program rozwoju obszarów wiejskich na lata

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”
PROGRAM ROZWOJU
OBSZARÓW WIEJSKICH NA LATA
2014-2020
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
PROW 2014-2020
1. TRANSFER WIEDZY
I INNOWACJE
(a) Zwiększanie innowacyjności i bazy wiedzy na obszarach wiejskich
(b) Wzmacnianie powiązań między rolnictwem i leśnictwem a badaniami i innowacją
(c) Promowanie uczenia się przez całe życie oraz szkolenia zawodowego w sektorach rolnym i leśnym
ROLNICTWA
I ŻYWOTNOŚĆ GOSPODARSTW
(a) Ułatwianie restrukturyzacji gospodarstw stojących przed problemami strukturalnymi, a szczególnie
gospodarstw rolnych o niskim poziomie uczestnictwa w rynku, prowadzących działalność o charakterze
rynkowym w określonych sektorach i gospodarstw wymagających zróżnicowania produkcji rolnej
(b) Ułatwianie wymiany pokoleń w sektorze rolnym
3. ŁAŃCUCH ŻYWNOŚCIOWY
(a) Lepsze zintegrowanie głównych producentów z łańcuchem żywnościowym poprzez systemy jakości,
promocję na rynkach lokalnych i krótkie cykle dostaw, grupy producentów, organizacje międzybranżowe
(b) wspieranie zarządzania ryzykiem w gospodarstwach rolnych
2. KONKURENCYJNOŚĆ
I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM
(a) Odtwarzanie i zachowanie bioróżnorodności, w tym na obszarach Natura 2000, oraz rolnictwa o wysokiej
4. ODTWARZANIE,
CHRONIENIE
I WZMACNIANIE
EKOSYSTEMÓW
5. EFEKTYWNE
GOSPODAROWANIE ZASOBAMI
I PRZECHODZENIE NA
GOSPODARKĘ
NISKOEMISYJNĄ
wartości przyrodniczej i stanu europejskich krajobrazów
(b) Poprawa gospodarki wodnej
(c) Poprawa gospodarowania glebą
() Poprawa efektywności korzystania z zasobów wodnych
(b) Poprawa efektywności korzystania z energii w rolnictwie i przetwórstwie spożywczym
(c) Ułatwianie dostaw i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii, produktów ubocznych, odpadów,
pozostałości i innych surowców nieżywnościowych dla celów biogospodarki
(d) Redukcja emisji podtlenku azotu i metanu z rolnictwa
(e) Promowanie pochłaniania dwutlenku węgla w rolnictwie i leśnictwie
(a) Ułatwianie różnicowania działalności, zakładania małych przedsiębiorstw i tworzenia miejsc pracy
(b) Wspieranie lokalnego rozwoju na obszarach wiejskich
6. WŁĄCZENIE SPOŁECZNE,
REDUKCJA UBÓSTWA
I PROMOWANIE ROZWOJU
GOSPODARCZEGO NA
OBSZARACH WIEJSKICH
Innowacje, Zmiany Klimatu i Środowisko jako cele przekrojowe
PROW 2014-2020
Budżet PROW 2014 – 2020 w podziale na
poszczególne działania i poddziałania
Art.1305
14
15
16
17
18
Kod
Środki publiczne ogółem
Działanie/poddziałanie/typ operacji
działania
[euro]
1
Transfer wiedzy i działalność informacyjna
58 001 302
2
Usługi doradcze, usługi z zakresu zarządzania gospodarstwem i zastępstw
75 002 515
3
Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych
33 004 179
Modernizacja gospodarstw rolnych
2 401 064 486
Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach Natura 2000
61 500 000
4
Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN
37 500 000
Przetwórstwo i marketing produktów rolnych
693 070 461
Scalanie gruntów
138 994 740
Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych
5
i katastrof oraz wprowadzanie odpowiednich środków zapobiegawczych
414 981 968
19
6
20
7
21
27
28
29
31
35
42-44
51-54
8
9
10
11
13
16
19
20
Płatności dla rolników przekazujących małe gospodarstwa
Premie dla młodych rolników
Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej
Restrukturyzacja małych gospodarstw
Rozwój przedsiębiorczości - rozwój usług rolniczych
Inwestycje w targowiska lub obiekty budowlane przeznaczone na cele promocji
lokalnych produktów
Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich
Zalesianie i tworzenie terenów zalesionych
Tworzenie grup i organizacji producentów w sektorze rolnym i leśnym
Działanie rolno- środowiskowo- klimatyczne
Rolnictwo ekologiczne
Płatności ONW
Współpraca w ramach grup EPI
Wsparcie na rozwój lokalny kierowany przez społeczność w ramach LEADER
Pomoc techniczna
Renty strukturalne - zobowiązania
RAZEM BUDŻET PROW 2014-2020
