Sprzedaż nowych aut drgnęła

Transkrypt

Sprzedaż nowych aut drgnęła
Motoryzacyjny Raport Specjalny za 2006 rok
Sprzedaż nowych
aut drgnęła
S
przedaż nowych aut w naszym kraju w 2006 r. wzrosła
o 3%, odbijając się od dna, które osiągnęliśmy w 2005
(sprzedając wówczas 270 615 szt.), i wyniosła 278 819
szt., z czego 239 038 to auta osobowe (+1,5%; 3 534 szt.),
a 39 781 – dostawcze (+13,4%; 4 688 szt.). Klasyfikuje nas
to na 13. miejscu wśród 25 krajów Europy. Popyt na nowe
auta drgnął więc, ale nie tak, jak życzyłyby sobie tego koncerny i dealerzy. Tradycyjnie już sprzedawcom nowych aut
nie pomaga import używanych (w minionym roku sprowadzono ich 816,8 tys.), który co prawda nieco zwolnił, ale i tak
jest prawie 3 razy większy niż sprzedaż nowych.
Analiza
Samochody osobowe
Według danych TNS OBOP, tylko 11% Polaków, którzy kupili
w 2006 r. samochód osobowy na użytek domowy, nabyło
auto nowe. Statystyki CEPiK i Samar zarejestrowały 118 096
takich aut, a liczba ta zmniejszyła się w porównaniu do roku 2005 o 5,7%. W tym samym czasie firmy zarejestrowały
104 474 nowe samochody osobowe, to niemal o 30% więcej
niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. To właśnie
wzrost po stronie klientów instytucjonalnych kupujących
samochody pozwolił na przełamanie dotychczasowego
spadku i uzyskanie tak długo oczekiwanego wzrostu. Udział
rejestracji nowych aut osobowych na firmy w rejestracjach
ogółem zwiększył się w ciągu ostatniego roku o 7,8% do poziomu 47%.
Oczywiście zainteresowanie firm nie ograniczyło się jedynie
do samochodów nowych. Kupowane były również używane,
Motoryzacyjny Raport Specjalny 1/2007
Według danych IBRM Samar, w 2006 roku w Polsce
sprzedano 278 819 nowych samochodów osobowych
i dostawczych. Mimo że to o 3% więcej niż w 2005 roku,
to w dalszym ciągu wynik ten jest jednym z najgorszych
w ostatnich 15 latach. Ten niewielki wzrost sprzedaży
nie byłby jednak możliwy, gdyby nie zwiększona aktywność zakupowa firm działających w Polsce.
19
Sprzedaż
Technologie
nowych aut osobowych i dostawczych w Polsce
Tabela 1. Najpopularniejsze marki w segmencie aut osobowych
Lp. Producent
Styczeń-grudzień
2006
2005
[Ilość sztuk]
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Škoda
Toyota
Opel
Fiat
Ford
Renault
Volkswagen
Peugeot
Citroën
Honda
Nissan
Seat
Chevrolet
Kia
Suzuki
Audi
Mercedes
Volvo
Hyundai
BMW
28 783
27 884
24 942
24 283
17 712
15 484
15 153
14 934
12 028
9 911
7 203
4 693
4 402
4 346
4 019
2 944
2 754
2 666
2 491
1 983
Zmiana
[%]
27 649 4,10
25 700 8,50
22 648 10,13
24 508 -0,92
18 660 -5,08
16 238 -4,64
12 424 21,97
15 144 -1,39
13 132 -8,41
9 762 1,53
6 975 3,27
6 244 -24,84
4 130 6,59
5 893 -26,25
2 742 46,57
2 405 22,41
2 514 9,55
2 404 10,90
3 129 -20,39
1 612 23,01
[Ilość
sztuk]
1 134
2 184
2 294
-225
-948
-754
2 729
-210
-1 104
149
228
-1 551
272
-1 547
1 277
539
240
262
-638
371
Udział w rynku
2006 2005
[%]
12,04 11,74
11,67 10,91
10,43 9,62
10,16 10,41
7,41 7,92
6,48 6,89
6,33 5,28z
6,25 6,43
5,03 5,58
4,15 4,15
3,01 2,69
1,96 2,65
1,84 1,75
1,82 2,50
1,68 1,16
1,23 1,02
1,15 1,07
1,12 1,02
1,04 1,33
0,83 0,68
Źródło: Opracowanie własne na podst. danych IBRM Samar
ich liczba była jednak zdecydowanie mniejsza. Stanowiły one
niecałe 6% liczby zarejestrowanych aut nowych. W liczbach
bezwzględnych było to 6 170 zarejestrowanych samochodów używanych, w tym samochody w wieku do 2 lat stanowiły 40,8% rejestracji, trzyletnie – 11,1% rejestracji, 4- i 5-letnie – 11,4% rejestracji oraz w wieku powyżej 5 lat – 36,7%
rejestracji.
