Przydatny przewodnik po zyciu i pracy w Fife

Przydatny przewodnik po zyciu i pracy w Fife

Przydatny przewodnik
po zyciu i pracy
w Fife
A useful guide
to living and working
in Fife
PODRÓŻOWANIE PO FIFE
Mapa Fife
TRANSPORT (TRANSPORT)
Fife położone jest na wschodnim wybrzeżu Szkocji, na północ od Edynburga. Fife
obsługiwane jest przez dwa główne lotniska, Lotnisko Edynburg na południu oraz
Lotnisko Glasgow na zachodzie.
Dodatkowe informacje można znaleźć pod adresem:
www.edinburghairport.com
www.glasgowairport.com
Fife posiada sprawną sieć połączeń kolejowych i drogowych z resztą Szkocji oraz z
wieloma miejscami w kraju. Informacje na temat rozkładu jazdy autobusów i pociągów
można uzyskać na każdej ze stacji autobusowych lub kolejowych. W celu uzyskania
dodatkowych informacji na temat połączeń autobusowych w Fife, należy zadzwonić
pod numer:
Ogólne pytania 01592 583223 lub 0871 200 2233
W celu uzyskania informacji na temat podróży daleko dystansowych należy odwiedzić:
Autobusy: www.stagecoachbus.com
Pociągi: www.scotrail.co.uk
Pociągi i autobusy: www.firstgroup.com www.fifedirect.org.uk/publictransport
Wiele firm oferuje zniżki. Należy się z nimi skontaktować w celu uzyskania
dodatkowych informacji.
2
WITAMY W FIFE
Witamy w Fife
ME
Niniejsza ulotka przeznaczona jest dla osób, które przyjechały do Fife z innego kraju, w celu
osiedlenia się i rozpoczęcia pracy. Niniejsza ulotka również jest przydatna dla osób, które
przeprowadziły się z innego miejsca w Wielkiej Brytanii do Fife.
W niniejszej ulotce staraliśmy się zamieścić informacje na temat usług, stron internetowych i
organizacji, które mogą okazać się pomocne. Ulotka również zawiera przydatne numery
telefonu oraz informuje o podstawowych prawach i obowiązkach, które obowiązują na terenie
Fife.
WELCO
Dodatkowe informacje na temat Fife można znaleźć pod adresem www.fifedirect.org.uk
Biblioteki oferują bezpłatny dostęp do Internetu.
Wszystkie usługi (chyba, że zaznaczono inaczej) wymienione w niniejszej ulotce są bezpłatne i
poufne.
Fife Council
Fife House, North Street
Glenrothes
Uwaga: Przygotowując niniejszą ulotkę staraliśmy się użyć najbardziej aktualnych informacji, ale
nie gwarantujemy ich całkowitej poprawności. Niniejsza ulotka nie jest oświadczeniem prawnym.
Numery telefonów, koszty i inne podobne informacje mogą ulec zmianie.
Data modyfikacji: czerwiec 2011
3
SPIS TREŚCI
Informacje ogólne
Pomoc w ojczystym języku
Nauka angielskiego
Praca
Zarządzenie o Rejestracji Pracowników
(Workers Registration Scheme)
Numer Ubezpieczeniowy NIN (National Insurance Numbers)
Szukanie pracy
Prawa pracownicze
Mieszkalnictwo
Szukanie mieszkania
Życie w społeczności
Podatek lokalny (council tax)
Przepisy przeciwpożarowe i bezpieczeństwo
Zdrowie
Rejestracja u lekarza (GP)
Nagłe wypadki
Szczepienia
Apteki/Drogerie
Dentysta
Okulista/optyk
Usługi położnicze
Szkoły i edukacja
Biblioteki
Kariery w Szkocji
Usługi dla społeczności
Bezpieczeństwo
Policja i przestępstwa
Prowadzenie samochodu
Dodatkowe porady
Dalsza i wyższa edukacja
Kwalifikacje z innych krajów
Własna działalność gospodarcza (self employment)
Dyskryminacja rasowa
Porady finansowe
Szkolenia i edukacja mniejszości etnicznych
Wsparcie dla azylantów i uchodźców i osób starających się o uzyskanie statusu
Uchodźcy
Imigracja
Obywatelstwo
Powrót do domu
Odpoczynek i rekreacja
Szybki przewodnik po kontaktach
str. 5
str. 7
str. 8
str.10
str.17
str. 24
str. 30
str. 36
str. 37
str. 38
str. 38
str. 42
str. 51
str. 53
4
INFORMACJE OGÓLNE
Szkocja to państwo, które stanowi część Wielkiej Brytanii. Wielka Brytania jest państwem o
ustroju demokratycznym z obieralnym rządem, który ma swoją siedzibę w Londynie. Szkocja
posiada swój własny obieralny Parlament, który ma swoją siedzibę w Edynburgu i który zajmuje
się pewnymi aspektami rządowymi tj. oświatą i służbą zdrowia.
Każdy rejon w Szkocji wybiera swojego członka parlamentu (MP), członka szkockiego
Parlamentu (MSP) oraz członka Parlamentu Europejskiego (MEP). W celu skontaktowania się z
MP, MSP lub MEP, który reprezentuje dany region, należy poprosić o informacje kontaktowe w
swojej miejscowej bibliotece.
Populacja Szkocji to 5 milionów. Stolicą Szkocji jest Edynburg a Glasgow jest miastem o
największej populacji, która wynosi
600 000. Fife zamieszkuje około 350 000 mieszkańców o ponad 40 różnych narodowościach.
Fife jest jednym z najbardziej historycznych miejsc w Szkocji. Fife nazywane jest wciąż
Królestwem Fife i jest położone pomiędzy zatoką Morza Północnego i zatoką rzeki Tay.
Głównymi miastami w rejonie Fife są Dunfermline, Kirkcaldy, Glenrothes oraz St. Andrews. Jak
większości regionów, Fife obejmuje miejsca biedniejsze i bogatsze. Przeprowadzane są
obecnie prace nad poprawą sytuacji ekonomicznej Fife oraz prace nad promowaniem inkluzji,
tolerancji i zrozumienia w Fife.
Władze odpowiedzialne za zarządzaniem Fife naszą nazwę władz lokalnych Fife. Władze te
odpowiedzialne są za codzienne sprawy organizacyjne regionu, od szkół i dróg po biblioteki i
muzea. Najważniejsze decyzje podejmuje „Rada” – organ obieralnych przedstawicieli. Każdy
rejon posiada swojego przedstawiciela tzw. radnego. Należy skontaktować się ze swoim
radnym, w przypadku wystąpienia obaw dotyczących usług oferowanych przez władze lokalne.
Miejscowe biblioteki posiadają informacje dotyczące radnych i ich informacji kontaktowych.
Klimat
Fife leży na tej samej szerokości geograficznej, co Litwa i ma dość stabilny klimat z dość
ciepłymi latami i łagodnymi zimami. W Szkocji często pada deszcz, więc dobrze jest zaopatrzyć
się w wodoodporną odzież i obuwie.
Waluta
Walutą brytyjską jest funt (£). £1 składa się z 100 pensów (p). Waluta euro ogólnie nie jest
przyjmowana jako środek płatniczy.
Elektryczność
Elektryczność w Wielkiej Brytanii to 230V AC/50Hz.
Telefon
Większość publicznych telefonów przyjmuje monety (10p, 20p, 50p, £1). Minimalna opłata
przeważnie wynosi 20p. Wiele telefonów przyjmuje również karty telefoniczne oraz ma dostęp
do poczty elektronicznej i Internetu. Numery rozpoczynające się na 0800 i 0808 oraz 999
(numer pogotowia i nagłych wypadków) są bezpłatne z telefonów publicznych.
5
INFORMACJE OGÓLNE
Nagłe wypadki
W przypadku wystąpienia nagłego wypadku, należy wybrać numer 999. Jest to numer
bezpłatny. Należy powiedzieć operatorowi, z kim chcemy zostać połączeni: Policją, Strażą
Pożarną czy Pogotowiem. Należy podać adres, gdzie wymagana jest pomoc oraz swoje imię i
nazwisko.
Urzędy pocztowe
Urzędy pocztowe sprzedają znaczki, waluty, karty telefoniczne oraz karty zasilania tzw. power
cards. W głównych urzędach pocztowych można znaleźć formularze abonamentu telewizyjnego
i wnioski na prawo jazdy. Poczta również oferuje usługi bankowe tj. opłacanie rachunków i
przesyłanie pieniędzy za granicę.
Główne urzędy pocztowe otwarte są od poniedziałku do piątku od 9:00 do 17:30 a w soboty od
9:00 do 12:30. Miejscowe urzędy pocztowe ograniczyły swoje godziny urzędowania.
Banki
Od osoby chcącej otworzyć konto bankowe wymagane są dowód tożsamości, potwierdzenie
adresu oraz zatrudnienia. Banki oferują różne oprocentowanie, bardziej i miej korzystne,
dlatego warto odwiedzić kilka banków przed otwarciem konta.
Prowadzenie pojazdów (Driving)
Aby prowadzić pojazd w Wielkiej Brytanii należy posiadać ważne prawo jazdy i odpowiednie
ubezpieczenie. Dodatkowe informacje na temat prowadzenia pojazdów znajdują się w dalszej
części niniejszej ulotki.
Czas (Time)
Czas jest zgodny z czasem środkowoeuropejskim. Godzinny poranne oznaczone są a.m a
popołudniowe p.m. Pod koniec marca do późnego października zegary przesuwamy do przodu
o godzinę. W październiku zegary przestawiane są ponownie o godzinę do tyłu. Większość
rozkładów transportu publicznego używa 24 godzinnego oznakowania czasu.
Telewizja (TV) (Television (TV))
Osoby, które korzystają z telewizji musza mieć wykupiony abonament telewizyjny. Wysokość
abonamentu różni się w zależności od tego czy mamy telewizor kolorowy czy czarno-biały.
Osoby, które nie mają wykupionego abonamentu telewizyjnego, mogą zostać ukarane grzywną
w wysokości £1000. Właściciel wynajmujący nieruchomość lokatorom, który dołącza telewizor
do umowy o najem jest odpowiedzialny również za opłacenie abonamentu.
Osoby, które nie mają wykupionego abonamentu powinny skontaktować się z TV Licensing, w
celu uzyskania informacji na temat sposobu uzyskania abonamentu. Należy zadzwonić pod
numer telefonu: 0844 496 6071
Wag i miary (Weights and Measures)
Używany jest system metryczny, ale równie powszechny jest system imperialny. Odległość
6
podawana jest w milach;1 kilometr = 5/8 mili. Artykuły spożywcze, napoje i benzyna mierzone
są i sprzedawane w systemie metrycznym.
7
POMOC W JĘZYKU OJCZYSTYM
Usługi tłumaczy ustnych
Władze lokalne Fife zorganizowały pięć tzw. linii językowych, aby umożliwić osobom z
największych mniejszości narodowych w Fife bezpośredni kontakt z władzami lokalnymi w ich
ojczystym języku. Można poprosić o tłumacza kobietę lub mężczyznę.
Pięć linii językowych to:
urdu/pundżabi
chiński
bengalski
arabski
polski
08451 55 55 66
08451 55 55 88
08451 55 55 99
08451 55 55 77
08451 55 55 44
Opłaty za połączenia wynoszą 3-5p za minutę z krajowego telefonu stacjonarnego a z
telefonów komórkowych opłaty mogą się różnić.
W celu uzyskania pisemnych informacji dla siebie lub kogoś, kto tego potrzebuje od władz
lokalnych Fife, w języku innym niż angielski lub w innym formacie tj. duża czcionka, brajl, lub na
audio kasecie itp. należy zadzwonić pod numer telefonu 08451 55 55 00.
Osoby niesłyszące mogą skorzystać z telefonu tekstowego BT władz lokalnych Fife pod
numerem 18001 08451 55 55 00 w celu bezpośredniego kontaktu lub można skorzystać z
numeru faksu 01592 417373.
Usługa jest bezpłatna
Osoby, które wymagają usług tłumaczeń ustnych powinny skontaktować się z:
Usługi tłumaczeń ustnych w Fife
Należy skontaktować się z:
Fife Community Interpreting Service
9 Esplanade
Kirkcaldy
Fife
KY1 1HR
Tel.: 01592 261900
Fax: 01592 263800
Email: [email protected]
Strona internetowa: www.fcis.org.uk
8
NAUKA ANGIELSKIEGO
Zajęcia z angielskiego władz lokalnych Fife dla osób mówiących innymi językami (ESOL)
Władze lokalne Fife prowadzą szereg zajęć z języka angielskiego dla osób niemówiących po
angielsku i mieszkających na terenie Fife. Zajęcia są bezpłatne dla osób bezrobotnych lub
pracujących mniej niż 16 godzin tygodniowo. Osoby, które osiedliły się w Fife tylko na krótki
okres czasu (mniej niż rok) oraz nie zaliczają się do powyższych kategorii, muszą uiścić opłatę
pewnej wysokości. Uczestnicy kursu muszą mieć ukończone, co najmniej 16 lat.
Uczniowie, którzy nie mają prawa do bezpłatnych zajęć muszą uiścić opłatę w wysokości
£39.50 za 20 godzin kursu lub £79.40 za 40 godzin kursu (do 1 kwietnia 2008). Każdy z
uczniów otrzyma „paszport ucznia”, który zawiera 20 lub 40 okienek, które nauczyciel podbija
po każdych zajęciach.
Pomagamy również uczniom o złożenie wniosku o przyznanie obywatelstwa brytyjskiego, w
sytuacji, gdy ich poziom języka angielskiego jest zbyt niski, aby mogli sami się zgłosić za
pośrednictwem Internetu.
Pomoc w opiece nad dziećmi i w kosztach dojazdów również przysługuje niektórym z uczniów.
Przed rozpoczęciem uczęszczania na zajęcia, należy skontaktować się ze swoim miejscowym
organizatorem zajęć ESOL, w celu zorganizowania oceny.
Poniżej znajdują się informacje kontaktowe.
Helen Davison
ESOL Organiser (West Fife)
Fife Council
15 East Port
Dunfermline
KY12 7JG
Tel.: 01383 602359
Email: [email protected]
Alan Elder
ESOL Organiser (Central Fife)
Fife Council
12 Whytescauseway
Kirkcaldy
KY1 1XF
Tel.: 01592 583342
Email: [email protected]
Frances Marnie
ESOL Organiser (East Fife)
Fife Council
St Andrews Local Office
2 St Mary’s Place
St Andrews, KY16 9UY
Tel.: 01334 659363
9
Email: [email protected]
NAUKA ANGIELSKIEGO
Poniższe college’a również oferują pomoc w nauce angielskiego. Należy się z nimi
skontaktować, aby dowiedzieć się czy prowadzą zajęcia, które dostosowane są do
naszych potrzeb. College’a pobierają za te usługi opłaty. Należy dowiedzieć się, czy
college’a oferują pomoc finansową lub inne wsparcie dla swoich studentów.
