Komputer i telewizja w życiu dziecka

Dla rodziców
Komputer i telewizja w życiu dziecka
Telewizor i komputer, oprócz lalek, samochodzików, klocków i przytulanek, stały się niezbędnymi elementami zabawy i rozrywki naszych dzieci. Te dwa urządzenia sprawiają również, że wszyscy, zarówno dorośli, jak i dzieci, mamy nieograniczony dostęp do informacji z całego świata.
Obsługa komputera jest jedną z podstawowych umiejętności. Odkąd pojawiły się komputery,
nastąpiły wielkie zmiany, głównie pozytywne: internet ułatwia komunikację między ludźmi, dostarcza
wiedzy. Dla osób niepełnosprawnych, np. z porażeniami kończyn czy zaburzeniami mowy i słuchu,
indywidualnie dobrany komputer (ze specjalnym oprogramowaniem) może stać się narzędziem
służącym nie tylko do kształcenia czy pracy, lecz także do porozumiewania się.
Nauka przez zabawę
Procesy komputeryzacji oraz informatyzacji mają wpływ na rozwój naszych dzieci. Podczas
nauki obsługi komputera czy rozwiązywania zadań w grach dzieci bardzo szybko chłoną wiedzę. Proponujmy dziecku konkretne zadania, polecajmy wartościowe filmy, programy, gry.
Takie wdrażanie dziecka w twórcze, intelektualne działania sprawi, że wcześniej dostrzeże ono,
że programy telewizyjne i komputerowe ułatwiają mu zdobywanie wiedzy i umiejętności.
Nauka przez zabawę stanowi jeden z najważniejszych argumentów za stosowaniem komputera
w pracy z małym dzieckiem. Pamiętajmy jednak o tym, by komputery wspomagały doświadczenia i wiedzę, a nie były ich jedynym źródłem. Właściwie wykorzystywany komputer może ułatwić
naukę czytania, pisania czy liczenia. Wiele programów wspomaga ogólny rozwój dziecka i rozwija
jego konkretne kompetencje.
Zagrożenia
Nie należy jednak dopuszczać do tego, by dziecko spędzało cały swój czas wolny przed ekranem monitora czy telewizora. Rodzice powinni też wiedzieć, co oglądają ich pociechy oraz jakie
gry wybierają. Aby oglądanie telewizji i korzystanie z komputera nie powodowało u dzieci problemów zdrowotnych, zadbajmy o to, by najmłodsi nie korzystali z tych urządzeń dłużej niż
30 minut, a dzieci w wieku 6–12 lat – maksymalnie godzinę dziennie. Telewizor i komputer nie mogą
być lekarstwem na nudę. Rodzice zaś powinni przede wszystkim mieć świadomość, że dzieci nie
potrzebują elektronicznych zabawek, aby być szczęśliwe. Najbardziej pragną miłości, zrozumienia,
troski i zainteresowania ze strony dorosłych.
Gdy dziecko uzależnia się od komputera, nie szuka kontaktu z innymi ludźmi, nie potrafi się
z nimi komunikować. Jeśli spędza zbyt dużo czasu przy grach komputerowych, w których panuje
wirtualna rzeczywistość, przestaje rozumieć otaczający je świat, trudno mu odróżnić dobro od zła.
Media często dostarczają najmłodszym niewłaściwych wzorców do naśladowania. Największe zagrożenie dla rozwoju psychicznego dzieci występuje wówczas, gdy oglądają one filmy czy grają
w gry komputerowe, które obfitują w brutalne sceny przemocy. Zadbajmy o to, aby nauczyć dziecko oglądania wartościowych programów, które wcześniej wybierzecie wspólnie. Nauczmy je doceniać wiedzę, którą można zdobyć, oglądając interesujący, pouczający film czy przeglądając mądry
portal internetowy.
1
Dla rodziców
• Komputer i telewizja w życiu dziecka
Poniżej zostały wymienione najczęściej występujące nieprawidłowości związane z używaniem komputera.