Ogólnie największy wzrost sprzedaży nowych aut odnotowano w IV kwartale minionego roku – 63 736 szt., tj. o ponad 14,7% więcej (+8 185 szt.) w porównaniu z III kwartałem
Tabela 2. Najpopularniejsze marki w segmencie aut dostawczych
Styczeń-grudzień
Lp.
Producent
2006
2005
Motoryzacyjny Raport Specjalny 1/2007
[Ilość sztuk]
20
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Fiat
Renault
Volkswagen
Ford
Peugeot
Mercedes
Citroën
Opel
Nissan
Intrall
8 090
5 373
5 049
3 554
2 809
2 621
2 485
2 387
1 595
1 449
7 922
3 582
5 229
3 619
2 581
2 555
1 697
2 413
430
1 723
Zmiana
[Ilość
sztuk]
2,12
168
50,00 1 791
-3,44 -180
-1,80
-65
8,83
228
2,58
66
46,43 788
-1,08
-26
270,93 1 165
-15,90 -274
Udział w rynku
2006
[%]
2005
[%]
20,34
13,51
12,69
8,93
7,06
6,59
6,25
6,00
4,01
3,64
22,57
10,21
14,90
10,31
7,35
7,28
4,84
6,88
1,23
4,91
Źródło: Opracowanie własne na podst. danych IBRM Samar
i o 23,7% więcej (+12 203 szt.) w porównaniu z adekwatnym
okresem roku 2005. Żeby dokładnie zrozumieć przyczynę
tak nagłego wzrostu, należy się cofnąć do roku 2003 i początków 2004, ponieważ już wtedy obserwowaliśmy wzmożoną sprzedaż aut. Firmy wymieniały wówczas swoje floty
brane w leasing, kredyt bądź na wynajem długoterminowy,
spiesząc się przed wprowadzeniem, po wejściu Polski do UE,
niekorzystnej dla nich nowelizacji ustawy o podatku VAT
w znacznym stopniu ograniczającej możliwości odliczania
tego podatku przy kupnie auta i, co jeszcze bardziej istotne,
paliwa do niego. Właśnie na koniec roku 2006 i pierwsze 4
miesiące br. przypadł kolejny cykl ponownego odświeżania
parku samochodowego, ponieważ firmy robią to najczęściej
po 36-miesięcznym okresie użytkowania nowego auta.
Ponadto, należy zauważyć, że zwłaszcza wyniki z grudnia ub.r.
– 21 581 sprzedanych nowych aut osobowych (1,4% wzrostu
w stosunku do listopada 2006 r. i 15,6% wzrostu w stosunku
do grudnia 2005 r.), były wyjątkowo ciekawe, gdyż zadecydowały one w dużym stopniu o kolejności w rankingu popularności marek. Według statystyk Samaru, w tym miesiącu bowiem rzutem na taśmę mieliśmy aż trzy roszady w pierwszej
dziesiątce najchętniej wybieranych marek.
Spektakularny sukces odniosła Škoda (28 783 sprzedane auta,
o 4,1% więcej niż w 2005 r.), która na finiszu wyprzedziła prowadzącą przez 11 miesięcy ub.r. Toyotę (27 884 szt., +8,5%).
Udziały rynkowe obu wiodących marek wzrosły na przestrzeni roku odpowiednio z 11,7 do 12% i z 10,9 do 11,7%. Škoda
swój sukces zawdzięcza głównie Fabii, która jest najczęściej
wybieranym nowym modelem w Polsce – łącznie z salonów
wyjechały 16 473 samochody (klienci najchętniej wybierali
wersję combi – sprzedano 7 499 aut w tej wersji nadwoziowej). Drugim co do popularności samochodem w Polsce została Octavia z łączną sprzedażą 10 801 szt. (5 441 szt. Octavii
Tour i 5 360 szt. Octavii II).