Adam Smith College
Adam Smith College oferuje zajęcia z angielskiego na wszystkich poziomach od
początkujących do zaawansowanych. Można studiować w pełnym wymiarze godzina (dzień) w
Kirkcaldy lub w niepełnym wymiarze (dni i wieczory) w Kirkcaldy i Glenrothes.
Poziom: angielski ogólny- został skonstruowany w taki sposób, aby udoskonalić umiejętności
słuchania, mówienia, czytania i pisania uczniów. Kurs obejmuje zajęcia z angielskiego
akademickiego, kultury brytyjskiej, wymowy, konwersacji i języka angielskiego biznesowego.
Kurs prowadzi do otrzymania rozpoznawalnych kwalifikacji z języka angielskiego (ESOL) na
poziomie wstępnym 3, średnio zaawansowany 1, średnio zaawansowany 2 i wyższym (poziom
zezwalający na rozpoczęcie edukacji wyższej). Przed rozpoczęciem kursu oceniany jest poziom
języka każdego z uczniów. Po zakończeniu kursu studenci mogą przejść na następny poziom
lub złożyć wniosek o przyjęcie na kurs związany z konkretną karierą zawodową lub studia
prowadzące do otrzymania stopnia naukowego w Adam Smith College lub innych szkockich
uniwersytetach.
Zajęcia z ogólnego angielskiego w pełnym wymiarze godzin są bezpłatne dla obywateli krajów
Unii Europejskiej i dla obywateli krajów z poza Unii Europejskiej, którzy zamieszkiwali w Wielkiej
Brytanii przez 3 lata przed rozpoczęciem kursu. Kursy w niepełnym wymiarze godzin są
odpłatne i najniższa opłata to £83 za 36 godzinny moduł. Studenci, którzy posiadają
Indywidualne Konto Naukowe (Individual Learning Account (ILA)) mogą go użyć, aby pokryć
opłaty za kurs. W celu uzyskania dodatkowych informacji i aby zorganizować egzamin, należy
skontaktować się z:
Barbara Beedham
ESOL Co-ordinator
Adam Smith College
St Brycedale Avenue
Kirkcaldy Fife KY1 1EX
Tel.: 01592 223400/0800 413280
Email: [email protected]
Elmwood College
Elmwood College oferuje zajęcia z angielskiego na różnych poziomach łącznie z programami
zakończonymi przyznaniem certyfikatów. Kursy są dostępne przez cały rok dla wszystkich osób,
które chcą poprawić swój poziom znajomości języka angielskiego.
Dodatkowe informacje można uzyskać kontaktując sie z college’m:
Elmwood College
Carslogie Road
Cupar, Fife
Tel.: 01334 658800 or 01334 658856
10
Email: [email protected]
lub zaaranżować spotkanie w celu nieformalnej rozmowy.
PRACA
Dla osób ze wszystkich mniejszości dobrym punktem rozpoczęcia zdobywania informacji na
temat pracy w Wielkiej Brytanii jest www.ukba.homeoffice.gov.uk/workingintheuk/. Ta strona
internetowa dostarcza jasnych informacji na temat różnorodnych dróg dostępu dla osób z
innych krajów chcących osiedlić się i pracować w Wielkiej Brytanii.
Zarządzenie o Rejestracji Pracowników (WRS)
Dotychczas obywatele Polski, Litwy, Estonii, Łotwy, Słowenii, Słowacji, Węgier i Czech, którzy
rozpoczęli pracę w Wielkiej Brytanii musieli zarejestrować się w Ministerstwie Spraw
Wewnętrznych (Home Office) zgodnie z Zarządzeniem o Rejestracji Pracowników.
30-ty kwietnia 2011 jest ostatnim dniem obowiązkowej rejestracji nowo zatrudnianych osób
(Worker Registration Scheme – WRS).
Ograniczenia dostępu do pracy i świadczeń socjalnych dla obywateli z ośmiu krajów, które
przystąpiły do UE w maju 2004 zostały zniesione (nie będą już musieli rejestrować się w MSW Home Office).
Od 1 maja 2011, obywatele krajów zwanych A8 (Czechy, Polska, Węgry, Słowacja, Słowenia,
Estonia, Łotwa i Litwa) są uprawnieni do takich samych praw w zakresie zatrudnienia i dostęp
do świadczeń socjalnych jak inni obywatele UE.
Numer Ubezpieczeniowy NIN
Wszystkie osoby pracujące w Wielkiej Brytanii muszą posiadać Numer Ubezpieczeniowy NIN
tzw. National Insurance Number.
Każdej osobie przyznawany jest inny Numer Ubezpieczeniowy NIN. Numer używany jest do
rejestrowania uiszczanych opłat oraz jest numerem referencyjnym zasiłków socjalnych.
Osoby, które nie mają jeszcze przyznanego Numeru Ubezpieczenia NIN powinny zadzwonić
pod numer telefonu:
0845 6000643 (można poprosić o tłumacza ustnego)
Operator wyznaczy spotkanie, które ma na celu potwierdzenie tożsamości wnioskodawcy i
które prawdopodobnie odbędzie się w Edynburgu.
Osoby, które nie mogą pojechać do Edynburga na spotkanie powinny poprosić o wyznaczenie
spotkania w Urzędzie Pracy w Cupar.
Zapewniane są również bezpłatne usługi tłumaczy ustnych w razie potrzeby.
Na spotkanie należy przynieść:
• potwierdzenie tożsamości - np. paszport lub dowód osobisty,
• potwierdzenie adresu – np. rachunek,
• potwierdzenie zatrudnienia – np. list od pracodawcy,
• dowód potwierdzający, że dana osoba może pracować legalne w Wielkiej Brytanii – np.
paszport lub wiza.
11
PRACA
Poniżej podane są szczegółowe informacje Urzędu Pracy w Cupar:
Cupar Jobcentre Plus
7 Westport
Cupar
United Kingdom
KY15 4AN
Tel.: 01334 413700
Podatek od dochodów i składki na Numer Ubezpieczeniowy NIN
Osoby, które rozpoczęły prace zobowiązana są odprowadzać podatek od dochodów. Każdy
otrzyma numer podatkowy, który wyznacza wysokość podatku.
Pracodawca zobowiązany jest do odejmowania podatku od dochodów pracownika i przesyłania
go do Urzędu Skarbowego. Po rozpoczęciu swojej pierwszej pracy w Wielkiej Brytanii
pracownik prawdopodobnie na początku będzie uiszczał tzw. podatek tymczasowy (emergency
tax) do momentu otrzymania własnego numeru podatkowego. Niezależnie czy pracownik wróci
do swojego kraju czy pozostanie w Szkocji, będzie on mógł odzyskać część z opłaconego
podatku.
Wszyscy pracownicy zobowiązani są do opłacania składek na Numer Ubezpieczeniowy NIN
rządowi. Składki są rodzajem podatku, który daje prawo do niektórych zasiłków socjalnych np.
do chorobowego. Pracodawca zobowiązany jest do odejmowania składek na NIN i
przesyłaniach ich do Urzędu Skarbowego.
Niektórzy pracodawcy proponują pracę bez opłacania podatku i składek na NIN. Jest to
niezgodne z prawem i istnieje duże prawdopodobieństwo, że będą oni nieuczciwymi
pracodawcami.
Osoby pracujące nielegalnie lub niepłacące podatków mogą mieć trudności w dostępie
do ochrony lub pomocy państwa w przypadku, gdy zachorują lub stracą pracę.
Własna działalność gospodarcza
Osoby, które pracują dla siebie muszą do 3 miesięcy zarejestrować się w Urzędzie Skarbowym
dzwoniąc pod numer telefonu: 0845 9154515.
Szukanie pracy
Fife oferuje duży wybór zatrudnienia łącznie z zatrudnieniem w obróbce żywności, produkcji,
centralach telefonicznych i w obsłudze klientów (hotele i restauracje). Istnieje również duży
wybór stanowisk dla osób wykwalifikowanych w konkretnym zawodzie. Istnieje
zapotrzebowanie na hydraulików, stolarzy i elektryków.
Kwalifikacje
Kwalifikacje uzyskane w swoim kraju ojczystym można porównać z kwalifikacjami brytyjskimi
kontaktując się z organizacją NARIC pod numerem telefonu 0870 990 4088 lub odwiedzając ich
12
stronę internetową www.naric.co.uk . List potwierdzający równorzędność danej kwalifikacji z
brytyjską kosztuje około £45. Osoby, które PRACA
chcą uzyskać jedynie informacje na ten temat
powinny skontaktować się z infolinią British Council pod numerem telefonu 0161 957 7755 a oni
przeszukają bazę danych NARIC.
Szukanie pracy
Agencje pośrednictwa pracy: istnieje wiele prywatnych agencji pośrednictwa pracy w Fife.
Informacje na ich temat można uzyskać na Internecie. Prywatne agencje pośrednictwa pracy
przeważnie pobierają opłaty za znalezienie pracy.
Gazety: oferty pracy można również znaleźć w gazetach Fife oraz ich odpowiednikach
internetowych np. Fife Free Press, The Glenrothes Gazette, The St Andrews Courier oraz The
Dunfermline Press. Gazety można czytać bezpłatnie w bibliotece i na Internecie.
Pracę w Fife również można znaleźć poprzez bezpośrednie składanie podań do pracodawców,
kontaktując się z prywatnymi agencjami pośrednictwa pracy oraz poprzez Urząd Pracy.
Urząd Pracy (Jobcentre Plus) jest organem Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej. Urząd
Pracy oferuje pomoc i porady w sprawie pracy i szkolenia oraz informacje na temat ofert pracy.
W celu uzyskania informacji na temat sposobów pomocy Urzędów Pracy oraz zapewnianych
przez nich aktualnych informacji dotyczących porad na temat pracy w Wielkiej Brytanii, należy
skontaktować się z najbliższym urzędem.
Cupar
7 Westport
Cupar
KY15 4AN
Tel.: 01334 413700
Cowdenbeath
6 Pit Road
Cowdenbeath
KY4 9NQ
Tel.: 01383 315400
Dunfermline
Merchiston House
Foundry Street
Dunfermline
KY12 9DF
Tel.: 01383 813800
Kirkcaldy
5 Hunter Street
Kirkcaldy
KY1 1ED
Tel.: 01592 253200
Glenrothes
3 Post Gate
Glenrothes
KY7 5LL
Tel.: 01592 253600
Leven
9 Waggon Road
Leven
KY8 4PT
Tel.: 01333 593100
St. Andrews
187 South Street
St Andrews
KY16 9EE
Tel.: 01334 413500
13
PRACA
Dodatkowe informacje dostępne są na stronie internetowej www.jobcentreplus.gov.uk lub pod
bezpośrednim numerem telefonu doradcy ds. osób poszukujących pracy 0845 6060234
Internet: istnieje wiele stron internetowych pośredniczących w znalezieniu pracy np.:
www.S1jobs.com
www.jobinscotland.com
www.localrecruit.co.uk/scotland
Targi pracy: Ogłoszenia o organizowanych targach pracy można znaleźć w gazetach,
Urzędach Pracy lub w radio.
Ogłoszenia: Ogłoszenia o prace często są również wywieszane w witrynach sklepowych, na
tablicach ogłoszeń w supermarketach i kafejkach.
W cel uzyskania informacji na temat prowadzenia własnej działalności gospodarczej należy
skontaktować się z:
Urzędem Pracy lub
Scottish Enterprise Fife
Kingdom House
Saltire Centre
Glenrothes
KY6 2AQ
Tel: 01592 623000
www.scottish-enterprise.com
Prawa pracownicze
Porady dotyczące przysługujących praw
Wszyscy pracownicy posiadają podstawowe prawa bez względu czy pracują w pełnym czy
niepełnym (mniej niż 16 godzin) wymiarze godzin. Prawo pracy jest skomplikowane i różni się w
zależności od okoliczności. Należy szukać porady, gdy nie jesteśmy pewni swoich praw.
Porady i pomoc można uzyskać od:
Projekt dla pracowników emigracyjnych Kongresu Związków Zawodowych TUC – należy
odwiedzić stronę internetową www.worksmart.org.uk lub zadzwonić pod numer 0870 600
4882, w celu uzyskania kopi ulotki pt. Praca w Wielkiej Brytanii: twoje prawa. Ulotka dostępna
jest w języku litewskim, węgierskim, estońskim, czeskim, słowackim i polskim.
Szkocki TUC: 0141 337 8100 w celu uzyskania porady dotyczącej wyboru związku
zawodowego i innych ogólnych informacji.
14
Szkocki oddział Komisji Niskiej Płacy Minimalnej: Należy zadzwonić pod numer 0845 602
3802 lub odwiedzić stronę internetową www.slpu.org.uk,w celu uzyskania informacji na temat
wynagrodzeń i praw pracy.
PRACA
Prawa i porady obywatelskie w Fife (CARF). Dodatkowe informacje można znaleźć w
dalszych częściach niniejszej ulotki.
ACAS – należy odwiedzić stronę internetową www.acas.org.uk lub zadzwonić pod numer
infolinii
08457 47 47 47
Prawa pracownika obejmują
Pisemny opis warunków pracy
Pracodawca zobowiązany jest wydać pracownikowi pisemny opis warunków pracy w ciągu
dwóch miesięcy od rozpoczęcia pracy. Opis powinien zawierać wysokość wynagrodzenia,
godziny pracy, urlop itp. Przed podpisaniem należy zapoznać się z opisem i upewnić się, że
rozumiemy zawarte w nim informacje.
Pasek wypłaty
Pracodawca ma obowiązek wydać pasek wypłaty na każdą z wypłat. Na pasku powinna
znajdować się wysokość wypłaty, potrącenia podatkowe i wysokość potrąceń na składki
ubezpieczenia społecznego (NIN).
Krajowa stawka płacy minimalnej
Większość pracowników w Szkocji, którzy mają 16 lat lub są powyżej 16 roku życia ma prawo
do krajowej minimalnej stawki za godzinę bez względu na miejsce pracy, wielkości firmy i
wykonywanej pracy. Stawka minimalna jest to ustalona wysokość wynagrodzenia za godzinę
dla pewnych grup pracowników, która zależy od wieku lub udziału w uznawanych programach
szkoleniowych. Pracownicy rolniczy posiadają osobny program, który jest kompatybilny z
wymaganiami programu stawki minimalnej.
*Directgov* zaopatrują informację o prawach robotników
Krajowa stawka płacy minimalnej – krótki przewodnik dla pracowników (National Minimum
Wage – A guide for workers).
Obydwie ulotki dostępne są w:
Tel. 0800 917 2368
Strona internetowa Understanding your work status : Directgov - Employment.
Od 1 pazdziernika 2010 pracodawca, który zapewnia pracownikowi zakwaterowanie może
potrącać za nie maksymalnie £4.61 dziennie (£32.27 tygodniowo) z wynagrodzenia pracownika.
Pracodawcy, którzy zapewniają transport do i z pracy mają prawo potrącić koszty transportu z
wynagrodzenia pracownika. Pracodawca nie ma prawa potrącać kosztów posiłków i napoi.
Pracodawcy, którzy płacą stawki poniżej stawki minimalnej łamią prawo.