130
717
413
882
64
000
997
939
980
999
317
734
978
666
372
74
1 000
300
402
1 184
699
2 165
57
734
208
560
13 513
966
000
997
987
062
961
998
999
999
283
000
295
634
049
069
547
782
515
652
730
913
391
000
000
PROW 2014-2020
DZIAŁANIA
W RAMACH KTÓRYCH ISTNIEJE MOŻLIWOŚĆ
WSPARCIA WŁAŚCICIELI ZAGRÓD
EDUKACYJNYCH
PROW 2014-2020
Premie na rozpoczęcie działalności
pozarolniczej
PROW 2014-2020
Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej
Zakres wsparcia: Pomoc przyznaje się w związku z rozpoczynaniem prowadzenia działalności
pozarolniczej.
Beneficjenci: osoby fizyczne
Pomocy udziela się z tytułu podjęcia działalności pozarolniczej, w szczególności w zakresie:
 sprzedaży hurtowej i detalicznej produktów nierolnych,
 rzemiosła lub rękodzielnictwa,
 turystyki wiejskiej,
 przetwórstwa i sprzedaży produktów nierolnych,
 świadczenia usług społecznych ogólnego interesu, w tym opieki nad dziećmi, nad starszymi,
opieki zdrowotnej, opieki nad osobami niepełnosprawnymi,
 działalności informatycznej, komputerowej i elektronicznej, sprzedaży internetowej,
 działalności architektonicznej i inżynierskiej, rachunkowości, usług księgowych i audytorskich,
usług technicznych, działalności weterynaryjnej.
Wsparciem nie może być objęta działalność polegająca na świadczeniu usług rolniczych.
PROW 2014-2020
Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej- cd
Warunki kwalifikowalności:
Pomoc może być przyznana, jeżeli wnioskodawca jest beneficjentem „Płatności dla rolników
przekazujących małe gospodarstwa” PROW 2014 – 2020 lub spełnia następujące warunki:
 wnioskodawca jest ubezpieczony na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników
z mocy ustawy i w pełnym zakresie jako rolnik, małżonek rolnika lub domownik,
 gospodarstwo rolne, w którym pracuje wnioskodawca, ma wielkość ekonomiczną nie większą
niż 15 tys. euro,
 za rok poprzedzający rok złożenia wniosku o przyznanie pomocy przyznano płatność do gruntów
rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, w którym pracuje wnioskodawca,
 gospodarstwo rolne, w którym pracuje wnioskodawca położone jest w miejscowości należącej do:
- gminy wiejskiej lub
- gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców, lub
- gminy miejskiej z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5 tys. mieszkańców;
 wnioskodawca przedłoży biznes plan dotyczący planowanej działalności pozarolniczej.
PROW 2014-2020
Wzmacnianie przedsiębiorczości
Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej- cd
Beneficjent zobowiązuje się do realizacji biznesplanu.
Beneficjent zobowiązuje się do podlegania ubezpieczeniu społecznemu na podstawie
przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych do dnia upływu okresu związania celem.
Beneficjent nie będzie podlegał ubezpieczeniu emerytalno – rentowemu na podstawie
przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników do dnia upływu okresu związania celem.
PROW 2014-2020
Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej- cd
Kryteria wyboru mogą w szczególności preferować operacje:
 o charakterze innowacyjnym;
 realizowane przez osoby będące beneficjentami poddziałania „Płatności dla rolników przekazujących
małe gospodarstwa”;
 realizowane przez osoby zamieszkujące na terenie powiatów o najwyższym poziomie bezrobocia
w województwie;
 zakładające utworzenie miejsc pracy w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne
(nie dotyczy samozatrudnienia);
 realizowane przez osoby, które mają odpowiednie kwalifikacje z zakresu prowadzenia działalności
pozarolniczej przewidzianej w biznesplanie.
PROW 2014-2020
Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej- cd
Rodzaj wsparcia:
Premia w wysokości 100 000 zł wypłacana w ratach:
• I rata – 80% kwoty pomocy,
•II rata – 20% kwoty pomocy.
Pomoc de minimis
Łączny budżet PROW 2014-2020 przewidziany na to działanie wynosi
413 939 978 euro.
PROW 2014-2020
Wsparcie na rozwój lokalny kierowany
przez społeczność w ramach Leader
PROW 2014-2020
