Ods³onięcie interglacjalnych osadów w Starym Kurowie

Ods³onięcie interglacjalnych osadów w Starym Kurowie

Ods³oniêcie interglacjalnych osadów
w Starym Kurowie
Lokalizacja:
województwo lubuskie
powiat strzelecko-drezdenecki
gmina Stare Kurowo
miejscowoϾ Stare Kurowo
Drezdenkoo
Jednostka geologiczna:
niecka szczeciñska
synklinorium szczeciñskie
zlodowacenie ba³tyckie
pokrywa czwartorzêdowa
5860
Gorzów Wielkopolski
Rejon geograficzny:
Pojezierza Po³udniowoba³tyckie
Pradolina Toruñsko-Eberswaldzka
Kotlina Gorzowska
3544
W pó³nocnej czêœci miasteczka Stare Kurowo,
po³o¿onego w obrêbie Synklinorium Szczeciñskiego ods³ania
1 siê profil serii glacjalnej i fluwialnej. Osady powsta³y w czasie
plejstocenu, w okresie zlodowacenia ba³tyckiego, w fazie
poznañskiej i leszczyñskiej (tj. ok. 20 tys. lat temu) oraz w
interstadiale Odderade, stadiale Brorup/Odderade i Brörup,
jak równie¿ w fazie sedymentacji wydmowej.
Obiekt po³o¿ony jest na krawêdzi Pradoliny ToruñskoEberswaldzkiej, w czêœci okreœlanej jako Kotlina Gorzowska.
W kierunku pó³nocnym rozci¹ga siê wysoczyzna morenowa
z ³ukami wzgórz moreny czo³owej. Wyrobisko ma wymiary
200 na 100 metrów, i sk³ada siê z dwóch czêœci: zachodniej,
w której eksploatacja zosta³a porzucona oraz ze œciany
wschodniej, z której nadal pozyskuje siê utwory piaszczyste,
g³ównie na potrzeby budowlane.
W profilu œciany zachodniej, o ³¹cznej mi¹¿szoœci ok.
19 metrów, wydzielone zosta³y dwie serie: fluwialna (o
mi¹¿szoœci oko³o 5 m) oraz glacjalna (o mi¹¿szoœci 14,4
2 m).
Profil serii fluwialnej rozpoczynaj¹ œrednioziarniste piaski
wydmowe, nad którymi zalega torf niski, dobrze roz³o¿ony
(w warstwie o mi¹¿szoœci 1-1,5 m), z cienkimi wk³adkami
piasku; osady te wiekowo reprezentuj¹ interstadia³ Brörup.
Wy¿ej le¿¹ warstwowane piaski i mu³ki facji powodziowej
(odpowiadaj¹ce wiekowo stadia³om Brörup/Odderade); w
tym wydzieleniu widoczne s¹ równie¿ zaburzone struktury
peryglacjalne. W sp¹gu serii fluwialnej znajduje siê poziom
organiczny ze znaczn¹ domieszk¹ mu³ków i piasków; s¹ to
osady datowane wiekowo na interstadia³ Odderade.
Seriê glacjaln¹ (zalegaj¹c¹ nad fluwialn¹), rozpoczynaj¹
warstwowane
piaski i ¿wiry fluwioglacjalne, o ³¹cznej
3
mi¹¿szoœci ok. 5,5 m. Na nich zalega dwudzielna, 7,5-metrowa warstwa osadów gliniastych. W czêœci dolnej jest to morena denna, z zaznaczonymi w sp¹gu przerostami piasków
i drobnych ¿wirów fluwioglacjalnych. W czêœci górnej jest
to morena ablacyjna z wk³adkami piaszczysto-mu³kowymi
68
3546
3548
i smugami piasku. Profil zamykaj¹ piaski smugowane o
mi¹¿szoœci od 2 do 2,5 metra. Osady tej serii pochodz¹ z
fazy leszczyñskiej i poznañskiej.