W celu uzyskania dodatkowych informacji na temat stawki minimalnej, należy zadzwonić pod
numer infolinii 0800 917 2368 lub odwiedzić stronę internetową Employment : Directgov
15
PRACA
Prawa pracownicze dotyczące czasu pracy: przerwy, urlopy, wynagrodzenie za okres
urlopowy oraz ograniczenia dotyczące tygodniowego czasu pracy:
Prawo do godzin pracy nieprzekraczających 48 godzin tygodniowo (w ciągu okresu 4
miesięcy).
• Przerwy 20 minutowe co 6 godzin (więcej dla osób poniżej 18. roku życia).
• Płatne urlopy od kwietnia 2009 powiększają wasz pracowniczy tydzień przez 5.6, tak (więc)
*five-day-a-week* robotnicy są upoważniani do 28 dni.
•
Ochrona z zakresu BHP: pracodawca musi zapewnić bezpieczne warunki pracy zgodne z
przepisami BHP.
Prawo do przystąpienia do związków zawodowych: pracodawcy nie wolno dyskryminować
pracowników, którzy przystąpili do związków zawodowych.
Prawo przeciw dyskryminacji: pracodawcy nie wolno traktować pracownika gorzej niż innych
pracowników z powodu rasy, płci, niepełnosprawności, ciąży, wieku, orientacji seksualnej czy
wyznania.
Dodatkowe informacje można uzyskać dzwoniąc pod numer infolinii krajowych związków
zawodowych ds. praw pracowniczych 0870 600 4882 lub pod numerem szkockich związków
zawodowych 0141 337 8100 for.
Pracownicy, którzy zachorują lub zajdą w ciążę mogą mieć prawo do chorobowego lub
macierzyńskiego wynagrodzenia. Zależy to od okoliczności w jakich znajduje się pracownik i od
uiszczonych składek na ubezpieczenie społeczne (NIN).
Osoby, których wynagrodzenie jest niskie mogą starać się o dodatek mieszkaniowy,
dodatek do podatku lokalnego oraz dodatek dla osób o niskich dochodach (tzw. working
tax credit).
.
Urzędy Pracy oferują informacje o zasiłkach i porady dotyczące składania wniosków o
przyznanie zasiłków.
Inne zasiłki socjalne
Osoby (z krajów A8) poszukujące pracy mogą również korzystać z tych samych praw do
świadczeń jak obywate innych państw UE.
Pomoc obejmuje takie zasiłki jak zasiłek dla osób aktywnie poszukujących pracy, dodatek do
wynagrodzenia lub zasiłek chorobowy dla osób niezdolnych do pracy.
Urzędy Pracy oferują informacje o zasiłkach socjalnych i porady dotyczące składania wniosków
o przyznanie zasiłków.
16
Osoby, które zostały przewiezione do Fife wbrew własnej woli lub są zmuszane do pracy,
która jest niebezpieczna lub nielegalna powinni niezwłocznie zawiadomić policję.
Dodatkowe informacje dostępne są na stronie internetowej www.direct.gov.uk
PRACA
Opieka na dziećmi
Osoby pracujące, które potrzebują pomocy w opiece nad dziećmi, mogą skorzystać z usług
przedszkoli dziennych i opiekunek lub świetlic na terenie całego Fife.
Należy skontaktować się z infolinią Fife ds. opieki nad dziećmi pod numerem telefonu 01592
776406 lub pod adresem email [email protected]
Można również odwiedzić stronę internetową ds. opieki nad dziećmi
www.scottishchildcare.gov.uk
Zatrudnienie i zwalczanie bezrobocia
Partnerska inicjatywa lokalnych wladz, college'ow i organizacji pozarzadowych dzialajaca pod
wspolnym szyldem "Opportunities Fife" zajmuje sie zwalczaniem bezrobocia na terenie Fife
poprzez skuteczne dzialania wspierajace zatrudnienie oraz zwalczanie problemow powiazanych
z bezrobociem (ubostwo, zdrowie).
Wiecej informacji:
http://www.opportunitiesfife.org/
Wydzial Rozwoju Urzedu Regionu Fife
Zespol ds. Zatrudnienia i Umiejetnosci
Tel. 08451 55 55 55 wewn. 471049
17
MIESZKALNICTWO
Szukanie mieszkania
Pracodawca może zorganizować zakwaterowanie. W innej sytuacji, istnieje wiele opcji:
Schroniska, motele: jest to droga opcja, ale odpowiednia na parę dni.
Informacje na temat schronisk i moteli można znaleźć na stronie internetowej informacji
turystycznej pod adresem:
www.touristinformationcentres.com
lub http://www.touristnetuk.com/sc/fife/default.asp
Wynajem prywatny
Mieszkanie/dom można wynająć od prywatnego właściciela mieszkania. Wysokość czynszów
różni się w zależności od rejonu Fife, ale są w granicach od £200-£250 na miesiąc plus
rachunki za pokój w mieszkaniu wynajmowanym wspólnie z innymi mieszkańcami do £400 w
górę za mieszkanie cztero pokojowe. Ogłoszenia o wynajem mieszkania można znaleźć w
swoich miejscowych gazetach wydawanych co tydzień np. The Fife Free Press, The Glenrothes
Gazette, The St Andrews Citizen oraz The Dunfermline Press. Ogłoszenia są również
wywieszane w witrynach sklepowych i w biurach nieruchomości.
Mieszkalnictwo socjalne
Nieruchomość może zostać wynajęta od władz lokalnych Fife lub innych spółdzielni
mieszkaniowych (zarejestrowanych właścicieli lokali socjalnych) lub innych spółdzielni
mieszkaniowych, które zapewniają lokale mieszkalne o niewysokich czynszach.
Wnioskodawca musi złożyć wniosek o przyznanie lokalu socjalnego a następnie jego dane
zostaną dodane do listy oczekujących na przyznanie lokalu socjalnego (okres oczekiwania zależy
od rodzaju poszukiwanego lokalu).
Szkockie Zrzeszenie Spółdzielni Mieszkaniowych udostępnia listę wszystkich spółdzielni
mieszkaniowych w Fife na stronie internetowej www.sfha.co.uk lub pod numerem telefonu
0131 556 5777
Zakup
Można kupić swój własny lokal mieszkaniowy. Ceny lokali mieszakowych różnią się w
zależności od rejonu Fife. Przed zaciągnięciem hipoteki i kupnem lokalu mieszkaniowego
należy zasięgnąć porady banku lub spółdzielni mieszkaniowej.
Osoby bezdomne
W określonych okolicznościach władze lokalne Fife pomogą znaleźć mieszkanie/dom.
Informacje kontaktowe:
Ośrodki Home4Good Centres
Home 4Good Resource Centre
18
MIESZKALNICTWO
Cornerstone Building
34 Commercial Road
Leven
KY8 4LD
Tel.: 01334 659391
Email: [email protected]
Home 4Good Resource Centre
16 East Burnside
Cupar
KY15 4BH
Tel.: 01334 659390
Email: [email protected]
Home 4Good Resource Centre
Segal House
1-2 Segal Place
Pittencrief Street
Dunfermline
KY12 8AZ
Tel.: 01383 602388
Email: [email protected]
Home 4Good Resource Centre
Marwood House
34 St Clair Street
Kirkcaldy
KY1 2QE
Tel: 01592 583394
Email: [email protected]
Dodatkowe numer:
Infolinia dla osób bezdomnych(dla wszystkich nowych bezdomnych wnioskodawców):
Całodobowa infolinia: 0800 028 6231
Infolinia w nagłych przypadkach poza urzędowymi godzinami pracy: tel.: 01592 583393
Wynajem prywatny
Większość osób zatrudnionych na stałe wynajmuje lokale mieszkalne prywatnie. Kilka punktów
dotyczących wynajmu:
1.
Właściciel wynajmujący lokal mieszkalny powinien być zarejestrowany. Oznacza to, że
właściciel mieszkania utrzymuje wyznaczone standardy wynajmu oraz wynajmuje w zgodzie
z wyznaczonymi przepisami. Można sprawdzić, czy właściciel jest zarejestrowany dzwoniąc
pod numer telefonu 0800 027 0414 lub odwiedzając stronę internetową
www.landlordregistrationscotland.gov.uk
19
MIESZKALNICTWO
2. Właściciel mieszkania powinien posiadać licencję HMO, przyznawaną lokalom mieszkalnym,
które wynajmowane są przez przynajmniej trzy niespokrewnione ze sobą osoby, które
dzielą ze sobą toaletę, łazienką i kuchnię. Dzwoniąc pod numer władz lokalnych Fife
01592 533397, można dowiedzieć się czy właściciel posiada licencję HMO.
3. Właściciel powinien dostarczyć umowę o najem. Jest to umowa, którą podpisuje najemca i
właściciel lokalu i która wyznacza warunki najmu oraz prawa i obowiązki najemcy i
właściciela lokalu mieszkaniowego. Przed podpisaniem umowy należy upewnić się, że ją
rozumiemy. W razie wątpliwości proszę skontaktować się z jedną z organizacji
wymienionych poniżej, w celu uzyskania porady.
4. Umowa o najem określi przedmioty najmu np. meble. Umowa o najem prawdopodobnie nie
będzie obejmować kosztów związanych z ogrzewaniem, elektrycznością i telefonem.
Umowa również będzie zawierać dopuszczalną liczbę osób, które mogą mieszkać w lokalu.
Umowa o najem również określi czy najemca może trzymać zwierzęta domowe w lokalu.
5. Wynajmujący musi postępować zgodnie z warunkami umowy o najem np. w lokalu
mieszkaniowym nie powinno mieszkać więcej osób niż zezwala na to umowa. W przypadku
złamania warunków umowy właściciel ma prawo wypowiedzieć umowę o najem. Właściciel
lokalu mieszkaniowego również musi postępować zgodnie z warunkami umowy.
6. Właściciel nie ma prawa bezpodstawnie eksmitować najemcy. Najemcę chronią przepisy
prawne. Przepisy chroniące najemcę różnią się w zależności o typu umowy o najem oraz
sytuacji najemcy. Ważne jest, aby zasięgnąć porady, jeśli wystąpią problemy w kontaktach
z właścicielem mieszkania lub gdy grozi nam eksmisja.
7. Najemcy mają prawa i obowiązki. Właściciel ma obowiązek uszczelnić lokal mieszkalny
(wiatr i woda). Lokal mieszkalny powinien zostać odpowiednio przygotowany przed
wprowadzeniem się najemcy. Obowiązkiem właściciela jest wykonywanie większych napraw,
ale obowiązkiem najemcy jest utrzymywanie czystości i porządku w lokalu mieszkalnym. To
również dotyczy terenu naokoło domu.
Dobrym źródłem porad na temat mieszkalnictwa jest strona internetowa:
http://scotland.shelter.org.uk
Życie w społeczności
Dbanie o swój dom
Ważne jest utrzymywanie czystości w domu oraz konserwacja.
Lokalu mieszkalnego nie można używać jako warsztatu lub przechowalni np. sprzętu
elektrycznego.
Przepełnienie lokali mieszkalnych
Na każdy pokój w domu nie powinno przypadać więcej niż 2 osoby, więc w domu który ma 3
pokoje nie powinno mieszkać więcej niż 6 osób (jeden dorosły liczy się jak dwoje dzieci poniżej
10. roku życia). Przeludnienie w lokalu mieszkaniowym może spowodować problemy z
bezpieczeństwem i sąsiadami. Przeludnienie lokalu mieszkaniowego również prawdopodobnie
20
łamie warunki umowy o najem.
MIESZKALNICTWO
Życie w mieszkaniu
Mieszkając w bloku należy mieć na względzie innych mieszkańców (sąsiadów).
Sprzątanie klatki schodowej
W niektórych blokach mieszkania mają wspólną klatkę schodową. Do najemcy należy
obowiązek sprzątania wspólnej klatki schodowej a nie do właściciela lokalu mieszkaniowego.
Najemca powinien dzielić sprzątanie schodów i półpiętra z innymi mieszkańcami.
Hałas
Hałas rozprzestrzenia się, dlatego należy zachować ciszę od 23:00 do 7:00 (również pamiętać
o innych w pozostałych godzinach) oraz szczególnie dbać o ciszę i spokój w niedziele. Nie
puszczać głośno muzyki, w szczególność pomiędzy wyżej wymienionymi godzinami, ponieważ
głośna muzyka często przeszkadza sąsiadom.
Woda
Należy uważać na przecieki, przelewanie wody w zlewach i wannach, ponieważ woda może
przesiąknąć do mieszkania poniżej i spowodować duże straty.
Miejsca wspólnego użytkowania
Często na tyłach bloków znajdują się specjalnie wyznaczone miejsca dla dzieci do zabawy oraz
do wywieszania prania na sznurach do bielizny. Miejsca te należy utrzymywać w odpowiednim
porządku, aby zapewnić bezpieczeństwo dzieciom. Jest to obowiązkiem najemcy a nie
właściciela budynku.
Śmieci
Władze lokalne odbierają śmieci. Informacje na temat daty odbioru śmieci można uzyskać pod
numerem telefonu: 08451 55 00 22
Śmieci należy umieszczać tylko w przeznaczonych do tego koszach. Nie wolno zostawiać
śmieci w innych miejscach.
• Po włożeniu śmieci należy ponownie umieścić pokrywę kosza na koszu.
• W sytuacji, gdy śmieci nie mieszczą się w koszu należy skontaktować się z władzami
lokalnymi.
• Nie wolno wrzucać swoich śmieci do koszy innych osób.
• Dzieciom nie wolno bawić się w pobliżu koszy na śmieci lub wyciągać odpadków z koszów.
•
Stare meble i duże odpadki
Władze lokalne odbierają śmieci, które nie mieszczą się z powodu swoich wymiarów do kosza
oraz odbierają stare meble tj. łóżka raz w tygodniu. Usługa jest odpłatna.
Osobno odbierane są lodówki i zamrażalki. Usługa odbioru lodówek i zamrażalek jest
bezpłatna.
Stare meble i duże odpady należy wystawić nie wcześniej niż w dzień ich odbioru. Śmieci nie
są odbierane w dni świąteczne.
21
Dodatkowe informacje można uzyskać pod numerem: 08451 55 00 22 lub go to
www.fifedirect.org.uk
MIESZKALNICTWO
Na ulicy
Duże zbiorowiska osób na ulicach nie są zabronione przez prawo, ale grupy ludzi stojące na
ulicach mogą dla innych wydawać się zagrożeniem. To może doprowadzić do powstania
problemów w sąsiedztwie.
Podatek lokalny
Najemcy i właściciele lokali mieszkalnych mają obowiązek płacić podatek lokalny. Podatek
lokalny finansuje szkoły, biblioteki, oświetlenie ulic i wodę.
Wysokość podatku
Wysokość podatku zależy od wartości lokalu mieszkalnego.
Osoby odpowiedzialne za opłatę podatku lokalnego
Większość osób powyżej 18. roku życia muszą opłacać podatek lokalny. Możliwe są zniżki np.
dla osób, które mieszkają same. Dodatkowe informacje można uzyskać pod numerem telefonu:
08451 55 11 44 lub odwiedzając stronę internetową www.fifedirect.org.uk/benefits
W większości przypadków podatek lokalny nie jest częścią miesięcznych opłat
czynszowych. Należy to sprawdzić z właścicielem mieszkania.
