodarstw o imponujących osiągnięciach w produkcji roślinnej, a równocześnie o wstydliwym poziomie lub zupełnym zaniechaniu nawet chowu bydła. Nie spotyka się natomiast relacji odwrotnych. To samo powtarzał prof. Konopiński swoim studentom w latach po II wojnie światowej. Obsada bydłem użytków rolnych Problem ilości bydła w odniesieniu do powierzchni użytków rolnych jest w Polsce niedoceniany. „Żadne inne zwierzę domowe nie dostarcza tyle (…) cennego nawozu, co właśnie bydło. Im lepiej nawożona obornikiem jest ziemia, tym żywsze życie bakteryjne gleby, tym lepsze (…) 56 urodzaje, tym więcej (…) żywności dla ludzi i zwierząt. Chcąc utrzymać ziemię w sprawności, trzeba mieć co najmniej 2 q żywca bydlęcego (…) nie licząc koni i świń na 1 ha użytków rolnych.” (T. Konopiński Hodowla bydła tom I, wydanie drugie, Instytut Naukowo-Wydawniczy Ruchu Ludowego „Polska” Poznań 1949). Ta konstatacja sprzed niemal stu lat (!) nie tylko nie straciła na aktualności, lecz odwrotnie, staje się coraz istotniejsza. Niepodważalnym tego dowodem jest poziom produkcji i wyniki ekonomiczne osiągane w wysokotowarowym przedsiębiorstwie rolniczym Mżany na północnych Morawach, województwo w Czechach, tuż przy granicy z Polską. Liczebność bydła utrzymywanego obecnie w Polsce oscyluje na poziomie około 50 proc. stanu z lat 1938/39. Przy równoczesnym, jeszcze głębszym zmniejszeniu pogłowia pozostałych zwierząt gospodarskich, możliwości nawożenia naszych – w większości lekkich gleb – nawozami naturalnymi, humusogennymi zmalały poniżej dopuszczalnej granicy. Nie wyrówna tego braku kilkakrotne zwiększenie zużycia nawozów mineralnych. Potwierdzają to okresowe różnice w wysokości plonów na skutek nieuchronnej w naszym klimacie zmienności opadów deszczu i śniegu w poszczególnych latach. Gleba o niedostatku próchnicy traci bowiem właściwości gąbki, upodobniając się do sita. W rezultacie nawozy mineralne, środki ochrony roślin itp. wypłukiwane są z gleby i zmniejsza się efektywność ich działania. Rosną koszty. Skażeniu ulegają nie tylko wody śródlądowe, ale nawet morskie (np. Bałtyk). Problemy te są u nas nadal starannie wyciszane. Tymczasem zaś zmiany zachodzące w tym obszarze organizacji rolnictwa europejskich krajów o rozwiniętej gospodarce ujęte zostały w podstawowe liczby. POLSKA Bydło ogółem w tys. szt. w tym: krowy w tys.szt. Przykładowo wybrane kraje : Bydło ogółem szt./100 ha ur POLSKA NIEMCY FRANCJA 1938 2010 10 554 7 053 5 761 2 628 41,2 69,3 45,0 37,2 76,3 67,0 (Źródło: Roczniki Statystyczne) Konfrontacja tych zmieniających się na naszą niekorzyść liczb z samoupajaniem się wydumanymi osiągnięciami powinna stać się podstawą radykalnej reorientacji w wyznaczaniu kierunków decydujących o rzeczywistej racjonalizacji rolnictwa w Polsce. Mleko Absurdalność zagrożenia rzekomą nadprodukcją mleka i w konsekwencji spadku cen jego zbytu, a więc opłacalności jego produkcji, nie może nie budzić nie tylko zdumienia, lecz wręcz przerażenie. Musimy wreszcie uświadomić sobie, czy biała wydzielina wymienia, której ilość laktacyjną wyrażającą się kilkunastu tysiącami litrów jest jeszcze mlekiem, czy też tylko cieczą mlekopodobną? Sucha masa takiej laktacyjnej wydzieliny coraz częściej jest dwukrotnie większa niż sucha masa ciała krowy. Opamiętajmy się wreszcie. Przecież zanika wśród nas uzmysławianie sobie smaku prawdziwego mleka. Kto i jaką metodą monitoruje zmniejszanie się wartości odżywczej i dietetycznej takiego „mleka”? Absolutnie zbędnym wydaje się udowodnianie związku tak intensywnej eksploatacji krów z ich zdrowiem i