• W sferze fizycznej z powodu nadmiernego korzystania z komputera mogą nastąpić dysfunkcje ruchowe: nadwerężenia mięśni nadgarstka, dolegliwości pleców i kręgosłupa, usztywnienia
mięśni na skutek nieprawidłowej pozycji ciała i złego ustawienia monitora, zaburzenia widzenia,
bóle i zawroty głowy. Długotrwałe siedzenie przed komputerem lub telewizorem powoduje,
że dziecko nie zaspokaja swojej naturalnej potrzeby ruchu, czego konsekwencją mogą być problemy z nadwagą i otyłością.
• W sferze psychicznej – przez nieodpowiednio dobrane treści – przesiadywanie przy komputerze przyczynia się do wzrostu agresji w zachowaniu dziecka, wywołuje trudności w porozumiewaniu się z innymi, powoduje problemy z koncentracją (dziecko nie potrafi przez dłuższy
czas skupić uwagi i szybko zniechęca się do innych działań). Uzależnienie od komputera, które
objawia się rozdrażnieniem, uczuciem niepokoju w sytuacji braku dostępu do sieci, może powodować u dzieci nawet depresję. • W sferze społecznej – dzieci, które większość czasu spędzają, siedząc przed komputerem,
nie mają ochoty spędzać go z rówieśnikami (świat wirtualny staje się dla nich ciekawszy niż świat
realny).
• W sferze intelektualnej – komputer umożliwia dostęp do ogromnej ilości informacji, istnieje jednak zagrożenie związane z tzw. szokiem informacyjnym. Napływ informacji jest tak duży i szybki,
że dziecko traci umiejętność selekcji wiadomości, traci orientację, które wiadomości powinno
zapamiętać, a które odrzucić.
Zasady bezpieczeństwa
O co powinniśmy zadbać, by ustrzec dziecko przed negatywnym wpływem mediów? Jakie wprowadzić zasady i działania? Najważniejsze z nich to:
• określenie czasu, który dziecko może spędzić przed komputerem, telewizorem (do 1 godziny
dziennie);
• zainteresowanie dziecka innymi zajęciami, pasjami, szczególnie ruchowymi. Warto zaproponować mu coś w zamian. Mogą to być zabawy i gry – również planszowe, a także wspólne czytanie.
Obecnie dzieci coraz mniej czytają, część z nich wręcz nie lubi tego robić. Czytanie zaś rozwija
wyobraźnię, kompetencje emocjonalne i społeczne, a także kształtuje umiejętność zdobywania
wiedzy;
• stwarzanie dzieciom możliwości częstych kontaktów z rówieśnikami;
• organizowanie wspólnych, rodzinnych spotkań, spędzanie czasu na rozmowach, dyskusjach,
wymianach poglądów, na rodzinnych spacerach, wędrówkach;
• dbanie o to, by dziecko miało bliski kontakt z przyrodą oraz czas na obserwacje zmian w otaczającym świecie, uczenie dziecka opiekowania się roślinami i zwierzętami;
• zachęcanie dziecka do udziału w dodatkowych zajęciach poza domem.
Komputer i wszelkie media w życiu dziecka mogą być wartością pozytywną, wspomagać
jego rozwój, ale mogą też wyrządzić wiele szkód w jeszcze nieukształtowanej osobowości
młodego człowieka. To od dorosłych zależy, w jaki sposób dzieci będą z nich korzystały.
2
Dla rodziców
• Komputer i telewizja w życiu dziecka
LITERATURA:
• Braun-Gałkowska M., Media a odbiorca, „Wychowawca”, Kraków 2001, nr 11 (107).
• Oddziaływanie agresywnych gier komputerowych na psychikę dzieci, red. A. Gała, I. Ulfik,
Wydawnictwo Artom, Lublin 2000.
• Wilkońska J., Telepokusa, „Wychowawca”, Kraków 1998, nr 5 (65).
3