Kiedy uiszczamy opłaty – co miesiąc.
Sposób uiszczana opłat – istnieje wiele sposobów uiszczania opłat, patrz poniżej.
Można uiścić opłaty przez Internet na stronie internetowej www.fifedirect.org.uk/counciltax
oraz telefonicznie pod numerem 08451550055 lub w miejscowym biurze odbierania opłat
podatku lokalnego oraz w punktach płatniczych w sklepach, supermarketach albo na
poczcie. Osoby, które mają konta bakowe mogą zlecić zlecenie stałe (direct debit).
Osoby, których nie stać na opłacanie podatku
Osoby, którym przysługują zasiłki socjalne lub mają niskie dochody mogą starać się o upust
podatku lokalnego. Dodatkowe informacje można uzyskać dzwoniąc pod numer infolinii ds.
podatku lokalnego.
Zaległości w opłacaniu podatku lokalnego
Ważne jest, aby regularnie opłacać raty podatku lokalnego. Osoby, które zalegają z opłatami
mogą zostać ukarane grzywną w wysokości dodatkowych 10% a w końcu może zostać wszczęte
postępowanie sądowe przeciwko nim.
Osoby, które mają trudności w płaceniu podatku powinny skontaktować się z władzami
lokalnymi. Im wcześniej poinformujemy władze lokalne tym szybciej otrzymamy pomoc, co
zapobiegnie utworzeniu długów.
22
MIESZKALNICTWO
Biuro poboru podatku lokalnego (Council Tax Collection Office)
Tel. – 08451 55 11 55
Godziny otwarcia:
poniedziałku do czwartku – 8:00 do 19:00
piątek – 8:00 do 18:00
Bezpieczeństwo przeciwpożarowe
Informacje zawarte w tej części ulotki mówią o sposobach zapobiegania pożarom w domu i
sposobach zachowania na wypadek pożaru. Proszę dokładnie przeczytać podane informacje.
Należy sprawdzić czy wszyscy mieszkańcy domu wiedzą, co robić na wypadek pożaru.
Zapobieganie pożarom
Straż Pożarna Fife oferuje BEZPŁATNE wizyty domowe oceniające bezpieczeństwo
przeciwpożarowe. Podczas wizyty Straż przeprowadzi i przedstawi ocenę bezpieczeństwa
przeciwpożarowego domu oraz doradzi i w razie potrzeby zamontuje alarm przeciwpożarowy
(sprawność 10 lat) i/lub wymieni baterie w alarmach.
W celu ustalenia wizyty, należy zadzwonić pod numer 0808 100 3141 (BEZPŁATNY NUMER
TELEFONU).
Papierosy a pożar
W zeszłym roku w Fife wiele osób zmarło na skutek pożarów. Większość z tych pożarów
zostało wywołanych papierosami. Dlatego należy:
• ostrożnie obchodzić się z zapałkami i zapalniczkami,
• ostrożnie gasić papierosy,
• zachować ostrożność przy opróżnianiu popielniczek,
• zachować szczególną ostrożność po wypiciu alkoholu lub gdy jesteśmy zmęczeni,
• sprawdzić czy alarmy przeciwpożarowe odpowiednio działają.
Alarmy przeciwpożarowe
Na każdym poziomie w mieszkaniu/domu powinien znajdować się przynajmniej jeden alarm
przeciwpożarowy. W większości lokali mieszkaniowych alarmy zasilane są przez główne źródło
prądu, ale większość alarmów jest na baterie o przedłużonej trwałości. Należy co tydzień
sprawdzać czy alarm działa poprzez wciśnięcie przycisku testowego. Baterie należy wymieniać
co roku.
Mieszkanie w bloku
Budynek został zaprojektowany i zbudowany z myślą o bezpieczeństwie przeciwpożarowym.
Ściany i drzwi pomiędzy mieszkaniami są ognioodporne i zaprojektowane tak, aby zapobiec
rozpowszechnianiu się dymu.
23
MIESZKALNICTWO
Należy sprawdzić czy:
na klatce schodowej i schodach w bloku nie znajdują się śmieci lub własności
mieszkańców,
drogi ewakuacyjne są wolne od przeszkód.
W przypadku włączenia się alarmu przeciwpożarowego lub po odkryciu pożaru należy:
EWAKUOWAĆ SIĘ Z MIEJSCA POŻARU,
WEZWAĆ STRAŻ POŻARNĄ, TRZYMAĆ SIĘ Z DALEKA OD POŻRU!
• należy powiadomić wszystkich w swoim domu i jak najszybciej wszystkich bezpiecznie
ewakuować z budynku,
• należy zamknąć drzwi,
• już przebywając na zewnątrz należy zadzwonić pod 999 i poprosić o połączenie ze Strażą
Pożarną. Należy podać Straży Pożarnej adres pożaru.
Mieszkania na wysokich piętrach
Mieszkania można opuścić przez balkon jedynie w przypadku, gdy jest to wyznaczona droga
ewakuacyjna. Należy użyć do ucieczki schodów a nie windy.
Należy zadzwonić pod 999 i porosić o połączenie ze Strażą Pożarną. Należy podać swój adres i
piętro, na którym wybuchł pożar.
Pożar w mieszkaniu sąsiadów
Przeważnie najbezpieczniej jest pozostać we własnym domu. Należy podejść do okna, aby być
widocznym.
W sytuacji, gdy do mieszkania dostaje się dym lub gorąco należy je opuścić bezpieczną droga
ewakuacyjną. Na każdym piętrze wieżowca powinny znajdować się odpowiednie
oznaczenia.
Należy skorzystać ze schodów a nie windy.
Należy zadzwonić pod 999 i poprosić o połączenie ze Strażą Pożarną i podać lokalizację
pożaru.
Dodatkowe informacje dostępne są na stronie internetowej:
www.dontgivefireahome.com
24
ZDROWIE
Zdrowie
Krajowa Służba Zdrowia (NHS) oferuje usługi związane z opieką zdrowotną. Większość z opieki
zdrowotnej oferowana jest za pośrednictwem lekarza rodzinnego (nazywanego GP).
Należy zarejestrować się z GP jak najszybciej – nie należy czekać do momentu
wystąpienia choroby lub problemu ze zdrowiem.
Osoby, które nie mają swojego GP a poważnie rozchorują się powinni niezwłocznie udać się na
Pogotowie w swoim miejscowym szpitalu.
Wszystkie medyczne usługi NHS są bezpłatne. GP może pobierać opłaty za przeprowadzenie
przeglądu zdrowia dla pracodawcy, firm ubezpieczeniowych, w celu otrzymania prywatnych
certyfikatów zdrowia, certyfikatów zezwalających na podróżowanie oraz niektórych szczepień
(dla podróżujących). Również niektóre z lekarstw są odpłatne oraz opieka związana ze
wzrokiem i jamą ustną (patrz poniżej).
Rejestracja z GP
Należy zarejestrować się z przychodnią i GP najbliżej swojego domu. Listy GP dostępne są w
bibliotekach i stronie internetowej www.fifedirect.org.uk lub
www.nhsfife.scot.nhs.uk/gp.html
W celu rejestracji trzeba wypełnić formularz.
Można zapytać przyjaciół lub sąsiadów o najbliższą przychodnię GP. Należy odwiedzić
przychodnię i poprosić o umieszczenie na liście pacjentów. Przychodnia nie pobiera za to
opłaty.
Można, jeśli istnieje taka możliwość poprosić o kobietę lub mężczyznę GP.
GP może odmówić wpisania pacjenta na listę, w przypadku, gdy nie ma już miejsc. W
trudnościach z uzyskaniem GP może pomóc Dział ds. usług GP, z którym można skontaktować
się pod numerem 0131 2757038 lub 08453001216.
Podczas rejestracji GP poinformuje o wymaganych dokumentach w celu potwierdzenia statusu
pacjenta w Wielkiej Brytanii np. od obywatela Europejskiego Obszaru Gospodarczego
planującego pozostać w Wielkiej Brytanii na stałe GP może zażądać rachunku za podatek
lokalny, aby potwierdzić intencje takiej osoby do dłuższego pobytu w Wielkiej Brytanii.
Osoby, które zamierzają pozostać w Wielkiej Brytanii tymczasowo powinny posiadać
Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego lub formularz E111.
Obywatele Unii Europejskiej (jaki i żona/mąż/partner cywilny i dzieci obywatela Unii
Europejskiej) mają prawo do takiego samego leczenia jak obywatele Wielkiej Brytanii. Leczenie
osób mieszkających w Wielkiej Brytanii tymczasowo będzie zależeć od typu opieki i długość
przewidzianego czasu pobytu w Wielkiej Brytanii. GP udzieli więcej informacji na ten temat.
Otrzymanie leczenia
Należy zadzwonić do swojego GP i ustalić godzinę wizyty. Większość przychodni wymaga
wcześniejszego zapisania się na wizyty. Należy zadzwonić o 8:30, aby ustalić spotkanie na
ten sam dzień. Recepcjonista poda godzinę spotkania z GP lub pielęgniarką. Wizyta jest
25
wyznaczona tylko dla jednej osoby. Ważne jest przyjście na umówioną wizytę i należy
ZDROWIE
powiadomić GP w przypadku, gdy pacjent nie
może przyjść na wyznaczone spotkanie.
GP jest łącznikiem pomiędzy pacjentami a innymi usługami medycznymi tj. fizykoterapia,
położnictwo i zdrowie psychiczne oraz leczenie szpitalne, ale nie opieką dotycząca wzroku i
opieką dentystyczna.
Poza urzędowymi godzinami pracy
Pomoc lekarza poza urzędowymi godzinami pracy jest również udostępniana przez przychodnie
GP. W sytuacji, gdy nie możemy czekać na otwarcie przychodni należy zadzwonić do
przychodni i zasięgnąć informacji o dostępnych sposobach leczenia. Można również zadzwonić
pod numer NHS 24, 08454 24 24 24.
NHS 24 również udziela ogólnych informacji zdrowotnych. Można dowiedzieć się więcej na
stronie internetowej www.nhs24.co.uk
Niegroźne wypadki
W przypadku wystąpienia niegroźnych wypadków należy skontaktować się ze swoim GP lub
pojechać na Pogotowie w swoim miejscowym szpitalu.
Nagłe, poważne wypadki
W przypadku poważnych wypadków np. kiedy ofiara mocno krwawi lub przestała
oddychać należy zadzwonić pod 999 i poprosić o karetkę pogotowia. Należy podać imię i
nazwisko oraz adres, pod który mają przyjechać.
Dzieci
NHS zapewnia opiekę zdrowotną dzieciom i młodym osobom od momentu urodzenia do
zakończenia edukacji. Dzieci również otrzymują regularne przeglądy zdrowia w szkołach.
Wszystkie osoby, które mają dzieci muszą je zarejestrować z GP.
Szczepienia przeciwko chorobom zakaźnym
Dzieci w Wielkiej Brytanii przeważnie są szczepione przeciwko odrze, śwince i różyczce, polio,
błonicy, tężcowi i zapaleniu opon mózgowych. W zależności od narodowości może wystąpić
potrzeba dodatkowych szczepień np. na gruźlicę. Wymienione powyżej choroby mogą być
bardzo niebezpieczne, dlatego bardzo ważne jest zasięgnięcie porady GP, pielęgniarki
środowiskowej lub szkolnej na temat szczepień dziecięcych.
Antykoncepcja i zdrowie seksualne
NHS w Fife zapewnia informacje na temat antykoncepcji i zdrowia seksualnego. Informacje
zapewniane są przez Przychodnie antykoncepcji i zdrowia seksualnego, przez GP i niektóre
apteki. Przychodnie zdrowia seksualnego oferują różne metody antykoncepcyjne łącznie z
antykoncepcją awaryjną, kondomami, skierowaniami o zakończenie ciąży, badaniami na i
leczeniem chorób przenoszonych droga płciową, wymazami z szyjki macicy, poradami
dotyczącymi zdrowia kobiecego oraz poradami dotyczącymi innych zagadnień zdrowia
seksualnego.
Wszystkie środki antykoncepcyjne i porady są bezpłatne i nie trzeba mieć skierowania od
26
swojego GP.
ZDROWIE
Godziny otwarcia i miejsca przyjęć
Przychodnie zdrowia seksualnego przyjmują w różnych godzinach i miejscach w Fife. Należy
skontaktować się z głównym ośrodkiem, który znajduje się pod adresem The Beeches Centre w
Szpitalu Forth Park, Kirkcaldy, dodatkowe informacje pod numerem telefonu 01592 647979.
Kondomy
Kondomy można kupić w supermarketach, na stacjach benzynowych, w toaletach publicznych i
aptekach.
Apteki/drogerie
Osobom potrzebującym lekarstw GP wyda receptę, którą następnie można zrealizować w
drogeriach (aptekach). W każdej okolicy zamieszkania znajduje się kilka aptek. Czasami apteki
znajdują się również w przychodniach GP.
Apteki również udzielają porad na temat leków dostępnych bez recepty na drobne problemy
zdrowotne. Ceny lekarstw różnią się od siebie.
Ceny lekarstw/recepty
Oplaty za lekarstwa i recepty zostaly zniesione od 1 Kwietnia 2011
Dodatkowe informacje na temat opłat za recepty i leczenia można znaleźć w ulotce HCS2
dostępnej w każdej aptece lub na poczcie oraz na stronie internetowej
www.scotland.gov.uk/Publications/2011/03/30113407/0.
Dentysta (zęby)
Należy zarejestrować się z miejscowym dentystą. Listy z miejscowymi dentystami dostępne są
w bibliotekach, przychodniach( można również zapytać o lokalizację najbliższego gabinetu
dentystycznego znajomych lub sąsiadów) oraz na stronie internetowej:
www.nhsfife.scot.nhs.uk/gdp.html
Można zarejestrować się z dentystą pracującym dla NHS lub prywatnym (u prywatnego
dentysty całkowity koszty leczenia pokrywa pacjent). W przypadku problemów z rejestracją
należy zadzwonić pod numer infolinii dentystycznej: 01592 777500
Rząd co roku wyznacza wysokość opłat za usługi dentystyczne. Przeglądy dentystyczne są
bezpłatne. Pacjent musi opłacić 80% z kosztów leczenia do maksymalnej wysokości £384 za
jeden kurs leczenia. Dentysta dostarczy informacji na temat kosztów.
Następującym osobom przysługuje bezpłatne leczenie dentystyczne (NHS):
• osobom poniżej 18. roku życia,
• osobom poniżej 19. roku życia i uczącym się w pełnym wymiarze godzin,
• kobietom w ciąży lub z dziećmi poniżej 12. miesiąca życia,
• dorosłym, którzy otrzymują specjalną emeryturę, która pokrywa różnicę, gdy wysokość
emerytury nie osiąga określonego pułapu tzw. Pension Guarantee Credit lub osobom
27
otrzymującym zasiłki socjalne np. dodatek do dochodów,
• osobom, które otrzymują zasiłek dla osób
aktywnie poszukujących pracy.