żywotnością. Podobnie oczywistym jest iż „mleko” wytwarzane w wymieniu zwiększającym sekrecję dopingującymi dodatkami paszowymi jest nim tylko z nazwy. Czyż nie jest zjawiskiem w najwyższym stopniu alarmującym zmniejszenie się w ostatnich kilkunastu latach przeciętnej życiowej liczby wycieleń krów? Dlaczego nie dostrzega się korelacji tego zjawiska z katastrofalnym w coraz liczniejszych krajach obniżaniem się zdolności reprodukcji gatunku Homo? Przecież mleko jest podstawą rozwoju młodych organizmów, decydującą o ich żywotności. Dlaczego tępi się słusznie, z całą bezwzględnością stosowanie sterydów w sporcie, a „nie dostrzega” się skutków stosowania analogicznego dopingu w wytwarzaniu żywności dla ludzi? To temat rzeka, wzbierający z roku na rok. Czy to nie pora najwyższa, by na forum co najmniej unijnym Polacy wystąpili z inicjatywą ustawowego zakazu dopuszczania do obrotu mlekiem od krów o wydajnościach „rekordowych”, wyniszczających ich organizmy? Jest to pytanie skrajnie retoryczne. Taka regulacja godziłaby przecież w zyski „producentów mleka”, uzyskiwanego w wysoko zmechanizowanych (zautomatyzowanych) fermach. Niskie koszty „dzięki” koncentracji i „nic to” – dehumanizacji procesu wytwarzania stały się imperatywem i synonimem „postępu”. A to, że po nas chociażby potop... Ekolodzy i etiolodzy obudźcie się wreszcie! Neomaltuzjaniści, przestańcie bredzić o wyczerpywaniu się ponoć możliwości wyżywienia zwiększającego się zaludnienia naszej planety. mgr inż. Jerzy Ostoja-Solecki ASF – afrykański pomór świń ASF jest zakaźną i bardzo zaraźliwą chorobą wirusową świń hodowlanych oraz dzików. Występuje na całym świecie. Kilka przypadków stwierdzono w Polsce, ale nie doszło do rozprzestrzenienia się choroby. Wirus odpowiedzialny za chorobę namnaża się w organizmie świni przez tydzień do dwóch. W tym czasie świnia zakażona nie wykazuję objawów ale sieje zarazki do otoczenia i zakaża inne swoje towarzyszki. Przebieg choroby jest najczęściej błyskawiczny czyli nadostry – objawy pojawiają się nagle i prawie w 100 procentach kończą się śmiercią. Najczęściej obserwuje się wybroczyny na całym cielę, zaczerwienienie i sinice skóry, kłopoty z oddychaniem, czasami objawy z ośrodkowego układu nerwowego. Wirus ASF rozprzestrzenia się niewiarygodnie łatwo przez kontakt bezpośredni z zakażonym zwierzęciem, jego wydzielinami i wydalinami ale również przez sprzęt oraz środki transportu, ludzi, który obsługują chlewnię – ich ubrania, obuwie a nawet skażoną karmę oraz zwierzęta towarzyszące – psy i koty, które bytują na jednym terenie z zakażonymi świniami. Dlatego niezmiernie istotne jest stosowanie zasad bioasekuracji, które mówią, że nowe zwierzęta wprowadzane do stada powinny pochodzić ze znanych źródeł. Każde nowe zwierzę powinno podlegać co najmniej 2-tygodniowej kwarantannie zanim zostanie dołączone do stada. Wszystkie sprzęty i środki transportu powinny być każdorazowo dezynfekowane, obsługa powinna zachować zasady czystości oraz zmieniać obuwie i ubranie. Wskazane maty dezynfekcyjne. Z racji braku skutecznej szczepionki przestrzeganie zasad aseptyki i antyseptyki wydaje się być jedynym skutecznym sposobem na walkę z chorobą. Aktualne dane naukowe i liczne badania nie potwierdziły ryzyka zakażenia człowieka. Choroba jest również niebezpieczna ze względów ekonomicznym, bowiem w sposób błyskawiczny i bezwzględny dziesiątkuje stada świn na całym świecie. Paulina Murawińska-Pogorzelska lek. weterynarii 57 List zza szafy Robiłam porządki w szafach. Jeju, czego w nich nie było! Znalazłam nawet dżinsy, które nosiłam, jak