Podobna sytuacja, jak w przypadku Škody i Toyoty, w rankingu sprzedaży nowych aut wydarzyła się na miejscach
kolejnych, czyli 3. i 4. Tym razem Opel (24 942 szt., + 10,1%)
zdystansował Fiata (24 283 szt., - 0,9%) o zaledwie 659 sprzedanych aut. Jest to sytuacja niezwykle rzadka, że w sumarycznym podsumowaniu na koniec roku Fiat nie znalazł się na podium. Wygląda na to, że Polacy powoli odwracają się od Fiata.
Sporym zaskoczeniem na początku minionego roku był fakt,
że Fiat w 2005 r. przestał być liderem, zajmując wówczas 3. lokatę po Škodzie i Toyocie. Tej pozycji trzymał się aż do końca
listopada ub.r. (z małą fluktuacją na początku ub.r.), po czym
miejsca na trzecim stopniu podium ustąpił Oplowi. Należy dodać, że niemiecka marka jest jedną z najchętniej wybieranych
przez firmy, a tak wysoką sprzedaż w największym stopniu
zawdzięcza popularności modelu Astra Classic oraz licznych
akcji promocyjnych i marketingowych (GM Poland spośród
wszystkich koncernów w Polsce wydał najwięcej na reklamę
– prawie 90 mln zł).
Także na wysokie 7. miejsce wskoczył największy europejski
producent samochodów – Volkswagen (15 135 szt., +21,8%).
Niemiecki producent, mając najwyższą spośród 10 najchętniej kupowanych marek dynamikę sprzedaży, wyprzedził
dwóch konkurentów z Grupy PSA – Peugeota (14 934 szt.,
Motoryzacyjny Raport Specjalny za 2006 rok
-1,4%) i Citroëna (12 028 szt, -8,4%), którzy zajęli odpowiednio 8. i 9. miejsce. Ten sukces na naszym rynku koncern
z Wolfsburga zawdzięcza głównie rewelacyjnie sprzedającemu się Passatowi (6 607 szt.).
Przed Volkswagenem, na piątym miejscu uplasował się jeszcze: Ford z rezultatem na koniec roku 17 712 aut (-5,1%),
a na szóstym ponownie Renault z sumaryczną sprzedażą
15 484 aut (-4,6%).
Tradycyjnie niezagrożona 10. lokata należy do Hondy z łączną
sprzedażą 9 911 aut (+1,5%).
Z danych Samaru wynika również, że popyt na auta z wyższej półki zaowocował wysokim tempem wzrostu, w porównaniu do roku 2005 marek premium: Mercedesa (2 944 auta,
+22,4%), BMW (1 983 auta, +23%), Subaru (1 226 aut, +29,5%),
Alfy Romeo (715 aut, +42,7%), Land Rovera (615 aut, +84,1%),
Lexusa (614 aut, +114,7%), Jeepa (494 auta, +42,8%), Saaba
(428 aut, +64%), Jaguara (253 auta, +148%) czy Lancii (118
aut, +73,5%), a rekordowy wskaźnik należał do SsangYonga
(341 aut, +394,2%).
Ogólnie spośród 43 marek dostępnych na rynku 27 osiągnęło lepsze wyniki niż przed rokiem. Problemy notowały marki
oferujące auta klasyfikowane w niższych segmentach. Lepsze
wyniki osiągnęły te, które oferowały pojazdy cieszące się zainteresowaniem firm. Dlatego zupełnie inaczej przedstawia się
ranking sprzedaży aut do firm.