ZDROWIE
Osoby o niskich dochodach (łącznie z osobami starszymi i studentami) mogą złożyć wniosek
HC1 o pomoc w pokrywaniu kosztów leczenia dentystycznego. Wniosek można dostać od
swojego dentysty, w urzędzie pocztowym, na stronie internetowej
www.scotland.gov.uk/healthcosts oraz poprzez kontakt telefoniczny na numer 0845 850 11 66.
W nagłych wypadkach lub z bólem należy zadzwonić do swojego dentysty. Osoby nie
zarejestrowane z dentystą mogą zadzwonić pod numer 01592 740 230.
Usługa jest odpłatna i trzeba zarezerwować wizytę. Telefony odbierane są 24 godziny na dobę,
7 dni w tygodniu. Koszty usługi są takie same jak zwykłej opieki dentystycznej. Należy
pamiętać o zabraniu ze sobą pieniędzy.
Opieka związane ze wzrokiem
Można udać się do optyka na przebadanie wzroku. Usługa jest bezpłatna dla osób, którym
przysługuje bezpłatne leczenie NHS. Koszty okularów częściowo lub w całości należy pokryć
samemu. Optyk udzieli informacje na temat kosztów i wymaganych dokumentów. W sytuacji,
gdy przegląd wzroku ujawni problemy, optyk skieruje pacjenta do GP.
Inne problemy zdrowotne
Osoby, które potrzebują lub znają kogoś kto potrzebuje specjalnej pomocy lub leczenia z
powodu swojej niepełnosprawności, problemu zdrowotnego lub specjalnych wymagań powinny
skontaktować się ze swoim GP. GP dostarczy informacje na temat dostępnych form pomocy.
Zażalenia
Osoby niezadowolone z otrzymywanych usług mają prawo do złożenia zażalenia. Zawsze
należy poprosić o procedurę zażaleń, która dostarczy informacje na temat sposobu składnia
zażaleń.
Lub należy skontaktować się z oddziałem ds. relacji z pacjentem:
Patient Relations Department
Fife NHS Board
Tel.: 01592 643355 (wew. 8557)
Pomoc i informacje
W celu uzyskania pomocy w wypełnianiu formularzy medycznych należy skontaktować się z
Biurem porad i praw obywatelskich w Fife (Citizens Advice and Rights Fife (CARF)).
W celu uzyskania dodatkowych informacji na temat zdrowia należy zadzwonić pod bezpłatny
numer infolinii szkockiej NHS 0800 22 44 88 lub odwiedzić stronę internatową
www.nhsfife.scot.nhs.uk/gp.html
Listę faktów związanych ze zdrowiem można pobrać ze strony internetowej
www.adviceguide.org.uk/scotland
Usługi położnicze
28
Kobiety w ciąży powinny ustalić wizytę z GP, który skontaktuje z odpowiednim oddziałem
położniczym.
ZDROWIE
W przypadku niechcianej ciąży, należy zasięgnąć porady GP lub zadzwonić pod numer 01383
722911 w celu omówienia sytuacji.
Większość przychodni GP posiada wiele ulotek na temat zdrowia, które również są dostępne w
innych językach. Należy o nie zapytać GP lub pielęgniarki.
Medycyna moczowo-płciowa i zdrowie seksualne
Zapewniamy badania i leczenie chorób przenoszonych drogą płciową łączne z HIV i
zapaleniem wątroby (żółtaczka). Również zapewniamy szczepienia na zapalenie wątroby typu A
i B, antykoncepcja awaryjną, testy ciążowe i kondomy. Wszystkie usługi są bezpłatne i poufne.
Należy skontaktować się z Beeches Centre, Szpital Forth Park, Kirkcaldy pod numerem 01592
643774 lub Clinic 4, Szpital Queen Margaret pod numerem 01383 624079.
Gwałt i napaść na tle seksualnym
Gwałt lub napaść na tle seksualnym nigdy nie jest winą ofiary (nie zależnie od tego gdzie ofiara
była, co robiła, co miała na sobie i czy piła).
Należy porozmawiać o tym z kimś komu ufamy i zgłosić fakt na Policję i otrzymać pomoc
medyczną (należy powiedzieć lekarzowi co się stało). Można porosić o kobietę lub mężczyznę
lekarza.
Ośrodek ds. gwałtów i napaści na tle seksualnym w Fife
Tel.: 01592 642336
Tel.: 01334 655205
Przemoc w rodzinie
Przemoc w rodzinie może przybrać wiele form:
•
•
•
•
fizyczne (bicie, popychanie, uderzanie),
emocjonalne (izolacja, groźby, wyzywanie, mówienie, że ktoś jest głupi),
seksualne (zmuszanie do niechcianego kontaktu seksualnego łącznie z gwałtem),
lub przemoc związana z finansami (ograniczanie pieniędzy).
Należy porozmawiać z kimś zaufanym o tym co się dzieje.
Na wypadek napaści należy:
• zadzwonić na Policję pod numer 999, oraz
• postarać się o pomoc medyczną (poinformować lekarza o zajściu).
Pomoc
Organizacja pomocy kobietom Women’s Aid jest organizacją prowadzoną przez same kobiety
oferującą poufne informacje, wsparcie i schronienie dla kobiet, dzieci i młodych ludzi
doświadczających przemoc w rodzinie. Organizacja pomoże rozważyć wszystkie opcje i będzie
wspierać w podjętej decyzji.
Dunfermline Women’s Aid
Tel.: 01383 732289
Kirkcaldy Women’s Aid Tel.: 01592 261008
29
East Fife Women’s Aid
Tel.: 01334 657537
ZDROWIE
Prostytucja
Kobiety często zostają prostytutkami ponieważ nie mają innego sposobu opłacenia kosztów
przyjazdu do Wielkiej Brytanii lub opłacenia kosztów zakwaterowania i kosztów życia.
Prostytucja ma bardzo szkodliwy wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne kobiety. Kobiety, które
zostały prostytutkami powinny dbać w szczególności o swoje zdrowie i szukać odpowiedniej
porady i pomocy.
Prostytuowanie się na ulicy, prowadzenie lub praca w domu publicznym są nielegalne. Osoby
zajmujące się prostytucją ryzykują aresztowaniem i oskarżeniem przez Policję. Poważnym
przestępstwem jest zmuszanie do prostytucji i życie z pieniędzy zarobionych przez osobę
zmuszaną do prostytucji.
Osoby, które chcą porozmawiać o swojej sytuacji mogą skontaktować się z organizacją
FRASAC. Pracownicy organizacji nie osądzają postępowania a ich porady są całkowicie
poufne. Organizacja oferuje porady, pomoc medyczną i wsparcie oraz mogą pomóc wyjść z
prostytucji.
FRASAC
182a The Esplanade
Kikcaldy
KY1 1RE
Tel.: 01592 642336
Email: [email protected]
30
SZKOŁA I EDUAKCJA
Dzieci i młode osoby
Zgodnie z prawem rodzice mają obowiązek dbania o zdrowie i dobro dziecka. W Szkocji
dzieckiem określane są osoby poniżej 16. roku życia.
Obowiązki rodziców
Zgodnie z prawem rodzice mają obowiązek:
•
•
dbać o zdrowie dziecka, jego rozwój i dobro,
oferować wskazówki i porady dziecku.
Pozostawianie dzieci bez opieki
Organizacje ds. opieki nad dziećmi zalecają nie pozostawianie dzieci poniżej 13. roku życia bez
opieki. Do rodzica należy decyzja czy ich 13-letnie lub powyżej 13. roku życia dziecko jest
wystarczająco dojrzałe aby pozostawić je bez opieki.
Ważnym jest, aby dzieci wiedziały, gdzie przebywają rodzice i z kim się skontaktować w
razie nagłego wypadku.
Dawanie klapsa dzieciom
Według prawa rodzicom nie wolno:
• uderzyć dziecko w głowę,
• potrząsać dzieckiem,
• używać narzędzia lub innej rzeczy przy dyscyplinowaniu dziecka.
W celu uzyskania porady lub informacji dotyczących dzieci i rodzinny, należy porozmawiać ze
swoją pielęgniarką środowiskową (przez swojego GP) lub ze szkołą.
Szkoła i edukacja
Dział ds. edukacji władz lokalnych Fife jest odpowiedzialny za wszystkie dzieci w Fife.
W Wielkiej Brytanii wszystkie dzieci w wieku szkolnym (od około 5. do 16. roku życia) mają
prawo do bezpłatnej edukacji. Zgodnie z prawem wszystkie dzieci w wieku szkolnym mają
obowiązek uczęszczania do szkoły. Rodzice/opiekuni muszą zapisać dziecko do szkoły jak
najszybciej. Dziecko można zapisać kontaktując się z dyrektorem miejscowej szkoły.
Zazwyczaj dzieci uczęszczają do szkoły najbliżej miejsca zamieszkania, ale można umieścić
dziecko w innej szkole wypełniając formularz przyznania miejsca w szkole, który można
uzyskać w swojej miejscowej szkole.
Ta sama edukacja jest zapewniana chłopcom i dziewczynkom. Większość klas jest mieszanych,
gdzie chłopcy i dziewczynki uczą się razem.
Dzieci, które nie mówią lub słabo znają angielski otrzymają odpowiednią pomoc, aby wyniosły z
31
lekcji jak najwięcej.
Dzieci, które potrzebują dodatkowej pomocy z powodu niepełnosprawności fizycznej lub
SZKOŁA I EDUAKCJA
trudności w uczeniu się otrzymają odpowiednie
wsparcie i pomoc.
Nauka przedszkolna
Dzieci w wieku 3 i 4 lat otrzymują bezpłatną naukę przedszkolną. Sesje mają miejsce w
tygodniu, rano lub popołudniu. Należy zadzwonić do Jednostki ds. dzieci przed 5. rokiem życia
pod numerem 01592 583373, w celu uzyskania informacji.
Szkoła podstawowa
Dzieci rozpoczynają naukę w szkole podstawowej w roku, w którym rozpoczną 5. rok życia (od
1 marca do 28 lutego). Dzieci chodzą do szkoły podstawowej 7 lat od Poziomu 1 do Poziomu 7.
Gimnazjum
Dzieci rozpoczynają naukę w gimnazjum w roku, gdy rozpoczną 12. rok życia (od 1 marca do 28
lutego). Dzieci mogą zaprzestać chodzenia do szkoły kiedy ukończą 16. rok życia. Młodzież,
która ukończyła 16. rok życia przed końcem lutego może zaprzestać edukacji w czasie przerwy
świątecznej w grudniu przed swoimi urodzinami. Młodzież, która ukończy 16. rok życia przed 30
września może zakończyć edukację podczas letnich wakacji w czerwcu/lipcu.
Długość dnia szkolnego i roku szkolnego
Nauka szkolna trwa od poniedziałku do piątku, zazwyczaj od 9:00 do 15:00 (szkoła
podstawowa) i 15:30 (gimnazjum).
Rok szkolny rozpoczyna się w sierpniu i kończy w czerwcu. Wakacje letnie trwają 6 tygodni,
wakacje świąteczne w grudniu 2 tygodnie, wakacje wielkanocne 2 tygodnie na przełomie
marzec/kwiecień oraz dodatkowe wakacje w październiku trwają 2 tygodnie. Są również inne
dni wolne od nauki oraz dni kiedy nauczyciele przechodzą szkolenia. Szkoła zapewni rodzicom
listę dat dni wolnych od nauki.
Przedmioty, których dzieci uczą się w szkole
Wszystkie dzieci w Szkocji w wieku od 5. do 14. roku życia uczą się według programu
nauczania, które wyznacza materiał dla dzieci w tej grupie wiekowej dotyczący różnorodnych
przedmiotów. Dzieci mogą uzyskać pewne kwalifikacje w gimnazjum, które pomogą im
rozpocząć naukę w koledżach, uniwersytetach lub pomogą w podjęciu pracy. Szkoła poda
więcej informacji na ten temat.
Szkoły specjalne
Dział ds. oświaty ma za zadanie omówić z rodzicami przypadki, gdy ich dzieci wymagają
specjalnego wsparcia w nauce z powodu swojej fizycznej niepełnosprawności lub trudnościach
w uczeniu się. W celu uzyskania dodatkowych informacji, należy skontaktować się z Jednostką
ds. dodatkowego wsparcia pod numerem telefonu 08451 555 555 wew. 444224
Posiłki w szkole
Wszystkie szkoły podstawowe zapewniają lunch, za który pobierają opłatę. Należy zapytać w
sekretariacie o informacje na temat kosztów.
32
W gimnazjach istnieje wybór posiłków w zależności od ceny. Bezpłatne posiłki są dostępne dla
dzieci, których rodzice mają niskie dochody.
Dzieci w szkołach podstawowych SZKOŁA
mogą otrzymać
dodatkową porcje owoców dziennie.
I EDUAKCJA
Mundurki szkolne
Większość szkół zachęca dzieci do noszenia „mundurków szkolnych”. Zazwyczaj są to bardzo
proste mundurki tj. koszulka z logiem szkoły. Jest możliwość uzyskania dodatku na mundurki
szkolne dla dzieci rodziców, którzy mają niskie dochody. Dodatkowe informacje można uzyskać
w sekretariacie szkoły.
Szkoły zdają sobie sprawę, że z powodów religijnych i kulturowych dzieci muszą nosić pewne
ubrania lub zakrywać ręce/nogi podczas zajęć sportowych lub podczas pływania.
Transport
Dzieci otrzymają bezpłatny transport do szkoły, gdy szkoła znajduje się więcej niż 1 milę od
miejsca zamieszkania w przypadku szkoły podstawowej i więcej niż 2 mile w przypadku
gimnazjum. Dzieci, które uczęszczają do szkół, które nie są miejscowymi szkołami i znajdują się
w odległości większej niż 1 lub 2 mile nie otrzymują tej usługi.
W celu uzyskania dodatkowych informacji należy skontaktować się z odpowiednią szkołą. W
celu uzyskania ogólnych informacji, należy zadzwonić pod numer 01592 583219.
Religia
W Fife znajdują się szkoły rzymsko-katolickie oraz szkoły bez przypisanej religii.
Dzieci mogą zrezygnować z przestrzegania zasad religijnych i należy o tym poinformować
szkołę.
Szkołę należy zawiadomić w przypadku, gdy dziecko posiada specjalne potrzeby religijne i
kulturowe lub gdy dziecko nie może być obecne w szkole z powodów rozpoznawalnych świąt
religijnych innych niż chrześcijańskich.
Dyscyplina
Szkoły zachęcają dzieci do pozytywnego zachowania i nagradzają dobre zachowanie. Szkoły
nie karają dzieci fizycznie. Dzieci mogą dostać dodatkowe pisemne zadania lub mogą im zostać
odebrane przywileje tj. czas zabawy, gdy źle się zachowują.
Zaangażowanie rodziców w działalność szkoły
Rodzice są mile widziani w szkołach. Wywiadówki mają miejsce raz lub dwa razy do roku.