Jacek kończył podstawówkę. No, jakby nie liczyć, dobre 15 lat temu! Takie się zrobiły, jakby… ciasnawe. Ciekawe, dlaczego? Podobnie jak i parę bluzek, spódnic i swetrów, a wśród nich taki jeden turkusowy z bardzo puszystej i mięciutkiej włóczki, który – pamiętam jak dziś – wzbudził mój najprawdziwszy zachwyt, gdy zobaczyłam go na wystawie sklepu w Budapeszcie, gdzie byłyśmy z Lusią na wycieczce. Drogi był, tak naprawdę, nie na moją kieszeń, ale nie mogłam go nie kupić. Nie można przecież przejść obojętnie wobec takiego cuda! Po powrocie do domu wzbudzał podobny zachwyt wszystkich moich znajomych, a potem… A potem jakoś o nim… zapomniałam, wsiąkł gdzieś w czeluściach szafy i wyjęłam go dopiero teraz. Mimo, że pewnie już niemodny, to ciągle śliczny, ale… hm, nieco za mały. Leży na stosie wyciągniętych z tej szafy starych ubrań. Na wierzchu tego stosu, a ja na ten stos się gapię i zastanawiam, co z tymi wszystkimi ciuchami zrobić. To, że są stare nie znaczy, że zniszczone. Niektóre rzeczy miałam na sobie dosłownie kilka razy. Np. takie fajne spodnie z granatowego lnu. Jakoś bardzo szybko zrobiły się za ciasne. Może w praniu się skuliły, może ja za dużo jadłam?... Mniejsza o to, pamiętam dobrze, że odłożyłam je z boku, święcie przekonana, że za jakiś czas na pewno się w nie znowu zmieszczę. Hm, ile to lat temu było? Nie liczyłam, ale pamiętam i to, że nigdy potem, choć moja waga się wahała wte i wewte, nie próbowałam ich nawet przymierzyć. Bo chyba o nich… zapomniałam. Leżały sobie spokojnie w tym kącie szafy, przykryte stosem innych, też odłożonych „na później” rzeczy. No, bo te moje szafy są naprawdę głębokie, jeszcze przedwojenne, strasznie dużo szmat się w nich zmieści. No i właśnie! Już wiem, to wina szaf! Gdybym nie miała gdzie tego trzymać, pewnie by się tyle nie nazbierało. Przecież nie chodziłam goła, a tylu różnych ciuchów przez lata nie używałam. Owszem, czasami w stronę niektórych zerkałam, ale... czas mijał, a ja tego czegoś nie zakładałam. Bo prawda jest taka, że jak się jakiegoś ciucha nie miało na sobie przez rok, to szansa na założenie go jeszcze kiedykolwiek jest praktycznie zerowa. Zwłaszcza jeśli trzeba by w tym celu schudnąć co nieco. O święta naiwności! O, głupoto moja! Jak sobie dzisiaj tak z grubsza liczę, ile te rzeczy z tego stosu kosztowały, to ciarki mnie przechodzą. No nic, postanowiłam, że od teraz będę już rozsądna! Janka 58 Ładne paznokcie Każda z nas chciałaby mieć ładne paznokcie. Niestety, niektórym z nas, choć niby bardzo o swoje paznokcie dbają, jakoś to nie wychodzi. Być może dlatego, że popełniają w ich pielęgnacji parę błędów. Bo paznokcie paru rzeczy bardzo nie lubią, a konkretnie: Metalowych i tekturowych pilników. Metalowe strzępią bowiem płytki, a tekturowe są przeznaczone do… piłowania tipsów. Paznokcie powinno się piłować pilnikiem szklanym i zawsze w jednym kierunku, bo będą się rozdwajać. Częstego polerowania, które bardzo niszczy płytki. Można sobie na to pozwolić góra raz w miesiącu i tylko wówczas, gdy paznokcie są grube i mocne. Wycinania skórek. Skórki powinno się odsuwać patyczkiem lub używać specjalnego preparatu. Malowania bez podkładu. Lakier bowiem wysusza paznokcie, co je bardzo osłabia. Specjalny, bezbarwny podkład nie tylko je chroni przed wysuszeniem, ale dodatkowo pielęgnuje i wzmacnia. Cienie pod oczami Cienie pod oczami, co tu dużo mówić, nie dodają urody. Ich najczęstszą przyczyną bywa nieprzespana noc, odwodnienie organizmu, zła dieta, długotrwały płacz czy wielogodzinna praca przed komputerem. W takich przypadkach, oprócz