Dla dolnego poziomu organicznego wykonano analizê
palinologiczn¹ (paleobotaniczn¹ analizê py³ków), oznaczaj¹c
liczn¹ i zró¿nicowan¹ florê kopaln¹ sporomorf i szcz¹tków 4
makroskopowych. Na tej podstawie dokonano rekonstrukcji
przemian klimatyczno-roœlinnych odpowiadaj¹cych poszczególnym interstadia³om (okresom ocieplenia klimatu).
Œciany obiektu s¹ dobrze ods³oniête i jedynie miejscami
widoczne s¹ obrywy i osypy zas³aniaj¹ce profil. Wejœcie na teren wyrobiska nale¿y uzgodniæ z zarz¹dc¹ obiektu. Obiekt jest
przestronnym wyrobiskiem mo¿liwym do zwiedzania przez
grupy zorganizowane, jak i przez indywidualnych turystów.
Do obiektu mo¿na dostaæ siê jad¹c drog¹ krajow¹ nr
157 ze Strzelec Krajeñskich na po³udnie. W miejscowoœci
Zwierzyn nale¿y skrêciæ w lewo, w kierunku Starego Kurowa, a nastêpnie, kieruj¹c siê na Rokitno, po przejechaniu 300
metrów skrêciæ w prawo, wje¿d¿aj¹c na drogê gruntow¹.
Po przejechaniu odcinka 700 metrowego, po lewej stronie
ods³ania siê wyrobisko.
Przez Stare Kurowo przebiega niebieski szlak turystyczny
wiod¹cy z Grotowa w kierunku po³udniowo-wschodnim,
oraz czerwony szlak rozpoczynaj¹cy siê w Drawieñskim Parku
Narodowym, biegn¹cy przez Krzy¿, Stare Kurowo, Strzelce
Krajeñskie i dalej w kierunku Gorzowa i Kostrzynia.
The interglacial exposure sediments
in Stary Kurów
In the northern part of Stary Kurów the glacial-fluvial
sequence is exposed. It originates from the Pleistocene and
represents the Baltic glaciation period (Poznañ and Leszno
phases, about 20,000 years ago) and the Odderade interglacial, the Broerup/Odderade and Broerup glacial periods,
and the dune deposition phase.
Stare Kurowo
The site is accessible from No. 157 state highway, heading south from Strzelce Krajeñskie town. In Zwierzyn village
the visitor should turn left towards Stary Kurów village then
approach Rokitno village and, after 300 meters, turn right
to a gravel road. After about 700 meters, on the left side
the open pit appears.
The open pit is located at the margin of the Toruñ-Eberswald glacial valley, in the so-called Gorzów Depression.
To the north the moraine upland extends with arcuate hills
of end moraine. The open pit is 200 meters long and 100
meters wide, and includes two parts: western (inactive)
and eastern, from which sands are still mined, mostly for
building industry.
In the comprehensive, 19-meters-thick sequence of the
western wall two series were distinguished: glacial (14.4
meters thick) and fluvial (about 5 meters thick).
The older, fluvial series represents the Broerup interglacial and comprises medium-grained, dune sands overlain by
blanket bogs followed by bedded flood sands and silts laminated at the bottom by organic matter. Disturbed periglacial
structures are also visible.
The younger, glacial series begins with bedded, fluvioglacial
sands and gravels with pebbles, followed by clayey layer. The
bottom part is the ground moraine with well-marked intercalations of sands and fine, fluvioglacial gravel at the base. In
the upper part the sediments belong to ablation moraine with
sandy-silty intercalation and sand streaks. The uppermost
2.0-2.5 meters are composed of streaky sands.
For the lower organic horizon the pollen analysis was
carried on, which allowed to identify abundant and diversified
fossil sporomorphs, and macroscopic plant relics. This analysis was the basis for complete reconstruction of climate-flora
changes corresponding to the specific interglacials.
Two touristic trails lead through Stare Kurowo village:
blue and red. The open pit can be visited by groups and
individual tourists but after approval by the mine manager.
1
2
3
4
Wybrana literatura: 224, 225
Autorzy karty stanowiska dokumentacyjnego i fotografii:
M. Schiewe, R. Dobracki (2005)
69