Wsparcie na rozwój lokalny kierowany przez społeczność w ramach Leader
Podstawa prawna UE
Art. 32-35 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 (rozporządzenie ramowe)
Art. 42-44 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 (rozporządzenie
EFRROW)
Ważne przepisy prawa krajowego
Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków
Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 349) tzw. ustawa ROW.
Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności (Dz. U. poz. 378) tzw.
ustawa RLKS.
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 września 2015 r. w sprawie szczegółowych
warunków przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej w ramach poddziałania „Wsparcie na wdrażanie
operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” objętego Programem
Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020 (Dz. U. poz. 1570).
Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach finansowania realizacji programów w zakresie polityki spójności
finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (Dz. U. z 2014 r. poz. 1146, z 2015 r. poz. 378 i
1130).
Ustawa z dnia 27 maja 2015 r. o finansowaniu wspólnej polityki rolnej (Dz. U. poz. 1130).
Łączny budżet PROW 2014-2020 przewidziany na to działanie wynosi 734 999 913 euro.
PROW 2014-2020
W ramach Leader możliwość uzyskania wsparcia i pomocy dla właścicieli zagród
edukacyjnych istnieje przede wszystkim z zakresu pomocy:
Wzmocnienie kapitału społecznego,
w tym przez podnoszenie wiedzy społeczności lokalnej
w zakresie ochrony środowiska i zmian klimatycznych,
także z wykorzystaniem rozwiązań innowacyjnych.
(§ 2 ust. 1 pkr 1 rozporządzenia),
•Podstawowym zakresem wsparcia jest realizacja operacji mających na celu wzmocnienie kapitału
społecznego osób z obszaru objętego LSR,
•Pożądane jest podejmowanie przedsięwzięć edukacyjnych w zakresie ochrony środowiska i
przeciwdziałania zmianom klimatu.
Beneficjent – podmioty z obszaru objętego LSR , przede wszystkim organizacje pozarządowe;
Kwota wsparcia – od 50 do 300 tys. zł;
09 października 2015 r. zostało opublikowane rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24
września 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach
poddziałania „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego
przez społeczność” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (Dz. U. poz.
1570).
PROW 2014-2020
Pomoc może być przeznaczona również na zakresy dotyczące m.in. :
Podejmowanie działalności gospodarczej
(§ 2 ust. 1 pkr 2 lit. a rozporządzenia),
Zakres tematyczny - bardzo szeroki (wykluczone wspieranie działalności dużej skali - § 8 rozporządzenia);
Beneficjent - osoby fizyczne, spółki w organizacji, osoby ubezpieczone w ZUS oraz w KRUS ( z
wyłączeniem osób ubezpieczonych w KRUS z mocy ustawy i w pełnym zakresie – wyjątkiem od tej zasady
są osoby, które podejmują działalność gospodarczą w zakresie przetwórstwa), które w okresie 2 lat
poprzedzających złożenie WOPP nie prowadziły działalności gospodarczej podlegającej przepisom ustawy
o swobodzie działalności gospodarczej, z obszaru objętego LSR;
Kwota wsparcia – wskazana w LSR (od 50 do 100 tys. zł) – określona w LSR!
Forma wsparcia - uwaga wyjątek! - płatność ryczałtowa (premia)
– 2 transze 70% i 30%;
Przedłożenie biznesplanu;
Obowiązek utworzenia co najmniej jednego miejsca pracy (także samozatrudnienie) i utrzymanie go przez
okres 2 lat od dnia wypłaty 2 transzy.
PROW 2014-2020
Rozwijanie działalności gospodarczej
(§ 2 ust. 1 pkr 2 lit. c rozporządzenia);
Zakres tematyczny – bardzo szeroki (wykluczone wspieranie działalności dużej skali);
Beneficjent – mikro lub mały przedsiębiorca z obszaru objętego LSR, który wykonuje działalność
gospodarczą podlegająca przepisom ustawy SDG;
Kwota wsparcia – od 35 do 300 tys. zł;
Forma wsparcia – refundacja części kosztów kwalifikowalnych, ale nie więcej niż 70%;
Przedłożenie biznesplanu;
Obowiązek utworzenia co najmniej jednego miejsca pracy i utrzymanie go przez okres 3 lat od dnia