wyspania się, robienia przerw w pracy przed komputerem czy uzupełnienia diety nie tylko o warzywa i owoce lecz i odpowiednią ilość wody, pomocne są kremy pod oczy zawierające świetlik bądź babkę lancetowatą czy arnikę górską. Co kilka dni warto zrobić zimny okład z esencji herbacianej lub plasterka surowego ogórka. Jeśli jednak te kosmetyczne sposoby nie pomagają, trzeba się wybrać do lekarza. Cienie pod oczami mogą być bowiem także objawem zaburzeń tarczycy, anemii, cukrzycy czy nadciśnienia. Emocjonująca przyprawa Żadna inna z popularnych przypraw nie wzbudza chyba tyle emocji, ma zarówno swoich zagorzałych zwolenników jak i zajadłych przeciwników. Przeciwnicy twierdzą, że śmierdzi, zwolennicy – że pachnie. Cóż, gusty nie podlegają dyskusji, ale warto wiedzieć, że przykry dla niektórych zapach czosnku, bo o nim jest mowa, łagodzi lub usuwa natka pietruszki, jabłko, ziarna palonej kawy bądź cukierki miętowe. Poza przykrym (dla niektórych) zapachem, ma czosnek same zalety, doceniane od dawien dawna przez medycynę ludową. Dziś wiadomo, że czosnek (jadany codziennie) potraÞ skutecznie obniżyć poziom cholesterolu (tego „złego”) we krwi i obniżyć jej ciśnienie, a także zmniejszyć tzw. przekrwienie Uczulenia nosa. Działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo, w znacznym stopniu zabezpiecza przed sklerozą i jej następstwami. Nie bez powodu medycyna ludowa stała (i stoi) na stanowisku, że czosnek odmładza i przedłuża życie. Niektórzy specjaliści są zdania, że podczas obróbki termicznej czosnek traci bardzo wiele ze swych cudownych leczniczych właściwości i zalecają spożywanie go wyłącznie na surowo, a do tego wyłącznie w postaci zmiażdżonej, a nie krojonej bądź siekanej. Czy wiesz, że… • Świeże owoce nie zepsują się tak szybko, jeśli będziesz je przechowywała w pojemniku razem z kilkoma ząbkami czosnku. • Jeśli przed smażeniem oprószysz cebulę mąką, szybciej zarumieni się na złoty kolor. • Ananasy poza innymi swoimi zaletami działają odchudzająco – powoduje to zawarty w nich unikalny zestaw enzymów i kwasów owocowych, które przyspieszają spalanie tłuszczów. Uczulenia czyli alergie zdarzają się w krajach rozwiniętych coraz częściej. Według niektórych badań, cierpi na nie nawet co piąta osoba, choć niekoniecznie każda zdaje sobie z tego sprawę – objawy alergii mogą być bowiem różne i w różnym stopniu nasilenia. Fakt, że alergie dotykają coraz więcej osób nie oznacza bynajmniej, że jesteśmy coraz słabsi i coraz mniej odporni. Wręcz przeciwnie – nasz układ odpornościowy jest tak dobry i czujny, że… reaguje przesadnie na bodziec zewnętrzny, który rozpoznaje jako zagrożenie dla naszego organizmu. Cóż, mała to pociecha dla tych, których nękają katary sienne, ataki duszności czy paskudne wysypki. Najczęściej reakcje alergiczne powodują pyłki roślin, następnie roztocza występujące w kurzu domowym, sierść zwierząt, niektóre pokarmy i… w ogóle praktycznie wszystko. Literatura przedmiotu opisywała np. przypadek pacjenta uczulonego na… własny wyrostek robaczkowy oraz innego, który był uczulony na… własną żonę. Abstrahując jednak od przypadków żartobliwych, alergia może dokładnie uprzykrzyć życie (wysypka, katar), a nawet mu zagrozić (atak duszności). Obecnie jest już możliwe wyodrębnienie niemal każdego alergenu (tego, na co człowiek jest uczulony), a leczenie polega przede wszystkim na unikaniu kontaktu z nim, co, niestety, nie zawsze bywa łatwe. Kiełki W okresie wczesnowiosennym, gdy warzywa poprzedniosezonowe utraciły już większość witamin (a młode są drogie), niezastąpionym ich źródłem są