Według analityków Samaru, przedsiębiorcy do swoich firm
najchętniej wybierali Toyoty. W ciągu całego 2006 roku firmy
zakupiły i zarejestrowały 14 228 samochodów tej marki, o ponad 36% więcej niż rok wcześniej. Udział Toyoty w rynku aut
firmowych wyniósł 13,62%. Najpopularniejszym modelem
z Toyoty została Corolla. Na drugiej pozycji, z niewielką stratą
do lidera znalazł się Opel, który jednocześnie został pierwszą
marką najchętniej kupowaną z wykorzystaniem narzędzi finansowych (leasing, wynajem długoterminowy). W ciągu ubiegłego roku firmy zarejestrowały 13 831 aut tej marki, o 18,47%
więcej niż w roku 2005. Liczba ta pozwoliła na uzyskanie
udziału na poziomie 13,24%. Największym zainteresowaniem
przedsiębiorców z oferty Opla cieszyła się Astra. Model ten był
jednocześnie najczęściej kupowanym przez przedsiębiorców
samochodem, zarejestrowano aż 7 478 szt., to o ponad 1,5 tysiąca więcej niż drugiego w kolejności Forda Focusa. Trzecie
miejsce w rankingu najczęściej wybieranych przez przedsiębiorców marek zajęła Škoda. W okresie 12 miesięcy ubiegłego roku przedsiębiorcy zarejestrowali 11 931 samochodów tej
marki, o 25,5% więcej niż rok wcześniej. W przeciwieństwie
do całego rynku, gdzie w popularności dominowała Škoda
Fabia, modelem wiodącym w sprzedaży do firm była Octavia,
której rejestracje zamknęły się liczbą 5 728 sztuk. Czwartą
marką na liście i zarazem ostatnią, której rejestracje na firmy
Wykres 1. Sprzedaż aut osobowych z podziałem na kwartały
Wykres 2. Sprzedaż aut dostawczych z podziałem na kwartały
80 000
2006
70 000
15 000
2005
2006
2005
50 000
9 000
40 000
6 000
30 000
20 000
3 000
10 000
0
I kwartał
II kwartał
III kwartał
IV kwartał
Źródło: Opracowanie własne na podst. danych IBRM Samar
0
I kwartał
II kwartał
III kwartał
IV kwartał
Źródło: Opracowanie własne na podst. danych IBRM Samar
Motoryzacyjny Raport Specjalny 1/2007
12 000
60 000
21
Sprzedaż
Technologie
nowych aut osobowych i dostawczych w Polsce
przekroczyły poziom 10 tys. sztuk, był Ford. W sumie klienci
instytucjonalni zarejestrowali 11 733 samochody tej marki,
o 19,13% więcej niż w roku 2005. Najczęściej wybierany był
Focus, w przypadku którego liczba rejestracji wyniosła 6 090
sztuk. Pierwszą piątkę najczęściej wybieranych marek zamyka
Renault z liczbą 7 675 samochodów zarejestrowanych na firmy. Modelem wiodącym tej marki zostało Megane, z liczbą
rejestracji wynoszącą 2 580 sztuk.
Motoryzacyjny Raport Specjalny 1/2007
Wykres 3. Sprzedaż nowych samochodów osobowych i dostawczych w roku
2006 a import używanych
22
styczeń
21 018
luty
20 769
marzec
25 031
kwiecień
22 905
maj
23 739
czerwiec
24 401
lipiec
22 056
sierpień
20 551
wrzesień
22 493
październik
24 606
listopad
25 417
grudzień
25 926
0
nowe
38 901
używane
38 935
50 880
61 947
81 117
80 478
75 950
82 139
77 845
80 955
75 478
81 100
20 000
40 000
60 000
80 000
100 000
Źródło: Opracowanie własne na podst. danych IBRM Samar
Jeśli chodzi o podział na segmenty, to największą popularnością wśród przedsiębiorców cieszą się samochody plasowane w segmencie aut klasy niższej średniej. W sumie, w ciągu
całego roku zarejestrowano 42 968 aut tej klasy. Udział segmentu w rynku aut firmowych wyniósł 41,13%. W porównaniu do roku 2005 liczba rejestracji zwiększyła się prawie
o 27%. Drugi w kolejności segment stworzyły samochody
małe. W okresie 12 miesięcy przedsiębiorcy zarejestrowali
23 889 samochodów klasyfikowanych w tym segmencie,
o ponad 17% więcej niż rok wcześniej. Udział segmentu
w rynku tzw. samochodów flotowych ukształtował się na poziomie 22,9%. Trzecia pozycja w rankingu, z liczbą 22 032 aut,
przypadła w udziale segmentowi aut klasy średniej. Również
i w przypadku tego segmentu zanotowano wzrost liczby rejestracji i to o ponad 30%. Udział segmentu w rynku flotowym wyniósł nieco ponad 21%. Najmniejszy udział w rynku
uzyskały samochody luksusowe (0,49%), jednak w przypadku tego segmentu udział samochodów flotowych w całości
rejestracji był najwyższy i wyniósł niemal 80%. W przypadku lidera rankingu – segmentu samochodów klasy niższej
średniej, udział floty w całości rejestracji nowych pojazdów
wynosił 50,64%.