wypłaty płatności ostatecznej;
Pomoc może być przyznana w tym zakresie tylko raz w okresie realizacji Programu;
Pomoc może być przyznana beneficjentowi premii po upływie 2 lat.
PROW 2014-2020
Wspieranie współpracy między podmiotami wykonującymi działalność gospodarczą na
obszarze wiejskim objętym LSR:
(§ 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia)
•
•
•
w ramach krótkich łańcuchów dostaw
w zakresie świadczenia usług turystycznych
w zakresie rozwijania rynków zbytu produktów lub usług lokalnych
Konieczne jest zawarcie formalnego porozumienia o wspólnej realizacji operacji. Porozumienie powinno
być zawarte na czas oznaczony i zawierać postanowienia dotyczące wspólnej realizacji operacji, w
szczególności:
•
•
•
•
dane identyfikujące strony porozumienia;
opis celów i przewidywanych rezultatów tej operacji oraz głównych zadań objętych tą operacją;
wskazanie strony, która jest upoważniona do ubiegania się o pomoc w imieniu pozostałych stron;
budżet operacji uwzględniający wkład finansowy poszczególnych stron.
Kwota wsparcia – od 50 do 300 tys. zł;
Forma wsparcia – refundacja części kosztów kwalifikowalnych
ale nie więcej niż 70%;
Przedłożenie biznesplanu;
PROW 2014-2020
Warunki przyznania pomocy
(wspólne)
• koszty kwalifikowalne operacji nie są współfinansowane z innych środków publicznych;
• operacja będzie realizowana nie więcej niż w 2 etapach, a wykonanie zakresu rzeczowego zgodnie
z zestawieniem rzeczowo-finansowym operacji, w tym poniesienie przez beneficjenta kosztów
kwalifikowalnych operacji oraz złożenie wniosku o płatność końcową wypłacaną po zrealizowaniu
całej operacji, nastąpi w terminie 2 lat od dnia zawarcia umowy, lecz nie później niż do dnia
31 grudnia 2022 r.;
• operacja, która obejmuje koszty inwestycyjne, zakłada realizację inwestycji na obszarze wiejskim
objętym LSR, chyba że operacja dotyczy inwestycji polegającej na budowie albo przebudowie
liniowego obiektu budowlanego, którego odcinek będzie zlokalizowany poza tym obszarem
(koszty budowy tego odcinka, nie będą kwalifikowalne);
• inwestycje w ramach operacji będą realizowane na nieruchomości będącej własnością
lub współwłasnością podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy lub podmiot ten
posiada udokumentowane prawo do dysponowania nieruchomością na cele określone we
wniosku o przyznanie pomocy co najmniej przez okres realizacji operacji oraz okres
podlegania zobowiązaniu do zapewnienia trwałości operacji
PROW 2014-2020
Warunki przyznania pomocy
(wspólne) cd.
•
•
•
•
operacja jest uzasadniona ekonomicznie i będzie realizowana zgodnie z biznesplanem (nie
dotyczy zakresów, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 1 lub 5-8);
minimalna całkowita wartość operacji wynosi nie mniej niż 50 tys. złotych;
podmiot wnioskujący o pomoc wykaże, że:
a) posiada doświadczenie w realizacji projektów o charakterze podobnym do operacji,
którą zamierza realizować, lub
b) posiada zasoby odpowiednie do przedmiotu operacji, którą zamierza realizować, lub
c) posiada kwalifikacje odpowiednie do przedmiotu operacji, którą zamierza realizować,
jeżeli jest osobą fizyczną, lub
d) wykonuje działalność odpowiednią do przedmiotu operacji, którą zamierza realizować
(warunek ten nie dotyczy podmiotów podejmujących działalność gospodarczą);
realizacja operacji nie jest możliwa bez udziału środków publicznych.
Wsparcie dla podmiotów podejmujących lub wykonujących działalność gospodarczą w ramach tego
poddziałania jest pomocą de minimis.
PROW 2014-2020
Koszty kwalifikowalne (1) nie dotyczy premii
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
ogólne, o których mowa w art. 45 ust. 2 lit. c rozporządzenia nr 1305/2013, zwane dalej
„kosztami ogólnymi”,
zakupu robót budowlanych lub usług,
zakupu lub rozwoju oprogramowania komputerowego oraz zakupu patentów, licencji lub
wynagrodzeń za przeniesienie autorskich praw majątkowych lub znaków towarowych,
najmu lub dzierżawy maszyn, wyposażenia lub nieruchomości,
zakupu nowych maszyn lub wyposażenia, a w przypadku operacji w zakresie określonym