kiełki, które każdy może wyhodować sobie sam na kuchennym parapecie. Do kiełkowania nadają się prawie wszystkie nasiona z wyjątkiem roślin psiankowatych (pomidor, ziemniak). Spośród nasion małych szczególnie cenne są nasionka lucerny i rzodkiewki, obÞtujące w witaminy A, B i C oraz fosfor i żelazo. Z nasion większych warto zainteresować się gryką, dynią i słonecznikiem. Osobną grupę stanowią kiełkowane zboża (pszenica, jęczmień, żyto, owies) – są łatwo strawne, mają słodkawy smak. W sklepach z ekologiczną żywnością można zaopatrzyć się w specjalną tzw. kiełkownicę – zestaw piętrowo ustawionych pojemników. Jest wygodna, bo nie zajmuje wiele miejsca, ale równie dobrze można nasionka rozsypać na talerzu i zwilżać wodą. Nasiona większe i twardsze (np. pszenica) dobrze jest uprzednio namoczyć przez dobę, szybciej wówczas spęcznieją i wypuszczą kiełki. Kiełki dodaje się do sałatek, posypuje nimi kanapki, ziemniaki, kasze, można także nadziać nimi naleśniki. 59 wieści… Glisno – wieść samorządna Stare jak nowe Bezpiecznie w gospodarstwie Siedem Ogrodów Glisno, wieś sołecka w pobliżu jeziora Lubniewsko, gmina Lubniewice szczyci się nie tylko kilkoma obiektami wpisanymi do ewidencji zabytków, ale i swoją tradycyjną samorządnością. Już w roku 1945 pierwsi osadnicy założyli w niej Ochotniczą Straż Pożarną, a niewiele później ich żony – KGW, którego pierwszą przewodniczącą była Honorata Florczak. Dzisiaj kołu gospodyń szefuje Krystyna Kisielewska, pełniąca równocześnie funkcje sołtysa. Z inicjatywy KGW działa tutaj Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji wsi Glisno, chór „Pokolenia”, gromada zuchowa „Orliki” i drużyna harcerska „Ciacho”. Organizują liczne imprezy, m.in. systematyczne wyjazdy do teatru i kina, zdobywają liczne nagrody, pomagają najstarszym i najmłodszym. „Lubuskie Aktualności Rolnicze” pismo Lubuskiego ODR w Kalsku Pomorska Olimpiada Wiedzy o BHP w Rolnictwie liczy sobie już 15 lat. W jej jubileuszowej edycji, zorganizowanej przez Pomorski ODR wspólnie ze Słupskim Oddziałem Państwowej Inspekcji Pracy i tamtejszą placówką KRUS, I miejsce zajął gospodarujący na 20 ha Piotr Pelpliński z gminy Skarszewy, przed Andrzejem Turzyńskim z powiatu człuchowskiego i Wojciechem Milewskim z powiatu starogardzkiego. „Pomorskie Wieści Rolnicze” pismo Pomorskiego ODR w Gdańsku Wycieczka do Niemiec Związek Śląskich Rolników zorganizował podróż studyjną do Niemiec. Uczestniczących w niej ponad 50 gospodarzy zwiedziło jedną z największych niemieckich fabryk kombajnów i traktorów w Dolnej Saksonii. Obejrzeli gospodarstwo hodowlane Waltera Lohna, który, gospodarując na 400 ha produkuje ponad 1 200 000 litrów mleka rocznie. Z kolei Claudia Reinhardt ze wsi Tätendorf oprowadzała ich po swoich liczących 25 ha sadach oraz kilkunastu hektarach różnych warzyw. Śląscy gospodarze odwiedzili także największe na świecie targi hodowli zwierząt EUTO-TIER w Hanowerze. „Kurier Rolniczy” pismo Opolskiego ODR w Łosiowie Żywe kosiarki Na wałach przeciwpożarowych w Krzeczowie i Wołowcach już drugi rok trwa eksperyment polegający na utrzymywaniu ich przez… owce i kozy. Zastosowano tu ich wypas zamiast koszenia mechanicznego. Eksperyment pilotowany jest przez specjalistów z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, którzy przeprowadzają systematyczne badania nad skutecznością tej metody utrzymywania wałów, która jest tańsza od tradycyjnej, a nawet wręcz bezkosztowa. „Doradca” pismo Małopolskiego ODR w Karniowicach 60 Pod takim tytułem odbywał się, sÞnansowany przez Stowarzyszenie Uniwersytetów Ludowych