Wywiadówki stwarzają okazję na poznanie wychowawcy i nauczycieli dzieci oraz dowiedzenie
się o postępach dzieci. Raz do roku rodzicom rozdawane są sprawozdania z postępów dziecka
w nauce. Osobom, które nie umieją czytać po angielsku zostanie przyznana pomoc tłumacza
ustnego.
Rodzice mogą się zaangażować w działalność szkoły na wiele sposobów. Dodatkowe
informacje na ten temat można uzyskać w szkole.
33
SZKOŁA I EDUAKCJA
Tłumacze ustni
Szkoły mogą zaaranżować usługi tłumaczy ustnych, aby pomóc rodzicom podczas
wywiadówek. Należy powiadomić szkołę gdy potrzebujemy tłumacza podczas rozmowy z
nauczycielem.
SZKOŁA I EDUAKCJA
Zdrowie
Każda szkoła posiada pielęgniarkę, która przeprowadza przeglądy zdrowia tj. słuchu i wzroku.
Dzieci również są szczepione przeciwko poważnym chorobom zakaźnym. Rodzice otrzymają
listy wyjaśniające przeglądy i proszące o wyrażenie zgody na ich przeprowadzenie.
Nękanie z powodu rasy oraz tyranizowanie
Nękanie z powodu rasy i tyranizowanie nie jest tolerowane w szkołach i ich przypadki są
traktowane bardzo poważnie. Rodzic/opiekun powinien zawiadomić szkołę, gdy on/ona jego/jej
dziecko jest niezadowolone z czegoś, co dzieje się w szkole.
Nauka w domu
Rodzice, którzy chcą uczyć dzieci w domu mogą uzyskać dodatkowe informacje dzwoniąc pod
numer:
Tel.: 08451 555555 wew. 441985
Nieformalna nauka
Dostępne są zajęcia z różnych przedmiotów dla różnych grup wiekowych. Więcej informacji
można uzyskać w bibliotekach lub dzwoniąc pod numer:
Linda Judge
Tel.: 08451 555 555 wew. 471860
Edukacja po ukończeniu szkoły
Po zakończeniu edukacji szkolnej dzieci mogą chcieć kontynuować naukę w college’ach lub na
uniwersytecie. Szkoła wyjaśni dostępne opcje. W bibliotece lub na Internecie dostępne są listy z
uniwersytetami i college’ami w Fife i w całej Szkocji.
Osoby, które przerwały naukę również mogą chcieć kontynuować naukę w college’ach lub na
uniwersytetach, które oferują szeroki zakres kursów. Pomoc finansowa i inny rodzaj wsparcia są
dostępne. College’a w Fife są wymienione poniżej.
34
Adam Smith Colege
Stenton Campus
Stenton Road
Glenrothes
Fife
KY6 2RA
Tel.: 01592 223000
Carnegie College
Halbeath Campus
Pittsburgh Road
Dunfermline
Fife
KY11 8DY
Tel.: 0844 248 0115
Adam Smith College
St Brycedale Campus
St Brycedales Avenue
Kirkcaldy
Fife
KY1 1EX
Tel.: 01592 223400
Elmwood College
Carslogie Road
Cupar
KY15 4JB
Fife
Tel.: 01334 658800
SZKOŁA I EDUAKCJA
Szkoły podstawowe
W Fife znajduje się 146 szkół podstawowych. W celu uzyskania informacji na temat do której
szkoły dziecko powinno uczęszczać, należy skontaktować się ze swoim najbliższym urzędem
rejonowym wymienionym poniżej.
Urzędy rejonowe—Edukacja
Urząd rejonowy Glenrothes
Education Service
Auchterderran Centre
Woodend Road
CARDENDEN
KY5 0NE
Urząd rejonowy
Kirkcaldy
Education Service
Town House
2 Wemyssfield
KIRKCALDY
KY1 1XW
Tel.: 01592 583373
Tel.: 01592 583377
Urząd rejonowy Dunfermline
Education Service
New City House
1 Edgar Street
DUNFERMLINE
KY12 7EP
Tel.: 01383 609280
Urząd rejonowy Cupar
Education Service
County Buildings
St Catherine Street
CUPAR
KY15 4TA
Tel.: 01334 659362
Gimnazja
W Fife znajduje się 19 szkół gimnazjalnych. Poniżej znajduje się lista szkół:
Należy skontaktować się ze szkołą, w celu ustalenia spotkania.
35
Auchmuty High
School
DOVECOT ROAD
GLENROTHES
KY7 5JL
Tel.: 01592 583401
Glenwood High
School
SOUTH PARKS ROAD
GLENROTHES
KY6 1JX
Tel.: 01592 583404
Queen Anne High
School
BROOMHEAD PARKS
DUNFERMLINE
KY12 0PQ
Tel.: 01383 602404
Balwearie High
School
BALWEARIE
GARDENS
KIRKCALDY
KY2 5LY
Tel.: 01592 583402
Inverkeithing High
School
HILLEND ROAD
INVERKEITHING
KY11 1PL
Tel: 01383 602403
St.Andrew's RC High
School
OVERTON ROAD
KIRKCALDY
KY1 3JL
Tel.: 01592 583407
SZKOŁA I EDUAKCJA
Beath High School
FOULFORD ROAD
COWDENBEATH
KY4 9BH
Tel.: 01383 602401
Kirkcaldy High
School
DUNNIKIER WAY
KIRKCALDY
KY1 3LR
Te.: 01592 583405
St.Columba's RC High
School
WOODMILL ROAD
DUNFERMLINE
KY11 4UN
Tel.: 01383 602405
Bell Baxter High
School
CARSLOGIE ROAD
CUPAR
KY15 4HY
Tel.: 01334 659459
Kirkland High School
and Community
College
METHIL BRAE
METHIL
LEVEN
KY8 3LT
Tel.: 01334 659403
Viewforth High School
LOUGHBOROUGH ROAD
KIRKCALDY
KY1 3DE
Tel.: 01592 583408
Buckhaven High
School
METHILHAVEN
ROAD
BUCKHAVEN
LEVEN
KY8 1HL
Tel.: 01592 583403
Lochgelly High
School
STATION ROAD
LOCHGELLY
KY5 8LZ
Tel.: 01592 583406
Waid Academy
ANSTRUTHER
KY10 3HD
Tel.: 01334 659404
Dunfermline High
School
ST LEONARDS
PLACE
DUNFERMLINE
KY11 3BQ
Tel.: 01383 602402
Glenrothes High
School
Madras College
SOUTH STREET
ST ANDREWS
KY16 9EJ
Tel.: 01334 659402
Woodmill High School
SHIELDS ROAD
DUNFERMLINE
KY11 4ER
Tel.: 01383 602406
Madras College
(Kilrymont)
36
NAPIER ROAD
GLENROTHES
KY6 1HJ
Tel.: 01592 583476
KILRYMONT ROAD
ST ANDREWS
KY16 8DE
Tel.: 01334 659401
BIBLIOTEKI
Biblioteki
Większość rejonów Fife ma własne biblioteki. Usługi świadczone przez biblioteki są bezpłatne.
Biblioteki oferują różnego rodzaju usługi: wiadomości na temat rejonu, wypożyczanie gazet i
książek, płyt i filmów DVD, korzystanie z komputera i Internetu. Wiele bibliotek posiada książki i
magazyny w innych językach niż angielski. Wszystkie biblioteki posiadają książki i wyznaczone
miejsca dla dzieci.
Osoby mieszkające, pracujące lub studiujące w Fife mogą zapisać się do swojej najbliższej
biblioteki.
Poniżej znajduje się lista głównych bibliotek w Fife:
Ośrodek informacyjny i
biblioteka w Cupar
BONNYGATE
CUPAR
Tel.: 01334 659367
Biblioteka Dunfermline
Carnegie
ABBOT STREET
DUNFERMLINE
KY12 7NL
Tel.: 01383 602365
37
Biblioteka Rothes Halls
ROTHES SQUARE
GLENROTHES
KY7 5NX
Tel.: 01592 583387
Biblioteka Kirkcaldy Central
ABBOTSHALL ROAD
KIRKCALDY
KY1 1YG
Tel.: 01592 583206
Biblioteka Sinclairtown
Kirkcaldy
LOUGHBOROUGH ROAD
KIRKCALDY
KY1 3DB
Tel.: 01592 583209
Biblioteka St. Andrews
CHURCH SQUARE
ST ANDREWS
KY16 9NN
Tel.: 01334 659378
Biblioteka społeczności etnicznych
Biblioteki społeczności etnicznych zapewniają szereg informacji w języku Urdu i języku
chińskim. Na dostępne materiały składają się książki (proza i książki naukowe) oraz książki
dwujęzyczne dla dzieci, płyty z muzyką azjatycką oraz bezpłatny dostęp do Internetu.
Gazety i magazyny w języku Urdu i języku chińskim są również dostępne.
Szczegółowe informacje na temat zbioru dostępne są w każdej bibliotece w Fife.
W celu uzyskania dodatkowych informacji należy zadzwonić lub wysłać email:
Biblioteka Dunfermline Carnegie: Dostarcza wszystkie usługi
Tel.: 01383 602365 lub
Email: [email protected]
BIBLIOTEKI
Biblioteka Glenwood: (Glenrothes): Wszystkie usługi oprócz książek w języku Urdu.
Tel.: 01592 583205 lub
Email: [email protected]
Biblioteka Templehall: (Kirkcaldy):Oferuje jedynie usługi komputerowe i książki w języku
Urdu.
Tel.: 01592 583210 lub
Email: [email protected]
MOŻLIWOŚCI ROZWOJU KARIERY W SZKOCJI
Kariery w Szkocji
Organizacja Skills Development Scotland oferuje usługi planowania kariery, zdolności do
38
zatrudnienia oraz informacje pomagające wybrać odpowiednią dla siebie karierę.
Organizacja Skills Development Scotland może pomóc w:
• wyborze ścieżki kariery odpowiednich dla danej osoby,
• przegląd postępu w osiąganiu wyznaczonych celów na ścieżce kariery,
• zapewnieniu źródeł informacji, które pomogą w wyborze odpowiedniej kariery, stanowisk
pracy i szkoleń,
• poszukiwaniu odpowiednich szkoleń i pomocy finansowej,
• składaniu podania o prace, szkolenie lub kurs,
• przygotowaniu CV,
• przygotowaniu do rozmowy o pracę,
• wypełnianiu podań.
Informacje kontaktowe:
Można również zadzwonić pod numer: 0845 8 502 502
Lub odwiedzić stronę internetową: www.careers-scotland.org.uk
USŁUGI DLA SPOŁECZNOŚCI
Usługi dla społeczności
Usługi dla społeczności to usługi świadczone przez władze lokalne Fife, które zapewniają i
promują różnorodne szanse zaangażowania się lokalnych społeczności w zajęcia z kultury,
rozrywki oraz szkolenia, które w pozytywny sposób przyczynia się dla dobra i zdrowia
społeczności i wysokiej jakości życia.
Usługi dla społeczności składają się z czternastu sekcji, poniżej wypisaliśmy sekcje, które
najbardziej mogą zainteresować czytelników niniejszej ulotki tj.:
teatry – str. 52
muzea – str. 52
biblioteki – str. 36
opieka nad dziećmi – str. 16
sport – str. 51
• Program „Uczenie się przez całe życie” – należy skontaktować się z Ośrodkiem szansy w
celu uzyskania dodatkowych informacji.
•
•
•
•
•
Niektóre zasady świadczenia usług to:
39
•
•
•
•
wzmocnić indywidualne osoby i całe społeczności,
szanować prawo wyboru i wartość każdej indywidualnej osoby,
zapewnić wszystkim równy dostęp i szanse rozwoju,
praca nad odpowiedzialnym rozwojem Fife.
BEZPIECZEŃSTWO
Policja i przestępstwa
W Fife posterunki Policji są obecne w każdym rejonie. Większe posterunki otwarte są 24
godziny na dobę, 365 dni w roku. Policjanci pracują nad bezpieczeństwem Fife i jego
mieszkańców i osób odwiedzających Fife. Z Policją w Fife można skontaktować się oraz zgłosić
przestępstwo na trzy różne sposoby.
Telefonicznie
W razie nagłego wypadku należy zadzwonić pod 999 i poprosić o połączenie z Policją.
W przypadku spraw, które nie wymagają natychmiastowej interwencji, należy zadzwonić pod
numer 0845 600 5702.
Można odwiedzić jeden z miejscowych posterunków Policji i poprosić o rozmowę z jednym z
policjantów. Jeden z pracowników spisze szczegóły zażalenia a policjant zajmie się
rozwiązaniem sprawy.
Drobne przestępstwa można zgłaszać przez Internet na stronie internetowej www.fife.police.uk
BEZPIECZEŃSTWO
Przestępstwa na tle rasistowskim i przestępstwa na tle homofobii można w zaufaniu zgłaszać
Policji. Można otrzymać specjalny formularz dzwoniąc pod numer 0845 600 5702 lub wysyłając
email pod adres [email protected]
Osoby, które potrzebują pomocy tłumacza ustnego, aby zgłosić przestępstwo powinny
powiadomić o tym policjanta, który skontaktuje się z tłumaczem. Pomoc tłumacza jest
bezpłatna. Policja również korzysta z usług tłumaczy telefonicznych, w przypadku drobnych
wykroczeń i przestępstw.
Specjalnie wyszkoleni policjanci zajmują się sprawami ofiar wykorzystywania i przemocy.
Można poprosić o policjantkę lub policjanta.
Nie wolno brać prawo w swoje ręce.
Policja traktuje to bardzo poważnie.
Bezpieczeństwo osobiste
40
Każdy posterunek Policji posiada swojego policjanta ds. bezpieczeństwa społeczności (CSO),
którzy służą poradą na temat bezpieczeństwa osobistego i zabezpieczenia swojego
domu. W celu przeprowadzenia rozmowy z CSO należy zadzwonić pod numer 0845 600
5702
Broń
Noszenie przy sobie noża lub innej broni w miejscu publicznym bez odpowiedniego uzasadnienia
jest przestępstwem. Noszenie broni dla własnego bezpieczeństwa jest przestępstwem. Nie jest
przestępstwem noszenie w miejscu publicznym noża, którego ostrze nie przekracza długości 3
cali (7,62 cm). Odnosi się to jedynie do scyzoryków. Noże sprężynowe, noże składane i bagnety
są nielegalne.
Zatrzymanie i przeszukanie
Policja ma prawo zatrzymać i przeszukać osoby, które podejrzewają o posiadanie broni,
narkotyków lub skradzionej własności. Osobom poniżej 18. roku życia nie wolno pić
alkoholu. Przestępstwem jest sprzedawanie lub kupowanie napoi alkoholowych dla osób
poniżej 18. roku życia.
Alkohol
Osobom poniżej 18. roku życia nie wolno spożywać napoi alkoholowych. Przestępstwem jest
sprzedawanie lub kupowanie napoi alkoholowych dla osób poniżej 18. roku życia.
Wiek przyzwolenia na współżycie seksualne
W Szkocji wiekiem przyzwolenia osoby, która może wyrazić zgodę na stosunek seksualny to 16
lat. Stosunek seksualny z osobą poniżej 16. roku życia jest przestępstwem zagrożonym
karą więzienia.