Samochody dostawcze
Samochody dostawcze od 2000 r. nie cieszyły się takim powodzeniem, jak w roku 2007, w którym to sprzedano 39 781
szt. tych pojazdów, tj. o 13,4% więcej (+4 688 szt.) w porównaniu do 2005 r. i 9,8% więcej (+3 549 szt.) w porównaniu
z rokiem 2004. Podobnie jak w przypadku aut osobowych,
najlepsze dla sprzedawców okazały się ostatnie dwa miesiące
Motoryzacyjny Raport Specjalny za 2006 rok
Prognoza
Samochody osobowe
Po (dwukrotnej) nominacji na ministra finansów prof. Zyty
Gilowskiej branża motoryzacyjna miała spore nadzieje i oczekiwania, że w końcu coś się ruszy w kwestii podatkowej i ponownie będzie można odliczać cały podatek VAT przy zakupie
samochodów na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Niestety, pani minister wycofała się z propozycji, jaką
lansowała jeszcze na początku 2006 roku, w związku z tym
nie należy oczekiwać szybkich zmian w tej kwestii.
Według Wojciecha Drzewieckiego, wśród czynników determinujących rozwój rynku w bieżącym roku niewątpliwie
znajdą się wspomniane już wcześniej kwestie podatkowe,
a w szczególności uregulowania dotyczące podatku akcyzowego lub nowego podatku, który być może wejdzie na jego
miejsce. Naszym zdaniem, popyt na auta osobowe w końcu
drgnie, gdyż 2007 r. jest trzecim rokiem po wstąpieniu Polski
do Unii Europejskiej, a jak pamiętamy, największa sprzedaż
samochodów osobowych w ostatniej pięciolatce miała miejsce właśnie przed naszą akcesją, żeby można było jeszcze
na starych zasadach podatkowych kupić auto do firmy. Duże
przedsiębiorstwa najczęściej wymieniają swoje floty właśnie
po 3 latach eksploatacji. Tym razem będzie to echo sprzedażowe po tamtej lawinie kupowanych na gwałt pojazdów.
Zresztą podobne zjawisko miało już miejsce w grudniu i listopadzie – czyli w najlepszych dla rynku samochodowego
miesiącach minionego roku. Prognozujemy, że w roku 2007
sprzedaż nowych aut powinna być wyższa o ok. 10% i na koniec grudnia wynieść ok. 260 tys. szt. Poza tym szykuje się
ciekawa walka producentów aut o pozycję lidera w Polsce.
Na pierwszym miejscu, i to na dłużej, może ponownie znaleźć się Toyota, gdyż już na początku roku wprowadza dwa
hity sprzedażowe w segmencie C – zastępujące obecną
Corollę (hatchbacka autem o nazwie Auris, a sedana... nową
Corollą). Škoda będzie chciała w odpowiedzi umocnić swoją
pozycję, oferując klientom nową Fabię, a warto zaznaczyć,
że aktualny model jest najchętniej kupowanym nowym autem w Polsce.
Samochody dostawcze
Wojciech Drzewiecki słusznie zauważył: – Przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej nie spodziewano się, że popyt na pojazdy użytkowe osiągnie tak wysoką dynamikę.
Teraz można powiedzieć, że zmiany związane z integracją
z UE, jak również środki finansowe płynące z unijnego budżetu, już w trakcie członkostwa, w połączeniu ze zdolnością
Polaków do działalności w warunkach wolnego rynku, były
siłą napędową polskiej gospodarki, a w konsekwencji zapotrzebowania na pojazdy użytkowe, bez których żadna firma,
instytucja czy obywatel nie może funkcjonować.
Naszym zdaniem, na przyszłoroczny poziom sprzedaży aut
dostawczych duży wpływ będzie miała walka konkurencyjna,
czyli liczne akcje promocyjne, wśród samych producentów.