z siedzibą w Kożuchowie w ramach projektu Aktywność i integracja osób w wieku 50 plus, kurs decoupage, w którym uczestniczyły członkinie KGW z Kaławy i Gorzycy, gm. Międzyrzecz. Słowo decoupage pochodzi od francuskiego czasownika decouper = wycinać. Technika ta, znana od wieku XII, przywędrowała do Europy z Chin i polega na odnawianiu zniszczonych przedmiotów z drewna, szkła czy plastiku, takich jak pudełka, wazony itp. poprzez naklejanie wzorów wyciętych z papieru i ich odpowiednie lakierowanie, aż do momentu uzyskania efektu spękanej powierzchni, dającego wrażenie „wiekowości” danego przedmiotu. „Lubuskie Aktualności Rolnicze” pismo Lubuskiego ODR w Kalsku To nazwa prowadzonego przez Grażynę Kugiel w Łowiczu Wałeckim gm. Mirosławiec gospodarstwa agro-turystycznego. Siódemka to symbol tego gospodarstwa. Jest w nim siedem ogrodów (różany, bylinowy, ziołowy…), siedem alejek i siedem tematycznych domków dla gości, każdy inny: Domek Młynarza, Domek Kupca, Domek Kucharza, Dom Myśliwego, Dom Ogrodnika, Mieszkanie Pilota i cieszący się największym powodzeniem gości – Domek Rybaka. Nic dziwnego, usytuowany tuż nad wodą, z własnym pomostem wchodzącym w staw jest prawdziwym rajem dla wędkarzy. „Zachodniopomorski Magazyn Rolniczy” pismo Zachodniopomorskiego ODR w Barzkowicach Własnoręcznie uwarzona gouda W gospodarstwie Ewy i Petera Stratenwerth w Grzybowie, gm. Słubice, odbyły się pod koniec ub. roku pierwsze w rejonie warsztaty serowarskie. Zorganizował je Urząd Marszałkowski woj. mazowieckiego przy współpracy MODR Płock, a poprowadził gospodarz, który w swej serowni omówił proces warzenia sera grzybowskiego oraz inny doświadczony serowar, Krzysztof Jaworski. Następnie kursanci mogli (po wcześniejszym umyciu najważniejszych narzędzi serowara, czyli własnych rąk) spróbować własnoręcznie uwarzyć ser typu gouda i parzenica. Podobno udały się znakomicie. „Wieś Mazowiecka” pismo Mazowieckiego ODR w Płocku) Promocja agroturystyki Bez mała 100 osób uczestniczyło w VIII Dolnośląskim Forum Agroturystycznym, podczas którego radzono nad poprawą efektywności promocji agroturystyki i sposobach odpowiedzi na nowe trendy rynku turystycznego. „Rolniczy Rynek” pismo Dolnośląskiego ODR we Wrocławiu Prezent ślubny M irka obudziła się tego listopadowego ranka szczęśliwa. To już tylko kilka tygodni i zostanie żoną Piotra. Po ogłoszonych latem zaręczynach rozpoczęto przygotowania do hucznego wesela, na które z niecierpliwością czekała cała okolica, jako że za mąż szła najbardziej posażna z tutejszych panien. Paru chłopaków było pewnie rozczarowanych, bo Mirka była nie tylko majętna, ale i bardzo ładna, więc wzdychających do niej nie brakowało. Tyle, że ona poza Piotrem świata nie widziała. A on poza nią. Jej szczęście mąciła tylko jedna sprawa, Bożenka. Jej serdeczna przyjaciółka od zawsze. Jako małe dziewczynki były nierozłączne, w podstawówce siedziały w jednej ławce, dopiero później się musiały się rozstać. Bo Bożenka, sierota wychowywana przez babcię, nie mogła sobie pozwolić na ogólniak. Ale i tak spędzały ze sobą cały wolny czas dopóki Bożenka nie poznała Jarka. Mirce nie przypadł on do serca, chociaż przystojny był, grzeczny, wesoły, nieźle jak na ich okolice zarabiał… Ale nie mogła się jakoś do niego przekonać i miała żal do przyjaciółki, że się z nim prowadza. Co nie znaczy, że nie pożyczyła jej od razu pieniędzy, gdy babcia Bożenki wpadła w jakieś poważne tarapaty z powodu niepłaconych podatków. Była to spora kwota i teraz Mirka martwiła się, że Bożenka musi się martwić, jak ją odda, bo zaparła się, że tylko