41
BEZPIECZEŃSTWO
Prowadzenie samochodu
Osoby, które posiadają samochód i zamierzają go prowadzić w Wielkiej Brytanii powinny to
zrobić zgodnie z prawem. Oznacza to, że kierowca musi mieć ukończone 17 lat i tymczasowe
prawo jazdy przyznane przez DVLA, która zajmuje się wydawaniem prawa jazdy w Wielkiej
Brytanii. Posiadacz tymczasowych prawo jazdy musi stosować się do wyznaczonych przepisów.
Kierować samochodem mogą jedynie osoby, które:
•
•
•
•
•
posiadają tymczasowe brytyjskie prawo jazdy,
są nadzorowane w samochodzie przez osobę powyżej 21. roku życia i posiadającą od
przynajmniej 3 lat pełne brytyjskie prawo jazdy,
umieszczą na swoim samochodzie oznakowanie L (uczeń) (na przedzie i tyle
samochodu),
nie zjeżdżają na autostrady,
nie ciągną przyczepy.
Osoby, które mieszkają w Wielkiej Brytanii i posiadają ważne europejskie prawo jazdy mogą
prowadzić w Wielkiej Brytanii, ale musza po pewnym okresie wymienić prawo jazdy na
brytyjskie. Długość czasu zależy od rodzaju prawa jazdy (zwykłe czy zawodowe np. prawo
jazdy na autobus).
Po zdaniu egzaminu na prawo jazdy, tymczasowe prawo jazdy zostanie zastąpione pełnym
prawem jazdy, co oznacza, że powyższe ograniczenia zostają zniesione.
Szczegółowe informacje dostępne są na stronie internetowej www.dvla.gov.uk lub w ulotkach
dostępnych w urzędach pocztowych.
Posiadanie samochodu
Wszystkie pojazdy muszą zostać zarejestrowane z DVLA. Po zarejestrowaniu właścicielowi
wysyłana jest rejestracja pojazdu.
Należy opłacić licencję podatku drogowego, który ważny jest przez 6 do 12 miesięcy i którego
nalepka musi zostać umieszczona na przedniej szybie samochodu. Licencję można opłacić na
poczcie lub poprzez stronę internetową DVLA.
Trzeba ubezpieczyć samochód oraz wszystkich kierowców samochodu. Istnieje wiele typów
ubezpieczeń. Pełne ubezpieczenie (Fully Comprehensive Insurance) opłaca koszty szkód
ubezpieczonego samochodu oraz innego samochodu, który ucierpiał w wypadku oraz pokrywa
koszty rachunków medycznych. Dodatkowe informacje można uzyskać od firm
ubezpieczeniowych. Informacje kontaktowe firm ubezpieczeniowych można znaleźć w książce
telefonicznej lub na Internecie.
Samochody starsze niż 3 lata
Samochody starsze niż 3 lata muszą przechodzić przegląd raz do roku przez odpowiednio do
tego uprawniony warsztat samochodowy. W sytuacji, gdy samochód przejdzie przegląd
pomyślnie zostanie mu przyznane świadectwo MOT, które oznacza, że samochód można
bezpiecznie prowadzić po drogach. W sytuacji, gdy samochód nie przejdzie pomyślnie
przeglądu, nie można go prowadzić po drogach do momentu usunięcia wszystkich usterek.
42
DODATKOWE PORADY
BEZPIECZEŃSTWO
W celu uzyskania licencji drogowej, należy posiadać ubezpieczenie i świadectwo MOT.
Osoby, które prowadzą pojazd bez odpowiedniego prawo jazdy, ubezpieczenia, świadectwa
MOT oraz licencji podatku drogowego popełniają przestępstwo i może im zostać odebrane
prawo jazdy, jeżeli zostaną skazani.
Prowadzenie pod wpływem alkoholu lub narkotyków
Próba prowadzenia lub prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu lub narkotyków jest
przestępstwem. Osoby skazane za tego typu przestępstwo są automatycznie pozbawiane
prawa jazdy na rok.
Odnosi się to do każdego typu substancji chemicznej łączne z przepisanymi lekarstwami, które
wpływają na zdolność kierowani pojazdem. Radzi się powstrzymać od prowadzenia pojazdu,
gdy rozważamy możliwość spożycia alkoholu. Nawet jeden napój alkoholowy może osłabić
nasze zmysły i wydłużyć czas reakcji.
DODATKOWE PORADY
Dalsza i wyższa edukacja
Takie osoby jak osoby oczekujące na rozpatrzenie wniosku o przyznanie statusu uchodźcy,
uchodźcy, pracownicy migracyjni, obywatele Unii Europejskiej mogą potrzebować pomocy
finansowej w pokryciu kosztów nauki (wyższa edukacja i kursy), którą chcą rozpocząć w Szkocji.
W ośrodkach szansy i miejscowych koledżach można otrzymać ulotkę pt. Jak uzyskać pomoc w
pokryciu kosztów nauki (Helping you Meet the Cost of Learning).
Ulotka dostarcza informacji na temat sposobów uzyskania pomocy finansowej, praw
przysługujących osobom studiującym w Szkocji oraz podaje listę przydatnych kontaktów.
Prawo do pracy podczas i po ukończeniu studiów
Kontakt:
UKCOSA
The Council for International Education
9-17 St Albans Place
London N1 ONX
Porady telefoniczne: 020 7107 9922
13-16 poniedziałek-piątek
Strona internetowa: www.ukcosa.org.uk
Różnorodne drogi
Ten pakiet informacyjny i strona internetowa są przydatne dla osób, które myślą o rozpoczęciu
nauki na uniwersytecie lub koledżu i są:
• nowymi emigrantami,
43
DODATKOWE PORADY
• obywatelami Unii Europejskiej,
• uchodźcami,
• osoby oczekujące na rozpatrzenie wniosku o przyznanie statusu uchodźcy,
• lub mieszkają w Szkocji już od wielu lat.
Ta strona internetowa i pakiet informacyjny zapewni informacje na temat różnych dróg do
uzyskania wyższej edukacji. Pakiet porusza następujące tematy: :
• angielski dla osób mówiących innymi językami,
• rozpoznanie wcześniejszych kwalifikacji,
• wsparcie finansowe,
• dodatkowe informacje dla uchodźców i azylantów.
• inne przydatne strony internetowe,
• ogólne podsumowanie przetłumaczone na 14 języków.
Dodatkowe informacje można uzyskać na stronie internetowej: www.diverseroutes.co.uk
Carnegie College
College Carnegie został założony 1899 roku i posiada wieloletnie doświadczenie w edukacji
swojej miejscowej społeczności i nie tylko. W ciągu ostatnich lat college z przyjemnością
przyjmował wzrastającą liczbę pracowników emigracyjnych oraz międzynarodowych studentów
i z przyjemnością przyjmie nowych! W celu uzyskania dodatkowych informacji i zaaranżowania
spotkania informacyjnego oraz porozmawiania o planach edukacyjnych, należy się
skontaktować z college’m.
Carnegie College
Halbeath Road
Dunfermline
KY11 8DY
Tel.: 0844 248 0115
Wcześniej w niniejszej ulotce również wymienione są informacje kontaktowe innych
college’ów tj. Adam Smith, Kirkcaldy oraz Elmwood, Cupar.
Kwalifikacje z innych krajów
Brytyjski Ośrodek informacyjny nostryfikacji kwalifikacji (NARIC-National Recognition
Information Centre)
NARIC świadczy usługi nostryfikacji kwalifikacji i wykształcenia osób z innych krajów, które chcą
pracować lub studiować w Wielkiej Brytanii.
Należy skontaktować się bezpośrednio z NARIC:
(Dział ds. kwalifikacji i umiejętności)
Qualifications and Skills Division
UK NARIC
Oriel House
Oriel Road
Cheltenham
44
DODATKOWE PORADY
Gloucestershire
GL50 1XP
Tel: +44 (0)871 330 7033 Fax.: +44 (0)871 330 7005
Email: [email protected]
Strona internetowa: www.naric.org.uk
Inicjatywa młode talenty
Dzięki tej inicjatywie międzynarodowi studenci mają szansę na złożenie wniosku o zezwolenie
na wjazd lub pozostanie w Szkocji na dwa lata po skończeniu studiów.
To umożliwia międzynarodowym absolwentom na pracę w Szkocji po ukończeniu które
skończyły studia w Szkocji na zdobycie pracy w Szkocji.
W celu uzyskania dodatkowych informacji na temat procedury składania wniosku, należy
odwiedzić stronę internetową: www.scotlandistheplace.com
Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej i własnego interesu
Organizacja Business Gateway w Fife jest punktem dostępu do informacji i wielu różnych
świadczeń dla osób chcących założyć własną działalność gospodarczą lub rozpocząć
prowadzenie własnego interesu.
Organizacja zapewnia informacje, porady specjalistów, seminaria i warsztaty oraz organizują
wydarzenia, które pomagają w rozwinięciu podstawowych umiejętności biznesowych.
Dla osób, które rozważają otwarcie własnej działalności gospodarczej organizują warsztaty pt.
„Generacja pomysłów” (Ideas Generation Workshop) cztery razy do roku. Większość
organizowanych przez nich zajęć odbywa się w ich siedzibie głównej w Glenrothes, ale
spotkanie z ich doradcą może odbyć się w ich lokalnych oddziałach w Cupar, Leven, Kirkcaldy,
Crosshill lub Dunfermline.
Pakiet informacyjny lub spotkanie z doradcą można otrzymać dzwoniąc, wysyłając faks lub
email do siedziby głównej organizacji w Glenrothes.
Business Gateway Fife
Kingdom House
Saltire Centre
Glenrothes
KY6 2AQ
Tel.: 0845 609 6611
Email: [email protected]
Strona internetowa: www.bgateway.com
45
DODATKOWA POMOC
Ogólne porady i informacje dotyczące praw i dyskryminacji rasowej
Można otrzymać bezpłatne, poufne i niezależne porady do Biura porad i praw w Fife (CARF)
Biuro współpracuje z wieloma osobami z różnych rejonów i mogą dostarczyć informacji na
temat innych organizacji działających w rejonie.
Przydatne numery telefonów, w celu uzyskania dodatkowych informacji:
Pytania ogólne
Porady finansowe
Niezależne porady oraz Usługi wsparcia dla
osób składających skargi na NHS
Zasiłki socjalne organizacji Macmillan w Fife
08451 1400 095
08451 1400 094
08451 1400 093
08451 1400 091
Adviceguide jest stroną internetową udzielającą niezależnych porad dotyczącą praw
obywatelskich. Strona internetowa: www.adviceguide.org.uk/scotland
Finanse
Zespół porad finansowych
CARF oraz Porady finansowe standardów handlowych stały się częścią Zespołu porad
finansowych i są odpowiedzialne za dostarczanie strategii porad finansowych w Fife.
Osoby, które zadłużyły się i potrzebują porady powinny zadzwonić do zespołu porad
finansowych CARF pod numer 08451 1400 094
Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-pożyczkowe w Fife
Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-pożyczkowe są przedsięwzięciami finansowymi
kontrolowanymi i należącymi do ich członków. Oferują wygodne sposoby oszczędzania,
korzystne pożyczki a dodatkowo ich siedziby znajdują się lokalnie, są etyczne i wiedzą
czego oczekują ich członkowie.
W celu uzyskania dodatkowych informacji na temat swojej miejscowej spółdzielczej kasy, należy
odwiedzić stronę internetową www.fifecreditunions.co.uk lub zadzwonić pod bezpłatny
numer 0800 085 58 03.
Agencje porad i praw
Listę agencji porad i praw w Fife można znaleźć na stronie internetowej:
www.fiferightsforum.org/directory
Sieć zatrudnienia i szkolenia mniejszości etnicznych (Ethnic Minority Employment and
Training Network (EMET))
46
DODATKOWA POMOC
Sieć zrzesza usługodawców z zakresu szkoleniowego i edukacyjnego oraz pracodawców i
mniejszości etniczne z całego Fife poprzez współpracę nad poprawą sytuacji zatrudnienia,
szkolenia i edukacji mniejszości etnicznych. Sieć prowadzona jest przez władze lokalne Fife,
Scottish Enterprise Fife, Career Scotland, Urząd Pracy (Jobcentre Plus), Policję Fife oraz FRAE
Fife.
Kontakt koordynatora sieci EMET:
EMET Network Co-ordinator
Fife Council Development Services
Kingdom House
Saltire Centre
Glenrothes
KY6 2AQ
Tel.: 08451 555 555 wew. 46 08 27
Telefon komórkowy: 0790 466 2189
Email: [email protected]
Equal in Fife
Projekt Equal in Fife ma za zadanie zwiększyć dostęp mniejszości etnicznych do zatrudnienia,
szkolenia i wykształcenia w Fife.
W celu uzyskania dodatkowych informacji o projekcie, należy skontaktować się z:
Kontakt z władzami lokalnymi Fife:
Fife Council
Development Services
Kingdom House
Saltire Centre
Glenrothes
KY6 2AQ
lub z
Alison Muirhead
Tel.: 08451 55 55 55 + wew. 47 37 71
Email: [email protected]
[email protected]
Miejscowe wsparcie dla społeczności mniejszości etnicznych
FRAE (Sprawiedliwość, Świadomość rasowa i równość) Fife
FRAE Fife współpracuje z mniejszościami etnicznymi w Fife i głównymi publicznymi
usługodawcami. Organizacja współpracuje z usługodawcami oraz dostarcza im aktualnych
informacji na temat zmieniających się przepisów, szerzy świadomość na temat zróżnicowania
kulturowego i działa jako łącznik pomiędzy usługodawcami a społecznościami mniejszości
etnicznych.
47
DODATKOWA POMOC
Kontakt:
Naeem Khalid
FRAE Fife
1 Victoria Road
Kirkcaldy
KY1 1DT
Tel.: 01592 204005
Email: [email protected]
Strona internetowa: www.fraefife.co.uk
Grupy społeczności
W Fife istnieje wiele grup społeczności, które oferują wsparcie i porady. Należy skontaktować
się z FRAE Fife, w celu uzyskania dodatkowych informacji.
Zgłaszanie incydentów na tle rasowym
Przemoc i nękanie na tle rasowym są przestępstwem.
Ofiary incydentów nękania, zastraszania i przemocy na tle rasowym, narodowościowym lub
etnicznym powinny zgłosić zajście na Policję lub do miejscowego oddziału władz lokalnych.
Incydenty również można zgłosić wypełniając formularz lub zgłosić go przez Internet na stronie
internetowej www.fifedirect.org.uk/communitysafety
Dostępna pomoc- Zespół ds. bezpieczeństwa dzielnic zajmuje się zachowaniem
antyspołecznym, wsparciem ofiar incydentów na tle rasowym, homofobii i z powodu
niepełnosprawności.
W celu porozmawiania z kimś z wyżej wymienionego zespołu należy skontaktować się z:
Safer Neighbourhoods Team
Kingdom House
Saltire Centre
Glenrothes
KY6 2AQ
Tel.: 0845 600 5702
Email: [email protected]
Pomoc ofiarom Fife
Ochotnicy i personel Organizacji pomocy ofiarom (Victim Support) są specjalne wyszkolenie w
zrozumieniu i rozpoznaniu emocjonalnych i praktycznych trudności spowodowanych
przestępstwem.