Nie bez znaczenia jest fakt, że co roku pojawiają się nowi gracze oferujący samochody w tym segmencie. Przypomnijmy,
że na 2007 rok swoją premierę zapowiedziała m.in. Škoda (lider wśród aut osobowych) z użytkowym modelem Praktik.
Należy się także spodziewać poprawy usług posprzedażowych, gdyż ten element może się okazać głównym orężem w walce z konkurencją. Swoją pozycję mogą umocnić:
Renault, gdyż wprowadzi nową wersję popularnego MPV-a
– Kangoo, oraz Ford z nowym Fordem Transitem Connectem.
Ten ostatni zresztą będzie chciał wykorzystać marketingowo
prestiżowy tytuł Van of The Year 2007, który został przyznany
Transitowi.
Przewidujemy, że na początku roku popyt na auta dostawcze
nieco wyhamuje do poziomu ok. 3,5-4 tys. szt., ale sumaryczna sprzedaż w całym 2007 r. może zamknąć się 5-procentowym wzrostem, czyli osiągnąć poziom ok. 41,5 tys. szt.
Motoryzacyjny Raport Specjalny 1/2007
– listopad (4 138 szt.) i grudzień (4 345 szt.) – w każdym z nich
sprzedano po ponad 4 tys. aut, z czego grudniowy rezultat
okazał się najlepszym od 2000 r.
Zdaniem Wojciecha Drzewieckiego, prezesa IBRM Samar, koniunktura gospodarcza w Polsce sprzyja sprzedaży pojazdów
użytkowych. Im bardziej rozwija się ogólnie pojęta gospodarka, tym bardziej rośnie popyt na nie. Tak dobre wyniki można
jeszcze tłumaczyć stale rosnącą konkurencją na rynku oraz
licznymi nowościami, jakie pojawiły się w tym segmencie aut
– prawie każdy koncern wprowadził w minionym roku przynajmniej jeden nowy model. Do ogólnego wzrostu sprzedaży
przyczyniły się rosnące wyniki 12 spośród 19 marek, oferujących pojazdy użytkowe na polskim rynku.
W sprzedaży aut dostawczych o DMC do 3,5 tony niepodzielnie od lat rządzi Fiat, do którego należy 20,3% udziału
w rynku. Wynik całorocznej sprzedaży samochodów tego
producenta wyniósł 8 090 sztuk, o 2,1% (168 sztuk) więcej
niż w roku poprzednim.
Na pozycji wicelidera umocniło się Renault z łączną sprzedażą 5 373 szt. Francuski producent, wykazując jeden z najbardziej dynamicznych wskaźników wzrostu – o 50%, wskoczył
z 4. miejsca w zeszłym roku na 2. Trzecie miejsce przypadło
w udziale Volkswagenowi z wynikiem sumarycznym w wysokości 5 049 sztuk (-3,4%).
Na czwartej pozycji rocznego zestawienia wyników znalazł się
Ford ze sprzedażą 3 554 Transitów (-1,8%). Marki sklasyfikowane
na trzech kolejnych lokatach osiągnęły w minionym roku większe
wyniki sprzedaży niż rok wcześniej, i to zarówno w ujęciu miesięcznym, jak i skumulowanym. Piąta lokata należy do Peugeota,
który sprzedał łącznie 2 809 aut (+8,85%), szósta do Mercedesa
ze sprzedażą 2 621 szt. (+2,6%), a siódma do Citroëna z wynikiem 2 485 sprzedanych samochodów (+46,4%).
Opel w samochodach dostawczych już nie radzi sobie tak dobrze jak w osobowych, mimo że w gamie ma identyczne modele (Vivaro i Movano) co znacznie wyżej uplasowane Renault
(Trafic i Master). Rezultat sumaryczny Opla to 2 387 sprzedanych aut (-1,1%). Na dziewiątej lokacie umocnił się Nissan
z wynikiem 1 595 sprzedanych aut i imponującym wzrostem
na poziomie 270,9%. Najbardziej drastyczny w pierwszej
dziesiątce rynku spadek sprzedaży odnotował Intrall – 1 449
pojazdów, to o 15,9% mniej niż przed rokiem.
23

Podobne dokumenty