pożycza, i nawet dała Mirce pokwitowanie. Biedna Bożenka – pomyślała Mirka i nagle wpadła na pomysł, że… sprawi Bożence ślubny prezent. Gdzieś słyszała, że w jakimś kraju panuje zwyczaj, że państwo młodzi dają prezenty swoim weselnym gościom, więc ona da Bożence. Wyskoczyła z łóżka, wyciągnęła z szußady kwit Bożenki, przekreśliła tekst i napisała pod nim: Nieważne, dług skasowany. Postawiła datę i podpisała się. Zadowolona z rozwiązania dręczącej ją sprawy z apetytem zjadła śniadanie, a po śniadaniu, zorientowawszy się, że Waldek, właściciel warsztatu samochodowego przyprowadził już jej samochód, w którym zmieniał koła na zimowe, postanowiła wybrać się do krawcowej, bo przyszło jej do głowy parę nowych pomysłów w sprawie sukni ślubnej, któ- rymi chciała się z nią podzielić przed kolejną przymiarką. Od domu jej rodziców do miasta nie było więcej niż 20 kilometrów, ale droga była kręta, jak to w górach. Na jednym z malowniczych zakrętów auto Mirki wypadło z drogi i przekoziołkowało po zboczu, zatrzymując się dopiero na sporej skale. Zginęła na miejscu. * * * Mirka prowadziła spokojnie, nie przekraczała dozwolonych szybkości. Znajomi nawet się z niej podśmiewali, że po co jej wypasiony samochód, skoro jeździ tak, jakby prowadziła starego malucha. Jak to się więc mogło stać, że nie wyrobiła się na zakręcie? Może w euforii dodała jednak trochę więcej gazu, a że nie była przyzwyczajona?... Okazało się, że nie. W momencie wypadku, sprawdzili eksperci, miała na liczniku nawet mniej niż dozwolona w tamtym miejscu prędkość. Ale odkryli, że w obu przednich kołach samochodu były niedokręcone śruby. Nie było tajemnicą, że dzień przed wypadkiem w samochodzie Mirki były zmieniane koła. Pierwszym podejrzanym stał się więc właściciel warsztatu, Waldek. Przysięgał, że opuszczając warsztat samochód był sprawny. Co prawda, nie on osobiście dokonywał wymiany, ale zawsze sprawdza po pracownikach, czy wszystko jest w porządku, a poza tym przecież osobiście samochód do Mirki odprowadził. Ryzykowałby więc swoje własne życie. Policja nie dała wiary tym wyjaśnieniom, zwłaszcza że Waldek należał do grona tych, co do Mirki bezskutecznie wzdychali. Teraz więc, gdy szła za mąż za innego, miał powód, żeby ją zabić. Co za bzdura – wykrzykiwał, gdy prowadzili go do radiowozu. – Przecież gdybym był zazdrosny o jej zamążpójście, to Piotrka bym zabijał, a nie ją. Mimo że główny podejrzany siedział w areszcie, na przesłuchanie wezwano również Piotra i to nie w charakterze świadka lecz… oskarżonego o zabicie narzeczonej. Do policji traÞł bowiem anonim sugerujący, że Piotr był zainteresowany Þnansowo śmiercią Mirki, ponieważ po niej dziedziczył. Anonim informował, że Mirka zostawiła testament, który znajduje się u takiego to a takiego notariusza. Piotr potwierdził istnienie testamentu. Owszem, Mirka uparła się, żeby go sporządzić, razem zresztą do tego notariusza jeździli, więc zna doskonale jego treść, ale… może policja by się nią zainteresowała zamiast go niepotrzebnie dręczyć, bo jak wół w nim stoi, że Mirka zapisała wszystko, co posiada i posiadać będzie, swojemu mężowi, a on, Piotr, mężem Mirki wszak nie jest. Zanim prawnicy wyjaśnili wszelkie zawiłości, Piotr przesiedział kilka dni w areszcie. W sąsiedniej celi siedział Waldek. Pilnowano ich tylko chwilami, mieli więc czas, żeby pogadać i pozastanawiać się, komu mogło zależeć na śmierci dziewczyny. Nie doszli do żadnego sensownego wniosku, ale Piotr obiecał Waldkowi, bo jasne było, że lada moment będą go musieli wypuścić, że zrobi wszystko, aby odkryć prawdę. Dla ukochanej