w § 2 ust. 1 pkt 5 – również używanych maszyn lub wyposażenia, stanowiących eksponaty,
zakupu środków transportu, z wyłączeniem zakupu samochodów osobowych przeznaczonych
do przewozu mniej niż 8 osób łącznie z kierowcą,
zakupu rzeczy innych niż wymienione w pkt 5 i 6, w tym materiałów,
wynagrodzenia i innych świadczeń, o których mowa w Kodeksie pracy, związanych z pracą
pracowników beneficjenta, a także inne koszty ponoszone przez beneficjenta na podstawie odrębnych
przepisów w związku z zatrudnieniem tych pracowników – w przypadku operacji w zakresie
określonym w § 2 ust. 1 pkt 2 lit. b i pkt 3 (tylko do dnia złozenia wniosku o płatnosć),
podatku od towarów i usług (VAT), zgodnie z art. 69 ust. 3 lit. c rozporządzenia nr 1303/2013
– które są uzasadnione zakresem operacji, niezbędne do osiągnięcia jej celu oraz racjonalne.
PROW 2014-2020
Koszty kwalifikowalne (2) nie dotyczy premii
 Do kosztów kwalifikowalnych zalicza się także wartość wkładu rzeczowego, o którym mowa
w art. 69 ust. 1 rozporządzenia nr 1303/2013, przy czym wartość wkładu rzeczowego w formie
nieodpłatnej pracy ustala się jako iloczyn liczby przepracowanych godzin oraz ilorazu przeciętnego
wynagrodzenia w gospodarce narodowej w drugim roku poprzedzającym rok, w którym złożono wniosek
o przyznanie pomocy, i liczby 168
Do kosztów kwalifikowalnych nie zalicza się kosztów inwestycji polegającej na budowie albo przebudowie
liniowych obiektów budowlanych w części dotyczącej realizacji odcinków zlokalizowanych poza obszarem
wiejskim objętym LSR.
W przypadku gdy wysokość kosztów kwalifikowalnych w zakresie danego zadania ujętego w zestawieniu
rzeczowo-finansowym operacji przekracza wartość rynkową tych kosztów ustaloną w wyniku oceny
ich racjonalności, przy ustalaniu wysokości pomocy uwzględnia się wartość rynkową tych kosztów.
Przy ustalaniu wysokości pomocy koszty ogólne są uwzględniane w wysokości nieprzekraczającej
10% pozostałych kosztów kwalifikowalnych operacji, a koszty zakupu środków transportu – w wysokości
nieprzekraczającej 30% pozostałych kosztów kwalifikowalnych operacji, pomniejszonych o koszty
ogólne.
PROW 2014-2020
Proces przyznawania pomocy
(dla wnioskodawców innych niż lokalna grupa działania)
 Ogłoszenie naboru wniosków o przyznanie pomocy (WOPP) – LGD (termin uzgodniony
z samorządem województwa (SW)
 Składanie WOPP – w LGD
 Wybór operacji z zastosowaniem kryteriów wyboru operacji do finansowania określonych
w lokalnej strategii rozwoju (LSR) spośród operacji zgodnych z LSR i Programem (45 dni)
 Przekazanie WOPP do SW celem ostatecznej weryfikacji kwalifikowalności
 Ewentualne uzupełnienia – 1 raz, termin 7 dni
 Uzupełnienie WOPP nie może prowadzić do jego istotnej modyfikacji !
 Podpisanie umowy o przyznaniu pomocy / odmowa przyznania pomocy między
beneficjentem a SW
PROW 2014-2020
W ramach Programu zostały już uruchomione następujące działania:

„Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne”

„Rolnictwo ekologiczne”

„Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami (tzw. płatności ONW)”

„Inwestycje w rozwój obszarów leśnych i poprawę żywotności lasów”

„Wsparcie przygotowawcze” „- LEADER (RLKS – rozwój lokalny kierowany przez społeczność)

„Pomoc na rozpoczęcie działalności rolniczej (Premie dla młodych rolników)”

„Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych” (Modernizacja gospodarstw rolnych).

„Przetwórstwo i marketing produktów rolnych – nabór nieobejmujący rolników” (Wsparcie inwestycji w przetwarzanie
produktów rolnych, obrót nimi lub ich rozwój)
Planowane terminy naborów wniosków do końca 2015 roku
Nazwa działania/poddziałania (typu operacji)
Budowa lub modernizacja dróg lokalnych
Wybór strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność (LSR)
Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN
Rozwój przedsiębiorczości- rozwój usług rolniczych
Termin naboru wniosków
listopad/grudzień 2015 r.
listopad/grudzień 2015 r.
listopad 2015 r.
grudzień 2015 r.