Bezpłatna, poufna i niezależna pomoc jest dostępna poprzez różnorodne rodzaje kontaktu –
wsparcie przez telefon, wizyty domowe lub wizyty w biurze- w zależności, które wybierze
zainteresowany. W razie potrzeby oferujemy usługi tłumacza ustnego.
48
DODATKOWA POMOC
Wsparcie obejmuje:
• poświęcenie czasu na rozmowę,
• upewnienie w reakcji,
• pomoc i informacje na temat odszkodowań (CICA),
• bezpieczeństwo osobiste i informacje na temat zapobiegania przestępstwom,
• wsparcie, w sytuacji rozprawy sądowej konsultacje z VIA i organizacji Witness Service,
• informacje na temat innych organizacji,
• pomoc w procedurach sądów kryminalnych.
Pomoc ofiarom Fife została również założona, w celu wspierania osób doświadczających
zachowań antyspołecznych /lub nękania w samej społeczności. Przestępstwo nie musi zostać
zgłoszone, aby ofiary uzyskały pomoc z organizacji Pomoc ofiarom.
Biuro rejonowe:
Victim Support Fife
Safer Communities Centre
Kingdom House Saltire Centre
Pentland Park
Kingdom House
Saltire Centre
Glenrothes KY6 2AQ
Tel.: 0845 241 2126 / 01383 621149
Email [email protected]
Tekst: 07825 206076
Kontakt: Pani Myrian Read, Koordynator rejonowy
Godziny urzędowania: 9:30 – 16:00 i automatyczna sekretarka poza godzinami urzędowania.
Numer krajowej infolinii: 0845 30 30 900.
Miejscowa pomoc i wsparcie dla imigrantow z calego swiata
Fife Migrants Forum jest pozarządową organizacją, opartą na wolontariacie.









FMF umożliwia dostęp do informacji oraz do już istniejących instytucji.
FMF oferuje specjalistyczną pomoc
konsultacje i pomoc w jezyku ojczystym
emocjonalne wsparcie
dostęp do świadczen socjalnych
dostęp do porad prawnych
telefoniczna infolinia dla osób które planuja przeprowadzic sie do Szkocji
możliwośc podjęcia volontariatu
możliwośc uzyskania angielskiego odpowiednika zagranicznych kwalifikacji (FMF
posiada licencje NARIC)
Adres biura:
Law’s Close 341 High Street
Kirkcaldy KY1 1JN
Tel: 01592 642927
Email: [email protected]
Strona:www.fifemigrantsforum.org.uk
49
DODATKOWA POMOC
50
DODATKOWA POMOC
Wsparcie dla azylantów i uchodźców
Szkocka Rada ds. Uchodźców
Szkocka Rada ds. Uchodźców jest niezależną organizacją charytatywną udzielającą porad,
informacji i pomocy osobom ubiegającym się o azyl i uchodźcom mieszkającym w Szkocji.
Organizacja również udziela pomocy w zakresie mieszkalnictwa, opieki społecznej oświaty,
zatrudnienia, zjednoczenia rodzin, problemów kobiet, rozwoju społeczności, środków
masowego przekazu i sztuki.
Siedziba główna
Glasgow Head Office
5 Cadogan Square
170 Blythswood Court
Glasgow
G2 7PH
Tel.: 0141 248 9799
Biuro w Edynburgu:
Szkocka Rada ds. Uchodźców gofruje usługi w Edynburgu z swoich dwóch ośrodków:
Ośrodek Uchodźców w Edynburgu
Edinburgh Refugee Centre
St. George's West
58 Shandwick Place
Edinburgh
EH2 4RT
Biuro Porad Obywatelskich
Citizen's Advice Bureau
58 Dundas Street
Edinburgh
EH3 6QZ
W celu uzyskania informacji lub porady należy zapisać się na spotkanie dzwoniąc pod numer:
0800 085 6087
Godziny otwarcia biura w Edynburgu zamieszczone są poniżej.
Należy zadzwonić i zapisać się na spotkanie.
Usługa
Ogólna obsługa
Ogólna obsługa
Mieszkalnictwo i
opieka społeczna
Wykształcenie i
zatrudnienie
Lokalizacja
Godziny otwarcia
Poniedziałek 13:00Biuro Porad
17:00
Obywatelskich
Czwartek 13.00-17:00
Ośrodek Uchodźców w Poniedziałek 14:00Edynburgu
16:00
Ośrodek Uchodźców w
Czwartek 13:00-16:00
Edynburgu
Ośrodek Uchodźców w
Czwartek 13:00-16:00
Edynburgu
51
DODATKOWA POMOC
Porady imigracyjne, reprezentacja i odwołania
Kontakt:
Usługi porad imigracyjnych (bezpłatne)
Immigration Advisory Service
115 Bath Street
Glasgow
G2 2SZ
Tel.: 0141 248 2956
Faks: 0141 221 5388
Email: [email protected]
Strona internetowa: www.iasuk.org
Godziny otwarcia:
9:00 – 17:00
Od poniedziałku do piątku
(tylko wcześniej ustalone spotkania)
Porady telefoniczne: 0141 222 4888
14:00 –16:30 wyłącznie poniedzialki
Można również skontaktować się ze swoim najbliższym Biurem porad i praw obywatelskich w
Fife (CARF), w celu uzyskania dodatkowych informacji. Informacje kontaktowe zawarte są we
wcześniejszej części niniejszej ulotki.
Obywatelstwo i Prawo pobytu
Wnioskami o przyznanie obywatelstwa i prawa pobytu zajmuje się Urząd ds. narodowości w
Liverpoolu, i wszystkie pytania będą do nich kierowane.
Zezwolenie na rezydenture
W celu złożenia wniosku należy wysłać wypełniony formulasz EEA1 wraz z oryginalnymi
dokumentami, oraz dwoma zdjęciami paszportowymi pod adres:
Kontakt:
Home Office Nationality Group
(Right of Abode)
PO Box 306
Liverpool
L2 7XS
Wnioski można pobrać ze strony internetowej:
UK Border Agency | What is British citizenship?
Obywatelstwo
Wnioski i dodatkowe informacje można znaleźć na stronie internetowej:
www.ind.homeoffice.gov.uk/applying/nationality
Tel.: (Krajowy numer infolinii) 0845 010 5200.
52
DODATKOWA POMOC
Prawo
Ethnic Minorities Law Centre
41 St Vincent Place,
G1 2ER
Glasgow
Tel.: 0141 204 2888
Legal Services Agency
Fleming House,
134 Renfrew Street,
Glasgow
G3 6TS
Tel.: 0141 353 3354
Powrót do ojczystego kraju
Osoby, które zostały zmuszone do przyjazdu do Wielkiej Brytanii lub przyjechały do Wielkiej
Brytanii z nadzieją na pracę, której tu nie znalazły mogą skorzystać z pomocy
Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji, która może pomóc w powrocie do kraju
ojczystego. Organizacja zapewnia bezpieczny powrót.
Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji
IOM International Organization for Migration
38 Queen Street
Glasgow
G1 3DX
Tel.: 0800 783 2332 (numer bezpłatny)
Strona internatowa: www.iomlondon.org
Bezpieczeństwo domów w Fife
Usługi przeglądu domu (Homecheck Service) oferują bezpłatne przeglądy bezpieczeństwa
domów dla osób powyżej 60. roku życia i innych grup wysokiego ryzyka. Usługa jest bezpłatna
dla osób wynajmujących mieszkania od władz lokalnych i właścicieli domów.
Usługi przeglądu zabezpieczenia domu są bezpłatne dla osób powyżej 70. roku życia oraz dla
grup wysokiego ryzyka.
W celu zapisania się na wizytę, należy zadzwonić pod numer 01592 599599 (24 godzinna
automatyczna sekretarka) lub w celu uzyskania dodatkowych informacji, należy skontaktować
się z David Birrell pod numerem telefonu 01592 770011.
53
ODPOCZYNEK I REKREACJA
Ośrodki sportowe
Ośrodek sportowy
Carnegie
Pilmuir Street,
Dunfermline
KY12 0QE
Tel.: 01383 602304
Instytut akademii fizycznej i
sportowej (Fife Institute of
Physical & Recreational
Education)
Viewfield,
Glenrothes
KY6 2RB
Tel.: 01592 583305
Ośrodek sportowy Cupar
Carslogie Rd,
Cupar
KY15 4HY
Tel.: 01334 659324
Ośrodek sportowy
Cowdenbeath
7 Pit Road,
Cowdenbeath
KY4 9NN
Tel.: 01383 602305
Basen Bowhill
141 Station Rd,
Cardenden,
Lochgelly
KY5 0BW
Tel.: 01592 583304
Ośrodek sportowy East
Sands
East Sands,
St. Andrews
KY16 8LH
Tel.: 01334 659473
Ośrodek sportowy Dalgety
Bay
Harbour Drive,
Dalgety Bay,
Dunfermline
KY11 9NA
Tel.: 01383 602306
Basen Kirkcaldy
Esplanade,
Kirkcaldy.
KY1 1RQ
Tel.: 01592 583306
Basen Levenmouth
Promenade,
Leven
KY8 4PA
Tel.: 01334 659325
Ośrodek sportowy Townhill
Townhill Country Park,
Townhill,
Dunfermline
KY12 0HT
Tel.: 01383 724210
Ośrodek sportowy The
Beacon
Lammerlaws,
Burntisland
KY3 9BS
Tel.: 01592 583383
Ośrodek sportowy
Waterstone Crook
Kirk Road,
Newport-On-Tay
DD6 8HY
Tel.: 01334 659366
Ośrodek sportowy Bruce
Street
37 Bruce Street,
Dunfermline
KY12 7AG
Tel.: 01383 602385
54
ROZRYWKA I REKREACJA
Muzea itp.:
Ośrodek dziedzictwa
Abbot House
Maygate,
Dunfermline
KY12 7NE
Tel.: 01383 733 266
Muzeum i galeria sztuki Muzeum
Kirkcaldy
St Andrews
Abbotshall Road,
Kinburn Park
Kirkcaldy
Double Dykes Road,
KY1 1YG
St Andrews
Te.: 01592 583213
KY16 9DP
Tel.: 01334 659380
Teatry
Teatr Lochgelly Centre
Bank Street,
Lochgelly
KY5 9RD
Tel.: 01592 583303
Teatr Adam Smit
Bennochy Road,
Kirkcaldy
KY1 1ET
Tel.: 01592 583302
Teatr Byre
Abbey Street,
St Andrews
KY16 9LA
Tel.: 01334 475
000
Rothes Hall
Rothes Square,
The Kingdom Centre,
Glenrothes
KY7 5NX
Tel.: 01592 611 101
Teatr parafialny
Buckhaven
Lawrence Street,
Buckhaven,
Leven
KY8 1BQ
Tel.: 01592 715 577
55
SZYBKI PRZEWODNIK PO KONTAKTACH
Business Gateway Fife
Skills Development Scotland
Biuro porad i praw obywatelskich w Fife
Obywatelstwo (Krajowa infolinia)
College w Fife
Grupy społeczności
Antykoncepcja i zdrowie seksualne
Biuro poboru podatku lokalnego
Dentysta – trudności w znalezieniu
Dentysta – lista dentystów w Fife
Dentysta – nagłe wypadki
Lekarz (GP) – trudności w znalezieniu(GP)
Lekarze – Lista lekarzy (GP) w Fife
Agencja (DVLA)
Angielski dla osób mówiących innymi językami (ESOL)
Centralne Fife
Wschodnie Fife
Zachodnie Fife
Edukacja – Usługi wsparcia bilingwalnego
Edukacja - nieformalna (zajęcia pozaszkolne)
Edukacja przedszkolna (dzieci 3 i 4 letnie.)
Edukacja – szkoły podstawowe
Edukacja – szkoły gimnazjalne
Equal in Fife
Szkolenie i zatrudnienie mniejszości etnicznych(EMET)
Usługi informacyjne ds. opieki nad dziećmi w Fife
Usługi tłumaczeń ustnych w Fife
Strona internetowa władz lokalnych Fife
FRAE (Sprawiedliwość, Świadomość rasowa, Równość) w
Dalsza i wyższa edukacja
Fife Migrants Forum, biuro porad
Infolinia dla bezdomnych
Urząd Skarbowy
Porady, reprezentacja i odwołania imigracyjne
Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji (IOM)
Urząd Pracy (Jobcentre Plus)
Infolinia dla osób poszukujących pracy (Jobseeker Direct)
Odpoczynek i rekreacja
Biblioteki
Infolinia ds. płacy minimalnej
Infolinia czynna 24 godziny na dobę NHS 24
Numer Ubezpieczeniowy NIN
Ośrodki szansy
Policja
Informacje na temat odbioru śmieci
Medycyna i zdrowie seksualne
Zgłaszanie incydentów na tle rasowym
Transport szkolny
Scottish Enterprise Fife
Szkocka Rada Uchodźców
Szkocki TUC
Transport
Brytyjski Ośrodek nostryfikacji kwalifikacji
Tel.: 0845 609 6611
Patrz str. 50
Tel.: 01592 412230
Tel.: 0845 010 5200
Patrz str. 10 & 59
Patrz str. 64
01592 647974
Tel.: 08451 55 11 55
Tel.: 01592 740 230
www.nhsfife.scot.nhs.uk/gdp.html
Tel.: 01592 740230
Tel.: 0800224488
www.nhsfife.scot.nhs.uk/gp.html
0300 790 6802
Tel.: 01592 583342
Tel.: 01334 659363
Tel.: 01383 602359
Tel.: 01592 583372
Tel.: 01592 612674
Tel.: 08451 555 555 wew. 442074
Patrz str. 45
Patrz st. 46
Tel.: 08451555555 wew. 493874
Tel.: 08451555555 wew. 460827
Tel.: 01592 583146
Tel.: 01592 261900
www.fifedirect.org.uk
Fife Tel.: 01592 204005
Patrz str. 59
Tel: 01592 642927
Tel.: 01592 583393
Tel.: 0845 9154515
Tel.: 0141 248 2956
Tel.: 0800 783 2332 (nr bezpłatny)
Patrz str. 14
Tel.: 0845 6060234
Patrz str. 69
Patrz str. 49
Tel.: 0800 917 2368
Tel.: 08454 24 24 24.
Tel.: 0845 302 1479
Patrz str. 51
Tel.: 0845 600 5702
Tel.: 08451 55 00 22
Tel.: 01592 647979
Tel.: 0845 600 5702
Tel.: 01592 583219
Tel.: 01592 623000
Tel.: 0141 248 9799
Tel.: 0141 337 8100
Patrz str. 2
Tel.: 0871 330 7033
56
Jak z wszystkimi publikacjami tego rodzaju informacje tu zawarte mogą ulec przedawnieniu lub
mogą się zmienić. W przypadku zauważenia takiej informacji, należy skontaktować się z:
[email protected]
57