Mirki, którą stracił na zawsze, i dla Waldka, bo było bezsensem, żeby cierpiał nie za swoje winy. Wystarczy, że Piotrek cierpiał katusze po stracie narzeczonej. * * * Choć wszyscy wiedzieli, że Waldek nic nie zyskiwał na śmierci Mirki, ciągle pozostawał głównym podejrzanym. Przewieziono go do aresztu wojewódzkiego, gdzie oczekiwał na proces. Tymczasem do rodziców Mirki przyszła Bożenka i przyniosła dwa tysiące złotych, tłumacząc, że to na poczet długu, a resztę odda później. Zdziwili się. Kochanie, przecież Mireczka ten dług anulowała, o, masz, to twój kwit z jej adnotacją – powiedzieli, wycałowali ją i wcisnęli do ręki jakiś papier. Wracając do domu, wstąpiła do Piotra. Wiesz – powiedziała płacząc – jaka twoja Mirka była cudowna. I opowiedziała, jak dręczyła się tymi pożyczonymi pieniędzmi, a Mirka tak to wspaniale załatwiła. Zamiast ona ode mnie – szlochała Bożenka, – to ja od niej dostałam prezent ślubny. Muszę powiedzieć Jarkowi, tak się tym moim długiem wtedy martwił!... – Co mówisz? Martwił się? Co znaczy „wtedy”? * * * Po aresztowaniu Jarka, Waldek został oczyszczony z zarzutów. Ewa Kłosiewicz 61 KRZYŻÓWKA Z HASŁEM POZIOMO: 1) nowela Stefana Żeromskiego, 7) szef wsi, 11) bita z poboczami, 12) przysiad na zgiętych nogach, 13) mała kromka chleba, 14) dawne „hektary”, 15) rano na trawie, 16) służy do wiercenia otworów, 17) syn Dedala, 19) końcowa faza prania, 21) nieżyt nosa, 24) drewniany strop, 27) schab lub karkówka, 29) uratował się z katastrofy statku, 32) piłki – nogą, 34) od północy do północy, 35) człowiek nieokrzesany, 36) wrzos lub borówka, 39) imię Ładysza, śpiewaka operowego, 42) chodnikowa – bez nagrań, 44) niski głos kobiecy, 45) maszyna rolnicza która wykonuje kilka różnorodnych czynności, 46) w uszku igły, 47) roślina ozdobna o kwiatach zebranych w grona, 48) zaraźliwa choroba wirusowa psów PIONOWO: 2) nieprzyjemne zdarzenie, 3) porusza kukiełkami, 4) wysypuje się z kłosa, 5) najwyższy stopień wojskowy w marynarce wojennej, 6) PS do listu, 7) rozbraja niewypały, 8) ostre strofowanie; besztanie, 9) przechadzka, 10) zrzynek, 18) „... Maria”, przebój Czerwonych Gitar, 20) dynamika, 22) kartka z poczty, 23) As dla chemika, 25) tkanka pod korą, 26) np. traktor, 28) hodowane dla mięsa i pierza, 29) mebel z półkami, 30) okrągła budowla w murach obronnych, 31) kraina szczęścia, 32) napó owocowo-mleczny, 33) otrzymywany z negatywu, 37) stolica Litwy, 38) drwina, 40) 0:0 w meczu, 41) pyszczek warchlaka, 43) tajemnicza istota nie zbadanego pochodzenia, żyjąca jakoby w Himalajach Litery z pól ponumerowanych w prawym dolnym rogu, uporządkowane od 1 do 22, utworzą rozwiązanie. Prosimy przesyłać je wyłącznie mailem: [email protected] – do dnia rozpoczynającego tegoroczne lato. Do wygrania trzy żelazka do prasowania. Nagrody wyślemy pocztą. Tadeusz Głupczyk UKAZUJE SIĘ OD 1998 roku 62 5 MLN TON ZBÓŻ RABAT 10% W SILOSACH BIN NA SILOSY PŁASKODENNE ZAMÓWIONE DO 31.03.2015 r. = = N272/1 N274 N267 Ładowność 12 t Ładowność 10 t Ładowność 8 t Zapraszamy do zapoznania się z pełną ofertą Þrmy www.metalfach.com.pl Metal-Fach Sp. z o.o. 16-100 Sokółka, ul. Kresowa 62 tel. 85 711 98 44, fax: 85 711 07 89, [email protected] 65 66 67 68 69 70 71 72 73
Podobne dokumenty
Kto nas żywi? Mniej słodka kampania
Jesienne Targi Rolno-Ogrodnicze AGROMARSZ , Marszew (6.10)
Zagroda 01_2016
małym i wielkim. Są przeznaczone do orki bezzagonowej pól pagórkowatych oraz płaskich, na różnorodnych typach gleb. We wszystkich modelach regulacja pierwszej skiby odbywa się mechanicznie poprzez ...
www.totoherbicyd.pl
